Akumulacja i mobilność cynku w glebach Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego
|
|
- Wojciech Bednarek
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Joanna Kwapisz a, Barbara Gworek b,*, Magdalena Graniewska b a Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa; b Instytut Ochrony Środowiska Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa Zinc accumulation and mobility in the soils of the Upper Silesian Industrial District Akumulacja i mobilność cynku w glebach Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego DOI: / Soils from 9 industrial Upper Silesia districts were extd. by the Tessier method and studied for Zn content. The mobile Zn forms constituted 86% of the total Zn content. Oceniono wpływ przemysłu na całkowitą zawartość cynku i jego mobilność w glebach Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Badania wykazały, że ilość cynku, która potencjalnie może występować w formie mobilnej w wyniku zmian środowiskowych stanowi 86% całkowitej jego zawartości. Badane gleby ze względu na całkowitą zawartość cynku zostały zakwalifikowane do gleb słabo lub średnio zanieczyszczonych tym pierwiastkiem. Głównym antropogenicznym źródłem zanieczyszczenia gleb cynkiem jest przemysł górniczy i hutniczy 1). Oprócz źródeł przemysłowych mogą być również źródła komunalne, komunikacyjne, spływy z ulic 2), składowiska odpadów stałych 3), nawozy i środki ochrony roślin 4), a także pylenie i rozwiewanie hałd lub osadników przemysłowych 5). Dane literaturowe wskazują, że na obszarach emisji zanieczyszczeń miejsko-przemysłowych zawartość cynku w glebach przekracza wartości normatywne (300 mg/kg s.m.). Cynk jest zaliczany do metali o dużej mobilności w środowisku glebowym, a największa biodostępność Zn występuje w glebach kwaśnych 6). W Polsce zanieczyszczenia gleb pierwiastkami śladowymi, w tym cynkiem, mają charakter lokalny, rzadko regionalny i dotyczą regionów uprzemysłowionych, w których zlokalizowany jest przemysł wydobywczy i przetwórczy. Problem ten dotyczy m.in. regionu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Nadmierne emisje przemysłowe cynku mogą przyczynić się m.in. do poważnego zanieczyszczenia gleb tym metalem. Znaczące jest ryzyko przechodzenia Zn do łańcucha żywieniowego, ze względu na dobrą rozpuszczalność związków zawierających cynk oraz jego łatwą przyswajalność przez rośliny 7 10). Decydujący wpływ na rozpuszczalność związków cynku, a tym samym na jego biodostępność, ma odczyn gleby. Należy zaznaczyć, że toksyczność cynku dla organizmów roślinnych jest znacznie mniejsza niż innych metali ciężkich, np. ołowiu lub kadmu. W praktyce poza obszarami silnie zanieczyszczonymi cynkiem nie obserwuje się toksycznego działania tego metalu. Jednak z drugiej strony uważa się, że cynk jest pierwiastkiem, którego nadmiar w glebie oraz związany z tym wzrost jego zawartości w roślinach jest szkodliwy przede wszystkim dla roślin, a nie dla zwierząt i ludzi, dla których rośliny te stanowią pożywienie 7, 11, 12). Celem pracy było określenie całkowitej zawartości cynku oraz jego mobilności w glebach w zasięgu oddziaływania przemysłu na przykładzie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP). Część doświadczalna Obszar badań Badano gleby zlokalizowane na terenie dwóch mezoregionów (Garbu Tarnogórskiego położonego w południowej części Wyżyny Śląskiej i GOP, który stanowi środkową część Wyżyny Śląskiej (rys. 1). Skałami macierzystymi badanych gleb były utwory czwartorzędowe 13, 14). Gleby brunatne właściwe GOP wytworzyły się z glin lekkich bądź średnich. Na ogół są to utwory pylaste w wierzchnich poziomach. Gleby płowe tego obszaru wytworzyły się z piasku gliniastego mocnego pylastego, gliny piaszczysto-ilastej oraz utworu pyłowego zwykłego. Analizowane czarne ziemie GOP powstały z glin średnich z udziałem frakcji pyłu w zakresie 11 30%. Obszar ten poddany był długotrwałym i uciążliwym oddziaływaniem różnych czynników antropogenicznej degradacji gleb. W tym najzasobniejszym w bogactwa mineralne regionie Polski od wieków eksploatowano rudy metali kolorowych oraz węgiel kamienny. Na obszarze tego regionu znajduje się 325 zakładów oddziałujących negatywnie na środowisko. Wśród nich dominują kopalnie węgla oraz rud cynku 13, 15). W celu ogólnego scharakteryzowania badanych gleb oraz oznaczenia zawartości cynku i jego mobilności próbki gleb do analiz pobrano Dr inż. Joanna KWAPISZ notkę biograficzną Autorki drukujemy w bieżącym numerze na str Prof. dr hab. Barbara GWOREK notkę biograficzną i fotografię Autorki drukujemy w bieżącym numerze na str * Autor do korespondencji: Instytut Ochrony Środowiska Państwowy Instytut Badawczy, ul. Krucza 5/11d, Warszawa, tel.: (22) , fax: (22) , barbara.gworek@ios.edu.pl 95/3(2016) 491
2 Table 1. Fractions and extraction reagents used in the Tessier method Fig. 1. Location of the study area Rys. 1. Lokalizacja obszaru badawczego z charakterystycznych poziomów genetycznych występujących na tym regionie typów gleb. Metodyka badań W powietrznie suchym materiale oznaczono (i) skład granulometryczny metodą areometryczną Casagrande a w modyfikacji Prószyńskiego, (ii) odczyn (ph) w 1 M roztworze KCl metodą elektrometryczną przy użyciu elektrody szklanej, (iii) zawartość węgla organicznego metodą Tiurina oraz (iv) zawartość żelaza i manganu wyekstrahowanych za pomocą 20-proc. kwasu chlorowodorowego. Materiał glebowy (1 g) poddano ekstrakcji sekwencyjnej wg metody Tessiera 16) w celu oznaczenia Zn w poszczególnych frakcjach zdefiniowanych operacyjnie. Opis metody podano w tabeli 1. Zawartość Zn, Fe i Mn w badanych glebach oznaczono techniką atomowej spektrometrii absorpcyjnej (ASA). Zależność między zawartością cynku w poszczególnych frakcjach a niektórymi właściwościami fizyczno-chemicznymi gleby (skład granulometryczny, węgiel organiczny, odczyn, zawartość żelaza i manganu) obliczono, stosując metodę korelacji liniowej. Do obliczeń statystycznych wykorzystano specjalistyczny pakiet statystyczno-graficzny Statgraphics 2.0 Plus. W celu wyraźniejszego zobrazowania rozmieszczenia cynku w profilach glebowych obliczono wskaźnik rozmieszczenia (WR), wyrażony jako stosunek zawartości metalu w danym poziomie genetycznym do jego zawartości w skale macierzystej 13). Wyniki badań i dyskusja Mgr Magdalena GRANIEWSKA notkę biograficzną i fotografię Autorki drukujemy w bieżącym numerze na str , 16) Tabela 1. Frakcje i odczynniki ekstrahujące użyte w metodzie Tessiera Frakcja Ekstrahent Opis Frakcja wymienna (FI) Frakcja związana z węglanami (FII) Frakcja związana z tlenkami Fe i Mn (FIII) Frakcja związana z materia organiczną (FIV) Frakcja pozostałości (FV) 8 ml 1 M MgCl 2, ph = 7 8 ml 1 M CH 3 COONa, ph = 5 20 ml 0,04 M NH 2 OH HCl w 25-proc. CH 3 COOH obejmuje metale występujące w roztworze glebowym w formie jonowej albo skompleksowanej oraz metale wiązane siłami elektrostatycznego przyciągania na ujemnie naładowanych miejscach wymiany stałych cząstek gleby zawiera metale