Sprawdzian z języka polskiego na zakończenie nauki w pierwszej klasie szkoły ponadgimnazjalnej. Poziom podstawowy

Transkrypt

1 Wypełnia uczeń Kod ucznia Sprawdzian z języka polskiego na zakończenie nauki w pierwszej klasie szkoły ponadgimnazjalnej Poziom podstawowy Informacje dla ucznia 1. Sprawdź, czy zestaw egzaminacyjny zawiera 9 stron. Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi. 2. Na tej stronie i na karcie odpowiedzi wpisz swój kod. 3. Przeczytaj uważnie wszystkie teksty i zadania. 4. Rozwiązania zadań zapisz długopisem lub piórem. Nie używaj korektora. 5. Rozwiązania zadań zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreśl. 6. Redagując wypowiedzi pisemne, możesz wykorzystać brudnopis. Zapisy w brudnopisie nie będą oceniane. 7. Na rozwiązanie wszystkich zadań masz 90 minut. 8. Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań możesz uzyskać 50 punktów. Powodzenia!

2 Jan Kochanowski Ku Muzom Panny, które na wielkim Parnazie 1 mieszkacie, A ippokreńską rosą 2 włosy swe maczacie, Jeslim się wam zachował jako żyw statecznie, Ani mam wolej z wami rozłączyć się wiecznie; Jesli królom nie zajźrzę pereł ani złota, A milsza mi daleko niż pieniądze cnota; Jesli nie chcę, żebyście komu pochlebiały Albo na mię u ludzi niewdzięcznych żebrały: Proszę, niech ze mną za raz me rymy nie giną; Ale kiedy ja umrę, ony niechaj słyną! J. Kochanowski, Dzieła polskie, PIW, Warszawa Parnaz Parnas; pasmo gór w Grecji uważane za siedzibę Muz. 2 ippokreńska rosa woda ze źródła Hippokrene znajdującego się na stoku góry Helikon; według legendy wytrysnęło spod kopyta Pegaza. Zadanie 1. () Wyjaśnij, z jakiego powodu postać mówiąca w wierszu zwraca się ze swoją prośbą do Muz. Zapisz odpowiednie wyjaśnienie. Zadanie 2. () Jakimi argumentami postać mówiąca w utworze uzasadnia swą prośbę? Zapisz trzy argumenty. Zadanie 3. () Który cytat z Horacego oddaje sens wiersza Ku Muzom Jana Kochanowskiego? Zaznacz poprawną odpowiedź. A. Choćbyś się pysznił swym bogactwem, nie zmieni to twojej wartości, nie uczyni cię lepszym. B. Starość, gdy przyjdzie, niech będzie łagodna i pełna pieśni. C. Śmierć kresem ostatnim i wszystkiego. D. Nie wszystek umrę. Zadanie 4. () Wyjaśnij, w jakim znaczeniu występuje w wierszu wyraz zajźrzę. Zapisz odpowiednie wyjaśnienie. 2 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2014

3 Zadanie 5. () Do którego gatunku i rodzaju literackiego należy wiersz Ku Muzom? Zapisz nazwy gatunku i rodzaju. gatunek literacki rodzaj literacki Zadanie 6. () Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Wypowiedzenia rozpoczynające się od wyrazu jeśli w wierszu to zdania podrzędne okolicznikowe A. sposobu. B. warunku. C. przyczyny. D. przyzwolenia. Zadanie 7. () Które cechy budowy utworu Jana Kochanowskiego wpływają na jego rytmiczność? Zapisz trzy cechy. Zadanie 8. () Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Poeta nadał wierszowi formę rozbudowanej A. puenty. B. apostrofy. C. inwokacji. D. personifikacji. Wacław Potocki Poecie Pisałem krwawe wojny i marsowe pole, Pisał Kupidynowe z Wenerą swywole, Obrotne rzeczy ludzkich na świecie bieguny, Opaczne złych rad skutki, niestatek fortuny, Pisałem też nabożne i pieśni pokutne, Straszliwej śmierci kosy, pisał treny smutne; Napisawszy tak siła, krótki sobie piszę Nagrobek: Ja, poeta, w tej mogile dyszę I to śpiewam ostatnim na wszytek świat rymem, Że każdy, co się rodzi, tym się stanie, czym-em. W. Potocki, Dzieła, PIW, Warszawa, Zadanie 9. () W jednym zdaniu sformułuj problem przedstawiony w utworze Wacława Potockiego. Zapisz odpowiednie zdanie. 3 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2014

