Ryszard Zakrzewski, Ministerstwo Środowiska. Warszawa, 16 października 2008 r.

Transkrypt

1 Ustawa z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko najważniejsze kierunki zmian przepisów Ryszard Zakrzewski, Ministerstwo Środowiska Warszawa, 16 października 2008 r.

2 Najważniejsze zarzuty Komisji Europejskiej dotyczące niezgodności prawa polskiego z przepisami dyrektywy 85/337/EWG: nieprawidłowa transpozycja pojęcia development consent ( zezwolenia na inwestycję ), nieprawidłowa transpozycja przepisów dotyczących zezwolenia na inwestycję w odniesieniu do zgłoszenia (budowy lub wykonywania robót budowlanych oraz zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, dokonywanego na postawie ustawy Prawo budowlane), zbyt wczesne w toku procesu inwestycyjnego przeprowadzanie postępowania w sprawie ooś dla dróg krajowych, nieprawidłowa transpozycja pojęcia zainteresowana społeczność, niepełna zgodność polskich przepisów w zakresie informowania społeczności z wymaganiami art. 6 ust. 2 dyrektywy 85/337/EWG, nieprawidłowa wykładnia przepisów dyrektywy w zakresie stosowania procedury screeningu, której podlegają przedsięwzięcia wymienione w Aneksie II dyrektywy 85/337/EWG

3 Okres przejściowy (najpóźniej do 31 grudnia 2008): Wytyczne w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych lub regionalnych programów operacyjnych (MRR, 3 czerwca 2008): Celem Wytycznych jest ograniczenie ryzyka błędów w postępowaniu w sprawie OOŚ, mogących skutkować zagrożeniem dla przygotowania lub realizacji projektów współfinansowanych w ramach właściwych Programów Operacyjnych. Wytyczne zawierają zalecenia odnośnie postępowań OOŚ, które pozwolą w okresie przejściowym (tj. do czasu wejścia w życie nowych przepisów) w sposób maksymalny wykorzystać istniejące regulacje prawne w ramach szeroko rozumianego procesu inwestycyjnego w celu zapewnienia zgodności z wymaganiami dyrektyw: 2001/42/WE, 85/337/EWG, Siedliskowej i Ptasiej.

4 Kierunki zmian przepisów krajowych: Ustawa z 3 pażdziernika 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko : oceny strategiczne dwukrotne postępowanie w sprawie ooś udział społeczeństwa - rozszerzenie oceny na obszarach Natura 2000 rozszerzenie realizacja przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000 wyłącznie na podstawie pozwolenia na budowę (odejście od zgłoszeń) nowy centralny organ administracji rządowej Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska powołany do realizacji zadań w zakresie ocen oddziaływania na środowisko i ochrony sieci Natura 2000 oraz innych zadań w dziedzinie ochrony środowiska 16 regionalnych oddziałów GDOŚ w perspektywie konieczność gruntownej zmiany Rozporządzenia RM z 9 listopada 2004 r.

5 oceny strategiczne zmiany strategiczna ocena oddziaływania na środowisko to postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu, obejmujące w szczególności: - uzgodnienie stopnia szczegółowości informacji zawartych w prognozie oddziaływania na środowisko, - sporządzenie prognozy oddziaływania na środowisko, - uzyskanie wymaganych ustawą opinii, - zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu (art. 3 ust. 1 pkt 14 ustawy) Projekt dokumentu, o którym mowa w art. 46 lub 47, nie może zostać przyjęty, o ile nie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 34 ustawy o ochronie przyrody, jeżeli ze strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wynika, że może on znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000 (art. 55 ust. 2 ustawy).

