Szkolenie zamknięte dla Pomorskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa w Gdańsku. Gdańsk 28 maja 2013 r.

Transkrypt

1 Najnowsze zmiany specustawy drogowej od 25 lutego 2013 r.- nowe regulacje w zakresie wypłaty zaliczek. Budowa dróg na podstawie prawa budowlanego i na postawie specustawy. Szkolenie zamknięte dla Pomorskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa w Gdańsku Gdańsk 28 maja 2013 r.

2 Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych t. j. Dz. U Zm. Dz. U Zm. Dz. U Zm. Dz. U poz. 472 Zm. Dz. U poz. 549 Zm. Dz. U poz. 118

3 Ustawa z dnia 30 marca 2012 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych Zm. Dz. U poz. 549

4 Ustawa z dnia 4 stycznia 2013 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych Zm. Dz. U poz. 118 Wejście w życie 25 lutego 2013 r.

5 Zmieniony art. 12 4g. Jeżeli decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej nadany został rygor natychmiastowej wykonalności, decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje się w terminie nie dłuższym niż 60 dni licząc od dnia doręczenia stronom postanowienia o nadaniu tego rygoru. 4h. Na wniosek osoby uprawnionej do otrzymania odszkodowania, za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wypłaca się zaliczkę w wysokości 70 % odszkodowania ustalonego przez organ pierwszej instancji w decyzji ustalającej wysokość odszkodowania, o której mowa w ust. 4g. Wypłata zaliczki następuje jednorazowo w terminie nie dłuższym niż 30 dni licząc od dnia złożenia wniosku. 4i. Osoba, której wypłacono zaliczkę lub jej spadkobiercy, są obowiązani do zwrotu zaliczki po jej waloryzacji na dzień zwrotu, jeżeli decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej została uchylona w całości lub w części dotyczącej tej osoby lub stwierdzono jej nieważność.

6 Założenia projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych Pełny tekst założeń do projektu ustawy jest zamieszczony na stronie Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej

7 USTAWA z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych Dz. U j.t

8 USTAWA z dnia 13 kwietnia 2012 r. o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw 1 Rozdział 2b - Zarządzanie bezpieczeństwem dróg w transeuropejskiej sieci drogowej; Rozdział 2c - Audytorzy bezpieczeństwa ruchu drogowego;

9

10 Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane t.j. Dz.U zm. Dz.U zm. Dz.U zm. Dz.U zm. Dz.U zm. Dz.U zm. Dz.U zm. Dz.U ` Dz.U Dz.U

11 Ustawy szczególne dotyczące realizacji inwestycji strategicznych USTAWA z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012 USTAWA z dnia 12 lutego 2009 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego USTAWA z dnia 24 kwietnia 2009 r. o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu USTAWA z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych USTAWA z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych Ustawa z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących

12

13 Zakres przedmiotowy ustawy

14 Ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych Art Ustawa określa zasady i warunki przygotowania inwestycji w zakresie dróg publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych.

15 Drogi publiczne art. 1 Drogą publiczną jest droga zaliczona na podstawie niniejszej ustawy do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych.

16 Drogi wewnętrzne Art Drogi niezaliczone do żadnej kategorii dróg publicznych, w szczególności drogi w osiedlach mieszkaniowych, dojazdowe do gruntów rolnych i leśnych, dojazdowe do obiektów użytkowanych przez przedsiębiorców, place przed dworcami kolejowymi, autobusowymi i portami oraz pętle autobusowe, są drogami wewnętrznymi. Art Drogi, parkingi oraz place przeznaczone do ruchu pojazdów, niezaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych i niezlokalizowane w pasie drogowym tych dróg są drogami wewnętrznymi. USTAWA z dnia 22 lipca 2010 r. o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw

17 Wątpliwości pojawiające się w orzecznictwie sądowym 1. Czy na podstawie specustawy można budować nowe drogi nie zaliczone jeszcze do kategorii dróg publicznych? 2. Czy specustawa od dnia 10 września 2008 r. jest wyłączną podstawą prawną regulującą sprawy budowy dróg publicznych? 3. Czy specustawa może być stosowana wyłącznie do budowy dróg czy też do wykonywania innych robót budowlanych?

18 1. Czy na podstawie specustawy można budować nowe drogi nie zaliczone jeszcze do kategorii dróg publicznych?

19 II SA/Łd 80/08 Wyrok WSA w Łodzi Data orzeczenia r. Zasadniczy spór w sprawie sprowadza się zatem do oceny czy koniecznym jest uprzednie zaliczenie danej drogi do kategorii dróg publicznym w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych przed wydaniem decyzji o lokalizacji takiej drogi na podstawie specustawy.

20 II OSK 1795/08 - Wyrok NSA Data orzeczenia Dla realizacji inwestycji na podstawie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, konieczne jest uprzednie zaliczenie jej do jednej z kategorii dróg publicznych. Czym innym jest zastosowanie, przewidzianego przez ustawę o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych do drogi budowanej w ciągu innej, istniejącej już drogi publicznej, oraz w przypadku rozbudowy istniejącej drogi publicznej określonej kategorii do parametrów drogi publicznej innej kategorii, a czym innym jest jednak budowa zupełnie nowej drogi,

21 Druga linia orzecznicza

22 II SA/GI 1079/08 wyrok WSA w Gliwicach Na etapie lokalizacji i realizacji drogi o charakterze drogi decyduje wyłącznie wniosek jej zarządcy, który w samym wniosku nadaje jej przewidywany charakter.

23 II SA/Po 171/09 - Wyrok WSA w Poznaniu Data orzeczenia Za oczywiste należy przyjąć, że ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych znajduje zastosowanie przede wszystkim w przypadku budowy nowych dróg publicznych. Art. 1 ust. 1 ustawy specjalnej należy rozumieć w ten sposób, iż ustawę stosuje się do każdego procesu inwestycyjnego dotyczącego obiektów docelowo mających uzyskać status dróg publicznych.

24 II OSK 91/10 Wyrok NSA Data orzeczenia r. Analiza przepisu wskazuje, że tekst art. 1 ust. 1 ustawy odwołuje się do ustawy o drogach publicznych, ale czyni to po pierwsze, bez odniesienia się do jej konkretnych przepisów, oraz po drugie, czyni to odnośnie nie do rodzaju drogi publicznej, lecz do pojęcia "przygotowanie inwestycji w zakresie dróg publicznych".

25 Podsumowanie Specustawę stosuje się w odniesieniu do nowych inwestycji oraz tych inwestycji, gdzie następuje zmiana granic pasa drogowego. Systemowa interpretacja art. 1 ust. 1 Specustawy wyprowadza stwierdzenie, że ustawę tę stosuje się zarówno do projektowania nowych dróg publicznych jak i do dobudowywania nowych odcinków do dróg istniejących oraz ich poszerzania. Żaden przepis Specustawy nie wymaga aby do wniosku ZRID dołączyć uchwałę o zaliczeniu drogi do kategorii dróg publicznych. Konieczne jest jedynie aby we wniosku o wydanie decyzji zarządca drogi wskazał rodzaj drogi publicznej jaki będzie realizował.

26 Propozycja zmiany art.1ust.1 Ustawa określa zasady i warunki przygotowania budowy i przebudowy dróg publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115, Nr 23, poz. 136 i Nr 192, poz oraz z 2008 r. Nr 54, poz. 326), zwanych dalej "drogami", a także organy właściwe w tych sprawach.

27 2. Czy specustawa od dnia 10 września 2008 r. jest wyłączną podstawą prawną regulującą sprawy budowy dróg publicznych?

28 Wyrok WSA w Gliwicach IISA/Gl 960/08 z dnia W aktualnym stanie prawnym, nie wydaje się już decyzji o ustaleniu lokalizacji drogi, a następnie decyzji o pozwoleniu na jej budowę, a w miejsce tych dwóch decyzji wydawana jest tylko decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.

29 II OSK 2138/11 Wyrok NSA data orzeczenia Od dnia wejścia w życie zmian tj. od dnia 10 września 2008 r. zlikwidowane zostało dwuetapowe postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych w zakresie budowy dróg publicznych. Na gruncie nowych przepisów nie wydaje się zatem ustawy o lokalizacji drogi i dopiero następnie o decyzji o pozwoleniu na budowę. Obie te decyzje zastępuje wydana przez wojewodę w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starostę w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi

30 II OSK 2138/11 Wyrok NSA data orzeczenia Zgodnie z art. 6 ust. 2 dla przedsięwzięć drogowych, dla których przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy została wydana decyzja o ustaleniu lokalizacji drogi, stosuje się przepisy dotychczasowe. Brzmienie tego przepisu należy wykładać w ten sposób, że przepisy dotychczasowe stosuje się jedynie wówczas, gdy decyzja ta posiada walor ostateczności. Przekonanie to wzmacnia wykładnia art. 43, który wskazuje jednoznacznie, że dotychczasowe przepisy stosuje się wyłącznie do decyzji ostatecznych. Tym samym postępowanie lokalizacyjne wieloetapowe może być kontynuowane według dotychczasowych zasad jedynie wówczas, gdy decyzja lokalizacyjna posiada walor ostateczności

31 Odmienna linia orzecznictwa

32 Zakres stosowania ustawy. Marian Wolanin Ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych Komentarz str Inwestor drogi publicznej może dokonać wyboru procedury prawnej, w której będzie mógł uzyskać stosowne rozstrzygnięcia zmierzające do rozpoczęcia budowy drogi.

33 II SA/Ol 1017/09 Wyrok WSA w Olsztynie z dnia W obowiązującym porządku prawnym budowa drogi publicznej możliwa jest zarówno na podstawie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym na podstawie planu miejscowego, a w przypadku jego braku, na podstawie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego lub na podstawie Specustawy. To od woli inwestora zależy, w oparciu o którą ustawę zamierza realizować inwestycję drogową w zakresie dróg publicznych.

34 II OSK 984/10 - Wyrok NSA Data orzeczenia W obowiązującym porządku prawnym budowa drogi możliwa jest zarówno na podstawie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, jak i na podstawie przepisów Specustawy. Przepisy tej ustawy nie wyłączają, bowiem prawnej możliwości ustalania przeznaczenia terenów pod drogi publiczne w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

35 II OSK 208/12 Wyrok NSA Data orzeczenia W obowiązującym porządku prawnym budowa drogi możliwa jest zarówno na podstawie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, jak i na podstawie przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych.

36 II SA/Wr 137/09 - Wyrok WSA we Wrocławiu Data orzeczenia /2 Wejście w życie Specustawy, nie oznaczało wyłącznie możliwości stosowania innych ustaw regulujących poszczególne etapy decyzyjne procesu inwestycyjnego budowy dróg publicznych, jeżeli lokalizacja tych dróg miałaby wynikać z planu miejscowego albo z decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.

37 II SA/Wr 137/09 - Wyrok WSA we Wrocławiu Data orzeczenia /2 Przyjęcie poglądu o całkowitej niedopuszczalności stosowania wobec budowy dróg publicznych ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uniemożliwiłoby wykonanie przez inwestora inwestycji niedrogowej ustawowego obowiązku budowy lub przebudowy drogi publicznej wynikającego z art. 16 ustawy o drogach publicznym, jeżeli inwestycja niedrogowa spowoduje konieczność budowy (przebudowy) drogi publicznej.

38 Art. 16 Ustawy o drogach publicznych Budowa lub przebudowa dróg publicznych spowodowana inwestycją niedrogową należy do inwestora tego przedsięwzięcia. Szczegółowe warunki budowy lub przebudowy dróg, o których mowa w ust. 1, określa umowa między zarządcą drogi a inwestorem inwestycji niedrogowej.

39 Propozycja nowego art.1 ust.4 Uprawnienia, obowiązki i zadania właściwego zarządcy drogi wynikające z niniejszej ustawy stosuje się odpowiednio do inwestora inwestycji niedrogowej, o której mowa w art. 16 ustawy z dnia 21 marca 1985 o drogach publicznych, pod warunkiem zawarcia umowy pomiędzy zarządcą drogi a inwestorem inwestycji niedrogowej.

40 Wybór trybu budowy drogi W Specustawie brak jest przepisu wyłączającego możliwość budowy drogi na podstawie prawa budowlanego. Ustawa z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych zawiera taki zapis. Art. 36. W przypadku gdy lokalizacja inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych przewidziana jest w obowiązującym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, albo wydano dla niej decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzję o warunkach zabudowy, stosuje się przepisy niniejszej ustawy.

41 Podsumowanie Specustawa nie zawiera zapisu, że prace budowlane mogą być prowadzone tylko i wyłącznie na podstawie decyzji ZRID. Nie ma zatem zakazu wydania decyzji na wniosek zarządcy drogi pozwolenia na budowę drogi publicznej w oparciu o plan miejscowy lub decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego. Podmiot prywatny, który zobowiązał się w trybie art. 16 ustawy o drogach publicznych do budowy drogi występuje o pozwolenie na budowę, a nie o decyzję ZRID. Jeżeli plan miejscowy przewiduje przebieg drogi publicznej, to w oparciu o taki plan można obecnie występować zarówno o pozwolenie na budowę drogi, jak i o decyzję ZRID.

42 3. Czy specustawa może być stosowana wyłącznie do budowy dróg czy też do wykonywania innych robót budowlanych?

43 Przebudowa drogi Nie podlega pod zakres Specustawy przebudowa drogi z zachowaniem dotychczasowych granic pasa drogowego, ponieważ w takich sytuacjach nie zatwierdza się projektu budowlanego. Jeżeli przebudowa drogi jest inwestycją towarzyszącą budowie drogi może być realizowana na podstawie Specustawy.

44 Propozycja nowego art.1 a Art. 1a. 1. Realizacja inwestycji drogowej polegającej na przebudowie drogi może nastąpić na podstawie niniejszej ustawy albo ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane. 2. W przypadku realizacji inwestycji drogowej, o której mowa w ust. 1, realizowanej na podstawie niniejszej ustawy, nie stosuje się art. 11d ust. 1 pkt. 3, art. 11f ust. 1 pkt. 2, 5 i 6 oraz rozdziału 3 ustawy.

45 USTAWA z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych Drogi publiczne ze względu na funkcje w sieci drogowej dzielą się na następujące kategorie: drogi krajowe; drogi wojewódzkie; drogi powiatowe; drogi gminne.

46 Klasy dróg ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie. autostrady, oznaczone dalej symbolem "A, ekspresowe, oznaczone dalej symbolem "S, główne ruchu przyspieszonego, oznaczone dalej symbolem "GP, główne, oznaczone dalej symbolem "G, zbiorcze, oznaczone dalej symbolem "Z", lokalne, oznaczone dalej symbolem "L, dojazdowe, oznaczone dalej symbolem "D".

47 Drogi zaliczone do jednej z kategorii, w rozumieniu przepisów o drogach publicznych, powinny mieć parametry techniczne i użytkowe odpowiadające następującym klasom dróg: drogi krajowe - klasy A, S, GP i wyjątkowo klasy G, drogi wojewódzkie - klasy G, Z i wyjątkowo klasy GP, drogi powiatowe - klasy G, Z i wyjątkowo klasy L, drogi gminne - klasy L, D i wyjątkowo klasy Z.

48 Organy właściwe do wydania decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej Wojewoda - w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich Starosta - w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych

49 Realizacja inwestycji drogowej na obszarze dwóch lub więcej województw W przypadku inwestycji drogowej realizowanej na obszarze dwóch lub więcej województw, decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej wydaje wojewoda, na którego obszarze właściwości znajduje się największa część nieruchomości przeznaczonych na realizację inwestycji drogowej.(art.11a ust.2)

50 Propozycja nowego brzmienia art.11 a ust. 1 i 2 1. Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta, realizujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej, w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi. 2. W przypadku inwestycji drogowej realizowanej na obszarze dwóch lub więcej województw, bądź powiatów, decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi wydaje wojewoda bądź starosta, na którego obszarze właściwości znajduje się największa część terenu przeznaczonego na realizację inwestycji drogowej.

51 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie obiektów i robót budowlanych, w sprawach których organem pierwszej instancji jest wojewoda Dz. U. Nr 235 poz Wojewoda jest organem administracji architektoniczno-budowlanej pierwszej instancji w sprawach dotyczących następujących obiektów i robót budowlanych, innych niż wymienione w art. 82 ust. 3 ustawy Prawo budowlane: 1) metra wraz ze związanymi z nimi urządzeniami budowlanymi oraz sieciami uzbrojenia terenu, jeżeli konieczność ich budowy lub przebudowy wynika z budowy lub przebudowy metra; 2) sieci uzbrojenia terenu sytuowanych poza pasem drogowym drogi krajowej lub wojewódzkiej, jeżeli konieczność ich budowy lub przebudowy wynika z budowy lub przebudowy tej drogi; 3) drogowych obiektów inżynierskich sytuowanych w granicach pasa drogowego drogi krajowej lub wojewódzkiej, niezwiązanych z tymi drogami; 4) dróg gminnych lub powiatowych, jeżeli konieczność ich budowy lub przebudowy wynika z budowy lub przebudowy drogi krajowej lub wojewódzkiej; 5) zjazdów, w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, z późn. zm. ) ) z dróg o znaczeniu krajowym i wojewódzkim; 6) sieci przesyłowych, w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, z późn. zm. ) ); 7) rurociągów przesyłowych dalekosiężnych służących do transportu ropy naftowej i produktów naftowych;

52 II SA/Łd 893/11 Wyrok WSA w Łodzi Data orzeczenia Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 listopada 2010r. w sprawie obiektów i robót budowlanych, w sprawach których organem pierwszej instancji jest wojewoda rozszerzyło kompetencje wojewody, wskazując w 1 pkt 4, iż wojewoda jest organem administracji architektoniczno - budowlanej I instancji w sprawach dotyczących dróg gminnych lub powiatowych, jeżeli konieczność ich budowy lub przebudowy wynika z budowy lub przebudowy drogi krajowej lub wojewódzkiej. Rozporządzenie to rozszerzyło jedynie kompetencje wojewody we wskazanych sprawach dotyczących budowy lub przebudowy dróg gminnych lub powiatowych, ale tylko w przypadku, gdy konieczność ta wynika z budowy lub przebudowy drogi krajowej lub wojewódzkiej, a kompetencje starosty zostały zachowane i nie uległy rozszerzeniu.

53 Definicja zjazdu w rozumieniu ustawy o drogach publicznych Art. 4 pkt 8 - połączenie drogi publicznej z nieruchomością położoną przy drodze, stanowiące bezpośrednie miejsce dostępu do drogi publicznej w rozumieniu przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym;

54 Stanowisko GUNB w sprawie budowy zjazdów Zgodnie z art. 4 pkt 8 ustawy o drogach publicznych, zjazd nie jest częścią drogi, ponieważ jest połączeniem drogi publicznej z nieruchomością położoną przy drodze, stanowiącym bezpośrednie miejsce dostępu do drogi publicznej w rozumieniu przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. W związku z powyższym obecnie budowa zjazdu z dróg krajowych i wojewódzkich może być realizowana jedynie jako budowa nowego obiektu budowlanego - zjazdu - w trybie uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę. Równocześnie, analogicznie jak zjazdy z dróg krajowych i wojewódzkich, należy traktować zjazdy z dróg powiatowych i gminnych. Zatem także budowa tych zjazdów, znajdujących się w kompetencji starostów, nie może być realizowana na zgłoszenie jako przebudowa drogi, ale na pozwolenie na budowę.

55 Wniosek o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.

56 Opinie do wniosku o realizację inwestycji drogowej Organy opiniujące wniosek o zezwolenie na realizację inwestycji drogowejwłaściwy miejscowo: Zarząd województwa Zarząd powiatu; Wójt - burmistrz, prezydent miasta. Niewydanie opinii, w terminie 14 dni od dnia zwrócenia się przez właściwego zarządcę drogi o jej wyrażenie, traktuje się jako brak zastrzeżeń do wniosku.

57 Opinie właściwych miejscowo zarządu województwa, zarządu powiatu oraz wójta art.11b Opinie powinny stworzyć dla organu orzekającego pełen obraz stanu faktycznego, w zakresie problematyki technicznej, prawnej i społecznej. W kwestii wniosku organy jst mają prawo do : - wyrażenia opinii pozytywnej ; niewyrażenia w ogóle opinii ; wyrażenia opinii negatywnej co do całego wniosku ; wyrażenia opinii negatywnej co do części wniosku.

58 Opinie właściwych miejscowo zarządu województwa, zarządu powiatu oraz wójta art.11b Uprawnienie do wyrażania opinii co do wniosku o wydanie decyzji ZRiD przez jednostki samorządu terytorialnego, nie powoduje że uzyskują one z tego powodu przymiot strony w takim postępowaniu. Opinie samorządów mają charakter poglądowy i nie są wiążące ani dla wnioskodawcy, ani dla organu wydającego zezwolenie na realizację inwestycji drogowej. Organ orzekający, mając na uwadze postanowienia art.11e, chcąc uwzględnić postulaty zawarte w opiniach samorządów, zobowiązany jest do wskazania konkretnej podstawy prawnej. Opinie wyrażane są w formie pisemnej, bez nadania im formy postanowienia ( opinie te wyrażane są jeszcze przed wszczęciem postępowania administracyjnego, art. 106 kpa nie ma więc tu zastosowania).

59 II OSK 1255/10 - Wyrok NSA Data orzeczenia Słusznie też Sąd podkreślił, że negatywna opinia Wójta Gminy powoływana przez skarżącego nie jest wiążąca dla organów prowadzących sporne postępowanie o lokalizacji drogi i nie stanowi dyskwalifikacji przedsięwzięcia inwestycyjnego.

60 II OSK 503/10 - Wyrok NSA data orzeczenia "Właściwy zarządca drogi składa wniosek, o którym mowa w art. 11a ust. 1, po uzyskaniu opinii właściwych miejscowo zarządu województwa, zarządu powiatu oraz wójta (burmistrza, prezydenta miasta)". Wbrew więc twierdzeniu skarżącego przepis ten nie nakłada na zarządcę drogi obowiązku uzyskania opinii wszystkich wymienionych w nim organów, ale tylko tego, który jest właściwy miejscowo ze względu na charakter projektowanej inwestycji.

61 Propozycja nowego brzmienia art.11 b ust Właściwy zarządca drogi składa wniosek, o którym mowa w art. 11a ust. 1, po uzyskaniu opinii właściwych miejscowo zarządu województwa, zarządu powiatu oraz wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz pozostałych właściwych zarządców dróg z wyłączeniem wnioskodawcy. Wniosek o wydanie opinii zawiera elementy, o których mowa w art. 11d pkt 1,2 i 4.

62 Wniosek o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności: 1/2 1) mapę w skali co najmniej 1:5.000 przedstawiającą proponowany przebieg drogi, z zaznaczeniem terenu niezbędnego dla obiektów budowlanych, oraz istniejące uzbrojenie terenu; 2) analizę powiązania drogi z innymi drogami publicznymi; 3) mapy zawierające projekty podziału nieruchomości, sporządzone zgodnie z odrębnymi przepisami; 4) określenie zmian w dotychczasowej infrastrukturze zagospodarowania terenu; 5) cztery egzemplarze projektu budowlanego wraz z zaświadczeniem, o którym mowa w art. 12 ust. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm. 1) ), aktualnym na dzień opracowania projektu; 6) pozwolenie, o którym mowa w art. 23 i 23a ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502, z późn. zm. 2) ), jeżeli jest ono wymagane;

63 Wniosek o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności: 2/2 7) w przypadku obiektów zakładów górniczych oraz obiektów usytuowanych na terenach zamkniętych i terenach, o których mowa w art. 82 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, postanowienie o uzgodnieniu z organem administracji architektoniczno-budowlanej, o którym mowa w art. 82 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, projektowanych rozwiązań w zakresie: a) linii zabudowy oraz elewacji obiektów budowlanych projektowanych od strony dróg, ulic, placów i innych miejsc publicznych, b) przebiegu i charakterystyki technicznej dróg, linii komunikacyjnych oraz sieci uzbrojenia terenu, wyprowadzonych poza granice terenu zamkniętego, portów morskich i przystani morskich, a także podłączeń tych obiektów do sieci użytku publicznego; 8) wymagane opinie 9) wymagane przepisami odrębnymi decyzje administracyjne.

64 Propozycja nowego art.11 d ust. 1 pkt 4 a 4a) w przypadku inwestycji obejmującej budowę lub przebudowę drogi innej kategorii porozumienie z zarządcą drogi, o której mowa w art. 19 ust. 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych

65 Art. 19 ust. 4 Ustawy o drogach publicznych Zarządzanie drogami publicznymi może być przekazywane między zarządcami w trybie porozumienia, regulującego w szczególności wzajemne rozliczenia finansowe.

66 Zasady wszczynania postępowań o wydanie decyzji ZRID Art Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organowi administracji publicznej. Art Podanie powinno zawierać co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres i żądanie oraz czynić zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach szczególnych. Art Jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania.

67 Zasady wszczynania postępowań o wydanie decyzji ZRID Przepis art. 11d ust. 1 Specustawy jest normą szczególną, o której mowa w art KPA określającą obowiązkowe elementy wniosku i jego załączników, które inwestor zobowiązany jest przedłożyć, w celu skutecznego wszczęcia postępowania administracyjnego o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Tylko kompletny wiosek skutkuje wszczęciem postępowania w sprawie, zakończonym wydaniem decyzji w terminie 90 dni od dnia jego złożenia. Wniosek niekompletny nie skutkuje wszczęciem postępowania, lecz powoduje konieczność uprzedniego uzupełnienia go w wymaganym zakresie.

68 II OSK 1201/08 - Wyrok NSA z dnia r. "Wobec braku formalnego, wniosek nie mógł wywołać skutku prawnego w momencie jego złożenia, w postaci wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawie, której dotyczył. Skutek taki może bowiem wywołać tylko wniosek kompletny, nie dotknięty żadnymi brakami. W przypadku nieuzupełnienia wniosku w wyznaczonym terminie obowiązkiem organu jest pozostawienie wniosku bez rozpoznania, co "oznacza uchylenie z mocy samej ustawy domniemania wszczęcia postępowania administracyjnego z chwilą wpłynięcia wniosku (art.61 3 K.p.a ).

69 Dokumenty obligatoryjnie załączane do wniosku 1) mapę w skali co najmniej 1:5.000 przedstawiającą proponowany przebieg drogi, z zaznaczeniem terenu niezbędnego dla obiektów budowlanych, oraz istniejące uzbrojenie terenu; 2) analizę powiązania drogi z innymi drogami publicznymi; 5) cztery egzemplarze projektu budowlanego wraz z zaświadczeniem, o którym mowa w art. 12 ust. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm. ), aktualnym na dzień opracowania projektu; 9) wymagane przepisami odrębnymi decyzje administracyjne.

