(11) (13) B1 PL B1 (12) OPIS PATENTOW Y (19) PL. Fig. 2

Transkrypt

1 R Z E C Z PO SPO L IT A PO LSK A (12) OPIS PATENTOW Y (19) PL (11) (13) B1 Urząd Patentowy R zeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia (51) IntCl6: B60R 22/46 F16F 1/14 (54) Zwijacz pasa bezpieczeństwa (30) Pierwszeństwo: , DE,P (73) Uprawniony z patentu: TRW Repa GmbH, Alfdorf, DE (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 23/94 (72) Twórcy wynalazku: Ralf Ebner, Gschwend, DE John Grout, Alfdorf, DE Volker Holzapfel, St. Wendel, DE Albrecht Muller, Durlangen, DE Günter Weyhmüller, Vordersteinenberg, DE (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 03/98 (74) Pełnomocnik: Dziarnowska Monika, POLSERVICE PL B1 (57) 1. Zwijacz pasa bezpieczeństwa z osadzoną obrotowo w obudowie szpulą i napinaczem do obracania szpuli w kierunku zwijania pasa, znamienny tym, że napinacz jest sprzężony z pierwszym końcem drążka skrętnego (30), którego drugi koniec jest połączony sztywno ze szpulą (12), przy czym w naprężonym stanie pasa drążek skrętny (30) jest zablokowany na swym pierwszym końcu przez mechanizm blokujący w kierunku odwijania pasa i skręcony między swoimi dwoma końcami przez obróconą pod obciążeniem szpulę (12). Fig. 2

2 Zwijacz pasa bezpieczeństwa Zastrzeżenia patentowe 1. Zwijacz pasa bezpieczeństwa z osadzoną obrotowo w obudowie szpulą i napinaczem do obracania szpuli w kierunku zwijania pasa, znamienny tym, że napinacz jest sprzężony z pierwszym końcem drążka skrętnego (30), którego drugi koniec jest połączony sztywno ze szpulą (12), przy czym w naprężonym stanie pasa drążek skrętny (30) jest zablokowany na swym pierwszym końcu przez mechanizm blokujący w kierunku odwijania pasa i skręcony między swoimi dwoma końcami przez obróconą pod obciążeniem szpulę (12). 2. Zwijacz według zastrz. 1, znamienny tym, ze szpula (12) jest połączona z mechanizmem zapadkowym, który składa się z, osadzonej obrotowo w ograniczonym stopniu na szpuli (12), tarczy sterującej (64), uzębienia (11) na szpuli (12) i zapadki (16), przy czym tarcza sterująca (64) jest połączona ze szpulą (12) za pomocą, ograniczającego moment obrotowy, sprzęgła. 3. Zwijacz według zastrz. 2, znamienny tym, że sprzęgło składa się z pierwszego uzębienia, znajdującego się na szpuli (12), oraz drugiego uzębienia, znajdującego się na tarczy sterującej (64) i dociskanego sprężyną do pierwszego uzębienia na szpuli (12). 4. Zwijacz według zastrz. 2 albo 3, znamienny tym, że tarcza sterująca (64) jest dociskana sprężyście w kierunku osiowym do szpuli (12), zaś pierwsze i drugie uzębienie zawiera uzębienie czołowe (62, 68). 5. Zwijacz według zastrz. 4, znamienny tym, że tarcza sterująca (64) jest osadzona przesuwnie wzdłuż osi na, połączonym na stałe ze szpulą (12), kołku (74), zaś pomiędzy rozszerzonym końcem (76) kołka (74) i tarczą sterującą (64) jest zamocowana sprężyna (78), dociskająca tarczę sterującą (64) w kierunku osiowym. 6. Zwijacz według zastrz. 