związane z fazą węglanową, a także z siarczanami i fosforanami; metale ulegają uruchomieniu przy obniżaniu się ph środowiska obejmuje metale zasorbowane lub strącone z tlenkami Fe i Mn występującymi w postaci cienkich warstw lub w postaci drobnych cząstek na minerałach glebowych 3 ml 0,02 M HNO 3 i 8 ml obejmuje metale związane 30-proc. H 2 O 2 z substancją organiczną przez ph = 2 adsorpcję fizyczną, chemisorpcję, oraz 5 ml 3,2 M wytracanie i tworzenie połączeń CH 3 COONH 4 w kompleksowych 20-proc. HNO 3 woda królewska (HNO 3 + HCl w stosunku 1:3) obejmuje metale związane w sieci krystalicznej minerałów pierwotnych i wtórnych Wyniki badań zestawiono w tabelach 2 5, z uwzględnieniem typów gleb. W tabeli 2 podano skład granulometryczny oraz podstawowe właściwości gleb, a zawartość cynku w poszczególnych frakcjach w tabelach 3 5. Za całkowitą zawartość pierwiastka przyjęto sumę pięciu oznaczonych frakcji. Wartości ph wahały się w przedziale 3,5 7,3. Gleby brunatne GOP wykazywały odczyn od silnie kwaśnego (ph 3,5) do słabo kwaśnego (ph 6,0), w glebach płowych badanego obszaru wartość ph w 1 M roztworze KCl wahała się w zakresie 4,3 7,3 i na ogół niewiele zmieniała się we wszystkich poziomach genetycznych. W analizowanych czarnych ziemiach odczyn wahał się od kwaśnego do obojętnego i zamykał się w granicach wartości 5,4 7,2 (tabela 2). Analizowane gleby, niezależnie od typu i rodzaju, wykazywały największą zawartość węgla organicznego w poziomach akumulacyjnych (1,76 3,14%), a wraz z głębokością ilość węgla organicznego wyraźnie malała, do setnych części procenta (tabela 2). Największa zawartość żelaza w glebach GOP występowała w większości profili gleb brunatnych. Wzbogacenie gleb w żelazo stwierdzono również w poziomach akumulacyjnych. W glebach płowych zawartość żelaza zwiększała się stopniowo wraz z głębokością, osiągając największą wartość w poziomie wmycia (Bt) lub skały macierzystej (C), a najmniejszą na ogół w poziomie przemycia (tabela 2). W glebach GOP, niezależnie od typu, nagromadzenie manganu odnotowano w wierzchnich poziomach i zmniejszało się ono wraz z głębokością profilu. Zróżnicowanie zawartości Fe i Mn w niektórych profilach mogło wiązać się ze zjawiskami peryglacjalnymi i z procesami glebotwórczymi 13). Całkowita zawartość cynku w glebach GOP w badanych profilach glebowych wahała się od 21,90 mg/kg s.m. w poziomie skały macierzystej do 1655,56 mg/kg s.m. w poziomie akumulacyjnym (tabela 3). Obliczony wskaźnik profilowego rozmieszczenia cynku w glebach GOP potwierdził wyraźną akumulację tego pierwiastka. W poziomach akumulacyjnych badanych gleb wartość tego wskaźnika wahała się w zakresie 2,22 42,33, a w głębszych poziomach w zakresie 0,91 3,47. W nielicznych przypadkach nagromadzenie znacznej ilości cynku wystąpiło w całych profilach glebowych. Świadczy to o długotrwałym oddziaływaniu na danym obszarze uciążliwego przemysłu, ale także o wzbogaceniu skały macierzystej w ten pierwiastek. Średnia arytmetyczna zawartość cynku w poziomach akumulacyjnych (A) gleb brunatnych wynosiła 705,08, gleb płowych 928,78 oraz w czarnych ziemiach 1293,47 mg/kg s.m. gleby. W głębszych poziomach zawartość tego metalu wynosiła 335,88 mg/kg s.m. w poziomach brunatnienia (Bbr), 67,35 mg/kg s.m. w poziomach przemycia (Eet) oraz 36,92 mg/kg s.m. w poziomach wmycia (Bt). W skale macierzystej ilości Zn były bardzo zróżnicowane i wynosiły od 29,29 mg/kg s.m. w glebach płowych do 249,32 mg/kg s.m. w glebach brunatnych (tabela 4). Analiza statystyczna wskazała na wysoce istotną korelację /3(2016)
3 Table 2. Granulometric composition and basic chemical properties of soils from Upper Silesian Industrial District Tabela 2. Skład granulometryczny i podstawowe właściwości chemiczne gleb Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego 13) Skład granulometryczny Właściwości chemiczne Nr profilu, miejscowość Poziom genetyczny Głębokość, cm zawartość frakcji o średnicy ziaren w mm, % ph C org. Fe Mn 1,0 0,1 0,1 0,02 0,02 0,002 <0,002 H 2 O 1 M KCl % mg/kg s.m. 1. Szopienice 2. Miechowice 3. Piekary Śląskie 4. Będzin 5. Grodziec 6. Bytom 7. Sławków 8. Janów 9. Giszowiec gleby brunatne właściwe A ,2 5,8 1,90 1, Bbr ,9 6,0 0,43 1, C > ,7 5,9 0,21 0, A ,4 5,8 2,05 1, Bbr ,6 5,7 0,78 1, C > ,2 4,6 0,30 0, A ,3 6,0 1,76 1, Bbr ,5 4,6 0,56 2, C > ,3 3,5 0,43 2, gleby płowe A ,2 6,9 1,92 1, Eet ,8 6,2 0,20 0, Bt ,1 6,8 0,22 1, C > ,0 6,7 0,01 1, A ,9 6,7 2,67 0, Eet ,4 6,0 0,34 0, Bt ,0 6,4 0,02 1, C > ,2 6,7 0,02 0, A ,3 5,6 2,46 1, Eet ,8 6,0 0,61 0, Bt ,0 6,3 0,28 0, C > ,8 5,6 0,35 1, czarne ziemie A ,4 5,8 3,14 1,46 462,00 AC ,8 6,0 0,78 1,20 326,00 C > ,0 6,4 0,20 1,24 290,00 A ,2 6,4 2,15 1,20 448,00 AC ,4 5,8 0,32 1,46 340,00 C > ,8 6,2 0,04 1, A ,9 6,2 3,04 1, AC ,7 6,0 0,96 1, C > ,0 6,4 0,20 1, między zawartością całkowitego cynku a zawartością węgla organicznego i żelaza (tabela 5). Całkowita zawartość cynku w profilach badanych gleb wykazała wyraźne nagromadzenie głównie w powierzchniowych poziomach gleb. Wzbogacenie w ten pierwiastek obserwowano również w głębiej położonych poziomach genetycznych (tabela 4). W glebach GOP zawartości cynku w analizowanych frakcjach były wyraźnie zróżnicowane pod względem ilościowym (tabela 3). Najmniej cynku w badanych glebach stwierdzono we frakcji wymiennej: 95/3(2016) zawartość ta wynosiła 0,02 mg/kg s.m. w poziomie skały macierzystej do 82,34 mg/kg s.m. gleby w poziomie akumulacyjnym. Zawartość cynku związanego z węglanami (FII) wahała się w zakresie 0,92 340,00 mg/kg s.m. gleby. We frakcji związanej z tlenkami Fe i Mn (FIII) zawartość cynku wynosiła 3,14 mg/kg s.m. w poziomie skały macierzystej oraz 840,34 mg/kg s.m. gleby w poziomie akumulacyjnym. W połączeniu z substancją organiczną (FIV) wynosiła ona 0,06 mg/kg s.m. w poziomie skały macierzystej i 612,40 mg/kg s.m. gleby w poziomie akumulacyjnym. Wyniki te wskazują, że cynk 493
4 Table 3. Content of zinc fraction in soils of the Upper Silesian Industrial District Tabela 3. Zawartość frakcji cynku w glebach Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego 13) Nr profilu, miejscowość 1. Szopienice 2. Miechowice 3. Piekary Śląskie 4. Będzin 5. Grodziec 6. Bytom 7. Sławków 8. Janów 9. Giszowiec Poziom genetyczny Głębokość, cm Udział frakcji cynku w Frakcje cynku, mg/kg s.m. stosunku do zawartości całkowitej, WR % FI FII FIII FIV FV Σ(FI FV FI FII FIII FIV FV gleby brunatne właściwe A ,28 198,04 342,83 199,23 296, ,59 3,90 1,64 18,80 32,54 18,91 28,11 Bbr ,40 79,20 98,00 90,67 240,00 520,27 1,93 2,38 15,22 18,84 17,43 46,13 C >60 3,70 7,24 49,30 20,16 189,72 270,12-1,37 2,68 18,25 7,46 70,24 A ,40 47,40 169,40 92,40 164,00 539,60 2,22 7,30 8,78 36,40 17,12 30,39 Bbr ,86 9,73 43,90 24,70 183,73 272,92 1,12 3,98 3,57 16,09 9,05 67,32 C >55 2,40 4,36 46,38 21,40 168,49 243,03-0,99 1,79 19,08 8,81 69,33 A ,21 62,40 192,30 82,48 142,05 545,44 2,32 12,14 11,44 35,26 15,12 26,04 Bbr ,79 4,41 33,56 18,52 155,17 214,45 0,91 1,30 2,06 15,65 8,64 72,36 C >90 