Ocena skuteczności leczenia kwasem ursodeoksycholowym pacjentek z wewnątrzwątrobową cholestazą ciężarnych
|
|
- Katarzyna Markowska
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 prace oryginalne Karolina JAKUBIEC-WIŚNIEWSKA Rafał WITKOWSKI Tomasz PISKORZ Anna WÓJTOWICZ Hubert HURAS Ocena skuteczności leczenia kwasem ursodeoksycholowym pacjentek z wewnątrzwątrobową cholestazą ciężarnych Evaluation of the ursodeoxycholic acid treatment efficacy in patients with intrahepatic cholestasis of pregnancy Oddział Kliniczny Położnictwa i Perinatologii, UJ Kierownik Prof. UJ dr hab. med. Hubert Huras Dodatkowe słowa kluczowe: wewnątrzwątrobowa cholestaza ciężarnych kwas ursodeoksycholowy wskaźnik mózgowo-pępowinowy ciąża bliźniacza Additional key words: intrahepatic cholestasis of pregnancy ursodeoxycholic acid cerebroplacental ratio twin pregnancy Autorzy nie deklarują konfliktu interesów Otrzymana: Zaakceptowano: Adres do korespondencji: Prof. UJ dr hab. med. Hubert Huras Kraków, ul. Kopernika 23 tel/fax: poloznictwo@su.krakow.pl Wstęp: Wewnątrzwątrobowa cholestaza ciężarnych (intrahepatic cholestasis of pregnancy - ICP) jest najczęstszą odwracalną chorobą wątroby ściśle związaną z ciążą. Etiologia choroby jest złożona, obejmuje czynniki hormonalne, genetyczne i środowiskowe. Do jej objawów zalicza się świąd skóry oraz nieprawidłowości w badaniach laboratoryjnych dotyczących czynności wątroby. Największą wartość diagnostyczną ma podwyższony poziom kwasów żółciowych, wartość >10 μmol/l pozwala na rozpoznanie choroby. ICP stanowi poważne zagrożenie dla płodu, zwiększa ryzyko porodu przedwczesnego, wewnątrzmacicznej zamartwicy a nawet śmierci wewnątrzmacicznej płodu. W związku z powyższym tak ważne jest odpowiednie leczenie tej jednostki chorobowej. Lekiem z wyboru jest kwas ursodeoksycholowy. Jednak nie wszyscy autorzy potwierdzają skuteczność i znajdują uzasadnienie do jego stosowania. Cel pracy: Ocena skuteczności leczenia kwasem ursodeoksycholowym w ciąży pojedynczej i bliźniaczej powikłanej cholestazą w zależności od czasu trwania ciąży oraz wieku pacjentki. Sprawdzenie zależności pomiędzy wyjściowym poziomem kwasów żółciowych oraz wartością wskaźnika mózgowo-pępowinowego- (CPR). Materiał i Metodyka: Do badania włączono 148 pacjentek w ciąży pojedynczej(n=122) i bliźniaczej(n=26), hospitalizowanych w Klinice Położnictwa i Perinatologii SU w Krakowie, u których pierwszorazowo postawiono rozpoznanie cholestazy ciężarnych. U wszystkich pacjentek włączono leczenie kwasem ursodeoksycholowym w rekomendowanych dawkach. Ocena skuteczności działania leku po 5 dniach leczenia. Wyniki: Stwierdzono istotną statystycznie różnicę w skuteczności leczenia w zależności od tego czy ciąża jest pojedyncza czy bliźniacza. Introduction: Intrahepatic cholestasis of pregnancy (ICP) is the most common reversible liver disease closely related to pregnancy. The etiology of ICP is complex, including hormonal, genetic and environmental factors. Its symptoms comprise pruritus and abnormalities in liver function laboratory tests. The highest diagnostic value is attributed to elevated bile acid level >10 μmol/l which allows diagnosis. ICP poses a serious risk to the fetus, increases the risk of preterm labor, intrauterine asphyxia and even fetal death. Therefore, it is crucial to properly treat this condition. The first choice medicine is ursodeoxycholic acid. However, not all authors confirm its effectiveness and justify its application. Aim: To evaluate the efficacy of ursodeoxycholic acid treatment in single and twin pregnancies complicated by ICP depending on the gestational and the patient s age. Verification of the relationship between basal bile acid level and CPR (cerebroplacental ratio). Materiał and Methods: 148 patients (single pregnancy, n=122; twins, n=26) hospitalized in the Department of Obstetrics and Gynecology diagnosed with ICP for the first time were included in the study. All patients were treated with ursodeoxycholic acid at recommended doses. Treatment efficacy was evaluated after 5 days of treatment. Results: A statistically significant difference in treatment efficacy was found, in terms of number of fetuses. The higher the bile acid level, the lower the CPR. Conclusions: Ursodeoxycholic acid therapy was effective in the majority of patients and was more effective in singleton pregnancy than in twin pregnancies. The more severe ICP, the lower the value of CPR. Przegląd Lekarski 2018 / 75 / 02 79
2 Im wyższy poziom kwasów żółciowych tym niższa wartość CPR. Wnioski: Terapia kwasem ursodeoksycholowym była skuteczna u zdecydowanej większości pacjentek, jednak okazała się bardziej skuteczna w ciąży pojedynczej niż w ciąży bliźniaczej. Im większy stopnień nasilenia cholestazy tym niższe wartości wskaźnika mózgowo-pępowinowego, odzwierciedlającego zaburzenia funkcji łożyska. Wstęp: Wewnątrzwątrobowa cholestaza ciężarnych (ICP) jest najczęstszą odwracalną chorobą wątroby ściśle związaną z ciążą. Etiologia choroby jest złożona, obejmuje czynniki hormonalne, genetyczne i środowiskowe [1]. Do jej objawów zalicza się świąd skóry zwłaszcza okolic brzucha oraz stóp i dłoni a także podwyższone wartości kwasów żółciowych, aminotransferazy asparaginianowej, aminotransferazy alaninowej i gamma-glutamylotranspeptydazy. Największą wartość diagnostyczną ma podwyższony poziom kwasów żółciowych, wartość >10 μmol/l pozwala na