70 Mapa w skali co najmniej 1:5.000 Organ administracji może zobowiązać wnioskodawcę do przedłożenia mapy o większej skali niż 1:5.000, jeżeli w toku postępowania okaże się że jest to niezbędne dla prawidłowego określenia wszystkich elementów, które jego zdaniem powinny być tą mapą zobrazowane. Organ powinien jednak wskazać okoliczności, z których wynika konieczność przedłożenia takiej mapy i ich wpływu na możliwość rozstrzygnięcia sprawy. Organ nie może żądać takiej mapy w trybie wezwania do uzupełnienia wniosku ale dopiero w ramach wszczętego postępowania.

71 Analiza powiązania drogi z innymi drogami publicznymi Analiza powiązań projektowanej drogi z innymi już istniejącymi drogami publicznymi ma na celu określenie sposobu jej włączenia w istniejący dotychczas system komunikacyjny oraz określenie funkcjonalności projektowanej drogi. Powiązanie to powinno być rozpatrywane pod względem zajmowanego terenu i pod względem rozwiązań technicznych.

72 Cztery egzemplarze projektu budowlanego W decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej dokonuje się zatwierdzenia projektu budowlanego, a decyzja ta pełni funkcję pozwolenia na budowę. Projekt budowlany opracowuje się zgodnie z wymaganiami prawa budowlanego oraz przepisów wykonawczych do tej ustawy.

73 Projekt budowlany: Projekt zagospodarowania działki lub terenu: Określa granice działki lub terenu Określa usytuowanie, obrys i układy istniejących i projektowanych obiektów budowlanych Określa sieć uzbrojenia terenu Określa sposób odprowadzania ścieków Określa układ komunikacyjny i układ zieleni ze wskazaniem charakterystycznych elementów, wymiarów, rzędnych i wzajemnych odległości obiektów, w nawiązaniu do istniejącej i projektowanej zabudowy terenów sąsiednich. Projekt architektoniczno-budowlany Określa formę, funkcję oraz konstrukcję obiektu budowlanego Określa charakterystykę energetyczną i ekologiczną obiektu Określa proponowane, niezbędne rozwiązanie techniczne oraz materiałowe Zawiera opis dostępności przez osoby niepełnosprawne

74 Projekt budowlany Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego Dz.U zmiany Dz.U ( od )

75 Dz. U poz. 462 Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie Dz.U szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego

76 Dz. U poz. 463 Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych

77 Warunki techniczne dotyczące budowy dróg Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie. Dz. U. Nr 43, poz. 430 z późn. Zm.

78 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU, BUDOWNICTWA I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 29 stycznia 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie Dz.U z dnia Na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623, z późn. zm. 2) ) zarządza się, co następuje: 1. W rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 43, poz. 430, z 2010 r. Nr 65, poz. 407 oraz z 2012 r. poz. 560) uchyla się 179 i Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

79 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie. Rozdział 2. Ochrona obiektów i obszarów przed hałasem i wibracjami 179. Za podstawowe urządzenia ochrony obiektów i obszarów przed hałasem uważa się ekrany akustyczne Za podstawowe urządzenia ochrony obiektów przed wibracjami uważa się ekrany przeciwwibracyjne oraz konstrukcje przeciwwibracyjne.

80 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. poz. 1109). Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm. 2) ) zarządza się, co następuje: 1. W rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826) w załączniku Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku wprowadza się następujące zmiany: 1) tabela 1 "Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wyłączeniem hałasu powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne, wyrażone wskaźnikami L Aeq D i L Aeq N, które to wskaźniki mają zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby" otrzymuje brzmienie określone w załączniku nr 1 do niniejszego rozporządzenia; 2) tabela 3 "Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wyłączeniem hałasu powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne, wyrażone wskaźnikami L DWN i L N, które to wskaźniki mają zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem" otrzymuje brzmienie określone w załączniku nr 2 do niniejszego rozporządzenia. 2. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

81 Zakres obowiązywania Rozporządzenia Rozporządzenie określa warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i związane z nimi urządzenia budowlane oraz ich usytuowanie. 2. Przepisy rozporządzenia stosuje się przy projektowaniu, wykonywaniu dróg publicznych i związanych z nimi urządzeń budowlanych, a także ich odbudowie, rozbudowie, przebudowie oraz przy remontach objętych obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę.

82 Przebudowa na zgłoszenie lub pozwolenia na budowę Jeżeli przebudowa będzie odbywać się na zgłoszenie a nie na pozwolenie, nie będzie można uzyskać odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych. Odstępstwo udzielane jest wyłącznie przed uzyskaniem pozwolenia na budowę w drodze postanowienia organu wydającego pozwolenie. Przed przyjęciem zgłoszenia nie ma możliwości wydania takiego postanowienia. Powyższe oznacza że jeżeli dokonujemy przebudowy na zgłoszenie musi być ona dokonana zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami techniczno-budowlanymi.

83 Warunki techniczne dotyczące budowy dróg Dz.U ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie Dz.U ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 16 stycznia 2002 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących autostrad płatnych. Dz.U zm.wyn.z Dz.U art. 61 ust. 2 pkt zm. Dz.U ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 26 lutego 1996 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych z drogami publicznymi i ich usytuowanie.

84 Odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych Art W przypadkach szczególnie uzasadnionych dopuszcza się odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych, o których mowa w art Właściwy organ, po uzyskaniu upoważnienia ministra, który ustanowił przepisy techniczno-budowlane, w drodze postanowienia, udziela bądź odmawia zgody na odstępstwo. 3. Wniosek do ministra, o którym mowa w ust. 2, w sprawie upoważnienia do udzielenia zgody na odstępstwo właściwy organ składa przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę.

85 Wymagane przepisami odrębnymi decyzje administracyjne. Decyzje o których mowa w tym przepisie to w szczególności : - decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach, - decyzja o pozwoleniu wodnoprawnym, Decyzje te muszą być ostateczne.

86 Pozwolenia wodnoprawne Jeżeli realizacja inwestycji drogowej wymaga wydania pozwolenia wodnoprawnego, odpowiednio marszałek województwa albo starosta wydają to pozwolenie w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia złożenia wniosku o jego wydanie. W sprawach dotyczących wydania pozwolenia wodnoprawnego nie stosuje się art. 131 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019, z późn. Zm.). Dla ustalenia stanu prawnego nieruchomości, o których mowa w art. 132 ust. 2 pkt 2 lit. c ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne, siedziby i adresy właścicieli tych nieruchomości określa się według katastru nieruchomości.

87 Pozwolenie wodno-prawne Pozwolenie wodnoprawne inwestor musi uzyskać przed złożeniem wniosku o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Pozwolenie wodnoprawne wydawane jest w odrębnym postępowaniu administracyjnym w terminie 30 dni od dnia włożenia wniosku. Co do zasady pozwolenie wodnoprawne wydawane jest po wydaniu decyzji ustalającej lokalizację inwestycji, lecz przed uzyskaniem decyzji o pozwoleniu na budowę. Dlatego art. 11d ust.4 wyłącza działanie art. 131 ust. 2 pkt. 2 Prawa wodnego, który o tym stanowi.

88 Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Dz. U. z 2008 Nr 199 poz.1227 Zmiany które weszły w życie w 2013 r. Dz.U Dz.U Dz.U Dz.U Działy administracji Poczta Odpady Prawo wodne

89 Przepisy z których wynika obowiązek uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko Dziennik Ustaw nr 213 poz Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 lipca 2005 r. w sprawie specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Dz. U zm. Dz. U zm. Dz. U Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 maja 2005 r. w sprawie typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, wymagających ochrony w formie wyznaczenia obszarów Natura 2000 Dz. U

90 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko Dziennik Ustaw nr 213 poz. 1397

91 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko Określa się następujące rodzaje przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko: 31) autostrady i drogi ekspresowe; 32) drogi inne niż wymienione w pkt 31, o nie mniej niż czterech pasach ruchu, na łącznym odcinku nie mniejszym niż 10 km; Określa się następujące rodzaje przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko: 60) drogi o nawierzchni twardej o całkowitej długości przedsięwzięcia powyżej 1 km inne niż wymienione w 2 ust. 1 pkt 31 i 32 oraz obiekty mostowe w ciągu drogi o nawierzchni twardej, z wyłączeniem przebudowy dróg oraz obiektów mostowych, służących do obsługi stacji elektroenergetycznych i zlokalizowanych poza obszarami objętymi formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 5, 8 i 9 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody;

92 Wyjaśnienie zapisów 3 ust. 1. pkt 60 Droga o nawierzchni twardej to droga ( o której mowa w art. 2 pkt. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym ) z jezdnią o nawierzchni bitumicznej, betonowej, kostkowej, klinkierowej lub brukowanej oraz z płyt betonowych lub kamienno-betonowych, jeżeli długość nawierzchni przekracza 20 m Całkowita długość ( nie łączna ) długość większa niż 1 km, również po zsumowaniu długości odcinków nie przylegających do siebie (jak to może mieć miejsce np. przy dwustronnym przedłużaniu istniejącej drogi). Tomasz Wilżak. Przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko przewodnik po rozporządzeniu Rady Ministrów.

93 Peryferyjne przedsięwzięcia drogowe Budowa samych chodników, zjazdów i innych tego typu konstrukcji, przy drogach istniejących, nie ingerująca w część drogi przeznaczoną do ruchu pojazdów nie będzie przedsięwzięciem, o którym mowa 3 ust. 1 pkt 60. Peryferyjne przedsięwzięcia drogowe budowane samodzielnie czy też przebudowywane tj. zjazdy z drogi publicznej, przejazdy drogowe, pasy postojowe, pasy dzielące, pobocza, chodniki, ścieżki rowerowe, konstrukcje oporowe, przepusty, kładki, czy obiekty i urządzenia wyposażenia technicznego dróg nie są przedsięwzięciami mogącymi potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Tomasz Wilżak. Przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko przewodnik po rozporządzeniu Rady Ministrów.

94 Wyjaśnienie zapisów Obiekt mostowy w ciągu drogi o nawierzchni twardej obiekt związany z drogą twardą znajdujący się w ciągu tej drogi czyli w jej osi podłużnej, a nie poprzecznej ( jak np. kładki dla pieszych nad drogą ). Tomasz Wilżak. Przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko przewodnik po rozporządzeniu Rady Ministrów.

95 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko 3 ust. 1 Określa się następujące rodzaje przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko: pkt 61 ) linie tramwajowe, koleje napowietrzne lub podziemne, w tym metro, kolejki linowe lub linie szczególnego charakteru, wraz z towarzyszącą im infrastrukturą, używane głownie do przewozu pasażerów;

96 Wyjaśnienie zapisów pkt 61 Wprowadzenie do przepisu towarzyszącej infrastruktury odnosi się wyłącznie do przypadków budowy linii jeżeli przebudowa dotyczyć będzie jedynie elementów towarzyszących, to nie należy jej traktować jako przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko

97 Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Art Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach następuje przed uzyskaniem: 1) decyzji o pozwoleniu na budowę, decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego oraz decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych wydawanych na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane; 3) decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu wydawanej na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym; 10) decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej wydawanej na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych;

98 Etapy przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko W ramach postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. W ramach postępowania o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej - jeżeli organ właściwy do wydania decyzji stwierdzi, że we wniosku o wydanie decyzji zostały dokonane zmiany w stosunku do wymagań określonych w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach ( Art.88 ust.1 pkt 2 ).

99 Ponowne przeprowadzenie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Art Ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko w ramach postępowania w sprawie wydania decyzji, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 1, 10 i 14, przeprowadza się także: 1) na wniosek podmiotu planującego podjęcie realizacji przedsięwzięcia, złożony do organu właściwego do wydania decyzji; 2) jeżeli organ właściwy do wydania decyzji stwierdzi, że we wniosku o wydanie decyzji zostały dokonane zmiany w stosunku do wymagań określonych w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. 2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, podmiot planujący podjęcie realizacji przedsięwzięcia przedkłada, wraz z wnioskiem o przeprowadzenie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Przepisy art. 69 i 70 stosuje się odpowiednio. 3. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, organ właściwy do wydania decyzji stwierdza, w drodze postanowienia, obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, określając jednocześnie zakres raportu; na postanowienie to przysługuje zażalenie. 4. Organ wydaje postanowienie o zawieszeniu postępowania w sprawie wydania decyzji do czasu zakończenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. 5. Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko przedkłada się w trzech egzemplarzach, wraz z ich zapisem w formie elektronicznej na informatycznych nośnikach danych.

100 Wariantowy schemat przebiegu procedury uzyskiwania decyzji o zezwolenie na realizację inwestycji drogowej Decyzja o Środowiskowych uwarunkowaniach ( art. 72 ust 1 i 3 ustawy środowiskowej ). Wniosek o wydanie decyzji o zezwolenie na realizację inwestycji drogowej Zawieszenie postępowania - jeżeli organ właściwy do wydania decyzji stwierdzi, że we wniosku o wydanie decyzji zostały dokonane zmiany w stosunku do wymagań określonych w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Postanowienie o obowiązku sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko ( art. 88 ust 3 ) Wniosek do RDOŚ o uzgodnienie warunków realizacji przedsięwzięcia ( art. 89 ust 1 ) Przeprowadzenie postępowania z udziałem społeczeństwa Postanowienie RDOŚ w sprawie uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia ( art. 90 ust 1 ) Podjęcie zawieszonego postępowania o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej

101 Obszar Natura 2000 Organ właściwy do wydania decyzji pozwolenia na budowę - wymaganej przed rozpoczęciem realizacji przedsięwzięcia, innego niż przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko, które nie jest bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynika z tej ochrony, jest obowiązany do rozważenia, przed wydaniem tej decyzji, czy przedsięwzięcie może potencjalnie znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000 (art. 96 ust. 1 ).

102 Udział społeczeństwa w podejmowaniu decyzji Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko Art Przed wydaniem i zmianą decyzji wymagających udziału społeczeństwa organ właściwy do wydania decyzji, bez zbędnej zwłoki, podaje do publicznej wiadomości informacje o: 1) przystąpieniu do przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko; 2) wszczęciu postępowania; 3) przedmiocie decyzji, która ma być wydana w sprawie; 4) organie właściwym do wydania decyzji oraz organach właściwych do wydania opinii i dokonania uzgodnień; 5) możliwościach zapoznania się z niezbędną dokumentacją sprawy oraz o miejscu, w którym jest ona wyłożona do wglądu; 6) możliwości składania uwag i wniosków; 7) sposobie i miejscu składania uwag i wniosków, wskazując jednocześnie 21-dniowy termin ich składania; 8) organie właściwym do rozpatrzenia uwag i wniosków; 9) terminie i miejscu rozprawy administracyjnej otwartej dla społeczeństwa, jeżeli ma być ona przeprowadzona; 10) postępowaniu w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko, jeżeli jest prowadzone.

103 Uprawnienia organizacji ekologicznych Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko Art.44.1.Organizacje ekologiczne, które powołując się na swoje cele statutowe, zgłoszą chęć uczestniczenia w określonym postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa, uczestniczą w nim na prawach strony. 2.Organizacji ekologicznej służy prawo wniesienia odwołania od decyzji wydanej w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa.

104 Stanowisko GDOŚ z dnia r. w sprawie braku potrzeby zmiany decyzji środowiskowej w przypadku podziału działek Dokonanie podziału nieruchomości skutkujące wyłącznie zmianą numeru ewidencyjnego działki, na której realizowane jest przedsięwzięcie, nie pociągające za sobą zmiany jego dotychczasowego usytuowania, a więc i zasięgu oddziaływania, nie stanowi przesłanki do zmiany decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

105 Dokumenty załączane do wniosku w miarę potrzeb 1/2 3) mapy zawierające projekty podziału nieruchomości, sporządzone zgodnie z odrębnymi przepisami; 4) określenie zmian w dotychczasowej infrastrukturze zagospodarowania terenu; 6) pozwolenie, o którym mowa w art. 23 i 23a ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502, z późn. zm. 2) ), jeżeli jest ono wymagane; 7) w przypadku obiektów zakładów górniczych oraz obiektów usytuowanych na terenach zamkniętych i terenach, o których mowa w art. 82 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, postanowienie o uzgodnieniu z organem administracji architektoniczno-budowlanej, o którym mowa w art. 82 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, projektowanych rozwiązań w zakresie: a) linii zabudowy oraz elewacji obiektów budowlanych projektowanych od strony dróg, ulic, placów i innych miejsc publicznych, b) przebiegu i charakterystyki technicznej dróg, linii komunikacyjnych oraz sieci uzbrojenia terenu, wyprowadzonych poza granice terenu zamkniętego, portów morskich i przystani morskich, a także podłączeń tych obiektów do sieci użytku publicznego;

106 Dokumenty załączane do wniosku w miarę potrzeb 2/2 8) opinie: a) ministra właściwego do spraw zdrowia - w odniesieniu do inwestycji lokalizowanych w miejscowościach uzdrowiskowych, zgodnie z odrębnymi przepisami, b) dyrektora właściwego urzędu morskiego - w odniesieniu do obszarów pasa technicznego, pasa ochronnego, morskich portów i przystani, c) właściwego organu nadzoru górniczego - w odniesieniu do terenów górniczych, d) dyrektora właściwego regionalnego zarządu gospodarki wodnej - w odniesieniu do inwestycji obejmujących wykonanie urządzeń wodnych oraz w odniesieniu do wykonywania obiektów budowlanych lub robót na obszarach bezpośredniego zagrożenia powodzią, e) dyrektora właściwej regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych - w odniesieniu do gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa, będących w zarządzie Lasów Państwowych, f) właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków - w odniesieniu do dóbr kultury chronionych na podstawie odrębnych przepisów, g) właściwego zarządcy infrastruktury kolejowej - w odniesieniu do linii kolejowej, h) innych organów wymaganych przepisami szczególnymi;

107 Mapy zawierające projekty podziału nieruchomości, sporządzone zgodnie z odrębnymi przepisami. Mapy są wymagane jedynie wtedy, gdy istnieje konieczność ewidencyjnego wyodrębnienia z dotychczasowej nieruchomości tej jej części, która znalazła się w obszarze projektowanej drogi wyznaczonym liniami rozgraniczającymi. Mapy stanowią opracowania projektowe do celów podziałowych w rozumieniu przepisów dotyczących geodezji i kartografii zaś ich opracowanie należy do osób posiadających w tym zakresie stosowne uprawnienia. Przepisy odrębne stanowią: - rozporządzenie Rady Ministrów z r. w sprawie sposobu i trybu dokonywania podziałów nieruchomości Dz.U.Nr 268, poz ( 9 ) - Instrukcja G-5 Ewidencja gruntów i budynków (Rozdział 31) wprowadzona Zarządzeniem Nr 16 Głównego Geodety Kraju z r.

108 Rozporządzenie Rady Ministrów z r. w sprawie sposobu i trybu dokonywania podziałów nieruchomości Dz.U.Nr 268, poz Przy sporządzaniu mapy podziału nieruchomości nie stosuje się przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami regulujących zatwierdzanie podziałów nieruchomości, ponieważ w tym przypadku nie wydaje się decyzji o podziale. Do dokonywania podziałów nieruchomości w trybie specustawy nie stosuje się przepisów 1-5 Rozporządzenia, ponieważ przepisy te odnoszą się do zatwierdzania podziałów w trybie ustawy o gospodarce nieruchomościami a nie do procedury sporządzania mapy podziałowej. Do dokonywania podziałów nieruchomości w trybie specustawy stosuje się przepisy 6-9 Rozporządzenia dotyczących opracowania mapy podziałowej.

109 Zasady sporządzania mapy podziałowej 1/ Przy opracowywaniu mapy podziałowej musi być sporządzany protokół przyjęcia granic. W celu opracowania mapy z projektem podziału nieruchomości należy sporządzić protokół przyjęcia granic. Jeżeli przyjęcie granic nieruchomości podlegającej podziałowi następuje w wyniku badania księgi wieczystej nieruchomości podlegającej podziałowi oraz innych dokumentów określających stan prawny nieruchomości, to nie ma potrzeby zawiadamiać o czynnościach przyjęcia granic właścicieli oraz użytkowników wieczystych działek podlegających podziałowi oraz właścicieli i użytkowników wieczystych działek sąsiednich. Podmioty te zawiadamia się o czynnościach przyjęcia granic tylko wówczas, jeżeli brak jest możliwości ustalenia granic na podstawie księgi wieczystej oraz innych dokumentów określających stan prawny nieruchomości, zatem w sytuacji, gdy przyjęcie granic następuje na podstawie danych wykazanych w ewidencji gruntów.

110 8. 1. Jeżeli podział nieruchomości polega na wydzieleniu działki o powierzchni do 33 % powierzchni nieruchomości podlegającej podziałowi, przepisy 6-7 stosuje się tylko do tych odcinków granic nieruchomości, do których dochodzą projektowane granice podziału. Na gruncie Specustawy, oznacza to że protokół przyjęcia granic,dotyczy w takim przypadku gruntów bezpośrednio przylegających do pasa drogowego.

111 Zasady sporządzania mapy podziałowej 2/3 Z wymagań formalnych specustawy wystarczy sporządzenie jednej mapy dla każdego obrębu. Jednak z uwagi na fakt że mapy te są podstawą oznaczenia w księgach wieczystych nieruchomości wydzielonych zezwoleniem realizacyjnym, uzasadnione jest sporządzanie odrębnych map dla poszczególnych nieruchomości.

112 Zasady sporządzania mapy podziałowej 3/3 Z wymagań formalnych specustawy nie wynika obowiązek załączania do wniosku dokumentacji prawnej. Jednak w celu zweryfikowania stanu prawnego nieruchomości powinno się we wniosku oprócz danych z ewidencji gruntów, podać numer kw i osoby, którym zgodnie z treścią kw przysługują prawa rzeczowe do nieruchomości. W praktyce rozwiązaniem problemu jest sporządzenie w formie tabeli zestawienia nieruchomości objętych wnioskiem o wydanie zezwolenia wraz z podaniem numeru kw i wskazaniem osób, którym przysługują prawa rzeczowe min w celu wskazania które nieruchomości mają nieuregulowany stan prawny.

113 Podział budynku uchwała NSA z dnia sygn. OPK 25/01 ONSA 2002/4/140 Uchwała NSA : Przy podziale nieruchomości wskutek wytyczenia linii lokalizacji drogi dopuszczalny jest podział budynku bez uwzględniania ścian pionowych. Przy podziale budynku w trybie specustawy nie ma zastosowania 4 Rozporządzenia oraz art. 93 ust. 3b ustawy o gosp. nieruchomościami dotyczącymi podziału budynku : Jeżeli przedmiotem podziału jest nieruchomość zabudowana, a proponowany jej podział powoduje także podział budynku, granice projektowanych do wydzielenia działek gruntu powinny przebiegać wzdłuż pionowych płaszczyzn, które tworzone są przez ściany oddzielenia przeciwpożarowego usytuowane na całej wysokości budynku od fundamentu do przekrycia dachu. W budynkach, w których nie ma ścian oddzielenia przeciwpożarowego, granice projektowanych do wydzielenia działek gruntu powinny przebiegać wzdłuż pionowych płaszczyzn, które tworzone są przez ściany usytuowane na całej wysokości budynku od fundamentu do przekrycia dachu, wyraźnie dzielące budynek na dwie odrębnie wykorzystywane części, które mają własne wejścia i są wyposażone w odrębne instalacje.

114 Przejście drogi przez rzekę ( wodę płynącą ) lub przez linię kolejową. Decyzja ZRID nie wydziela działek ewidencyjnych na takich terenach, gdyż naruszałoby to 9 ust. 3 rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów i budynków, który daje pierwszeństwo działce zajętej pod wodę płynącą i linię kolejową przed drogą.

115 ROZPORZNDZENIA MINISTRA ROZWOJU REGIONALNEGO I BUDOWNICTWA z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków. Dziennik Ustaw ust W razie wzajemnego przecinania się linii kolejowych, dróg publicznych, morskich wód wewnętrznych oraz wód śródlądowych, przy ustalaniu granic działek ewidencyjnych stosuje się następujące zasady: 1) morskie wody wewnętrzne oraz wody śródlądowe, z wyjątkiem wód płynących rurociągami lub krytymi kanałami, dzielą linie kolejowe i drogi publiczne na odrębne działki ewidencyjne, 2) linie kolejowe dzielą drogi publiczne na odrębne działki ewidencyjne, 3) drogi wyższej kategorii dzielą drogi niższej kategorii na odrębne działki ewidencyjne.

116 Konieczność sporządzania map zawierających projekty podziału nieruchomości. Mapy są koniecznym załącznikiem tylko wtedy, kiedy linie rozgraniczające nie pokrywają się z granicami istniejących działek i ich geodezyjne wydzielenie jest konieczne. Taki przypadek nie zachodzi, jeżeli droga będzie przechodziła przez rzekę, teren kolejowy lub jako tunel. W takim przypadku linia rozgraniczająca drogi pomimo, że nie pokryje się z granicą ewidencyjną działek nie stanowi linii podziału. Mapa załączona do wniosku o wydanie decyzji ZRiD musi być przyjęta do państwowego zasobu geodezyjnego map z podziałem nieruchomości.

117 II OSK 157/10 - Wyrok NSA Data orzeczenia Zatwierdzenie w decyzji o ustaleniu lokalizacji drogi projektu podziału nieruchomości jest konieczne, jeżeli linie rozgraniczające projektowaną drogę nie obejmują już wyodrębnionych ewidencyjnie działki gruntu. Jeżeli zatem istnieje konieczność ewidencyjnego wyodrębnienia z dotychczasowych nieruchomości ich części, które znalazły się w obszarze projektowanej drogi publicznej, niezbędne jest sporządzenie mapy zawierającej projekt podziału nieruchomości, a wyrysowane na niej linie podziału nieruchomości stanowią jednocześnie linie rozgraniczające teren.

118 II SA/Ke 257/11 Wyrok WSA w Kielcach data orzeczenia Nie zasługują także na uwzględnienie zarzuty dotyczące dokumentacji przyjętej do opracowania materiałów graficznych, w tym projektów podziałów nieruchomości. Uznać należy, że organ prawidłowo wskazał w decyzji oraz w odpowiedzi na skargę, że organ orzekający nie jest uprawniony do kwestionowania dokumentacji geodezyjno-kartograficznej, opatrzonej stosownymi klauzulami ośrodka dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej, które stanowią potwierdzenie dokonania ich oceny przez wyspecjalizowane do tego rodzaju czynności służby geodezyjno-kartograficzne w zakresie określonym w 9 w zw. z 10 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 16 lipca 2001r. w sprawie zgłaszania prac geodezyjnych i kartograficznych, ewidencjonowania systemów i przechowywania kopii zabezpieczających bazy danych, a także ogólnych warunków umów o udostępnienie tych baz (Dz.U. Nr 78, poz. 837

119 Określenie zmian w dotychczasowej infrastrukturze zagospodarowania terenu. Poprzez określenie zmian w dotychczasowej infrastrukturze zagospodarowania terenu należy przedstawić dotychczasowy stan istniejący w terenie projektowanej inwestycji i wszelkie kolizje terenowe wynikające z określonego sposobu i miejsca lokalizacji inwestycji drogowej oraz sposób rozwiązania tych kolizji. W szczególności dotyczy to istniejących w terenie obiektów kubaturowych i sieci uzbrojenia terenu.