2 albo 3, znamienny tym, że szpula (12) zaopatrzona jest w uzębienie zewnętrzne (92), w które wchodzi, dociskane sprężyście w kierunku promieniowym, odchylne na zewnątrz, uzębienie wewnętrzne (100) tarczy sterującej (64). 7. Zwijacz według zastrz. 1, znamienny tym, że napinacz składa się z krążka linowego (20), na którego zewnętrznym obwodzie nawinięte jest cięgło linkowe (18), połączonego sztywno z krążkiem linowym (20) koła zapadkowego (22), na którego zewnętrznym obwodzie osadzona jest co najmniej jedna, odchylna na zewnątrz, zapadka sprzęgająca (24), oraz z, połączonego sztywno z pierwszym końcem drążka skrętnego (30), koła sprzęgającego (32a) z uzębieniem sprzęgającym, w które jest selektywnie wprowadzana zapadka sprzęgająca (24). 8. Zwijacz według zastrz. 1, znamienny tym, że mechanizm blokujący składa się z, połączonego sztywno z pierwszym końcem drążka skrętnego (30), koła zapadkowego (32), na którego obwodzie zewnętrznym osadzona jest co najmniej jedna, odchylna na zewnątrz, zapadka blokująca (34) oraz, wspartego na obudowie (10), pierścienia (40) z uzębieniem blokującym, w które jest selektywnie wprowadzana zapadka blokująca (34). 9. Zwijacz według zastrz. 7, znamienny tym, że połączone sztywno z pierwszym końcem drążka skrętnego (30) koło sprzęgające (32a) stanowi jedną część z kołem zapadkowym (32). 10. Zwijacz według zastrz. 8, znamienny tym, że pierścień (40) jest osadzony obrotowo na obudowie z ogranicznikiem w postaci zderzaka (46) i zaopatrzony w krzywkę sterującą (42), współpracującą z zapadką blokującą (16) i odłączającą ją, po obróceniu pierścienia (40) do zderzaka (46), od uzębienia blokującego (11) szpuli (12). 11. Zwijacz według zastrz. 1, znamienny tym, że szpula (12) jest pusta, a drążek skrętny (30) usytuowany jest współosiowo wewnątrz niej. * * * Przedmiotem wynalazku jest zwijacz pasa bezpieczeństwa. Tego typu zwijacz znany jest z niemieckiego opisu patentowego nr C2. Zawiera on z osadzoną obrotowo w obudowie szpulę i napinacz do obracania szpuli w kierunku nawijania

3 pasa. W tym znanym zwijaczu po naprężeniu pasa szpula jest blokowana. Zabezpieczające działanie systemów pasów bezpieczeństwa wyposażonych w napinacze próbowano zwiększyć w ten sposób, ze po naprężeniu pasa realizowano przemianę energii w celu zredukowania maksymalnych obciążeń wewnątrz pasa. Przemiana energii może się odbywać na przykład z użyciem ogniw rozciągliwych, wstawionych w siłowy zamek systemu pasów i odkształcających się plastycznie pod wpływem obciążenia. W rozwiązaniu według wynalazku proponuje się nowy rodzaj zwijacza z napinaczem, w który wbudowane jest urządzenie do przemiany materii. Zwijacz pasa bezpieczeństwa z osadzoną obrotowo w obudowie szpulą i napinaczem do obracania szpuli w kierunku zwijania pasa, według wynalazku charakteryzuje się tym, ze napinacz jest sprzężony z pierwszym końcem drążka skrętnego, którego drugi koniec jest połączony sztywno ze szpulą, przy czym w naprężonym stanie pasa drążek skrętny jest zablokowany na swym pierwszym końcu przez mechanizm blokujący w kierunku odwijania pasa i skręcony między swoimi dwoma końcami przez obróconą