detalista miliarder HISTORIA WIELKIE RODY

Transkrypt

1 45 Sam Walton detalista miliarder W 1962 r. Sam Walton założył sieć Wal-Mart. Dziś pod względem dochodów Wal-Mart jest największym na świecie sprzedawcą detalicznym, przy obrotach 378,8 mld USD, odnotowując w roku 2008 r. zysk na poziomie 12,7 mld USD. Sam i Helen Walton w roku 1989

2 grudnia 2014 r. W dniu 24 kwietnia 2013 r. z rana, w pobliżu Dhaki w Bangladeszu, na terenie kompleksu o egzotycznej nazwie Rana Plaza, zawalił się ośmiopiętrowy budynek, w którym produkowano między innymi odzież na użytek i zamówienie wielkich światowych sieci handlowych. W zawalonym wieżowcu, poza kilkoma fabrykami odzieży, znajdowały się też bank i dziesiątki sklepów. Kiedy pojawiły się pierwsze informacje o zagrożeniu, ewakuowano pracowników banku, sklepów i szeregu innych instytucji, natomiast pracownikom fabryk, głównie zatrudnionym tam jako szwaczki kobietom, nakazano kontynuować pracę. W wyniku katastrofy zginęło osób, a blisko odniosło różnego typu obrażenia. Wedle ustaleń śledztwa przyczyną zawalenia się budynku były wibracje wielkich generatorów. Architekt, który projektował budynek zeznał, że według projektu miał on mieć pięć pięter, a nie osiem, natomiast bez jego wiedzy, nielegalnie dobudowano trzy piętra. Ponadto nie przewidziano w nim instalacji tak ciężkich urządzeń jak maszyny tekstylne i wielkie generatory. Katastrofa w Bangladeszu uznana została za największą katastrofę budowlaną w czasach współczesnych. Przez pierwsze dni po katastrofie wielkie światowe media milczały na jej temat. Wiadomo było, że jest już ponad 300 ofiar śmiertelnych, potem że 400, 500, 700, wreszcie ponad 1 000, a wielkie media milczały. Wiadomo też już było, że mamy do czynienia z największa katastrofą budowlaną w dziejach współczesnych media milczały nadal. Wreszcie po tygodniu zaczęły pojawiać się pierwsze informacje, a wśród nich te dotyczące wspomnianych sieci, które prowadziły w budynku swoją produkcję. Na pierwszym miejscu zobaczyliśmy, przynajmniej dla nas w Polsce egzotyczną nazwę Wal- -Mart. Oczywiście z biegiem czasu pojawiły się też nazwy bardziej nam bliskie, jak choćby nasze polskie Reserved. Niemniej jednak, wszystko wskazuje na to, że za wyjaśnieniem owej ogromnej blokady informacyjnej stał Wal-Mart. Alice, Rob, Sam, Helen, Jim, and John Walton Sukcesy i porażki Wal-Mart to wielka, amerykańska sieć supermarketów założona w 1962 r. przez człowieka nazwiskiem Sam Walton. Dziś pod względem dochodów Wal-Mart jest największym na świecie sprzedawcą detalicznym, przy obrotach 378,8 mld USD, odnotowując w roku 2008 r. zysk na poziomie 12,7 mld USD. Wal-Mart operuje przede wszystkim na terenie Stanów Zjednoczonych, Kanady i Meksyku, i mimo że próbuje również otwierać swoje sklepy poza granicami kraju rezultaty są zmienne. Wprawdzie w Chinach, Ameryce Południowej czy Wielkiej Brytanii, gdzie Wal-Mart, szczycąc się swoim największym międzynarodowym sukcesem, obsługuje rozległą sieć supermarketów Asda, owe niezwykle tanie sklepy przyjęły się