Obalić mit negatywnej starości!

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Obalić mit negatywnej starości!"

Władysława Kołodziej
5 lat temu
Przeglądów:

1 Obalić mit negatywnej starości! Dr hab. n. med. Katarzyna Szczerbińska Wydział Lekarski Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

2 Definicje wieku kalendarzowego Wczesny okres starości Właściwy okres starości Długowieczność Stulatkowie 100 lat Limit życia ok. 120 lat Najstarszy człowiek świata w historii - Jeanne Calment - we Francji Urodzona 21 lutego 1875 roku Zmarła 4 sierpnia 1997 roku w wieku 122 lat i 164 dni lat lat 90 lat

Oczekiwana długość życia w momencie urodzenia (LE at birth) dla osób urodzonych w roku 2014 81,6 lat Populacja 38,5

3 Oczekiwana długość życia w momencie urodzenia (LE at birth) dla osób urodzonych w roku ,6 lat Populacja 38,5 mln 73,8 lat 15,3% osób 65+ 5,9 mln 51,6% kobiet Liczba emerytów i rencistów 7,3 mln GUS (2015): Trwanie życia w 2014r.

4 Oczekiwana długość życia osób w wieku 60 lat w roku ,3 lat 19,2 lat GUS (2015): Trwanie życia w 2014r.

5 Oczekiwana długość życia osób w wieku 75 lat w roku ,6 lat 10,1 lat GUS (2015): Trwanie życia w 2014r.

Starzenie się społeczeństwa Spodziewany wzrost liczby osób starszych w latach 2002-2030 Wiek Mężczyźni Kobiety 2002 2030

) 75-79 351 830 + 136% 670 1164 + 73% 80-84 165 469 + 184% 363 804 + 121% 85-89 59 144 + 142% 157 334 + 113% 90-94 23 51 +

6 Starzenie się społeczeństwa Spodziewany wzrost liczby osób starszych w latach Wiek Mężczyźni Kobiety Przyrost Przyrost o o N N (tys.) % N(tys. N % (tys.) ) (tys.) % % % % % % % % % % > 100 0,4 0, % 1,3 8, % Razem % % Szczerbińska, 2006 ISBN obliczenia na podstawie GUS 2004

Liczba wszystkich niepełnosprawnych biologicznie wg kryteriów UE w populacji ogólnej: 8,1 mln (2009) 2,7 mln poważnie + 5,4 mln umiarkowanie 72% niepełnosprawnych stanowią

7 Liczba wszystkich niepełnosprawnych biologicznie wg kryteriów UE w populacji ogólnej: 8,1 mln (2009) 2,7 mln poważnie + 5,4 mln umiarkowanie 72% niepełnosprawnych stanowią osoby % niepełnosprawnych stanowią osoby po % niepełnosprawnych stanowią osoby po 70+ Szczerbińska K. Opracowanie na podstawie: Stan zdrowia ludności Polski. GUS 2010

8 Udział niepełnosprawnych w poszczególnych grupach wiekowych w populacji ogólnej według kryteriów UE niepełnosprawności biologicznej Szczerbińska K. Opracowanie na podstawie: Stan zdrowia ludności Polski. GUS 2010

9 Epidemiologia w podeszłym wieku (dane dla osób powyżej 15r.ż.) Przeciętna liczba chorób przewlekłych 4 Przeciętna liczba leków 5 Choroby przewlekłe częstsze u osób w wieku: Ogół Nadciśnienie tętnicze (wysokie) 46,5% 54,1% 55,3% 20,7% Choroba niedokrwienna serca 23,3% 36,0% 44,9% 9,6% Zawał serca (świeży lub przebyty) 8,8% 13,7% 12,2% 3,3% Ch. Zwyrod.-zapal. stawów 24,0% 35,3% 42,0% 11,3% Cukrzyca 13,4% 18,5% 16,0% 5,3% Nadwaga 44,1% 45,7% 43,3% 36,4% Otyłość 28,1% 23,6% 18,0% 15,8% Udar mózg (świeży lub przebyty) 4,4% 7,9% 8,3% 2,0% Choroby tarczycy 8,8% 8,2% 6,3% 4,6% Choroby prostaty 7,4% 12,5% 11,1% 2,7% Nietrzymanie moczu 5,7% 10,3% 18,8% 2,8% + Duże problemy geriatryczne Szczerbińska K. Opracowanie na podstawie: Stan zdrowia ludności Polski w 2009 r. GUS 2010

10 Problemy geriatryczne Zaburzenia sprawności Zaburzenia samodzielności Zaburzenia odżywiania (utrata łaknienia, utrata masy ciała, niedożywienie) Osteoporoza, sarkopenia Zespół kruchości (frailty) Zaburzenia funkcji poznawczych Upadki Odleżyny Nietrzymanie moczu

11 % osób Liczba zgłaszanych chorób przewlekłych przez osoby starsze >10 Liczba chorób Szczerbińska, Gerontologia Polska, 2003, 11(3), Różnice nieistotne

% osób 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Liczba rodzajów

6 7 8 9 >10 Liczba leków 75-80 90-95 Szczerbińska,

12 % osób Liczba rodzajów przyjmowanych leków przez osoby starsze >10 Liczba leków Szczerbińska, Gerontologia Polska, 2003, 11(3), Różnice nieistotne

40 30 20 10 0 75-80 90-95 Konsult lek Hospitalizacje Rehab.

