Z Warszawy do Paryża przez Limę. Urząd Miasta Stołecznego Warszawy Stadion PGE Narodowy, Warszawa r.

Transkrypt

1 Z Warszawy do Paryża przez Limę Urząd Miasta Stołecznego Warszawy Stadion PGE Narodowy, Warszawa r.

2 Struktura prezentacji 1. Społeczna nauka Kościoła wobec kryzysu ekologicznego 2. Udział uczonych w pracach nad encykliką 3. Papież Franciszek w sprawie ochrony klimatu 4. Papieska strategia lobbingu na rzecz troski o Ziemię Nasz wspólny dom

3 1. SPOŁECZNA NAUKA KOŚCIOŁA (SNK) Nauczanie Kościoła katolickiego w kwestiach odnoszących się do zbiorowych problemów społeczności lub też całej ludzkości. Zachęta Kościoła do katolików, by wraz z wyznawcami innych religii i niewierzącymi brali czynny udział w budowie nowego świata, opartego na postępie w sferze duchowej i materialnej. Najważniejsze dokumenty SNK Leon XIII - Rerum novarum (1891) Pius XI - Quadragesimo anno (1931) Vaticanum II - Gaudium et spes (1965) Paweł VI - Popularum progressio (1967) Jan Paweł II Laborem exercens (1981) Trwałe jądro SNK (wg J. Kądzieli) to 4 postulaty: Społeczeństwo sprawiedliwe Społeczeństwo demokratyczne Ład społeczny oparty na rozwiązywaniu konfliktów bez uciekania się do przemocy Pokój międzynarodowy SNK nie może być utożsamiana z nieomylnością papieża z tzw. uroczystym nauczaniem Kościoła.

4 SNK wielokrotnie wyprzedza ustalenia ONZ w kwestiach ekologicznych SNK rozwija się dynamicznie dzięki próbom odpowiedzi na współczesne problemy ludzkości z uwzględnieniem przesłania ewangelicznego. Paweł VI w Populorum progressio nr 14 ( ) o 8 miesięcy wyprzedził wystąpienie U Thanta na forum ONZ w sprawie tzw. problemów globalnych i łącznego ich rozwiązywania oraz odpowiedzialności międzypokoleniowej. Podczas gdy zasada sprawiedliwości wewnątrzpokoleniowej i sprawiedliwości dystrybutywnej z dużymi trudnościami aż do połowy lat 80. XX w. przenikały do koncepcji zrównoważonego rozwoju, to były one obecne w SNK od samego jej początku. Pisze o tym prof. Papuziński w artykule Koncepcja zrównoważonego rozwoju a społeczna nauka Kościoła Przegląd Religioznawczy (2007)2, s

5 2. UDZIAŁ UCZONYCH W PRACACH NAD ENCYKLIKĄ Pontificia Academia Scientiarum (PAS) Papieska Akademia Nauk liczy 80 wybitnych przedstawicieli nauk matematycznych i przyrodniczych z całego świata (20 noblistów). PAS skupia specjalistów z zakresu: astronomii chemii nauk o ziemi i środowisku nauk o życiu (biologia, agronomia, zoologia, genetyka, biologia molekularna, biochemia, neuronauki, chirurgia) matematyki zastosowania nauk filozofii i historii nauki

6 Pontifical Academy of Social Sciences (PASS) PASS skupia wybitnych specjalistów z zakresu: prawa ekonomii filozofii społecznej nauk politycznych socjologii historii innych dyscyplin (demografii, filozofii politycznej, psychologii, rozwoju międzynarodowego)

7 Naukowcy uczestniczyli w pracach nad encykliką klimatyczną Konferencja naukowa zorganizowana w Watykanie przez: Papieską Akademię Nauk Papieską Akademię Nauk Społecznych Sustainable Development Solutions Network (ONZ) Religions for Peace (ONZ) Celem warsztatów było wzmocnienie globalnej zgody w sprawie ważności zagadnienia zmian klimatycznych i wdrażania idei zrównoważonego rozwoju.