1,09 4,55 53,50 22,97 142,91 225,02-0,48 2,02 23,78 10,21 63,51 gleby płowe A ,30 130,42 563,30 247,20 310, ,22 42,33 2,17 9,98 43,12 20,99 23,73 Eet ,03 10,40 20,73 18,24 29,70 80,10 2,59 1,29 12,98 25,88 22,77 37,73 Bt ,90 6,70 9,72 2,53 16,82 36,67 1,19 2,45 18,27 26,51 6,90 45,87 C >70 0,06 4,90 7,43 0,15 18,32 30,86-0,19 15,88 24,08 0,49 59,36 A ,47 130,80 261,24 147,30 123,10 692,91 19,73 4,40 18,88 37,70 21,26 17,77 Eet ,33 24,16 12,32 9,76 23,40 71,97 2,05 3,24 33,57 17,12 13,56 32,51 Bt ,34 11,34 7,16 5,12 24,10 48,06 1,37 0,71 23,60 14,90 10,65 50,15 C >90 0,02 6,42 4,20 1,06 23,42 35,12-0,06 18,28 11,96 3,02 66,69 A ,34 106,40 292,37 133,72 172,38 787,21 35,94 10,46 13,52 37,14 16,99 21,90 Eet ,32 4,65 10,95 6,02 27,05 49,99 2,28 2,64 9,30 21,90 12,04 54,11 Bt ,42 3,17 6,00 2,31 14,12 26,02 1,19 1,61 12,18 23,06 8,88 54,27 C >90 0,12 2,80 6,08 0,80 12,10 21,90-0,55 12,79 27,76 3,65 55,25 czarne ziemie A ,16 340,00 698,60 420,74 23, ,24 31,59 0,21 22,,88 47,00 28,31 1,60 AC ,42 37,40 70,36 34,86 18,43 163,47 3,47 1,48 22,88 43,04 21,33 11,27 C >50 0,06 20,43 3,14 2,94 20,47 47,04-0,13 43,43 6,68 6,25 43,52 A ,40 112,30 840,34 612,40 63, ,56 20,62 1,66 6,78 50,76 36,99 3,81 AC ,16 15,24 93,60 6,94 24,17 149,11 1,86 6,14 10,22 62,77 4,65 16,21 C >60 0,40 11,20 47,30 0,06 21,32 80,28-0,50 13,95 58,92 0,07 26,56 A ,24 63,15 472,44 134,17 49,60 738,60 15,62 2,60 8,55 63,96 18,17 6,72 AC ,32 9,64 36,70 2,15 37,43 96,24 2,03 10,72 10,02 38,13 2,23 38,89 C >45 0,06 0,92 9,24 0,06 37,00 47,28-0,13 1,95 19,54 0,13 78,26 w badanych glebach występuje we frakcjach, z których może być włączany do obiegu biologicznego 13). W glebach GOP zaobserwowano wyraźnie mniejszy udział cynku związanego w sieci krystalicznej minerałów pierwotnych i wtórnych (frakcja pozostałości FV) w porównaniu z jego udziałem w pozostałych frakcjach, co szczególnie uwidaczniało się w poziomach akumulacyjnych. W poziomach tych występował cynk związany z tlenkami Fe i Mn, który stanowił 43,83%, a we wszystkich poziomach głębiej położonych dominowała pod tym względem frakcja FV, w której średnio Zn stanowił 57,83% (rys. 2 i tabela 4). Podobne wyniki otrzymali inni autorzy 17 19). Frakcje cynku w analizowanych poziomach genetycznych gleb GOP można uszeregować wg malejącego udziału cynku w całkowitej zawartości (w nawiasie udział, %): A: FIII (44) > FIV (23) > FII (15) > FV (14) > FI (4) Bbr: FV (57) > FIII (18) > FIV (13) > FII (9) > FI (3) Eet: FV (40) > FIII (22) > FII (19) > FIV (17) > FI (2) Bt: FV (50) > FIII (21) > FII (19) > FIV (9) > FI (1) C: FV (63) > FIII (22) > FIV (7) > FII (6) > FI (2) /3(2016)
5 Table 4. Arithmetic mean content of the zinc fraction in analyzed genetic horizons of soils Tabela 4. Średnia arytmetyczna zawartość frakcji cynku w poziomach genetycznych analizowanych gleb 13) Poziom Frakcje cynku, mg/kg s.m. genetyczny FI FII FIII FIV FV gleby brunatne właściwe (n = 3) A 40,96 102,61 243,84 124,70 192,97 Bbr 8,68 31,11 58,49 44,63 192,97 C 5,66 5,38 49,73 21,51 167,04 gleby płowe (n = 4) A 47,04 155,87 372,30 185,07 168,49 Eet 1,56 13,07 14,67 11,34 26,72 Bt 0,55 7,07 7,63 3,32 18,35 C 0,07 4,71 5,90 0,67 17,95 czarne ziemie (n = 5) A 16,6 171,82 670,46 389,10 45,49 AC 7,3 20,76 66,89 14,65 26,68 C 0,17 10,85 19,89 1,02 26,26 Table 5. Correlation coefficients between contents of zinc fractions and selected properties of soils Tabela 5. Współczynniki korelacji pomiędzy zawartością frakcji cynku a wybranymi właściwościami gleb 13) Właściwość gleby Frakcje cynku FI FII FIII FIV FV (FI FV) Frakcja <0,02 mm 0,126 0,208 0,275 0,275 0,284 0,307 Frakcja <0,002 mm 0,109 0,044 0,183 0,194 0,034 0,165 C organiczny 0,643** 0,765** 0,832** 0,719** 0,308 0,831** ph KCl -0,022 0,152 0,145-0,334-0,334 0,076 Fe (20-proc. HCl) 0,429* 0,536** 0,523** 0,529** 0,589** 0,628** Mn (20-proc. HCl) 0,196-0,165-0,144-0,141 0,159-0,103 *przy poziomie istotności p = 0,05, **przy p = 0,01 Udział frakcji cynku, które mogą ulec uruchomieniu (FI FII) w wierzchnich poziomach gleb wynosi 19%. Średni udział frakcji cynku, która potencjalnie może występować w formie mobilnej w wyniku zmian środowiskowych (FI FIV) w poziomach akumulacyjnych gleb zanieczyszczonych GOP stanowi 86% całkowitej jego Inni autorzy również podają, że w warunkach silnego zanieczyszczenia gleb cynkiem gromadził się on głównie we frakcji związanej z tlenkami i wodorotlenkami Fe i Mn (FIII) 16, 18, 20 22). Zjawisko to jest związane ze składem pyłów przemysłowych. Z badań Maneckiego 23) oraz Maneckiego i Tarkowskiego 24) wynika, że metale wnoszone do gleby bezpośrednio z pyłami atmosferycznymi występują głównie w postaci połączeń z różnorodnymi związkami, z dużym udziałem związków żelaza. Wraz z głębokością w profilach gleb zmniejsza się udział cynku we frakcji wymiennej (FI). Na uwagę zasługuje fakt, że w glebach zanieczyszczonych udział cynku we frakcji wymiennej (FI) i frakcjach pozostałych, które w wyniku zmian warunków środowiska mogą wejść do obiegu biologicznego jest większy niż w glebach niezanieczyszczonych. W glebach najbardziej zanieczyszczonych cynkiem wystąpiła wysoce istotna zależność pomiędzy ilością cynku we frakcjach FI FIV a zawartością węgla organicznego oraz cynkiem we wszystkich badanych frakcjach a ilością żelaza. Nie stwierdzono związku między zawartością cynku w analizowanych frakcjach a ich składem granulometrycznym (tabela 5). Podsumowanie W poziomach akumulacyjnych gleb GOP zanieczyszczonych cynkiem pierwiastek ten występuje w dominującej ilości we frakcji związanej z tlenkami żelaza i manganu (FIII). Wiąże się to przede wszystkim ze składem pyłów (ok. 38% stanowią związki żelaza), które są nośnikami metali ciężkich. 95/3(2016) Fig. 2. The share of zinc in the fractions of the studied soils with taking account of their genetic horizons Rys. 2. Udział cynku we frakcjach badanych gleb z uwzględnieniem ich poziomów genetycznych 495
6 zawartości. W glebach zlokalizowanych w zasięgu intensywnego oddziaływania przemysłu zanieczyszczenia poziomów akumulacyjnych cynkiem oraz przemieszczanie się tego pierwiastka do głębszych poziomów genetycznych uniemożliwia odnotowanie wpływu procesów glebotwórczych na rozmieszczenie frakcji tego metalu w profilu glebowym. Wyniki badań wskazują, że całkowita zawartość badanego pierwiastka w glebach będących w zasięgu oddziaływania źródeł emisji przemysłowych wielokrotnie przewyższa stężenia Zn w tych glebach w stosunku do ilości naturalnych. Ponadto całkowita zawartość Zn jest największa w poziomach akumulacyjno-próchnicznych i zmniejsza się wraz z głębokością. Ze względu na zawartość cynku ok. 56% badanych gleb GOP wykazuje słabe zanieczyszczenie, a ok. 44% średnie zanieczyszczenie tym pierwiastkiem. W odniesieniu do Rozporządzenia 25) oraz ze względu na zaliczenie badanych gleb do grupy C (m.in. tereny przemysłowe, użytki kopalne), dla których wartość dopuszczalna stężenia Zn w glebie lub ziemi wynosi do 1000 mg/kg s.m. gleby, to otrzymane zawartości należy uznać za dopuszczalne (wyjątek stanowią poziomy akumulacyjne profili nr 1, 4, 7 i 8). Otrzymano: LITERATURA [1] G. Dziubanek, R. Baranowska, K. Oleksiuk, J. Ecol. Health 2012, 16, nr 4, 169. [2] A. Maciejewska, J. Kwiatkowska, Mat. Międzynarodowej Konf.,,The influence of anthropogenic factors on degradation of soil along highways as well as in the city of Warsaw, Essen [3] A. Greinert, [w:] Ekotoksykologia w ochronie środowiska (red. B. Kołwzan, K. Grabas), Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych, Wrocław [4] A. Greinert, Zesz. Nauk. Inż. Środowiska 2003, 133, nr 13, 131. [5] K. Dziadek, W. Wacławek, Chemia, Dydaktyka, Ekologia, Metrologia 2005, 10, nr 1/2, 33. [6] A. Kabata-Pendias, H. Pendias, Biogeochemia pierwiastków śladowych, PWN, Warszawa [7] A. Baran, J. Wieczorek, Proc. ECOpole 2012, 6, 193. [8] A. Kabata-Pendias, Zesz. Nauk. Komit. PAN Człowiek i Środowisko 2002, 33, 11. [9] M.R. Broadley, P.J. White, J.P. Hammond, I. Zelko, A. Lux, New Phytol. 