Aktywne poszukiwanie objawów zespołu stopy cukrzycowej ocena compliance personelu medycznego
|
|
- Maksymilian Małecki
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PRACA ORYGINALNA ISSN Edyta Ewa Sutkowska 1, Michał Sokołowski 2, Krystyna Zdrojowy 3, Szymon Dragan 4 1 Zakład Rehabilitacji, Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu 2 Katedra i Zakład Rehabilitacji 3 Klinika Angiologii, Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii 4 Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu Aktywne poszukiwanie objawów zespołu stopy cukrzycowej ocena compliance personelu medycznego Active screening for diabetic foot assessment of health care professionals compliance to it Artykuł jest tłumaczeniem pracy: Sutkowska EE, Sokołowski M, Zdrojowy K, Dragan S. Active screening for diabetic foot assessment of health care professionals compliance to it. Clin Diabet 2016; 5, 3: DOI: /DK Należy cytować wersję pierwotną. STRESZCZENIE Wprowadzenie. Strategia opieki nad pacjentami w celu prewencji przewlekłych powikłań cukrzycy obejmuje między innymi odpowiednią organizację służby zdrowia i edukację personelu medycznego. Poza oceną dostępności do wykwalifikowanego personelu niewiele jest doniesień na temat częstości przeprowadzania badań stóp w praktyce. Niniejsze badanie miało na celu ocenę stopnia przestrzegania zaleceń (compliance) w kontekście konieczności profilaktycznego badania stóp u pacjentów z cukrzycą. Materiał i metody. Badanie miało charakter retrospektywny i polegało na analizie 290 kwestionariuszy wypełnionych przez chorych na cukrzycę (54,13% kobiet), a zawartych w kartach pacjentów konsultowanych w Centrum Stopy Cukrzycowej we Wrocławiu. Wyniki. Średni wiek pacjentów wynosił 63,24 lata; 7,6% uczestników badania stanowili chorzy na cukrzycę typu 1, a 92,4% typu 2; 17,6% osób wcześniej miało wykonane badanie stóp w swoich ośrodkach (31,8% chorych na typ 1 i 16,4% na typ 2 cukrzycy). Uzyskane wyniki były niezależne od wieku badanych, czasu trwania choroby (odpowiednio p = 0,6 i p = 0,37) i od typu cukrzycy (p = 0,068). Adres do korespondencji: dr hab. n. med. Edyta Sutkowska Zakład Rehabilitacji, Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu edytasutkowska@yahoo.com Tłumaczenie: lek. Małgorzata Kamińska Nadesłano: Przyjęto do druku: Wnioski. Zalecenie dotyczące profilaktycznego badania stóp w grupie pacjentów z cukrzycą jest bardzo rzadko respektowane przez personel medyczny. Ani wiek pacjenta, ani czas trwania choroby czy jej typ nie miały wpływu na podjęcie decyzji o wykonaniu przez personel badania stóp. Obserwacje autorów pokazują, że głównym problemem w prewencji stopy cukrzycowej może być nie tyle brak dobrych zaleceń, ile ich nieprzestrzeganie przez personel medyczny. Istotna jest reedukacja nie tylko pacjentów, ale także personelu medycznego w zakresie profilaktyki zespołu stopy cukrzycowej. Słowa kluczowe: stopa cukrzycowa, badanie stóp, praktyka kliniczna, compliance, powikłania przewlekłe ABSTRACT Background. The care strategy for chronic diabetic complications prevention includes appropriate organization and education of healthcare professionals. Despite the availability of skilled medical staff, there is insufficient information about feet examination in standard practice. We evaluated the personnel s compliance in the context of following the guidelines for foot examination. Materials and methods. We retrospectively analysed 290 questionnaires from patients with diabetes mellitus (54.13% women) enclosed in the medical records from Diabetic Foot Centre in Wroclaw. 96
2 Edyta Ewa Sutkowska i wsp., Compliance personelu medycznego Results. The mean patients age was 63.24; 7.6% participants suffered from type 1 and 92.4 % from type 2 diabetes; 17.6% patients declared previous foot examination (31.8% with type 1, 16.4% with type 2 diabetes) and it was irrespective from: age, diabetes duration (p = 0.6 and p = 0.37 respectively) and diabetes type (p = 0.068). Conclusion. The foot examination among patients with diabetes, by medical practitioners, is very weak. Neither patient age nor duration or type of diabetes had an influence on the decision for foot examination in our study. Our study has showed that not the guidelines but inadequate foot examination by medical staff could be the main problem on the prevention of diabetic foot. We should stress and re-educate patients but also medical staff about foot examination. Key words: diabetic foot, foot examination, clinical practice, compliance, chronic complications Wprowadzenie Stopa cukrzycowa to jedno z przewlekłych powikłań cukrzycy. U 1 na 4 chorych na cukrzycę wystąpi owrzodzenie stopy w przebiegu choroby [1]. Ważne znaczenie w zapobieganiu owrzodzeniom stopy ma edukacja chorych i regularne badanie stóp [2]. Szacuje się, że można zmniejszyć liczbę amputacji z powodu zespołu stopy cukrzycowej nawet o 85% dzięki wykrywaniu stopy wysokiego ryzyka oraz odpowiedniemu zapobieganiu i/lub leczeniu [2]. W przypadku stwierdzenia stopy wysokiego ryzyka należy wdrożyć specjalne procedury, aby uniknąć amputacji. U niektórych w tej grupie chorych konieczna jest rewaskularyzacja, jeśli występuje niedokrwienie kończyny, lub korekcja chirurgiczna, jeśli stwierdza się deformację stopy. Strategia opieki nad pacjentami w celu prewencji przewlekłych powikłań cukrzycy obejmuje między innymi odpowiednią organizację służby zdrowia i edukację personelu medycznego [2]. Zachowania pacjentów i poziom opieki medycznej mają istotny wpływ na koszt leczenia przewlekłych powikłań cukrzycy oraz częstość ich występowania. Ważne znaczenie ma również znajomość czynników wpływających na opiekę nad pacjentem, co pozwala obniżyć koszty związane z cukrzycą. Poziom opieki medycznej zależy od dostępu do wykwalifikowanego personelu oraz możliwości wykonania procedur diagnostycznych i terapeutycznych zgodnie z obowiązującymi zaleceniami. Jednak mimo dostępności do wykwalifikowanego personelu brakuje informacji na temat badania stóp w standardowej praktyce. Według wiedzy autorów przeprowadzono niewiele badań poświęconych przestrzeganiu zaleceń (compliance) przez personel medyczny w odniesieniu do badania stóp. De Bernardis i wsp. ocenili, jak często w okresie 12 miesięcy poprzedzających analizę wykonywano u chorych badanie stóp i wykazali, że u ponad 50% z nich w ogóle nie