pod obciążeniem szpulę. Korzystnie szpula jest połączona z mechanizmem zapadkowym, który składa się z, osadzonej obrotowo w ograniczonym stopniu na szpuli, tarczy sterującej, uzębienia blokującego na szpuli i zapadki, przy czym tarcza sterująca jest połączona ze szpulą za pomocą, ograniczającego moment obrotowy, sprzęgła. Korzystnie sprzęgło składa się z pierwszego uzębienia, znajdującego się na szpuli, oraz drugiego uzębienia, znajdującego się na tarczy sterującej i dociskanego sprężyną do pierwszego uzębienia na szpuli. Korzystnie tarcza sterująca jest dociskana sprężyście w kierunku osiowym do szpuli, zaś pierwsze i drugie uzębienie zawiera uzębienie czołowe. Korzystnie tarcza sterująca jest osadzona przesuwnie wzdłuż osi na, połączonym na stałe ze szpulą, kołku, zaś pomiędzy rozszerzonym końcem kołka i tarczą sterującą jest zamocowana sprężyna, dociskająca tarczę sterującą w kierunku osiowym. Korzystnie szpula zaopatrzona jest w uzębienie zewnętrzne, w które wchodzi, dociskane sprężyście w kierunku promieniowym, odchylne na zewnątrz, uzębienie wewnętrzne tarczy sterującej. Korzystnie napinacz składa się z krążka linowego, na którego zewnętrznym obwodzie nawinięte jest cięgło linkowe, połączonego sztywno z krążkiem linowym koła zapadkowego, na którego zewnętrznym obwodzie osadzona jest co najmniej jedna, odchylna na zewnątrz, zapadka sprzęgająca, oraz z, połączonego sztywno z pierwszym końcem drążka skrętnego, koła sprzęgającego z uzębieniem sprzęgającym, w które jest selektywnie wprowadzana zapadka sprzęgająca. Korzystnie mechanizm blokujący składa się z, połączonego sztywno z pierwszym końcem drążka skrętnego, koła zapadkowego, na którego obwodzie zewnętrznym osadzona jest co najmniej jedna, odchylna na zewnątrz, zapadka blokująca oraz, wspartego na obudowie, pierścienia z uzębieniem blokującym, w które jest selektywnie wprowadzana zapadka blokująca. Korzystnie połączone sztywno z pierwszym końcem drążka skrętnego koło sprzęgające stanowi jedną część z kołem zapadkowym. Korzystnie pierścień jest osadzony obrotowo na obudowie z ogranicznikiem w postaci zderzaka i zaopatrzony w krzywkę sterującą, współpracującą z zapadką blokującą i odłączającą ją, po obróceniu pierścienia do zderzaka, od uzębienia blokującego szpuli. Korzystnie szpula jest pusta, a drążek skrętny usytuowany jest współosiowo wewnątrz niej. Zwijacz według wynalazku charakteryzuje się tym, że napinacz jest sprzężony z pierwszym końcem drążka skrętnego, którego drugi koniec połączony jest sztywno ze szpulą. Po naprężeniu pasa pierwszy koniec drążka skrętnego zostaje za pomocą mechanizmu blokującego zablokowany względem obudowy przed obrotem w kierunku odwijania, tak że przy obrocie szpuli pod obciążeniem drążek skrętny ulega skręceniu między swoimi końcami. Taki drążek skrętny pozwala po naprężeniu pasa na powrotny obrót szpuli o kąt, który jest więcej niż wystarczający dla zajścia zamierzonej przemiany energii. Pręty skrętne z odpowiednich gatunków stali umożliwiają skręcenie o ponad 360 pomiędzy obydwoma ich końcami.