4 Zadanie 10. () Wypisz z tekstu dwa różne czasowniki, które świadczą o tym, że osobą mówiącą jest poeta. Zapisz dwa czasowniki. Zadanie 11. () Do których typów poezji nawiązuje Wacław Potocki w zacytowanych wersach? Wpisz w każdą lukę odpowiedni termin wybrany z podanych. poezja tyrtejska poezja religijna poezja erotyczna poezja funeralna poezja okolicznościowa poezja filozoficzno-refleksyjna a) nabożne i pieśni pokutne b) krwawe wojny i marsowe pole c) Kupidynowe z Wenerą swywole d) Obrotne rzeczy ludzkich na świecie bieguny e) Straszliwej śmierci kosy [ ] treny smutne Zadanie 12. () Podaj trzy przykłady typowych dla poezji barokowej środków stylistycznych zastosowanych w wierszu i nazwij każdy z nich. Wpisz właściwe informacje w odpowiednie komórki tabeli. Przykład środka stylistycznego Nazwa środka stylistycznego I II III 4 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2014

5 Zadanie 13. () Zaznacz poprawną odpowiedź. Co jest zasadą kompozycji wiersza Wacława Potockiego? A. Kontrast. B. Gradacja. C. Apostrofa. D. Personifikacja. Zadanie 14. () Na jakie dwie kompozycyjne części dzieli się wiersz? Wpisz w każdą lukę odpowiedni numer wersu i uzasadnij swój wybór. Część I: wersy od do Część II: wersy od do Uzasadnienie: Zadanie 15. () W kontekście wiersza wyjaśnij znaczenie poniższych wyrazów. Zapisz odpowiednie wyjaśnienia. fortuna siła Zadanie 16. () Jak brzmi współczesna forma gramatyczna archaizmu czym-em? Zapisz odpowiednią formę. Zadanie 17. () Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących wiersza Poecie. Zaznacz PRAWDA, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub FAŁSZ, jeśli jest fałszywe. I Jest to utwór liryczny. PRAWDA FAŁSZ II Jest to utwór autobiograficzny. PRAWDA FAŁSZ III Utwór nawiązuje do zasady carpe diem. PRAWDA FAŁSZ IV Utwór nawiązuje do toposu wanitatywnego. PRAWDA FAŁSZ Zadanie 18. () Na czym polega koncept zawarty w wierszu Wacława Potockiego? Zapisz odpowiednie wyjaśnienie. 5 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2014

6 Zadanie 19. () Zinterpretuj puentę utworu Wacława Potockiego. Zapisz odpowiednie wyjaśnienie. Zadanie 20. (5) Temat: Scharakteryzuj i porównaj dwa autoportrety poetów przedstawione w wierszach Ku Muzom Jana Kochanowskiego oraz Poecie Wacława Potockiego. 6 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2014

7 7 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2014

8 BRUDNOPIS (nie podlega ocenie) 8 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2014

9 KARTA ODPOWIEDZI Wypełnia uczeń Kod ucznia Wypełnia nauczyciel Nr zad. Nr kryt. Liczba punktów I 2 I 3 I 4 I 5 I 6 I 7 I 8 I 9 I 10 I 11 I 12 I 13 I 14 I 15 I 16 I 17 I 18 I 19 I Nr zad. 20 Nr kryt. Liczba punktów I II III IV V VI VII VIII IX X SUMA PUNKTÓW: 9 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2014

10

11 JĘZYK POLSKI Sprawdzian na zakończenie nauki w pierwszej klasie szkoły ponadgimnazjalnej Poziom podstawowy Zasady oceniania zadań