2007, 173, nr 4, 677. [10] A. Baran, Proc. ECOpole 2011, 5, nr 1, 156. [11] B.J. Alloway, Zinc in soils and crop nutrition, International Zinc Association Publications, Brussels 2004, crops.org., dostęp luty [12] A. Baran, C. Jasiewicz, A. Klimek, Proc. ECOpole 2008, 2, nr 2, 417. [13] J. Kwapisz, Frakcje cynku, miedzi i ołowiu w glebach o zróżnicowanej zawartości metali ciężkich, praca doktorska, Wydział Rolniczy SGGW, Warszawa [14] L. Linder, Czwartorzęd. Osady. Metody badań. Stratygrafia, Wydawnictwo PAE, Warszawa [15] Stan środowiska w województwie śląskim w 2014 roku, Raport WIOŚ, Katowice [16] A. Tessier, P.G.C. Campbell, M. Bisson, Anal. Chem. 1979, 51, 844. [17] S.K. Gupta, K.Y. Chen, Environ. Lett. 1975, 10, 129. [18] S. Kuo, Pe. Heilman, A.S. Baker, Soil Science 1983, 135, [19] X. Xian, J. Environ. Sci. Health A 1989, 6, 5. [20] B.J. Alloway, Heavy metals in soils, John Wiley and Sons, New York [21] T.T. Chao, J. Geochem. Explor. 1984, 20, 101. [22] A. Chłopecka, J.R. Bacon, M.J. Wilson, J. Kay, J. Environ. Qual. 1996, 25, nr 1, 69. [23] A. Manecki, Klasyfikacja i skład mineralny pyłów atmosferycznych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, Kraków [24] A. Manecki, J. Tarkowski, Ekologia Polska 1993, 1, nr 3/4, 289. [25] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby i standardów jakości ziemi, Dz.U. 2002, nr 165, poz Wydarzenie to adresowane jest głównie do specjalistów, podmiotów decyzyjnych oraz osób silnie zainteresowanych tematyką OZE i efektywnością energetyczną. Co oferuje Państwu RENEXPO Poland 2016? Międzynarodowe Targi Energii Odnawialnej i Efektywności Energetycznej konferencje branżowe o zasięgu krajowym i międzynarodowym fora branżowe Nagroda RENERGY Award przyznawana przez RENEXPO Poland spotkania kooperacyjne U podstaw idei RENEXPO leży promocja odnawialnych źródeł energii w Europie. Od 2011 r. Targi oraz towarzyszące im konferencje stanowią platformę wymiany wiedzy oraz doświadczeń z zakresu sektora energetycznego na płaszczyźnie krajowej oraz międzynarodowej. Jak co roku Targi wzbogaci szeroki program ramowy oferujący odwiedzającym aktualny przegląd najnowszych technologii, wskazujący na możliwości dotacji oraz prezentujący przykładowe projekty. Organizator: REECO Poland Sp. z o.o. ul. Bartycka 22B/21A, Warszawa Tel: , Fax: RENEXPO Poland 2016 odbędzie się w dniach października 2016 r. w Warszawskim Centrum EXPO XXI Więcej informacji na stronie: /3(2016)
Problemy oznaczania pierwiastków w osadach i glebie Marcin Niemiec, Jacek Antonkiewicz, Małgorzata Koncewicz-Baran, Jerzy Wieczorek
Problemy oznaczania pierwiastków w osadach i glebie Marcin Niemiec, Jacek Antonkiewicz, Małgorzata Koncewicz-Baran, Jerzy Wieczorek Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej
Bardziej szczegółowoZawartość węgla organicznego a toksyczność osadów dennych
VIII Krajowa Konferencja Bioindykacyjna Praktyczne wykorzystanie systemów bioindykacyjnych do oceny jakości i toksyczności środowiska i substancji chemicznych Kraków, 18-20.04.2018 Zawartość węgla organicznego
Bardziej szczegółowoTytuł prezentacji. Możliwość wykorzystania biowęgla w rekultywacji gleb zanieczyszczonych. metalami ciężkimi
Agnieszka Medyńska-Juraszek, Irmina Ćwieląg-Piasecka 1, Piotr Chohura 2 1 Instytut Nauk o Glebie i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu ul. Grunwaldzka 53, 50-357 Wrocław 2 Katedra
Bardziej szczegółowoGLEBOZNAWSTWO = pedologia - nauka o glebach
GLEBY GLEBA - biologicznie czynna, powierzchniowa warstwa litosfery, powstała ze skał pod wpływem abiotycznych i biotycznych czynników środowiska, zdolna zapewnić roślinom wyższym warunki wzrostu i rozwoju.
Bardziej szczegółowoSTAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE NĘDZA
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE NĘDZA Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych badań
Bardziej szczegółowow gruntach w zasięgu oddziaływania elektrociepłowni owni Czechnica w Siechnicach.
Rtęć w gruntach w zasięgu oddziaływania elektrociepłowni owni Czechnica w Siechnicach. Ludmiła Polechońska Małgorzata Polechońska CEL BADAŃ rozpoznanie zawartości rtęci w przypowierzchniowej warstwie gleby
Bardziej szczegółowoOCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA. gleba lekka szt./ % 455/2200 0/0 119/26 53/12 280/61 3/1
OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA Wyniki badań odczynu gleby i zawartości makroelementów w próbkach gleby przedstawiono w tabelach zasobności gleby ( Zestawienie zasobności gleby na obszarze
Bardziej szczegółowoOCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA
OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA Wyniki badań odczynu gleby i zawartości makroelementów w próbkach gleby przedstawiono w tabelach zasobności gleby: Zestawienie zasobności gleby na obszarze
Bardziej szczegółowoMANGAN CAŁKOWITY ORAZ JEGO FORMY MOBILNE W WYBRANYCH GLEBACH PŁOWYCH Z OKOLIC HUTY MIEDZI GŁOGÓW
Proceedings of ECOpole DOI: 10.2429/proc.2012.6(2)100 2012;6(2) Hanna JAWORSKA 1 MANGAN CAŁKOWITY ORAZ JEGO FORMY MOBILNE W WYBRANYCH GLEBACH PŁOWYCH Z OKOLIC HUTY MIEDZI GŁOGÓW TOTAL AND MOBILE FORMS
Bardziej szczegółowoMETALE CIĘŻKIE W UKŁADZIE GLEBA-ROŚLINOŚĆ W ŚRODOWISKU WIELKOMIEJSKIM
Słowa kluczowe: gleba, roślinność, metale ciężkie, formy mobilne Krystyna NIESIOBĘDZKA*, Elżbieta KRAJEWSKA* METALE CIĘŻKIE W UKŁADZIE GLEBA-ROŚLINOŚĆ W ŚRODOWISKU WIELKOMIEJSKIM Problem zanieczyszczeń
Bardziej szczegółowoa. ph, zawartości makroskładników (P, K, Mg) w 700 próbkach gleby, b. zawartości metali ciężkich (Pb, Cd, Zn, Cu, Ni i Cr ) w 10 próbkach gleby,
Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego w Gminie Krzanowice z powierzchni 1670,94 ha. Odebrano z terenu
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOT ZLECENIA. Odebrano z terenu powiatu Raciborskiego próbki gleby i wykonano w Gminie Kornowac:
PRZEDMIOT ZLECENIA Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego na terenie Gminy Kornowac o powierzchni 598,25ha.