przeprowadzono tego badania [3]. Również w nigeryjskim badaniu obejmującym chorych na cukrzycę wykazano, że u 96,4% pacjentów z objawami neuropatii i u 97,3% bez takich objawów nigdy nie badano stóp [4]. Al-Shafaee i wsp. oceniali 9 standardów jakości opieki diabetologicznej w poradniach diabetologicznych podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) w północnej części regionu Al-Batinah w Omanie i stwierdzili, że badania stóp przeprowadzono tylko u 39% chorych [5]. Z australijskiego badania obejmującego podiatrów [6] wynika, że w praktyce właściwie realizowane są zasady dobrej opieki, jednak autorzy zwracają uwagę, że charakter badania ogranicza możliwość jego interpretacji. Udział w nim był dobrowolny, a podiatrzy wiedzieli, w jakim celu było prowadzone, więc prawdopodobnie większość lekarzy uczestniczących w tym projekcie, stanowiły osoby wykonujące u chorych badanie stóp. Obecną analizę przeprowadziliśmy w celu oceny stopnia przestrzegania przez personel medyczny zaleceń (compliance) dotyczących badania chorych na cukrzycę pod kątem ryzyka stopy cukrzycowej oraz ustalenia czynników (np. wiek chorego, typ i czas trwania cukrycy) mogących skłonić personel medyczny do wykonania tego badania. Autorzy zastosowali nowatorskie podejście polegające na tym, że w celu zmniejszenia błędu systematycznego analizy pytali o wcześniejsze badanie stóp nie lekarzy, lecz pacjentów. Materiał i metody W ramach niniejszego retrospektywnego badania przeanalizowano dokumentację medyczną 851 chorych na cukrzycę konsultowanych w Centrum Stopy Cukrzycowej we Wrocławiu w okresie od października 2009 roku do grudnia 2010 roku. Badanie zostało zaaprobowane przez Komisję Bioetyczną Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu (nr dokumentu KB-434/2012). Charakterystyka zasad pracy Centrum Stopy Cukrzycowej i obowiązujących zaleceń Działalność Centrum obejmuje głównie badanie stóp u chorych na cukrzycę. Informacje na temat jego działalności są dostępne od października 2009 roku na plakatach i na stronie internetowej Centrum, a także są przekazywane przez lekarzy, którzy prowadzą chorych na cukrzycę (lekarze POZ, diabetolodzy, endokrynolodzy). Chorzy są informowani o możliwości poddania się badaniu stóp w placówce, nawet jeśli nie 97
3 Diabetologia Praktyczna 2016, tom 2, nr 3 Tabela 1. Kwestionariusz dotyczący wcześniejszego badania stóp Nr Pytanie Odpowiedź 1 Inicjały 2 Płeć 3 Wiek 4 Czas trwania cukrzycy (w latach; jeśli krócej niż od roku, wpisać 0) 5 Cukrzyca typu 1 (tak: 1, nie: 0) 6 Cukrzyca typu 2 (tak: 1, nie: 0) 7 Cukrzyca typu 3 lub 4 (tak: 1 i podać typ, nie: 0) 8 Amputacja stopy (nawet częściowa) (tak: 1, nie: 0) 9 Czy kiedykolwiek miałeś/miałaś przeprowadzone badanie stóp (tak: 1, nie: 0) palpacyjne badanie tętna oraz badanie neurologiczne (zapytaj pielęgniarkę o szczegóły) występują objawy stopy cukrzycowej, pod warunkiem że są zameldowani we Wrocławiu. Aby umówić się na wizytę w Centrum, nie jest wymagane skierowanie od lekarza. Wizyta nie jest obowiązkowa i zależy wyłącznie od decyzji pacjenta. Autorzy nie analizowali, w jaki sposób pacjenci badani w Centrum dowiedzieli się o takiej możliwości. Zgodnie z obowiązującymi zaleceniami badanie stóp u chorego na cukrzycę powinno być przeprowadzane co najmniej raz w roku przez diabetologa, lekarza rodzinnego lub pielęgniarkę. Standardowe badanie stóp obejmuje palpacyjne badanie tętna oraz badanie neurologiczne (minimum z wykorzystaniem monofilamentu i kamertonu). Kryteria włączenia Przeanalizowano dokumentację medyczną chorych z rozpoznaną cukrzycą, w przypadku których dostępne były dane na temat typu cukrzycy (1 lub 2) oraz czasu trwania choroby i którzy wypełnili kwestionariusz dotyczący wcześniejszego badania stóp (tab. 1). Przygotowano go wcześniej na wewnętrzne potrzeby Centrum. Wypełnienie kwestionariusza zaproponowano każdemu z 851 chorych konsultowanych w wyżej wymienionym okresie i było ono dobrowolne. Pozyskiwanie informacji Informacje były zbierane podczas wizyt przez wykwalifikowaną pielęgniarkę po uzyskaniu od pacjenta ustnej zgody. Z analizy wykluczono dokumentację medyczną chorych, którzy nie wypełnili całkowicie kwestionariusza. Oceniane czynniki Na podstawie uzyskanych informacji autorzy analizowali wpływ wybranych czynników wiek oraz typ i czas trwania cukrzycy na częstość badania stóp. Chorych podzielono na trzy grupy w zależności od czasu trwania cukrzycy: 0 5 lat, 6 9 lat, > 9 lat. Analiza statystyczna Różnice statystyczne między średnimi wartościami określono, stosując test t-studenta, a do oceny korelacji miedzy typem lub czasem trwania cukrzycy i częstością badania stop wykorzystano test c 2. Przyjęto wartośc p wynoszącą mniej niż 0,05 jako statystycznie istotną. Wyniki Uzyskano pełne dane z 290 kwestionariuszy: 157 (54,13%) wypełnionych przez kobiety i 133 (45,86%) wypełnionych przez mężczyzn. Średnia wieku chorych wynosiła 63,24 lat (SD wynosiło 12,06). Badana grupa wydaje się reprezentatywną dla populacji chorych na cukrzycę, ponieważ chorzy na cukrzycę typu 1 stanowili 7,6% uczestników badania, a chorzy na cukrzycę typu 2 92,4%. W ogólnej populacji chorych na cukrzycę proporcja ta wynosi odpowiednio 3 10% i 85 95%. Dwie najliczniejsze grupy stanowili chorzy, w przypadku których czas trwania cukrzycy określono jako krótki (0 5 lat) 43,1% uczestników badania, i długi (> 9 lat) 42% uczestników. Tylko u 17,59% badanych wykonano wcześniej badanie stóp (co najmniej raz od momentu rozpoznania cukrzycy): u 31,82% chorych na cukrzycę typu 1 i u 16,42% chorych na cukrzycę typu 2. Wartośc p dla tej oceny wskazywała na brak istotności statystycznej (tab. 2). Średnia wieku w grupie chorych, którzy mieli wykonane badanie stóp, wynosiła 62,4 lata (SD wynosiło ± 13,3), a w grupie chorych, u których nie przeprowadzono wcześniej badania stóp 63,4 lata (SD wynosiło ± 11,7). Przeanalizowano zależność między przeprowadzaniem badania stóp przez personel me- 98