4 W korzystnym przykładzie wykonania zwijacza pasa z, reagującym na ruch pojazdu, systemem blokującym, pomiędzy tarczą sterującą i szpulą pasa umieszczone jest, ograniczające moment obrotowy, sprzęgło. Za pomocą tego sprzęgła tarcza sterująca jest, począwszy od określonego obciążenia, odłączana od szpuli pasa, w związku z czym tarcza sterująca, blokowana przez reagujący na ruch pojazdu czujnik, nie ulega zniszczeniu przy obrocie szpuli w kierunku odwijania pasa, a co za tym idzie, reagujący na ruch pojazdu mechanizm blokujący zachowuje zdolność działania. W kolejnym korzystnym przykładzie wykonania napinacz jest połączony ze szpulą pasa za pomocą sprzęgła zapadkowego, zaś po naprężeniu pasa jest ponownie odłączany, dzięki czemu szpula ma możliwość swobodnego obracania się, a reagujący na ruch pojazdu mechanizm blokujący zachowuje w pełni zdolność działania. Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia napinacz pasa ze zwijaczem, bez elementów roboczych służących do sterowania mechanizmem blokującym, w widoku "eksplodującym", fig. 2 - zwijacz pasa z fig. 1, w przekroju osiowym, fig. 3 - zwijacz pasa w przekroju wzdłuż linii III-III na fig. 2, fig. 4 - zwijacz pasa z elementami roboczymi służącymi do sterowania mechanizmem blokującym, w znacznie uproszczonym widoku "eksplodującym", fig. 5 - tarczę sterującą w widoku perspektywicznym, fig. 6 - drugi przykład wykonania zwijacza pasa z elementami roboczymi służącymi do sterowania mechanizmem blokującym, w częściowym widoku "eksplodującym", fig. 7 - trzeci przykład wykonania zwijacza pasa z elementami roboczymi służącymi do sterowania mechanizmem blokującym, w znacznie uproszczonym widoku "eksplodującym", fig. 8 - tarczę sterującą, ukazanego na fig. 7 przykładu wykonania, w znacznie uproszczonym widoku z przodu, zaś fig. 9 - tarczę sterującą, ukazanego na fig. 7 przykładu wykonania, w znacznie uproszczonym widoku perspektywicznym. W przedstawionym na fig. 1 do 5 przykładzie wykonania zwijacza pasa z napinaczem, pomiędzy ramionami przenoszącej obciążenia obudowy 10 osadzana jest obrotowo szpula 12 pasa. Na szpulę 12 nawinięta jest taśma 14 pasa. Po lewej na fig. 1 stronie obudowy 10 znajduje się mechanizm sterowania blokadą szpuli pasa, zaś po prawej stronie obudowy 10 znajduje się, współpracująca z końcem szpuli 12, nie przedstawiona tutaj, sprężyna nawijająca, która działa na szpulę 12 w kierunku zwijania pasa. Zapadka blokująca 16 blokuje obrót szpuli 12 w kierunku wyciągania pasa w zależności od ruchu pojazdu i/lub taśmy pasa, przez zazębianie się z uzębieniem blokującym 11 na szpuli. Po prawej stronie obudowy 10 znajdują się również elementy robocze, niezbędne do naprężania pasa i następującej po nim przemiany energii. Do elementów tych należy cięgło linowe 18, które przy uruchomieniu napinacza pasa wywiera siłę rozciągającą, na przykład za pomocą liniowego pirotechnicznego napędu tłokowo- -cylindrycznego, masy bezwłasnościowej, napiętej sprężyny lub temu podobnych. Na cięgle linowym 18 znajduje się element zaciskowy 19, za pomocą którego cięgło linowe 18 jest zakotwione na tłoku liniowego napędu tłokowo-cylindrycznego. Cięgło linowe 18 zaczepione jest na obwodzie krążka linowego 20, tworząc wokół niego co najmniej jeden zwój. Krążek linowy 20 jest osadzony na pierwszym cylindrycznym odsadzeniu