12 Kartoteka Numer zadania Wymagania ogólne pojęcia z zakresu poetyki I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji Uczeń [ ] rozpoznaje funkcje tekstu i środki językowe służące ich realizacji pojęcia z zakresu poetyki pojęcia z zakresu poetyki Wymagania szczegółowe Uczeń: 2.2. charakteryzuje postać mówiącą w utworze (G) 2.2. charakteryzuje postać mówiącą w utworze (G) Punktacja 1.2. określa problematykę utworu 2.3. analizując teksty dawne, dostrzega różnice językowe (fonetyczne, leksykalne) wynikające ze zmian historycznych 2.6. przypisuje czytany utwór do właściwego rodzaju literackiego (epika, liryka, dramat) (G) 2.7. rozpoznaje czytany utwór jako fraszkę (G) 3.6. rozróżnia rodzaje zdań złożonych podrzędnie (G) 3.1. wykorzystuje w interpretacji elementy znaczące dla odczytania sensu utworu (np. słowa-klucze, wyznaczniki kompozycji) 2.1. wskazuje zastosowane w utworze środki wyrazu artystycznego i ich funkcje 1.2. określa problematykę utworu 2.2. charakteryzuje postać mówiącą w utworze (G) 11 pojęcia z zakresu poetyki; [ ] w interpretacji tekstu wykorzystuje wiedzę o kontekstach 3.1. wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty (np. literackie) 12 pojęcia z zakresu poetyki 2.1. wskazuje zastosowane w utworze środki wyrazu artystycznego i ich funkcje 2 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2014

13 13 pojęcia z zakresu poetyki 2.1. wskazuje [ ] wyznaczniki poetyki danego utworu (z zakresu podstaw wersyfikacji, kompozycji, genologii) 14 pojęcia z zakresu poetyki 3.1. wykorzystuje w interpretacji elementy znaczące dla odczytania sensu utworu (np. słowa klucze, wyznaczniki kompozycji) analizując teksty dawne, dostrzega różnice językowe (fonetyczne, leksykalne) wynikające ze zmian historycznych analizując teksty dawne, dostrzega różnice językowe (fonetyczne, leksykalne) wynikające ze zmian historycznych porównuje funkcjonowanie tych samych motywów w różnych utworach literackich 18 pojęcia z zakresu poetyki 2.1. wskazuje zastosowane w utworze środki wyrazu artystycznego i ich funkcje 19 pojęcia z zakresu poetyki 3.4. odczytuje treści alegoryczne i symboliczne utworu 2.5. porównuje utwory literackie lub ich fragmenty (dostrzega cechy wspólne i różne) 1.1. tworzy dłuższy tekst pisany [ ] zgodnie z podstawowymi regułami jego organizacji, przestrzegając zasad spójności znaczeniowej i logicznej 20 Uczeń dokonuje interpretacji porównawczej III. Tworzenie wypowiedzi Uczeń buduje wypowiedzi o wyższym stopniu złożoności; stosuje w nich podstawowe zasady logiki i retoryki; ma świadomość własnej kompetencji językowej 1.6. stosuje w wypowiedzi pisemnej odpowiednią kompozycję i układ graficzny zgodny z wymogami danej formy gatunkowej (w tym wydziela akapity) (G) 2.3. tworząc wypowiedzi, dąży do precyzyjnego wysławiania się; świadomie dobiera synonimy i antonimy dla wyrażenia zamierzonych treści (G) pisze poprawnie pod względem ortograficznym [ ] (SP) 2.6. poprawnie używa znaków interpunkcyjnych [ ] (SP) 3 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2014

14 Numer zadania D Schemat punktowania zadań Odpowiedź Zasady przyznawania punktów Punktacja Ponieważ są one patronkami artystów (poetów); ponieważ chce zyskać nieśmiertelną sławę jako artysta. Zawsze był (będzie) wierny Muzom; nigdy nie pragnął majątku; za prawdziwą wartość w życiu uważał cnotę; nigdy nie wykorzystywał poezji, aby pochlebiać ludziom (mieć z tego korzyści). 4 zazdroszczę 5 6 B 7 8 B 9 gatunek literacki fraszka rodzaj literacki liryka Regularny trzynastozgłoskowiec; wiersz sylabiczny; stała średniówka po 7. sylabie; regularny układ rymów parzystych; rymy dokładne; rymy żeńskie. Problemem przedstawionym w utworze jest ulotność (marność, przemijalność) ludzkiego życia; twórczość poetycka i to, co zostanie po śmierci poety. 10 śpiewam, pisałem (piszę) 11 a) poezja religijna b) poezja tyrtejska c) poezja erotyczna d) poezja filozoficzno-refleksyjna e) poezja funeralna Podanie poprawnego wyjaśnienia 1 punkt. Podanie jednego poprawnego argumentu 2 punkty. Podanie jednego poprawnego argumentu 1 punkt. Podanie jednego poprawnego argumentu 0 punktów. Zaznaczenie poprawnej odpowiedzi 1 punkt. Podanie poprawnego wyjaśnienia 1 punkt. Podanie poprawnych nazw gatunku i rodzaju 2 punkty. Podanie poprawnej nazwy gatunku lub rodzaju 1 punkt. Zaznaczenie poprawnej odpowiedzi 1 punkt. Podanie trzech poprawnych cech 1 punkt. Zaznaczenie poprawnej odpowiedzi 1 punkt. Poprawne sformułowanie problemu w formie jednego zdania 1 punkt. Podanie dwóch odpowiednich czasowników 1 punkt. Podanie pięciu lub czterech poprawnych przyporządkowań 2 punkty. Podanie trzech lub dwóch poprawnych przyporządkowań 1 punkt. Podanie jednego poprawnego przyporządkowania 0 punktów. 4 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2014