rozpoznanie choroby [2]. Stężenie kwasów żółciowych powyżej >40 μmol/l świadczy o ciężkiej postaci choroby. Cholestaza stanowi istotny problem przede wszystkim z uwagi na poważne zagrożenie, jakie stanowi dla płodu. ICP zwiększa ryzyko porodu przedwczesnego, zagrażającej wewnątrzmacicznej zamartwicy a nawet śmierci wewnątrzmacicznej płodu. W związku z powyższym tak ważne jest skuteczne leczenie tej jednostki chorobowej. Lekiem z wyboru w farmakoterapii ICP jest kwas ursodeoksycholowy. Postulowany mechanizm działania tego leku polega na wypieraniu z puli kwasów żółciowych bardziej toksycznych endogennych kwasów żółciowych, co ochrania błonę komórek wątrobowych przed ich toksycznym działaniem. Dodatkowo zwiększa usuwanie kwasów żółciowych z organizmu płodu przez łożysko [3]. Jednak nie wszyscy autorzy potwierdzają skuteczność i uznają uzasadnienie do jego stosowania. Z uwagi na zagrożenie jakim jest cholestaza dla płodu tak istotne jest monitorowanie jego dobrostanu. Jednym z parametrów umożliwiających ocenę dobrostanu płodu jest współczynnik mózgowo-łożyskowy (CPR-cerebroplacental ratio). Jest to iloraz indeksu pulsacji (PI-pulsatility index) w tętnicy pępowinowej i indeksu pulsacji w tętnicy środkowej mózgu, mierzonych w badaniu ultrasonograficznym. Stwier- dzono, że współczynnik ten jest bardziej czuły i specyficzny w wykrywaniu stanów hipoksji płodowej od współczynników PI w tętnicy środkowej mózgu i pępowinowej obliczanych oddzielnie [4]. Materiał i Metodyka Do badania włączono 74 pacjentki w ciąży pojedynczej (n=122) i w ciąży bliźniaczej (n=26) hospitalizowane w Klinice Położnictwa i Perinatologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie w okresie od stycznia 2013 do marca 2017 u których pierwszorazowo zdiagnozowano cholestazę ciężarnych. Rozpoznanie zostało postawione na podstawie obecności świądu skóry oraz podniesionego poziomu kwasów żółciowych (>10 µmol/l). Kryteria wykluczające z badania to obecność choroby wątroby u pacjentki oraz innej choroby mogącej zaburzać czynność wątroby np. nadciśnienie tętnicze, a także rozpoznana i leczona wcześniej cholestaza ciążowa. Populacja badana pochodziła z obszaru województwa małopolskiego i podkarpackiego. U każdej pacjentki włączonej do badania zastosowano rekomendowane przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne leczenie tj kwas ursodeoksycholowy w dawce mg podawany 3xdobę oraz asparginian ornityny 2 x dobę. W badaniu postawiono 3 główne cele: 1. Czy kwas ursodeoksycholowy jest skuteczny i czy istnieją różnice w skuteczności leczenia w zależności od wieku pacjentki, tygodnia ciąży oraz od tego czy ciąża jest pojedyncza czy mnoga. 2. Czy istnieją różnice w poziomie parametrów laboratoryjnych w momencie włączenia do badania w zależności od wieku pacjentki, tygodnia ciąży oraz od tego czy ciąża jest pojedyncza czy mnoga. 3. Czy istnieje zależność pomiędzy poziomem kwasów żółciowych a wartością współczynnika mózgowo-pępowinowego. U każdej z pacjentek przeanalizowano wartości parametrów laboratoryjnych oznaczonych pierwszorazowo podczas hospitalizacji, przed włączeniem leczenia oraz wartości oznaczone w kolejnym, drugim pomiarze. Czas pomiędzy pomiarami wynosił średnio 5 dni (+/-1 dzień). Analizowane parametry laboratoryjne to kwasy żółciowe, ALT, AST, bilirubina, GGTT. Przed sprawdzeniem czy istnieją różnice w parametrach laboratoryjnych przed leczeniem oraz różnice w skuteczności leczenia w grupie kobiet z ciążą pojedynczą a kobiet z ciążą bliźniaczą z uwagi na nierównoliczne grupy ciąż pojedynczych i bliźniaczych celem przeprowadzenia bardziej wiarygodnej analizy do każdej pacjentki w ciąży bliźniaczej z zakwalifikowanych wcześniej do badania grupy pacjentek z ciążą pojedynczą dobrano po jednej pacjentce z ciążą bliźniaczą pod względem wieku (+/-2 lata), rodności oraz tygodni ciąży (+/-1 tydzień). Poza parametrami biochemicznymi analizie poddano wartość współczynnika mózgowo-pępowinowego (CPR-cerebroplacental ratio) ocenianego w USG podczas przyjęcia do szpitala, przed włączeniem leczenia. Ponieważ pacjentki były w różnym wieku ciążowym nie można porównywać wartości liczbowych współczynnika. Dlatego przy pomocy kalkulatora Fetal ID Barcelona przeliczono wartość liczbową CPR na percentyle. Wyniki Średni wiek pacjentki wynosił 31 lat, a czas trwania ciąży 32,8 tygodnia. Poziom wyjściowych kwasów żółciowych wynosił 27,1 µmol/l (Tab. I). Biorąc pod uwagę całość badanej populacji zastosowane leczenie znamiennie obniżyło stężenie kwasów żółciowych, AST, ALT, bilirubiny i GGTP. Celem sprawdzenia czy istnieją różnice w parametrach wyjściowych i skuteczności leczenia w zależności od tygodnia ciąży badaną populację podzielono na 4 kategorie: 1-<28 tyg tyg tyg. 4>37 tyg. Nie stwierdzono istotnych różnic w badanych grupach (Tab. II). Wobec braku różnic między grupami i nierównomiernego rozkładu pacjentki podzielono na 2 Tabela I Charakterystyka grupy. Characteristics of a group. Parametry dla całej grupy (n=74) Mediana (dolny górny kwartyl) Min Max SD Wiek 31 (30-32) 31 (28-34) ,86 Czas trwania ciąży 32,8 (31,8-33,8) 34,1 (29,5-35,5) 20 39,2 4,36 kwasy I 27,1 (23,9-30,3) 24,8 (17,0-33,2) 10,2 78,6 13,7 AST U/I 163,1 (128,2-198,0) 117,5 (59,5-213,5) ,6 ALT U/I 307,2 (247,6-366,8) 240 (89,5-512,5) ,6 Bilirubina µmol/i 12,79 (10,69-14,89) 10,5 (7,6-16,7) 2,7 45,2 8,3 GGTP U/l 32,8 (22,8-42,9) 27,5 (15-43) ,7 80 K. Jakubiec-Wiśniewska i wsp.
