Obraz ratownictwa w poglądach młodego pokolenia

Transkrypt

1 PŁACZEK Ewa 1 Obraz ratownictwa w poglądach młodego pokolenia WSTĘP O ratownictwie i działaniach ratowniczych mówi się wtedy, kiedy w jakimś zakątku świata lub w kraju zdarzyły się nieprzewidziane zdarzenia lub kataklizmy np. trzęsienie ziemi w Nepalu czy wstrząs w kopalni Wujek Wirek w Rudzie Śl. Wtedy większość z nas patrzy na działania ratownicze podejmowane przez różne służby, dokonując przy tym surowej oceny, doszukując się najdrobniejszych błędów przeprowadzanych akcji. W artykule przedstawiono wstępne wyniki badań przeprowadzonych na Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach, których celem było uzyskanie opinii na temat postrzegania ratownictwa i jego atrakcyjności dla młodego pokolenia w wieku lat. Uzyskany obraz buduje prestiż zawodu ratownika wskazując na konieczność posiadania pewnych cech predystynujących do jego wykonywania 1. ATRYBUTY RATOWNICTWA Efektem różnorodności występujących zagrożeń i podejmowanych w związku z tym działań ratowniczych jest to, że trudno jednoznacznie określić co oznacza termin ratownictwo. Najogólniej można przyjąć, że ratownictwo to podjęcie działań mających na celu przeciwdziałanie, zwalczanie i usuwanie skutków występujących zagrożeń oraz zapewnienie powszechnego bezpieczeństwa. Dla młodych ludzi biorących udział w badaniu ratownictwo kojarzy się głównie z niesieniem pomocy innym oraz z ratowaniem życia i mienia. W mniejszym stopniu ratownictwo kojarzone jest z bezpieczeństwem i odwagą. (rys1). Rys. 1 Chmura słów pojęcia ratownictwo Równocześnie niesienie pomocy innym jest postrzegane jako główna pozytywna cecha ratownictwa. Na drugim miejscu młodzi respondenci plasują satysfakcję z pracy. Taka częstotliwość opinii jest zdaniem autorki zaskakująca, ponieważ wydaje się, każdy człowiek niezależnie od wieku i wykonywanego zawodu powinien mieć satysfakcję z pracy. Trudno jest bowiem realizować się zawodowo bez satysfakcji. Na trzecim miejscu pozytywnych atrybutów ratownictwa ankietowani plasują prestiż wykonywanego zawodu związanego z ratownictwem. W następnej kolejności ciekawą pracę, ratowanie życia i spełnienie (rys. 2). 1 dr hab. Ewa Płaczek Prof. UE, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Katedra Logistyki Społecznej 8174

2 Rys. 2. Zalety ratownictwa Młodzi ankietowani dostrzegli również wady związane z ratownictwem. Trudno się z nimi nie zgodzić. Wśród głównych wad wymieniają dużą odpowiedzialność, stres, niebezpieczeństwo i ryzyko związane z przeprowadzanymi akcjami ratowniczymi (odpowiedzialność za cudze życie)(rys.3). Rys. 3. Wady ratownictwa Główny, a zarazem szczytny cel ratownictwa jakim jest zdolność niesienia pomocy innym dla większości ankietowanych (81%) jest realizowany jako misja i powołanie (służba dla obywateli). Według 14% ankietowanych ratownictwo/ ratownik jest zawodem jak każdy inny, jednakże zdecydowana większość nie podjęła by takiej pracy. Wśród osób które podjęły by taką pracę 6 zostało by strażakiem, 4 ratownikiem wodnym i 2 ratownikiem medycznym. Wśród studentów uczelni ekonomicznych atrakcyjność zawodu ratownika dostrzega tylko 2% ankietowanych. (wykres 1) tymczasow a działaność dla ludzi młodych 3% zaw ód jak każdy inny 14% atrakcyjny zaw ód 2% misja i pow ołanie 81% Wykres 1. Ratownictwo jako zawód 8175

3 2. ZNACZENIE CECH ZEWNĘTRZNYCH W RATOWNICTWIE W dalszej części badań zadano respondentom pytanie, czy rodzaj ratownictwa (ratownictwo medyczne, wodne, górskie i straż pożarna) zależy od cech zewnętrznych ratownika takich jak wiek, płeć i wygląd zewnętrzny. Otrzymane wyniki przedstawiono na wykresie 2. RM RW RG SP Wykres 2. Znaczenie cech zewnętrznych w ratownictwie (RM-ratownik medyczny, RW ratownik wodny, RG ratownik górski, SP- straż pożarna) Na podstawie wykresu 2 można wnioskować, że w opinii młodych ludzi: wygląd zewnętrzny ratownika nie ma znaczenia w żadnym typie ratownictwa (brak znaczenia deklaruje 87% w ratownictwie wodnym do 97% w ratownictwie medycznym). Otrzymane różnice wynikają głównie z poglądu ankietowanych co do posiadania przez ratowników pewnych warunków fizycznych tylko w ratownictwie medycznym wiek ratownika nie ma znaczenie (54% ankietowanych dostrzega nie istotność tej cechy ). Można wnioskować, że jest to spowodowane długim okresem kształcenia w pozostałych typach ratownictwa wiek ma istotne znaczenie. W przypadku ratownictwa wodnego deklaruje tak 66% ankietowanych, w ratownictwie górskim 64% a w przypadku straży pożarnej 59%. W tych rodzajach ratownictwa najczęściej widzimy ludzi młodych, poszukujących stałej pracy (najlepiej w straży pożarnej) lub pracujących tymczasowo (ratownik wodny w zamkniętych kąpieliskach, basenach) lub sezonowo w okresie wakacyjno-urlopowym (ratownik wodny). Płeć nie ma znaczenia w ratownictwie medycznym i wodnym. Deklaruje tak 83% ankietowanych w przypadku ratownictwa medycznego i 64% w ratownictwie wodnym. Natomiast w ratownictwie górskim i straży pożarnej płeć w opinii respondentów ma istotne znaczenie (55% w RG i 74% w SP), co może być spowodowane postrzeganiem tych ratowników jako tradycyjnych zawodów zarezerwowanych dla płci męskiej. Przypuszczenie takiego wnioskowania potwierdzają dalsze 8176