13 % persons Korzystanie ze świadczeń medycznych i pomocy społecznej Korzystanie ze świadczeń medycznych i pomocy społecznej Konsult lek Hospitalizacje Rehab. Zabiegi pielęgn. Pomoc społ. Szczerbińska, Gerontologia Polska, 2003, 11(3),

14 Kąpiel Skala samodzielności w zakresie czynności życia codziennego Ubieranie się ADL Dbanie o wygląd Chodzenie Wstawanie i kładzenie się do łóżka Czynność zwieraczy Spożywanie posiłków IADL Korzystanie z telefonu Podróżowanie Robienie zakupów Przygotowywanie posiłków Sprzątanie mieszkania Zażywanie lekarstw Rozporządzanie pieniędzmi Katarzyna Szczerbińska,

15 Koncepcja pomyślnego starzenia się Successful Aging Zapobieganie chorobom i niesprawności Zaangażowanie w życiu Successful aging Wysoka sprawność poznawcza i fizyczna Rowe JW, Kahn RL. Human aging: usual and successful. Science 1987; 237:

16 Strategie promocji zdrowia Działania w kierunku zachowania lub poprawy sprawności fizycznej i psychicznej Działania edukacyjne w celu: poprawy samokontroli zdrowia osobistego rozwoju przyswajania nowych technologii Działania w celu poprawy integracji osób starszych w środowisku społecznym Działania na rzecz osób starszych Aktywizacja starszych na rzecz innych Zmniejszanie barier fizycznych i psycho-społecznych Katarzyna Szczerbińska

17 Grupa osób starszych jest bardzo zróżnicowana ze względu na: - poziom sprawności, - stan zdrowia, - stopień integracji ze społeczeństwem - sytuację materialną - sytuację bytową Strategia wymaga klasyfikacji osób starszych w zależności od ich stanu funkcjonalnego i szeroko rozumianych potrzeb Katarzyna Szczerbińska

18 Strategie promocji zdrowia powinny różnić się zależnie od kondycji osób starszych: 1. ZDROWYCH ludzi w starszym wieku 2. WYMAGAJĄCYCH OKRESOWEJ POMOCY 3. PRZEWLEKLE, OBŁOŻNIE CHORYCH LUB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Katarzyna Szczerbińska

19 Strategie promocji zdrowia Sprawność Edukacja Integracja społeczna Zdrowe osoby starsze Wymagający okresowej pomocy Przewlekle obłożnie chorzy i niepełnosprawni A D G B E H C F I Katarzyna Szczerbińska

20 A - Działania w celu zachowania sprawności zdrowych osób starszych Propagowanie ćwiczeń gimnastycznych (Pilates, tai-chi, szkoła kręgosłupa, Taniec itp..) Promowanie Fitness club z programami dla osób starszych (dotacje, zwolnienia z podatków itp. marketing) Wykorzystanie sal gimnastycznych w szkołach Motywowanie do aktywności i ćwiczeń Propagowanie dozwolonych form sportu Rekreacja i turystyka (spacery, nordic walking) Wspieranie rozwoju Klubów Seniora i poszerzanie ich oferty Praca na działce Możliwość dzierżawy działki Usługi sanatoryjne Turnusy rewitalizujące w sanatoriach Oferta wczasów aktywizujących dostosowanych do wieku Katarzyna Szczerbińska

21 Programy aktywności fizycznej dla osób z zaburzeniami sprawności Program APA prof. Francesco Benvenuti

22 Sarcopenia, ograniczenie ruchów w stawach, pogorszenie funkcji ukł sercowo-naczyniowego osteoporoza, etc. Uszkodzenie Pogorszenie chodu, siły mięśniowej, wytrzymałości, zaburzenia równowagi, zręczności, etc. Siedzący tryb życia Ograniczenia funkcji Depresja, Brak zajęcia, hobby Nadopiekuńczość rodziny Niepełnosprawność Pogorszenie ADL, IADL Katarzyna Szczerbińska

23 Lepsza funkcja mięśni i stawów, wytrzymałość, etc. Zapobieganie uszkodzeniom Poprawa chodu, równowagi zręczności, gibkości, etc. Aktywny tryb życia Poprawa funkcji Lepsza integracja społeczna, zachowanie hobby i aktywności zawodowej, nie trzeba pomocy rodziny i środowiska społecznego, etc. Sprawność Katarzyna Szczerbińska Większa samodzielnosc w zakresie ADLs, IADLs,

24 Zasady organizacji programu APA Programy ćwiczeń dobrze zdefiniowane i dostosowane do stanu funkcjonalnego Rekrutacja prowadzona przez lekarzy rodzinnych i innych Prowadzone w sposób ciągły w okresie całego roku Koordynowane i kontrolowane pod względem jakości i bezpieczeństwa przez lokalne samorządy Realizowane przez wiele różnych instytucji/ośrodków (non-profit i for-profit) Wykorzystanie lokalnych zasobów (sale gimnastyczne) Niski koszt Koszt całkowicie pokrywany przez uczestników APA Katarzyna Szczerbińska

25 Korzyści programu APA Duża poprawa sprawności i stanu zdrowia przy małych nakładach. PR samorządów lokalnych jak aktywnie działających na rzecz zdrowia osób starszych. Włączenie programu APA do ogólnej strategii promocji zdrowia. Katarzyna Szczerbińska

26 Dziękuję za uwagę!

Podobne dokumenty

Rozwiązania europejskie w opiece geriatrycznej

Rozwiązania europejskie w opiece geriatrycznej Dr n. med.katarzyna Szczerbińska Katedra Epidemiologii i Medycyny Zapobiegawczej Wydział Lekarski, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum Zagadnienia