3 Tabela II Próby wątrobowe w zależności od czasu trwania ciąży. Hepatic indices according gestational age. Parametry porównywane <=28 tyg. ciąży >28 i <=34 tyg. ciąży >34 i <=37 tyg. ciąży >37 tyg. ciąży P dla ANOVA N [%] 9 (12,3%) 27 (37,0%) 26 (35,6%) 11 (15,1%) 0,247 Wiek 30,1 (26,6-33,6) 31,0 (28,8-33,3) 31,3 (29,4-33,2) 31,1 (28,4-33,8) 0,156 kwasy I 28,3 (20,3-36,3) 26,9 (21,1-32,6) 27,4 (21,3-33,5) 27,1 (18,9-35,3) 0,335 AST U/I 221,4 (64,0-378,9) 179,7 (127,6-231,7) 152,8 (84,5-221,1) 96,9 (64,9-128,9) 0,153 ALT U/I 378,0 (112,0-644,0) 352,6 (253,3-451,8) 269,6 (168,6-370,6) 230,9 (92,5-369,3) 0,486 Bilirubina µmol/i 10,2 (6,1-14,3) 12,6 (9,9-15,3) 14,8 (10,0-19,6) 9,4 (6,8-12.0) 0,270 GGTP U/I 38,2 (5,5-70,9) 36,8 (21,3-52,3) 13,3 (1,6-25,1) 37,7 (35,6-111,0) tylko 3 przypadki 0,247 Rycina 1 Spadek stężenia kwasów żółciowych w obu grupach. Decrease of bile acid concentration in both groups. Rycina 2 Spadek stężenia AST w obu grupach. Decrease of AST concentration in both groups. Rycina 3 Spadek stężenia ALT w obu grupach. Decrease of ALT concentration in both groups. Rycina 4 Spadek stężenia bilirubiny w obu grupach. Decrease of bilirubin concentration in both groups. grupy 1 <34 i 2>=34 tyg. ciąży, czyli granicę późnego wcześniactwa. Wykonując test t-studenta nie stwierdzono istotnych różnic w wyjściowych parametrach laboratoryjnych między grupami. Następnie sprawdzono spadek parametrów biochemicznych w tych grupach wykorzystując testy t-studenta dla prób zależnych oraz ANOVA jednoczynnikowa z powtarzalnymi pomiarami. Uzyskano znamiennie obniżenie stężenia kwasów żółciowych, AST i bilirubiny w obydwu grupach badanych, natomiast obniżenie stężenia ALT jest znamienne tylko w grupie pacjentek poniżej 34 tyg. ciąży. Nie zaobserwowano zmniejszenia GGTP. Wielkość obniżenia parametrów biochemicznych w obydwu grupach nie zależy od czasu trwania ciąży (Ryc. 1-4). Następnie sprawdzono, czy istnieje korelacja liniowa między wynikami biochemicznymi wyjściowymi oraz różnicą w parametrach wyjściowych i po zastosowaniu leczenia a wiekiem i czasem trwania ciąży. Stwierdzono istotną korelację między wyj- Przegląd Lekarski 2018 / 75 / 02 81
4 Rycina 5 Wyjściowe stężenie kwasów żółciowych w zależność od wieku pacjentki. Correlation between bile acid concentration before therapy and patient age. Rycina 6 Wyjściowe stężenie AST w zależność od czasu trwania ciąży. Correlation between AST before therapy and gestational age. Rycina 7 Wyjściowe stężenie ALT w zależność od czasu trwania ciąży. Correlation between AST concentration before therapy and gestational age. Rycina 8 Stężenie kwasów żółciowych przed i po leczeniu w zależności od ciąży pojedynczej i bliźniaczej. Correlation between decrease of bile acid concentration and both single and multiple pregnancy. Rycina 9 Percentyl CRP w zależność od wyjściowego stężenia kwasów żółciowych. Correlation between percentile of CPR and bile acid concentration before therapy. 82 K. Jakubiec-Wiśniewska i wsp.
5 ściowym poziomem kwasów żółciowych a wiekiem ciężarnej (r=0,34-przeciętna korelacja dodatnia)-z każdym kolejnym rokiem życia wyjściowe stężenie kwasów żółciowych wzrasta o 0,95; p=0,003 (Ryc. 5). Stwierdzono istotną korelację między wyjściowym stężeniem AST a czasem trwania ciąży (r=-0,27-słaba korelacja ujemna) co oznacza że z każdym kolejnym tygodniem ciąży wyjściowe stężenie AST spada o 9,42; p=0,024 (Ryc. 6). Stwierdzono istotną korelację między wyjściowym stężeniem ALT a czasem trwania ciąży (r=-0,25-słaba korelacja ujemna)- -wraz z każdym kolejnym tygodniem ciąży wyjściowe stężenie ALT spada o 14,85; p=0,037 (Ryc. 7). Nie stwierdzono korelacji między wielkością różnicy w stężeniu kwasów żółciowych, AST, ALT, bilirubiny oraz GTTP w zależności od wieku ciężarnej i czasu trwania ciąży. W analizie regresji analizowano również inne czynniki mogące wpływać na skuteczność leczenia tj. rodność, ilość poronień. Nie uzyskano istotności żadnej zmiennej. Kolejną analizą którą dokonano jest ocena różnic w grupach pacjentek z ciążą bliźniaczą (n=26) i ciążą pojedynczą (n=122). W ciążach pojedynczych wyjściowe stężenie ALT oraz spadek ALT były istotnie wyższe niż w ciążach bliźniaczych. Wykonano testy t-studenta dla zmiennych zależnych oraz ANOVA z powtarzanymi pomiarami stwierdzając istotne zmniejszenie stężenia kwasów żółciowych, AST, ALT po zastosowaniu leczenia w grupie pacjentek w ciąży pojedynczej. W grupie pacjentek w ciąży bliźniaczej uzyskano mniejsze obniżenie stężenia wszystkich parametrów, które jest nieistotne statystycznie (Ryc. 8). Z analizy wykluczono GGTP z uwagi na niską reprezentatywność grupy, jedynie 4 pacjentki z grupy z ciążą bliźniaczą miały oznaczony poziom GGTP. Sprawdzono także czy istnieje zależność między wartością współczynnika mózgowo-pępowinowego z badania ultrasonograficznego wykonanego przy przyjęciu pacjentki do szpitala a poziomem kwasów żółciowych mierzonym przed włączeniem leczenia. W analizie statystycznej uzyskano istotną korelację między stężeniem kwasów żółciowych a percentylami CPR-mianowicie im wyższy poziom kwasów żółciowych, tym niższe percentyle-współczynnik korelacji 0,47 dla p<0,001-korelacja o średniej sile oddziaływania. Przy wzroście stężenia kwasów żołciowych o 1 wskaźnik CPR obniża się o 0,25 percentyla (Ryc. 9). Średnio CPR był na 27 percentylu, nieprawidłowy (tj.