Chory z wielochorobowością próby zmiany podejścia w leczeniu. Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Chory z wielochorobowością próby zmiany podejścia w leczeniu. Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum"

Kamil Kot
8 lat temu
Przeglądów:

1 Chory z wielochorobowością próby zmiany podejścia w leczeniu Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

2 Feinstein AR: J Chr Dis 1970; 23: / Choroby współistniejące: występowanie dwóch lub więcej schorzeń lub zaburzeń patologicznych u tego samego chorego - schorzenie są niezależne od siebie -zaburzenia patologiczne nie są przyczynowo ze sobą powiązane - schorzenia czy zaburzenia występują jednocześnie niezależnie od ich przypadkowej zależności

patologicznych u tego samego chorego - schorzenie są niezależne od siebie -zaburzenia

3 Aragona M. Psychiatry Psychology 2009; 16:1-11. Jakovljevic M, Crncevic. Dial Phil Ment Neuro Sci 2012; 5:1-15. (Co-morbidity): występowanie dwóch lub więcej schorzeń lub zaburzeń patologicznych u tego samego chorego, które są powiązane mechanizmem patogenetycznym, a ich współwystępowanie jest częstsze niż wynikałoby to z przypadku (Multimorbidity): równoczesne przypadkowe występowanie dwóch lub więcej chorób u jednej osoby, które nie są powiązane ze sobą mechanizmem patogenetycznym

powiązane mechanizmem patogenetycznym, a ich współwystępowanie jest częstsze niż wynikałoby to z przypadku

4 Definicje Valderas JM, i wsp. Ann Fam Med 2009;7: Choroby współistniejące: obecność dodatkowych chorób w odniesieniu do jednego ze schorzeń (indeks chorób) Obciążenie chorobowe: wpływ różnych chorób na jednostkę w zależności od stopnia ich nasilenia Kompleksowość chorego: ogólny wpływ różnych chorób u danej osoby, ze względu na ich nasilenie i inne cechy chorego powiązane ze stanem zdrowia oraz nie powiązane ze stanem zdrowia.

Obciążenie chorobowe: wpływ różnych chorób na jednostkę w zależności od stopnia ich nasilenia Kompleksowość

5 Chorobowość w starszym wieku V

6 * + + * ) ( ' % A& $ Ryzyko chorób niezakaźnych (NCD) na przestrzeni życia rezerw narządowych zależne od procesu starzenia oddziaływania czynników ryzyka Age PA: physical activity SEP: socio-economic position! " "# A

7 : ; < / , / 0 - Choroby przewlekłe a wiek Badania szkockie 1,7mln chorych z rejestrów GP, B :;380(9836):37-43.

8 N O P C D J K L M I E F G H C D >? = Wielochorobowość a wiek Badania szkockie 1,7mln chorych z rejestrów GP N;380(9836):37-43.

9 Częstość współwystępowania schorzeń u osób starszych opieka ambulatoryjna

10 k n i j k i \ k i ml ] [ c d b a ` Q _^ \ ] W Z [ S v Q R Choroby współistniejące a wiek Badania holenderskie 212,902 chorych, dane GP Q hw^ e gf^ Y T TXWU

11 s t { } p r ~ z u w x y t r s t p q o Choroby współistniejące a zamożność ;380(9836):37-43.

12 Typy współchorobowości i wielochorobowości uszkodzenia narządów i układów organizmu jest zależne od pojedynczego czynnika etiologicznego np.; przewlekłego alkoholizmu czy palenia tytoniu Nie-etiologiczna kilka zaburzeń powiązanych ze sobą, w tym niektóre z nich mogą być skutkiem pozostałych Agnold i wsp. Psychol Psychiat 1999; 40: Pierwotna i wtórna Valderas JM, i wsp. Ann Fam Med 2009;7:

; przewlekłego alkoholizmu czy palenia tytoniu Nie-etiologiczna kilka zaburzeń powiązanych ze sobą, w

13 Typy współchorobowości i wielochorobowości Schaefer I, i wsp. PLoS ONE 2010; 5:1-10. Zgodna i niezgodna współchorobowość (Concordant and discordant comorbidity) odnosi się do chorób, które wynikają z tego samego patofizjologicznego profilu ryzyka i jest bardzo prawdopodobne, że mogą posiadać podobny profil leczenia (CHD, CHF); niezgodna choroby maja inny profil patogenetyczny i terapeutyczny (DM2 i IBD) Valderas JM, i wsp. Ann Fam Med 2009;7:

z tego samego patofizjologicznego profilu ryzyka i jest bardzo prawdopodobne, że mogą posiadać podobny profil

14 Patofizjologia wielochorobowości Osobowościowy profil ryzyka Zaburzenia endokrynne (MS) Stan zapalny Złożona sieć powiązań metabolicznych na poz.kom. Czynniki epigenetyczne Jakovljević M, Ostojić L Medic Acad Mostar, 2013; 1:18 28

sieć powiązań metabolicznych na poz.kom.