pierwszego koła zapadkowego 22 i sprzężony z nim napędowo. Koło zapadkowe 22 jest na powierzchni obwodowej zaopatrzone w co najmniej cztery, rozmieszczone wzdłuż obwodu, odchylne zapadki 24. Zapadki 24 są przesunięte parami, względem rozmieszczenia co 90, o połowę podziałki uzębienia, zwiększając w ten sposób pewność zaczepienia. Znajdujące się na tarczy 26 sprężyny płytkowe 28 dociskają zapadki 24 względem koła zapadkowego 22 promieniowo do wewnątrz, tak że odchylenie zapadki wymaga pokonania siły sprężyny. Tarcza 26 jest usytuowana współśrodkowo względem koła zapadkowego 22. Pierwsze koło zapadkowe 22 jest osadzone obrotowo na zwróconym w stronę napinacza pasa końcu drążka skrętnego 30, umieszczonego współosiowo wewnątrz szpuli 12 pasa. Drugie koło zapadkowe 32 stanowi jedną część z cylindrycznym kołem 32a, które wewnętrznym uzębieniem sprzęgającym, przyporządkowanym pierwszemu kołu zapadkowe-

5 mu 22, obejmuje pierwsze koło zapadkowe 22, i jest wraz z nim usytuowane współosiowo wokół drążka skrętnego 30 oraz połączone z drążkiem skrętnym 30 kształtowo. Zapadki 24 są osadzone odchylnie na powierzchni obwodowej pierwszego koła zapadkowego 22 w ten sposób, że rozchylają się na zewnątrz przy określonym przyspieszeniu obrotowym pierwszego koła zapadkowego 22 i sprzężonego z nim napędowo krążka linowego 20, i wchodzą w wewnętrzne uzębienie sprzęgające drugiego koła zapadkowego 32, sprzęgając tym samym krążek linowy 20 przez koła zapadkowe 22, 32 i drążek skrętny 30 ze szpulą 12 pasa. Drugie koło zapadkowe 32 zaopatrzone jest w cztery, rozmieszczone wzdłuż obwodu, dociskane promieniowo do wewnątrz sprężynami płytkowymi 38, zapadki 34. Te zapadki 34 przesunięte podobnie do zapadek 24. Sprężyny płytkowe 38 są umieszczone na tarczy sterującej, usytuowanej na kole zapadkowym 32, współosiowo względem niego. Wokół drugiego koła zapadkowego 32 znajduje się, zaopatrzony w wewnętrzne uzębienie sprzęgające, pierścień 40. Pierścień 40 jest osadzony w połączonym z obudową 10 elemencie łożyskowym 10a. Wewnętrzne uzębienie sprzęgające i zapadki 34 są zatem ukształtowane w ten sposób, że przy określonym przyspieszeniu obrotowym drążka skrętnego 30, a zatem drugiego koła zapadkowego 32, w kierunku wyciągania pasa, zapadki 34 wchodzą, przeciwnie do działania sprężyn płytkowych 38, w wewnętrzne uzębienie sprzęgające pierścienia 40. Pierścień 40 jest po stronie zwróconej do obudowy 10 zaopatrzony w krzywkę sterującą 42, która przy obrocie pierścienia 40 w kierunku wyciągania pasa zaczepia o zapadkę wewnętrzną 16, przemieszczając ją w dół w położenie bierne. Powoduje to wyłączenie mechanizmu blokującego. Pierścień 40 na powierzchni obwodowej zaopatrzony jest w element oporowy 44. Odpowiadający temu elementowi oporowemu 44, współpracujący z nim zderzak 46, znajduje się na obudowie 10, od strony napinacza pasa. Pomiędzy elementem oporowym 44 i zderzakiem 46 znajduje się sprężyna dociskowa 48 działająca wstępnie na pierścień 40 w kierunku od zderzaka 46. Przy włączaniu drugiego koła zapadkowego 32 w pierścień 40 zostaje on obrócony przeciwnie do działania sprężyny dociskowej 48 do chwili, gdy element oporowy 44 dojdzie do zderzaka 46, blokując dalszy obrót pierścienia 40. Na odwrotnym względem napinacza pasa końcu drążek skrętny 30 zaopatrzony jest w rowkowaną główkę 50, wchodzącą w dopasowane