<5 percentyla) w 11,8% przypadków, poniżej 50 percentyla w 79,4% przypadkach. Dyskusja Skuteczność leczenia definiujemy jako różnice między poziomami stężeń kwasów żółciowych. Biorąc pod uwagę uzyskane wyniki można stwierdzić że zastosowane leczenie było skuteczne, gdyż obniżyło znamiennie stężenie kwasów żółciowych. Wszystkie pacjentki leczone były kwasem ursodeoksycholowym oraz asparginianem ornityny. Kwas ursodeoksycholowy jest kwasem żółciowym, naturalnie występującym w niewielkich ilościach w żółci. Lek zmniejsza transport cholesterolu do hepatocytów żółciowych, wydzielanie cholesterolu do żółci oraz jej objętość. Poprawia stan kliniczny i laboratoryjne parametry zastoju żółci niezalenie od etiologii. Uważa się że bezpośredni skutek ochronny kwasu ursodeoksycholowego na wątrobę polega na blokadzie receptorów kwasów żołciowych na błonie hepatocytów lub stabilizacji tez błony na skutek bezpośredniego wchłonięcia kwasu ursodeoksycholowego [5]. Obniżenie poziomu kwasów żółciowych zawdzięcza się więc leczeniu kwasem ursodeoksycholowym. Kwas ursodeoksycholowy nie wpływa bezpośrednio na obniżenie AST ALT i należy przyjąć że jest ono spowodowane przede wszystkim zastosowaniem asparganianu ornityny. Celem potwierdzenia skuteczności leczenia powinno się wykonać badanie z grupę kontrolną pacjentek, których nie leczono. Lecz ze względów etycznych jest to trudne do wykonania. Stężenie kwasów żółciowych, AST i ALT po zastosowaniu leczenia w grupie pacjentek w ciąży bliźniaczej obniżyło się nieznamiennie. Czas obserwacji w obydwu grupach był taki sam i wynosił średnio 5 dni(+/-1 dzień). W ciągu tego czasu w grupie kobiet z ciążą bliźniaczą również zaobserwowano spadek ww parametrów ale nie był on istotny statystycznie. Być może gdyby czas obserwacji był dłuższy udałoby się uzyskać istotność statystyczną tak jak w grupie kobiet w ciąży pojedynczej. Być może nieznamienny spadek spowodowany jest tym iż w ciąży bliźniaczej mamy do czynienia z wyższym poziomem hormonów płciowych. Co wyjaśniałaby teoria hormonalna cholestazy i częstsze jej występowanie w ciąży bliźniaczej. Ponadto należy pamiętać że analiza oparta jest jedynie na 26 przypadkach w każdej grupie co również może stanowić obciążenie tych wyników. Jeżeli chodzi o wiek pacjentek wychodzi na to, że kobiety starsze miały wyższy poziom kwasów niż kobiety młodsze, a po leczeniu zeszły do takiego samego poziomu. Co sugeruje że starszym kobietom bardziej pomagało leczenie. Końcowy efekt jest podobny, ale starsze startowały z dużo gorszego poziomu niż młodsze. Wraz z każdym rokiem życia pacjentki rośnie stężenie kwasów żółciowych. Celem oceny komfortu wewnątrzmacicznego płodu zdecydowano się na oznaczenie współczynnika mózgowo-pępowinowego, gdyż jest on najczulszym parametrem dopplerowskim i może być nieprawidłowy przy prawidłowych pojedynczo analizowanych parametrach przepływów w tętnicy środkowej mózgu i tętnicy pępowinowej (często wyprzedza ich nieprawidłowość) [6]. Istnieje wiele doniesień na temat przepływów w UA i MCA w cholestazie ciążowej. Większość podaje prawidłowe przepływy w tej jednostce chorobowej. Część z nich podaje jedynie obniżenie współczynnika S/D w tętnicy pępowinowej [7]. Niewiele prac ocenia CPR. W przypadku tego badania USG wykonywane było na dwóch aparatach Voluson i Samsung, przez różne osoby. U części pacjentek (n=14) nie można było obliczyć wskaźnika CPR gdyż przy przyjęciu do Szpitala (przed włączeniem leczenia) oznaczono u nich jedynie przepływ w tętnicy pępowinowej. Łącznie analizie CPR a kwasy żółciowe poddano 136 przypadki (podwójnie, osobno dla każdego płodu, w ciąży bliźniaczej, u 16 pacjentek z ciążą bliźniaczą i 104 z ciążą pojedynczą). Ujawnienie obniżonego CPR przy wyższych kwasach żółciowych, biorąc pod uwagę powyższe czynniki ograniczające, powinno stanowić przesłankę do przeprowadzenia badania prospektywnego celem potwierdzenia wiarygodności wyniku. Badanie powinno być wykonane z grupą kontrolną, natomiast USG powinno być wykonane przez jedną osobę na tym samym aparacie. Wnioski: Terapia kwasem ursodeoksycholowym była skuteczna u zdecydowanej większości pacjentek. Okazała się jednak bardziej skuteczna w ciąży pojedynczej niż w ciąży bliźniaczej. Im większy stopnień nasilenia cholestazy tym niższe wartości wskaźnika mózgowo-pępowinowego, co oznacza gorszą funkcję łożyska. Piśmiennictwo 1. Gabbe S, Niebyl J: Położnictwo. Ciąża prawidłowa i powikłana. Elsevier Urban & Partner. Wrocław 2014; 2: Bręborowicz G: Położnictwo i ginekologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015; 1: Rekomendacje Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące postępowania w wewnątrzwątrobowej cholestazie ciężarnych. Ginekol Pol. 2012; 83: Kalafatic D: The relationship between fetal umbilical and middle cerebral artery Doppler indices, perinatal asphyxia and subsequent brain damage. Prenatal Neonatal Med. 1998; 3: DeVore G: The importance of the cerebroplacental ratio in the evaluation of fetal well-being in SGA and AGA fetuses. Am J Obst Gynecol. 2015; 213: Suri V, Jain R, Aggarwal N, Chawia YK, Kohli KK: Usefulness of fetal monitoring in intrahepatic cholestasis of pregnancy: a prospective study. Arch Gynecol Obstet. 2012; 286: Przegląd Lekarski 2018 / 75 / 02 83
Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoprzytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia
SŁOWA KLUCZOWE: przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia STRESZCZENIE Wstęp. Ze względu na stosunki anatomiczne oraz wspólne unaczynienie tarczycy
Bardziej szczegółowoWpływ leczenia farmakologicznego na wybrane wykładniki cholestazy ciężarnych
poło nictwo Wpływ leczenia farmakologicznego na wybrane wykładniki cholestazy ciężarnych Influence of pharmacological treatment on selected parameters of intrahepatic cholestasis of pregnancy Brzozowska
Bardziej szczegółowoPowikłania w trakcie farmakoterapii propranololem naczyniaków wczesnodziecięcych
Powikłania w trakcie farmakoterapii propranololem naczyniaków wczesnodziecięcych S.Szymik-Kantorowicz, A.Taczanowska-Niemczuk, P.Łabuz, I.Honkisz, K.Górniak, A.Prokurat Klinika Chirurgii Dziecięcej CM
Bardziej szczegółowoUltrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim
Lek. med. Izabela Wnuczek-Mazurek Ultrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim Promotor: Dr hab.