15 Prezentacja przypadku Chora l.79, z zawodu ekspedientka, Schorzenia: z nadciśnieniem tętniczym, chorobą wieńcową, utrwalonym migotaniem przedsionków i niewydolnością serca, z rozpoznana od 2 lat z cukrzycą typu 2. Aktualnie bez dolegliwości wieńcowych. Problemy: Ze względu na kłopoty ze snem zażywa wieczorem lek nasenny. Ma trudności w chodzeniu ze względu na zmiany zwyrodnieniowe stawów kolanowych oraz współistniejącą otyłość. Zaproponowano jej leczenie operacyjne stawów kolanowych. Ostatnio 2x upadła potykając się o dywanik. Skarży się na nietrzymanie moczu, kłopoty z pamięcią oraz obniżony nastrój. Leki: Zażywa przewlekle ACEI, nitrat, digoksynę, diuretyk, BB, dihydropirydynowy CCB oraz acenokumarol i pochodną sulfonylomocznika. Samokontrola/współpraca: Nie kontroluje ciśnienia, ani poziomu cukru. Nie stosuje diety.

Aktualnie bez dolegliwości wieńcowych. Problemy: Ze względu na kłopoty ze snem zażywa wieczorem lek nasenny.

16 Prezentacja przypadku Rodziła 2x, 2 córki zdrowe, mieszkają za granicą Mieszka z mężem chorym na ch. Parkinsona. 150/90, obwód pasa 90 cm, BMI 32,8 kg/m2, AS niemiarowa 86/min, cichy szmer skurczowy nad koniuszkiem serca, promieniujący do pachy, częstość oddechów 14/min, pojedyncze trzeszczenia dołem płuc, pojedyncze świsty, wydłużony wydech, brzuch bez oporów patologicznych, wątroba niepowiększona, perystaltyka prawidłowa, żylaki podudzi, ślad obrzęków wokół kostek.

promieniujący do pachy, częstość oddechów 14/min, pojedyncze trzeszczenia dołem płuc, pojedyncze świsty, wydłużony

17 Podsumowanie przypadku Osoba przewlekle chora n kilka schorzeń przewlekłych n raczej niezależna od pomocy otoczenia ale okresowo pomoc jest konieczna n zażywa wiele różnych leków, w okresie zaostrzeń chorób może wymagać hospitalizacji n ma kilka problemów geriatrycznych

pomoc jest konieczna n zażywa wiele różnych leków, w okresie

18 Pacjentka - Chorobowość choroba niedokrwienna serca: migotanie przedsionków, niewydolność serca, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2, otyłość, choroba zwyrodnieniowa stawów, bezsenność, palenie tytoniu cukrzyca typu 2: choroba niedokrwienna serca, migotanie przedsionków, niewydolność serca, nadciśnienie tętnicze, otyłość, choroba zwyrodnieniowa stawów, bezsenność, palenie tytoniu.

palenie tytoniu cukrzyca typu 2: choroba niedokrwienna serca, migotanie przedsionków,

19 Chorobowość w starszym wieku Nadciśnienie tętnicze: umiarkowanie kontrolowane Choroba niedokrwienna serca, asymptomatyczna dobrze kontrolowana lekami Niewydolność serca: nie wyrównana Migotanie przedsionków: AS kontrolowana, konieczność leczenia przeciwzakrzepowego Cukrzyca: cukier niekontrolowany Palenie Otyłość Zmiany zwyrodnieniowe stawów: planowany zabieg operacyjny, leki Bezsenność: przewlekle leki, konieczność konsultacji Epizod depresyjny: konieczność konsultacji, leki Problemy geriatryczne: upadki, zaburzenia pamięci, nietrzymanie moczu, frailty polipragmazja

niekontrolowany Palenie Otyłość Zmiany zwyrodnieniowe stawów: planowany zabieg operacyjny, leki Bezsenność: przewlekle leki, konieczność