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOT ZLECENIA :
PRZEDMIOT ZLECENIA : Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego na terenie Gminy Racibórz o powierzchni
Bardziej szczegółowoa. ph, zawartości makroskładników (P, K, Mg) w 899 próbkach gleby, b. zawartości metali ciężkich (Pb, Cd, Zn, Cu, Ni i Cr ) w 12 próbkach gleby,
Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego w Gminie Krzyżanowice z powierzchni 1577ha. odebrano z terenu
Bardziej szczegółowoELŻBIETA MUSZTYFAGA, MATEUSZ CUSKE, EWA PORA, KATARZYNA SZOPKA *
UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI ZESZYTY NAUKOWE NR 153 Nr 33 INŻYNIERIA ŚRODOWISKA 2014 ELŻBIETA MUSZTYFAGA, MATEUSZ CUSKE, EWA PORA, KATARZYNA SZOPKA * WPŁYW DZIAŁALNOŚCI ZAKŁADÓW CHEMICZNYCH ZŁOTNIKI WE WROCŁAWIU
Bardziej szczegółowoAleksandra Bielicka*, Ewa Ryłko*, Irena Bojanowska* ZAWARTOŚĆ PIERWIASTKÓW METALICZNYCH W GLEBACH I WARZYWACH Z OGRODÓW DZIAŁKOWYCH GDAŃSKA I OKOLIC
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 4, 29 r. Aleksandra Bielicka*, Ewa Ryłko*, Irena Bojanowska* ZAWARTOŚĆ PIERWIASTKÓW METALICZNYCH W GLEBACH I WARZYWACH Z OGÓW DZIAŁKOWYCH GDAŃSKA I OKOLIC CONTENTS
Bardziej szczegółowoa. ph, zawartości makroskładników (P, K, Mg) w 956 próbkach gleby, b. zawartości metali ciężkich (Pb, Cd, Zn, Cu, Ni i Cr ) w 14 próbkach gleby,
Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego w Gminie Pietrowice Wielkie z powierzchni 2018 ha. Odebrano z
Bardziej szczegółowoOCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KRZYŻANOWICE
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE KRZYŻANOWICE Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych
Bardziej szczegółowoGRZEGORZ KUSZA * Wstęp
UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI ZESZYTY NAUKOWE NR 135 Nr 15 INŻYNIERIA ŚRODOWISKA 2007 GRZEGORZ KUSZA * WYBRANE PIERWIASTKI ŚLADOWE W GLEBACH REZERWATU LEŚNEGO "BAZANY Słowa kluczowe: rezerwat leśny "Bazany",
Bardziej szczegółowoSTAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE PIETROWICE WIELKIE Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych
Bardziej szczegółowoZasobność gleby. gleba lekka szt./ % /810,64 0/0 107/15 332/47 268/38 0/0 16/29 0/0 3/19 0/0 13/81 0/0. szt./ %
OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA Wyniki badań makro- i mikroelementów przedstawiono w tabelach zasobności gleby ( Zestawienie zasobności gleby na terenie gminy Kuźnia Raciborska i w Zestawieniu
Bardziej szczegółowoSEKWENCYJNIE WYDZIELONE FRAKCJE ŻELAZA I MANGANU Z GLEB WZBOGACONYCH W ŻELAZO
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LII, SUPLEMENT WARSZAWA 2001: 183-190 DOROTA KALEMBASA, KRZYSZTOF PAKUŁA, MARCIN BECHER SEKWENCYJNIE WYDZIELONE FRAKCJE ŻELAZA I MANGANU Z GLEB WZBOGACONYCH W ŻELAZO SEQUENTIAL
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD
OZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD POWIERZCHNIOWYCH WPROWADZENIE Właściwości chemiczne wód występujących w przyrodzie odznaczają się dużym zróżnicowaniem. Zależą one między innymi od budowy geologicznej
Bardziej szczegółowoOCENA MOBILNOŚCI I FITODOSTĘPNOŚCI PIERWIASTKÓW ŚLADOWYCH W GLEBACH PRZY ZASTOSOWANIU EKSTRAKCJI BCR
Proceedings of ECOpole DOI: 0.49/proc.0.6()09 0;6() Szymon RÓŻAŃSKI OCENA MOBILNOŚCI I FITODOSTĘPNOŚCI PIERWIASTKÓW ŚLADOWYCH W GLEBACH PRZY ZASTOSOWANIU EKSTRAKCJI BCR ASSESSMENT OF TRACE METAL MOBILITY
Bardziej szczegółowoElżbieta BIERNACKA, Ilona MAŁUSZYŃSKA, Marcin J. MAŁUSZYŃSKI
PRACE ORYGINALNE Elżbieta BIERNACKA, Ilona MAŁUSZYŃSKA, Marcin J. MAŁUSZYŃSKI Katedra Inżynierii Wodnej i Rekultywacji Środowiska SGGW Department of Hydraulic Engineering and Environmental Recultivation
Bardziej szczegółowoEwa Kucharczak*, Andrzej Moryl** WPŁYW ELEKTROWNI I KOPALNI TURÓW NA ZAWARTOŚĆ WYBRANYCH METALI CIĘŻKICH W GLEBACH UPRAWNYCH
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 49, 2011 r. Ewa Kucharczak*, Andrzej Moryl** WPŁYW ELEKTROWNI I KOPALNI TURÓW NA ZAWARTOŚĆ WYBRANYCH METALI CIĘŻKICH W GLEBACH UPRAWNYCH INFLUENCE OF POWER STATION
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 277
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 277 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 13 Data wydania: 09 maja 2016 r. Nazwa i adres AB 277 OKRĘGOWA
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 921
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 921 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 9 Data wydania: 03 czerwca 2016 r. Nazwa i adres: AB 921 OKRĘGOWA
Bardziej szczegółowoMOBILNOŚĆ I BIODOSTĘPNOŚĆ METALI CIĘŻKICH W ŚRODOWISKU GLEBOWYM THE MOBILITY AND BIOAVAILABILITY OF HEAVY METALS IN SOIL ENVIRONMENT.
Krystyna Niesiobędzka Instytut Systemów Inżynierii Środowiska Politechnika Warszawska Ul. Nowowiejska 2-653 Warszawa MOBILNOŚĆ I BIODOSTĘPNOŚĆ METALI CIĘŻKICH W ŚRODOWISKU GLEBOWYM THE MOBILITY AND BIOAVAILABILITY
Bardziej szczegółowoMetody oceny zagrożeń stwarzanych przez wtórne odpady z procesu termicznego przekształcania odpadów
Metody oceny zagrożeń stwarzanych przez wtórne odpady z procesu termicznego przekształcania odpadów dr hab. inż. Grzegorz WIELGOSIŃSKI mgr inż. Dorota WASIAK Politechnika Łódzka Wydział Inżynierii Procesowej
Bardziej szczegółowoWYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY
WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 277
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 277 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 4, Data wydania: 25 września 2009 r. Nazwa i adres organizacji
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1186
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1186 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 7 Data wydania: 20 stycznia 2016 r. Nazwa i adres organizacji
Bardziej szczegółowoZasobność gleby. gleba lekka szt./ % /2185,0 0/0 0/0 0/0 1063/100 0/0 824/923,6 0/0 0/0 3/0 821/100 0/0. szt./ %
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE PIETROWICE WIELKIE Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych
Bardziej szczegółowoWojciech Kwasowski*, Lidia Oktaba*
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 48, 2011 r. Wojciech Kwasowski*, Lidia Oktaba* OCENA ZAWARTOŚCI OŁOWIU I CYNKU W WYBRANYCH ORGANACH PSZENICY (Triticum aestivum) UPRAWIANEJ PRZY TRASIE SZYBKIEGO
Bardziej szczegółowoUBOŻENIE GLEB TORFOWO-MURSZOWYCH W SKŁADNIKI ZASADOWE CZYNNIKIEM WPŁYWAJĄCYM NA WZROST STĘŻENIA RWO W WODZIE GRUNTOWEJ
INSTYTUT TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY W FALENTACH Zakład Doświadczalny w Biebrzy UBOŻENIE GLEB TORFOWO-MURSZOWYCH W SKŁADNIKI ZASADOWE CZYNNIKIEM WPŁYWAJĄCYM NA WZROST STĘŻENIA RWO W WODZIE GRUNTOWEJ Jacek
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ METALI CIĘŻKICH W GLEBACH ALUWIALNYCH ŻUŁAW
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLVI NR 1/2 WARSZAWA 1995: 65-77 KRYSTYNA CZARNOWSKA, HANNA BONTRUK ZAWARTOŚĆ METALI CIĘŻKICH W GLEBACH ALUWIALNYCH ŻUŁAW Katedra Gleboznawstwa SGGW w Warszawie WSTĘP Gleby aluwialne
Bardziej szczegółowoBiowęgiel w remediacji zanieczyszczeń w środowisku gruntowo-wodnym
Biowęgiel w remediacji zanieczyszczeń w środowisku gruntowo-wodnym Prof. dr hab. inż. Małgorzata Kacprzak Instytut Inżynierii Środowiska Politechnika Częstochowska Strategie oczyszczania (remediacji) środowiska
Bardziej szczegółowoGrzegorz Kusza*, Tomasz Ciesielczuk*, Beata Gołuchowska*
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 40, 2009 r. Grzegorz Kusza*, Tomasz Ciesielczuk*, Beata Gołuchowska* Zawartość wybranych metali ciężkich w glebach obszarów przyległych do zakładów przemysłu
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 13 lipca 2010 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych. (Dz. U. z dnia 29 lipca 2010 r.