Bardziej szczegółowoW Polsce ok. 6-7% ciąż kończy się przedwczesnymi porodami, a 20-25% z nich związane jest z chorobą łożyska.
W Polsce ok. 6-7% ciąż kończy się przedwczesnymi porodami, a 20-25% z nich związane jest z chorobą łożyska. Dzięki wczesnej diagnostyce możemy wykryć 94% takich przypadków i podjąć leczenie, zapobiegając
Bardziej szczegółowoIUGR. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Sodowski
IUGR prof. dr hab. n. med. Krzysztof Sodowski definicja postacie znaczenie diagnostyka monitoring decyzje porodowe mały płód - SGA prawidłowy - brak cech wad, chorób genetycznych, infekcji nieprawidłowy
Bardziej szczegółowoWyniki badań dopplerowskich u płodów matek z wczesną i późną postacią stanu przedrzucawkowego
Wyniki badań dopplerowskich u płodów matek z wczesną i późną postacią stanu przedrzucawkowego Results of Doppler examinations in fetuses of mothers with earlyand late-onset preeclampsia Klinika Rozrodczości,
Bardziej szczegółowoMarzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie
Marzena Woźniak Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Okresy ciąży i połogu są wymieniane
Bardziej szczegółowoLeczenie cholestazy ciężarnych za pomocą wielonienasyconej fosfatydylocholiny i kwasu ursodezoksycholowego
Leczenie cholestazy ciężarnych za pomocą wielonienasyconej fosfatydylocholiny i kwasu ursodezoksycholowego Treatment of obstetric cholestasis with polyunsaturated phosphatidylcholine and ursodeoxycholic
Bardziej szczegółowoOcena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży
Ewa Racicka-Pawlukiewicz Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych PROMOTOR: Dr hab. n.
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoEBM w farmakoterapii
EBM w farmakoterapii Dr Przemysław Niewiński Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM we Wrocławiu Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM Wrocław EBM Evidence Based Medicine (EBM) "praktyka medyczna
Bardziej szczegółowoIs there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report Czy istnieje zależność pomiędzy wiekiem i stroną, po której umiejscawia się ciąża ektopowa jajowodowa?
Bardziej szczegółowoCharakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie.
Anastasiya Zasimovich Charakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie. Ciąża jest to specyficzny, fizjologiczny stan organizmu kobiety. O
Bardziej szczegółowoVIII Kongres Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej. Stare problemy nowe możliwości kwietnia 2019r. Hotel Aurora****, Międzyzdroje
VIII Kongres Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej Stare problemy nowe możliwości 12-13 kwietnia 2019r. Hotel Aurora****, Międzyzdroje PROGRAM 12 kwietnia 2019 r. (piątek) 8:30-11:00 Sesja I : Poród
Bardziej szczegółowoLek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Bardziej szczegółowoMarkery biochemiczne w diagnostyce prenatalnej
Diagnostyka prenatalna Spała 09.11.2012 Markery biochemiczne w diagnostyce prenatalnej - test podwójny - nowe markery biochemiczne dr hab. n. med. Dariusz Borowski Warszawski Uniwersytet Medyczny rekomendacja
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 6
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 6 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 23-letna kobieta zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.
Bardziej szczegółowoUltrasonograficzna ocena unaczynienia oraz objętości szyjki macicy u kobiet ciężarnych z użyciem techniki 3D Power Doppler oraz programu VOCAL
Ultrasonograficzna ocena unaczynienia oraz objętości szyjki macicy u kobiet ciężarnych z użyciem techniki 3D Power Doppler oraz programu VOCAL STRESZCZENIE. Obecnie stosowane, standardowe metody diagnostyczne
Bardziej szczegółowoUSG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 2
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 2 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 28-letni mężczyzna zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.
Bardziej szczegółowoMetody monitorowania stanu płodu. I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM
Metody monitorowania stanu płodu I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM MONITOROWANIE DOBROSTANU PŁODU Rozpoznawanie stanów zagrożenia płodu, objawów ostrego lub przewlekłego niedotlenienia
Bardziej szczegółowow kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoWpływ zaprzestania palenia papierosów na zahamowanie agregacji płytek u chorych leczonych klopidogrelem
Wpływ zaprzestania palenia papierosów na zahamowanie agregacji płytek u chorych leczonych klopidogrelem Lek. med. Bogumił Ramotowski Klinika Kardiologii CMKP, Szpital Grochowski Promotor pracy Prof. dr
Bardziej szczegółowoRodzaj przyczepu pępowiny a stan urodzeniowy bliźniąt
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 2, zeszyt 1, 12-16, 2009 przyczepu pępowiny a stan urodzeniowy bliźniąt SŁAWOMIR SZYMAŃSKI 1, WITOLD MALINOWSKI 1, ELŻBIETA RONIN-WALKNOWSKA 2 Streszczenie
Bardziej szczegółowo4.5. Joduria. Grupy wieku Płeć >60 Razem Min Max Min Max Min Max
4.5. Joduria. Jodurię w porannej próbce moczu oznaczono u 489 osób (54,9%) z populacji badanej miasta Krakowa w tym u 316 kobiet (55,3%) i 173 mężczyzn (54%). Pozostała część osób nie dostarczyła próbki
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowoOCENA ROZPRAWY NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH
KLINIKA NEONATOLOGII PUM 72-010 Police, ul. Siedlecka 2 Kierownik kliniki: Prof. dr. hab. n. med. Maria Beata Czeszyńska Tel/fax. 91 425 38 91 adres e- mail beataces@pum.edu.pl Szczecin, dnia 11. 06. 2018r
Bardziej szczegółowoPomiar kąta twarzowo-szczękowego u płodów pomiędzy 11+0 a 13+6. tygodniem ciąży. Zastosowanie w diagnostyce prenatalnej trisomii 21
P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2013, 84, 624-629 Pomiar kąta twarzowo-szczękowego u płodów pomiędzy 11+0 a 13+6. tygodniem ciąży. Zastosowanie w diagnostyce prenatalnej trisomii 21 Frontomaxillary
Bardziej szczegółowoStandardy prowadzenia ciąży
Standardy prowadzenia ciąży Gdańsk 2015 Redaktor prowadzący: Olga Strzelec Redakcja: Joanna Fiuk, Olga Strzelec Korekta: Joanna Fiuk, Olga Strzelec Projekt okładki: Andrzej Owsiany Skład: Iwona Łytkowska
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 13
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 13 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 24-letna kobieta zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.