8 OCHRONA ZIEMI, DOWARTOŚCIOWANIE LUDZKOŚCI. Moralny wymiar zmian klimatycznych i zrównoważona ludzkość (Watykan, ) Otwarcie konferencji: Ban Ki-moon Sekretarz Generalny ONZ Kard. Peter Turkson Justititia et Pax Panel 1: Aspekty techniczne. Dowody na wykluczenie społeczne i nauki o klimacie. Panel 2: Sprawiedliwość i odpowiedzialność. Czołowi przedstawiciele największych religii. Panel 3: Aspekty praktyczne: od perspektywy lokalnej do globalnej. Zaproponowane rozwiązania i dalsze perspektywy. Panel 4: Walka z handlem ludźmi i zabezpieczenie jego ofiar. Następny krok ku zrównoważonemu rozwojowi.

9 Szerokie konsultacje Franciszka Maj Papieska Akademia Nauk zorganizowała konsultacje w sprawie encykliki klimatycznej, w których wzięli udział: Naukowcy Przywódcy religijni Przedsiębiorcy Organizacje pozarządowe

10 Papież w encyklice klimatycznej pragnie: ukazać wzajemne powiązania pomiędzy powszechną nierównością i niszczeniem środowiska naturalnego; promować ekologię integralną - tzn. relację pomiędzy: Troską i odpowiedzialnością za przyrodę Troską o najuboższych Integralnym rozwojem ludzkości Papież wyróżnia 4 zasady ekologii integralnej : Wezwanie do wszystkich ludzi aby byli obrońcami Troska o stworzenie jest cnotą Konieczność troski o to, co cenimy i czcimy Wezwanie do dialogu i nowej globalnej solidarności Papież pragnie dodać otuchy i rozbudzić nadzieję realnych zmian na rzecz ochrony stworzenia.

11 "Jeśli jesteś chrześcijaninem, ochrona przyrody jest częścią twojej tożsamości, nie zaś ideologiczną opcją". Papież Franciszek

12 3. Papież Franciszek w sprawie ochrony klimatu Diagnoza aktualnej sytuacji we Wspólnym Domu (nr 17-60, a szczególnie 23-26) Klimat jest dobrem wspólnym wszystkich i dla wszystkich (nr 23) Istnieje bardzo solidny konsensus uczonych na temat ocieplenia klimatu (nr 23) Istnieje konieczność przeciwdziałania zmianom klimatycznym by przynajmniej osłabić antropogeniczne przyczyny kryzysu poprzez: zmianę stylu życia zmianę modelu produkcji zmianę modelu konsumpcji dóbr

13 Konsekwencje zmian klimatycznych są oczywiste i wzajemnie powiązane: (nr 24) pustynnienie obszarów rolniczych zanik bioróżnorodności deforestacja zwiększenie kwasowości oceanów topnienie lodowców wzrost poziomu wód oceanicznych

14 Złożoność i wielorakie powiązanie przyczyn kryzysu Zmiany klimatyczne są problemem globalnym, powodują bowiem następstwa: (nr 25) ekologiczne społeczne ekonomiczne polityczne "Nie ma dwóch odrębnych kryzysów, jeden środowiskowy, a drugi społeczny, ale istnieje jeden złożony kryzys społeczno-ekologiczny. Wytyczne dotyczące rozwiązania wymagają zintegrowanego podejścia do walki z ubóstwem, aby przywrócić godność wykluczonym i jednocześnie zatroszczyć się o naturę" (139).

15

16 Emitują najmniej, cierpią najbardziej Zmiany klimatyczne w najwyższym stopniu spadają na najuboższych: (nr 25) brak dostępu do czystej wody i zdrowej żywności, zamieszkiwanie na obszarach zdegradowanych przyrodniczo,... kraje rozwijające się są najbardziej uzależnione od zasobów naturalnych (ich ekonomia opiera się w większości na rolnictwie, rybołówstwie i zasobach leśnych) problemy migracyjne spowodowane degradacją środowiska i podnoszeniem się poziomu oceanów 1/4 ludzkości zamieszkuje obszary nadmorskie większość mega-miast jest zlokalizowana w strefach przybrzeżnych

17 Papież wzywa rządzących państwami rozwiniętymi do: (nr 26) zaprzestania maskowania problemów środowiskowych zaprzestania ukrywania objawów kryzysu ekologicznego zmiany modelu produkcji i konsumpcji zobowiązań do radykalnego zmniejszenia emisji CO 2 zmniejszenia zużycia paliw kopalnych rozwoju odnawialnych źródeł energii rozwoju energooszczędnych technologii dla przemysłu, transportu i budownictwa