do niej wybranie 52 szpuli 12 pasa i tworzącą z nią połączenie kształtowe. Szpula 12 pasa składa się w zasadzie z dwóch bocznych kołnierzy 12a, 12b i, mającego kształt pustego cylindra, płaszcza 12c, w którym znajduje się, nie przedstawiona tutaj, szczelina do przełożenia nawijanej na szpulę 12 taśmy 14 pasa. Drążek skrętny 30 biegnie przez cylindryczną przestrzeń wewnętrzną płaszcza 12c szpuli. Koniec taśmy 14 pasa tworzy pętlę, nasuniętą na drążek skrętny 30. Drążek skrętny 30 jest, poprzez rowkowaną główkę 50, połączony sztywno ze szpulą 12 pasa. W położeniu spoczynkowym zapadki 24 i 34 kół zapadkowych 22 i 32 znajdują się poza odpowiadającymi im, wewnętrznymi uzębieniami sprzęgającymi, dzięki czemu szpula 12 pasa może się bez przeszkód obracać wraz z drążkiem skrętnym 30. Po stronie oddalonej od napinacza szpula 12 zaopatrzona jest w występ 60 z uzębieniem czołowym 62. Na tym, służącym za wałek, występie 60 szpuli 12 osadzona jest za pomocą piasty 66 tarcza sterująca 64, która swym uzębieniem czołowym 68, znajdującym się na powierzchni czołowej od strony szpuli 12 względnie występu 60, zazębia się z uzębieniem czołowym 62 występu 60. Tarcza sterująca 64 jest przesuwna osiowo względem występu 60, tak że zwrócone do siebie uzębienia czołowe 62 i 68 mogą się rozłączać, umożliwiając obrót tarczy sterującej 60 względem szpuli 12. Dla przejrzystości pokazano to na fig. 2 w sposób bardzo uproszczony. Tarcza sterująca 64 jest na swym obwodzie zewnętrznym zaopatrzona w uzębienie sterujące 69 dla mechanizmu wyzwalającego, reagującego na ruch pojazdu. Na tarczy sterującej 64 umieszczona jest tarcza bezwładnościowa 70, osadzona na niej obrotowo w zadanym przedziale kątowym. Z uzębieniem sterującym 69 tarczy sterującej 64 współpracuje w znany sposób, reagujący na ruch pojazdu, mechanizm wyzwalający 71, w którego skład wchodzi, spoczywająca na bezwładniku kulowym, osadzona odchylnie na obudowie 10, zapadka wyzwalająca 75. Za pomocą tarczy sterującej uaktywniana jest w znany sposób, współpracująca z uzębieniem blokującym 11 na kołnierzu 12a, 12b, szpuli 12 pasa, zapadka blokująca 16 (fig. 1).

6 W osiowe wybranie 72 występu 60 wciśnięty jest kołek 74. Kołek 74 ma poszerzony koniec 76, który służy za powierzchnię oporową dla sprężyny 78. Sprężyna 78 przylega do powierzchni czołowej 66 tarczy sterującej 64 i dociska tarczę sterującą 64 w kierunku osiowym do uzębienia czołowego 62 występu 60. Uzębienia czołowe 62 oraz 68, jak również kołek 74 i sprężyna 78, tworzą między tarczą sterującą 64 i szpulą 12 sprzęgło, ograniczające moment obrotowy. Przy uruchomieniu napinacza pasa następuje w znany sposób przekazanie momentu obrotowego za pośrednictwem cięgła linowego 18 na obwód krążka linowego 20. W wyniku spowodowanego tym obrotu krążka linowego 20 zapadki 24 koła zapadkowego 22 zostają najpierw wprowadzone w wewnętrzne uzębienie sprzęgające koła zapadkowego 32, tak że krążek linowy 20, koło zapadkowe 32 i drążek skrętny 30 zostają połączone sztywno ze sobą. Przez drążek skrętny 30 obrót krążka linowego 20 jest przekazywany na szpulę 12 pasa. Jest ona napędzana w kierunku nawijania, co powoduje wyciągnięcie luźnych odcinków pasów z systemu pasów bezpieczeństwa. Po zakończeniu napinania pasa oba koła zapadkowe, 22 i 23, pozostają sprzężone ze sobą, tak że drążek skrętny 30 