Dz.U.10.137.924 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 13 lipca 2010 r. 2), 3) w sprawie komunalnych osadów ściekowych (Dz. U. z dnia 29 lipca 2010 r.) Na podstawie art. 43 ust. 7 ustawy z dnia 27
Bardziej szczegółowoII 0,9%; III 20,8% Tabela V.1. Struktura użytków rolnych w województwie zachodniopomorskim (wg stanu na r.)
V. JAKOŚĆ GLEB Soil quality Ochrona zasobów i jakości gleb, a w szczególności gleb użytkowanych rolniczo, stanowi istotny element działań w zakresie polityki środowiskowej oraz rolnej. Rodzaj gleb, ich
Bardziej szczegółowoMETALE CIĘŻKIE W GLEBACH UTWORZONYCH Z UTWORÓW ALU WIALŃ Y CH I EOLICZNYCH OKOLIC WARSZAWY
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLVII SUPL. WARSZAWA 1996: 65-73 BARBARA GWOREK, KRYSTYNA CZARNOWSKA METALE CIĘŻKIE W GLEBACH UTWORZONYCH Z UTWORÓW ALU WIALŃ Y CH I EOLICZNYCH OKOLIC WARSZAWY K atedra G leboznaw
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 868
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 868 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 3 Data wydania: 21 lipca 2009 r. Nazwa i adres organizacji
Bardziej szczegółowoWpływ niektórych czynników na skład chemiczny ziarna pszenicy jarej
NR 218/219 BIULETYN INSTYTUTU HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN 21 SZYMON DZIAMBA IZABELLA JACKOWSKA 1 Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin 1 Katedra Chemii Akademia Rolnicza w Lublinie Wpływ niektórych czynników
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 277
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 277 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 15 Data wydania: 16 lutego 2018 r. Nazwa i adres AB 277 OKRĘGOWA
Bardziej szczegółowoBarbara Skwaryło-Bednarz
Acta Agrophysica, 2006, 8(3), 727-733 OGÓLNA ZAWARTOŚĆ WYBRANYCH METALI CIĘśKICH W GLEBACH LEŚNYCH ROZTOCZAŃSKIEGO PARKU NARODOWEGO (RPN) Barbara Skwaryło-Bednarz Wydział Nauk Rolniczych w Zamościu, Akademia
Bardziej szczegółowo"Metale ciężkie w osadzie z wiejskiej oczyszczalni ścieków i kompoście - ocena przydatności do rolniczego wykorzystania"
"Metale ciężkie w osadzie z wiejskiej oczyszczalni ścieków i kompoście - ocena przydatności do rolniczego wykorzystania" Agnieszka RAJMUND 1), Marta BOŻYM 2) 1) Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, Dolnośląski
Bardziej szczegółowoSZACOWANIE STOPNIA ZANIECZYSZCZENIA GLEB NA PODSTAWIE POMIARÓW ICH PODATNOŚCI MAGNETYCZNEJ
OTWARTE SEMINARIA IETU SZACOWANIE STOPNIA ZANIECZYSZCZENIA GLEB NA PODSTAWIE POMIARÓW ICH PODATNOŚCI MAGNETYCZNEJ Maciej Soja Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych Katowice, 21.09.2017 PODATNOŚĆ
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ Cd, Pb, Zn i Cu W GLEBACH WYBRANYCH PARKÓW MIEJSKICH KRAKOWA. CONTENTS OF Cd, Pb, Zn AND Cu IN SOIL OF SELECTED PARKS OF CITY OF KRAKóW
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 53, 2012 r. Artur Szwalec*, Paweł Mundała* ZAWARTOŚĆ Cd, Pb, Zn i Cu W GLEBACH WYBRANYCH PARKÓW MIEJSKICH KRAKOWA CONTENTS OF Cd, Pb, Zn AND Cu IN SOIL OF SELECTED
Bardziej szczegółowoProf. dr hab. Józef Chojnicki Warszawa Katedra Nauk o Środowisku Glebowym Wydział Rolnictwa i Biologii SGGW w Warszawie.
Prof. dr hab. Józef Chojnicki Warszawa 12.09.2017. Katedra Nauk o Środowisku Glebowym Wydział Rolnictwa i Biologii SGGW w Warszawie Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Anety Perzanowskiej pt. Wpływ różnych
Bardziej szczegółowoSylabus przedmiotu: Data wydruku: Dla rocznika: 2015/2016. Kierunek: Opis przedmiotu. Dane podstawowe. Efekty i cele. Opis.
Sylabus przedmiotu: Specjalność: Analiza mobilna skażeń Inżynieria ochrony środowiska Data wydruku: 23.01.2016 Dla rocznika: 2015/2016 Kierunek: Wydział: Zarządzanie i inżynieria produkcji Inżynieryjno-Ekonomiczny
Bardziej szczegółowoZadanie 2. Temat 3. Ocena jakości powietrza atmosferycznego i powietrza w pomieszczeniach, w aspekcie narażenia dzieci
Zadanie 2. Temat 3. Ocena jakości powietrza atmosferycznego i powietrza w pomieszczeniach, w aspekcie narażenia dzieci dr inż. Krzysztof Klejnowski, mgr Jadwiga Błaszczyk mgr Andrzej Krasa, mgr inż. Wioletta
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ GLEB Soil quality
VI. JAKOŚĆ GLEB Soil quality Monitoring gleb jest częścią Państwowego Monitoringu Środowiska koordynowanego przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Na poziomie krajowym monitoring gleb obejmuje badania
Bardziej szczegółowo1. Pochodzenie i klasyfikacja zasobów przyrodniczych... 11
Spis treści 1. Pochodzenie i klasyfikacja zasobów przyrodniczych... 11 1.1. Rozwój cywilizacji człowieka a korzystanie z zasobów Ziemi... 11 1.2. Czy zasoby naturalne Ziemi mogą ulec wyczerpaniu?... 14
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 13 lipca 2010 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych2), 3)
Dziennik Ustaw Nr 137 11129 Poz. 924 924 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 13 lipca 2010 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych2), 3) Na podstawie art. 43 ust. 7 ustawy z dnia 27 kwietnia
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ SIARKI W GLEBACH WYTWORZONYCH Z PIASKOWCÓW NA TERENIE PARKU NARODOWEGO GÓR STOŁOWYCH
OPER CORCONTIC 3: 120 126, 2000 ZWRTOŚĆ SIRKI W GLEBCH WYTWORZONYCH Z PISKOWCÓW N TERENIE PRKU NRODOWEGO GÓR STOŁOWYCH The content of total sulphur in soils developed from sandstones in the area of Stołowe
Bardziej szczegółowoZagrożenia środowiskowe na terenach górniczych
Zagrożenia środowiskowe na terenach górniczych dr inż. Henryk KLETA WYDZIAŁ GÓRNICTWA I GEOLOGII POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ Katedra Geomechaniki, Budownictwa Podziemnego i Zarządzania Ochroną Powierzchni Analiza
Bardziej szczegółowoWPŁYW WAPNOWANIA I DODATKU OSADU ŚCIEKOWEGO NA ROZMIESZCZENIE FRAKCJI Zn I Cr W GLEBIE ZANIECZYSZCZONEJ NIKLEM
Proceedings of ECOpole DOI: 10.2429/proc.2013.7(1)028 2013;7(1) Beata KUZIEMSKA 1 i Stanisław KALEMBASA 1 WPŁYW WAPNOWANIA I DODATKU OSADU ŚCIEKOWEGO NA ROZMIESZCZENIE FRAKCJI Zn I Cr W GLEBIE ZANIECZYSZCZONEJ
Bardziej szczegółowoJolanta Domańska*, Tadeusz Filipek* KSZTAŁTOWANIE SIĘ ZAWARTOŚCI Cu ZWIĄZANEJ Z FRAKCJAMI GLEBY W ZALEŻNOŚCI OD ph I ZAWARTOŚCI MATERII ORGANICZNEJ
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 48, 2011 r. Jolanta Domańska*, Tadeusz Filipek* KSZTAŁTOWANIE SIĘ ZAWARTOŚCI Cu ZWIĄZANEJ Z FRAKCJAMI GLEBY W ZALEŻNOŚCI OD ph I ZAWARTOŚCI MATERII ORGANICZNEJ