bardzo dobrze. Jednak już w Niemczech czy Korei Południowej Wal-Mart poniósł znaczącą porażkę. Najbardziej znanym reklamowym hasłem przedsięwzięcia, a jednocześnie chyba najbardziej precyzyjnie symbolizującym ów sukces i biznesowy zamysł, jaki za nim od początku stoi, jest slogan: Wal-Mart: Zawsze niskie ceny. Zawsze. Wal-Mart jest największym prywatnym pracodawcą na świecie, zatrudniającym ponad dwa miliony osób. Jest jednak od lat silnie krytykowany za wyzysk pracowników: za zaniżanie płac, zatrudnianie dzieci, zakaz zakładania związków zawodowych i ograniczenie ubezpieczeń zdrowotnych. W lipcu tego roku amerykański aktor komediowy Tracy Morgan wszczął przeciwko właścicielom Wal-Martu sprawę sądową, w związku z bardzo poważnym wypadkiem samochodowym, spowodowanym przez kierowcę należącej do sieci ciężarówki, w którym to

3 47 wypadku sam Morgan i dwóch jego znajomych odniosło obrażenia, jeden z nich natomiast, kolega Morgana, również aktor James McNair, zmarł. Powodem skargi jest fakt, że kierowca ciężarówki, kiedy spowodował wypadek, jak się w trakcie śledztwa okazało, nie spał od 24 godzin. Zorganizowane początki Założycielem sieci był w 1962 r. człowiek nazwiskiem Sam Walton. Kim był Walton? Urodził się w 1918 r. w miejscowości Kingfisher w Oklahomie, gdzie mieszkał z rodzicami na farmie do 1923 r. Ponieważ ojciec Sama uznał, że z pracy na roli nie zapewni swojej rodzinie odpowiedniego dochodu, postanowił wrócić do wcześniejszego zajęcia, a mianowicie handlu nieruchomościami w firmie swojego brata, gdzie już wkrótce, wykorzystując indywidualne tragedie ludzi, którzy ucierpieli skutkiem Wielkiego Kryzysu, przejmował ich majątki. Po kilku latach rodzina przeprowadziła się najpierw na Florydę, następnie do Columbii. Podczas gdy ojciec zajmował się handlem przejętymi majątkami, Sam, jak wielu chłopców w jego wieku, zarabiał na swoje potrzeby, czy to drobnym handlem, czy też roznoszeniem gazet. Jednocześnie uczył się, ukończył liceum z tytułem najbardziej inteligentnego chłopca. Po ukończeniu liceum poszedł na studia, ciągle jednak zarabiał na swoje utrzymanie, podejmując najróżniejsze prace, jak choćby kelnerowanie. Trudno oczywiście ocenić, jakie ten fakt miał znaczenie dla przyszłej kariery Sama Waltona, niemniej wydaje się konieczne wspomnieć, że dziecko to, praktycznie na każdym szczeblu swojej szkolnej kariery robiło wszystko, by wiązać się i to wiązać się bardzo skutecznie z wszelkiego rodzaju organizacjami, czy wręcz z bractwami, poczynając od zwykłych skautów, a kończąc na projektach o nazwach na tyle złowróżbnych, że nawet niezręcznie jest je tu wspominać. Najbogatsi Amerykanie W roku 1943 Sam Walton ożenił się z Helen Robson Walton, z którą miał czworo dzieci: Samuela, Johna, Jamesa i Alice. Prawdziwym handlem zajął się po wojnie, otwierając najpierw jeden sklep, potem kolejne, które stopniowo przekształcił w sieć. Otworzył pierwszy Wal-Mart, a już wkrótce stworzył potęgę, która uczyniła go na wiele lat najbogatszym człowiekiem w Stanach Zjednoczonych. Kiedy zmarł