4 Edyta Ewa Sutkowska i wsp., Compliance personelu medycznego Tabela 2. Charakterystyka badanej populacji i badanie stóp w zależności od typu i czasu trwania cukrzycy Zmienna Liczba chorych ogółem n = 290 (%) Liczba chorych poddanych wcześniej badaniu stóp n = 51 (%) p Cukrzyca typu 1 n = 22 (7,59) n = 7 (31,82) Cukrzyca typu 2 n = 268 (92,41) n = 44 (16,42) Czas trwania cukrzycy 0 5 lat n = 125 (43,1) n = 18 (14,4) Czas trwania cukrzycy 6 9 lat n = 43 (14,83) n = 10 (23,25) Czas trwania cukrzycy > 9 lat n = 122 (42,07) n = 23 (18,85) 0,068 0,37 dyczny a czasem trwania cukrzycy wyniki analizy przedstawiono w tabeli 1. Ani wiek chorych, ani czas trwania cukrzycy nie wpływały na decyzję personelu medycznego odnośnie do przeprowadzenia badania stóp (odpowiednio p = 0,6 i p = 0,37). Dyskusja Zaobserwowano, że osoby, które chorowały na cukrzycę od 6 9 lat (średnio długi czas trwania cukrzycy) nie miały świadomości zagrożenia powikłaniami choroby, co prawdopodobnie wynikało z pewności siebie i/lub braku objawów. Osoby cierpiące na choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, uważają, że mogą kontrolować powikłania choroby po osiagnięciu jej stabilnego przebiegu przez kilka lat. Ponieważ przewlekłe powikłania cukrzycy w początkowym stadium przez wiele lat mogą nie dawać żadnych objawów, chorzy często zapominają o ryzyku powikłań, jeśli nie zapewni się im odpowiedniej edukacji. Oprócz braku świadomości zagrożenia powikłaniami u pacjentów również personel medyczny wydaje się być tej świadomości pozbawiony i nie wykonuje podstawowego badania stóp. W niniejszym badaniu odsetek chorych, którzy przyznali, że od rozpoznania cukrzycy mieli przeprowadzone przynajmniej jedno badanie stóp, wynosił około 18%. Tak więc możliwość zmian w obrębie stóp brano pod uwagę u co piątego chorego, pozostali pacjenci pozbawieni byli badań kontrolnych. Istnieje wiele badań na temat przestrzegania zaleceń przez chorych, jednak rzadko przedmiotem oceny jest przestrzeganie zaleceń przez personel. Tymczasem nawet jeśli wiedza na temat prawidłowei higieny stóp jest propagowana wśród chorych, nie chroni ich to przed rozwojem stopy cukrzycowej. Edukacja powinna być zawsze połączona z oceną tętna i badaniem pod kątem neuropatii, ponieważ badania te pozwalają łatwo wykryć nieprawidłowości i mają podstawowe znaczenie dla rozpoczęcia działań prewencyjnych [2]. Także modzele i deformacje stóp, nawet bez potwierdzonej standardowymi testami neuropatii, wiążą sie z ryzykiem owrzodzenia [7]. Dane uzyskane przez autorów są alarmujące w obliczu innych obserwacji poczynionych w ramach badania. Poziom edukacji w grupie 291 chorych na cukrzycę mieszkańców Wrocławia (liczba ludności nieco ponad ) był również niedostateczny tylko 13,1% uczestników badania miało wystarczającą wiedzę na temat ryzyka stopy cukrzycowej i tego, jak należy postępować, aby zminimalizować to ryzyko [8]. Można przypuszczać, że chorzy z aktywnym lub wyleczonym owrzodzeniem pozostają pod opieką chirurga, lecz inni chorzy na cukrzycę, u których pierwotna profilaktyka stopy cukrzycowej ma podstawowe znaczenie, nie mają świadomości zagrożeń. Co więcej, lekarze opiekujący się tymi pacjentami również wydają się nieświadomi ryzyka związanego z cukrzycą, ponieważ jak wykazano w niniejszej pracy, nie wykonując badania, nie są w stanie tego ryzyka ocenić. Ta sytuacja dotyczy głównie chorych na cukrzycę typu 2, którzy stanowią większość wszystkich chorych na cukrzycę. Tylko u 16,4% z nich wcześniej przeprowadzono badanie stóp. Wśród chorych na cukrzycę typu 1 wartość ta sięga około 32%. Szukając przyczyn takiej sytuacji, można jedynie sugerować, że chorzy na cukrzycę typu 1 są leczeni w poradniach specjalistycznych, gdzie aktywnie poszukuje się przewlekłych powikłań cukrzycy, natomiast chorzy na cukrzycę typu 2 są zwykle pod opieką lekarzy rodzinnych. W badaniu wykazano, że ani wiek, ani czas trwania cukrzycy nie miały wpływu na decyzję o przeprowadzeniu badania stóp (odpowiednio p = 0,67 i p = 0,37). Wydaje się, że mimo tworzenia zaleceń dotyczących zasad opieki nad pacjentami i powszechnej ich dostępności, zalecenia te nie są często wykorzystywane w praktyce. Tymczasem częstość występowania cukrzycy i koszty jej leczenia stale rosną [9]. Jak wykazano w jednym z badań [10], sytuacja ta (właściwa opieka nad pacjentem) częściowo może się poprawić poprzez prowadzenie monitoringu. We wspomnianej pracy zaobserwowano, że częstość badania stóp zwiększyła się z 22,4% do 64,1% po przeprowadzeniu audytu klinicznego. 99
5 Diabetologia Praktyczna 2016, tom 2, nr 3 Istnieje pilna potrzeba prewencji rozwoju stopy cukrzycowej za pośrednictwem personelu medycznego. W niektórych krajach wprowadzono specjalne narodowe programy, aby poprawić opiekę diabetologiczną w celu uniknięcia lub zminimalizowania ryzyka amputacji. Przykładem takiej strategii może być odpowiednia opieka podiatryczna. Taka specjalistyczna pomoc jest niezbedna do odciążenia w pracy lekarzy i pielegniarek. W jednym z badań wykazano, że opieka podiatryczna może przyczynić się do zmniejszenia kosztów ekonomicznych związanych z leczeniem cukrzycy, a konkretnie jej powikłania, jakim jest stopa cukrzycowa [11]. Ograniczeniem naszego badania jest jego retrospektywny charakter oraz profil Centrum. Oznacza to brak danych na temat potencjalnych czynników zakłócających, takich jak poziom doświadczenia personelu POZ, obecność innych przewlekłych powikłań u pacjenta czy też wysoka wartość hemoglobiny glikowanej (HbA 1c ), które mogą wpływać na decyzję personelu medycznego o przeprowadzeniu lub zaniechaniu badania u chorego. Niezależnie jednak od doświadczenia czy umiejętności, badanie tętna oraz podstawowe badanie neurologiczne należy przeprowadzać co najmniej raz w roku. Jeśli wyniki nie są jednoznaczne, należy skierować pacjenta do specjalistycznego ośrodka. Uzyskane przez nas wyniki wydają się natomiast być reprezentatywne dla całej populacji chorych na cukrzycą, ponieważ mimo iż ankietowanie przeprowadzano w jednym ośrodku, pacjenci pochodzili z różnych poradni rozmieszczonych na dużym terenie miejskim. Wnioski Zalecenie dotyczące profilaktycznego badania stóp w grupie pacjentów z cukrzycą jest bardzo rzadko respektowane przez personel medyczny. Tworzenie rekomendacji to jedynie pierwszy krok ku poprawie opieki medycznej. Lekarze często zapominają, że zalecenia nie są przeznaczone dla chorych, lecz właśnie dla personelu medycznego. W niniejszym badaniu wykazano, że mimo istnienia zaleceń dotyczących prewencji stopy cukrzycowej, problemem jest zaniechanie prowadzenia badań stóp przez personel medyczny. Konieczna wydaje się więc reedukacja personelu medycznego w zakresie przewlekłych powikłań cukrzycy i zachęcanie tych osób do prowadzenia u pacjentów regularnych