Bardziej szczegółowoFetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W
Bardziej szczegółowoStandardy leczenia wirusowych zapaleń wątroby typu C Rekomendacje Polskiej Grupy Ekspertów HCV - maj 2010
Standardy leczenia wirusowych zapaleń wątroby typu C Rekomendacje Polskiej Grupy Ekspertów HCV - maj 2010 1. Leczeniem powinni być objęci chorzy z ostrym, przewlekłym zapaleniem wątroby oraz wyrównaną
Bardziej szczegółowoLECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2)
Załącznik B.71. LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Kryteria kwalifikacji: 1) Do programu kwalifikowani są dorośli świadczeniobiorcy
Bardziej szczegółowoZaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV STRESZCZENIE
Autor: Tytuł: Promotor: lek. Anna Zielińska Zaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV dr hab. Anita Bryńska STRESZCZENIE WSTĘP: W
Bardziej szczegółowoCiąża bliźniacza jako czynnik ryzyka wystąpienia krwawienia do komór bocznych mózgu u noworodków
Ginekol Pol. 2015, 86, 137-142 P R A C E O R Y G I N A L N E Ciąża bliźniacza jako czynnik ryzyka wystąpienia krwawienia do komór bocznych mózgu u noworodków Twin pregnancy as the risk factor for neonatal
Bardziej szczegółowoPROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie
PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa wprowadzenie CZĘŚĆ PIERWSZA: Czym jest prokalcytonina? PCT w diagnostyce i monitowaniu sepsy PCT w diagnostyce zapalenia dolnych dróg oddechowych Interpretacje
Bardziej szczegółowoS T R E S Z C Z E N I E
STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych
Bardziej szczegółowolek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej
lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr
Bardziej szczegółowow sprawie sposobu prowadzenia badań klinicznych z udziałem małoletnich
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 30 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobu prowadzenia badań klinicznych z udziałem małoletnich (Dz. U. z dnia 1 maja 2004 r.) Na podstawie art. 37h ust. 2 ustawy z dnia
Bardziej szczegółowoW badaniu 4S (ang. Scandinavian Simvastatin Survivat Study), oceniano wpływ symwastatyny na całkowitą śmiertelność u 4444 pacjentów z chorobą wieńcową i z wyjściowym stężeniem cholesterolu całkowitego
Bardziej szczegółowoWewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu (IUGR)
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 7, zeszyt 2, 112-116, 2014 SYTUACJA KLINICZNA #18 Wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu (IUGR) Pacjentka l. 36 przyjęta została do szpitala w 32.
Bardziej szczegółowoUltrasonografia diagnostyczna i interwencyjna
Ultrasonografia diagnostyczna i interwencyjna Click to edit Master subtitle style dr hab n. med. Piotr Węgrzyn dr n. med. Robert Bartkowiak lek. Robert Brawura-Biskupski-Samaha I Katedra i Klinika Położnictwa
Bardziej szczegółowoHubert Huras Klinika Położnictwa i Perinatologii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum
Hubert Huras Klinika Położnictwa i Perinatologii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum W krajach rozwijających się problem hipotrofii dotyka 3-10% noworodków. Dla 36 letniej nieródki ryzyko IUGR
Bardziej szczegółowoWpływ cukrzycy na jakość życia kobiet ciężarnych
GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY Wpływ cukrzycy na jakość życia kobiet ciężarnych Praca na stopień doktora nauk medycznych mgr Joanna Preis-Orlikowska Promotor pracy: prof. dr hab. Mikołaj Majkowicz Gdańsk,
Bardziej szczegółowoOCENA WYSTĘPOWANIA ANOMALII ZĘBOWYCH I MORFOLOGII WYROSTKA ZĘBODOŁOWEGO U PACJENTÓW Z ZATRZYMANYMI KŁAMI
Lek. Dent. Joanna Abramczyk OCENA WYSTĘPOWANIA ANOMALII ZĘBOWYCH I MORFOLOGII WYROSTKA ZĘBODOŁOWEGO U PACJENTÓW Z ZATRZYMANYMI KŁAMI STRESZCZENIE WSTĘP W praktyce ortodontycznej zatrzymane stałe kły, szczególnie
Bardziej szczegółowoWentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu
Wentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu Karolina Mroczkowska Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Źródło Critical Care 2018: Respiratory management in patients
Bardziej szczegółowodr hab n. med. Piotr Węgrzyn dr n. med. Robert Bartkowiak lek. Robert Brawura-Biskupski-Samaha I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii
dr hab n. med. Piotr Węgrzyn dr n. med. Robert Bartkowiak lek. Robert Brawura-Biskupski-Samaha I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii najbardziej popularna metoda wizualizacji duża dostępność względnie
Bardziej szczegółowoLek. Marcin Polok. Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu. Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci
Lek. Marcin Polok Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych w zakresie medycyny
Bardziej szczegółowoOcena wiedzy i opinii rodzących na temat komórek macierzystych krwi. 1. Zakład Pielęgniarstwa w Ginekologii i Położnictwie, Katedry Ginekologii i
Ocena wiedzy i opinii rodzących na temat komórek macierzystych krwi pępowinowej PATRYCJA KRAWCZYK 1, ANDRZEJ BARAN 2, URSZULA SIOMA- MARKOWSKA 1, MARIOLA MACHURA 1, SYLWIA KUBASZEWSKA 1, ANNA KANABROCKA
Bardziej szczegółowoPrzegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski.
Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski. Program MOTO-BIP /PM_L_0257/ Ocena wyników programu epidemiologicznego. Dr n. med. Bartosz Małkiewicz
Bardziej szczegółowoWpływ rehabilitacji na stopień niedokrwienia kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy.
Marek Ciecierski, Zygmunt Mackiewicz, Arkadiusz Jawień Wpływ rehabilitacji na stopień niedokrwienia kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy. Z Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej AM w Bydgoszczy Kierownik
Bardziej szczegółowoJAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje. Najczęstsze przyczyny chorób wątroby. Objawy towarzyszące chorobom wątroby
SPIS TREŚCI JAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje Wątroba jest największym narządem wewnętrznym naszego organizmu. Wątroba jest kluczowym organem regulującym nasz metabolizm (każda substancja
Bardziej szczegółowolek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała
lek. Wojciech Mańkowski Zastosowanie wzrokowych potencjałów wywołanych (VEP) przy kwalifikacji pacjentów do zabiegu przeszczepu drążącego rogówki i operacji zaćmy Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy
STRESZCZENIE Wstęp Hormon wzrostu (GH) jest jednym z najważniejszych hormonów anabolicznych promujących proces wzrastania człowieka. GH działa lipolitycznie, wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i
Bardziej szczegółowoDlaczego potrzebne było badanie?