4 odpowiedzi respondentów -większość ankietowanych wykonywanie tych zawodów przypisuje płci męskiej z uwagi na potrzebę siły fizycznej i mięśni. badając siłę zależności typu ratownictwa od cech zewnętrznych współczynnik T Czuprowa wskazuje na umiarkowaną zależność tych zmiennych (istotnie różni się o zera) i kształtuje się na poziomie 0, ISTOTNOŚĆ CECH OSOBOWOŚCI RATOWNIKA Aby móc dokonać charakterystyki ratownictwa ankietowani poproszeni zostali o uszeregowanie według ważności wybranych cech osobowości jakie powinien posiadać ratownik danej specjalności. Respondentów poproszono o ocenę cech osobowości w skali od 1 cecha nie ważna do 5 cecha najważniejsza. 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 RM RW RG SP 1,00 0,00 opanowany czujny kompetentny kulturalny miły skromny życzliwy obojętny odpowiedzialny rozsądny gotowy do działania odporny na stres wysportowany uczciwy wykształcony empatyczny odważny Wykres 3. Średnie oceny ważności cech osobowości Jak wynika z przeprowadzonych badań, nie ma dużych dysproporcji w ocenie znaczenia cech osobowości charakteryzujących ratownictwo. Występujące nieznaczne różnice są konsekwencją specyfiki badanych rodzajów ratownictwa. Najważniejsza cechą osobowości jaką powinien charakteryzować się ratownik jest gotowość do działania, odporność na stres, opanowanie, odpowiedzialność i kompetentność. Natomiast cechy nieważne to obojętny, skromny, miły i kulturalny. Największe zaskoczenie uzyskanych wyników stanowi duża różnica w ocenie ważności cech pomiędzy kompetencją a wykształceniem ratownika. W przypadku ratownika medycznego różnica ważności cech pomiędzy kompetencją (najważniejsza) a wykształceniem (ważna) jest mniejsza, w pozostałych rodzajach ratownictwa różnica ważności cech jest większa - kompetencja (najważniejsza) a wykształcenie (średnio ważna). Taki skok w ocenie ważności trudno wytłumaczyć, ponieważ każdy ratownik musi przejść przeszkolenie w zakresie ratownictwa medycznego. Analizując omawiane powyżej zagadnienia uzyskane średnie oceny ważności cech osobowości poddano rangowaniu gdzie, 1 oznacza najwyższą rangę (wykres 4). W ten sposób uzyskano odpowiedz na pytanie jakie cechy osobowości są konieczne i decydujące w zawodzie ratownika. Otrzymane wyniki wskazują, że niezależnie od rodzaju ratownictwa najważniejsze cechy osobowości jakimi powinien charakteryzować się ratownik to (w kolejności): 1. gotowość do działania, 2. odpowiedzialność, 3. odporność na stres, 4. opanowanie. 8177

5 odważny wykształcony wysportowany odporny na stres gotowy do działania rozsądny odpowiedzialny kompetentny czujny opanowany Wykres 4. Istotność cech osobowości ratownika wg rangi zmniejszającej ważność, gdzie 1 oznacza cechę najważniejszą Można uznać, że cechy te stanowią podstawę prestiżu zawodu ratownika (każdego rodzaju). PODSUMOWANIE SP RG Rezultatem rozważań jest uznanie, że zawód ratownika nie jest z pewnością dla każdego z nas. Jest to zawód dla ludzi odpowiedzialnych, którzy wykazują natychmiastową gotowość do działania, posiadają umiejętność radzenia sobie z towarzyszącym stresem podczas akcji ratowniczych (często ze śmiercią). W związku z podejmowaniem działań bezpośrednio związanych z ratowaniem życia zawód ratownika postrzegany jest jako zawód wysokiego zaufania społecznego. Streszczenie Ratownictwo zawód ratownika od zawsze kojarzy się z niesieniem pomocy, ale czy jest ono atrakcyjne dla młodych ludzi. W artykule przedstawiono wstępne wyniki badań ankietowych, których celem było uzyskanie opinii na temat ratownictwa oraz jego atrakcyjności w ocenie młodego pokolenia Uzyskane wyniki wskazują na dużą świadomość ankietowanych co do konieczności posiadania pewnych cech niezbędnych do wykonywania zawodu ratownika. Młodzi ludzie dostrzegają również, że zawód ratownika nie jest z pewnością dla każdego z nas. Słowa kluczowe: wady i zalety ratownictwa, cechy osobowości ratownika, cechy zewnętrzne ratownika RW RM 8178

6 Image of the rescue in views of the young generation Abstract Rescue - profession of the lifeguard from he always forms a relationship with bringing help, but whether it is attractive for young people. In the article presents results of questionnaire surveys, of which obtaining the opinion about the rescue and his attraction in the evaluation of the young generation get were a purpose results are pointing out to the great awareness of respondents as for the need to have certain essential features for working as the lifeguard. Young people also notice that the profession of the lifeguard isn't certainly for each of us. Keywords: advantages and disadvantages of the rescue, features of the personality of the lifeguard, outside characteristics of the lifeguard 8179