20 Chorobowość w starszym wieku 1. wielochorobowość 2. choroby współistniejące 3. obciążenie chorobowe 4. atrybuty nie-związane ze stanem zdrowia: sytuacja socjalna sytuacja finansowa obciążenie psychiczne niesprawność zagrożenie uzależnieniem od otoczenia/ instytucjonalizacją

atrybuty nie-związane ze stanem zdrowia: sytuacja socjalna sytuacja

21 Wpływ chorób współistniejących na diagnostykę i leczenie analiza przypadku diagnostyka, monitorowanie, leczenie o interakcje leków z chorobą (NLPZ CHF, HT, DM; leki nasenne pogorszenia pamięci) o niesprawność: trudności w dotarciu na badania kontrolne INR o depresja: niechęć do badań, pogorszenie współpracy o zaburzenia pamięci - pogorszenie współpracy zapobieganie problemom geriatrycznym

22 Chorobowość w starszym wieku Aspekty prewencji i leczenia Zapobieganie problemom geriatrycznym

23 Kto zajmuje się chorą? Lekarz POZ o Kardiolog o Psychiatra o Ginekolog o Chirurg ortopeda o Pracownik socjalny o Geriatra (?) o.?? o Sama chora

24 Wielochorobowość i polipragmazja - konsekwencje

25 ž œ Š š Š Ž Œ Š ˆ ˆ Polipragmazja a problemy związane z leczeniem Ocena problemów związanych z leczeniem (DRPs) u starszych chorych przyjmowanych do 8 oddział ów 5 szpitali, 827 pacjentów, Liczba DRP wzrastała liniowo z liczbą przyjmowanych leków Viktil KK et a ƒ Ÿ 195

26 Polipragmazja w wieku podeszłym a przeżycie Kapian-Meier -Meier survival curves for excessive polypharmacy (ten or more drugs), polypharmacy (six to nine drugs) and non-polypharmacy (five or lower drugs) groups in (a) the first phase (n - 601, aged >75 years) between 1998 and 2002 and (b) the second phase (n = 339, aged 80 years) between 2003 and Jyrkka J et al. Drugs Aging 2009; 26(12):

27 Â ÁÀ ¼ ½» ¾» ³º ¹ ³ ³µ µ ³ ± ³µ ² ± ³«² «Problemy związane z leczeniem chorych z wielochorobowością Á-64. «ªª

28 Ç È Ð Ï Í Î Ì Ë ÊÅ Wielochorobowość, hospitalizacje, zdarzenia niepożądane możliwe do uniknięcia, koszty 65+, stany t przewlekłe l É È Ç Æ ÆÅ Ä Ã Ð ÌMed 2002; 162:

29 é èç æå â ä ã â Þ Ø Û ØÜ Ø á ß à ß Û Ó Þ Ø Û ØÜ Ù Û Ø Ù Ó Ö Ú Ó Ù Ø ÖÖ Ó Õ Ô Ó Ò Ñ Propozycja modelu opieki nad chorym z wielochorobowością è-764. ØÝ ØÜ Ú

30 ø ÿ þ A þ ÿ õ ö ï í ó ì ðîí ò ë ê û ð ñ ì ü ý ó ø ù ú ì í ó õ ö ìîï ì ò ì ë ê Wytyczne postępowania dla starszych chorych z wielochorobowością (jeśli możliwe, zapytać także rodzinę i/lub przyjaciół) i inne dodatkowe powody wizyty. planu leczenia osoby z wielochorobowością / należy skupić się na specyficznym aspekcie leczenia osoby z wielochorobowością. Czy pacjent przestrzega zaleconych zasad leczenia i czy jest usatysfakcjonowany z planu leczenia? ð ñ ïî í ô ïî íó ðîí A-E25.

31 Wytyczne postępowania dla starszych chorych z wielochorobowością dotyczące oceny rokowania? pomiędzy stosowanymi lekami i schorzeniami. i szkody składowych planu leczenia. i zadecydować za lub przeciw wdrożeniu lub utrzymaniu interwencji/leczenia. American Geriatrics Society Expert Panel J Am Geriatr Soc 2012;60:E1-E25

Podobne dokumenty

NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY

NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie