Obecność czynników ryzyka wystąpienia hipotrofii wewnątrzmacicznej a zastosowanie kwasu acetylosalicylowego
|
|
- Oskar Włodarczyk
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 1, zeszyt 3, , 2008 Obecność czynników ryzyka wystąpienia hipotrofii wewnątrzmacicznej a zastosowanie kwasu acetylosalicylowego AGATA KAROWICZ-BILIŃSKA 1, URSZULA KOWALSKA-KOPREK 2, WOJCIECH KAZIMIERAK 2, DOROTA ESTEMBERG 1, JACEK PTASIŃSKI 1, EWA KUŚ 2, MARIA BRZOZOWSKA 2 Streszczenie Wystąpienie hipotrofii wewnątrzmacicznej wiązane jest z wieloma czynnikami ryzyka, wśród nich wymienić należy nadciśnienie tętnicze, hipotrofię w poprzednich ciążach, palenie papierosów. Celem pracy była ocena zastosowania małych dawek kwasu acetylosalicylowego w zapobieganiu hipotrofii wewnątrzmacicznej u kobiet z nadciśnieniem tętniczym oraz idiopatycznej postaci hipotrofii asymetrycznej. Materiał i metody: Badania przeprowadzono w Klinice Patologii Ciąży I Katedry Ginekologii i Położnictwa UM w Łodzi w latach , u ciężarnych znajdujących się powyżej 22. tygodnia trwania ciąży. Grupy badane stanowiło 28 kobiet ciężarnych z nadciśnieniem tętniczym rozpoznanym podczas ciąży oraz 20 ciężarnych z wywiadem obciążonym urodzeniem noworodka hipotroficznego. Tym kobietom podawano 75 mg kwasu acetylosalicylowego na dobę od rozpoczęcia obserwacji aż do 36. t.c. Grupę kontrolną stanowiło 30 kobiet z nadciśnieniem tętniczym oraz 19 ciężarnych z urodzeniem noworodka hipotroficznego w wywiadzie, u których nie stosowano leczenia kwasem acetylosalicylowym. W grupach kobiet z nadciśnieniem tętniczym zastosowano również leczenie hipotensyjne. Ocenę skuteczności postępowania przeprowadzono na podstawie masy urodzeniowej noworodków. Wyniki: W grupie kobiet z nadciśnieniem tętniczym, u których zastosowane leczenie spowodowało normalizację wartości ciśnienia, stwierdzono hipotrofię poniżej 10. centyla w 7 przypadkach leczonych kwasem acetylosalicylowym i w 4 przypadkach nieleczonych. Wśród kobiet z wywiadem obciążonym wystąpieniem hipotrofii wewnątrzmacicznej w obydwu grupach leczonej i nieleczonej kwasem acetylosalicylowym stwierdzono jednakową liczbę przypadków urodzenia noworodka z masą poniżej 10. centyla. Wnioski: Zastosowane leczenie nie wpłynęło w istotny sposób na częstość występowania hipotrofii wewnątrzmacicznej. Słowa kluczowe: hipotrofia wewnątrzmaciczna, ciąża, czynniki ryzyka, kwas acetylosalicylowy Wstęp Zespół ograniczonego wzrastania płodu hipotrofia wewnątrzmaciczna występuje od 5 do 15% ogółu ciąż. Jej asymetryczna postać najczęściej pojawia się w związku z nadciśnieniem tętniczym, wadami serca, chorobami nerek, nikotynizmem, przewlekłym niedożywieniem, ale również bez uchwytnej przyczyny [1, 6]. Urodzenie dziecka z hipotrofią wewnątrzmaciczną jest ważnym czynnikiem ryzyka wystąpienia tego stanu w kolejnych ciążach [6]. Ciąże powikłane hipotrofią wewnątrzmaciczną są ciążami wysokiego ryzyka ze względu na zagrożenie przewlekłym niedotlenieniem wewnątrzmacicznym, powikłania okresu noworodkowego, a także wpływ na stan zdrowia w dorosłym życiu. Mimo że jak dotąd brak jest zaleceń co do sposobu leczenia hipotrofii [3, 7, 10], to obiecujące wydaje się wprowadzenie do leczenia hipotrofii małych dawek kwasu acetylosalicylowego [4]. Działanie kwasu acetylosalicylowego opiera się na hamowaniu syntezy tromboksanu jednego z czynników działających skurczowo na naczynia. W ten sposób zostają zmienione proporcje między tromboksanem a prostacykliną na korzyść prostacykliny. Przewaga prostacykliny skutkuje relaksacją naczyń i co za tym idzie poprawą przepływu przez naczynia krwionośne, w tym również łożyskowe [5, 11]. Kwas acetylosalicylowy działa również antyagregacyjnie na płytki krwi na drodze hamowania aktywności enzymu cyklooksygenazy płytkowej. Udowodniono, że zastosowane leczenie polegające na 21-dniowym podawaniu kwasu acetylosalicylowego w dawce 100 miligramów dziennie spowodowało spadek stężenia tromboksanu B2, będącego metabolitem tromboksanu A2 prawie o połowę [2, 7]. Według tych autorów stosowanie kwasu acetylosalicylowego w dawce od 0,5 do 2,0 miligramów na kilogram masy ciała jest bezpieczne zarówno dla kobiety ciężarnej, jak i dla płodu, a warunkiem bezpieczeństwa jest zakończenie terapii co najmniej pięć dni przed porodem [6]. W publikacjach pojawiają się również krytyczne spostrzeżenia, według których zastosowanie kwasu acetylosalicylowego jest skuteczne w terapii hipotrofii wewnątrzmacicznej jedynie pod warunkiem wczesnego jej zastosowania około 20. t.c. lub jako postępowanie zapobiegawcze w grupach podwyższonego ryzyka [3, 14]. Doniesienia o skutecznym działaniu kwasu acetylosalicylowego w prewencji i terapii nadciśnienia tętniczego w ciąży oraz zespołu ograniczonego wzrastania płodów skłoniły nas do zastosowania tego sposobu postępowania w grupach ryzyka. Celem pracy była ocena częstości występowania hipotrofii płodu w grupach ryzyka oraz przydatności zastosowania małych dawek kwasu acetylosalicylowego. 1 Klinika Ciąży Wysokiego Ryzyka i Rehabilitacji Ginekologiczno-Położniczej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi 2 Klinika Ciąży Powikłanej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