badań stóp. Czas poświęcony na badanie pacjentów jest coraz krótszy z uwagi na stale zwiększającą się liczbę chorych na cukrzycę. Czynnikami mogącymi zwiększyć przestrzeganie zaleceń przez personel medyczny jest zwiększenie liczby personelu pomocniczego w opiece diabetologicznej oraz wdrożenie specjalnych kart przebiegu leczenia zawierających określone dane medyczne. Jednak potencjalna skuteczność takich zmian wymaga dalszej analizy. Konflikt interesów E.S. pracowała jako diabetolog w Centrum Stopy Cukrzycowej (od października 2009 roku do lutego 2011 roku). Autorzy nie zgłaszają konfliktu interesów w związku z niniejszym artykułem. Podziękowania Autorzy dziękują dr. M.S., dyrektorowi Centrum Stopy Cukrzycowej, za wyrażenie zgody na przeprowadzenie badania w tym ośrodku. Autorzy dziękują również pielęgniarce E.P. za przeprowadzenie badania ankietowego wśród pacjentów. Piśmiennictwo 1. Singh N., Armstrong D.G., Lipsky B.A. Preventing foot ulcers in patients with diabetes. JAMA 2005; 293: Bakker K., Apelqvist J., Lipsky B.A., Van Netten J.J.; International Working Group on the Diabetic Foot (IWGDF). The 2015 IWGDF guidance documents on prevention and management of foot problems in diabetes: development of an evidence-based global consensus. Diabetes Metab. Res. Rev. 2016; 32 (supl. 1): De Berardis G., Pellegrini F., Franciosi M. i wsp. QuED Study Group-Quality of Care and Outcomes in type 2 Diabetes. Are Type 2 diabetic patients offered adequate foot care? The role of physician and patient characteristics. J Diabetes Complications 2005; 19: Oguejiofor O.C., Oli J.M., Odenigbo C.U. Evaluation of care of the foot as risk factor for diabetic foot ulceration: the role of internal physicians. Niger J. Clin. Pract. 2009; 12: Al-Shafaee M., Al-Farsi Y., Al-Kaabi Y. i wsp. Quality of diabetes care in primary health centres in North Al-Batinah of Oman. Open Cardiovasc. Med. J. 2014; 8: Quinton T.R., Lazzarini P., Boyle F.M. i wsp. How do Australian podiatrists manage patients with diabetes? The Australian diabetic foot management survey. J. Foot Ankle Res. 2015; 8: Lazaro-Martinez J.L., Aragon-Sanchez F.J., Beneit-Montesinos J.V. i wsp. Foot biomechanics in patients with diabetes mellitus: doubts regarding the relationship between neuropathy, foot motion, and deformities. J. Am. Podiatr.Med. Assoc. 2011; 101: Sutkowska E. Diabetic foot prevention among the patients with diabetes living in Wroclaw based on their education assessment. Diabet. Klin. 2012; 1: Cavanagh P., Attinger C., Abbas Z. i wsp. Cost of treating diabetic foot ulcers in five different countries. Diabetes Metab. Res. Rev. 2012; 28 (supl. 1): Tan F., Liew S.F., Chan G. i wsp. Improving diabetes care in a public hospital medical clinic: report of a completed audit cycle. J. Eval. Clin. Pract. 2011; 17: Carls G.S., Gibson T.B., Driver V.R. i wsp. The economic value of specialized lower-extremity medical care by podiatric physicians in the treatment of diabetic foot ulcers. J Am. Podiatr. Med. Assoc. 2011; 101:
Zapobieganie wystąpieniu stopy cukrzycowej wśród chorych na cukrzycę mieszkańców Wrocławia na podstawie analizy stopnia ich edukacji
PRACA ORYGINALNA ISSN 2084 4441 Edyta Ewa Sutkowska Zakład Rehabilitacji, Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Akademii Medycznej we Wrocławiu Zapobieganie wystąpieniu stopy cukrzycowej wśród
Bardziej szczegółowoPostępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2013 Aneks 2 Postępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą Opracowano we współpracy z dr.
Bardziej szczegółowoROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH (obroniona z wyróżnieniem )
Publikacje naukowe: ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH (obroniona z wyróżnieniem 7.03.2013) Stosowanie larw Lucilia sericata jako metoda leczenia przewlekłych ran kończyn. Inne publikacje: 1.
Bardziej szczegółowoProfilaktyka i leczenie cukrzycy typu 2 wnioski z kontroli NIK
Picture-Factory - stock.adobe.com Profilaktyka i leczenie cukrzycy typu 2 wnioski z kontroli NIK Najwyższa Izba Kontroli Warszawa, maj 2018 r. 01 Dlaczego podjęliśmy kontrolę? Kontrola, obejmująca lata
Bardziej szczegółowoStopa cukrzycowa. Dr med. Anna Korzon-Burakowska Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii AMG Kierownik prof.dr hab. med. B.
Stopa cukrzycowa Dr med. Anna Korzon-Burakowska Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii AMG Kierownik prof.dr hab. med. B. Wyrzykowski Stopa cukrzycowa - definicja Infekcja, owrzodzenie lub destrukcja
Bardziej szczegółowoEdukacja w cukrzycymiejsce i rola. pielęgniarek w Finlandii
Edukacja w cukrzycymiejsce i rola pielęgniarek w Finlandii Outi Himanen, pielęgniarka, pielęgniarka specjalistka, edukator, menadżer edukacji. Centrum Edukacji/Fińskie Stowarzyszenie Diabetologiczne Zawartość
Bardziej szczegółowoPIELĘGNACJA I LECZENIE STOPY CUKRZYCOWEJ W CODZIENNEJ PRAKTYCE PIELĘGNIARSKIEJ
PIELĘGNACJA I LECZENIE STOPY CUKRZYCOWEJ W CODZIENNEJ PRAKTYCE PIELĘGNIARSKIEJ Mirosława Młynarczuk Specjalista pielęgniarstwa diabetologicznego Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii
Bardziej szczegółowoCzęstość występowania patologii stóp wśród mieszkańców Wrocławia chorych na cukrzycę
PRACA ORYGINALNA ISSN 2084 4441 Edyta Sutkowska Zakład Rehabilitacji, Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Akademii Medycznej we Wrocławiu Częstość występowania patologii stóp wśród mieszkańców
Bardziej szczegółowoPOLSKIE TOWARZYSTWO OKULISTYCZNE
POLSKIE TOWARZYSTWO OKULISTYCZNE Iwona Grabska-Liberek Badania przesiewowe w kierunku jaskry ważnym elementem profilaktyki Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego Klinika Okulistyki Działania PTO na
Bardziej szczegółowoMożliwości w zakresie podnoszenia poziomu wiedzy lekarzy oraz edukacja pacjentów. Przemysława Jarosz-Chobot
Możliwości w zakresie podnoszenia poziomu wiedzy lekarzy oraz edukacja pacjentów Przemysława Jarosz-Chobot DZISIEJSZA OPIEKA DIABETOLOGICZNA STANDARD EDUKACJA INSULINA Inne Leki Chory? Na zawsze? Czy
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Powikłania cukrzycy Retinopatia PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA CUKRZYCY Cukrzyca najczęściej z powodu wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania tak zwanych
Bardziej szczegółowoPOWIKŁANIA. Personal solutions for everyday life.