6 Art. 34 ustawy o ochronie przyrody 1. Jeżeli przemawiają za tym konieczne wymogi nadrzędnego interesu publicznego, w tym wymogi o charakterze społecznym lub gospodarczym, i wobec braku rozwiązań alternatywnych, właściwy miejscowo wojewoda, a na obszarach morskich dyrektor właściwego urzędu morskiego, może zezwolić na realizację planu lub przedsięwzięcia, które mogą mieć negatywny wpływ na siedliska przyrodnicze oraz gatunki roślin i zwierząt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000, zapewniając wykonanie kompensacji przyrodniczej niezbędnej do zapewnienia spójności i właściwego funkcjonowania sieci obszarów Natura 2000, z zastrzeżeniem ust.2 2. Jeżeli na obszarze Natura 2000 występuje siedlisko lub gatunek o znaczeniu priorytetowym, zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, może zostać udzielone wyłącznie w celu: 1) ochrony zdrowia i życia ludzi; 2) zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego; 3) uzyskania korzystnych następstw o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska przyrodniczego; 4) wynikającym z koniecznych wymogów nadrzędnego interesu publicznego, po uzyskaniu opinii Komisji Europejskiej.

7 - objęcie procedurą strategicznej oceny oddziaływania na środowisko także projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (art. 46 pkt 1), - podejście rozszerzające (art. 47): Przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko jest wymagane także w przypadku projektów dokumentów, innych niż wymienione w art. 46, jeżeli w uzgodnieniu z właściwym organem, o którym mowa w art. 57 (GDOŚ/RDOŚ), organ opracowujący projekt dokumentu stwierdzi, że: - wyznaczają one ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, - i że realizacja postanowień tych dokumentów może spowodować znaczące oddziaływanie na środowisko. - odstąpienie od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (art. 48): - jeżeli organ opracowujący projekt dokumentu uzna, że realizacja postanowień danego dokumentu nie spowoduje znaczącego oddziaływania na środowisko, - dotyczy to projektów dokumentów sektorowych, wymienionych w art. 46 pkt 2; - ew. odstąpienie po uzgodnieniu z GDOŚ/RDOŚ i organem PIS - ew. odstąpienie dotyczy wyłącznie projektów dokumentów stanowiących niewielkie modyfikacje w ustaleniach przyjętych już dokumentów lub projektów dokumentów dotyczących obszarów w granicach jednej gminy. - ww. odstąpienie wymaga uzasadnienia zawierającego informacje o uwarunkowaniach, o których mowa w art. 49, - informację o odstąpieniu od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko organ opracowujący projekt dokumentu podaje do publicznej wiadomości bez zbędnej zwłoki. - uwarunkowania, jakie należy brać pod uwagę przy odstąpieniu od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dot. dokumentów sektorowych albo przy stwierdzeniu konieczności przeprowadzenia takiej oceny dla dokumentów innych, o których mowa w art. 47: - charakter działań przewidzianych w dokumentach ( ), - rodzaj i skala oddziaływań na środowisko ( ), - cechy obszaru objętego oddziaływaniem na środowisko ( ).

8 - zakres prognozy oddziaływania na środowisko art organ opracowujący projekt dokumentu, o którym mowa w art. 46 lub 47, uzgadnia z właściwymi organami (GDOŚ/RDOŚ i organem PIS), zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko (art. 53). - podejście hierarchiczne Informacje zawarte w prognozie oddziaływania na środowisko powinny być m.in. dostosowane do zawartości i stopnia szczegółowości projektowanego dokumentu oraz etapu przyjęcia tego dokumentu w procesie opracowywania projektów dokumentów powiązanych z tym dokumentem (art. 52 ust. 1). Ponadto, w prognozie uwzględnia się informacje zawarte w prognozach oddziaływania na środowisko sporządzonych dla innych, przyjętych już, dokumentów powiązanych z projektem dokumentu będącego przedmiotem postępowania (art. 52 ust. 2). - fakultatywna delegacja dla ministra właściwego ds. budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej do wydania w porozumieniu z ministrem właściwym ds. środowiska oraz ministrem właściwym ds. zdrowia rozporządzenia, w którym może określić dodatkowe wymagania, jakim powinna odpowiadać prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektów mpzp (art. 52 ust. 3) - ocena transgraniczna dotyczy również projektów dokumentów przestrzennych