2 Obecność czynników ryzyka hipotrofii wewnątrzmacicznej a zastosowanie kwasy acetylosalicylowego 223 Na przeprowadzenie tych badań uzyskano zgodę Uczelnianej Komisji Bioetycznej. Materiał i metody Badania zostały przeprowadzone w Klinice Patologii Ciąży I Katedry Ginekologii i Położnictwa Uniwersytetu Medycznego w Łodzi w latach Obserwacji poddano grupę kobiet ciężarnych, u których stwierdzono czynniki ryzyka wystąpienia hipotrofii wewnątrzmacicznej. Za czynniki kwalifikujące do grupy ryzyka przyjęto nadciśnienie pojawiające się przed ciążą lub w jej drugim trymestrze oraz wywiad położniczy obciążony urodzeniem dziecka z zespołem ograniczonego wzrastania wewnątrzmacicznego płodu. Grupę badaną utworzono z kobiet ciężarnych, leczonych z powodu nadciśnienia tętniczego stwierdzonego od 22. t.c., liczącą 28 kobiet oraz z 22 ciężarnych, które w poprzedniej ciąży urodziły noworodki z cechami hipotrofii wewnątrzmacicznej. Grupę kontrolną stanowiło 30 ciężarnych, leczonych z powodu nadciśnienia tętniczego od drugiego trymestru ciąży oraz 19 kobiet, które urodziły w poprzedniej ciąży noworodki hipotroficzne. W grupie badanej wprowadzono terapię kwasem acetylosalicylowym w formie powlekanych tabletek w dawce 75 mg na dobę, którą prowadzono aż do 37. t.c. U kobiet z nadciśnieniem tętniczym bez względu na przynależność do grupy zastosowano również standardowe metody farmakologicznego leczenia nadciśnienia z użyciem metyldopy oraz metyloksantyn. Wszystkie kobiety poddane były podczas obserwacji badaniu ultrasonograficznemu z oceną przepływów naczyniowych metodą dopplerowską w tętnicy pępowinowej oraz środkowej mózgu w momencie przyjęcia do Kliniki. Ocenie poddano masę noworodków, ich stan urodzeniowy w punktacji skali Apgar. Porównano wyniki uzyskane w odpowiadających sobie grupach kobiet z nadciśnieniem leczonych i nieleczonych kwasem acetylosalicylowym oraz ciężarnych po urodzeniu w poprzedniej ciąży noworodka hipotroficznego leczonych i nieleczonych. Charakterystykę porównywanych grup przedstawiono w tabeli 1. Analizy statystycznej dokonano posługując się testem t-studenta oraz testem nieparametrycznym Mann- Whitneya dla małych grup. Za poziom istotności statystycznej przyjęto p < 0,05. Wyniki Oceniając grupy poddane obserwacji porównano średni wiek kobiet ciężarnych, średni czas trwania ciąży w chwili rozpoczęcia badania oraz wywiad położniczy. Nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic między średnim wiekiem badanych kobiet oraz średnim czasem trwania ciąży w chwili rozpoczęcia obserwacji. Ze względu na specyfikę grupy kobiet z wywiadem położniczym obciążonym urodzeniem dziecka hipotroficznego była ona złożona jedynie z wieloródek, co różniło ją od grup kobiet z nadciśnieniem tętniczym, w których odsetek pierwiastek i wieloródek był podobny. U wszystkich kobiet ciężarnych, u których rozpoznano hipotrofię wewnątrzmaciczną, wykonano oceną przepływów naczyniowych w tętnicy pępowinowej oraz środkowej mózgu. U wszystkich ciężarnych wynik badania wskaźniki S/D, PI i RI nie odbiegały od normy przyjętej jako wynik prawidłowy. Badanie to wskazywało na brak poważnych zaburzeń w przepływie krwi przez te naczynia. Analizując sposób leczenia zastosowany u kobiet ciężarnych z rozpoznanym nadciśnieniem tętniczym stwierdzono, że w obydwu grupach leczonej i nieleczonej kwasem acetylosalicylowym schemat leczenia był jednakowy. Również nie stwierdzono innej wysokości dawki terapeutycznej leków (tab. 2). W grupie ciężarnych z nadciśnieniem tętniczym nieleczonych kwasem acetylosalicylowym nieco częściej, w celu normalizacji wartości ciśnienia tętniczego, stosowano wyższą dawkę metyldopy, lecz nie była to różnica istotna statystycznie (p < 0,05). Zgodnie z zaleceniami wynikającymi z doświadczeń klinicznych kwas acetylosalicylowy odstawiano na co najmniej trzy tygodnie przed wyznaczonym z daty ostatniej miesiączki terminem zakończenia ciąży, w celu uniknięcia powikłań ze strony układu hemostazy. Ocenie poddano masę urodzeniową noworodków w porównywanych grupach (tab. 3). Za granicę hipotrofii wewnątrzmacicznej przyjęto masę niższą od 10. centyla dla danego wieku ciążowego. Stwierdzono podobną częstość występowania hipotrofii wewnątrzmacicznej w grupie kobiet z wywiadem położniczym obciążonym uprzednim urodzeniem noworodka z cechami hipotrofii wewnątrzmacicznej bez względu na przyjmowanie kwasu acetylosalicylowego (p > 0,05). W grupach ciężarnych z nadciśnieniem tętniczym leczonych i nieleczonych kwasem acetylosalicylowym stwierdzono podobny odsetek noworodków hipotroficznych. Uzyskane wyniki nie potwierdziły wpływu podawania niskich dawek kwasu acetylosalicylowego w porównywanych grupach na częstość pojawiania się zespołu ograniczonego wzrastania płodu (p > 0,05) Porównując częstość występowania hipotrofii wewnątrzmacicznej w grupach ryzyka stwierdzono istotnie wyższe ryzyko u ciężarnych z nadciśnieniem tętniczym w porównaniu z kobietami z wywiadem obciążonym urodzeniem noworodka hipotroficznego, ale z prawidłowymi wartościami ciśnienia tętniczego (p < 0,05). Przeanalizowano również stan urodzeniowy noworodków oceniany według skali Apgar nie stwierdzając istotnych różnic między grupami (p > 0,05) tabela 4. Stwierdzono również niski odsetek noworodków urodzonych w średnim stanie ogólnym. Dyskusja Leczeniu kwasem acetylosalicylowym poddano grupę kobiet zagrożonych wystąpieniem hipotrofii wewnątrzmacicznej. Jak dotąd, taką terapię stosowano w przypadkach nadciśnienia tętniczego lub stwierdzenia zespołu
3 224 A. Karowicz-Bilińska, U. Kowalska-Koprek, W. Kazimierak et al. Grupa badana Tabela 1. Charakterystyka grup badanych Średni wiek ciężarnych (w latach) Wiek ciążowy (w tyg.) pierwiastki Rodność kobiet wieloródki n % n % 26,8 ± 5 25,9 ± ,8 9 32, ,4 ± 2 24,3 ± nie 26,1 ± 4 23,9 ± , , nie 28,4 ± 3 26,9 ± ,9 ± 4 25,5 ± , , Tabela 2. Leczenie hipotensyjne zastosowane w grupach ciężarnych kobiet z nadciśnieniem tętniczym Stosowane leki hipotensyjne (w dawce dobowej) Grupa leczona kwasem acetylosalicylowym Grupa nieleczona kwasem acetylosalicylowym n % n % n % Metyloksantyny 600 mg Metyldopa 500 mg 20 45, , Metyloksantyny 600 mg Metyldopa 750 mg 8 57,1 6 19, , Tabela 3. Ocena odżywienia wewnątrzmacicznego noworodków w badanych grupach Ocena odżywienia w centylach > < 5 n % n % n % n % 21 75,0 7 25, ,5 1 4, nie 26 86,7 4 11, nie 18 94,7 1 5, , , Tabela 4. Stan pourodzeniowy noworodków w 3. minucie po urodzeniu wg skali Apgar Punktacja wg skali Apgar Grupa <5 n % n % n % n % 27 96,4 1 3, ,4 1 4, nie 29 96,7 1 3, nie ,9 3 3,
4 Obecność czynników ryzyka hipotrofii wewnątrzmacicznej a zastosowanie kwasy acetylosalicylowego 225 zahamowania wewnątrzmacicznego wzrastania płodu z różnymi efektami [6, 7]. Podawanie tego leku w przypadku wystąpienia nadciśnienia tętniczego w II trymestrze ciąży oraz podawanie tego leku u kobiet zagrożonych jego wystąpieniem jest przez niektórych autorów uznawane za skuteczną metodę zapobiegawczą [3, 4, 7]. Pomimo zastosowania kwasu acetylosalicylowego w zalecanej niskiej dawce działającej antyagregacyjnie i zwiększającej przewagę prostacykliny nad tromboksanem, nie udało się wykazać w naszych badaniach istotnego spadku częstości występowania hipotrofii wewnątrzmacicznej u kobiet leczonych z powodu nadciśnienia tętniczego. Według niektórych autorów zastosowanie kwasu acetylosalicylowego w grupach ryzyka już w pierwszym trymestrze ciąży pozwala na uniknięcie wystąpienia nadciśnienia i hipotrofii wewnątrzmacicznej [4, 13]. W przeprowadzonym badaniu nie zaobserwowano takiej zależności, co może być związane z późniejszym niż w przytaczanych publikacjach zastosowaniem kwasu acetylosalicylowego. Na wynik badania mógł również mieć wpływ fakt, że leczenie wdrożono u kobiet ciężarnych w podwyższonymi wartościami ciśnienia tętniczego, a nie jedynie z nieprawidłowościami w przepływie krwi w tętnicach macicznych [14]. Oprócz aspiryny w grupie kobiet z nadciśnieniem stosowano powszechnie przyjęty schemat leczenia hipotensyjnego. Obydwie grupy kobiet z nadciśnieniem leczone były z podobnym efektem hipotensyjnym podobnymi dawkami leków, co pozwala na stwierdzenie braku wpływu niskich dawek kwasu acetylosalicylowego na modyfikację nasilenia się nadciśnienia. Według obserwacji Subtil i Vainio podawanie aspiryny w dawce 100 mg na dobę skutecznie hamuje rozwój nadciśnienia tętniczego w II trymestrze ciąży [11, 12]. Obserwacje kliniczne wskazujące na brak istotnego wpływu zastosowania kwasu acetylosalicylowego na częstość występowania wad ośrodkowego układu nerwowego oraz przedwczesne zamykanie się przewodu żylnego sugerują możliwość wcześniejszego zastosowania zapobiegawczego kwasu acetylosalicylowego w zapobieganiu wystąpienia nadciśnienia tętniczego w ciąży [8]. Analizując odżywienie wewnątrzmaciczne płodów stwierdzono wysoki odsetek noworodków hipotroficznych w obydwu grupach kobiet z nadciśnieniem tętniczym w ciąży, a więc nie stwierdzono obniżenia częstości pojawiania się hipotrofii wewnątrzmacicznej w grupie kobiet ciężarnych z nadciśnieniem tętniczym pomimo zastosowania kwasu acetylosalicylowego. Nie jest to twierdzenie w pełni zgodne z innymi autorami [4, 9, 12, 13], lecz prawdopodobnie uzyskanie przez nich odmiennych wyników spowodowane było wprowadzeniem terapii we wcześniejszym okresie ciąży i przed pojawieniem się podwyższonych wartości ciśnienia tętniczego. Stwierdzono brak wpływu stosowanej terapii na stan noworodka w 3. minucie życia podobny odsetek noworodków urodzonych w stanie ocenianym jako średni był w ocenianych grupach podobny, zarówno w grupach z nadciśnieniem jak i z obciążonych urodzeniem dziecka hipotroficznego. Grupa kobiet z wywiadem obciążonym urodzeniem dziecka hipotroficznego wykazała większe różnice w częstości występowania hipotrofii w obecnej ciąży, co może sugerować udział zespołu antyfosfolipidowego w etiologii tego zaburzenia w przeszłości, a tym samym zastosowanie odpowiedniego leczenia. Uzyskane wyniki dla ich optymalizacji wymagają przeprowadzenia badań na znacznie większej liczbie przypadków. Wnioski Zastosowanie terapii małymi dawkami kwasu