120 Pozwolenie, o którym mowa w art. 23 i 23a ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej Konieczność uzyskania pozwolenia ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej lub dyrektora właściwego urzędu morskiego powstaje w sytuacji, gdy realizacja takiej inwestycji będzie powodować konieczność wykonania drogowych obiektów inżynierskich w polskim obszarze morskim lub w obszarze morskim wód wewnętrznych określonych w art. 4 i 5 ustawy z r. o obszarach morskich Rzeczpospolitej Polskiej i administracji morskiej. Dopuszczalność zlokalizowania elementów inżynierskich inwestycji drogowej w takich obszarach wymaga uzyskania pozwolenia, a nie uzgodnienia lub pozytywnej opinii.

121 Opinie wymagane (odpowiednio) do wniosku o wydawania decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej : a) ministra właściwego do spraw zdrowia - w odniesieniu do inwestycji lokalizowanych w miejscowościach uzdrowiskowych, zgodnie z odrębnymi przepisami, b) dyrektora właściwego urzędu morskiego - w odniesieniu do obszarów pasa technicznego, pasa ochronnego, morskich portów i przystani, c) właściwego organu nadzoru górniczego - w odniesieniu do terenów górniczych, d) dyrektora właściwego regionalnego zarządu gospodarki wodnej - w odniesieniu do inwestycji obejmujących wykonanie urządzeń wodnych oraz w odniesieniu do wykonywania obiektów budowlanych lub robót na obszarach bezpośredniego zagrożenia powodzią, e) dyrektora właściwej regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych - w odniesieniu do gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa, będących w zarządzie Lasów Państwowych, f) właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków - w odniesieniu do dóbr kultury chronionych na podstawie odrębnych przepisów, g) właściwego zarządcy infrastruktury kolejowej - w odniesieniu do linii kolejowej, h) innych organów wymaganych przepisami szczególnymi;

122 Opinie stosownych organów administracji rządowej i samorządowej. 1/2 Opinie właściwych organów administracji rządowej są wymagane, jeżeli w obszarze projektowanej inwestycji znajdują się tereny, z których istnieniem ustawy wiążą obowiązek uzyskania tych opinii. Inwestor musi więc mieć pełne rozeznanie, co do charakteru obszaru i znajdujących się na tym obszarze obiektów, ponieważ to do niego należy ocena, czy będzie konieczne uzyskanie opinii stosownych organów. Konieczność uzyskania opinii stosownych organów rządowych, inwestor powinien poprzedzić wystąpieniem do tych organów o informację, czy w obszarze projektowanej inwestycji znajdują się tereny lub obiekty, powodujące konieczność uzyskania opinii. Dopiero po uzyskaniu tych informacji okaże się, czy istnieje konieczność wystąpienia o stosowne opinie tych organów w rygorze prawnym przewidzianym przez Specustawę - (art. 11d ust. 2 i 3). Organ orzekający może zweryfikować zasadność nieprzedłożenia przez inwestora opinii określonego organu administracji rządowej.

123 VII SA/Wa 2632/11 - Wyrok WSA w Warszawie Data orzeczenia Planowana inwestycja zlokalizowana jest poza pasem technicznym i ochronnym morskich portów i przystani, nie znajduje się w obszarze miejscowości uzdrowiskowych, terenów górniczych ani w obszarze gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa, co powoduje, że w przedmiotowej sprawie nie są wymagane opinie dyrektora właściwego urzędu morskiego, ministra właściwego do spraw zdrowia, właściwego organu nadzoru górniczego, dyrektora właściwej regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych.

124 II SA/Bk 292/10 Wyrok WSA w Białymstoku Data orzeczenia r. Dodać przy tym należy, iż od strony merytorycznej specustawa drogowa wyraźnie nadała opiniowaniu wniosków o lokalizację dróg charakter niewiążący, albowiem niewydanie opinii potraktowała jako brak zastrzeżeń do wniosku. Nawiązanie przez skarżącą do treści art. 106 kpa i uznanie, iż przepis ten został naruszony tym, iż opinie nie "przybrały" formy postanowień, od których można wnieść zażalenie, jest także nietrafne. Przede wszystkim zauważyć należy, iż przepis art. 106 kpa stosowany jest na etapie postępowania administracyjnego tj. już po jego wszczęciu stosownym wnioskiem bądź z urzędu, natomiast specustawa drogowa wymaga opiniowania wniosku jeszcze przed jego złożeniem do organu tj. przed wszczęciem postępowania w sprawie.

125 Termin wydawania opinii Właściwy organ wydaje opinie, na wniosek właściwego zarządcy drogi, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia otrzymania wniosku o wydanie opinii. Niewydanie opinii w tym terminie traktuje się jako brak zastrzeżeń do wniosku. Opinie, o których mowa w ust. 1 pkt 8, zastępują uzgodnienia, pozwolenia, opinie bądź stanowiska właściwych organów wymagane odrębnymi przepisami.

126 Zasady uzupełniania wniosku. Wezwanie do uzupełnienia wniosku dokonywane jest pisemnie bez nadawania mu formy procesowej decyzji lub postanowienia (ponieważ dotyczy czynności wnioskodawcy która nie spowodowała jeszcze wszczęcia postępowania administracyjnego). Wezwanie jest dokonywane tylko jeden raz i powinno wskazywać wszystkie brakujące elementy, które zdaniem organu powinny być załączone do wniosku zgodnie z art. 11 d ust.1 Specustawy. W przypadku nie uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni lub niewłaściwego uzupełnienia wniosku, nie dokonuje się już ponownego wezwania, lecz pozostawia się wniosek bez rozpoznania. Pozostawienie wniosku bez rozpoznania nie przybiera formy decyzji lub postanowienia, będąc jedynie skutkiem prawnym braku reakcji wnioskodawcy na wezwanie organu, o którym wnioskodawca dowiaduje się już z samego wezwania do uzupełnienia wniosku.

127 Po dokonaniu wstępnej kontroli wniosku inwestora w zakresie formalnym spełnienia ustawowych wymogów kompletności wniosku, organ pierwszej instancji zobowiązany jest do zawiadomienia wszystkich stron postępowania o jego wszczęciu. Nie można uzależniać zezwolenia na realizację inwestycji drogowej od spełnienia świadczeń lub warunków nieprzewidzianych obowiązującymi przepisami.

128 Dwie formy zawiadamiania o wszczęciu postępowania Zawiadomienie przez doręczenie pisma (wnioskodawcy, właścicielom lub użytkownikom wieczystym nieruchomości objętych wnioskiem o wydanie tej decyzji na adres wskazany w katastrze nieruchomości), Zawiadomienie poprzez obwieszczenie (odpowiednio w urzędzie wojewódzkim lub starostwie powiatowym, a także w urzędach gmin właściwych ze względu na przebieg drogi, na stronach internetowych tych gmin i w prasie lokalnej).

129 Zasady zawiadamiania stron o wszczęciu postępowania ( art.11 d ust.5,7 i 8 ) Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych: -wysyłają zawiadomienie o wszczęciu postępowania w sprawie wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej wnioskodawcy, właścicielom lub użytkownikom wieczystym nieruchomości objętych wnioskiem o wydanie tej decyzji na adres wskazany w katastrze nieruchomości, -zawiadamiają pozostałe strony w drodze obwieszczeń, odpowiednio w urzędzie wojewódzkim lub starostwie powiatowym, a także w urzędach gmin właściwych ze względu na przebieg drogi, na stronach internetowych tych gmin i w prasie lokalnej. Doręczenie zawiadomienia na adres wskazany w katastrze nieruchomości jest skuteczne. W przypadku nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym lub jeżeli właściciel nieruchomości lub użytkownik wieczysty nie żyją, a ich spadkobiercy nie wykazali prawa do spadku- zawiadomienia wysyłane są jedynie wnioskodawcy.

130 Aktualizacja wpisu do ewidencji gruntów. Z art. 22 ust. 2 Ustawy Prawo geodezyjne, wynika że właściciele nieruchomości oraz inne osoby władające nieruchomościami, zobowiązane są zgłaszać właściwemu staroście wszelkie zmiany danych objętych ewidencją gruntów i budynków, w terminie 30 dni licząc od dnia powstania tych zmian. Ani inwestor, ani też organ orzekający nie mają obowiązku ustalania rzeczywistych adresów pobytu właścicieli, pod którymi doręczenie zawiadomienia o wszczęciu postępowania mogłoby być przez te osoby odebrane.

131 Art. 49 Kpa Strony mogą być zawiadamiane o decyzjach i innych czynnościach organów administracji publicznej przez obwieszczenie lub w inny zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości sposób publicznego ogłaszania, jeżeli przepis szczególny tak stanowi; w tych przypadkach zawiadomienie bądź doręczenie uważa się za dokonane po upływie czternastu dni od dnia publicznego ogłoszenia.

132 Zasady zawiadamiania stron Doręczenie zawiadomienia o wszczęciu postępowania Art. 11d ust. 5 Doręczenie decyzji - Art. 11f. Ust. 3 Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wysyłają zawiadomienie o wszczęciu postępowania w sprawie wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej wnioskodawcy, właścicielom lub użytkownikom wieczystym nieruchomości objętych wnioskiem o wydanie tej decyzji na adres wskazany w katastrze nieruchomości, a w przypadku, o którym mowa w art. 11a ust. 2, wojewodom, na których obszarze właściwości znajduje się część nieruchomości objętej wnioskiem o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, oraz zawiadamiają pozostałe strony w drodze obwieszczeń, odpowiednio w urzędzie wojewódzkim lub starostwie powiatowym, a także w urzędach gmin właściwych ze względu na przebieg drogi, na stronach internetowych tych gmin i w prasie lokalnej. Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych doręczają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej wnioskodawcy oraz zawiadamiają o jej wydaniu pozostałe strony w drodze obwieszczeń, odpowiednio w urzędzie wojewódzkim lub starostwie powiatowym oraz w urzędach gmin właściwych ze względu na przebieg drogi, na stronach internetowych tych gmin, a także w prasie lokalnej. Ponadto wysyłają zawiadomienie o wydaniu decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej dotychczasowemu właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu na adres wskazany w katastrze nieruchomości.

133 Doręczenie decyzji ZRID - Art. 11f. ust. 3 Skuteczność doręczenia decyzji ZRID właścicielom i użytkownikom wieczystym związana jest z publicznym zawiadomieniem o wydaniu decyzji poprzez obwieszczenie. Doręczenie stronom zawiadomienia o wydaniu decyzji ZRID ( decyzję otrzymuje wyłącznie wnioskodawca ) ma charakter subsydiarny, co oznacza że dzień doręczenia stronie zawiadomienia o wydaniu decyzji nie ma wpływu na bieg terminów do wniesienia odwołania.

134 II SA/Ke 587/09 - Wyrok WSA w Kielcach Data orzeczenia Obowiązek dotyczący wysłania zawiadomienia o wydaniu decyzji o lokalizacji drogi dotychczasowemu właścicielowi na adres określony w ewidencji gruntów został wypełniony przez organ I instancji, nie może być w sprawie mowy o naruszeniu tego przepisu w stopniu uzasadniającym nieważność postępowania. Bez znaczenia jest przy tym dla niniejszej sprawy z jakich przyczyn w ewidencji gruntów nie dokonano aktualizacji wpisów wynikłej z faktu śmierci ujawnionego w tej ewidencji. Przedmiotem rozpoznania w postępowaniu o ustalenie lokalizacji drogi nie mogły być bowiem nieprawidłowości i opóźnienia we wpisywaniu aktualnych danych do ewidencji gruntów.

135 II OSK 1160/09 - Wyrok NSA Data orzeczenia Przepisy Prawa prasowego nie precyzują, czym jest prasa lokalna. Zgodnie z definicją zawartą w Uniwersalnym Słowniku Języka Polskiego, Wydawnictwo PWN, słowo lokalny oznacza "istniejący lub działający na danym obszarze, charakterystyczny dla danego obszaru". Stosując zatem reguły wykładni językowej należy uznać, iż prasa lokalna to czasopisma ukazujące się na określonym terenie, których główną treścią są sprawy o charakterze lokalnym, interesujące dla mieszkańców danego regionu. Należało zatem zbadać, czy dodatek do ogólnopolskiego dziennika, jakim jest Gazeta Wyborcza adresowany do mieszkańców miasta Łodzi, można uznać za gazetę o charakterze lokalnym. Sprawdzenia wymaga również, czy dodatek ten obejmuje swoim zasięgiem także powiat piotrkowski na terenie którego położona jest przedmiotowa inwestycja i gdzie zamieszkuje skarżący. W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że dodatek łódzki do Gazety Wyborczej jest prasą lokalną, ponieważ jest to gazeta adresowana do mieszkańców określonej części terytorium kraju, w tym przypadku województwa łódzkiego. Trafnie więc podnosi Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, że adresowany jest on również do mieszkańców powiatu piotrkowskiego, który jest integralną częścią województwa łódzkiego. Jest to fakt notoryjny, ponieważ gazeta ta wychodzi na terenie województwa łódzkiego.

136 USTAWA z dnia 12 lutego 2009 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego Art. 2. Użyte w ustawie określenia oznaczają: 5) prasa lokalna prasę, która skierowana jest do adresatów zamieszkałych na określonym obszarze, w szczególności obszarze właściwej gminy;

137 II SA/Kr 1347/09 - Wyrok WSA w Krakowie Data orzeczenia Jeżeli doręczenie ze skutkiem prawnym ma nastąpić w trybie art. 49 K.p.a., czternastodniowy termin oblicza się od ostatniego dnia, w którym nastąpiło obwieszczenie lub innego rodzaju publiczne ogłoszenie w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości. Wobec powyższego, ponieważ ostatnim dniem wywieszenia obwieszczenia o wydaniu decyzji na tablicy ogłoszeń w siedzibie Wydziału Architektury i Urbanistyki Urzędu Miasta K. był dzień r., to zgodnie z art.49 kpa, doręczenie powinno być uznane za dokonane po upływie czternastu dni od tego dnia, czyli z dniem r.

138 II OSK 3/12 - Wyrok NSA data orzeczenia r. Przepis art. 49 k.p.a. wprowadza fikcję prawną doręczenia. Termin zawiadomienia bądź doręczenia oblicza się od ostatniego dnia, w którym nastąpiło obwieszczenie lub innego rodzaju publiczne ogłoszenie w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości. Jeżeli publiczne ogłoszenie następowało w różnych dniach (w przypadku wielości stosowanych form) przyjąć należy, że termin rozpoczyna bieg od ostatniego dnia ostatniego z ogłoszeń.

139 II OSK 984/10 - Wyrok NSA Data orzeczenia W myśl, bowiem dyspozycji art.11f ust. 6 Specustawy i ustępów od 3 do 5 tego artykułu, dotyczących sposobu doręczania i zawiadamiania o decyzji przez organ pierwszej instancji, stosuje się odpowiednio do doręczania i zawiadamiania stron o decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej wydanej przez organ drugiej instancji. Oznacza to obowiązek doręczenia decyzji drugoinstancyjnej wnioskodawcy, i w sposób oczywisty, stronie wnoszącej odwołanie, który to obowiązek organ wykonał, ale także obowiązek zawiadomienia pozostałych stron w drodze obwieszczeń we właściwych urzędach, prasie i na stronie internetowej oraz obowiązek wysłania zawiadomień dotychczasowym właścicielom i użytkownikom wieczystym nieruchomości. Tych dwóch ostatnich obowiązków ( obwieszczeń i zawiadomień) organ odwoławczy nie wypełnił, co mogłoby stanowić ewentualną przesłankę do wznowienia postępowania na podstawie art pkt 4 kpa.

140 Propozycja nowego brzmienia art.11 f ust. 6 Przepisy ust. 3-5 stosuje się odpowiednio do doręczania i zawiadamiania stron o decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej wydanej przez organ drugiej instancji oraz do doręczeń decyzji uchylających, zmieniających, stwierdzających nieważność decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej oraz postanowień, od których służy stronom zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego wydawanych w toku postępowania przez organ pierwszej i drugiej instancji.

141 Udział stron w postępowaniu Przepisy ustawy zawierają unormowania dotyczące zawiadomienia o wszczęciu postępowania i doręczeniu decyzji. Odnośnie właścicieli nieruchomości podlegających wywłaszczeniu, art. 11 d ust. 5 i 6 pkt 2 ustawy stanowi, iż osobom tym doręcza się zawiadomienie o wszczęciu postępowania, zawierające informację o terminie i miejscu, w którym strony mogą zapoznać się z aktami sprawy. Przepis art. 11 f ust. 3 ustawy przewiduje natomiast, iż osobom tym doręcza się zawiadomienie o wydaniu decyzji z informacją o miejscu, w którym mogą zapoznać się z jej treścią.

142 IV SA/Wa 283/08 wyrok wsa w Warszawie LEX nr Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych ma, jak na to wskazuje sam tytuł, szczególne znaczenie. Upraszcza i usprawnia procedury administracyjne dotyczące lokalizowania i budowy dróg, ogranicza w pewnym zakresie prawa procesowe stron postępowania innych niż inwestor, stanowiąc w tym zakresie uregulowanie o charakterze wyjątku w stosunku do k.p.a. Zasady udziału stron w postępowaniu toczącym się na podstawie ustawy o szczególnych zasadach, uregulowane są w tym akcie w sposób wyczerpujący. Nie można, zatem przyjąć, iż w kwestiach dotyczących udziału stron w postępowaniu, w ustawie nie uregulowanych stosuje się k.p.a. (np. w odniesieniu, do art k.p.a.).

143 Modyfikacja wniosku po wszczęciu postępowania Wyrok WSA w Gdańsku II SA/Gd 47/11 z dnia W przypadku modyfikacji wniosku może istnieć konieczność ponowienia opinii przez poszczególne, wskazane w art. 11 d ust. 1 pkt 8 organy, jeżeli zakres projektowanych zmian ma wpływ na okoliczności pozostające w sferze kompetencji poszczególnych organów i może wpłynąć na treść wyrażonych opinii. Wówczas inwestor winien dołączyć nowe opinie do modyfikacji wniosku. Jeżeli natomiast sytuacja taka nie zachodzi, brak jest podstaw do uznania, by organy opiniujące ponownie musiały ustosunkowywać się do okoliczności sprawy.

144 II SA/Gd 47/11 Wyrok WSA Gdańsk data orzeczenia W ocenie Sądu, stanowisko organu, iż art. 10 k.p.a. nie znajdował zastosowania w stosunki do skarżącego nie jest słuszne. Intencją ustawodawcy było, w ocenie Sądu, aby będące uczestnikami postępowania osoby, których nieruchomości podlegają wywłaszczeniu miały możliwość wzięcia udziału w sprawie i zapoznania się z pełnym materiałem dowodowym oraz możliwość wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Jeżeli zatem po złożeniu wniosku do akt sprawy dołączono nowy materiał dowodowy, stanowiący podstawę wydania decyzji strona winna mieć możliwość zapoznania się z tym materiałem.

145 Treść decyzji ZRID

146 Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej 1/2. Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności: 1) wymagania dotyczące powiązania drogi z innymi drogami publicznymi, z określeniem ich kategorii; 2) określenie linii rozgraniczających teren; 3) warunki wynikające z potrzeb ochrony środowiska, ochrony zabytków i dóbr kultury współczesnej oraz potrzeb obronności państwa; 4) wymagania dotyczące ochrony uzasadnionych interesów osób trzecich; 5) zatwierdzenie podziału nieruchomości, o którym mowa w art. 12 ust. 1; 6) oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego; 7) zatwierdzenie projektu budowlanego;

147 II OSK 366/10 Wyrok NSA data orzeczenia Wprawdzie przepis art. 11 f ust. 1 pkt 4 (dawny art. 7 ust. 1) Specustawy zobowiązuje organ do określenia w decyzji m.in. wymagań dotyczących ochrony uzasadnionych interesów osób trzecich, lecz decyzja ta będzie zawierać szczególne postanowienia w tym zakresie tylko w przypadku ustalenia przez organ w trakcie postępowania o ustalenie lokalizacji drogi, że określona lokalizacja narusza uzasadnione interesy osób trzecich. A zatem, obowiązek, o którym mowa wart. 11 f ust. 1 pkt 4 (dawny art. 7 ust. 1) ustawy, będzie naruszony, jeśli mimo ustalenia przez organ istnienia uzasadnionych interesów osób trzecich, zasługujących na ochronę, organ nie określi w wydanej decyzji o ustaleniu lokalizacji drogi stosownych wymogów zapewniających poszanowanie takich interesów.

148 Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej 2/2 8) w razie potrzeby inne ustalenia dotyczące : a) określenia szczególnych warunków zabezpieczenia terenu budowy i prowadzenia robót budowlanych, b) określenia czasu użytkowania tymczasowych obiektów budowlanych, c) określenia terminów rozbiórki istniejących obiektów budowlanych nieprzewidzianych do dalszego użytkowania oraz tymczasowych obiektów budowlanych, d) określenia szczegółowych wymagań dotyczących nadzoru na budowie, e) obowiązku dokonania przebudowy istniejącej sieci uzbrojenia terenu, f) obowiązku przebudowy dróg innych kategorii, g) określenia ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości dla realizacji obowiązków, o których mowa w lit. e i f, h) zezwolenia na wykonanie obowiązków, o których mowa w lit. e i f.

149 Art. 11 f ust. 1 pkt 8 Specustawy Jeżeli w sprawie zajdą okoliczności wskazane w art. 11 f ust. 1 pkt 8 lit. a h ustawy, decyzja winna zawierać rozstrzygniecie w tym przedmiocie. Zwrot "w razie potrzeby", należy interpretować w taki sposób, iż potrzeba zamieszczenia rozstrzygnięcia w decyzji istnieje w przypadku gdy wystąpią okoliczności w nim wskazane. Zwrot ten nie pozostawia organowi swobody w zakresie uznania czy rozstrzygnięcie takie należy w decyzji zamieścić.

150 Terminy rozbiórki istniejących obiektów II SA/Gd 47/11 Wyrok WSA Gdańsk data orzeczenia Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w razie potrzeby ustalenia dotyczące terminów rozbiórki istniejących obiektów budowlanych nieprzewidzianych do dalszego użytkowania oraz tymczasowych obiektów budowlanych. W ocenie Sądu, co do zasady, jeżeli obiekty takie znajdują się na terenie przeznaczonym pod inwestycję organ winien wskazać termin ich rozbiórki. Wynika to bowiem z treści tego unormowania. Zwrot "w razie potrzeby", należy interpretować w taki sposób, iż potrzeba zamieszczenia rozstrzygnięcia w decyzji istnieje w przypadku gdy wystąpią okoliczności w nim wskazane. Zwrot ten nie pozostawia organowi swobody w zakresie uznania czy rozstrzygnięcie takie należy w decyzji zamieścić. Zatem, jeżeli w sprawie zajdą okoliczności wskazane w art. 11 f ust. 1 pkt 8 lit. a h ustawy, decyzja winna zawierać rozstrzygniecie w tym przedmiocie.

151 Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności: Art. 11 f ust. 1 pkt 2 ) : - określenie linii rozgraniczających teren; Art. 12 ust. 2 : Linie rozgraniczające teren ustalone decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowią linie podziału nieruchomości.

152 Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności: Art. 11 f ust. 1 pkt 6) : oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego Art. 12 ust. 4 : Nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa: 1) własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych, 2) własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych - z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

153 USTAWA z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych Art. 22 ust. 1 : Koszty nabycia nieruchomości pod drogi, w tym odszkodowania, finansowane są na podstawie przepisów o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego, przepisów o drogach publicznych oraz przepisów o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym.

154 Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych t.j. Dz.U. z 2013 poz Art. 20. Do zarządcy drogi należy w szczególności: pkt 17. nabywanie nieruchomości pod pasy drogowe dróg publicznych i gospodarowanie nimi w ramach posiadanego prawa do tych nieruchomości;

155 Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych t.j. Dz.U. z 2013 poz Art Organ administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego, do którego właściwości należą sprawy z zakresu planowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg, jest zarządcą drogi. 2. Zarządcami dróg, z zastrzeżeniem ust. 3 i 5, są dla dróg: 1. krajowych - Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad; 2. wojewódzkich - zarząd województwa; 3. powiatowych - zarząd powiatu; 4. gminnych - wójt (burmistrz, prezydent miasta). 5. W granicach miast na prawach powiatu zarządcą wszystkich dróg publicznych, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych, jest prezydent miasta.

156 USTAWA z dnia 16 grudnia 2005 r. o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego Dz.U Art Zadania w zakresie budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg oraz zarządzania nimi finansowane są przez: 1) ministra właściwego do spraw transportu za pośrednictwem Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad w odniesieniu do dróg krajowych; 2) samorząd województwa w odniesieniu do dróg wojewódzkich; 3) samorząd powiatowy w odniesieniu do dróg powiatowych. 2.Zadania w zakresie finansowania budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg gminnych oraz zarządzania nimi finansowane są z budżetów gmin. 3.W granicach miast na prawach powiatu zadania w zakresie finansowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania, ochrony i zarządzania drogami publicznymi, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych, finansowane są z budżetów tych miast.

157 I SA/Wa 220/11 - Wyrok WSA w Warszawie z dnia r. Nie budzi bowiem, zdaniem Sądu, żadnych wątpliwości, że Miasto K. jest miastem na prawach powiatu, nie budzi również wątpliwości to, że Miasto K. - miasto na prawach powiatu było właścicielem działki przejętej przez Skarb Państwa na cele rozbudowy skrzyżowania drogi krajowej i ulicy, na rondo wraz z przebudową drogi powiatowej. Natomiast zobowiązanym do wypłaty odszkodowania za powyższe nieruchomości Miastu K. jest Prezydent Miasta K., nie zaś Zarząd Dróg Miejskich w K. wykonujący jedynie zadania zarządu drogi zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o drogach publicznych.

158 Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej art.11 f ust. 2 Do ograniczeń, o których mowa w ust. 1 pkt 8 lit. g, przepisy art. 124 ust. 4-8 i art. 124a ustawy o gospodarce nieruchomościami stosuje się odpowiednio.