POWIKŁANIA Personal solutions for everyday life. Powikłania Cukrzyca występuje u osób, w przypadku których organizm nie potrafi sam kontrolować poziomu glukozy we krwi (określanego również jako poziom
Bardziej szczegółowoZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIE PRZEWLEKŁYCH POWIKŁAŃ CUKRZYCY ORAZ POPRAWA JAKOŚCI LECZENIA CHORYCH
ZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIE PRZEWLEKŁYCH POWIKŁAŃ CUKRZYCY ORAZ POPRAWA JAKOŚCI LECZENIA CHORYCH Sławomir Pynka PORADNIA DIABETOLOGICZNA I METABOLICZNA SPWSZ w SZCZECINIE Cukrzyca : Światowa Epidemia 1995
Bardziej szczegółowoLeki biologiczne i czujność farmakologiczna - punkt widzenia klinicysty. Katarzyna Pogoda
Leki biologiczne i czujność farmakologiczna - punkt widzenia klinicysty Katarzyna Pogoda Leki biologiczne Immunogenność Leki biologiczne mają potencjał immunogenny mogą być rozpoznane jako obce przez
Bardziej szczegółowoPodejście lekarzy rodzinnych do czynników ryzyka i leczenia dyslipidemii w 9 krajach Europy środkowo-
Podejście lekarzy rodzinnych do czynników ryzyka i leczenia dyslipidemii w 9 krajach Europy środkowo- wschodniej Dr hab. med. Tomasz Tomasik Zakład Medycyny Rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński, Collegium
Bardziej szczegółowoPoziom wiedzy na temat zespołu stopy cukrzycowej u chorych na cukrzycę typu 2
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Anna Karłowicz 1, Anna Korzon-Burakowska 2, Anna Skuratowicz-Kubica 2, Katarzyna Kunicka 3, Ewa Świerblewska 3, Igor Burakowski 4 1 Klinika Neurologii Dorosłych Gdańskiego
Bardziej szczegółowoBadania obserwacyjne w ocenie bezpieczeństwa leków This gentle murmur it could be stings of remorse
Badania obserwacyjne w ocenie bezpieczeństwa leków This gentle murmur it could be stings of remorse Magdalena Władysiuk 1. Pharmacovigilance: Co to jest pharmacovigilance? Podstawowe założenia systemu
Bardziej szczegółowoStopa cukrzycow a - jak zapobiegać, jak leczyć
Stopa cukrzycow a - jak zapobiegać, jak leczyć dr n. med. Leszek Czupryniak Klinika DiabetologiiiChorób Metabolicznych UniwersyteckiSzpital Kliniczny nr 1 im.n. Barlickiego Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Bardziej szczegółowoProgramy profilaktyczne w diabetologii ocena dostępności i funkcjonowania w Polsce. Obecna realizacja wykrywania cukrzycy typu 2 w naszym kraju
Programy profilaktyczne w diabetologii ocena dostępności i funkcjonowania w Polsce. Obecna realizacja wykrywania cukrzycy typu 2 w naszym kraju Jacek Sieradzki Uniwersytet Jagiellooski w Krakowie Seminarium
Bardziej szczegółowoChoroby wewnętrzne - diabetologia Kod przedmiotu
Choroby wewnętrzne - diabetologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - diabetologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-D Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek
Bardziej szczegółowoDlaczego tak późno trafiamy do reumatologa?
Dlaczego tak późno trafiamy do reumatologa? Wyniki najnowszego badania Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher. Wczesne rozpoznanie Ustalenie
Bardziej szczegółowolek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała
lek. Wojciech Mańkowski Zastosowanie wzrokowych potencjałów wywołanych (VEP) przy kwalifikacji pacjentów do zabiegu przeszczepu drążącego rogówki i operacji zaćmy Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Bardziej szczegółowoCukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych
Bardziej szczegółowoSZKOŁA EDUKACJI DLA PACJENTÓW CHORYCH NA CUKRZYCĘ TYPU 2
SZKOŁA EDUKACJI DLA PACJENTÓW CHORYCH NA CUKRZYCĘ TYPU 2 W miesiącu sierpniu 2012 r. Starostwo Powiatowe w Ostrowcu Św. przy współpracy z WSBiP oraz Poradnią Psychologiczno- Pedagogiczną w Ostrowcu Św.