acetylosalicylowego nie wpłynęło w sposób istotny na częstość występowania hipotrofii wewnątrzmacicznej w badanych grupach ryzyka. Praca finansowana z funduszy statutowych nr Piśmiennictwo [1] Brenner B. (2005) Clinical management of thrombophiliarelated placental vascular complications. Blood 15; 105 (2): [2] Chiaffarino F., Parazzini F., Paladini D. et al. (2004) A small randomised trial of low-dose aspirin in women at high risk of pre-eclampsia. Eur. J. Obstet. Gynecol. Reprod. Biol. 10; 112(2): [3] Desvaux D., Haddad B. (2004) Prevention of preeclampsia. Presse Med. 31; 33(13): [4] Duley L., Henderson-Smart D.J., Knight M. (2004) Antiplatelet agents for preventing pre-eclampsia and its complications. Cochrane Database Syst. Rev. (1): CD [5] Fisher T., Pildner von Steinburg S. (2005) Prevention of preeclampsia Zentralbl. Gynakol. 127(2): [6] Kalinka J., Gottwald L., Nowakowski M. et al. (2004) The impact of low-dose aspirin therapy on umbilical and middle cerebral artery blood flow in pregnancy complicated by idiopathic intrauterine growth restriction Ginekol. Pol. 75(4): [7] Miller S.M. (2003) Aspirin prevents preeclampsia and complications. Obstet. Gynekol. 101(6): [8] Norgard B., Puho E., Czeizel A.F. et al. (2005) Aspirin use during early pregnancy and the risk of congenital abnormalities: a population-based case-control study. Am. J. Obstet. Gynecol. 192(3): [9] Raijmakers M.T., Dechend R., Poston L. (2004) Oxidative stress and preeclampsia: rationale for antioxidant clinical trials. Hypertension 44(4): [10] Roberts J.M., Speer P. (2004) Antioxidant therapy to prevent preeclampsia. Semin. Nephrol. 24(6): [11] Subtil D., Goeusse P., Houfflin-Debarge V. (2003) Randomised comparison of uterine artery Doppler and aspirin (100 mg) with placebo in nulliparous women: the Essai Regional Aspirine Mere-Enfant study (Part 2). BJORG 110(5):
5 226 A. Karowicz-Bilińska, U. Kowalska-Koprek, W. Kazimierak et al. [12] Vainio M., Riutta A., Koivisto A.M. (2004) Prostacyclin, thromboxane A and the effect of low-dose ASA in pregnancies at high risk for hypertensive disorders. Acta Obstet. Gynecol. Scand. 83(12): [13] Villar J., Abalos E., Nardin J.M. (2004) Strategies to prevent and treat preeclampsia: evidence from randomized controlled trials. Semin. Nephrol. 24(6): [14] Yu C.K., Papageorghiu A.T., Parra M. et al. (2004) Randomized controlled trial using low-dose aspirin in the prevention of pre-eclampsia in women with abnormal uterine artery Doppler at 23 weeks' gestation. Ultrasound Obstet. Gynecol. 23(4): J Agata Karowicz-Bilińska I Katedra Ginekologii i Położnictwa Uniwersytet Medyczny w Łodzi Łódź, ul. Wileńska 37 The presence of risk factors of IUGR and acetyl salicylic acid treatment Intrauterine growth restriction and successful treatment is a clinical problem in perinatal practice. The aim of the study was to evaluate the impact of low-dose aspirin treatment in pregnant women with risk factors of intrauterine growth restriction- hypertension and IUGR in previous pregnancy. Material and methods: The study was conduced in High Risk Pregnancy Department Medical University Łódż in The study group consist of pregnant women in 23 and more weeks of pregnancy 28 hypertensive women and 22 women with growth restricted babies in previous pregnancy, all were treated by 75 mg of aspirin daily until the 36 weeks of pregnancy. Control group consist of 30 hypertensive pregnant women and 19 women with growth restricted babies in previous pregnancy. In hypertensive women the treatment of methyl-dopa and methyloxantine was used. The neonatal weight and well-being were estimated after delivery. Results: In all hypertensive women the value of blood pressure was normal, but in 7 cases of acetylsalicylic acid treated group and in 4 without this treatment IUGR was found. In groups of women with growth restricted baby in previous pregnancy the IUGR neonates rate was very similar and lower than in hypertensive group. The number of subjects in this study was relatively small, further clinical studies are necessary to evaluate the effectiveness of IUGR prevention by low dose aspirin in high risk groups of IUGR. Conclusion: The used treatment has no significant influence on frequency of intrauterine growth restriction in compared groups. Key words: IUGR, pregnancy, risk factors, acethylsalicilic acid
W Polsce ok. 6-7% ciąż kończy się przedwczesnymi porodami, a 20-25% z nich związane jest z chorobą łożyska.
W Polsce ok. 6-7% ciąż kończy się przedwczesnymi porodami, a 20-25% z nich związane jest z chorobą łożyska. Dzięki wczesnej diagnostyce możemy wykryć 94% takich przypadków i podjąć leczenie, zapobiegając
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowoEBM w farmakoterapii
EBM w farmakoterapii Dr Przemysław Niewiński Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM we Wrocławiu Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM Wrocław EBM Evidence Based Medicine (EBM) "praktyka medyczna
Bardziej szczegółowoNoworodki SGA w oddziale intensywnej terapii grupa ryzyka przewlekłych zaburzeń wzrastania.