159 USTAWA z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Art Na osobie lub jednostce organizacyjnej występującej o zezwolenie ciąży obowiązek przywrócenia nieruchomości do stanu poprzedniego, niezwłocznie po założeniu lub przeprowadzeniu ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w ust. 1. Jeżeli przywrócenie nieruchomości do stanu poprzedniego jest niemożliwe albo powoduje nadmierne trudności lub koszty, stosuje się odpowiednio przepis art. 128 ust Jeżeli założenie lub przeprowadzenie ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w ust. 1, uniemożliwia właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu dalsze prawidłowe korzystanie z nieruchomości w sposób dotychczasowy albo w sposób zgodny z jej dotychczasowym przeznaczeniem, właściciel lub użytkownik wieczysty może żądać, aby odpowiednio starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, lub występujący z wnioskiem o zezwolenie, o którym mowa w ust. 2, nabył od niego na rzecz Skarbu Państwa, w drodze umowy, własność albo użytkowanie wieczyste nieruchomości. 6. Właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości jest obowiązany udostępnić nieruchomość w celu wykonania czynności związanych z konserwacją oraz usuwaniem awarii ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w ust. 1. Obowiązek udostępnienia nieruchomości podlega egzekucji administracyjnej. Przepisy ust. 4 stosuje się odpowiednio. 7. Decyzja ostateczna, o której mowa w ust. 1, stanowi podstawę do dokonania wpisu w księdze wieczystej. Wpisu dokonuje się na wniosek starosty, wykonującego zadanie z zakresu administracji rządowej, lub organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli zezwolenie było udzielone na wniosek tej jednostki. 8. W sprawach, o których mowa w ust. 1, w których stroną postępowania jest gmina lub powiat, prezydent miasta na prawach powiatu sprawujący funkcję starosty podlega wyłączeniu na zasadach określonych w rozdziale 5 działu I Kodeksu postępowania administracyjnego.

160 Zezwolenie na lokalizację na nieruchomości infrastruktury Ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości musi być jednoznacznie opisane w decyzji, wskazując jednocześnie zakres ingerencji gdyż będzie to podstawą dokonania wpisu w dziale III księgi wieczystej. Zezwolenie to powinno wskazywać obszar zajęcia nieruchomości na cele infrastruktury, a ponadto określać obowiązek właściciela lub użytkownika wieczystego do udostępniania nieruchomości w celu wykonania czynności związanych z konserwacją oraz usuwaniem awarii sieci uzbrojenia terenu zgodnie z art. 124 ust. 6 ustawy o gosp. Nieruchomościami.

161 II Sa/Gd 47/11 Wyrok WSA Gdańsk z dnia Organ winien wziąć pod uwagę, iż co do zasady, w przepisów ustawy wynika, iż konieczność wykonania sieci uzbrojenia terenu, prowadzić winna do ustalenia ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości, do których stosuje się odpowiednio przepisy art. 124 ust. 4-8 i art. 124a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Z unormowania tego wynika, iż wykonanie sieci uzbrojenia terenu, co do zasady, nie powinno prowadzić do wywłaszczenia nieruchomości lecz do ograniczenia prawa własności. Zgodnie art. 124 ust. 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami, jeżeli założenie przewodów i urządzeń uniemożliwia właścicielowi dalsze prawidłowe korzystanie z nieruchomości w sposób dotychczasowy albo zgodny z jego dotychczasowym przeznaczeniem, właściciel może żądać nabycia od niego na rzecz Skarbu Państwa w drodze umowy własności nieruchomości. Z przepisu tego wynika, iż przeniesienie prawa własności nieruchomości nastąpić może zatem jedynie na wniosek właściciela nieruchomości.

162 Konkluzja Z uregulowań Specustawy wynika że organ nie ma podstaw do wywłaszczenia nieruchomości pod budowę sieci infrastruktury lokalizowanej poza pasem drogowym. Wywłaszczenie mogłoby nastąpić jedynie na wniosek właściciela. Ustalając przebieg sieci infrastruktury poza pasem drogowym organ powinien jednocześnie orzekać o zakresie ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości.

163 Jaki jest dopuszczalny zakres robót realizowanych wraz z budową drogi na podstawie decyzji ZRID

164 Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym Art. 2.Użyte w ustawie określenia oznaczają: 1) droga - wydzielony pas terenu składający się z jezdni, pobocza, chodnika, drogi (ścieżki) dla pieszych lub drogi (ścieżki) dla rowerów, łącznie z torowiskiem pojazdów szynowych znajdującym się w obrębie tego pasa, przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów, ruchu pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt,

165 II SA/Gd 47/11 Wyrok WSA Gdańsk data orzeczenia Interpretacja treści art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych w związku z art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, wskazuje, iż ścieżka przeznaczona do ruchu rowerowego stanowi element drogi. A zatem objęcie ścieżki rowerowej decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej i wywłaszczenie nieruchomości na ten cel nie narusza przepisów ustawy.

166 II OSK 1084/11 Wyrok NSA data orzeczenia Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego niezrozumiałe jest, iż w sytuacji gdy ustawodawca w celu szybkiej budowy dróg w kraju ustanawia szczególną regulację umożliwiającą osiągnięcie takiego celu, a inwestor projektuje drogę publiczną wraz ze ścieżką rowerową nie powinno być zastrzeżeń do tego, że w interesie publicznym właśnie używanie roweru jako środka przemieszczania się ludności jest i powinno być szczególnie popierane, nie powinien być preferowany interes grupy mieszkańców dążących do zachowania swojego interesu w postaci dalszego użytkowania ogródków. Oczywiste jest, iż gdyby osiągnęli oni swój cel, to ścieżka rowerowa nie mogłaby istnieć.

167 Art. 4 Ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych 3) ulica - drogę na terenie zabudowy lub przeznaczonym do zabudowy zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w której ciągu może być zlokalizowane torowisko tramwajowe; 4) torowisko tramwajowe - część ulicy między skrajnymi szynami wraz z zewnętrznymi pasami bezpieczeństwa o szerokości 0,5 m każdy;

168 II OSK 2216/11 - Wyrok NSA data orzeczenia r. Z treści 110 ust. 1 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie wynika, że droga w zależności od potrzeb może być wyposażona w obiekty i urządzenia obsługi uczestników ruchu do których zalicza się w szczególności MOP, punkty kontroli samochodów ciężarowych, MPO, zatoki postojowe, zatoki autobusowe, perony tramwajowe, pętle autobusowe, place do zawracania, mijanki, przejścia dla pieszych.

169 II SA/Kr 1326/09 - Wyrok WSA w Krakowie data orzeczenia r. Wyrok NSA II OSK 1829/10 Ustawodawca w ustawie o drogach publicznych definiuje pojęcie ulicy. Ulica to droga na terenie zabudowy lub przeznaczonym do zabudowy zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w której ciągu może być zlokalizowane torowisko tramwajowe (art. 4 pkt 3 ustawy o drogach publicznych). Tym samym dopuszczalnym było na podstawie przepisów ustawy o szczególnych zasadach... wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji drogi wraz ze znajdującym się w obrębie tej drogi torowiskiem tramwajowym. W ocenie Sądu nie było przeszkód, aby w tej sprawie wraz z budową drogi publicznej ustalić lokalizacje dla torowiska tramwajowego wraz z infrastrukturą (np. przystankami tramwajowymi).

170 Przystanek komunikacyjny miejsce przeznaczone do wsiadania lub wysiadania pasażerów na danej linii komunikacyjnej, w którym umieszcza się informacje dotyczące w szczególności godzin odjazdów środków transportu, a ponadto, w transporcie drogowym, oznaczone zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. zm.5) Art. 4 ust. 1 pkt 13 Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym Dz.U. z 2011 r. Nr 5 poz. 13

171 Przebudowa istniejącej sieci uzbrojenia terenu Przez zezwolenie na przebudowę istniejącej sieci uzbrojenia terenu należy rozumieć nie tylko definicję przebudowy zgodnie z Prawem budowlanym ale również przesunięcie instalacji w inne miejsce. Decyzja ZRID może więc zezwolić na rozbiórkę sieci istniejących i ich wykonanie- przeniesienie w inne miejsce.

172 II SA/Bk 248/11 WSA Białystok orzeczenie z dnia /2 W przedmiotowej sprawie w związku z realizacją inwestycji drogowej zaprojektowano całkowicie inne rozwiązania układu komunikacyjnego, przewidziano rozbiórkę istniejących sieci wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, elektroenergetycznych. W konsekwencji niezbędnym była budowa tych sieci w innym przebiegu z uwagi na konieczność połączenia projektowanej infrastruktury z istniejącym uzbrojeniem terenu. Ponadto dopuszczalna jest realizacja nowej sieci w świetle powołanego 140 ust. 2 rozporządzenia. W tym kontekście Sąd zwrócił uwagę, że w art. 11f ust. 1 ww. ustawy, wymieniając elementy decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, posłużono się zwrotem "w szczególności", co oznacza, że dopuszczalne jest zawarcie w decyzji również rozstrzygnięć dotyczących nowej sieci.

173 II SA/Bk 248/11 WSA Białystok orzeczenie z dnia /2 Z treści działu IV rozporządzenia z dnia 2 marca 1999 r. Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej wynika, że wyposażenie techniczne dróg obejmuje: urządzenia odwadniające oraz odprowadzające wodę, urządzenia oświetleniowe, obiekty i urządzenia obsługi uczestników ruchu, urządzenia techniczne, a także infrastrukturę techniczną w pasie drogowym nie związaną bezpośrednio z drogą. W 140 ust. 2 tego rozporządzenia do tej infrastruktury w szczególności zaliczono: linie elektroenergetyczne wysokiego i niskiego napięcia oraz linie telekomunikacyjne, przewody kanalizacyjne nie służące do odwodnienia drogi, gazowe, ciepłownicze i wodociągowe, urządzenia wodnych melioracji, urządzenia podziemne specjalnego przeznaczenia, ciągi transportowe. Z regulacji tej w ocenie Sądu wynika, zatem, że ww. wyposażenie techniczne stanowi integralną część drogi i pasa drogowego a jego występowanie niezbędne jest dla zapewnienia prowadzenia, zabezpieczenia i obsługi ruchu drogowego- głównego celu dróg. Oznacza to, że w przypadku realizacji inwestycji drogowej przebudowa lub budowa infrastruktury technicznej stanowi jedno zamierzenie budowlane.

174 II OSK 2168/11 Wyrok NSA data orzeczenia Art. 1 ust. 1 Specustawy wyznacza zakres regulacji ustawowej, określając go jako "zasady i warunki przygotowania inwestycji w zakresie dróg publicznych", a więc zamierzenia budowlanego obejmującego prócz przygotowania budowy samej drogi również realizację infrastruktury drogowej, tak związaną, jak i niezwiązaną z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego.

175 Umieszczenie w pasie drogowym urządzeń infrastruktury technicznej nie związanej z drogą. Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie Umieszczenie w pasie drogowym urządzeń infrastruktury technicznej nie związanej z drogą, zwanej dalej "infrastrukturą", nie może naruszać elementów technicznych drogi oraz nie może przyczyniać się do czasowego lub trwałego zagrożenia bezpieczeństwa ruchu albo zmniejszenia wartości użytkowej drogi. 2. Infrastrukturę, o której mowa w ust. 1, stanowią w szczególności: 1) linie elektroenergetyczne wysokiego i niskiego napięcia oraz linie telekomunikacyjne, 2) przewody kanalizacyjne nie służące do odwodnienia drogi, gazowe, ciepłownicze i wodociągowe, 3) urządzenia wodnych melioracji, 4) urządzenia podziemne specjalnego przeznaczenia, 5) ciągi transportowe.

176 Zieleń przydrożna Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych Art. 4. Użyte w ustawie określenia oznaczają: 22) zieleń przydrożna - roślinność umieszczoną w pasie drogowym, mającą na celu w szczególności ochronę użytkowników drogi przed oślepianiem przez pojazdy nadjeżdżające z kierunku przeciwnego, ochronę drogi przed zawiewaniem i zaśnieżaniem, ochronę przyległego terenu przed nadmiernym hałasem, zanieczyszczeniem powietrza, wody i gleby;

177 II SA/Gd 47/11 Wyrok WSA Gdańsk data orzeczenia Z art. 4 pkt 22 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych wynika, że w pasie drogowym znajdować się może zieleń przydrożna - roślinność, mającą na celu w szczególności ochronę użytkowników drogi przed oślepianiem przez pojazdy nadjeżdżające z kierunku przeciwnego, ochronę drogi przed zawiewaniem i zaśnieżaniem, ochronę przyległego terenu przed nadmiernym hałasem, zanieczyszczeniem powietrza, wody i gleby. Organ oceniając wielkość terenu przeznaczonego pod zieleń, winien wziąć pod uwagę, iż inwestor drogi ma prawo do realizacji inwestycji drogowej, w kształcie, który nie pozostaje w sprzeczności z obowiązującymi w tym zakresie przepisami oraz jest uzasadniony okolicznościami sprawy.

178 Budowa zbiornika retencyjnego II SA/Gd 47/11 Wyrok WSA Gdańsk z dnia Organ winien przede wszystkim ustalić, jaki jest charakter planowanego zbiornika retencyjnego. Z okoliczności sprawy wynika bowiem, iż teren działki skarżącego podlegającej wywłaszczeniu, pod którym ma się znajdować zbiornik ten nie stanowi elementu realizowanej drogi. Organ winien ustalić czy zbiornik retencyjny jest elementem sieci kanalizacji deszczowej, czy też odrębnym od tej sieci obiektem budowlanym. Jeżeli zbiornik ten nie stanowi elementu sieci kanalizacji deszczowej, rozważenia wymaga czy stanowi on element infrastruktury, o jakim jest mowa w art. 11 d ust. 1 pkt 4 ustawy i na jakiej podstawie.

179 Realizacja inwestycji publicznej nie związanych z budową drogi II SA/Gd 47/11 Wyrok WSA Gdańsk z dnia Wskazać należy, iż w braku możliwości dokonania wywłaszczenia w trybie przepisów Specustawy, właściwy organ może wszcząć postępowanie wywłaszczeniowe w trybie przepisów art ustawy o gospodarce nieruchomościami, w celu nabycia nieruchomości pod budowę zbiornika, którego realizacja stanowi cel publiczny.

180 IV SA/Wa 1722/09 Wyrok WSA w Warszawie Data orzeczenia Organ odwoławczy w wystarczający zaś sposób wykazał, iż posadowienie zbiornika retencyjnego na nieruchomości skarżących jest wynikiem najkorzystniejszych rozwiązań technicznych w tym zakresie, normowanych stosownymi w tym względzie przepisami dotyczącymi technicznych warunków realizacji i usytuowania tego rodzaju inwestycji.

181 Budowa zawrotki Nie można również przypisać organom naruszenia 125 ust. 1 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie. Stosownie do w/w przepisu w wypadku nieprzelotowego zakończenia drogi klasy L (lokalnej) lub D (dojazdowej) wykonuje się plac do zawracania samochodów. Dla prawidłowości zastosowania 125 ust.1 nie ma więc znaczenia aktualne powiązanie ulicy M.K. z istniejącymi drogami, lecz jej planowany przez zarządcę przebieg i charakter jako drogi nieprzelotowej (czyli tzw. "ślepej"). Zakończenie projektowanej w sprawie drogi placem do zawracania stanowi zatem wyraz zastosowania 125 ust.1, a nie jego naruszenia.

182 VII SA/Wa 196/11 Wyrok WSA Warszawa data orzeczenia Zakresem regulacji "specustawy" mogą zostać objęte wszelkie drogowe obiekty inżynierskie i urządzenia oraz instalacje o ile stanowią z drogą całość techniczno-użytkową. Rozpatrując niniejszą sprawę Sąd uznał, że część inwestycji obejmująca budowę parkingu na 36 miejsc postojowych oraz odwodnienia i oświetlenia parkingu nie może być realizowana w trybie "specustawy", gdyż wykracza ona poza jej zakres przedmiotowy. Jak wskazuje inwestor w projekcie architektonicznobudowlanym inwestycja ma na celu poprawę stanu technicznego i użytkowego drogi poprzez rozebranie istniejącej i ułożenie nowej nawierzchni i przewiduje remont istniejących i budowę nowych ciągów pieszych, zatok autobusowych, peronów przystankowych, zjazdów na posesje mieszkalne oraz poprawę geometrii wlotów dróg poprzecznych. W ocenie Sądu, o ile wymienione elementy w postaci chociażby zatok autobusowych oraz peronów przystankowych stanowią integralną część inwestycji drogowej, o tyle zaprojektowany parking nie stanowi obiektu stanowiącego z drogą całość techniczno-użytkową, niezbędną do prowadzenia ruchu drogowego i podlegającego realizacji na podstawie przepisów "specustawy". Wprawdzie parking niewątpliwie służy poprawie jakości obsługi ruchu drogowego, niemniej jednak nie jest on niezbędny do rozbudowy samej drogi oraz prowadzenia ruchu drogowego.

183 II OSK 2216/11 - Wyrok NSA data orzeczenia r. Odnosząc się do zarzutu w skargi kasacyjnej naruszenia 110 ust. 1 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne podnieść należy, że przepis ten nie wymienia jako jednego z rodzajów urządzeń technicznych wyposażenia dróg miejsc postojowych (parkingów). Sam fakt "poszerzenia" pasa drogowego w ten sposób, aby parking nie wykraczał poza granice tego pasa, nie oznacza samo w sobie, że parking ten jest urządzeniem tworzącym całość technicznoużytkową, przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego

184 II OSK 424/09 - Wyrok NSA Data orzeczenia Organy administracji rozpoznające wniosek dotyczący lokalizacji drogi publicznej nie mogą zmieniać parametrów inwestycji drogowej, mogą jednak zbadać czy w istocie nie chodzi o realizację innych celów niż zakładane i czy inwestycja ta uwzględnia "uzasadnione interesy osób trzecich" a przede wszystkim, czy podjęcie jej w tym trybie, z uwagi na jej zakres, nie stanowi w istocie obejścia prawa. Tylko na obszarze działki skarżących następuje znaczne poszerzenie drogi, obejmujące ich działkę podczas gdy na pozostałym niewielkim odcinku drogi która ma podlegać rozbudowie (a nie budowie) droga ma mieć inną szerokość.

185 VII SA/Wa 961/11 Wyrok WSA Warszawa data orzeczenia r. W decyzji pn. "Charakterystyka i zakres rzeczowy inwestycji", organ I instancji szczegółowo określił zarówno przedmiot przedsięwzięcia, jak i obszar, na jakim będzie ono realizowane. Nazwa inwestycji - "rozbudowa skrzyżowania" obejmuje więc: rozbudowę skrzyżowania, budowę estakady, budowę tunelu, konstrukcji dojazdowych do estakady i tunelu, budowę konstrukcji oporowych i innych elementów skrzyżowania, które określono w zakresie. Rozbudową objęta została także infrastruktura krzyżujących się ulic, natomiast kolidujące media podlegały przebudowie.

186 Podsumowanie Decyzja ZRID wydawana jest na rzecz zarządcy drogi. Zgodnie z art Prawa budowlanego pozwolenie na budowę dotyczy całego zamierzenia budowlanego. W przypadku budowy drogi zamierzenie budowlane obejmuje prócz przygotowania budowy samej drogi również realizację infrastruktury drogowej, tak związanej, jak i niezwiązanej z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego. Zgodnie z art. 11f ust. 1 pkt 8 lit. e) Specustawy inwestor ma obowiązek dokonania przebudowy istniejącej sieci uzbrojenia terenu, jeżeli koliduje ona z budowaną drogą. W ramach uzyskanej decyzji ZRID na zarządcy drogi spoczywa również obowiązek przebudowy dróg innych kategorii. Odrębna kwestią pozostaje sprawa rozliczeń finansowych dotyczących przebudowanego uzbrojenia inżynieryjnego oraz dróg innych kategorii.

187 Zmiana art. 39 ustawy o drogach publicznych 5. Jeżeli budowa, przebudowa lub remont drogi wymaga przełożenia urządzenia lub obiektu, o którym mowa w ust. 3, koszt tego przełożenia ponosi jego właściciel. 3. W szczególnie uzasadnionych przypadkach lokalizowanie w pasie drogowym obiektów budowlanych lub urządzeń niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego może nastąpić wyłącznie za zezwoleniem właściwego zarządcy drogi, wydawanym w drodze decyzji administracyjnej.

188 Przebudowa dróg innych kategorii Przepis art. 11f ust. 1 pkt 8 f Specustawy wskazuje, iż decyzja ZRID zawiera w szczególności w razie potrzeby ustalenia dotyczące przebudowy dróg innej kategorii - w tym zezwolenie na ich przebudowę. Przez pojęcie przebudowy w rozumieniu ustawy Prawo budowlane należy rozumieć w przypadku dróg publicznych zmiany charakterystycznych parametrów w zakresie niewymagającym zmiany granic pasa drogowego. Wskazany przepis Specustawy, pozwala jedynie na przebudowy dróg innych kategorii. Nie może on mieć zastosowania w sprawie rozbudowy takich dróg czyli w zakresie wykraczającym poza granice pasa drogowego. II SA/Łd 893/11 Wyrok WSA w Łodzi, data orzeczenia

189 II SA/Ol 255/11 Wyrok WSA w Olsztynie data orzeczenia Należy podkreślić, iż zarządcy dróg publicznych mogą wnioskować o wydanie zezwolenia na realizację inwestycji drogowej tylko w zakresie swojej właściwości zarządczej wobec drogi publicznej określonej kategorii.

190 II SA/Łd 893/11 Wyrok WSA w Łodzi Data orzeczenia Organem właściwym do wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej w odniesieniu do budowy skrzyżowań, z drogami krajowymi - w myśl art. 11a ust. 1 Specustawy jest Wojewoda, a nie Starosta. Z uwagi na to, że zarówno sam wniosek, jak i przedłożona dokumentacja projektowa obejmuje zarówno budowę, jak przebudowę skrzyżowań projektowanej drogi zbiorczej z drogą krajową, w myśl art. 25 ust. 1 ustawy o drogach publicznych inwestorem tego rodzaju przedsięwzięcia, legitymowanym do złożenia wniosku o wydanie decyzji ZRID, był w tym zakresie GDDKiA, jako zarządca dróg krajowych (art. 19 ust. 2 pkt 1 ustawy o drogach publicznych w związku z art. 11a ust. 1 Specustawy), stanowiących drogi wyższej kategorii w stosunku do dróg gminnych i powiatowych, a nie Burmistrz.

191 Art. 25 ust. 2 ustawy o drogach publicznych W art. 25 ust. 2 ustawy o drogach publicznych uregulowano kwestię rozliczeń związanych z realizacją inwestycji, polegającej na budowie lub przebudowie skrzyżowań dróg różnych kategorii. W myśl tego przepisu koszt budowy lub przebudowy skrzyżowania, wraz z koniecznymi drogowymi obiektami inżynierskimi w pasie drogowym oraz urządzeniami bezpieczeństwa i organizacji ruchu, związanymi z funkcjonowaniem tego skrzyżowania, ponosi zarządca drogi, który wystąpił z inicjatywą budowy lub przebudowy takiego skrzyżowania.

192 Rozbiórka obiektów Jeżeli decyzja ZRID ma zezwolić na rozbiórkę obiektu budowlanego do wniosku załącza się odpowiednio dokumenty o których mowa w art. 31 Prawa budowlanego.

193 II SA/Gd 47/11 Wyrok WSA Gdańsk z dnia Wskazać należy, iż stopień szczegółowości robót rozbiórkowych uzależniony jest od charakteru obiektu podlegającego rozbiórce, w szczególności tego, czy rozbiórka wymaga pozwolenia na rozbiórkę, czy też jedynie zgłoszenia. Kwestię tę regulują art. 31 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, który stanowi, iż rozbiórka budynków o wysokości poniżej 8 m nie wymaga pozwolenia lecz zgłoszenia, jeżeli ich odległość od granicy działki jest nie mniejsza niż połowa wysokości. W przypadku obiektów, których rozbiórka wymaga pozwolenia, konieczność przedłożenia projektu takiej rozbiórki podlega ocenie organu, projekt ten dołącza się bowiem "w zależności od potrzeb", inwestor w pozostałych przypadkach dołącza dokumenty wskazane w art. 33 ust 4 pkt 2 5 Prawa budowlanego. Natomiast odnośnie obiektów, których rozbiórka podlega zgłoszeniu, w zgłoszeniu tym określa się rodzaj zakres i sposób wykonywanych robót.

194 Propozycja nowego brzmienia art. 11 f ust. 1 pkt 8 8) w razie potrzeby inne ustalenia dotyczące: a) określenia szczególnych warunków zabezpieczenia terenu budowy i prowadzenia robót budowlanych, b) określenia czasu użytkowania tymczasowych obiektów budowlanych, c) określenia obowiązku i terminów rozbiórki istniejących obiektów budowlanych nieprzewidzianych do dalszego użytkowania oraz tymczasowych obiektów budowlanych, d) określenia szczegółowych wymagań dotyczących nadzoru na budowie, e) obowiązku dokonania budowy i przebudowy istniejącej sieci uzbrojenia terenu, f) obowiązku budowy i przebudowy dróg innych kategorii, g) obowiązku dokonania budowy i przebudowy zjazdów, h) określenia ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości dla realizacji obowiązków, o których mowa w lit. e -g, i) udzielenia pozwolenia na wykonanie obowiązków, o których mowa w lit. c, e - h.

195 Najnowsze propozycje zmian art. 11 f ust. 1 pkt 8 8) w razie potrzeby inne ustalenia dotyczące: e) obowiązku dokonania budowy i przebudowy istniejącej sieci uzbrojenia terenu i urządzeń melioracji szczegółowych oraz budowa przyłączy, jeżeli konieczność ich budowy wynika z budowy drogi, f) obowiązku budowy i przebudowy dróg innych kategorii i zjazdów oraz budowy tymczasowych objazdów, jeżeli konieczność ich budowy wynika z budowy drogi

196 Termin wydania nieruchomości Art. 16 ust. 2 Specustawy Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej określa termin odpowiednio wydania nieruchomości lub wydania nieruchomości i opróżnienia lokali oraz innych pomieszczeń. Termin ten nie może być krótszy niż 120 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

197 Art. 17. Specustawy. W przypadku gdy decyzja, o której mowa w ust. 1, dotyczy nieruchomości zabudowanej udynkiem mieszkalnym albo budynkiem, w którym został wyodrębniony lokal mieszkalny, łaściwy zarządca drogi jest obowiązany, w terminie faktycznego objęcia nieruchomości w osiadanie, do wskazania lokalu zamiennego, z zastrzeżeniem ust. 4a. a. W przypadku gdy faktyczne objęcie nieruchomości w posiadanie następuje po upływie erminu, o którym mowa w art. 16 ust. 2, właściwy zarządca drogi nie ma obowiązku do skazania lokalu zamiennego. b. Osoba, której wskazano lokal zamienny, jest obowiązana do jego opróżnienia najpóźniej dniu upływu terminu, o którym mowa w art. 16 ust. 2.