Badanie mające na celu zbadanie czy lek BI 409306 polepsza sprawność umysłową u osób z chorobą Alzheimera we wczesnym stadium Jest to podsumowanie badania klinicznego przeprowadzonego z udziałem pacjentów
Bardziej szczegółowoPromotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak
INSTYTUT IMMUNOLOGII I TERAPII DOŚWIADCZALNEJ IM. LUDWIKA HIRSZFELDA WE WROCŁAWIU POLSKA AKADEMIA NAUK mgr Milena Iwaszko Rola polimorfizmu receptorów z rodziny CD94/NKG2 oraz cząsteczki HLA-E w patogenezie
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoWarsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją
Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją Ocena wiarygodności badania z randomizacją Każda grupa Wspólnie omawia odpowiedź na zadane pytanie Wybiera przedstawiciela, który w imieniu grupy przedstawia
Bardziej szczegółowoWewnątrzmaciczne zahamowanie wzrastania płodu schemat diagnostyczny i postępowanie
PRACA POGLĄDOWA Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2016 tom 1, nr 3, strony 107 114 Copyright 2016 Via Medica ISSN 2451 0122 Wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrastania płodu schemat diagnostyczny i postępowanie
Bardziej szczegółowoDalsze losy dzieci ze stwierdzonym prenatalnie poszerzeniem przezierności karkowej oraz prawidłowym kariotypem
Dalsze losy dzieci ze stwierdzonym prenatalnie poszerzeniem przezierności karkowej oraz prawidłowym kariotypem Long-term follow-up of children with prenatally found increased nuchal translucency and normal
Bardziej szczegółowoPAKIET BADAŃ DLA PLANUJĄCYCH CIĄŻĘ %W PAKIECIE BADAŃ W PAKIECIE TANIEJ Wersja 1
PAKIET BADAŃ DLA PLANUJĄCYCH CIĄŻĘ 19 BADAŃ W PAKIECIE %W PAKIECIE TANIEJ 2018 Wersja 1 CZY WIESZ, ŻE: Badania ujęte w tym pakiecie podzielić można na dwie grupy. Wyniki badań z pierwszej grupy informują
Bardziej szczegółowoMgr Paweł Musiał. Promotor Prof. dr hab. n. med. Hanna Misiołek Promotor pomocniczy Dr n. med. Marek Tombarkiewicz
Mgr Paweł Musiał Porównanie funkcjonowania podstawow-ych i specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego na przykładzie Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Staszowie Rozprawa
Bardziej szczegółowoProfil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe
lek. Krzysztof Kołodziejczyk Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Andrzej
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowo8. STRESZCZENIE Celem niniejszej pracy jest:
8. STRESZCZENIE Zadaniem lekarza pracującego w oddziale neonatologicznym jest dbanie, aby przebieg adaptacji noworodka do życia zewnątrzmacicznego był prawidłowy, została nawiązana więź między matką a
Bardziej szczegółowoEDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.
EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie
Bardziej szczegółowoNazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny: hematologia.
Załącznik nr 10 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny:
Bardziej szczegółowoTerapia płodu ocena zastosowania shuntu komorowo-owodniowego w leczeniu wodogłowia
Terapia płodu ocena zastosowania shuntu komorowo-owodniowego w leczeniu wodogłowia Fetal therapy evaluation of ventriculo-amniotic shunts in the treatment of hydrocephalus 1, Marta Czaj 1 2 1 2, Waldemar
Bardziej szczegółowoRetrograde diastolic blood flow in the aortic isthmus is not a simple marker of abnormal fetal outcome in pregnancy complicated by IUGR a pilot study
Retrograde diastolic blood flow in the aortic isthmus is not a simple marker of abnormal fetal outcome in pregnancy complicated by IUGR a pilot study Obecność wstecznego przepływu rozkurczowego w cieśni
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Fizjologia ciąży
Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) Nazwa modułu I nforma cje ogólne Fizjologia ciąży Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Bardziej szczegółowoPROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA. Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny
PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA kierowanie wzrostem i rozwojem narządu żucia w każdym okresie rozwojowym dziecka poprzez:
Bardziej szczegółowoMgr inż. Aneta Binkowska
Mgr inż. Aneta Binkowska Znaczenie wybranych wskaźników immunologicznych w ocenie ryzyka ciężkich powikłań septycznych u chorych po rozległych urazach. Streszczenie Wprowadzenie Według Światowej Organizacji
Bardziej szczegółowoEtiologia, przebieg kliniczny i leczenie udarów mózgu w województwie śląskim w latach
lek. Anna Starostka-Tatar Etiologia, przebieg kliniczny i leczenie udarów mózgu w województwie śląskim w latach 2009-2015 Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Beata Labuz-Roszak
Bardziej szczegółowoLek BI w porównaniu z lekiem Humira u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką łuszczycą plackowatą
Lek w porównaniu z lekiem u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką łuszczycą plackowatą Jest to podsumowanie badania klinicznego dotyczącego łuszczycy plackowatej. Podsumowanie sporządzono dla ogółu społeczeństwa.
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 14
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 14 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 32 letnia pacjentka zgłosiła się do Poradni Endokrynologicznej.
Bardziej szczegółowoOcena zależności pomiędzy stężeniami wifatyny i chemeryny a nasileniem łuszczycy, ocenianym za pomocą wskaźników PASI, BSA, DLQI.