Noworodki SGA w oddziale intensywnej terapii grupa ryzyka przewlekłych zaburzeń wzrastania. M. Kęsiak, A. Stolarczyk, T. Talar, B. Cyranowicz, E. Gulczyńska Klinika Neonatologii ICZMP, kierownik kliniki
Bardziej szczegółowoWyniki badań dopplerowskich u płodów matek z wczesną i późną postacią stanu przedrzucawkowego
Wyniki badań dopplerowskich u płodów matek z wczesną i późną postacią stanu przedrzucawkowego Results of Doppler examinations in fetuses of mothers with earlyand late-onset preeclampsia Klinika Rozrodczości,
Bardziej szczegółowoJarosław Kalinka1, Wojciech Hanke2 ROLA PALENIA TYTONIU JAKO CZYNNIKA RYZYKA H IPO TRO FII PŁODU I PORODU PRZEDWCZESNEGO
PRZEG. EPID., 1996, 50, 3 Jarosław Kalinka1, Wojciech Hanke2 ROLA PALENIA TYTONIU JAKO CZYNNIKA RYZYKA H IPO TRO FII PŁODU I PORODU PRZEDWCZESNEGO 1 Instytut Ginekologii i Położnictwa AM w Łodzi Dyrektor:
Bardziej szczegółowoOCENA ROZPRAWY NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH
KLINIKA NEONATOLOGII PUM 72-010 Police, ul. Siedlecka 2 Kierownik kliniki: Prof. dr. hab. n. med. Maria Beata Czeszyńska Tel/fax. 91 425 38 91 adres e- mail beataces@pum.edu.pl Szczecin, dnia 11. 06. 2018r
Bardziej szczegółowoMarzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie
Marzena Woźniak Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Okresy ciąży i połogu są wymieniane
Bardziej szczegółowoLek. Ewelina Litwińska
Lek. Ewelina Litwińska Rozprawa doktorska pt.: Markery biochemiczne i biofizyczne w predykcji powikłań nadciśnienia tętniczego w ciąży Promotor: dr hab. n. med. Piotr Kaczmarek STRESZCZENIE Wprowadzenie:
Bardziej szczegółowoOcena przydatności stężenia rozpuszczalnej endogliny jako czynnika predykcyjnego
Ginekol Pol. 2013, 84, 835-840 P R A C E O R Y G I N A L N E Ocena przydatności stężenia rozpuszczalnej endogliny jako czynnika predykcyjnego wystąpienia stanu przedrzucawkowego u ciężarnych z nadciśnieniem
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoUltrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim
Lek. med. Izabela Wnuczek-Mazurek Ultrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim Promotor: Dr hab.
Bardziej szczegółowoRodzaj przyczepu pępowiny a stan urodzeniowy bliźniąt
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 2, zeszyt 1, 12-16, 2009 przyczepu pępowiny a stan urodzeniowy bliźniąt SŁAWOMIR SZYMAŃSKI 1, WITOLD MALINOWSKI 1, ELŻBIETA RONIN-WALKNOWSKA 2 Streszczenie
Bardziej szczegółowoIUGR. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Sodowski
IUGR prof. dr hab. n. med. Krzysztof Sodowski definicja postacie znaczenie diagnostyka monitoring decyzje porodowe mały płód - SGA prawidłowy - brak cech wad, chorób genetycznych, infekcji nieprawidłowy
Bardziej szczegółowoWanda Siemiątkowska - Stengert
Wanda Siemiątkowska - Stengert Wpływ zabiegu odsysania z tchawicy na ciśnienie śródczaszkowe i układ krążenia noworodków wymagających wentylacji zastępczej, po zastosowaniu różnej premedykacji farmakologicznej.
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko. Wywiad położniczy. Wywiad ginekologiczny. Data ostatniej miesiączki. Byłam w ciąży: więcej.
Imię i nazwisko Data ostatniej miesiączki Wywiad położniczy Byłam w : 0 1 2 3 4 5 6 więcej Rok Tydzień Przebieg Przebieg porodu lub poronienia Powikłania po porodzie/poronieniu Płeć, masa i rozwój dziecka
Bardziej szczegółowoFARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO. Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB Oparte na dowodach zalecenia w leczeniu nadciśnienia tętniczego wg. Joint National Committee (JNC
Bardziej szczegółowoCiąża bliźniacza jako czynnik ryzyka wystąpienia krwawienia do komór bocznych mózgu u noworodków
Ginekol Pol. 2015, 86, 137-142 P R A C E O R Y G I N A L N E Ciąża bliźniacza jako czynnik ryzyka wystąpienia krwawienia do komór bocznych mózgu u noworodków Twin pregnancy as the risk factor for neonatal
Bardziej szczegółowoWewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu (IUGR)
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 7, zeszyt 2, 112-116, 2014 SYTUACJA KLINICZNA #18 Wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu (IUGR) Pacjentka l. 36 przyjęta została do szpitala w 32.
Bardziej szczegółowoNADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
Bardziej szczegółowoStandardy opieki okołoporodowej w przypadkach występowania określonych powikłań
praca POGLĄDOWA Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2016 tom 1, nr 1, strony 1 9 Copyright 2016 Via Medica ISSN 2451 0122 Standardy opieki okołoporodowej w przypadkach występowania określonych powikłań
Bardziej szczegółowoCukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych
Bardziej szczegółowoS T R E S Z C Z E N I E
STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych
Bardziej szczegółowoPułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego. Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze
Pułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze Leczenie nadciśnienia tętniczego versus leczenie chorego
Bardziej szczegółowoCMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca
CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał
Bardziej szczegółowoAneks I Wnioski naukowe i podstawy zawieszenia pozwolenia na dopuszczenie do obrotu przedstawione przez Europejską Agencję Leków
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zawieszenia pozwolenia na dopuszczenie do obrotu przedstawione przez Europejską Agencję Leków 1 Wnioski naukowe Ogólne podsumowanie oceny naukowej dotyczącej kwasu nikotynowego/laropiprantu
Bardziej szczegółowoMARIA KWIATKOWSKA, MAŁGORZATA POKRZYWNICKA, PAWEŁ KRAJEWSKI. Streszczenie. Materiał i metody. Wstęp
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 1, zeszyt 2, 116-120, 2008 Analiza porównawcza sposobu urodzenia, urodzeniowej masy i długości ciała oraz wewnątrzmacicznego wzrostu płodu u noworodków matek
Bardziej szczegółowoProblemy płodności i ciąży w nieswoistych zapalnych chorobach jelit. Maria Kłopocka Bydgoszcz
Problemy płodności i ciąży w nieswoistych zapalnych chorobach jelit Maria Kłopocka Bydgoszcz Płodność Przebieg ciąży i poród Bezpieczeństwo leczenia w okresie ciąży i karmienia Sytuacje szczególne Edukacja
Bardziej szczegółowoDiagnostyka i leczenie ciąży ektopowej. Klinika Położnictwa i Chorób Kobiecych
Diagnostyka i leczenie ciąży ektopowej Klinika Położnictwa i Chorób Kobiecych Co to jest ciąża ektopowa? Ciąża ektopowa- lokalizacja Ciąża ektopowa - lokalizacja Najczęstsza lokalizacja bańka jajowodu
Bardziej szczegółowoWarsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją
Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją Ocena wiarygodności badania z randomizacją Każda grupa Wspólnie omawia odpowiedź na zadane pytanie Wybiera przedstawiciela, który w imieniu grupy przedstawia
Bardziej szczegółowoINSTYTUT MATKI I DZIECKA w Warszawie, Klinika Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka
Ocena ryzyka nieprawidłowego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i pomoc rodzinie doświadczenia i rekomendacje Warszawa, 10 12 grudnia 2007 Ewa Helwich Klinika Neonatologii
Bardziej szczegółowoStosowanie preparatu BioCardine900 u chorych. z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń
Jan Z. Peruga, Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń wieńcowych II Katedra Kardiologii Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 1 Jednym
Bardziej szczegółowopomiędzy październikiem 2012 a grudniem 2014 roku. Ciężarne były kwalifikowane do badań podczas pobytu w Klinice, po uprzednim dokładnym zebraniu
1. STRESZCZENIE W dzisiejszych czasach mimo rozwoju medycyny perinatalnej, późne powikłania położnicze stanowią w dalszym ciągu problem i wyzwanie dla współczesnych położników. Według danych zawartych
Bardziej szczegółowoVI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną
Bardziej szczegółowoAnaliza fali tętna u dzieci z. doniesienie wstępne
Analiza fali tętna u dzieci z chorobami kłębuszków nerkowych doniesienie wstępne Piotr Skrzypczyk, Zofia Wawer, Małgorzata Mizerska-Wasiak, Maria Roszkowska-Blaim Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii
Bardziej szczegółowoANEKS I. Strona 1 z 5
ANEKS I WYKAZ NAZW, POSTAĆ FARMACEUTYCZNA, MOC WETERYNARYJNYCH PRODUKTÓW LECZNICZYCH, GATUNKI ZWIERZĄT, DROGA PODANIA, PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU W PAŃSTWACH
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta.