Bardziej szczegółowoBadania predyspozycji dziedzicznych do nowotworów złośliwych
Badania predyspozycji dziedzicznych do nowotworów złośliwych Onkologiczne Poradnictwo Genetyczne Profilaktyka, diagnostyka i leczenie Postęp, jaki dokonuje się w genetyce, ujawnia coraz większy udział
Bardziej szczegółowoNowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht
Nowe terapie w cukrzycy typu 2 Janusz Gumprecht Dziś już nic nie jest takie jak było kiedyś 425 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2017 629 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2045 International
Bardziej szczegółowoZnaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze
Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia
Bardziej szczegółowoWarsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją
Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją Ocena wiarygodności badania z randomizacją Każda grupa Wspólnie omawia odpowiedź na zadane pytanie Wybiera przedstawiciela, który w imieniu grupy przedstawia
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoRaport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie diabetologii za rok I. Ocena zabezpieczenia opieki zdrowotnej w zakresie diabetologii
dr hab. med. Agnieszka Szypowska Oddział Kliniczny Diabetologii Dziecięcej i Pediatrii Samodzielny Publiczny Dziecięcy Szpital Kliniczny Żwirki i Wigury 63A 02-091 Warszawa agnieszka.szypowska@wum.edu.pl
Bardziej szczegółowoDostępność innowacyjnych metod ciągłego monitorowania glukozy
Dostępność innowacyjnych metod ciągłego monitorowania glukozy Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Konflikt interesów Wykłady i seminaria dla firmy
Bardziej szczegółowoREGULAMIN REKRUTACJI I UCZESTNICTWA PLACÓWEK PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ
REGULAMIN REKRUTACJI I UCZESTNICTWA PLACÓWEK PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ w projekcie Profilaktyka i diagnostyka Reumatoidalnego Zapalenia Stawów w Polsce południowo-wschodniej współfinansowanym ze środków
Bardziej szczegółowoECONOMEDICA SM. Wybrane wyniki. Maj 2019 TYTUŁ RAPORTU
ECONOMEDICA SM Wybrane wyniki Maj 2019 TYTUŁ RAPORTU 1 Spis treści 1. CEL PROJEKTU... 3 2. CZAS REALIZACJI BADANIA... 3 3. ELEMENTY PROJEKTU... 3 4. WIELKOŚĆ I SPOSÓB DOBORU PRÓBY... 4 5. WAŻENIE I EKSTRAPOLACJA
Bardziej szczegółowoZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY U DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH. Opracowanie
Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej oraz ze środków Ministerstwa Zdrowia ZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA
Bardziej szczegółowoMinister van Sociale Zaken en Volksgezondheid
http://www.maggiedeblock.be/2005/11/18/resolutie-inzake-de-klinischebiologie/ Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Obecna Minister Zdrowia Maggy de Block wraz z Yolande Avontroodt, i Hilde Dierickx
Bardziej szczegółowoKONFLIKTY NA ODDZIALE INTENSYWNEJ TERAPII
KONFLIKTY NA ODDZIALE INTENSYWNEJ TERAPII Maria Wujtewicz Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii GUMed II Konferencja Naukowa Czasopisma Anestezjologia Intensywna Terapia Sopot 2014 KONFLIKT INTERESÓW
Bardziej szczegółowoPLACEBO JAKO PROBLEM ETYCZNY PRZY OCENIE BADAŃ KLINICZNYCH
PLACEBO JAKO PROBLEM ETYCZNY PRZY OCENIE BADAŃ KLINICZNYCH W badaniach nowych leków placebo - nieomal standardem. zasady dopuszczające jego stosowanie u ludzi por. Deklaracja Helsińska dyrektywy Unii Europejskiej
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowoPrzestrzeganie zaleceń lekarskich czy istnieją różnice między pacjentami praktyk lekarzy rodzinnych w mieście i na wsi?
czy istnieją różnice między pacjentami praktyk lekarzy rodzinnych w mieście i na wsi? Compliance with medical recommendations are there differences between urban and rural patients in GP practices? Liliana
Bardziej szczegółowoIs there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report Czy istnieje zależność pomiędzy wiekiem i stroną, po której umiejscawia się ciąża ektopowa jajowodowa?
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoŚląskie Centrum Chorób Serca. Cukrzyca. Krzysztof Strojek Konsultant Krajowy w dziedzinie diabetologii
Śląskie Centrum Chorób Serca Cukrzyca Krzysztof Strojek Konsultant Krajowy w dziedzinie diabetologii Warszawa 26.11.2014 Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia Neuropatia
Bardziej szczegółowoEBM w farmakoterapii
EBM w farmakoterapii Dr Przemysław Niewiński Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM we Wrocławiu Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM Wrocław EBM Evidence Based Medicine (EBM) "praktyka medyczna
Bardziej szczegółowoAnna Kłak. Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę
Anna Kłak Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ Wstęp: Świadomość pacjentów
Bardziej szczegółowoCzy dobrze leczymy w Polsce ostre zespoły wieńcowe?
Czy dobrze leczymy w Polsce ostre zespoły wieńcowe? co można jeszcze poprawić? Grzegorz Opolski I Katedra i Klinika Kardiologii WUM Porównanie liczby ppci/mln mieszkańców w 37 krajach (dane za 2007 i
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWE WARUNKI BADANIA LEKARSKIEGO W ZAKRESIE CUKRZYCY
Załącznik nr 6 SZCZEGÓŁOWE WARUNKI BADANIA LEKARSKIEGO W ZAKRESIE CUKRZYCY 1. Określenie: 1) ciężka hipoglikemia oznacza spadek stężenia glukozy powodujący konieczność pomocy innej osoby w celu uzyskania
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School
Bardziej szczegółowoMedycyna rodzinna - opis przedmiotu
Medycyna rodzinna - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Medycyna rodzinna Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-MRodz Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny Rodzaj
Bardziej szczegółowolek. Piotr Morasiewicz
lek. Piotr Morasiewicz Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu UM we Wrocławiu Korekcja złożonych zniekształceń okołokolanowych metodą Ilizarowa badania kliniczne i doświadczalne Rozprawa
Bardziej szczegółowoKamil Barański 1, Ewelina Szuba 2, Magdalena Olszanecka-Glinianowicz 3, Jerzy Chudek 1 STRESZCZENIE WPROWADZENIE
Czynniki socjodemograficzne wpływające na poziom wiedzy dotyczącej dróg szerzenia się zakażenia w kontaktach niezwiązanych z procedurami medycznymi wśród pacjentów z WZW typu C Kamil Barański 1, Ewelina
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowoZainicjowaliśmy akcję prozdrowotną pod hasłem Ocal nogę
Zainicjowaliśmy akcję prozdrowotną pod hasłem Ocal nogę Rocznie 9 TYS. amputacji kończyn dolnych z powodu ich niedokrwienia Symbolem naszej akcji jest klepsydra ponieważ co godzinę ktoś z nas traci nogę
Bardziej szczegółowoDiabControl RAPORT KOŃCOWY
DiabControl OCENA WSPÓŁPRACY PACJENTA CHOREGO NA CUKRZYCĘ TYPU 2 Z LEKARZEM PROWADZĄCYM W ZAKRESIE COMPLIANCE, OBSERWACJA ZJAWISKA DYSFAGII (TRUDNOŚCI W POŁYKANIU) RAPORT KOŃCOWY Październik 214 Autor
Bardziej szczegółowoPolish version: Your guide to diabetic retinopathy screening. Twój przewodnik po badaniu na obecność retinopatii cukrzycowej
Polish version: Your guide to diabetic retinopathy screening Twój przewodnik po badaniu na obecność retinopatii cukrzycowej Co to jest retinopatia cukrzycowa? Jest to choroba spowodowana cukrzycowymi zmianami
Bardziej szczegółowoRegulacje prawne w zakresie badań naukowych. dr Monika Urbaniak
Regulacje prawne w zakresie badań naukowych dr Monika Urbaniak Badania naukowe mogą przyjąć postać badań interwencyjnych i eksperymentów medycznych Pojęcie: badanie nieinterwencyjne oznacza, że wybór terapii
Bardziej szczegółowoJedynym obecnie znanym sposobem leczenia jaskry jest obniżanie ciśnienia wewnątrzgałkowego
Jacek P. Szaflik Katedra i Klinika Okulistyki II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Jacek P. Szaflik Jaskra jest chorobą nieuleczalną Jednak
Bardziej szczegółowoTabela Nr 1. Rozliczenie środków finansowych z Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego
Informacja dla Zarządu Województwa Łódzkiego na temat realizacji w 2004 roku Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego Wojewódzki Program Profilaktyki Gruźlicy Płuc
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Zespół stopy cukrzycowej
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Powikłania cukrzycy Zespół stopy cukrzycowej PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA CUKRZYCY Cukrzyca najczęściej z powodu wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania
Bardziej szczegółowoPrzegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski.
Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski. Program MOTO-BIP /PM_L_0257/ Ocena wyników programu epidemiologicznego. Dr n. med. Bartosz Małkiewicz
Bardziej szczegółowoCMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca
CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał
Bardziej szczegółowoRola współpracy między lekarzem a pacjentem jaskrowym Anna Kamińska
Rola współpracy między lekarzem a pacjentem jaskrowym Anna Kamińska Katedra i Klinika Okulistyki, II WL, Warszawski Uniwersytet Medyczny Kierownik Kliniki: Profesor Jacek P. Szaflik Epidemiologia jaskry
Bardziej szczegółowoAIDS w systemie ochrony zdrowia raport NIK. Jerzy Gryglewicz Warszawa, 24 listopada 2015 r.
AIDS w systemie ochrony zdrowia raport NIK Jerzy Gryglewicz Warszawa, 24 listopada 2015 r. /- Cel główny kontroli: Celem głównym kontroli była ocena efektów osiągniętych przez podmioty odpowiedzialne za
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 19 czerwca 2013 r. Poz. 696 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 6 czerwca 2013 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 19 czerwca 2013 r. Poz. 696 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 6 czerwca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu
Bardziej szczegółowo30. DWULETNIA OBSERWACJI WYNIKÓW PROFILAKTYKI I LECZENIA OSTEOPOROZY. PROGRAM POMOST
30. DWULETNIA OBSERWACJI WYNIKÓW PROFILAKTYKI I LECZENIA OSTEOPOROZY. PROGRAM POMOST Przedlacki J, Księżopolska-Orłowska K, Grodzki A, Sikorska-Siudek K, Bartuszek T, Bartuszek D, Świrski A, Musiał J,
Bardziej szczegółowoRaport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce
Raport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce Badanie nr: GLIME_L_00670 przeprowadzenie i opracowanie wyników
Bardziej szczegółowoBadania przesiewowe w ocenie stanu odżywienia
LECZENIE ŻYWIENIOWE DLA ZESPOŁÓW ŻYWIENIOWYCH Kurs pod patronatem POLSPEN. Gdynia, dnia 8.04.2015 Badania przesiewowe w ocenie stanu odżywienia Sylwia Małgorzewicz Katedra Żywienia Klinicznego GUMed Celem
Bardziej szczegółowoSÓL I ŚWIATŁO W PIELEGNIARSTWIE DIABETOLOGICZNYM
SÓL I ŚWIATŁO W PIELEGNIARSTWIE DIABETOLOGICZNYM Alicja Szewczyk Klinika Endokrynologii i Diabetologii Instytut Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka Polska Federacja Edukacji w Diabetologii Światło poranka https://pl.wikipedia.org/wiki/światło
Bardziej szczegółowoW kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1.
W kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1. prof. dr hab. med. Małgorzata Myśliwiec Katedra i Klinika Pediatrii, Diabetologii
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI,58 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI,58 SECTIO D 2005 Studenckie Koło Naukowe przy Zakładzie Podstawowej Opieki Zdrowotnej i Katedrze Medycyny Rodzinnej Akademii
Bardziej szczegółowoGdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej. Beata Wieczorek-Wójcik
Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej Beata Wieczorek-Wójcik Poziom obsad pielęgniarskich a częstość i rodzaj zdarzeń
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1)
Bezpieczeństwo i higiena pracy przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi narzędziami używanymi przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Dz.U.2013.696 z dnia 2013.06.19 Status: Akt
Bardziej szczegółowoPROPOZYCJA WYKORZYSTANIA KONCEPCJI SZPITALA DOMOWEGO W ORGANIZACJI ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH. TEL. 509 088 528; pawel.podsiadlo@outlook.
PROPOZYCJA WYKORZYSTANIA KONCEPCJI SZPITALA DOMOWEGO W ORGANIZACJI ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH. TEL. 509 088 528; pawel.podsiadlo@outlook.com KONCEPCJA SZPITALA DOMOWEGO Analiza chorób przewlekłych w Unii Europejskiej.
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 42/ZiSS/07 Prezydenta Miasta Słupska z dnia 16 stycznia 2007 roku
Zarządzenie Nr 42/ZiSS/07 a z dnia 16 stycznia 2007 roku w sprawie: zatwierdzenia programów profilaktyki zdrowotnej i promocji zdrowia przewidzianych do realizacji w 2007 roku. Na podstawie; - art. 4 ust.1
Bardziej szczegółowoSzkoła przyjazna dziecku z cukrzycą. Klinika Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Szkoła przyjazna dziecku z cukrzycą Klinika Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Dzieci chorują głównie na cukrzycę typu 1 Cukrzyca typu 1 - jest chorobą charakteryzującą
Bardziej szczegółowoprzytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia
SŁOWA KLUCZOWE: przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia STRESZCZENIE Wstęp. Ze względu na stosunki anatomiczne oraz wspólne unaczynienie tarczycy
Bardziej szczegółowoSPOSÓB OCENY STANU ZDROWIA OSOBY CHOREJ NA CUKRZYCĘ W CELU STWIERDZENIA ISTNIENIA LUB BRAKU PRZECIWSKAZAŃ ZDROWOTNYCH DO KIEROWANIA POJAZDAMI
Załącznik nr 3 SPOSÓB OCENY STANU ZDROWIA OSOBY CHOREJ NA CUKRZYCĘ W CELU STWIERDZENIA ISTNIENIA LUB BRAKU PRZECIWSKAZAŃ ZDROWOTNYCH DO KIEROWANIA POJAZDAMI 1. Określenie: 1) ciężka hipoglikemia oznacza
Bardziej szczegółowoRECENZJA. rozprawy doktorskiej Jolanty GRZEBIELUCH nt. "Znaczenie strategii marketingowej w
Prof. zw. dr hab. Marian Noga Wyższa Szkota Bankowa we Wrocławiu RECENZJA rozprawy doktorskiej Jolanty GRZEBIELUCH nt. "Znaczenie strategii marketingowej w zarządzaniu podmiotem leczniczym będącym spółką
Bardziej szczegółowoTELEMEDYCYNA I E-ZDROWIE KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMU OPIEKI ZDROWOTNEJ
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego TELEMEDYCYNA I E-ZDROWIE KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMU OPIEKI ZDROWOTNEJ PROPOZYCJA WYKORZYSTANIA KONCEPCJI SZPITALA
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka rozwoju odleżyn na podstawie wybranych czynników ryzyka i skali D.Norton Aleksandra Popow, Maria T. Szewczyk, Katarzyna Cierzniakowska, Elżbieta Kozłowska Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego,