198 Art.120 Ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Jeżeli zachodzi potrzeba zapobieżenia niebezpieczeństwu, wystąpieniu szkody lub niedogodnościom, jakie mogą powstać dla właścicieli albo użytkowników wieczystych nieruchomości sąsiednich wskutek wywłaszczenia lub innego niż dotychczas zagospodarowania wywłaszczonej nieruchomości, w decyzji o wywłaszczeniu ustanawia się niezbędne służebności oraz ustala obowiązek budowy i utrzymania odpowiednich urządzeń zapobiegających tym zdarzeniom lub okolicznościom. Obowiązek budowy i utrzymania odpowiednich urządzeń ciąży na występującym z wnioskiem o wywłaszczenie.

199 I SA/Wa 1234/09 Wyrok WSA w Warszawie data orzeczenia r. ½ Na etapie postępowania wywłaszczeniowoodszkodowawczego organ musi wziąć pod uwagę konieczność przebudowy infrastruktury związanej z pozostałą częścią nieruchomości, jeżeli ta przebudowa jest skutkiem wywłaszczenia. Nie chodzi w tym przypadku o abstrakcyjne zmniejszenie wartości pozostałej części nieruchomości, ale nałożenie takich obowiązków na inicjatora wywłaszczenia, aby pozostała po wywłaszczeniu część nieruchomości mogła funkcjonować w dotychczasowy sposób.

200 I SA/Wa 1234/09 Wyrok WSA w Warszawie data orzeczenia r. 2/2 Właśnie temu służy nałożenie w decyzji wywłaszczeniowej obowiązków określonych w art. 120 ugn. Nie zawsze bowiem zostaje spełniona przesłanka z art. 13 ust. 3 specustawy drogowej obligująca podmiot publicznoprawny do wykupu pozostałej części nieruchomości nie nadającej się do korzystania w sposób dotychczasowy. W wielu przypadkach ta pozostała część może być dalej wykorzystywana, tylko konieczne jest przebudowanie pewnych urządzeń.

201 I OSK 1519/08 Wyrok NSA data orzeczenia r. Za zdarzenie objęte dyspozycją art. 120 ugn, można by uznać ograniczenie dostępu do drogi publicznej będące skutkiem wywłaszczenia nieruchomości sąsiedniej, które powoduje konieczność ustanowienia stosownej służebności w decyzji.

202 I OSK 1519/08 Wyrok NSA data orzeczenia r. Wśród dalszych przykładów poza pozbawieniem działki sąsiedniej drogi dojazdowej można wskazać na pozbawienie ujęcia wodnego, infrastruktury technicznej, sanitarnej.

203 Uprawnienia organów administracji architektoniczno budowlanej przy ocenie wniosków o wydanie decyzji o zezwolenie na realizację inwestycji drogowej.

204 Dwie linie orzecznicze I. Brak możliwości badania przez organ orzekający racjonalności i niezbędności zakresu inwestycji. II. Konieczność badania przez organ orzekający zakresu ingerencji we własność osób trzecich.

205 I. Brak możliwości badania przez organ orzekający racjonalności i niezbędności zakresu inwestycji.

206 IV SA/Po 130/09 wyrok WSA w Poznaniu Postępowanie dotyczące ustalenia lokalizacji drogi publicznej, jest postępowaniem prowadzonym z wniosku zarządcy drogi. Do niego należy ustalenie lokalizacji drogi publicznej. Organ w toku postępowania administracyjnego dokonuje sprawdzenia czy wniosek spełnia przewidziane prawem wymagania, czy projekt jest zgodny z ustawą oraz czy dotyczy inwestycji o charakterze drogi publicznej. Spełnienie przez wnioskodawcę warunków określonych ustawa specjalną obliguje organ do wydania decyzji. Organ nie może modyfikować wniosku zarządcy drogi, ani też korygować jej przebiegu.

207 II SA/Bk 292/10 Wyrok WSA w Białymstoku Data orzeczenia r. 1/2 To zarządca drogi jest w świetle specustawy drogowej kreatorem miejsca, sposobu i kształtu inwestycji. Organ oceniający wniosek nie ma uprawnień do korygowania trasy inwestycji drogowej, ani do zmiany zakresu planowanych rozwiązań techniczno wykonawczych.

208 II SA/Bk 292/10 Wyrok WSA w Białymstoku Data orzeczenia r. 2/2 Orzekając o lokalizacji drogi w trybie przepisów specustawy drogowej, organ nie ma możliwości rozważania innych wariantów przebiegu drogi i oceny słuszności interesów osób trzecich, których właścicielskich uprawnień do gruntu dotyka projektowany przebieg drogi. Należy wskazać, iż w orzecznictwie sądów administracyjnych zdecydowanie przeważa stanowisko, co do braku dopuszczalności weryfikacji przez organ miejsca lokalizacji drogi przewidzianej wnioskiem o zezwolenie na lokalizację drogi w trybie przepisów specustawy drogowej

209 II OSK 1690/11 Wyrok NSA data orzeczenia Organ architektoniczno-budowlany był związany wnioskiem inwestora w zakresie wskazanej lokalizacji. Organ nie posiada bowiem uprawnień do kwestionowania przebiegu inwestycji w aspekcie "sprawiedliwego" podziału nieruchomości oraz badania, czy zajęte pod budowę działki winny być przejęte w całości, czy tylko w części, jak tego domagał się skarżący. Zgodnie z wyżej powołanymi przepisami specustawy Prezydent m.st. Warszawy zobowiązany był zatem - po uprzednim zbadaniu wniosku, oraz sprawdzeniu, czy inwestor dołączył wszystkie niezbędne dokumenty - do wydania decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej.

210 IV SA/Po 825/11 Wyrok WSA w Poznaniu data orzeczenia Organ orzekający może więc korygować w prowadzonym postępowaniu oraz w wydanej decyzji projektowane zamierzenie inwestycyjne o kształcie określonym we wniosku jedynie wtedy, gdy będzie go uprawniał do tego przepis obowiązującego prawa i to w sposób nakazujący ustalenie takich okoliczności lub parametrów inwestycji drogowej, które są wiążące niezależnie od przyjętych we wniosku. W tym znaczeniu decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej ma charakter związany, ponieważ jej wydanie zostało uzależnione od wypełnienia przez wnioskodawcę wszystkich wymogów określonych w prawie powszechnie obowiązującym, po wystąpieniu których na organie administracji spoczywa obowiązek jej wydania w sposób zgodny z doprecyzowanymi we wniosku szczegółowymi parametrami

211 II. Konieczność badania przez organ orzekający zakresu ingerencji we własność osób trzecich.

212 IV SA/Wa 1128/09 Wyrok WSA w Warszawie Data orzeczenia Zgłaszane w toku postępowania wątpliwości strony w tym zakresie winny być przez organ wnikliwie wyjaśnione (w szczególności organ winien rozważyć zwrócenie się do wnioskodawcy - inwestora o zajęcie w powyższym zakresie stanowiska, które następnie winien zweryfikować pod kątem tego, czy istotnie uwzględnienie postulatów skarżącego nie jest możliwe), co winno znaleźć swoje odzwierciedlenie w uzasadnieniu rozstrzygnięcia. Podkreślić należy, że pomimo oczywistej potrzeby sprawnego realizowania inwestycji drogowych nie sposób założyć, że organ administracji właściwy w zakresie orzekania o lokalizacji dróg jest ściśle związany wnioskiem inwestora w taki sposób, że nie może dokonywać kontroli poszczególnych elementów planowanej inwestycji pod kątem ustalenia, czy nie dojdzie do nieuzasadnionej nadmiernej ingerencji w prawo własności obywateli.

213 II OSK 750/10 Wyrok NSA Data orzeczenia r. Sąd pierwszej instancji niewadliwie przyjął, iż organ administracji właściwy w zakresie orzekania o lokalizacji dróg nie jest ściśle związany wnioskiem inwestora i winien dokonywać kontroli poszczególnych elementów planowanej inwestycji pod kątem ustalenia czy nie dojdzie do nieuzasadnionej nadmiernej ingerencji w prawo własności. Dodać w tym miejscu należy, że organy winny uzasadnić projekt decyzji. Odnosząc to do niniejszej sprawy organy winny szczegółowo uzasadnić umiejscowienie przedmiotowej zatoki autobusowej, a także powodu z jakiego umiejscowienie tej zatoki w innym miejscu (mniej uciążliwym dla skarżącego) byłoby niemożliwym bądź utrudnionym. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie ponownie rozpoznający sprawę winien ocenić, i dać tej ocenie wyraz w uzasadnieniu orzeczenia, czy lokalizacja przedmiotowej zatoki autobusowej jest zgodna z przepisami rangi podstawowej, a także czy możliwym, zarówno pod względem faktycznym jak i prawnym byłoby jej usytuowanie w innym miejscu.

214 II OSK 984/10 - Wyrok NSA Data orzeczenia Odnosząc się natomiast wprost do zarzutu nieuwzględnienia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie ochrony interesów osób trzecich, wskazać należy, że za każdym razem organ orzekający jest zobowiązany do oceny czy zidentyfikowany interes danej osoby jest na tyle uzasadniony, aby podlegał ochronie w sposób wymagający szczególnego określenia w decyzji o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowej. Podkreślenia wymaga jednak, że źródłem ochrony tego interesu musi być obowiązujące prawo, a jego ochrona nie może mieć charakteru subiektywnego.

215 IV SA/Wa 1722/09 Wyrok WSA w Warszawie Data orzeczenia /2 We wniosku o wydanie decyzji określono przestrzenny zakres terenu niezbędnego do realizacji inwestycji drogowej, stanowiącej cel publiczny, obejmując tym zakresem m.in. część nieruchomości skarżących, szczególnie dla zlokalizowania ekranów akustycznych wymaganych z mocy decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, to przy braku podstaw prawnych do zakwestionowania tego zakresu co szczegółowo wyjaśnił organ odwoławczy w swojej decyzji nie można skutecznie przypisywać tej decyzji nadmierności odebrania prawa własności do części nieruchomości skarżących.

216 IV SA/Wa 1722/09 Wyrok WSA w Warszawie Data orzeczenia /2 Organ odwoławczy wyjaśnił przy tym, uzyskując także stosowne wyjaśnienia inwestora, iż terytorialny zakres projektowanej inwestycji wynika z konieczności posadowienia ekranów akustycznych, wydłużenia promienia łuku pionowego dla zapewnienia warunków widoczności na zatrzymanie oraz zaprojektowania dwupasowych odcinków łącznic wjazdowych i wyjazdowych, co w świetle rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie wymagało zajęcia dodatkowego terenu na zrealizowanie tych elementów inwestycji. Organ odwoławczy w wystarczający zaś sposób wykazał, iż posadowienie zbiornika retencyjnego na nieruchomości skarżących jest wynikiem najkorzystniejszych rozwiązań technicznych w tym zakresie, normowanych stosownymi w tym względzie przepisami dotyczącymi technicznych warunków realizacji i usytuowania tego rodzaju inwestycji.

217 II OSK 1968/10 Wyrok NSA Data orzeczenia r. Wyrok oddalający skargę na wyrok WSA 1722/09 Organ właściwy do wydania decyzji o lokalizacji drogi nie jest natomiast upoważniony do korygowania rozwiązań przyjętych we wniosku o ustalenie lokalizacji drogi. Zadaniem organu jest dokonanie oceny czy wnioskowane ustalenie lokalizacji drogi nie pozostaje w sprzeczności z przepisami prawa.

218 II SA/Gd 47/11 Wyrok WSA Gdańsk data orzeczenia Przepisy specustawy drogowej nie upoważniają organów orzekających do oceny racjonalności czy słuszności rozwiązań projektowych przyjętych we wniosku o udzielanie zezwolenia na realizację inwestycji drogowej, należy podzielić odnośnie wyboru przez inwestora najbardziej korzystnych rozwiązań lokalizacyjnych bądź technicznych dotyczących budowy drogi. W ocenie Sądu, nie zwalnia to organów od dokonania oceny prawidłowości kwestionowanego przez stronę zakresu wywłaszczenia nieruchomości. Organ wydający decyzję winien rozważyć zasadność zakresu wywłaszczenia w kontekście realizacji celów ustawy. Winien on zatem przede wszystkim ustalić czy podlegające wywłaszczeniu nieruchomości są zgodnie z projektem przeznaczone pod realizację inwestycji drogowej.

219 VII SA/Wa 1854/11 - Wyrok WSA w Warszawie data orzeczenia Do wniosku inwestor załączył także decyzję Prezydenta Miasta o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia. Wskazać w tym miejscu dodatkowo należy, że na etapie tego właśnie postępowania, zakończonego decyzją środowiskową, odbyło się wariantowanie przebiegu przedmiotowej inwestycji i to właśnie w tym postępowaniu strony mogły wnosić uwagi co do przebiegu projektowanej inwestycji.

220 VII SA/Wa 1854/11 - Wyrok WSA w Warszawie data orzeczenia W toku postępowania organy winny więc były ocenić kompletność złożonego wniosku oraz ustalić, czy spełnia on inne przesłanki określone przepisami ustawy. Co do przebiegu inwestycji były natomiast tym wnioskiem związane i tylko w razie stwierdzenia, iż kształt inwestycji w wersji zgłoszonej narusza normę prawną, mogły czy wręcz zobligowane były do odmowy -w całości lub w częściwydania zezwolenia na realizację inwestycji drogowej w wersji przedstawionej. Natomiast organ właściwy do wydania decyzji pozwalającej na realizację inwestycji drogowej, winien wykazać, iż wywłaszczenie uzasadnione jest konkretną potrzebą związaną z realizacją celu publicznego. Organ winien zatem rozważyć zwrócenie się do inwestora o zajęcie stanowiska w tej kwestii.

221 VII SA/Wa 961/11 Wyrok WSA Warszawa data orzeczenia r. Organ administracji publicznej orzekający w zakresie decyzji ZRiD, jest obowiązany w każdym przypadku zweryfikować zasadność zarzutów odwołania w zakresie ewentualnego istnienia rozwiązań alternatywnych, zapewniających możliwość realizacji tego samego celu publicznego przy ograniczeniu stopnia ingerencji w prawa własności osób trzecich - Minister Infrastruktury wystąpił do inwestora, wzywając go do wypowiedzenia się, czy istnieje możliwość zmiany lokalizacji planowanej inwestycji, polegającej na ominięciu nieruchomości skarżących. Inwestor wyczerpująco ustosunkował się do kwestii podniesionych w odwołaniu, wykazując optymalność przedmiotowego wariantu inwestycji.

222 Podsumowanie. Prawidłowym wydaje się stanowisko dopuszczające ocenę przebiegu inwestycji, tylko i wyłącznie co do zgodności z prawem. Wymagania dotyczące ochrony uzasadnionych interesów osób trzecich, dotyczą w szczególności zapewnienia im dostępu do drogi publicznej, możliwości korzystania z urządzeń infrastrukturalnych czy też ochrony przed hałasem. Organ powinien dokonać oceny zasadności zakresu wywłaszczenia. Organ decydując o podziale nieruchomości i ustaleniu linii rozgraniczających inwestycję winien jednak rozważyć, czy wynikające z tego pozbawienie prawa własności jest konieczne i czy nie może odbyć się mniejszym dla właścicieli kosztem.

223 Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego a specustawa drogowa.

224 VII SA/Wa 1854/11 - Wyrok WSA w Warszawie data orzeczenia r. W art. 11 ust. 2 specustawa wyłącza stosowanie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a to oznacza, iż zapisami planistycznymi organy nie mogły się kierować ani ich uwzględniać.

225 Podmioty uprawnione do występowania z wnioskiem o uzyskanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej

226 Właściciele dróg zgodnie z ustawą o drogach publicznych Drogi krajowe stanowią własność Skarbu Państwa. Drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne stanowią własność właściwego samorządu województwa, powiatu lub gminy.

227 Zarządca drogi art.19 ustawy o drogach publicznych 1. Organ administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego, do którego właściwości należą sprawy z zakresu planowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg, jest zarządcą drogi. 2. Zarządcami dróg, z zastrzeżeniem ust. 3, 5 i 8, są dla dróg: 1) krajowych - Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad; 2) wojewódzkich - zarząd województwa; 3) powiatowych - zarząd powiatu; 4) gminnych - wójt (burmistrz, prezydent miasta).

228 Drogi krajowe w obszarze miasta na prawach powiatu Zarządcą wszystkich dróg publicznych w obszarze miasta na prawach powiatu, z wyjątkiem dróg krajowych o klasie autostrady lub drogi ekspresowej, jest prezydent tego miasta. Prezydent miasta jest wnioskodawcą inwestycji drogowych dotyczących budowy dróg publicznych w obszarze miasta na prawach powiatu, za wyjątkiem autostrady i drogi ekspresowej.

229 IV SA/Wa 1086/09 - Wyrok WSA w Warszawie Data orzeczenia /2 W art. 20 ustawy o drogach publicznych wymienione zostały kompetencje, uprawnienia jakie w szczególności przysługują zarządcy drogi, do jednych z nich wymienionych w pkt. 3 należy pełnienie funkcji inwestora. Podnieść przy tym należy, iż w art. 21 ustawy o drogach publicznych wskazano, że zarządca drogi może wykonywać swoje obowiązki przy pomocy jednostki organizacyjnej będącej zarządem drogi, utworzonej odpowiednio przez sejmik województwa, radę powiatu lub radę gminy.

230 IV SA/Wa 1086/09 - Wyrok WSA w Warszawie Data orzeczenia /2 W ocenie Sądu, nie można utożsamiać funkcji Zarządcy Drogi z Zarządem Drogi. Zarząd jak wskazano powyżej jest jedynie jednostką organizacyjną przy pomocy której Zarządca wykonuje powierzone mu obowiązki. Zarząd jako jednostka organizacyjna, nie może wystąpić z wnioskiem o wydanie na rzecz Zarządu decyzji ustalającej lokalizację drogi w oparciu o przepisy Specustawy, nawet jeżeli z jego statutu wynika, iż pełni on funkcje inwestora. Z wnioskiem takim może bowiem wystąpić jedynie Zarządca.

231 II OSK 984/10 - Wyrok NSA Data orzeczenia Wojewódzki Sąd Administracyjny wyjaśnił, że analiza powołanych przepisów wskazuje, że Miejski Zarząd Dróg i Mostów jest jednostką organizacyjną, przy pomocy której Prezydent wykonuje swoje zadania jako zarządca dróg publicznych na obszarze miasta i nie może on wystąpić z wnioskiem o wydanie na swoją rzecz decyzji zezwalającej na realizację drogi w oparciu o przepisy Specustawy. Z wnioskiem takim w myśl art. 11a wystąpić może bowiem jedynie zarządca drogi.

232 II SA/Ke 257/11 Wyrok WSA w Kielcach data orzeczenia Postępowanie w kontrolowanej przez Sąd sprawie zostało prawidłowo wszczęte przez organ I instancji, tj. Prezydenta Miasta na wniosek Dyrektora Miejskiego Zarządu Dróg, działającego jako pełnomocnik zarządcy dróg publicznych, którym jest Prezydent Miasta (pełnomocnictwo udzielone na podstawie art. 21 ust. 1a ustawy o drogach publicznych akt notarialny z dnia 4.VIII.2003r. Rep. A Nr 2691/2003).

233 Uchwała 7 sędziów NSA 19 maja 2003 r. (sygn. akt OPS 1/03 ) z dnia Prezydent sprawujący funkcję starosty nie może jednocześnie występować w imieniu gminy jako strona w sprawie i jako organ ją rozpatrujący. W konkluzji uchwały Naczelny Sąd Administracyjny doszedł do przekonania, że prezydent miasta na prawach powiatu jako organ wykonawczy miasta i reprezentujący je na zewnątrz oraz także jako pracownik urzędu miasta, a jednocześnie sprawujący funkcję starosty, podlega wyłączeniu na podstawie art pkt 1 i 4 K.p.a., co w konsekwencji wyłącza możliwość upoważniania przez niego do załatwienia tej sprawy jego zastępców i pozostałych pracowników urzędu miasta.

234 Art Kodeksu postępowania administracyjnego Pracownik organu administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie: 1) w której jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki, 2) swego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia, 3) osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli, 4) w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednej ze stron, albo w której przedstawicielem strony jest jedna z osób wymienionych w pkt 2 i 3, 5) w której brał udział w niższej instancji w wydaniu zaskarżonej decyzji, karne, 6) z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub 7) w której jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej.

235 II SA/Bk 378/09 - Wyrok WSA w Białymstoku Data orzeczenia Prezydent miasta na prawach powiatu działający jako starosta podlega wyłączeniu na podstawie art pkt 1 i 4 Kodeks postępowania administracyjnego od wydania decyzji z wniosku o lokalizację drogi gminnej złożonego na podstawie Specustawy.

236 II SA/Bk 621/08 - Wyrok WSA w Białymstoku Data orzeczenia Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku orzekając w innym składzie, lecz w podobnej sprawie - ustalenia lokalizacji drogi gminnej w Białymstoku, wyrokiem z dnia r. (sygn. akt II SA/Bk 378/09) uchylił wydane w tej sprawie decyzje organów obu instancji. Skład orzekający w przytoczonej sprawie wyraził pogląd o niedopuszczalności prowadzenia przez prezydenta miasta Białystok postępowania administracyjnego w sprawie, w której prezydent ten jako zarządca drogi jest wnioskodawcą, a gmina, którą prezydent reprezentuje nabywa prawa majątkowe w konsekwencji wydania decyzji uwzględniającej wniosek. Większość składu Sądu orzekającego w niniejszej sprawie nie podziela poglądu wyrażonego w uzasadnieniu wyroku wydanego w sprawie II SA/Bk 378/09. W przypadku braku wyraźnej regulacji o funkcji organu, w określeniu roli, w jakiej organ występuje pomocne być może określenie, czy organ działa w interesie danej jednostki samorządu terytorialnego, czy w szerszym celu publicznym. Drogi publiczne tworzą sieć powszechnie dostępną, z której może korzystać każdy zgodnie z ich przeznaczeniem. Drogi publiczne należące formalnie do jednostek samorządu terytorialnego nie są budowane i utrzymywane w interesie tych jednostek samorządu, a ściślej w interesie mieszkańców gminy, powiatu czy województwa tworzących wspólnotę samorządową, ale w interesie wszystkich potencjalnych użytkowników sieci dróg.

237 II SA/Bk 715/09 - Postanowienie WSA w Białymstoku Data orzeczenia Zdaniem składu orzekającego w niniejszej sprawie, istnieje uzasadniona przyczyna, dla której należałoby się wstrzymać z wydaniem wyroku w niniejszej sprawie do czasu rozpatrzenia przez NSA skarg kasacyjnych od wyroku WSA w Białymstoku, wydanego w sprawie II SA/Bk 378/09. Kwestia potrzeby (konieczności) wyłączenia prezydenta miasta na prawach powiatu od rozpoznania własnego wniosku o lokalizację drogi gminnej na obszarze miasta w oparciu o przepisy specustawy drogowej, jest dyskusyjna. W samym Data sądzie orzeczenia administracyjnym w Białymstoku nie udało się wśród sędziów orzekających w tego rodzaju sprawach, doprowadzić do jednolitości stanowisk w tej materii. Zawieszenie postępowania sądowego w sprawie niniejszej służy zapobiegnięciu sytuacji odmiennych rozstrzygnięć sądowych w tożsamych sprawach.

238 II OSK 88/10 Wyrok NSA Data orzeczenia ( dotyczy wyroku WSA z II SA/Bk 378/09 ) Powołana ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych nie wprowadza wyłączenia prezydenta miasta na prawach powiatu w sprawach wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji drogi gminnej. Wykonywanie kompetencji w zakresie administracji publicznej nie stanowi wyłącznie przyznania korzyści wspólnotom samorządowym ale też Skarbowi Państwa. Tak według art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych "Nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych". Prowadziłoby do wywodzenia podstaw do wyłączenia organów administracji rządowej.

239 II OSK 1166/10 - Wyrok NSA Data orzeczenia W ocenie Sądu I. instancji prezydent miasta na prawach powiatu nie podlega wyłączeniu na podstawie art.24 1 pkt 1 i 4 K.p.a., w sprawie której stroną postępowania jest miasto, gdyż sprawując funkcję prezydenta, nie jest pracownikiem gminy ani też jej przedstawicielem w rozumieniu przepisów art.95 k.c. Zdaniem Sądu pracownik urzędu gminy nie pozostaje z racji swego zatrudnienia w żadnym stosunku prawnym z gminą, a pracodawcą dla prezydenta jest urząd gminy, a nie gmina. Prezydent Miasta Szczecin w urzędzie gminy jest zatrudniony na podstawie wyboru i wydając decyzję z zakresu administracji publicznej działa jako pracownik urzędu jednostki samorządu terytorialnego, a nie gminy. Skoro więc prezydent, orzeka o ustaleniu lokalizacji drogi m. in. na działkach będących własnością gminy, to decyduje o majątku gminy, a nie urzędu.

240 IV SA/Po 825/11 Wyrok WSA w Poznaniu Data orzeczenia W niniejszej sprawie nie zaistniała którakolwiek z przesłanek wyłączenia Prezydenta Miasta P. od jej rozpoznania i rozstrzygnięcia. W szczególności Prezydent nie orzekał o interesie majątkowym gminy miejskiej w P. Zamysł dokonania inwestycji polegającej na budowie drogi gminnej nie miał na celu zapewnienia dochodów Miastu P. Powierzenie właściwości rzeczowej prezydentowi miasta na prawach powiatu do prowadzenia postępowania w zakresie zezwolenia na realizację inwestycji drogowej w zakresie dróg powiatowych i gminnych skutkuje tym, że miasto, którego jest on prezydentem, nie ma prawa strony w takim postępowaniu.

241 II SA/Ke 257/11 Wyrok WSA w Kielcach data orzeczenia Sąd uznał, że zarzut skargi, dotyczący niezastosowania w sprawie przepisu art pkt 1 i pkt 4 kpa "w sytuacji, gdy Prezydent Miasta, pełniący jednocześnie funkcję organu miasta na prawach powiatu powinien być wyłączony" - jest niezasadny. W specustawie drogowej nie wprowadzono zapisu o wyłączeniu prezydenta miasta na prawach powiatu od orzekania. Pomimo wielu zmian wprowadzonych do tej ustawy, nadal kompetencje do wydawania decyzji o ustaleniu lokalizacji dróg publicznych, a od 2008r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pozostawiono wojewodom i starostom (prezydentom miasta na prawach powiatu).