w 1992 r., wiadomość o jego śmierci została przekazana drogą satelitarną do wszystkich sklepów, których był właścicielem, zatrudniających w tamtym czasie już ponad 380 tysięcy ludzi, z roczną sprzedażą sięgającą 50 miliardów dolarów. Rodzina Waltonów do roku 2005 zajmowała pięć miejsc na liście 10 najbogatszych ludzi w Stanach Zjednoczonych. Po roku 2005 ich majątek ekspandował, co sprawiło, że na liście najbogatszych ludzi w Stanach i na świecie pojawili się kolejni, czyniąc z Waltonów najbogatszą rodzinę na świecie, a Christy Walton, wdowę po Johnie, najbogatszą kobietą na Ziemi. Cały biznes wraz z pokaźnym majątkiem zdążył przekazać żonie i dzieciom. Rob Walton przejął po swoim zmarłym ojcu prezesurę w Wal-Marcie, natomiast John do śmierci

4 grudnia 2014 r. Rob Walton przejął po swoim zmarłym ojcu prezesurę w Wal-Marcie okupował stanowisko dyrektora. Pozostała dwójka wprawdzie nie zajmuje jakichkolwiek pozycji w firmie poza tym, że oboje posiadają bardzo duży pakiet udziałów z odpowiednią siłą głosu, jednak syn Jim jest przewodniczącym zarządu Arvest Banku. Rodzina Waltonów do roku 2005 zajmowała pięć miejsc na liście 10 najbogatszych ludzi w Stanach Zjednoczonych. Wiele się jednak zmieniło, dla rodziny tej zdecydowanie na korzyść, właśnie w roku 2005, kiedy najpierw zmarł brat Sama Waltona, wraz z nim współzałożyciel Wal- -Martu, a parę miesięcy później John Walton, syn Sama, poniósł śmierć w wypadku skonstruowanego przez siebie eksperymentalnego samolotu. Ponieważ obaj mieli rodziny, w momencie ich śmierci majątek Waltonów ekspandował, co sprawiło, że na liście najbogatszych ludzi w Stanach i na świecie pojawili się kolejni, czyniąc z Waltonów najbogatszą rodzinę na świecie, a Christy Walton, wdowę po Johnie, najbogatszą kobietą na Ziemi. Walton Family Foundation Na pierwszym miejscu rodzinnej listy (ósmą na świecie) widzimy wspomnianą Christy z majątkiem wartym 41 mld dolarów; na drugim (dziewiątym na świecie) mamy Jima Waltona, syna Sama, z majątkiem 40 mld dolarów; jako trzecia z nich (10. na świecie) jest Alice Walton, córka Sama, z fortuną w wysokości niemal 39 mld dolarów. Dalej, na miejscu 11. uplasował się Sam Robson Walton najstarszy syn Sama, z majątkiem zaledwie o włos niższym od Alice. Na końcu, na dwóch ostatnich miejscach pod koniec listy właścicieli naszego świata są córki brata Sama, Buda Waltona: Ann Walton Kroenke z majątkiem w wysokości 4,5 mld dolarów oraz Nancy Walton Laurie z swoimi ponad czterema miliardami dolarów odziedziczonymi po tacie, który dawno temu, wraz ze swoim bratem otworzył pierwszy sklep, który miał sprzedawać po niskich cenach. Zawsze. Oto rodzina, która dzierży wspólnie a w tym akurat wypadku wiele wskazuje na to, że mamy do czynienia ze wspólnotą wręcz niewzruszoną 140 miliardów dolarów tego świata. Jak to zwykle ma miejsce w przypadku ludzi z miliardami, każdy z nich, oprócz tego, że jest Od lewej: Jim Walton, Alice Walton i Robson Walton witają się podczas rozpoczęcia zgromadzenia wspólników Walmart Stores Inc. w Fayetteville.