jest nadal połączony sztywno z krążkiem linowym 20. Po zakończeniu napinania pasa następuje przesunięcie pasażera pojazdu do przodu, w związku z czym taśma 14 jest odwijana ze szpuli 12. Szpula 12, drążek skrętny 30 i drugie koło zapadkowe 32 obracają się wraz z pierwszym kołem zapadkowym 22 w kierunku wyciągania pasa. Zapadki 34 drugiego koła zapadkowego 32 odchylają się przy dostatecznie dużym przyspieszeniu obrotowym, przeciwnie do działania sprężyn płytkowych 38, i wchodzą w wewnętrzne uzębienie sprzęgające pierścienia 40. Pierścień 40 jest w wyniku tego obracany przeciwnie do działania sprężyny dociskowej 48 do chwili, gdy element oporowy 44 pierścienia 40 dojdzie do zderzaka 46 obudowy 10, co powoduje zatrzymanie dalszego obrotu pierścienia 10. Krzywka sterująca 42 zaczepia przy tym o zapadkę blokującą 16 i przesuwają ku dołowi w położenie bierne. Szpula 12 pasa jest równocześnie hamowana w kierunku wyciągania pasa przez drążek skrętny 30, drugie koło zapadkowe 32, pierścień 40, oraz oparcie elementu oporowego 44 o zderzak 46. Jeżeli jednak po naprężeniu pasa w systemie pasów bezpieczeństwa wystąpi duże obciążenie, w związku z czym za pomocą taśmy 14, w wyniku naprężenia o wartości kilku kn, na szpulę 12 zostanie przekazany odpowiednio duży moment obrotowy, wówczas drążek skrętny 30 zaczyna się odkształcać plastycznie w wyniku obrotu wokół swej osi. To odkształcenie plastyczne powoduje pochłonięcie energii i daleko idącą absorpcję maksymalnych naprężeń, występujących w taśmie 14. Poprzez odpowiedni dobór wymiarów i materiału można odpowiednio ustawić zarówno wartość progową, powyżej której występuje plastyczne odkształcenie drążka skrętnego 30, jak też jego dalsze zachowanie, co daje możliwość praktycznie dowolnej regulacji tłumienia. Ponieważ zapadka blokująca 16 w dalszym ciągu jest utrzymywana poza szpulą 12 pasa, szpula może obracać się bez przeszkód. Jeżeli następnie odciąży się taśmę pasa 14, wówczas pod działaniem sprężyn płytkowych 28 i 38 zapadki 24 i 34 wychodzą z odpowiednich uzębień sprzęgających. Ponadto pierścień 40 jest cofany przez sprężynę 38 w swoje położenie wyjściowe, umożliwiając ponowne nawijanie i blokowanie zależne od ruchu pojazdu. Jeszcze przed uruchomieniem napinacza pasa zapadka wyzwalająca 75 wchodzi w uzębienie sterujące 69 tarczy sterującej 64. Wskutek ukształtowania uzębienia sterującego 69 możliwy jest jednak obrót tarczy sterującej 64 wraz ze szpulą 12 w kierunku zwijania pasa. Przy następującym potem obrocie w kierunku odwijania tarcza sterująca 64 nie może jednak poruszać się wraz ze szpulą 12. Ograniczające moment obrotowy sprzęgło pomiędzy tarczą sterującą 64 i szpulą 12 powoduje odłączenie tarczy sterującej 64 od szpuli 12 względnie występu 60. Jeżeli zostanie przekroczony, określony przez sprężynę 78 i geometrię uzębień czołowych 62, 68 moment obrotowy między szpulą 12 pasa i tarczą sterującą 64, wówczas następuje osiowy przesuw tarczy sterującej 64 aż do rozłączenia uzębień 62 i 68. Dzięki temu zależny od ruchu