9 Organ właściwy w sprawach opiniowania w ramach strategicznych ocen oddziaływania na środowisko(art. 57): - GDOŚ - w przypadku dokumentów opracowywanych i zmienianych przez centralne organy administracji rządowej, - RDOŚ w przypadku innych dokumentów. Organ PIS właściwy w sprawach opiniowania i uzgadniania w ramach strategicznych ocen oddziaływania na środowisko (art. 58): - GIS - w przypadku dokumentów opracowywanych i zmienianych przez centralne organy administracji rządowej, - PPIS w przypadku miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego - PWIS - w przypadku innych dokumentów. Przepisy dotyczące strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (Działu IV ustawy) stosuje się także do podmiotów opracowujących projekt dokumentu, nie będących organami administracji (art. 56)

10 Organ opracowujący projekt dokumentu, o którym mowa w art. 46 lub 47, poddaje go wraz z prognozą opiniowaniu przez właściwe organy (GDOŚ/RDOŚ i organ PIS) Organ opracowujący projekt dokumentu zapewnia możliwość udziału społeczeństwa w strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko - zgodnie z przepisami działu III rozdziału 1 i 3 ustawy. Zasady wnoszenia uwag i wniosków oraz opiniowania projektów mpzp oraz studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin określają przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Organ opracowujący projekt dokumentu, o którym mowa w art. 46 lub 47: - bierze pod uwagę ustalenia zawarte w prognozie oddziaływania na środowisko, - bierze pod uwagę opinie organów (GDOŚ/RDOŚ i PIS), - rozpatruje uwagi i wnioski zgłoszone w związku z udziałem społeczeństwa. Do przyjętego dokumentu załącza się pisemne podsumowanie zawierające uzasadnienie wyboru przyjętego dokumentu w odniesieniu do rozpatrywanych rozwiązań alternatywnych, a także informację, w jaki sposób zostały wzięte pod uwagę i w jakim zakresie zostały uwzględnione: - ustalenia zawarte w prognozie, - opinie właściwych organów, - zgłoszone uwagi i wnioski, - wyniki postępowania transgranicznego oddziaływania na środowisko, jeżeli zostało przeprowadzone, - propozycje dotyczące metod i częstotliwości przeprowadzania monitoringu skutków realizacji postanowień dokumentu. Organ - przekazuje przyjęty dokument wraz z podsumowaniem właściwym organom (GDOS/RDOS i PIS)

11 dwukrotne postępowanie w sprawie ooś Przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko wymaga realizacja (art. 59 ust.1): planowanego przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, jeżeli obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko został stwierdzony na podstawie art. 63 ust. 1 (tj. na podstawie określonych w tym artykule uwarunkowań). Dla ww. przedsięwzięć wymagane jest uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (art. 71 ust. 2). Delegacja do wydania rozporządzenia RM - art. 60 Ocenę oddziaływania na środowisko przeprowadza się w ramach (art. 61 ust. 1): (1) postępowania w sprawie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (2) postępowania w sprawie wydania decyzji o pozwoleniu na budowę i decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej jeżeli stwierdzono taką konieczność Ocenę oddziaływania na środowisko, stanowiącą część postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach - przeprowadza organ właściwy do wydania tej decyzji (art. 61 ust. 2). Ocenę oddziaływania na środowisko, stanowiącą część postępowania w sprawie wydania decyzji o pozwoleniu na budowę i decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej - przeprowadza RDOŚ (art. 61 ust. 3).

12 Jeżeli jest przeprowadzana ocena oddziaływania na środowisko, przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach organ właściwy do jej wydania (art. 77 ust.1): uzgadnia warunki realizacji przedsięwzięcia z RDOŚ (w ramach tego postanowienia RDOS przedstawia także m.in. stanowisko w sprawie konieczności przeprowadzenia powtórnej OOŚ art. 77 ust. 4 i 5) zasięga opinii właściwych organów PIS Przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach organ właściwy do jej wydania zapewnia możliwość udziału społeczeństwa w postępowaniu, w ramach którego przeprowadza ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko (art. 79). Zakres raportu o oddziaływaniu na środowisko art. 66, art. 68 Zakres decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach art. 82 i art. 83 (zakres decyzji w przypadku, kiedy nie przeprowadzono OOŚ) Zakres uzasadnienia decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach art. 85 Ustawa nakłada obowiązek uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach - przed uzyskaniem 13 decyzji administracyjnych (art. 72 ust.1), w tym (novum): - decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, - decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wiąże decyzje, o których mowa w art. 72 ust 1 pkt 1-13