Bardziej szczegółowoEKSTENSYWNE UŻYTKOWANIE ŁĄKI A JAKOŚĆ WÓD GRUNTOWYCH
EKSTENSYWNE UŻYTKOWANIE ŁĄKI A JAKOŚĆ WÓD GRUNTOWYCH Dr hab Irena Burzyńska Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Laboratorium Badawcze Chemii Środowiska e-mail iburzynska@itepedupl 1 WSTĘP Sposób użytkowania
Bardziej szczegółowoWaldemar Martyn*, Bożena Niemczuk**
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 40, 2009 r. Waldemar Martyn*, Bożena Niemczuk** Wpływ sposobu użytkowania na zawartość i rozmieszczenie różnych form cynku w profilach gleb płowych i rdzawych
Bardziej szczegółowoRecenzja pracy doktorskiej: Badania ekstrakcji sekwencyjnej wybranych metali i ich mobilności w popiołach przemysłowych
UNIWERSYTET MARII CURIE SKŁODOWSKIEJ, WYDZIAŁ CHEMII 20-031 Lublin, PL MC Skłodowskiej 2; e-mail: majdan.marek8@gmail.com tel.: 81 537 57 29 lub 81 537 57 65 Lublin 16.08.2013 Recenzja pracy doktorskiej:
Bardziej szczegółowoMETALE CIĘśKIE I ARSEN W POWIERZCHNIOWYCH POZIOMACH GLEB LEŚNYCH ZŁOTEGO JARU NA OBSZARZE DAWNEGO GÓRNICTWA ZŁOTA I ARSENU W ZŁOTYM STOKU
ZESZYTY PROBLEMOWE POSTĘPÓW NAUK ROLNICZYCH 2007 z. 520: 101-106 METALE CIĘśKIE I ARSEN W POWIERZCHNIOWYCH POZIOMACH GLEB LEŚNYCH ZŁOTEGO JARU NA OBSZARZE DAWNEGO GÓRNICTWA ZŁOTA I ARSENU W ZŁOTYM STOKU
Bardziej szczegółowoWPŁYW TRANSPORTU PUBLICZNEGO NA ZAWARTOŚĆ WYBRANYCH METALI CIĘŻKICH W GLEBACH SĄSIADUJĄCYCH Z ULICAMI LUBLINA
Proceedings of ECOpole Vol. 4, No. 1 2010 Andrzej PLAK 1, Piotr BARTMIŃSKI 1 i Ryszard DĘBICKI 1 WPŁYW TRANSPORTU PUBLICZNEGO NA ZAWARTOŚĆ WYBRANYCH METALI CIĘŻKICH W GLEBACH SĄSIADUJĄCYCH Z ULICAMI LUBLINA
Bardziej szczegółowoAdsorpcja wybranych jonów metali ciężkich na biowęglu pochodzącym z komunalnych osadów ściekowych
Adsorpcja wybranych jonów metali ciężkich na biowęglu pochodzącym z komunalnych osadów ściekowych mgr Ewelina Ślęzak Opiekun pomocniczy: dr Joanna Poluszyńska Opiekun: prof. dr hab. inż. Piotr Wieczorek
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ METALI CIĘŻKICH W GLEBACH W RÓŻNYCH PORACH ROKU
Proceedings of ECOpole DOI: 10.2429/proc.2012.6(2)095 2012;6(2) Anna CHRZAN 1 i Grzegorz FORMICKI 2 ZAWARTOŚĆ METALI CIĘŻKICH W GLEBACH W RÓŻNYCH PORACH ROKU CONTENT OF HEAVY METALS IN SOILS IN DIFFERENT
Bardziej szczegółowoBADANIE SPECJACJI WAPNIA I MAGNEZU W GLEBIE
BADANIE SPECJACJI WAPNIA I MAGNEZU W GLEBIE 1. WSTĘP Jednym z ważnych elementów lądowego środowiska przyrodniczego jest gleba. Gleba dostarcza składników mineralnych, a przy współudziale wody, powietrza
Bardziej szczegółowoROZPUSZCZALNE FORMY METALI CIĘŻKICH W GLEBACH ANTROPOGENICZNYCH Z TERENU WARSZAWY
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LII, NR 3/4 W ARSZAW A 2001: 45-51 KRYSTYNA CZARNOWSKA, TERESA KOZANECKA ROZPUSZCZALNE FORMY METALI CIĘŻKICH W GLEBACH ANTROPOGENICZNYCH Z TERENU WARSZAWY SOLUBLE FORMS OF HEAVY
Bardziej szczegółowoFRAKCJE OŁOWIU, CHROMU, CYNKU, MIEDZI I NIKLU W POZIOMIE PRÓCHNICZNYM GLEB POŁOŻONYCH WZDŁUŻ OBWODNICY SIEDLEC
Krzysztof Pakuła 1 FRAKCJE OŁOWIU, CHROMU, CYNKU, MIEDZI I NIKLU W POZIOMIE PRÓCHNICZNYM GLEB POŁOŻONYCH WZDŁUŻ OBWODNICY SIEDLEC Streszczenie. Celem podjętych badań była ocena zawartości ołowiu, chromu,
Bardziej szczegółowoDorota Nowak*, Czesława Jasiewicz*, Dariusz Kwaśniewski**
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 50, 2011 r. Dorota Nowak*, Czesława Jasiewicz*, Dariusz Kwaśniewski** ZAWARTOŚĆ ROZPUSZCZALNYCH FORM PIERWIASTKÓW ŚLADOWYCH W GLEBIE W TRZYLETNIM DOŚWIADCZENIU
Bardziej szczegółowowapnowania regeneracyjnego gleb w Polsce
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach Zakład Żywienia Roślin i Nawożenia Ocena zapotrzebowania na środki wapnujące oraz kosztów wapnowania regeneracyjnego gleb
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 817
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 817 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 10 Data wydania: 26 września 2016 r. Nazwa i adres OCZYSZCZALNIA
Bardziej szczegółowoGeneza, właściwości i przestrzenne zróżnicowanie gleb w Polsce
Company LOGO Geneza, właściwości i przestrzenne zróżnicowanie gleb w Polsce Marcin Świtoniak Gleba Gleba - integralny składnik wszystkich ekosystemów lądowych i niektórych płytkowodnych utworzony w powierzchniowych
Bardziej szczegółowoStan zagrożenia gleb Polski podstawowymi ksenobiotykami mineralnymi i organicznymi
Stan zagrożenia gleb Polski podstawowymi ksenobiotykami mineralnymi i organicznymi Andrzej Mocek Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gruntów Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Gleba jako układ trójfazowy
Bardziej szczegółowoInfluence of sewage sludge fermentation for heavy metals mobility in wastewater treatment plant in Skarżysko-Kamienna
Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska ISSN 1733-4381, vol. 15, issue 4 (2013), p. 13-20 http://awmep.org Influence of sewage sludge fermentation for heavy metals mobility in wastewater treatment
Bardziej szczegółowoPIERWIASTKI ŚLADOWE I ŻELAZO W GLEBACH UPRAWNYCH WYTWORZONYCH Z UTWORÓW GLACJALNYCH
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLVII SUPL. WARSZAWA 1996: 51-63 BARBARA GWOREK, KRYSTYNA JESKE PIERWIASTKI ŚLADOWE I ŻELAZO W GLEBACH UPRAWNYCH WYTWORZONYCH Z UTWORÓW GLACJALNYCH K atedra G leboznaw stw a S
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ PIERWIASTKÓW ŚLADOWYCH W GLEBACH UŻYTKOWANYCH ROLNICZO CONTENT OF TRACE ELEMENTS IN AGRICULTURAL SOILS
Zawartość pierwiastków śladowych... INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH INFRASTRUCTURE AND ECOLOGY OF RURAL AREAS Nr 14/2010, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie, s. 65 74 Komisja Technicznej
Bardziej szczegółowoROZMIESZCZENIE WYBRANYCH METALI W PROFILACH GLEB UPRAWNYCH NA TERENACH ZANIECZYSZCZONYCH PRZEZ PRZEMYSŁ MIEDZIOWY CZ. I. CHARAKTERYSTYKA GLEB
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLIÜ NR 3/4 WARSZAWA 1992: 125-131 SAMIR SHAMSHAM ROZMIESZCZENIE WYBRANYCH METALI W PROFILACH GLEB UPRAWNYCH NA TERENACH ZANIECZYSZCZONYCH PRZEZ PRZEMYSŁ MIEDZIOWY CZ. I. CHARAKTERYSTYKA
Bardziej szczegółowoJolanta Kozłowska-Strawska*, Stanisław Chwil*
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 54, 2012 r. Jolanta Kozłowska-Strawska*, Stanisław Chwil* WPŁYW ZRÓŻNICOWANYCH WARUNKÓW GLEBOWYCH NA ZAWARTOŚĆ MIEDZI W ROŚLINACH UPRAWIANYCH NA TERENIE LUBELSZCZYZNY
Bardziej szczegółowoOCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KRZANOWICE.