18 Zróżnicowanie odpowiedzialności Papież wskazuje też na "zróżnicowaną odpowiedzialność" za wywołanie kryzysu klimatycznego, za czym powinno pójść "zróżnicowane obciążenie" kosztami walki z kryzysem. (nr 52) Konieczne jest też umacnianie świadomości wspólnoty rodziny ludzkiej, gdzie słabsi mogą liczyć na pomoc mocniejszych. (nr 52) "Kraje, które skorzystały z wysokiego stopnia uprzemysłowienia kosztem ogromnej emisji gazów cieplarnianych, mają większą odpowiedzialność, by przyczynić się do rozwiązania problemów, które same spowodowały". (nr 170)

19 "W odniesieniu do zmian klimatu postęp jest niestety bardzo ograniczony. Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych wymaga uczciwości, odwagi i odpowiedzialności, w szczególności od krajów najpotężniejszych i najbardziej zanieczyszczających. (nr 169) Konferencja ONZ Rio+20 (2012) okazała się nieskuteczna z powodu niektórych krajów rozwiniętych, które przedkładają interesy narodowe nad globalne dobro wspólne. (nr 169) Papież przestrzega przed internacjonalizacją kosztów środowiskowych, która doprowadzi do nadmiernego obciążenia krajów rozwijających, co w konsekwencji jeszcze bardziej pogłębi kryzys ekologiczny na ich obszarach. (nr 170) Papież zwraca uwagę politykom, że rozwiązanie kwestii klimatycznej domaga się długoterminowej i konsekwentnej strategii, która jest sprzeczna z interesem poszczególnych osób i ugrupowań politycznych myślących w perspektywie kolejnych kadencji i wyborów. (nr 181).

20 Niebezpieczeństwo spekulacji emisjami Strategia sprzedaży pozwoleń na zanieczyszczenia może prowadzić do nowej formy spekulacji i nie przyczyni się do zmniejszenia globalnej emisji gazów cieplarnianych. System ten wydaje się być rozwiązaniem zaniem szybkim i łatwym, stwarzając pozory pewnego zaangażowania w ochronę środowiska, ale w żaden sposób nie oznacza on radykalnej zmiany, jakiej wymagają okoliczności. Może to być wręcz wybieg umożliwiający utrzymywanie nadmiernej konsumpcji niektórych krajów i sektorów. (nr 171)

21 4. Strategia lobbingu na rzecz ochrony Ziemi KLUCZOWE MIESIĄCE PRZED COP-21: Trzecia Międzynarodowa Finansowania Rozwoju (Addis Abeba). Konferencja nt. Podjęcie kluczowych i nierówności. decyzji w sprawie eliminacji ubóstwa Wypracowanie podstaw dla wrześniowego porozumienia na temat nowych Celów Zrównoważonego Rozwoju (szczyt ONZ nt. agendy rozwojowej post-2015). Wypracowanie stanowisk w sprawie porozumienia nt. walki ze zmianami klimatu (konferencja COP-21 w Paryżu) decyzje Zgromadzenia Ogólnego ONZ w sprawie nowych celów rozwoju zrównoważonego w latach grudzień - szczyt klimatyczny COP-21 w Paryżu: rządy państw zrzeszonych w ONZ podejmą negocjacje w sprawie zmniejszenia emisji CO 2.

22 Precyzyjnie zaplanowana strategia 2015 styczeń powołanie do życia The Global Catholic Climate Movement. Zrzesza obecnie ponad 100 dynamicznie funkcjonujących katolickich organizacji z całego świata; Organizują debaty publiczne i wpływają na opinię publiczną w celu mobilizacji rządów do podjęcia ambitnych decyzji w Paryżu. Planują przedstawić w Paryżu minimum 1 mln głosów wspierających radykalną obniżkę emisji CO wizyta papieża Franciszka w Białym Domu przemówienie Franciszka do połączonych izb Kongresu USA przemówienie Franciszka na forum Zgromadzenia Ogólnego ONZ.

23

24 Papież mobilizuje i daje nadzieję Dziękuję za uwagę!