13 Konieczność przeprowadzenia powtórnej oceny oddziaływania na środowisko (dla przedsięwzięć z I lub II grupy, wymagających decyzji o pozwoleniu na budowę lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej) - może wynikać z decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Jeśli natomiast nie wynika z decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, może zostać przeprowadzona (art. 88 ust. 1): - na wniosek podmiotu planującego podjęcie realizacji przedsięwzięcia, złożony do organu właściwego do wydania decyzji o pozwoleniu na budowę lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, - lub jeżeli taką potrzebę stwierdzi organ właściwy do wydania decyzji o pozwoleniu na budowę lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. W takich przypadkach decyzja o pozwoleniu na budowę, decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej wymaga uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia przez RDOŚ (art. 89) który w ramach tego uzgodnienia przeprowadza postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko.

14 Po przeprowadzeniu oceny oddziaływania na środowisko RDOŚ wydaje postanowienie w sprawie uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia (art. 90 ust.1), które wiąże organ właściwy do wydania pozwolenia na budowę i decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (art. 92). Ważne uzasadnienie tego postanowienia (art. 91)! Przed wydaniem tego postanowienia(art. 90 ust.2): - występuje do organu właściwego do wydania decyzji o pozwoleniu na budowę lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej o zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa, - zasięga opinii organu PIS. Zakres raportu o oddziaływaniu na środowisko sporządzanego w ramach powtórnej OOŚ art. 66 i 67 Organ wydaje pozwolenie na budowę/decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, uwzględniając warunki określone w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i w postanowieniu RDOŚ, o którym mowa w art. 90 ust. 1 (art. 93 ust.1). Możliwe do nałożenia w tych decyzjach obowiazki art. 93 ust. 2 Ważne uzasadnienie pozwolenia na budowę/decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej w tym zakresie (art. 95)!

15 Organy właściwe do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (art. 75 ust. 1): RDOŚ (dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko dróg, linii kolejowych, napowietrznych linii elektroenergetycznych, instalacji do przesyłu ropy naftowej, produktów naftowych, substancji chemicznych lub gazu, sztucznych zbiorników wodnych; dla przedsięwzięć realizowanych na terenach zamkniętych; dla przedsięwzięć realizowanych na obszarach morskich; zmiany lasu niestanowiącego własności Skarbu Państwa na użytek rolny) starosta (w przypadku scalania, wymiany lub podziału gruntów), dyrektor regionalnej dyrekcji LP (w przypadku zmiany lasu, stanowiącego własność Skarbu Państwa, na użytek rolny), wójt, burmistrz lub prezydent miasta (w przypadku pozostałych przedsięwzięć). Organ właściwy do wydawania uzgodnień w ramach postępowania w sprawie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz uzgodnienia wydawanego w ramach postępowania w sprawie powtórnej oceny: Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska

16 oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura rozdział 5 Realizacja planowanego przedsięwzięcia innego niż z I lub II grupy, wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000, jeżeli (art. 59 ust. 2): - przedsięwzięcie to może znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, a nie jest bezpośrednio związane z ochroną tego obszaru lub nie wynika z tej ochrony, - obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 został stwierdzony na podstawie art. 96 ust. 1 ( postępowania kwalifikującego ) Ocenę oddziaływania na obszar Natura 2000 przeprowadza RDOŚ (art. 61 ust. 5)