15 12 Przykład środka stylistycznego Pisał Kupidynowe z Wenerą swywole [...]; Pisałem też nabożne i pieśni pokutne Pisałem krwawe wojny i marsowe pole, / Pisał Kupidynowe z Wenerą swywole kontrast Nazwa środka stylistycznego wyliczenie Podanie trzech poprawnych przykładów środków i ich nazw 2 punkty. Podanie dwóch poprawnych przykładów środków i ich nazw 1 punkt. Podanie jednego poprawnego przykładu środka i jego nazwy 0 punktów. w tej mogile dyszę paradoks Pisałem [...] Pisał [...] Pisałem anafora 13 A Zaznaczenie poprawnej odpowiedzi 1 punkt Wersy 1 6 i Pierwsza część ma charakter opisowy (dominuje wyliczenie podmiot wymienia typy wierszy, jakie pisał); druga część ma charakter filozoficzno- -refleksyjny (dominuje paradoks podmiot już nie żyje i stawia sobie nagrobek). fortuna los, życie, zmienność życia, bieg życia siła wiele, dużo (nie uwzględniamy: moc, potęga) Podanie poprawnych numerów wersów 1 punkt. Sformułowanie poprawnego uzasadnienia 1 punkt. Podanie dwóch poprawnych objaśnień 1 punkt. 16 czym jestem Podanie odpowiedniej formy 1 punkt. 17 W kolejności: PRAWDA, PRAWDA, FAŁSZ, PRAWDA Poprawna ocena prawdziwości czterech zdań 2 punkty. Poprawna ocena prawdziwości trzech zdań 1 punkt. Poprawna ocena prawdziwości mniej niż trzech zdań 0 punktów. 18 Na tym, że mówi trup; na sytuacji postaci mówiącej (która już nie żyje ). Podanie poprawnego wyjaśnienia 1 punkt. 19 W puencie Wacław Potocki podkreśla przemijalność (nietrwałość, kruchość, marność) ludzkiego życia; nawiązuje do popularnego napisu nagrobnego: Czym ty jesteś, ja byłem, czym ja jestem, ty będziesz. Podanie poprawnego wyjaśnienia 1 punkt. 5 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2014

16 I Określenie zasad zestawienia tekstów Każda poprawnie określona zasada 1 punkt. 0 3 II Omówienie cech osoby mówiącej w wierszu Ku Muzom Każda poprawnie omówiona cecha 1 punkt. 0 5 III Omówienie cech osoby mówiącej w wierszu Poecie Każda poprawnie omówiona cecha 1 punkt. 0 5 IV Wskazanie podobieństw Każde poprawnie wskazane podobieństwo 1 punkt. 0 3 V Wskazanie różnic Każda poprawnie wskazana różnica 1 punkt VI Sformułowanie wniosku Stwierdzenie, że autoportrety poetów są różne, oraz uzasadnienie tego stwierdzenia przykładami 2 punkty. Stwierdzenie, że autoportrety poetów są różne 1 punkt. 5 VII Kompozycja Funkcjonalna wobec tematu, logiczny wywód, poprawne posługiwanie się akapitami 1 punkt. VIII Styl Swobodny, jasny, zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi 1 punkt. IX Język Poprawna składnia (dopuszczalne usterki) 1 punkt. X Zapis Bezbłędna ortografia oraz poprawna interpunkcja (nieliczne usterki) 1 punkt. 6 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2014