Uniwersytet Medyczny w Lublinie Katarzyna Chyl-Surdacka Badania wisfatyny i chemeryny w surowicy krwi u chorych na łuszczycę Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych streszczenie Promotor Prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoSilny świąd skóry u niemowlęcia w wieku 10 miesięcy. Diana Kamińska Klinika Gastrologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii IP CZD
Silny świąd skóry u niemowlęcia w wieku 10 miesięcy Diana Kamińska Klinika Gastrologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii IP CZD Pacjent 1 10/12, chłopiec. Od kilku tygodni narastający świąd
Bardziej szczegółowoLECZENIE PRZEWLEKŁEJ BIAŁACZKI SZPIKOWEJ (ICD-10 C 92.1)
Załącznik B.14. LECZENIE PRZEWLEKŁEJ BIAŁACZKI SZPIKOWEJ (ICD-10 C 92.1) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie przewlekłej białaczki szpikowej u dorosłych imatinibem 1.1 Kryteria kwalifikacji Świadczeniobiorcy
Bardziej szczegółowopomiędzy październikiem 2012 a grudniem 2014 roku. Ciężarne były kwalifikowane do badań podczas pobytu w Klinice, po uprzednim dokładnym zebraniu
1. STRESZCZENIE W dzisiejszych czasach mimo rozwoju medycyny perinatalnej, późne powikłania położnicze stanowią w dalszym ciągu problem i wyzwanie dla współczesnych położników. Według danych zawartych
Bardziej szczegółowoLECZENIE HORMONEM WZROSTU NISKOROSŁYCH DZIECI URODZONYCH JAKO ZBYT MAŁE W PORÓWNANIU DO CZASU TRWANIA CIĄŻY (SGA lub IUGR) (ICD-10 R 62.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 701 Poz. 9 Załącznik B.64. LECZENIE HORMONEM WZROSTU NISKOROSŁYCH DZIECI URODZONYCH JAKO ZBYT MAŁE W PORÓWNANIU DO CZASU TRWANIA CIĄŻY (SGA lub IUGR) (ICD-10 R 62.9)
Bardziej szczegółowoDiagnostyka i terapia porodu przedwczesnego
ROZDZIAŁ VI ZDROWIE I DOBROSTAN 1/2015 DOBROSTAN I ZDROWIE 1 Wydział Nauk o Zdrowiu w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Zakład Propedeutyki Położnictwa Katedry Zdrowia Kobiety School
Bardziej szczegółowoMetody monitorowania stanu płodu. I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM
Metody monitorowania stanu płodu I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM MONITOROWANIE DOBROSTANU PŁODU Rozpoznawanie stanów zagrożenia płodu, objawów ostrego lub przewlekłego niedotlenienia
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE. Wydział Nauk o Zdrowiu. Mariola Kicia
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE Wydział Nauk o Zdrowiu Mariola Kicia OCENA POZIOMU LĘKU I STRESU W GRUPIE KOBIET HOSPITALIZOWANYCH Z POWODU PORONIENIA Rozprawa na stopień doktora nauk o zdrowiu Promotor:
Bardziej szczegółowoZapytaj swojego lekarza.
Proste, bezpieczne badanie krwi, zapewniające wysoką czułość diagnostyczną Nieinwazyjne badanie oceniające ryzyko wystąpienia zaburzeń chromosomalnych, takich jak zespół Downa; opcjonalnie umożliwia również
Bardziej szczegółowoKluczowe znaczenie ma rozumienie procesu klinicznego jako kontinuum zdarzeń
Lek Anna Teresa Filipek-Gliszczyńska Ocena znaczenia biomarkerów w płynie mózgowo-rdzeniowym w prognozowaniu konwersji subiektywnych i łagodnych zaburzeń poznawczych do pełnoobjawowej choroby Alzheimera
Bardziej szczegółowoAneks I Wnioski naukowe i podstawy zawieszenia pozwolenia na dopuszczenie do obrotu przedstawione przez Europejską Agencję Leków
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zawieszenia pozwolenia na dopuszczenie do obrotu przedstawione przez Europejską Agencję Leków 1 Wnioski naukowe Ogólne podsumowanie oceny naukowej dotyczącej kwasu nikotynowego/laropiprantu
Bardziej szczegółowoLECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2)
Załącznik B.71. LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Kryteria kwalifikacji: 1) Do programu kwalifikowani są dorośli świadczeniobiorcy
Bardziej szczegółowoOcena stężenia erytromycyny w surowicy krwi z tętnicy pępowinowej
Ocena stężenia erytromycyny w surowicy krwi z tętnicy pępowinowej Evaluation of erythromycin concentration in the umbilical artery serum 1 1 2 1 2 2 1 1 Zakład Biofarmacji, Katedra Biofarmacji, Wydział
Bardziej szczegółowoObecność czynników ryzyka wystąpienia hipotrofii wewnątrzmacicznej a zastosowanie kwasu acetylosalicylowego
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 1, zeszyt 3, 222-226, 2008 Obecność czynników ryzyka wystąpienia hipotrofii wewnątrzmacicznej a zastosowanie kwasu acetylosalicylowego AGATA KAROWICZ-BILIŃSKA
Bardziej szczegółowoLECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 862 Poz. 71 Załącznik B.71. LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Kryteria kwalifikacji:
Bardziej szczegółowoRodzaje testów. Testy. istnieje odpowiedź prawidłowa. autoekspresja brak odpowiedzi prawidłowej ZGADYWANIE TRAFNOŚĆ SAMOOPISU
Rodzaje testów Testy wiedza umiejętności zdolności właściwości poznawcze właściwości afektywne uczucia postawy osobowość emocje wierzenia istnieje odpowiedź prawidłowa autoekspresja brak odpowiedzi prawidłowej
Bardziej szczegółowoI. STRESZCZENIE Cele pracy:
I. STRESZCZENIE Przewlekłe zapalenie trzustki (PZT) jest przewlekłym procesem zapalnym, powodującym postępujące i nieodwracalne włóknienie trzustki. Choroba przebiega z okresami remisji i zaostrzeń, prowadząc
Bardziej szczegółowoKoszty leczenia nowotworów złośliwych szyjki macicy w Polsce w latach na przykładzie województwa śląskiego
Koszty leczenia nowotworów złośliwych szyjki macicy w Polsce w latach 2011-2012 na przykładzie województwa śląskiego Treatment costs of malignant cervical cancer in Poland in 2011-2012 the case of Silesian
Bardziej szczegółowoLECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2)
Załącznik B.71. LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Kryteria kwalifikacji: 1) Do programu kwalifikowani są dorośli świadczeniobiorcy
Bardziej szczegółowoProf. dr hab. n. med. Grzegorz Raba
(1) Nazwa przedmiotu Diagnostyka prenatalna (2) Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Instytut Położnictwa i Ratownictwa Medycznego Katedra: Położnictwa (3) Kod przedmiotu - (4) Studia Kierunek studiów
Bardziej szczegółowoBłędy w interpretacji aktywności enzymów wątrobowych. Piotr Eder Katedra i Klinika Gastroenterologii, Dietetyki i Chorób Wewnętrznych UM w Poznaniu
Błędy w interpretacji aktywności enzymów wątrobowych Piotr Eder Katedra i Klinika Gastroenterologii, Dietetyki i Chorób Wewnętrznych UM w Poznaniu ? DZIĘKUJĘ Badania biochemiczne w hepatologii Świadczące
Bardziej szczegółowoRozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych w zakresie medycyny
Lek. Maciej Jesionowski Efektywność stosowania budezonidu MMX u pacjentów z aktywną postacią łagodnego do umiarkowanego wrzodziejącego zapalenia jelita grubego w populacji polskiej. Rozprawa na stopień
Bardziej szczegółowo