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Uwaga: Niniejsze zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego
Bardziej szczegółowoOcena wiedzy i opinii rodzących na temat komórek macierzystych krwi. 1. Zakład Pielęgniarstwa w Ginekologii i Położnictwie, Katedry Ginekologii i
Ocena wiedzy i opinii rodzących na temat komórek macierzystych krwi pępowinowej PATRYCJA KRAWCZYK 1, ANDRZEJ BARAN 2, URSZULA SIOMA- MARKOWSKA 1, MARIOLA MACHURA 1, SYLWIA KUBASZEWSKA 1, ANNA KANABROCKA
Bardziej szczegółowoCharakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie.
Anastasiya Zasimovich Charakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie. Ciąża jest to specyficzny, fizjologiczny stan organizmu kobiety. O
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowoAneks III. Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta
Aneks III Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta Uwaga: Charakterystyka Produktu Leczniczego i Ulotka dla pacjenta są wynikiem zakończenia procedury
Bardziej szczegółowoPoniżej prezentuję treść własnego wystąpienia w ramach spotkania okrągłego stołu. Główne punkty wystąpienia:
Kwalifikacja do leczenia osteoporozy i kosztoefektywność leczenia osteoporozy w Polsce, polska wersja FRAX konferencja okrągłego stołu podczas IV Środkowo Europejskiego Kongresu Osteoporozy i Osteoartrozy
Bardziej szczegółowoPrzywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie
Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie Jak wspomniano we wcześniejszych artykułach cyklu, strategia postępowania w migotaniu przedsionków (AF) polega albo na kontroli częstości rytmu komór i zapobieganiu
Bardziej szczegółowoPERINATAL MORTALITY AND MORBIDITY OF GROWTH RESTRICTED FETUSES AND NEWBORNS OWN EXPERIENCE FIRST REPORT
IMiD, Wydawnictwo Aluna Developmental Period Medicine, 2017;XXI,1 29 Katarzyna Pankiewicz, Tomasz Maciejewski PERINATAL MORTALITY AND MORBIDITY OF GROWTH RESTRICTED FETUSES AND NEWBORNS OWN EXPERIENCE
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 271 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 271 SECTIO D 2003 Oddział Położniczy i Trakt Porodowy, Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki im. Jana Bożego w
Bardziej szczegółowoDalsze losy dzieci ze stwierdzonym prenatalnie poszerzeniem przezierności karkowej oraz prawidłowym kariotypem
Dalsze losy dzieci ze stwierdzonym prenatalnie poszerzeniem przezierności karkowej oraz prawidłowym kariotypem Long-term follow-up of children with prenatally found increased nuchal translucency and normal
Bardziej szczegółowoPrzełom I co dalej. Anna Kostera-Pruszczyk Katedra i Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny
Przełom I co dalej Anna Kostera-Pruszczyk Katedra i Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Przełom miasteniczny Stan zagrożenia życia definiowany jako gwałtowne pogorszenie opuszkowe/oddechowe
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoCzynniki ryzyka niepowodzenia planowej indukcji porodu u ciężarnych po 41. tygodniu ciąży
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 4, zeszyt 3, 137-142, 2011 Czynniki ryzyka niepowodzenia planowej indukcji porodu u ciężarnych po 41. tygodniu ciąży MARTA KOSTRZEWA 1, WALDEMAR KRZESZOWSKI
Bardziej szczegółowoIs there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report Czy istnieje zależność pomiędzy wiekiem i stroną, po której umiejscawia się ciąża ektopowa jajowodowa?