242 Zasady stosowania innych ustaw Do postępowania w sprawach dotyczących wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, z zastrzeżeniem przepisów niniejszej ustawy ( art.11c). W sprawach dotyczących zezwolenia na realizację inwestycji drogowej nieuregulowanych w niniejszej ustawie stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, z wyjątkiem art. 28 ust. 2 ( art.11i ). W sprawach dotyczących zezwolenia na realizację inwestycji drogowej nie stosuje się przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ( art.11i ust.2 ). Do gruntów rolnych i leśnych objętych decyzjami o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej nie stosuje się przepisów o ochronie gruntów rolnych i leśnych (art.21). W sprawach nieuregulowanych w rozdziale 3 ustawy stosuje się przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami (art. 23 ).

243 W sprawach dotyczących zezwolenia na realizację inwestycji drogowej nieuregulowanych w niniejszej ustawie stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, z wyjątkiem art. 28 ust. 2.

244 Definicje ustawowe OBIEKTY BUDOWLANE BUDYNKI z instalacjami i urządzeniami BUDOWLE Obiekty małej architektury Trwale związany z gruntem, Wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych Posiada fundament i dach Nie jest budynkiem Nie jest obiektem małej architektury, Takie jak.. Niewielkie obiekty, Takie jak:

245 Budynki - definicja budynek obiekt budowlany : który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;

246 Obiekt małej architektury niewielkie obiekty, a w szczególności: kultu religijnego, jak: kapliczki, krzyże przydrożne, figury, posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej, użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku, jak: piaskownice huśtawki, drabinki, śmietniki;

247 USTAWA z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych budowli należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;

248 USTAWA z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych Obiekt liniowy należy przez to rozumieć obiekt budowlany, którego charakterystycznym parametrem jest długość, w szczególności droga wraz ze zjazdami, linia kolejowa, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i, umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable w niej zainstalowane nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego.

249 Urządzenia budowlane należy przez to rozumieć urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki

250 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach 1. Szczegółowe warunki techniczne dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunki ich umieszczania na drogach dla: 1) znaków drogowych pionowych - określa załącznik nr 1 do rozporządzenia; 2) znaków drogowych poziomych - określa załącznik nr 2 do rozporządzenia; 3) sygnałów drogowych - określa załącznik nr 3 do rozporządzenia; 4) urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego - określa załącznik nr 4 do rozporządzenia.

251 Urządzenia bezpieczeństwa ruchu drogowego Urządzenia bezpieczeństwa ruchu drogowego nie są obiektami budowlanymi ani urządzeniami budowlanymi. Wykonanie urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego nie stanowi wykonania robót budowlanych nie wymaga zatem uzyskania pozwolenia na budowę ani dokonania zgłoszenia a co za tym idzie prowadzenia dziennika budowy. Do urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego zaliczają się min : bramownice, urządzenia wchodzące w skład elektronicznego systemu poboru opłat, słupki blokujące wjazd oraz osłony przeciwhałasowe.

252

253 Tymczasowy obiekt budowlany Należy przez to rozumieć obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przekrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe.

254 II SA/Bk 563/10 - Wyrok WSA w Białymstoku z dnia r. Fakt, iż ustawa "Prawo budowlane" nie definiuje pojęcia "barakowozu" jest bez znaczenia dla stosowania przepisów ustawy w odniesieniu do tych obiektów. Nie każde pojęcie ma prawną definicję. Zaniechanie przez ustawodawcę zdefiniowania jakiegoś pojęcia na użytek konkretnej ustawy oznacza dopuszczalność odwołania się do definicji języka potocznego. W języku potocznym przez "barakowóz" rozumie się "barak na kołach", a ponieważ "barak" jest - wedle słownika języka polskiego - prowizorycznym budynkiem, "barakowóz" będzie prowizorycznym budynkiem na kołach.

255 Definiowane pojęcia ROBOTY BUDOWLANE BUDOWA Inne roboty budowlane ODBUDOWA ROZBUDOWA NADBUDOWA PRZEBUDOWA MONTAŻ REMONT ROZBIÓRKA

256 Przebudowa to wykonanie robót budowlanych w wyniku których następuje: zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów (kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość lub ( kondygnacji liczba zmiana charakterystycznych parametrów niewymagających zmiany granic pasa drogowego

257 Przebudowa drogi Wykonywanie robót, w których wyniku następuje podwyższenie parametrów technicznych i eksploatacyjnych istniejącej drogi, niewymagających zmiany granic pasa drogowego

258 Pas drogowy Wydzielony liniami granicznymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią, w którym są zlokalizowane droga oraz obiekty budowlane i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także urządzenia związane z potrzebami zarządzania drogą.

259 Remont wykonywanie w istniejącym obiekcie robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego z dopuszczeniem użycia wyrobów budowlanych innych niż w stanie pierwotnym ( konserwacji (niestanowiących bieżącej

260 Remont drogi Wykonywanie robót przywracających pierwotny stan drogi, także przy użyciu wyrobów budowlanych innych niż użyte w stanie pierwotnym.

261 Utrzymanie drogi Wykonywanie robót konserwacyjnych, porządkowych i innych zmierzających do zwiększenia bezpieczeństwa i wygody ruchu, w tym także odśnieżanie i zwalczanie śliskości zimowej.

262 Zasady wydawania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej

263 Decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej wydaje się w terminie 90 dni od dnia złożenia wniosku. Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej może być wydana po uprzednim przeprowadzeniu oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, jeżeli jest ona wymagane przepisami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

264 Decyzja o zezwoleniu na realizację drogi zawiera ( dodatkowo ) : Oznacza nieruchomości bądź ich części według katastru nieruchomości, które stają się własnością zarządcy drogi Określa ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości niezbędne do dokonania przebudowy istniejącej sieci uzbrojenia terenu Określa niezbędne przebudowy dróg innych kategorii niż realizowana i zezwala na dokonanie takiej przebudowy.

265 Organy odwoławcze od decyzji o realizacji inwestycji drogowej Od decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stronie służy odwołanie do organu wyższego stopnia, którym jest: wojewoda w przypadku wydania decyzji przez starostę minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej w przypadku wydania decyzji przez wojewodę.

266 Terminy rozpatrywania odwołań i skarg od decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej Odwołanie strony od decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej rozpatruje się w terminie 30 dni, Skargę do sądu administracyjnego od decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej rozpatruje się w terminie dwóch miesięcy.

267 Kary za niewydanie w terminie 90 dni decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (art.11h) W przypadku gdy właściwy organ nie wyda decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej w terminie 90 dni od dnia złożenia wniosku o wydanie takiej decyzji, organ wyższego stopnia wymierza temu organowi, w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie, karę w wysokości 500 zł za każdy dzień zwłoki. Wpływy z kar stanowią dochód budżetu państwa. Karę uiszcza się w terminie 14 dni od dnia doręczenia postanowienia, o którym mowa w ust. 1. W przypadku nieuiszczenia kary, o której mowa w ust. 1, podlega ona ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Do terminu, o którym mowa w ust. 1, nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa do dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.

268 Lex specialis do kpa w postępowaniach odwoławczych i sądowych W postępowaniu przed organem odwoławczym oraz przed sądem administracyjnym nie można uchylić decyzji w całości ani stwierdzić jej nieważności, gdy wadą dotknięta jest tylko część decyzji dotycząca odcinka drogi, nieruchomości, działki.

269 II SA/Gl 960/08 Wyrok WSA w Gliwicach data orzeczenia Przepis art. 11 g ust. 3, zdaniem składu orzekającego, stanowi lex specialis w stosunku do art i 2 k.p.a. dopuszcza on bowiem możliwość wydania decyzji uchylającej w części decyzję organu I instancji i przekazania sprawy w tym zakresie organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia. Zauważyć wreszcie należy, że przepisy specustawy nie zwolniły organów orzekających na podstawie jej przepisów z wynikającego z art k.p.a. obowiązku wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego, czy kierowania się określoną w art. 7 tej ustawy zasadą prawdy obiektywnej. Tym samym okoliczność, że Wojewoda działający w sprawie jako organ odwoławczy nie był uprawniony do dokonania zmian w decyzji lokalizacyjnej dotyczącej usytuowania zatoki dla autobusów, nie oznaczała braku możliwości wydania przez niego opartej na przepisie art. 11 g ust. 3 specustawy orzeczenia uchylającego w tej części zaskarżoną decyzję i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji celem rozważenia możliwości wprowadzenia korekty do tej decyzji.

270 Ograniczenia w zakresie stwierdzania nieważności decyzji art. 31 ust. 1 Nie stwierdza się nieważności ostatecznej decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, jeżeli wniosek o stwierdzenie nieważności tej decyzji został złożony po upływie 14 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna, a inwestor rozpoczął budowę drogi. Art Kodeksu postępowania administracyjnego stosuje się odpowiednio.

271 Ograniczenia w zakresie stwierdzania nieważności decyzji art. 31 ust. 2 W przypadku uwzględnienia skargi na decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, której nadano rygor natychmiastowej wykonalności, sąd administracyjny po upływie 14 dni od dnia rozpoczęcia budowy drogi może stwierdzić jedynie, że decyzja narusza prawo z przyczyn wyszczególnionych w art. 145 lub 156 Kodeksu postępowania administracyjnego.

272 Rozpoczęcie budowy następuje z chwilą podjęcia prac przygotowawczych na terenie budowy. ( art. 42 ) Pracami przygotowawczymi są: 1) wytyczenie geodezyjne obiektów w terenie; 2) wykonanie niwelacji terenu; 3) zagospodarowanie terenu budowy wraz z budową tymczasowych obiektów; 4) wykonanie przyłączy do sieci infrastruktury technicznej na potrzeby budowy.

273 II OSK 849/09 - Wyrok NSA Data orzeczenia Zgodnie z art. 31 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r., sąd administracyjny uwzględniając skargę na decyzję o ustaleniu lokalizacji drogi, której nadano rygor natychmiastowej wykonalności, po upływie 14 dni od dnia rozpoczęcia budowy może jedynie stwierdzić, że decyzja ta narusza prawo z przyczyn określonych w art. 145 lub 156 k.p.a. W takim przypadku decyzja obarczona wadami uzasadniającymi wznowienie postępowania administracyjnego lub stwierdzenie jej nieważności będzie nadal obowiązywała, a stronom, które poniosły szkodę z powodu wydania takiej decyzji przysługują roszczenia odszkodowawcze.

274 II OSK 984/10 - Wyrok NSA Data orzeczenia W myśl art. 31 ust. 2 tej ustawy sąd administracyjny uwzględniając skargę na decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, której nadano rygor natychmiastowej wykonalności, po upływie 14 dni od dnia rozpoczęcia budowy może jedynie stwierdzić że decyzja ta narusza prawo z przyczyn określonych w art. 145 lub 156 kpa. Reasumując, niezależnie od charakteru stwierdzonej wadliwości decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, w przypadku zaistnienia przesłanek, o których mowa w art. 31 ust. 2 ustawy o szczególnych zasadach, uchylenie tej decyzji przez sąd administracyjny zostało przez ustawodawcę wykluczone. Ubocznie wskazać należy, co czynił z resztą już Sąd I instancji, że stronom, które poniosły szkodę z powodu wydania decyzji obarczonej taką wadą będą przysługiwały roszczenia odszkodowawcze (por. wyrok NSA z r., sygn. II OSK 993/09).

275 II OSK 1947/11 Wyrok NSA data orzeczenia Celem przepisu art. 31 ust. 2 "specustawy" jest uniemożliwienie usunięcia z obrotu prawnego zezwolenia na realizację inwestycji drogowej, jeżeli decyzji tej nadano rygor natychmiastowej wykonalności a sąd administracyjny orzeka po upływie 14 dni od rozpoczęcia budowy drogi. W takiej sytuacji w wypadku stwierdzenia istnienia naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania ( art. 145 k.p.a.) lub do stwierdzenia nieważności decyzji ( art. 156 k.p.a.) Sąd może jedynie stwierdzić, że decyzja naruszyła prawo z przyczyn wyszczególnionych w art. 145 lub 156 k.p.a.

276 II OSK 993/09 - Wyrok NSA Data orzeczenia Decyzja Wojewody..posiadała rygor natychmiastowej wykonalności. Nieistotne jest przy tym, że organ odwoławczy uchylił tą decyzję w części dotyczącej nadania owego rygoru, gdyż walor prawny ma wyłącznie fakt, że taki rygor decyzja ta posiadała. W tej sytuacji uznać trzeba, że ustawodawca pod pojęciem "decyzji, której nadano rygor natychmiastowej wykonalności" rozumiał, zarówno decyzję organu I instancji posiadająca taki rygor, jak i decyzję ostateczną. Każda bowiem decyzja ostateczna, której wykonania nie wstrzymano posiada ze swojej istoty właśnie rygor natychmiastowej wykonalności. W rozpoznawanej sprawie rozpoczęcie robót budowlanych nastąpiło na długo przed rozpoznawaniem skargi przez Sąd I instancji. Art. 31 ust. 2 powołanej ustawy winien mieć więc w sprawie pełne zastosowanie.

277 II OSK 1947/11 Wyrok NSA data orzeczenia Okoliczność, iż decyzja organu I instancji została w postępowaniu odwoławczym pozbawiona rygoru natychmiastowej wykonalności nie ma w omawianej kwestii istotnego znaczenia, skoro Sąd badał jej zgodność z prawem na datę jej wydania. Należy też zauważyć, że inwestor miał podstawy kontynuować rozpoczętą w dniu 20 lipca 2010 r. realizację inwestycji wpierw na podstawie decyzji pierwszoinstancyjnej opatrzonej rygorem natychmiastowej wykonalności a następnie na podstawie ostatecznej decyzji organu odwoławczego. Trafnie więc Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że w sprawie zaistniały przesłanki do zastosowania art. 31 ust. 2 "specustawy".

278 II OSK 2148/10 - Wyrok NSA data orzeczenia podobnie Wyrok NSA II OSK 1948/11 z dnia /3 Przepis art. 31 ust. 2 Specustawy odnosi się do decyzji organu pierwszej instancji o pozwoleniu na budowę drogi, której nadano rygor natychmiastowej wykonalności i nie zawiera ograniczeń w zakresie orzekania przez sąd administracyjny w stosunku do decyzji organu odwoławczego.

279 II OSK 2148/10 - Wyrok NSA 2/3 Przepis art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r., odniósł się do decyzji organu pierwszej instancji o pozwoleniu na budowę drogi, której nadano rygor natychmiastowej wykonalności, a nie decyzji organu drugiej instancji (organu odwoławczego).

280 II OSK 2148/10 - Wyrok NSA 3/3 Z przepisu tego wynika jedynie sposób orzekania przez sąd administracyjny w stosunku do decyzji organu pierwszej instancji, jeżeli tej decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności i upłynęło 14 dni od dnia rozpoczęcia budowy drogi, a są podstawy do objęcia orzekaniem sądu administracyjnego także tej decyzji, a nie tylko zaskarżonej decyzji organu odwoławczego. Takie rozumienie tego przepisu, z jednej strony zapewnia realną kontrolę sądową zaskarżonej decyzji, ponieważ uchylenie, a nawet stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji (decyzji organu odwoławczego), umożliwia rozpoznanie sprawy i wydanie decyzji zgodnej z prawem, a z drugiej strony pozwala na realizowanie budowy drogi na podstawie decyzji organu pierwszej instancji, której nadano rygor natychmiastowej wykonalności

281 II SA/Gd 47/11 Wyrok WSA Gdańsk z dnia /3 Sąd podziela interpretację art. 31 ust. 2 ustawy, dokonaną w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 listopada 2010 r. sygn. akt II OSK 2148/10. Interpretacja ta dotyczyła treści przepisu w brzmieniu przed zmianą wprowadzoną ustawą z dnia 25 lipca 2008 r., wyrażone stanowisko zachowuje jednak, w ocenie Sądu, aktualność także w obecnym stanie prawnym.

282 II SA/Gd 47/11 Wyrok WSA Gdańsk z dnia /3 Przepis art. 31 ust. 2 ustawy odnosi się do decyzji organu pierwszej instancji, której nadano rygor natychmiastowej wykonalności i nie zawiera ograniczeń w zakresie orzekania przez sąd administracyjny w stosunku do decyzji organu odwoławczego.

283 I SA/Wa 1524/11 - Wyrok WSA w Warszawie Na gruncie art. 6 pkt 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami nie tylko budowa drogi publicznej jest realizacją celu publicznego, ale również jest realizacją tego celu jej utrzymywanie. W odniesieniu do celu publicznego związanego z budową i utrzymaniem określonych "obiektów liniowych" (np. pasy drogowe autostrady), sam fakt zakończenia robót budowlanych przy ich wznoszeniu nie oznacza, że ów cel został już w pełni zrealizowany. Odtąd jego realizacja wyraża się w dalszym utrzymywaniu infrastruktury dla zapewnienia możności jej ciągłej eksploatacji. Zagwarantowanie stałości lokalizacji wymaga uregulowania stanu prawnego nieruchomości. To z kolei uzasadnia dopuszczalność skorzystania z instytucji wywłaszczenia dla już wybudowanej drogi.

284 Propozycja nowego art.11 ga Art. 11ga. Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej może być w każdym czasie, na wniosek właściwego zarządcy drogi, uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał lub przez organ wyższego stopnia, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się temu, przemawia za tym interes społeczny oraz wyszły na jaw okoliczności faktyczne lub dowody, które uniemożliwiają lub w istotny sposób ograniczają możliwość realizacji inwestycji drogowej.

285 Nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności (art.17) Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych nadają decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej rygor natychmiastowej wykonalności na wniosek właściwego zarządcy drogi, uzasadniony interesem społecznym lub gospodarczym. Nadanie decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności : zobowiązuje do niezwłocznego wydania nieruchomości, opróżnienia lokali i innych pomieszczeń; uprawnia do faktycznego objęcia nieruchomości w posiadanie przez właściwego zarządcę drogi; uprawnia do rozpoczęcia robót budowlanych.

286 Zasady nadawania rygoru natychmiastowej wykonalności Nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności następuje na wniosek zawarty w samej decyzji lub na odrębny wniosek złożony po wydaniu decyzji. W pierwszym przypadku nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności następuje w samej decyzji. Natomiast w drugim przypadku, nadanie rygoru nastąpić winno odrębnym postanowieniem, przy czym rygor ten może być nadany jedynie przed uostatecznieniem się decyzji. Wyrok II SA/Gd WSA Gdańsk z dnia

287 Nowy ust. 5 w art. 17 5) uprawnia do wydania przez właściwy organ dziennika budowy.

288 I SA/Wa 1447/06 wyrok wsa w Warszawie LEX nr Nie tylko planowane terminy realizacji inwestycji, czy też finansowanie inwestycji z funduszy europejskich oznaczają "uzasadniony przypadek", o którym mowa w art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych, ale również poprawa jakości i bezpieczeństwa ruchu użytkowników dróg jest zawsze "uzasadnionym przypadkiem" w rozumieniu tego przepisu.

289 I SA/Wa 1099/06 wyrok wsa w Warszawie LEX nr W sytuacji gdy konieczność wydania decyzji w trybie art. 17 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych (Dz. U. Nr 80, poz. 721 ze zm.) uzasadniają względy społeczne i gospodarcze, konieczność poprawy ruchu drogowego oraz jego płynności i efektywnego gospodarowania publicznymi środkami finansowymi. Nie budzi zastrzeżeń przyjęcie, że zachodzi "uzasadniony przypadek" w rozumieniu art. 17 ustawy.

290 I SA/Wa 1924/06 wyrok wsa w Warszawie LEX nr Pojęcie "uzasadnionego przypadku" nie zostało zdefiniowane w ustawie z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych (Dz. U. Nr 80, poz. 721 ze zm.) co oznacza, że ustawodawca pozostawił organowi administracji swobodę w ocenie, czy taki uzasadniony przypadek ma miejsce. Oczywiście nie może to oznaczać arbitralności, czy dowolności ocen, a dokonana ocena musi być dostatecznie przez organ administracji uzasadniona przesłankami odnoszącymi się do konkretnej sprawy

291 I SA/Wa 1216/05 wyrok wsa w Warszawie LEX nr Powoływanie się na poprawę jakości i bezpieczeństwa ruchu użytkowników drogi nie jest "uzasadnionym przypadkiem" w rozumieniu art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych (Dz. U. Nr 80, poz. 721 ze zm.), gdyż problem ten dotyczy wszystkich dróg w Polsce. Również nie jest takim przypadkiem fakt, że zwłoka w zajęciu nieruchomości może spowodować przedłużenie zakończenia inwestycji, gdyż to także jest powszechny problem, dotyczący wszystkich dróg.

292 I SA/Wa 804/07 wyrok wsa w Warszawie LEX nr Potrzeba zastosowania rozwiązania przyjętego w art. 17 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych (Dz. U. Nr 80, poz. 721 ze zm.) musi być indywidualnie uzasadniona w odniesieniu do każdej konkretnej nieruchomości.

293 I OSK 1040/09 - Wyrok NSA Data orzeczenia Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego w niniejszej sprawie zachodzi uzasadniony przypadek dla wydania zezwolenia na niezwłoczne zajęcie nieruchomości skarżącego, na podstawie art. 17 ust. 1 i 2 ustawy z 10 kwietnia 2003 r. Z analizy wniosku zarządcy drogi wynika bowiem, że budowa drogi klasy GP, łączącej - poprzez tereny Gminy Wielka Wieś - Węzeł Radzikowskiego z projektowanym Węzłem Modlnica wraz z budową III etapu Węzła Radzikowskiego obejmuje także powyższy teren, będący własnością skarżącej. Inwestycja ta ma charakter priorytetowy, a za jej realizacją przemawia ważny interes społeczny polegający na konieczności zmiany dotychczasowej sytuacji komunikacyjnej.

294 Budowa dróg publicznych na podstawie prawa budowlanego

295 Pozwolenia na wykonanie robót budowlanych na drogach publicznych - decyzje organów aab Budowa dróg publicznych : decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (Ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych) - pozwolenie na budowę ( Ustawa prawo budowlane ) Przebudowy, remonty lub rozbiórki dróg publicznych zgłoszenie lub pozwolenie na budowę (Ustawa prawo budowlane)

296 Legalność wykonywania robót budowlanych Zasada generalna Art. 28 Roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę z zastrzeżeniem art Lista wyjątków Art. 29 Lista obiektów budowlanych i robót budowlanych zwolnionych z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę: - ust. 1 budowy - ust. 2 roboty budowlane z zastrzeżeniem ust. 3 Obiekty zwolnione z pozwoleń a objęte obowiązkiem zgłoszenia Art. 30

297 Roboty budowlane zwolnione z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę ale objęte obowiązkiem zgłoszenia Zgłoszenia właściwemu organowi wymaga wykonanie robót budowlanych min : remoncie istniejących obiektów budowlanych i urządzeń budowlanych, z wyjątkiem obiektów wpisanych do rejestru zabytków; przebudowie dróg, torów i urządzeń kolejowych;

298 Wyłączenie możliwości zgłoszenia Art. 29 ust. 3. Pozwolenia na budowę wymagają przedsięwzięcia, które wymagają przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, oraz przedsięwzięcia wymagające przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000, zgodnie z art. 59 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

299 Przebudowa lub remont na pozwolenie Pozwolenie na przebudowę lub remont drogi jest wymagane nie dlatego, że była wydana decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach ale jedynie wtedy kiedy w ramach postępowania o wydanie takiej decyzji ( środowiskowej ) została wykonana ocena oddziaływania na środowisko ( art. 29 ust. 3 Pr bud ). Jeżeli taka ocena nie była przeprowadzona przebudowa i remont drogi powyżęj 1 km odbywa się na podstawie zgłoszenia.

300 Wniosek o pozwolenie na budowę 4 egz. projektu budowlanego wraz z opiniami, uzgodnieniami (uzgodnienie z zarządcą drogi), pozwoleniami i innymi dokumentami oraz zaświadczeniem- w terminie ważności oświadczenia o zapewnieniu dostaw mediów oraz warunkach przyłączenia oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane oświadczenie o sporządzeniu projektu zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (jeśli jest wymagana) decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia Wzory wniosków i oświadczeń»

301 Wezwanie do uzupełnienia wniosku Nieprawidłowości wniosku braki materialno - prawne Postanowienie art. 35 ust.3 PB obowiązek usunięcia wskazanych nieprawidłowości oraz termin ich usunięcia, po upływie terminu odmowa zatwierdzenia projektu i udzielenia pozwolenia na budowę Wniosek niekompletny braki formalno-prawne postanowienie art KPA wezwanie do usunięcia braków w terminie 7 dni nieusunięcie braków powoduje pozostawienie wniosku bez rozpatrzenia

302 Projekt budowlany: Projekt zagospodarowania działki lub terenu: Określa granice działki lub terenu Określa usytuowanie, obrys i układy istniejących i projektowanych obiektów budowlanych Określa sieć uzbrojenia terenu Określa sposób odprowadzania ścieków Określa układ komunikacyjny i układ zieleni ze wskazaniem charakterystycznych elementów, wymiarów, rzędnych i wzajemnych odległości obiektów, w nawiązaniu do istniejącej i projektowanej zabudowy terenów sąsiednich. Projekt architektoniczno-budowlany Określa formę, funkcję oraz konstrukcję obiektu budowlanego Określa charakterystykę energetyczną i ekologiczną obiektu Określa proponowane, niezbędne rozwiązanie techniczne oraz materiałowe Zawiera opis dostępności przez osoby niepełnosprawne

303 Kontrola projektu budowlanego przez organ administracji architektoniczno-budowlanej Projekt budowlany: Projekt zagospodarowania działki lub terenu Miejscowy plan Zagospodarowania Przestrzennego lub decyzja o warunkach zabudowy Projekt architektonicznobudowlany Przepisy technicznobudowlane

304 Bez projektu architektoniczno-budowlanego Projekt budowlany = projekt zagospodarowania działki lub terenu przy : budowie lub przebudowie urządzeń budowlanych budowie lub przebudowie podziemnych sieci uzbrojenia terenu, jeżeli całość problematyki może być przedstawiona w projekcie zagospodarowania działki lub terenu.

305 Art. 20 ust. 2 i 3 Projektant ma obowiązek zapewnić sprawdzenie projektu architektoniczno budowlanego pod względem zgodności z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności lub rzeczoznawcę budowlanego. 3. Obowiązek, o którym mowa w ust. 2, nie dotyczy: 1) zakresu objętego sprawdzaniem i opiniowaniem na podstawie przepisów szczególnych; 2) projektów obiektów budowlanych o prostej konstrukcji, jak: budynki mieszkalne jednorodzinne, niewielkie obiekty gospodarcze, inwentarskie i składowe.