17 Organ właściwy do wydania decyzji wymaganej przed rozpoczęciem realizacji przedsięwzięcia innego, niż z I i II grupy, które nie jest bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynika z tej ochrony, jest obowiązany do rozważenia, przed wydaniem tej decyzji, czy przedsięwzięcie może potencjalnie znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000 (art. 96 ust. 1) Do decyzji, wymagających rozważenia, czy przedsięwzięcie może potencjalnie znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, należą w szczególności: - decyzje określone w art. 72 ust. 1 pkt 1-13, - inne, w tym np. pozwolenie wodnoprawne, inne niż wymienione w art. 72 ust. 1 pkt 6; zezwolenie na usunięcie drzew i krzewów, pozwolenie na wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich. Ocenę oddziaływania na obszar Natura 2000 przeprowadza się w ramach postępowania w sprawie uzgodnienia przed wydaniem ww. decyzji. RDOŚ po przeprowadzeniu oceny oddziaływania na obszar Natura wydaje postanowienie w sprawie uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia w zakresie oddziaływania na obszar Natura 2000 (art. 98 ust. 1). Ważne uzasadnienie (art. 99). Udział społeczeństwa ma miejsce przed wydaniem przed RDOŚ ww. postanowienia; możliwość udziału społeczeństwa zapewnia organ właściwy do wydania decyzji; RDOŚ rozpatruje uwagi i wnioski zgłoszone w związku z udziałem społeczeństwa (art. 98 ust. 4-6). Ww. postanowienie RDOŚ wiąże organ właściwy do wydania decyzji (art. 100). W decyzji tej ważne uzasadnienie (art. 103).

18 udział społeczeństwa Uprawnienia organizacji ekologicznych rozszerzenie Art Organizacje ekologiczne, które powołując się na swoje cele statutowe, zgłoszą chęć uczestniczenia w określonym postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa, uczestniczą w nim na prawach strony. Przepisu art Kpa nie stosuje się. 2. Organizacji ekologicznej służy prawo wniesienia odwołania od decyzji wydanej w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa, jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji, także w przypadku, gdy nie brała ona udziału w określonym postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa prowadzonym przez organ I instancji; wniesienie odwołania jest równoznaczne ze zgłoszeniem chęci uczestniczenia w takim postępowaniu. W postępowaniu odwoławczym organizacja uczestniczy na prawach strony. 3. Organizacji ekologicznej służy skargado sądu administracyjnego od decyzji wydanej w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa, jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji, także w przypadku, gdy nie brała ona udziału w określonym postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa. 4. Na postanowienie o odmowie dopuszczenia do udziału w postępowaniu organizacji ekologicznej służy zażalenie. Udział społeczeństwa w podejmowaniu decyzji (dział III rozdział 2): przed wydaniem i zmianą decyzji wymagających udziału społeczeństwa podawanie (bezpośrednie) informacji do publicznej wiadomości

19 zgłoszenia W ustawie Prawo budowlane - w art. 29 dodaje się ust. 3 w brzmieniu: Pozwolenia na budowę wymagają przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko oraz przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, które nie są bezpośrednio związane z ochroną tego obszaru lub nie wynikają z tej ochrony, w rozumieniu ustawy z dnia 3 pażdziernika 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

20 Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska: centralny organ administracji rządowej podlega ministrowi właściwemu ds. środowiska swoje zadania wykonuje przy pomocy Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska; organizację GDOŚ określa statut nadany w drodze rozporządzenia przez Prezesa RM na wniosek ministra właściwego ds. środowiska 16 Regionalnych Dyrektorów Ochrony Środowiska: organ administracji rządowej niezespolonej, swoje zadania wykonuje przy pomocy regionalnej dyrekcji ochrony środowiska, która jest państwową jednostką budżetową, oraz przy współpracy z dyrektorami parków krajobrazowych lub zespołów parków krajobrazowych; RDOŚ wykonuje swoje zadania w zakresie ochrony przyrody przy pomocy regionalnego konserwatora przyrody, będącego zastępcą RDOŚ, organizację RDOŚ określa statut nadany przez ministra właściwego ds. środowiska na wniosek Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska

21 Dziękujemy za uwagę