5 49 W 2005 r. John Walton, syn Sama, poniósł śmierć w wypadku skonstruowanego przez siebie samolotu Bud Walton brat Sama wspóltwórca Wal-Martu Wedle opublikowanego niedawno raportu ani Rob, ani Jim, ani Alice, ani nawet najbogatsza z nich Christy Walton, nie dorzucili nawet centa ze swojej osobistej fortuny do fundacji, która jest podpisywana ich nazwiskiem. Alice Walton, córka Sama, z fortuną w wysokości niemal 39 mld dolarów jest 10. na liście najbogatszych ludzi na świecie czy to prezesem, czy dyrektorem, czy udziałowcem, czy zwykłym szefem, zawsze i niezmiennie przedstawiany jest jako wielki filantrop. Jak wiemy prowadzenie działalności dobroczynnej w wymiarze biznesowym zawsze łączy się z kierowaniem fundacją. I nie jest inaczej, kiedy mówimy o rodzinie Waltonów. Jeszcze w 1988 r. Sam Walton i jego żona Helen powołali do życia filantropijny projekt pod nazwą Walton Family Foundation, która dziś, jako jeden z absolutnych gigantów na rynku, posiada majątek w wysokości niemal dwóch miliardów dolarów. W samym tylko roku 2013 Fundacja zainwestowała 325 milionów dolarów na trzech kluczowych, objętych jej opieką polach, a mianowicie w: reformie edukacji, ochronie środowiska oraz w pomocy dla rodzinnego regionu, czyli w północnowschodnim Arkansas. Jednym z głównych beneficjentów Fundacji stała się niezwykle wystawna galeria sztuki o nazwie Crystal Bridges Museum, którą Alice Walton uruchomiła za 1,2 miliarda dolarów. Podatkowa dobroczynność Jak się jednak okazuje, niemal nic z tych wszystkich dobroczynnych gestów fundacji nie pochodzi z faktycznego majątku Waltonów. Wedle opublikowanego niedawno raportu ani Rob, ani Jim, ani Alice, ani nawet najbogatsza z nich Christy Walton, nie dorzucili nawet centa ze swojej osobistej fortuny do fundacji, która jest podpisywana ich nazwiskiem. Jim Walton 15 lat temu wpłacił jednorazowo na rzecz fundacji trzy miliony dolarów. Rob, Jim oraz Alice Waltonowie wraz z kontrolowanym przez nich rodzinnym holdingiem odpowiadają za zaledwie 13 proc. wszystkich wpłat na rzecz fundacji, co sięga sumy jedynie 6,4 mln dolarów. Cała czwórka może się poszczycić zaledwie 1,2 proc. wpłat na rzecz fundacji daje to kwotę 58,49 milionów dolarów, a więc nawet nie czterech tysięcznych ich całego majątku. Jak podaje raport, to mniej niż szacowana wartość kolekcji sportowych samochodów Roba Waltona. W jaki zatem sposób finansowana jest dobroczynna działalność rodziny? Otóż jak to zwykle bywa w takich sytuacjach przez odpisy podatkowe w zarządzanych przez rodzinę biznesach. To, co miało być przekazywane na cele podatkowe, szło na Fundację. Co bardzo ciekawe, informacje, jakie docierają do nas na temat działalności rodziny Waltonów na poziomie ffundacji, pochodzą dokładnie z tego samego źródła, z którego dowiadujemy się o pozycji, jaką jej poszczególni członkowie zajmują w hierarchii najbogatszych ludzi na świecie, a mianowicie z magazynu Forbes. W jednym z wydań Clare O Connor pisze: Spadkobiercy założycieli Wal-Martu założyli jedną z największych i najpotężniejszych prywatnych fundacji w kraju niemal bez jakichkolwiek kosztów własnych. Uczynili to z pomocą finansowych ekspertów, zarządzających rodzinnym holdingiem o nazwie Walton Enterprises oraz Walton Family Foundation, mając na względzie jeden jedyny cel: maksymalizację zysków Rodziny. Dodatkowo Waltonowie wykorzystują wszelkie możliwe do wykorzystania luki w przepisach podatkowych jedynie po to, by z jednej strony unikać płacenia miliardów dolarów z tytułu zobowiązań podatkowych, a z drugiej umożliwiać finansowanie kolejnych interesów prowadzonych przez fundację. Dalej czytamy: Podczas gdy Bill Gates czy Warren Buffett przekazali odpowiednio 36,2 oraz 26,9 proc.