Bardziej szczegółowoValsamix Amlodipine + Valsartan, 5 mg + 80 mg, 5 mg mg, 10 mg mg, tabletki powlekane
Plan zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Valsamix Amlodipine + Valsartan, 5 mg + 80 mg, 5 mg + 160 mg, 10 mg + 160 mg, tabletki powlekane Nr procedury NL/H/3460/001-003/DC Tłumaczenie na język
Bardziej szczegółowoMetody monitorowania stanu płodu. I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM
Metody monitorowania stanu płodu I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM MONITOROWANIE DOBROSTANU PŁODU Rozpoznawanie stanów zagrożenia płodu, objawów ostrego lub przewlekłego niedotlenienia
Bardziej szczegółowoAnna Zmelonek, Miros³awa Dudyñska, Karolina Ziaja
Studia Medyczne Akademii Œwiêtokrzyskiej tom 4 Kielce 2006 Anna Zmelonek, Miros³awa Dudyñska, Karolina Ziaja Klinika Neonatologii Katedry Ginekologii i Po³o nictwa Collegium Medicum Uniwersytetu Jagielloñskiego
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka nieprawidłowego neurologicznego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie w zależności od drogi porodu
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 1, zeszyt 2, 98-102, 2008 Ocena ryzyka nieprawidłowego neurologicznego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie w zależności od drogi porodu TOMASZ MACIEJEWSKI
Bardziej szczegółowoVIII Kongres Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej. Stare problemy nowe możliwości kwietnia 2019r. Hotel Aurora****, Międzyzdroje
VIII Kongres Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej Stare problemy nowe możliwości 12-13 kwietnia 2019r. Hotel Aurora****, Międzyzdroje PROGRAM 12 kwietnia 2019 r. (piątek) 8:30-11:00 Sesja I : Poród
Bardziej szczegółowoPrzyrost masy ciała w ciąży a wybrane elementy oceny stanu noworodka
Wdowiak Probl Hig A Epidemiol i wsp. Przyrost 2011, 92(2): masy ciała 281-285 w ciąży a wybrane elementy oceny stanu noworodka 281 Przyrost masy ciała w ciąży a wybrane elementy oceny stanu noworodka Women
Bardziej szczegółowoWpływ zaprzestania palenia papierosów na zahamowanie agregacji płytek u chorych leczonych klopidogrelem
Wpływ zaprzestania palenia papierosów na zahamowanie agregacji płytek u chorych leczonych klopidogrelem Lek. med. Bogumił Ramotowski Klinika Kardiologii CMKP, Szpital Grochowski Promotor pracy Prof. dr
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności leczenia kwasem ursodeoksycholowym pacjentek z wewnątrzwątrobową cholestazą ciężarnych
prace oryginalne Karolina JAKUBIEC-WIŚNIEWSKA Rafał WITKOWSKI Tomasz PISKORZ Anna WÓJTOWICZ Hubert HURAS Ocena skuteczności leczenia kwasem ursodeoksycholowym pacjentek z wewnątrzwątrobową cholestazą ciężarnych
Bardziej szczegółowoUniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Katedra Ginekologii, Położnictwa i Onkologii Ginekologicznej Klinika Onkologii Ginekologicznej Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Ewa Nowak-Markwitz
Bardziej szczegółowoNazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny: hematologia.
Załącznik nr 10 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny:
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 14
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 14 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 32 letnia pacjentka zgłosiła się do Poradni Endokrynologicznej.
Bardziej szczegółowoOcena jakości życia pacjentów chorujących na nadciśnienie tętnicze według ankiety SF-36
PRACE STUDENCKICH KÓŁ NAUKOWYCH PRACA ORYGINALNA Ocena jakości życia pacjentów chorujących na nadciśnienie tętnicze według ankiety SF-36 The assessment of hypertesive patients life quality according to
Bardziej szczegółowopoło nictwo Kornacki Jakub 1, Kornacka Alicja 2, Rajewski Marcin 1, Goździewicz Tomasz 1, Skrzypczak Jana 1, Szczapa Jerzy 2
Ginekol Pol. 2009, 80, 839-844 P R A C E O R Y G I N A L N E poło nictwo Czy nieprawidłowe wyniki badania dopplerowskiego u płodów z wewnątrzmacicznym ograniczeniem wzrastania zwiększają częstość powikłań
Bardziej szczegółowoLECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 719 Poz. 27 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem
Bardziej szczegółowoWpływ rehabilitacji na stopień niedokrwienia kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy.
Marek Ciecierski, Zygmunt Mackiewicz, Arkadiusz Jawień Wpływ rehabilitacji na stopień niedokrwienia kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy. Z Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej AM w Bydgoszczy Kierownik
Bardziej szczegółowoHubert Huras Klinika Położnictwa i Perinatologii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum
Hubert Huras Klinika Położnictwa i Perinatologii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum W krajach rozwijających się problem hipotrofii dotyka 3-10% noworodków. Dla 36 letniej nieródki ryzyko IUGR
Bardziej szczegółowoUltrasonograficzna ocena unaczynienia oraz objętości szyjki macicy u kobiet ciężarnych z użyciem techniki 3D Power Doppler oraz programu VOCAL
Ultrasonograficzna ocena unaczynienia oraz objętości szyjki macicy u kobiet ciężarnych z użyciem techniki 3D Power Doppler oraz programu VOCAL STRESZCZENIE. Obecnie stosowane, standardowe metody diagnostyczne
Bardziej szczegółowoTOMASZ FUCHS, MICHAŁ POMORSKI, ARTUR WIATROWSKI, MARIUSZ ZIMMER
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 4, zeszyt 1, 22-26, 2011 Ocena stanu płodu w przypadkach wewnątrzmacicznego ograniczenia wzrastania płodu (IUGR) oraz nadciśnienia indukowanego ciążą (PIH),
Bardziej szczegółowoLECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2
załącznik nr 11 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 19 czerwca 2008 r. Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny: hematologia.