306 Uwierzytelnianie kopii dokumentacji stanowiącej część projektu budowlanego. Stanowisko GUNB z dnia Art. 76a Kpa nie może mieć zastosowania do dokumentów umieszczonych w projekcie budowlanym. Organy administracji publicznej nie mają podstawy prawnej żądania notarialnego uwierzytelniania kopii dokumentacji stanowiącej część projektu budowlanego. Podpis projektanta na pierwszej stronie każdego Stanowisko egzemplarza GUNB projektu z dnia jest dla wiarygodności znak zawartych w nim dokumentów wystarczający. Projektant jest również osobą właściwa do uwierzytelniania poszczególnych części swojego opracowania.

307 Wygaśnięcie decyzji o pozwoleniu na budowę nie następuje z mocy prawa Jeżeli budowa nie została rozpoczęta przed upływem 3 lat od dnia, w którym decyzja ta stała się ostateczna lub budowa została przerwana na czas dłuższy niż 3 lata organ administracji który wydał decyzję o pozwoleniu na budowę w I instancji wydaje w trybie art. 162 & 1 pkt 1 i & 3 kpa, decyzję o wygaśnięciu pozwolenia na budowę. Decyzja stwierdzająca wygaśnięcie decyzji o pozwoleniu na budowę ma charakter aktu deklaratoryjnego i wywołuje skutki prawne ex tunc, czyli wstecz, od dnia, w którym powstały przesłanki wygaśnięcia decyzji.

308 Treść zgłoszenia W zgłoszeniu należy określić rodzaj, zakres i sposób wykonywania robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia. Do zgłoszenia należy dołączyć oświadczenie, o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, oraz, w zależności od potrzeb, odpowiednie szkice lub rysunki, a także pozwolenia, uzgodnienia i opinie wymagane odrębnymi przepisami. W razie konieczności uzupełnienia zgłoszenia właściwy organ nakłada, w drodze postanowienia, na zgłaszającego obowiązek uzupełnienia, w określonym terminie, brakujących dokumentów, a w przypadku ich nieuzupełnienia - wnosi sprzeciw, w drodze decyzji.

309 Rozpoczęcie robót na zgłoszenie Zgłoszenia, należy dokonać przed terminem zamierzonego rozpoczęcia robót budowlanych. Do wykonywania robót budowlanych można przystąpić, jeżeli w terminie 30 dni od dnia doręczenia zgłoszenia właściwy organ nie wniesie, w drodze decyzji, sprzeciwu i nie później niż po upływie 2 lat od określonego w zgłoszeniu terminu ich rozpoczęcia.

310 Sprzeciw organu Właściwy organ wnosi sprzeciw, jeżeli: 1) zgłoszenie dotyczy budowy lub wykonywania robót budowlanych objętych obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę; 2) budowa lub wykonywanie robót budowlanych objętych zgłoszeniem narusza ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub inne przepisy; 3) zgłoszenie dotyczy budowy tymczasowego obiektu budowlanego, o którym mowa w art. 29 ust. 1 pkt 12, w miejscu, w którym taki obiekt istnieje.

311 Nałożenie obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę Właściwy organ może nałożyć, w drodze decyzji, obowiązek uzyskania pozwolenia na wykonanie określonego obiektu lub robót budowlanych objętych obowiązkiem zgłoszenia,, jeżeli ich realizacja może naruszać: ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub spowodować: 1) zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia; 2) pogorszenie stanu środowiska lub stanu zachowania zabytków; 3) pogorszenie warunków zdrowotno-sanitarnych; 4) wprowadzenie, utrwalenie bądź zwiększenie ograniczeń lub uciążliwości dla terenów

312 Nieistotne odstąpienie Nie dotyczy: zakresu objętego projektem zagospodarowania działki, ( kondygnacji charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego (kubatura, pow. zabudowy, wysokość, dł., szer., liczba zapewnienia dostępu dla osób niepełnosprawnych zmiany zamierzonego sposobu użytkowania ustaleń MPZP lub WZiZT Nie wymaga: uzyskania opinii, uzgodnień, pozwoleń i innych dokumentów Kwalifikacji dokonuje projektant. ( opis Projektant zamieszcza w projekcie budowlanym informacje dot. odstąpienia (rysunki i

313 Istotne odstąpienie przepisy obowiązujące Art. 36a. 1. Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwolenia na budowę. 2. Właściwy organ uchyla decyzje o pozwoleniu na budowę, w przypadku wydania decyzji, o której mowa w art. 51 ust. 1 pkt W postępowaniu w sprawie zmiany decyzji o pozwoleniu na budowę, przepisy art stosuje się odpowiednio do zakresu tej zmiany.

314 Zmiana specustawy z Art. 32a. Odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego, w zakresie objętym projektem zagospodarowania terenu w liniach rozgraniczających drogi, nie stanowi istotnego odstąpienia, o którym mowa w art. 36a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, jeżeli nie wymaga uzyskania opinii, uzgodnień, pozwoleń i innych dokumentów, wymaganych przepisami szczególnymi.

315 Wprowadzanie odstąpień od pozwolenia na budowę Nieistotne odstąpienie art. 57 ust. 2: odstąpienieistotne art. 36a ust. 1: Załączenie do zawiadomienia o zakończeniu budowy lub wniosku : -o pozwolenie na użytkowanie : administracjiorganudowystąpienie architektoniczno-budowlanej o wydanie decyzjiozmianiepozwolenianabudowę orazzamiennejdokumentacjizałączenie zakresudoodpowiedniodokumentów ( 3 ust. zmiany (art. 36a Kopii rysunków wchodzących w skład zatwierdzonego projektu z naniesionymi zmianami wraz z uzupełniającym opisem Potwierdzenia oświadczenia złożonego przez kierownika budowy o wykonaniu obiektu zgodnie z projektem budowlanym przez projektanta oraz inspektora nadzoru inwestorskiego

316 Zastosowanie art. 50 Postanowienie o wstrzymaniu wykonywania robót budowlanych wydawane jest wtedy gdy roboty te wykonywane są : Bez wymaganego pozwolenia na budowę albo zgłoszenia (w przypadkach innych niż określone w art. 48 lub art. 49), lub W sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź zagrożenie środowiska, lub Na podstawie zgłoszenia z naruszeniem art.. 30 ust. 1, lub W sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu na budowę bądź w przepisach

317 Przed upływem 2 miesięcy od dnia wydania postanowienia, o którym mowa w art. 50 ust. 1, właściwy organ w drodze decyzji: 1) nakazuje zaniechanie dalszych robót budowlanych bądź rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego albo 2) nakłada obowiązek wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, określając termin ich wykonania, albo 3) w przypadku istotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę - nakłada, określając termin wykonania, obowiązek sporządzenia i przedstawienia projektu budowlanego zamiennego, uwzględniającego zmiany wynikające z dotychczas wykonanych robót budowlanych oraz - w razie potrzeby - wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem; przepisy dotyczące projektu budowlanego stosuje się odpowiednio do zakresu tych zmian.

318 Art Decyzja o pozwoleniu na budowę wygasa, jeżeli budowa nie została rozpoczęta przed upływem 3 lat od dnia, w którym decyzja ta stała się ostateczna lub budowa została przerwana na czas dłuższy niż 3 lata. 2. Rozpoczęcie albo wznowienie budowy, w przypadkach określonych w ust. 1, art. 36a ust. 2 albo w razie stwierdzenia nieważności bądź uchylenia decyzji o pozwoleniu na budowę, może nastąpić po wydaniu nowej decyzji o pozwoleniu na budowę, o której mowa w art. 28, albo decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych, o której mowa w art. 51 ust. 4.

319 Uczestnicy procesu budowlanego art.17 ustawy Inwestor Projektant Kierownik budowy / kierownik robót Inspektor Nadzoru Inwestorskiego

320 Obowiązki Inwestora Inwestor jest obowiązany zapewnić: objęcie kierownictwa budowy oraz nadzór nad robotami przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności Inwestor jest obowiązany bezzwłocznie zawiadomić właściwy organ o zmianie: kierownika budowy, inspektora nadzoru inwestorskiego, projektanta sprawującego nadzór autorski, podając, od kiedy nastąpiła zmiana. Do zawiadomienia należy dołączyć oświadczenia ww osób o przejęciu obowiązków

321

322 Samowola budowlana Rodzaje samowoli budowlanej Legalizacja samowoli budowlanej

323 Procedury dotyczące samowoli budowlanej budowa rozbudowa, nadbudowa, odbudowa Art. 48 Budowy wykonane bez pozwolenia na budowę Art. 49b Budowy wykonane bez zgłoszenia

324 Drogi kategorie Kategoria XXV drogi Współczynnik kategorii obiektu 1,0 Współczynnik wielkości obiektu /długość w km / Ł 1 1,0 1 x 1 x 5oo x 50 = > ,5 > ,0 > 20 2,5 1x 2,5 x 500 x 50 = Kategoria XXVIII drogowe obiekty mostowe jak : estakady, kładki, przejścia podziemne, wiadukty, przepusty, tunele Współczynnik kategorii obiektu 5,0 Współczynnik wielkości obiektu /długość w m / Ł 20 1,0 5 x 1 x 500 x50 = > > ,0 > 500 2,5 5 x 2,5 x 500 x 50 =

325 Procedury dotyczące samowoli budowlanej remont, przebudowa, montaż, rozbiórka Art Roboty budowlane wykonane bez pozwolenia na budowę lub bez zgłoszenia

326 Nabywanie nieruchomości pod drogi Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej WYBRANE ZAGADNIENIA DOTYCZĄCE ODSZKODOWAŃ ZA NIERUCHOMOŚCI PRZEJĘTE POD DROGI PUBLICZNE Warszawa 2010

327 Decyzja ustalająca wysokość odszkodowania Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. Odszkodowanie za nieruchomości, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe.

328 Strony postępowania odszkodowawczego Dla ustalenia kręgu stron bez znaczenia jest, czy utracone prawa przysługiwały osobom fizycznym, czy prawnym. Należy zauważyć, iż odszkodowanie może skutecznie otrzymać tylko ten, komu przysługiwało określone prawo rzeczowe w dniu, w którym zrid stał się ostateczny. Określając uprawnionych do otrzymania odszkodowania ustawodawca określił tym samym krąg stron postępowania odszkodowawczego wobec danej nieruchomości. Każda z tych osób musi jednak udowodnić swój przymiot strony dokumentem o przysługiwaniu określonego prawa rzeczowego, jeżeli prawa te nie wynikają z księgi wieczystej. Zasadnicze znaczenie ma więc tu kwestia określenia stanu prawnego nieruchomości na dzień uostatecznienia się decyzji pierwszoinstancyjnej o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, który stanowi podstawę określenia kręgu osób, którym przysługują na ten dzień prawa do nieruchomości. Krąg stron postępowania należy ustalić na podstawie stanu prawnego nieruchomości określonej w księdze wieczystej, zbiorze dokumentów lub innych dokumentach potwierdzających tytuł prawny do nieruchomości (np. decyzji).

329 Inne podmioty uprawnione do roszczeń odszkodowawczych Od generalnej zasady, iż odszkodowanie może skutecznie otrzymać tylko ten, komu przysługiwało określone prawo rzeczowe w dniu, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna, należy ponadto wyodrębnić przypadki, gdy właściciel zbył na rzecz osoby trzeciej roszczenie o odszkodowanie w ramach cesji wierzytelności (art. 509 i 510 Kc). Takie stanowisko zaprezentowano w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego. Tak więc przeniesienie praw do spadku lub udziału w spadku, a także umowa przelewu wierzytelności o roszczenie odszkodowawcze będzie skuteczna i spowoduje, iż stroną postępowania odszkodowawczego będzie nabywca praw do spadku lub udziału w spadku, a także przelewu wierzytelności o roszczenie odszkodowawcze.

330 Podstawy prawne nabycia nieruchomości. Specustawa nie przewiduje samodzielnej regulacji odszkodowawczej, ale zgodnie z art. 12 ust. 5 do ustalenia wysokości i wypłaty odszkodowania, za przejęte z mocy prawa nieruchomości, stosuje się odpowiednio przepisy Ustawy o gospodarce nieruchomościami ( z zastrzeżeniem art. 18 Specustawy). Art. 129 ust.5 Ustawy o gospodarce nieruchomościami wskazuje na sytuacje gdzie postępowanie odszkodowawcze jest prowadzone ex post, już po dokonanym wywłaszczeniu lub innej przymusowej formie odjęcia własności. Właśnie taki przypadek ma miejsce przy ustalaniu odszkodowania za przejęcie praw w trybie Specustawy.

331 Rozprawa administracyjna 1/2 Zawarty w art. 12 ust. 5 Specustawy zakres odesłania do przepisów Ustawy o gospodarce nieruchomościami, nie może być interpretowany rozszerzająco. Postępowanie mające na celu ustalenie odszkodowania nie jest regulowane przepisami art ustawy o gospodarce nieruchomościami. Nie ma zatem konieczności przeprowadzania rozprawy administracyjnej w każdym postępowaniu.

332 I SA/Wa 834/07 Wyrok WSA Warszawa Data orzeczenia r. Nie jest też uprawniony zarzut, że nieprzeprowadzenie rozprawy administracyjnej nastąpiło z naruszeniem art. 118 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Przepis ten ma zastosowanie do nieruchomości wywłaszczanych, a więc do innego trybu nabycia własności przez Skarb Państwa lub gminę niż na podstawie art. 73 ustawy z 13 października 1998 r., który jest trybem szczególnym. Niemniej zauważyć należy, że skoro kwestionowana była przez skarżącego wysokość odszkodowania, to stosownie do art k.p.a. organ powinien przeprowadzić rozprawę, gdyż zachodziła potrzeba uzgodnienia interesu stron. Takiej możliwości organ nie wziął pod uwagę. Skoncentrował się tylko na przepisach ustawy o gospodarce nieruchomościami w tym zakresie i pomijając uregulowania tego artykułu uznał, że nie ma podstaw do przeprowadzenia rozprawy administracyjnej. W związku z tym, mimo iż dożywocie nie jest prawem rzeczowym, które z mocy ustawy o gospodarce nieruchomościami powoduje zmniejszenie odszkodowania, jego istnienie niewątpliwie wpływa na wartość nieruchomości. Do obciążenia nieruchomości prawem dożywocia "stosuje się odpowiednio przepisy o prawach rzeczowych ograniczonych" (art k.c.), a w razie zbycia nieruchomości obciążonej prawem dożywocia nabywca ponosi także osobistą odpowiedzialność za świadczenia tym prawem objęte (art k.c.), co jednoznacznie wskazuje na to, że obciążenie nieruchomości dożywociem niewątpliwie wpływa na obniżenia wartości tej nieruchomości

333 Rozprawa administracyjna 2/2 Specustawa nie nakłada na organ prowadzący postępowanie odszkodowawcze obowiązku przeprowadzenia rozprawy administracyjnej. Obowiązku przeprowadzenia rozprawy administracyjnej w postępowaniu odszkodowawczym nie można również wywieść z odesłania do przepisów ugn. Zgodnie z art. 12 ust. 5 specustawy odszkodowanie jest ustalane i wypłacane według zasad i trybu określonych w przepisach o odszkodowaniach za wywłaszczone nieruchomości, to jest działu III, rozdział 5 ugn, a przepisy te nie przewidują obowiązku przeprowadzenia rozprawy. Należy przyjąć, iż w postępowaniu mającym na celu wyłącznie ustalenie odszkodowania, to organ pierwszej instancji powinien zdecydować, czy w konkretnym przypadku należy przeprowadzić rozprawę administracyjną.

334 I SA/Wa 547/07 Wyrok WSA w Warszawie Data orzeczenia r. Obowiązek przeprowadzenia rozprawy statuuje natomiast przepis art. 118 ust.1 ustawy o gospodarce nieruchomościami w sytuacji gdy prowadzone jest postępowanie wywłaszczeniowe, to starosta po jego wszczęciu ma obowiązek przeprowadzenia rozprawy. Przepis art.118 ust.1 zamieszczony został w dziale III rozdziale 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami poświęconym problematyce wywłaszczenia nieruchomości i zdaniem Sądu nie ma zastosowania w postępowaniu prowadzonym w celu ustalenia i wypłaty odszkodowania. Należy bowiem mieć również na uwadze odmienne pod względem charakteru i skutków prawnych wywłaszczenie nieruchomości w trybie przepisów art.112 i nast. ustawy o gospodarce nieruchomościami i zajęcie nieruchomości pod drogi w trybie art.73 ustawy z 13 października 1998 r. Rozprawa winna być więc przeprowadzona wówczas, gdy zdaniem organu zaistnieją w sprawie przesłanki określone w art. 89 kodeksu postępowania administracyjnego.

335 Zmiany art.12 - uchylić ust. 4a i 4b: 4g. Za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między dotychczasowym właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości, a także osobą, której przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe a właściwym zarządcą drogi, z zastrzeżeniem ust. 7. Uzgodnienie wysokości odszkodowania wymaga, pod rygorem nieważności, formy aktu notarialnego. 4h. Jeżeli po bezskutecznym upływie 2 miesięcy od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna nie dojdzie do podpisania uzgodnienia, o którym mowa w ust. 4g, wysokość odszkodowania ustala, w drodze decyzji wojewoda albo starosta, realizujący zadania z zakresu administracji rządowej, w terminie 30 dni od dnia wszczęcia z urzędu postępowania o wydanie decyzji ustalającej wysokość odszkodowania.

336 Nowy ust.3 w art Wpis w katastrze nieruchomości dokonywany jest przez właściwy organ w terminie nie dłuższym niż 14 dni, od dnia w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

337 Nowy ust. 5a w art. 12 5a W przypadku nieruchomości, o których mowa w art. 11d ust. 7 i 8, o decyzji w sprawie ustalenia odszkodowania i innych czynnościach właściwego organu zawiadamia się w sposób określony w art. 49 Kodeksu postępowania administracyjnego. Podmiot zobowiązany do wypłaty odszkodowania zawiadamia się na piśmie. Odszkodowanie wpłaca się do depozytu sądowego na okres 10 lat..

338 Nabywanie resztówek Jeżeli przejęta jest część nieruchomości, a pozostała część nie nadaje się do prawidłowego wykorzystania na dotychczasowe cele, właściwy zarządca drogi jest obowiązany do nabycia, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości, w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego tej części nieruchomości.

339 I OW 215/05 wyrok NSA lex II OSK 1701/08 wyrok NSA Wykup części nieruchomości pozostałej po wywłaszczeniu, która wskutek wywłaszczenia nie nadaje się na dotychczasowe cele nie jest prostą kontynuacją postępowania wywłaszczeniowego, czy też nowym postępowaniem administracyjnym w tym przedmiocie. Jest to roszczenie cywilnoprawne, które w razie sporu strona może dochodzić przed sądem powszechnym.

340 I SA/Wa 450/07 wyrok wsa w Warszawie LEX nr Żądanie nabycia części nieruchomości, w warunkach określonych w art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych (Dz. U. Nr 80, poz. 721 ze zm.) ma charakter cywilnoprawny i nie podlega rozstrzygnięciu w drodze decyzji administracyjnej, dlatego też może być dochodzone wyłącznie w postępowaniu cywilnym przed sądem powszechnym.

341 I OSK 29/08 wyrok NSA W-wa LEX nr Przepis art. 18 ust. 1 Specustawy określa kryteria, według których następuje ustalenie wysokości odszkodowania. Kryteriami tymi są: stan nieruchomości na dzień wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji drogi oraz wartość rynkowa nieruchomości w dniu wydania decyzji o wywłaszczeniu. Zatem jest to przepis szczególny w stosunku do regulacji art. 130 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

342 I OSK 1519/08 - Wyrok NSA Data orzeczenia Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że zgodnie z utrwalonym już orzecznictwem Trybunału "słuszne odszkodowanie" to odszkodowanie związane z wartością wywłaszczonej nieruchomości. Znamienne jest, że prawodawca konstytucyjny nie posłużył się określeniem "pełne" odszkodowanie, lecz zastosował termin "słuszne", który ma bardziej elastyczny charakter. Należy zatem przyjąć, jak wskazał Trybunał Konstytucyjny, że mogą istnieć szczególne sytuacje, gdy inna ważna wartość konstytucyjna pozwoli uznać za "słuszne" również odszkodowanie nie w pełni ekwiwalentne.

343 I OSK 1519/08 - Wyrok NSA Data orzeczenia Podkreślić natomiast należy, że zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. odszkodowanie ustala się według wartości nieruchomości, a nie szkody, jaką poniesie skarżący wskutek wywłaszczenia. W zakres odszkodowania nie wchodzi więc ani utrata dochodów z nieruchomości, ani spodziewanych zysków.

344 Wyrok Sądu Najwyższego Izba Cywilna z dnia 23 maja 1980 roku, sygn. akt II CR 480/79, OSNCP 1980/11 poz. 224 W przypadku wywłaszczenia nieruchomości gruntowej, na której znajduje się budynek objęty nakazem przymusowej rozbiórki, dotychczasowemu właścicielowi przysługuje odszkodowanie również za ten budynek. Według zasad ogólnych każdy obiekt budowlany przedstawia stosowną wartość dopóty, dopóki nie nastąpi jego rozbiórka. Brak jest zatem podstaw do uznania, że art. 18 specustawy uzależnia odszkodowanie za obiekt budowlany od kwestii istnienia stosownych zezwoleń na jego realizację.

345 Ustalenie wysokości wierzytelności zabezpieczonej hipoteką 1/2 W celu przyznania odszkodowania z tytułu wygaśnięcia hipoteki niezbędnym jest ustalenie wysokości wierzytelności zabezpieczonej tą hipoteką, z uwagi na fakt, że odszkodowanie to ustala się w wysokości świadczenia głównego wierzytelności zabezpieczonej hipoteką, wraz z odsetkami zabezpieczonymi tą hipoteką. Tym samym ustawodawca odsyła w tym zakresie nie do kwoty, w której jest wyrażona hipoteka, i która jest wpisana w księdze wieczystej, ale do wierzytelności. Z tego względu dowodowo należy generalnie ustalić jaka była kwota wierzytelności na moment ostateczności zrid, a więc na moment wygaśnięcia tego prawa.

346 Ustalenie wysokości wierzytelności zabezpieczonej hipoteką 2/2 Rolą organu jest ustalenie wysokości wierzytelności. Informację w tym zakresie organ musi uzyskać od stron stosunku prawnego, w ramach którego ustanowiono hipotekę. Aktualna kwota wierzytelności, która była zabezpieczona, jest znana tylko stronom stosunku prawnego, gdyż zapisy w księdze wieczystej nie muszą oddawać aktualnego zadłużenia dłużnika. W postępowaniu w sprawie ustalenia wysokości wierzytelności organ może posługiwać się wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w Kpa. Najpewniejsze w tym zakresie są dowody przedstawione przez wierzyciela oraz dłużnika.

347 Wierzytelności bankowe Wysokość wierzytelności bankowych stanowi tajemnicę bankową, stosownie do art. 104 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe. W przypadku braku podania wysokości wierzytelności przez dłużnika, organ administracji nie może oczekiwać, że bank udzieli w tym zakresie żądanych informacji. Bank może tego dokonać tylko na podstawie pisemnego upoważnienia do przekazania określonych informacji wskazanemu podmiotowi. W sytuacji, w której organ nie ma możliwości ustalenia wysokości wierzytelności zabezpieczonej hipoteki z powodu np. odmowy podania informacji przez strony stosunku prawnego, organ powinien przyjąć wysokość wierzytelności w kwocie w jakiej wyrażona jest hipoteka.

348 Zmiana art. 18 1h.W przypadku o którym mowa w ust. 1c bank na żądanie organu ma obowiązek udzielenia informacji o wysokości świadczenia głównego wierzytelności zabezpieczonej hipoteką, wraz z odsetkami zabezpieczonymi tą hipoteką. 3. Wysokość odszkodowania ustalona w decyzji podlega waloryzacji na dzień jego zapłaty z zastrzeżeniem ust Odszkodowanie nie podlega waloryzacji, jeśli jego zapłata następuje w terminie 14 dni od dnia kiedy decyzja ustalająca wysokość odszkodowania stała się ostateczna bądź w terminie określonym w akcie notarialnym.

349 Kolejność przyznawania odszkodowań W przypadku obciążenia nieruchomości wieloma ograniczonymi prawami rzeczowymi, w tym jedną lub kilkoma hipotekami, zachodzi problem komu, i w jakiej wysokości przyznać odszkodowanie. Przepisy specustawy nie regulują tej kwestii. Również ugn nie określa sposobu postępowania w takiej sytuacji. W tej sytuacji można wskazać na ogólną zasadę wyrażoną w art. 65 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, zgodnie z którą hipoteka jest prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości. Oznacza to pierwszeństwo hipotek przez innymi prawami obciążającymi nieruchomość. Dodatkowo art Kc stanowi, że jeżeli kilka ograniczonych praw rzeczowych obciąża tę samą rzecz, prawo powstałe później nie może być wykonywane z uszczerbkiem dla prawa powstałego wcześniej. Przy kilku hipotekach, odszkodowanie powinno zostawać przyznawane w kolejności, w jakiej te prawa były ujawniane w księdze wieczystej.

350 Nieruchomość zamienna Ustawodawca nie uregulował w specustawie kwestii dopuszczalności przyznania w ramach odszkodowania nieruchomości zamiennej. Niemniej jednak w związku z szerokim odesłaniem zawartym w art. 12 ust. 5 specustawy w postępowaniu odszkodowawczym mógłby znaleźć zastosowanie art. 131 ust. 1 ugn, zgodnie z którym w ramach odszkodowania właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu wywłaszczonej nieruchomości może być przyznana, za jego zgodą, odpowiednia nieruchomość zamienna.

351 Dz.U USTAWA z dnia 24 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych Art.18 ust. 1g. W przypadku gdy decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej dotyczy rodzinnych ogrodów działkowych ustanowionych zgodnie z ustawą z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych podmiot, w którego interesie nastąpi likwidacja rodzinnego ogrodu działkowego lub jego części, zobowiązany jest: 1) wypłacić członkom Polskiego Związku Działkowców - odszkodowanie za stanowiące ich własność nasadzenia, urządzenia i obiekty znajdujące się na działkach; 2) wypłacić Polskiemu Związkowi Działkowców - odszkodowanie za stanowiące jego własność urządzenia, budynki i budowle rodzinnego ogrodu działkowego przeznaczone do wspólnego korzystania przez użytkujących działki i służące do zapewnienia funkcjonowania ogrodu; 3) zapewnić grunty zastępcze na odtworzenie rodzinnego ogrodu działkowego.

352 Tereny rodzinnych ogrodów działkowych Uchwalona w dniu 25 lipca 2008 roku ustawa o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wprowadziła do specustawy art. 11j, znajdujący zastosowanie w przypadku przebiegu inwestycji drogowej przez tereny rodzinnych ogrodów działkowych funkcjonujących w oparciu o ustawę z dnia 8 lipca 2005 roku o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U. z 2005 r. Nr 169, poz ze zm.). Przepis ten wyłączył zastosowanie art ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, które regulują zasady i warunki likwidacji rodzinnego ogrodu działkowego.