7 pojazdu mechanizm wyzwalający zachowuje zdolność działania również po procesie napinania pasa i następującej po nim przemianie energii. Na fig. 5 tarcza sterująca 64 jest przedstawiona w innym widoku perspektywicznym. Widoczne jest tu wyraźnie uzębienie 68, współpracujące z uzębieniem 62 występu 60. Na fig. 6 przedstawiony jest kolejny przykład wykonania wynalazku. Zamiast występu 60 występuje tutaj czop 60a z uzębieniem zewnętrznym 80, oddzielony od szpuli 12. Czop 60a z uzębieniem zewnętrznym 80 wchodzi w wybranie 82 w szpuli 12, zaopatrzone w odpowiednie uzębienie wewnętrzne 84, w związku z czym jest połączony sztywno ze szpulą 12 pasa. Tarcza sterująca 64 jest, jak w poprzednim przykładzie wykonania, osadzona na czopie 60a. Na fig. 7 widoczna jest także część, reagującego na ruch pojazdu i pasa, mechanizmu blokującego. Pierścień sterujący 88 jest osadzony obrotowo po zewnętrznej stronie obudowy 10. Pierścień sterujący 88 zaopatrzony jest w uzębienie wewnętrzne 90 i osadzony w znany sposób na obudowie 10 w celu uruchamiania zapadki blokującej 50. Uzębienie wewnętrzne 90 współpracuje z, nie przedstawioną tutaj, zapadką sterującą na tarczy sterującej 64, która przy obrocie tarczy bezwładnościowej 70 względem tarczy sterującej 64 łączy tarczę sterującą 64 z pierścieniem sterującym 88, powodując blokadę szpuli 12. W tym przykładzie wykonania tarcza bezwładnościowa 70 osadzona jest na piaście 66 tarczy sterującej 64. Reagujący na ruch pojazdu czujnik 71a zawiera, spoczywającą na bezwładniku kulkowym 37a, zapadkę wyzwalającą 75a i działa na tej samej zasadzie, co czujnik 71. Na fig. 7 do 9 przedstawiony jest kolejny przykład wykonania, ograniczającego moment obrotowy; sprzęgła między szpulą 12 i tarczą sterującą 64. Występ 60 różni się od poprzedniego przykładu wykonania tym, że zaopatrzony jest w uzębienie zewnętrzne 92. Odpowiednio do tego ukształtowane jest uzębienie na tarczy sterującej 64. Trzy odchylne zapadki 94, 96, i 98 mają po stronie wewnętrznej uzębienie wewnętrzne 100, które współpracuje z uzębieniem zewnętrznym 92 występu 60. Zapadki 94, 96 i 98 są sprężyste i wstępnie dociśnięte do wewnątrz w celu zazębienia z zewnętrznym uzębieniem 92 występu 60. Jeżeli jednak siła, skierowana promieniowo na zewnątrz, przekroczy siłę sprężystości zapadek 94 do 98, wówczas zapadki 94 do 98 są rozchylane promieniowo na zewnątrz, względem tarczy sterującej 64, odłączając tym samym tarczę sterującą 64 od szpuli 12. Ograniczające moment obrotowy sprzęgło pozwala osiągnąć dodatkowy efekt. Przy wyzwalaniu, połączonego ze szpulą 12 napinacza, szpula 12 jest silnie przyspieszana w kierunku przeciwnym do kierunku odwijania pasa. W chwili obecnej stosuje się generatory gazowe o zwiększonej mocy, umożliwiające skuteczne usuwanie luzu pasa. Sprzężenie tarczy bezwładnościowej 90, powodujące wyzwolenie zależnego od ruchu pojazdu mechanizmu blokującego, jest dostosowane do wartości przyspieszenia obrotowego od około 0,5 g do 2 g. Jednak w procesie naprężania pasa występują znacznie wyższe przyspieszenia obrotowe, które mogą powodować uszkodzenie urządzenia wyzwalającego mechanizm blokujący, zwłaszcza przy stosowaniu generatorów gazowych o zwiększonej mocy. Dzięki zastosowaniu sprzęgła, ograniczającego moment obrotowy w obu kierunkach, zapewnia się w prosty sposób odłączenie tarczy sterującej 64 od szpuli 12, również na początku naprężania pasa, dzięki czemu urządzenie wyzwalające zachowuje zdolność działania w dowolnych warunkach.

8 Fig. 3 Fig. 2

9 Fig. 5 Fig. 4

10 Fig. 6

11 Fig. 8 Fig. 9 Fig. 7

12 Fig. 1 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz Cena 4,00 zł