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
Bardziej szczegółowoCHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH
CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH KATEDRA I KLINIKA CHIRURGII NACZYŃ I ANGIOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ W LUBLINIE Kierownik: Dr hab.n. med. Jacek Wroński UDROŻNIENIE T. SZYJNEJ WEWNĘTRZNEJ WSKAZANIA
Bardziej szczegółowoLECZENIE HORMONEM WZROSTU NISKOROSŁYCH DZIECI URODZONYCH JAKO ZBYT MAŁE W PORÓWNANIU DO CZASU TRWANIA CIĄŻY (SGA lub IUGR) (ICD-10 R 62.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 701 Poz. 9 Załącznik B.64. LECZENIE HORMONEM WZROSTU NISKOROSŁYCH DZIECI URODZONYCH JAKO ZBYT MAŁE W PORÓWNANIU DO CZASU TRWANIA CIĄŻY (SGA lub IUGR) (ICD-10 R 62.9)
Bardziej szczegółowoAneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą
Bardziej szczegółowoMateriał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez:
2 Materiał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez: Prof. dr hab. med. Katarzyna Cypryk Klinika Diabetologii i Chorób Przemiany Materii Uniwersytet Medyczny w Łodzi,
Bardziej szczegółowoWybrane dane statystyczne charakteryzujące opiekę medyczna nad matką i dzieckiem w Wielkopolsce
WIELKOPOLSKA M. POZNAŃ POWIAT POZNAŃSKI Załącznik nr 2 Wybrane dane statystyczne charakteryzujące opiekę medyczna nad matką i dzieckiem w Wielkopolsce Istnieje około 80 szpitali publicznych w Wielkopolsce,
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi... 13
Spis treści Przedmowa................ 11 1. Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi.................. 13 Najważniejsze problemy diagnostyczne....... 13 Ból w klatce piersiowej........... 14 Ostry
Bardziej szczegółowoAspekty ekonomiczne dostępności do nowoczesnego leczenia przeciwkrzepliwego w profilaktyce udaru mózgu. Maciej Niewada
Aspekty ekonomiczne dostępności do nowoczesnego leczenia przeciwkrzepliwego w profilaktyce udaru mózgu Maciej Niewada PLAN Udar epidemia? Jak migotanie przedsionków wpływa na udar? Nowe leki przeciwkrzepliwe:
Bardziej szczegółowoMateriał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez:
2 Materiał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez: Prof. dr hab. med. Katarzyna Cypryk Klinika Diabetologii i Chorób Przemiany Materii Uniwersytet Medyczny w Łodzi,
Bardziej szczegółowoAneks II. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu
Aneks II Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu 11 Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu Po rozważeniu zalecenia PRAC z dnia
Bardziej szczegółowoI. STRESZCZENIE Cele pracy:
I. STRESZCZENIE Przewlekłe zapalenie trzustki (PZT) jest przewlekłym procesem zapalnym, powodującym postępujące i nieodwracalne włóknienie trzustki. Choroba przebiega z okresami remisji i zaostrzeń, prowadząc
Bardziej szczegółowolek. Piotr Morasiewicz
lek. Piotr Morasiewicz Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu UM we Wrocławiu Korekcja złożonych zniekształceń okołokolanowych metodą Ilizarowa badania kliniczne i doświadczalne Rozprawa
Bardziej szczegółowoIndukcja porodu. Część 1. Kontrowersje i korzyści wynikające ze wskazań do indukcji porodu
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 5, zeszyt 4, 185-189, 2012 PRACA PRZEGL DOWA Indukcja porodu. Część 1. Kontrowersje i korzyści wynikające ze wskazań do indukcji porodu MARTA KOSTRZEWA, JAROSŁAW
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoWartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego. ma znaczenie?
Wartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego czy płeć ma znaczenie? dr n. med. Lucyna Woźnicka-Leśkiewicz Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Bardziej szczegółowoZaburzenia wzrastania wewnątrzmacicznego. Justyna Tołłoczko Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM
Zaburzenia wzrastania wewnątrzmacicznego Justyna Tołłoczko Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM Hipotrofia < 10. centyla Eutrofia 10-90 centyl Hipertrofia > 90. centyla IUGR Intrauterine
Bardziej szczegółowoBiochemiczne testy prenatalne i badanie dopplerowskie tętnic macicznych w predykcji PIH i IUGR w III trymestrze ciąży
P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2010, 81, 352-357 Biochemiczne testy prenatalne i badanie dopplerowskie tętnic macicznych w predykcji PIH i IUGR w III trymestrze ciąży Biochemical prenatal tests
Bardziej szczegółowoAPARAT DO MONITOROWANIA FUNKCJI MÓZGU W INTENSYWNEJ TERAPII NOWORODKÓW EEG DigiTrack Trend (Color Cerebral Function Monitor)
APARAT DO MONITOROWANIA FUNKCJI MÓZGU W INTENSYWNEJ TERAPII NOWORODKÓW EEG DigiTrack Trend (Color Cerebral Function Monitor) W Polsce rodzi się około 24 000 wcześniaków z masą ciała poniżej 2500 g. W ciągu
Bardziej szczegółowo8. STRESZCZENIE Celem niniejszej pracy jest:
8. STRESZCZENIE Zadaniem lekarza pracującego w oddziale neonatologicznym jest dbanie, aby przebieg adaptacji noworodka do życia zewnątrzmacicznego był prawidłowy, została nawiązana więź między matką a
Bardziej szczegółowoBezpośredni komunikat do fachowych pracowników ochrony zdrowia
Bezpośredni komunikat do fachowych pracowników ochrony zdrowia Wersja 2, data zatwierdzenia przez URPL: 07.11.2016 Strona 1/7 Acytretyna (Neotigason): poważne ryzyko działania teratogennego oraz ryzyko
Bardziej szczegółowoPytania z zakresu położnictwa
Pytania z zakresu położnictwa - 2017 1. Proszę omówić zapotrzebowanie na składniki mineralne i witaminowe u kobiet ciężarnych i karmiących piersią ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia profilaktyki jodowej.
Bardziej szczegółowoPOSTĘPOWANIE W JASKRZE U KOBIET W CIĄŻY
POSTĘPOWANIE W JASKRZE U KOBIET W CIĄŻY dr n. med. Mira Gacek SAMODZIELNY PUBLICZNY KLINICZNY SZPITAL OKULISTYCZNY KATEDRA I KLINIKA OKULISTYKI II WYDZIAŁU LEKARSKIEGO WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO
Bardziej szczegółowoRola położnej w opiece nad ciężarną, rodzącą, położnicą z cukrzycą Leokadia Jędrzejewska Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego Kraków 20 21 maja 2011r. Grażyna
Bardziej szczegółowoOsoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie
3 Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie Samokontrolne, przesiewowe rozpoznanie ryzyka stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy utajonej mogą wykonać pacjenci w swoich rodzinach. W praktyce
Bardziej szczegółowoZnaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze
Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE. Wydział Nauk o Zdrowiu. Mariola Kicia
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE Wydział Nauk o Zdrowiu Mariola Kicia OCENA POZIOMU LĘKU I STRESU W GRUPIE KOBIET HOSPITALIZOWANYCH Z POWODU PORONIENIA Rozprawa na stopień doktora nauk o zdrowiu Promotor:
Bardziej szczegółowoŚmiertelność przypisana w tys; całość Ezzatti M. Lancet 2002; 360: 1347
Nadciśnienie tętnicze Prewencja i leczenie Prof. dr hab. med. Danuta Czarnecka I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Jagielloński, Kraków Warszawa.07.04.2013
Bardziej szczegółowoCytyzyna ostatnie ważne osiągnięcie nauki polskiej
Cytyzyna ostatnie ważne osiągnięcie nauki polskiej Dorota Lewandowska dr n. med. Obecnie dostępne formy pomocy palącym Farmakologiczne NTZ guma plastry pastylki pastylki podjęzykowe Bupropion (Zyban) Wareniklina
Bardziej szczegółowoLek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Bardziej szczegółowo