353 Cywilnoprawny charakter roszczenia Żądanie wypłaty odszkodowań i zapewnienia gruntów zastępczych, w warunkach określonych w art. 18 ust. 1g specustawy drogowej, ma charakter cywilnoprawny i nie podlega rozstrzygnięciu w drodze decyzji administracyjnej, dlatego też może być dochodzone wyłącznie w postępowaniu cywilnym przed sądem powszechnym. Jeżeli zatem zostaną spełnione przesłanki z art. 18 ust. 1g specustawy, a podmiot, w którego interesie nastąpi likwidacja rodzinnego ogrodu działkowego uchyla się od wypłaty odszkodowań za naniesienia, o których mowa w art. 15 ustawy o rodzinnych ogrodach działowych i zapewnienia gruntów zastępczych to Polski Związek Działkowców i jego członkowie mogą wystąpić ze stosowanym roszczeniem na drogę postępowania cywilnego.

354 ISA/Wa 65/10 - Wyrok WSA w Warszawie Data orzeczenia Sąd nie podziela za to zarzutu skargi, iż wysokość odszkodowania za wygasłe prawo użytkowania wieczystego i części składowe gruntu stanowiące odrębną własność, powinna być powiększona o podatek VAT w wysokości 22 % wartości utraconych praw, z tego powodu, że obowiązek odprowadzenia takiego podatku przez skarżącego od odszkodowania spowoduje spadek jego wartości. Podstawę ustalenia wysokości odszkodowania stanowi wartość rynkowa nieruchomości. Zgodzić należy się z organem II instancji, że obowiązek zapłaty przez skarżącego podatku VAT od odszkodowania nie ma wpływu na wartość rynkową nieruchomości. Inaczej mówiąc, z tego powodu wartość rynkowa nieruchomości nie rośnie i gdyby wygasłe prawo miało być przedmiotem czynności prawnej (np. umowy sprzedaży), racjonalny nabywca nie zapłaciłby za nią więcej niż wartość rynkowa, tylko dlatego, że zbywca jest podatnikiem VAT. Tym samym należy uznać, że należny podatek zawsze będzie pomniejszał wysokość przyznanego odszkodowania, co znajduje potwierdzenie w treści art. 29 ust. 1 zd. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

355 Waloryzacja Waloryzacja jest czynnością materialno-techniczną, ma charakter obrachunkowy, zatem nie następuje w drodze decyzji administracyjnej. Odszkodowanie podlega waloryzacji dopiero w dniu jego wypłaty, według zasad obowiązujących w przypadku zwrotu wywłaszczonych nieruchomości. Wszelkie czynności podejmowane w celu dokonania waloryzacji ustalonego w decyzji odszkodowania nie należą do postępowania administracyjnego zakończonego wydaniem decyzji w przedmiocie ustalenia odszkodowania. Początek okresu do waloryzacji należy liczyć od dnia, w którym decyzja ustalająca odszkodowanie stała się ostateczna.

356 Niezwłoczne wydanie nieruchomości W przypadku, w którym dotychczasowy właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości objętej decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej odpowiednio wyda tę nieruchomość lub wyda nieruchomość i opróżni lokal oraz inne pomieszczenia niezwłocznie, lecz nie później niż w terminie 30 dni od dnia: 1) doręczenia zawiadomienia o wydaniu decyzji, o której mowa w art. 17, 2) doręczenia postanowienia o nadaniu decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej rygoru natychmiastowej wykonalności albo 3) w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna - wysokość odszkodowania powiększa się o kwotę równą 5 % wartości nieruchomości lub wartości prawa użytkowania wieczystego.

357 Wydanie nieruchomości Zgodnie z art. 348 Kc przeniesienie posiadania następuje przez wydanie rzeczy. Wydanie nieruchomości można rozumieć jako przeniesienie posiadania, w tym dobrowolne opuszczenie nieruchomości przez byłego właściciela lub użytkownika wieczystego, albo umożliwienie inwestorowi korzystania z nieruchomości. Istotną cechą jest tu dobrowolność działania właściciela lub użytkownika wieczystego. Potwierdzeniem wydania nieruchomości w terminie 30 dni może być protokół zdawczo odbiorczy bądź jednostronne oświadczenie właściciela bądź użytkownika wieczystego w sytuacji gdy zarządca odmawia podpisania protokołu. Wydaje się, że kwestia udowodnienia dochowania terminu powinna spoczywać na dotychczasowym właścicielu lub użytkowniku wieczystym nieruchomości.

358 Nieruchomość zabudowana W przypadku gdy decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej dotyczy nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym albo budynkiem, w którym został wyodrębniony lokal mieszkalny, wysokość odszkodowania, o którym mowa w ust. 1, przysługującego dotychczasowemu właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu zamieszkałemu w tym budynku albo lokalu, powiększa się o kwotę zł w odniesieniu do tej nieruchomości.

359 Art. 18 ust. 1 f Przepis ten jednoznacznie wskazuje, że powiększenie odszkodowania o zł związane jest z zamieszkiwaniem w budynku posadowionym na gruncie przeznaczonym pod inwestycję drogową przez właściciela lub użytkownika wieczystego. Przy czym, jeżeli budynek posadowiony na gruncie jest współwłasnością kilku osób lub zostało w nim wyodrębnionych kilka lokali mieszkalnych, to na jedną nieruchomość gruntową przysługuje jedynie zł do podziału w częściach równych, na tych współwłaścicieli lub współużytkowników wieczystych, którzy zamieszkują w danym budynku lub lokalach. Należy bowiem zauważyć, że przepis art. 18 ust. 1f nie odnosi się do ilości lokali wyodrębnionych w budynku lecz do faktu zabudowania gruntu budynkiem mieszkalnym.

360 I OSK 417/06 wyrok NSA z publ. LEX nr Sporządzony przez rzeczoznawcę majątkowego operat szacunkowy stanowi dowód, że opisana w nim nieruchomość ma określoną wartość, a z kolei wartość ta jest podstawą określenia ceny. Rzeczoznawca ma pewien wpływ na ustalenie wartości nieruchomości, skoro organ dokonuje tego określenia na podstawie sporządzonego przez niego oszacowania nieruchomości. Nie oznacza to jednak związania organu ustaleniami uzyskanej opinii rzeczoznawcy majątkowego. O wysokości odszkodowania decyduje właściwy organ. On więc ocenia wiarygodność otrzymanej opinii. Na organie spoczywa również obowiązek dokładnego wyjaśnienia sprawy oraz podjęcia niezbędnych działań zmierzających do prawidłowego ustalenia wartości nieruchomości i należnego za nią odszkodowania.

361 Możliwość weryfikacji operatu Regulowanie stanu prawnego nieruchomości pod drogi M. Gdesz, A. Trembecka S.131 Przepis art. 130 & 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami stanowi, że ustalenie wysokości odszkodowania następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego, w której zostaje określona wartość nieruchomości. Wprawdzie w postępowaniu administracyjnym obowiązuje swobodna ocena dowodów, to jednak w przypadku określenia wartości nieruchomości obowiązują szczególne zasady dowodowe uregulowane w ustawie o gospodarce nieruchomościami, w szczególności w art. 7 tej ustawy. Organ jest w świetle tych zasad zobligowany do uwzględnienia wartości nieruchomości wynikającej z prawidłowo ( zgodnie z przepisami ) sporządzonego operatu szacunkowego. W trakcie postępowania dowodowego nie ma w zasadzie znaczenia art. 157 ustawy o gospodarce nieruchomościami, który stwierdza, iż oceny prawidłowości opinii dokonuje organizacja zawodowa rzeczoznawców, ponieważ ocena taka nie będzie podstawą ustalenia odszkodowania. Organ powołujący rzeczoznawcę majątkowego musi podjąć bowiem wszelkie kroki celem uzyskania prawidłowej opinii, w szczególności poprzez powołanie innego rzeczoznawcy albo zobowiązanie rzeczoznawcy, który sporządził opinię do złożenia dodatkowych wyjaśnień.

362 Ocena operatu szacunkowego Aktualne orzecznictwo sądowoadministracyjne prezentuje pogląd, iż zgodnie z art. 75 Kpa operat szacunkowy sporządzony dla potrzeb postępowania odszkodowawczego jest jednym z dowodów w sprawie i tak jak każdy dowód, podlega ocenie przez organ administracji, stosowanie do art. 77 Kpa. W szczególności na podstawie art. 80 Kpa rozpoznając sprawę organ administracji ma prawo i obowiązek ocenić dowodową wartość operatu szacunkowego, zbadać czy przedłożona mu opinia jest zupełna, logiczna i wiarygodna. Wyrok WSA w Warszawie z dnia 12 grudnia 2007 r. sygn. akt: I SA/Wa 1484/07

363 Prawa wygasające na mocy decyzji ZRID - art.12 4c. Jeżeli na nieruchomości lub prawie użytkowania wieczystego tej nieruchomości zostały ustanowione ograniczone prawa rzeczowe z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna, prawa te wygasają. 4d. Jeżeli przeznaczona na pasy drogowe nieruchomość gruntowa stanowiąca własność Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego została oddana w użytkowanie wieczyste, użytkowanie to wygasa z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

364 Uprawnienie do wygaszenia trwałego zarządu lub wypowiedzenia umów cywilnych art. 19 ust. 1 i 2 1. Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowi podstawę do wydania przez wojewodę albo starostę decyzji o wygaśnięciu trwałego zarządu ustanowionego na nieruchomości przeznaczonej na pas drogowy, stanowiącej własność Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego, z wyjątkiem przypadków, gdy trwały zarząd jest ustanowiony na rzecz właściwego zarządcy drogi albo samorządowej jednostki organizacyjnej. Przepis art. 17 stosuje się odpowiednio. 2. Jeżeli przeznaczona na pasy drogowe nieruchomość stanowiąca własność Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego została uprzednio wydzierżawiona, wynajęta lub użyczona, decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowi podstawę do wypowiedzenia przez właściwego zarządcę drogi umowy dzierżawy, najmu lub użyczenia ze skutkiem natychmiastowym. Za straty poniesione na skutek rozwiązania umowy przysługuje odszkodowanie.

365 Pozorna kolizja art. 12 ust. 4 pkt 3 Specustawy z art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną.

366 II OSK 1932/11 - Wyrok NSA 1/2 data orzeczenia r. Zasadnie wskazał Sąd I instancji, że na gruncie art. 12 ustawy określone zostały skutki decyzji o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowej w postaci podziału nieruchomości, i podstawy wpisu do księgi wieczystej. Sąd prawidłowo zatem dostrzegł, iż decyzja ta "prowadzi do uregulowania stosunków własnościowych. W związku z tym przyjęcie, jako argument skargi kasacyjnej, iż uregulowanie stosunków własnościowych w przypadku realizacji inwestycji na gruncie Specustawy, mogło mieć miejsce także na podstawie art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną, jest niezasadne, zwłaszcza w sytuacji, gdy nie była wydana, wymagana przez ten ostatni przepis deklaratoryjna decyzja wojewody, mająca za przedmiot przejście na własność tych nieruchomości, a postępowanie odnośnie tych nieruchomości na podstawie art. 73 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r., nie tylko nie ma bezpośredniego wpływu i nie wskazuje na bezpośredni związek przyczynowy z postępowaniem prowadzonym na gruncie art. 12 ustawy, ale w ogóle się nie toczy.

367 II OSK 1932/11 - Wyrok NSA 2/2 data orzeczenia r. Zasadnie Sąd I instancji stwierdził, iż niedopuszczalna jest zapowiedź, jaka miała miejsce w decyzji Starosty, iż status własnościowy części nieruchomości zostanie uregulowany w przyszłości przez wydanie odrębnych aktów, gdyż działki powstałe wskutek podziału stają się z mocy prawa z dniem uzyskania przez te decyzje statusu decyzji ostatecznej, własnością zarządcy drogi.

368 OSK 1925/10 - Wyrok NSA z Organy administracji publicznej nie są uprawnione do badania okoliczności i rozstrzygania o skuteczności nabycia własności od podmiotu nie będącego właścicielem z uwagi na zasadę z art. 5 o księgach wieczystych i hipotece, w tym badania przesłanek z art. 6 9 tej ustawy. Usuniecie niezgodności między stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym następuję w procesie przed sądem powszechnym. Przy zawieszeniu postępowania na podstawie art pkt 4 k.p.a., między uprzednim rozstrzygnięciem zagadnienia wstępnego, a rozpatrzeniem sprawy i wydaniem decyzji musi istnieć bezpośredni związek przyczynowy, bezpośrednie uzależnienie, którego brak byłoby pomiędzy sprawą niniejszą, a postępowaniem prowadzonym przez Wojewodę Małopolskiego w stanie faktycznym opisywanym w zażaleniu.

369 Brak możliwości zawieszenia postępowania odszkodowawczego. OSK 1925/10 - Wyrok NSA z Gdyby nawet hipotetycznie przyjąć, że zapadnie ostateczna decyzja stwierdzająca nabycie nieruchomości w części odpowiadającej działce nr 41/45, obr. 16, jedn. ewid. Kraków Śródmieście przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego na datę 1 stycznia 1999 r., która podlega ujawnieniu w księdze wieczystej należy mieć na uwadze regulacje z art. 10 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Przepis ten stanowi, że w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności.

370 Skarga na bezczynność I SAB/Wa 170/10 - Wyrok WSA w Warszawie data orzeczenia W przedmiotowym postępowaniu zdaniem organu zaistniała konieczność ustalenia, czy nieruchomość przeznaczona pod planowaną inwestycję nie stała się wcześniej własnością Miasta W. w innym trybie i na innej podstawie (w szczególności na podstawie art. 73.). Prezydent W. nie tylko nie wydał decyzji w sprawie, ale nawet nie zgromadził dowodu w postaci operatu szacunkowego określającego wartość nieruchomości dla potrzeb sprawy odszkodowawczej. Zdaniem Sądu, takie działanie organu nosi znamiona bezczynności. Sąd zauważa, że Prezydent W. zamiast prowadzić postępowanie mające na celu ustalenie odszkodowania prowadzi postępowanie wyjaśniające nakierowane na ustalenie podstawy prawnej nabycia pod drogę publiczną, mimo że dysponuje już ostateczną decyzją stwierdzającą nabycie przedmiotowego gruntu pod inwestycję drogową. Sąd uznał za celowe zobowiązanie Prezydenta W. do załatwienia sprawy o odszkodowanie w terminie dwóch miesięcy.

371 Zajmowanie terenu

372 Zajmowanie terenów (art.20a) W przypadku gdy inwestycja drogowa wymaga przejścia przez tereny wód płynących bądź tereny linii kolejowej, właściwy zarządca drogi jest uprawniony do nieodpłatnego zajęcia tego terenu na czas realizacji tej inwestycji. Właściwy zarządca drogi nie później niż w terminie 30 dni przed planowanym zajęciem terenu, o którym mowa w ust. 1, uzgadnia w drodze pisemnego porozumienia z zarządcą infrastruktury kolejowej lub z odpowiednimi organami, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne, zakres, warunki i termin zajęcia tego terenu. W przypadku gdy decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej został nadany rygor natychmiastowej wykonalności, porozumienie, o którym mowa w ust. 2, zawiera się niezwłocznie. Za szkody powstałe w wyniku działań, o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie ustalane na zasadach wynikających z Kodeksu cywilnego. Do zapłaty odszkodowania, o którym mowa w ust. 4, jest obowiązany właściwy zarządca drogi.

373 Przejście drogi przez rzekę ( wodę płynącą ) lub przez linię kolejową. W przypadku przejścia drogi przez wodę płynącą lub przez linię kolejową nie następuje przejęcie prawa własności na rzecz zarządcy drogi.

374 Wejście drogi na tereny wód płynących lub linii kolejowych. Specustawa drogowa wyklucza możliwość ustanowienia służebności na nieruchomości kolejowej w celu zrealizowania obiektu drogowego np. wiaduktu. Konieczność przejścia przez takie tereny reguluje art. 20a Specustawy stanowiąc, że zasady nieodpłatnego zajęcia terenu określa porozumienie zawierane pomiędzy zarządcą drogi a zarządca infrastruktury kolejowej.

375 Wycinka lasu Lasy Państwowe, zarządzające nieruchomościami, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, na podstawie ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2005 r. Nr 45, poz. 435, z późn. zm. 5) ), są obowiązane do dokonania nieodpłatnie, z zastrzeżeniem ust. 3, wycinki drzew i krzewów oraz ich uprzątnięcia w terminie ustalonym w odrębnym porozumieniu między Lasami Państwowymi a właściwym zarządcą drogi. Drewno pozyskane z wycinki drzew i krzewów, o której mowa w ust. 1, staje się nieodpłatnie własnością Lasów Państwowych. Koszty wycinki drzew i krzewów w wieku do 20 lat oraz ich uprzątnięcia ponosi właściwy zarządca drogi.

376 Wycinka drzew Do gruntów rolnych i leśnych objętych decyzjami o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej nie stosuje się przepisów o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Do usuwania drzew i krzewów znajdujących się na nieruchomościach objętych decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, z wyjątkiem drzew i krzewów usuwanych z nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków, nie stosuje się przepisów o ochronie przyrody w zakresie obowiązku uzyskiwania zezwoleń na ich usunięcie oraz opłat z tym związanych.

377 Oddanie drogi do użytkowania

378 Pozwolenia na użytkowanie dróg (art.32) Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wydają decyzję o pozwoleniu na użytkowanie drogi na zasadach i w trybie przepisów Prawa budowlanego.

379 Zmiany w zasadach odbioru dróg Art Do oddawania do użytku drogi stosuje się przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane.

380 Art. 32 ust. 2 i 3 Specustawy drogowej 2. W przypadku decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej wydanej dla drogi posiadającej co najmniej dwie jezdnie, przy czym każdą z nich przeznaczoną dla jednego kierunku ruchu, wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych, na wniosek inwestora, wydają decyzję o pozwoleniu na użytkowanie w odniesieniu do jezdni lub jej odcinka, na którym zakończono budowę. 3. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio do drogowych obiektów inżynierskich, objętych decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.

381 Przepisy przejściowe Art. 2. Do oddawania do użytkowania dróg, jezdni, odcinków drogi lub drogowych obiektów inżynierskich realizowanych na podstawie pozwolenia na budowę stosuje się przepisy art. 32 ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.

382 Przepisy przejściowe Art Do spraw wszczętych i niezakończonych decyzją ostateczną do dnia wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. 2. W sprawach, o których mowa w ust. 1, na wniosek zarządcy drogi stosuje się art. 32 ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.

383 Art. 59 ust. 2 4 Prawa budowlanego 2. Właściwy organ może w pozwoleniu na użytkowanie obiektu budowlanego określić warunki użytkowania tego obiektu albo uzależnić jego użytkowanie od wykonania, w oznaczonym terminie, określonych robót budowlanych. 3. Jeżeli właściwy organ stwierdzi, że obiekt budowlany spełnia warunki, określone w ust. 1, pomimo niewykonania części robót wykończeniowych lub innych robót budowlanych związanych z obiektem, w wydanym pozwoleniu na użytkowanie może określić termin wykonania tych robót. 4. Przepisu ust. 3 nie stosuje się do instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska.

384 Zrealizowanie części robót z zamierzonej inwestycji. Nie można mówić o odstąpieniu od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę, jeżeli zrealizowano jedynie część robót z zamierzonej inwestycji o ile zrealizowany obiekt (część) może samodzielnie funkcjonować. Tym bardziej w takich sytuacjach nie można na inwestora nakładać kar za niezrealizowanie reszty inwestycji. Istotą każdego odstępstwa jest bowiem niezgodność robót budowlanych z zatwierdzonym projektem budowlanym lub innymi warunkami pozwolenia na budowę. W przypadku zrealizowania części inwestycji zgodnie z projektem taka niezgodność nie występuje.

385 Art. 54 i art. 55 Prawa budowlanego Przepisy art. 54 i 55 nie mają zastosowania w sytuacji, w której inwestor występuje z wnioskiem o wydanie pozwolenia na wykonanie innych robót budowlanych niż budowa (np. remontu lub przebudowy). Wynika to z faktu, że obiekt budowlany w którym takie roboty budowlane są wykonywane był już oddany do użytkowania, nie ma więc potrzeby ponownego oddawania tego obiektu do użytkowania.

386 Art Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska tj. Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn zm. Jeżeli obowiązek utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania wynika z postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, przed utworzeniem tego obszaru nie wydaje się pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego oraz nie rozpoczyna się jego użytkowania, gdy pozwolenie na użytkowanie nie jest wymagane, z zastrzeżeniem ust. 5. Obowiązek utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla określonego zakładu lub innego obiektu stwierdza się w pozwoleniu na budowę.

387 Art Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska tj. Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn zm. Jeżeli obowiązek utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania wynika z postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, dla przedsięwzięcia polegającego na budowie drogi krajowej w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115, Nr 23, poz. 136, Nr 192, poz oraz z 2008 r. Nr 54, poz. 326) obszar ograniczonego użytkowania wyznacza się na podstawie analizy porealizacyjnej z uwględnieniem dokumentacji, o której mowa w ust. 5a. W decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej nakłada się obowiązek sporządzenia analizy porealizacyjnej po upływie 1 roku od dnia oddania obiektu do użytkowania i jej przedstawienia w terminie 18 miesięcy od dnia oddania obiektu do użytkowania.

388 Dokumenty wymagane przy występowaniu o zgodę na użytkowanie obiektu Obecnie oryginał dziennika budowy; oświadczenie kierownika budowy: o wykonaniu obiektu zgodnie z pozwoleniem o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także - w razie korzystania - ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu; oświadczenie o właściwym zagospodarowaniu terenów przyległych, jeżeli eksploatacja wybudowanego obiektu jest uzależniona od ich odpowiedniego zagospodarowania; inwentaryzację geodezyjną powykonawczą, Kopię charakterystyki energetycznej budynku protokoły badań i sprawdzeń; Potwierdzenie odbioru wykonanych ( przepisami przyłączy (zgodnie z odrębnymi

389 Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 21 lutego 1995 r. w sprawie rodzaju i zakresu opracowań geodezyjno-kartograficznych oraz czynności geodezyjnych obowiązujących w budownictwie (Dz. U. Nr 25, poz. 133). 17. Po zakończeniu budowy poszczególnych obiektów budowlanych należy sporządzić geodezyjną inwentaryzację powykonawczą w celu zebrania aktualnych danych o przestrzennym rozmieszczeniu elementów zagospodarowania działki lub terenu Po zakończeniu prac budowlanych, a przed oddaniem obiektu do użytkowania, należy wykonać pomiar stanu wyjściowego obiektów wymagających w trakcie użytkowania okresowego badania przemieszczeń i odkształceń Operat geodezyjny wchodzący w skład dokumentacji budowy powinien zawierać dokumentację geodezyjną sporządzoną na poszczególnych etapach budowy, a w szczególności szkice tyczenia i kontroli położenia poszczególnych elementów obiektu budowlanego. 2. W wypadku pomiaru przemieszczeń i odkształceń obiektu lub jego podłoża, do dokumentacji budowy należy dołączyć operat z tych pomiarów. 20. Dokumentacja geodezyjno-kartograficzna, sporządzona w wyniku geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej, powinna zawierać dane umożliwiające wniesienie zmian na mapę zasadniczą, do ewidencji gruntów i budynków oraz do ewidencji sieci uzbrojenia terenu. 21. Wykonawca prac geodezyjnych przekazuje: 1)do ośrodka dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej oryginał dokumentacji, o której mowa w 20, w formie i zakresie przewidzianym odrębnymi przepisami, 2) kierownikowi budowy kopię mapy powstałej w wyniku geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej.

390 Czynności geodezyjne po zakończeniu budowy - Geodezyjna dokumentacja powykonawcza Z treści rozporządzenia wynika że geodezyjna inwentaryzacja powykonawcza powstaje bezpośrednio po zakończeniu budowy poszczególnych obiektów budowlanych. Geodezyjna inwentaryzacja powykonawcza wchodzi w skład geodezyjnej dokumentacji powykonawczej. Zgodnie z art. 57 ust. 1 pkt. 5 ustawy prawo budowlane do zawiadomienia o zakończeniu budowy załącza się inwentaryzację geodezyjną powykonawczą, która powstaje bezpośrednio po zakończeniu budowy poszczególnych obiektów budowlanych. Nieuzasadnione jest więc oczekiwanie z momentem dokonania zawiadomienia o zakończeniu budowy do czasu opracowania geodezyjnej dokumentacji powykonawczej.

391 Konsekwencje dokonania istotnego odstąpienia stwierdzonego podczas obowiązkowej kontroli ( 59a Wniosek o wydanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie (art. ( 1 ust. Postanowienie o wymierzeniu kary za istotne odstąpienia (art. 59f ( 6 ust. Decyzja o odmowie wydania pozwolenia na użytkowanie (art. 59f Decyzja o nałożeniu obowiązku sporządzania projektu zamiennego (art. 51 ust. 1 ( 3 pkt ( 2 ust. Decyzja o uchyleniu pozwolenia na budowę (art. 36a ( 4 ust. Decyzja o zatwierdzeniu projektu zamiennego (art. 51 ( 59a Wniosek o wydanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie (art.

392 Nielegalne użytkowanie obiektu Art.57 ust 7 w przypadku przystąpienia do użytkowania obiektu budowlanego bez pozwolenia na użytkowanie ( bez decyzji o zakończeniu budowy ) (art.55) ( art.54 ) bez zgłoszenia zakończenia budowy organ wymierza karą w wysokości 10 x kwota opłaty podstawowej

393 Propozycja dodania nowego art.30a 1. Organ, który wydał decyzję określoną w art. 11f, jest obowiązany, za zgodą strony, na rzecz której decyzja została wydana, do przeniesienia tej decyzji na rzecz innego podmiotu, jeżeli przyjmuje on wszystkie warunki zawarte w tej decyzji. 2. Stronami w postępowaniu o przeniesienie decyzji są jedynie podmioty, między którymi ma być dokonane przeniesienie decyzji.

394 Przepisy przejściowe.

395 Przedłużenie terminu obowiązywania ustawy Ustawa obowiązuje do dnia 31 grudnia 2020 r. Decyzje o ustaleniu lokalizacji drogi, decyzje o pozwoleniu na budowę drogi, decyzje o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej oraz inne decyzje wydane na podstawie niniejszej ustawy pozostają w mocy. Do spraw wszczętych i niezakończonych do dnia utraty mocy przez niniejszą ustawę decyzją ostateczną stosuje się przepisy dotychczasowe.

396