Bardziej szczegółowoCzynniki ryzyka zespołu stopy cukrzycowej u pacjentów z cukrzycą typu 1
PRACA ORYGINALNA ISSN 2084 4441 Piotr Nehring 1, Beata Mrozikiewicz-Rakowska 1, Agnieszka Sobczyk-Kopcioł 2, Waldemar Karnafel 1 1 Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii, Warszawski
Bardziej szczegółowoPrzykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Bardziej szczegółowoNFZ. 30 czerwca 2017 r. Warsztaty Efektywna współpraca zawodów medycznych jako klucz do sukcesu w profilaktyce otyłości
NFZ 30 czerwca 2017 r. Warsztaty Efektywna współpraca zawodów medycznych jako klucz do sukcesu w profilaktyce otyłości Weryfikacja założeń modelu opieki koordynowanej POZ. Skoncentrowanie działań zespołu
Bardziej szczegółowoM1_W04 M1_W10 K_W 01 M1_W01 M1_W02 M1_W10 K_W 02 M1_W05 M1_W03 K_W 03 M1_W08 M1_W11, M1_W12 M1_W01 M1_W02 M1_W03 M1_W07 M1_W10 M1_W01 M1_W07 M1_W10
TABELA ODNIESIENIA EFEKTÓW KIERUNKOWYCH DO EFEKTÓW OBSZAROWYCH KIERUNEK FIZJOTERAPIA POZIOM KSZTAŁCENIA - studia i stopnia PROFIL KSZTAŁCENIA - praktyczny OBSZAR KSZTAŁCENIA - obszar nauk medycznych, nauk
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 286 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 286 SECTIO D 2003 Zakład Zarządzania i Ekonomiki Ochrony Zdrowia Akademii Medycznej w Lublinie Department of Health
Bardziej szczegółowoWytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych
Wytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych Jednym z pierwszych i podstawowych zadań lekarza jest prawidłowa i rzetelna ocena ryzyka oraz rokowania pacjenta. Ma
Bardziej szczegółowoRegulamin nauczania przedmiotu :,,Chirurgia Pielęgniarstwo w chirurgii naczyniowej obowiązujący w Katedrze Chirurgii
Regulamin nauczania przedmiotu :,,Chirurgia Pielęgniarstwo w chirurgii naczyniowej obowiązujący w Katedrze Chirurgii 1. Zajęcia z chirurgii odbywają się w Klinice Chirurgii Ogólnej ZOZ MSWiA z WM-CO, w
Bardziej szczegółowoAspekty systemowe samoistnego włóknienia płuc w Polsce na tle Europy
Aspekty systemowe samoistnego włóknienia płuc w Polsce na tle Europy Dr n. med., MBA IZWOZ Uczelnia Łazarskiego, DEJG, Koalicja i Fundacja na Rzecz Zdrowego Starzenia się, Konferencja WHC, Warszawa, 22.03.2016
Bardziej szczegółowoKolonoskopia wykonywana w warunkach ambulatoryjnych, Ocena wybranych aspektów medycznych i socjoekonomicznych
Lek. Jerzy Michałowski Katedra i Klinika Gastroenterologii i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu Kolonoskopia wykonywana w warunkach ambulatoryjnych, Ocena wybranych aspektów
Bardziej szczegółowoBadania. przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka sutka. zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN)
Badania przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka sutka zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Cel wykonywania badań przesiewowych Jak powinna postępować każda kobieta? U jakich
Bardziej szczegółowoJolanta Oficjalska CZY POTRZEBUJEMY KRAJOWEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I LECZENIA RETINOPATII CUKRZYCOWEJ?
Jolanta Oficjalska CZY POTRZEBUJEMY KRAJOWEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I LECZENIA RETINOPATII CUKRZYCOWEJ? EPIDEMIOLOGIA Retinopatia cukrzycowa jest główną przyczyną ślepoty dorosłych w krajach rozwiniętych
Bardziej szczegółowoKoszty i wycena świadczeo zdrowotnych w opiece diabetologicznej
Koszty i wycena świadczeo zdrowotnych w opiece diabetologicznej Motto wykładu Ja nie leczę, tylko wykonuję procedurę, która może się okazać nadwykonaniem... Dr Konstanty Radziwiłł Medical Tribune, 7 listopada
Bardziej szczegółowoSTANDARDOWE PROCEDURY OPERACYJNE W REHABILITACJI KARDIOLOGICZNEJ
K.OLESZCZYK J.RYBICKI A.ZIELINSKA-MEUS I.MATYSIAKIEWICZ A.KUŚMIERCZYK-PIELOK K.BUGAJSKA-SYSIAK E.GROCHULSKA STANDARDOWE PROCEDURY OPERACYJNE W REHABILITACJI KARDIOLOGICZNEJ XVI Konferencja Jakość w Opiece
Bardziej szczegółowoSzanse i zagrożenia przygotowania RSS na podstawie raportu HTA
Szanse i zagrożenia przygotowania RSS na podstawie raportu HTA Co może być istotne w procesie tworzenia RSS? Magdalena Władysiuk Ustawa refundacyjna W krajach o średnim dochodzie RSSs są szansą na finansowanie
Bardziej szczegółowoDlaczego potrzebne było badanie?
Badanie mające na celu zbadanie czy lek BI 409306 polepsza sprawność umysłową u osób z chorobą Alzheimera we wczesnym stadium Jest to podsumowanie badania klinicznego przeprowadzonego z udziałem pacjentów
Bardziej szczegółowoPOZA KLASYCZNYM DOSSIER I SPEŁNIANIEM WYMOGÓW FORMALNYCH WYKORZYSTANIE REAL WORLD DATA, PRZEGLĄDY BURDEN OF ILLNESS I UNMET NEED.
POZA KLASYCZNYM DOSSIER I SPEŁNIANIEM WYMOGÓW FORMALNYCH WYKORZYSTANIE REAL WORLD DATA, PRZEGLĄDY BURDEN OF ILLNESS I UNMET NEED Izabela Pieniążek Klasyczne dossier? Rozporządzenie MZ w sprawie MINIMALNYCH
Bardziej szczegółowoWyniki badania satysfakcji pacjentów Powiatowego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Starachowicach
Powiatowy Zakład Opieki Zdrowotnej ul. Radomska 70 27-200 Starachowice Wyniki badania satysfakcji pacjentów Powiatowego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Starachowicach na podstawie badania ankietowego przeprowadzonego
Bardziej szczegółowoSTWARDNIENIE ROZSIANE - ZARZĄDZANIE CHOROBĄ
STWARDNIENIE ROZSIANE - ZARZĄDZANIE CHOROBĄ PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ PROBLEMÓW Warszawa, 26 kwietnia 2016 r. Projekt badawczy STWARDNIENIE ROZSIANE - ZARZĄDZANIE CHOROBĄ Projekt jest kontynuacją prac badawczych
Bardziej szczegółowo1 Dane zamawiającego. 2 Tryb udzielenia zamówienia
Łódź,21.05.2018r. OGŁOSZENIE o naborze placówek Podstawowej Opieki Zdrowotnej do współpracy w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych na rzecz pacjentów oraz udziału personelu medycznego placówek POZ
Bardziej szczegółowo