6 grudnia 2014 r. Jednym z głównych beneficjentów fundacji stała się niezwykle wystawna galeria sztuki o nazwie Crystal Bridges Museum, którą Alice Walton uruchomiła za 1,2 miliarda dolarów. Ann Walton Kroenke Nancy Walton Laurie Na dwóch ostatnich miejscach pod koniec listy właścicieli naszego świata są córki brata Sama, Buda Waltona: Ann Walton Kroenke z majątkiem w wysokości 4,5 mld dolarów oraz Nancy Walton Laurie z swoimi ponad czterema miliardami dolarów odziedziczonymi po tacie swojego osobistego majątku na cele charytatywne, Wal-Mart, wedle raportu, oddał zaledwie 0,04 proc. Warto też podkreślić, że przeciętny reprezentujący średnią klasę obywatel, zarabiający od 50 do 99 tys. dolarów rocznie, na cele charytatywne przeznacza statystycznie 6 proc. procent swojego dochodu. Jeszcze w 1988 r. Sam Walton i jego żona Helen powołali do życia filantropijny projekt pod nazwą Walton Family Foundation, która dziś, jako jeden z absolutnych gigantów na rynku, ma majątek w wysokości niemal dwóch miliardów dolarów. Nie ma nic za darmo Jak się można było spodziewać, w odpowiedzi na opisany przez magazyn Forbes raport pojawiła się reakcja rodziny. Jej przedstawiciel wydał oświadczenie, w którym napisał: Od roku 1987 rodzina Waltonów przekazała ponad pięć miliardów dolarów na różnego rodzaju organizacje i cele charytatywne. Członkowie Rodziny, zmarli i wciąż żyjący, z wielką hojnością zasilają fundację. Cała Rodzina ma w planie dalszy rozwój fundacji, a wraz z nim wzrost wysokości codziennej pomocy.

7 51 Spadkobiercy założycieli Wal-Martu założyli jedną z największych i najpotężniejszych prywatnych fundacji w kraju niemal bez jakichkolwiek kosztów własnych. Uczynili to z pomocą finansowych ekspertów, zarządzających rodzinnym holdingiem o nazwie Walton Enterprises oraz Walton Family Foundation, mając na względzie jeden jedyny cel: maksymalizację zysków Rodziny. W samym tylko roku 2013 Fundacja zainwestowała 325 milionów dolarów na trzech kluczowych, objętych jej opieką polach, a mianowicie w: reformie edukacji, ochronie środowiska oraz w pomocy dla rodzinnego regionu, czyli w północnowschodnim Arkansas Jak już wspomniałem, pierwsze i najważniejsze hasło reklamowe Wal-Mart brzmi: Wal- -Mart: Zawsze niskie ceny. Zawsze. Niektórzy z nas mają taki zwyczaj, by od czasu do czasu zachwycić się tym, że oto coś jest za darmo. Otóż nic nie jest za darmo. Za darmo może być wyłącznie dobroczynność i to w dodatku dobroczynność na poziomie obsługiwanym przez Kościół. A cała reszta? Nawet jeśli dziś akurat nikt z nas nie musi sięgać do kieszeni i tak któregoś dnia pieniądze te będzie musiał wyłożyć. Podobnie jest z tak zwanymi tanimi sklepami. Jeśli gdzieś kupujemy tanio, na tyle tanio, że owe ceny gotowe są nas zadziwić, znaczyć to musi, że ten, który nam wyświadcza przysługę i sprzedaje nam tanio, z całą pewnością odbije sobie te straty gdzie indziej. Choćby nie płacąc komuś tyle ile należy, kto dla niego pracuje, lub każąc komuś innemu wykonywać pracę, którą powinny wykonywać dwie lub trzy osoby. Ewentualnie przenosząc całą produkcję do Bangladeszu. Jedyna satysfakcja, na jaką możemy liczyć my, ludzie spragnieni prawa i sprawiedliwości, to ta, że od czasu do czasu wydarzy się coś, co sprawi im kłopot, co spowoduje, że będą musieli się tłumaczyć, a czasem wysupłać kilka centów, na których im tak bardzo zależało.