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE KRZANOWICE Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych badań
Bardziej szczegółowoKLASYFIKACJA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH W 2004 ROKU
KLASYFIKACJA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH W 2004 ROKU Badania wód podziemnych w sieci krajowej prowadzi od 1991 roku Państwowy Instytut Geologiczny. Badania obejmują wody podziemne różnych użytkowych poziomów
Bardziej szczegółowoWPŁYW ODCZYNU NA MOBILNOŚC CYNKU W GLEBACH ZANIECZYSZCZONYCH THE INFLUENCE OF REACTION ON SOLUBILITY OF Zn IN CONTAMINATED SOILS
Mateusz CUSKE, Leszek GERSZTYN Bernard GAŁKA, Ewa PORA EPISTEME 18/2013, t. 3 s. 271-278 ISSN 1895-2241 WPŁYW ODCZYNU NA MOBILNOŚC CYNKU W GLEBACH ZANIECZYSZCZONYCH THE INFLUENCE OF REACTION ON SOLUBILITY
Bardziej szczegółowoTEST NA EGZAMIN POPRAWKOWY Z CHEMII DLA UCZNIA KLASY II GIMNAZJUM
TEST NA EGZAMIN PPRAWKWY Z CHEMII DLA UCZNIA KLASY II GIMNAZJUM I. Część pisemna: 1. Które z poniższych stwierdzeń jest fałszywe? a.) Kwasy są to związki chemiczne zbudowane z wodoru i reszty kwasowej.
Bardziej szczegółowoCHEMIA ŚRODOWISKA. MOBILNOŚĆ JONÓW METALI W GLEBIE SYMULACJA WYMYWANIA PRZEZ DESZCZE O RÓŻNYM ph
CHEMIA ŚRODOWISKA MOBILNOŚĆ JONÓW METALI W GLEBIE SYMULACJA WYMYWANIA PRZEZ DESZCZE O RÓŻNYM ph mgr inż. Anna Dańczak, dr inż. Katarzyna Grudniewska Wstęp teoretyczny Zawartość poszczególnych pierwiastków
Bardziej szczegółowoMożliwość zastosowania biowęgla w rolnictwie, ogrodnictwie i rekultywacji
Agnieszka Medyńska-Juraszek, Irmina Ćwieląg Piasecka, Magdalena Dębicka, Piotr Chohura, Cecylia Uklańska-Pusz, Wojciech Pusz 1, Agnieszka Latawiec, Jolanta Królczyk 2 1 Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Bardziej szczegółowoJak poprawnie wykonać ogólne i szczegółowe badania stanu środowiska w terenie?
- Ekspert wzmacniania i oczyszczania gruntu Jak poprawnie wykonać ogólne i szczegółowe badania stanu środowiska w terenie? Jak poprawnie wykonać ogólne i szczegółowe badania stanu środowiska w terenie?
Bardziej szczegółowoZAWARTOSC NIEKTÓRYCH METALI SLADOWYCH W ODMIANOWYCH MIODACH PSZCZELICH
PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XXXI 1987 ZAWARTOSC NIEKTÓRYCH METALI SLADOWYCH W ODMIANOWYCH MIODACH PSZCZELICH A n n a M i ę d z y b r o d z k a, T e r e s a H e ród Zakład Żywienia Człowieka Akademii
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 25 lutego 2015 r. Poz. 257 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 6 lutego 2015 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 25 lutego 2015 r. Poz. 257 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 6 lutego 2015 r. 2), 3) w sprawie komunalnych osadów ściekowych Na podstawie
Bardziej szczegółowoZwiązki nieorganiczne
strona 1/8 Związki nieorganiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Typy związków nieorganicznych: kwasy, zasady, wodorotlenki, dysocjacja jonowa, odczyn roztworu,
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA WROCŁAWSKA INSTYTUT TECHNOLOGII NIEORGANICZNEJ I NAWOZÓW MINERALNYCH. Ćwiczenie nr 6. Adam Pawełczyk
POLITECHNIKA WROCŁAWSKA INSTYTUT TECHNOLOGII NIEORGANICZNEJ I NAWOZÓW MINERALNYCH Ćwiczenie nr 6 Adam Pawełczyk Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych USUWANIE SUBSTANCJI POŻYWKOWYCH ZE ŚCIEKÓW PRZEMYSŁOWYCH
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Kierunek: inżynieria środowiska Rodzaj przedmiotu: obieralny, moduł 5.3 Rodzaj zajęć: wykład, ćwiczenia Profil kształcenia: studia o profilu ogólnoakademickim Gospodarka odpadami Waste
Bardziej szczegółowoWprowadzanie do obrotu nowych produktów powstałych z odpadów. Doświadczenia, wdrożenia dla gospodarki
Wprowadzanie do obrotu nowych produktów powstałych z odpadów. Doświadczenia, wdrożenia dla gospodarki Jacek Antonkiewicz 1, Marcin Pietrzykowski 2, Tomasz Czech 3 1Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej
Bardziej szczegółowoPorównanie metod ekstrakcji sekwencyjnej do identyfikacji frakcji pierwiastków śladowych (Cr, Ni, Pb, Cd) w glebach parków miejskich
Agnieszka Jeske-Kaczanowska *, Barbara Gworek Instytut Ochrony Środowiska Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa A comparative study of sequential extraction methods for identification of trace elements
Bardziej szczegółowoGeomorfologia. Tomasz Kalicki. Instytut Geografii Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego Zakład ad Geomorfologii i Kształtowania
Geomorfologia Tomasz Kalicki tomaszkalicki@ymail.com http://www. www.ujk.edu.pl/zgks/ Instytut Geografii Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego Zakład ad Geomorfologii i Kształtowania
Bardziej szczegółowoIDstoria i zadania stacji chemiczno-rolniczvch w Polsce 13 podejmowanych przez rzad decyzji dotyczacych wielkosci produkcji nawozów oraz ich dystrybucji.. W latach szescdziesiatych, obok badan zakwaszenia
Bardziej szczegółowoOCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE RUDNIK. Zasobność gleby
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE RUDNIK Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych badań
Bardziej szczegółowoZmiany środowiska po roku 1750
Zmiany środowiska po roku 1750 Zmiany od końca XVIII wieku: - wzrost uprzemysłowienia spowodował wzrost demograficzny - przemysł staje się podstawową gałęzią gospodarki - rozpoczynają się procesy urbanizacyjne
Bardziej szczegółowoNawożenie warzyw w uprawie polowej. Dr Kazimierz Felczyński Instytut Ogrodnictwa Skierniewice
Nawożenie warzyw w uprawie polowej Dr Kazimierz Felczyński Instytut Ogrodnictwa Skierniewice Roślinom do prawidłowego wzrostu i rozwoju niezbędne są pierwiastki chemiczne pobrane z gleby i powietrza, nazywane
Bardziej szczegółowoANTROPOGENICZNE WZBOGACENIE W METALE CIĘŻKIE GLEB DOLINY ODRY NA TERENIE MIASTA OPOLA
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LIII NR 3/4 WARSZAWA 2002: 75-83 IZABELLA PISAREK*, BARBARA ŻARCZYŃSKA** ANTROPOGENICZNE WZBOGACENIE W METALE CIĘŻKIE GLEB DOLINY ODRY NA TERENIE MIASTA OPOLA ANTHROPOGENIC ENRICHM
Bardziej szczegółowoAspekty środowiskowe w przedsiębiorstwie chemicznym
Aspekty środowiskowe w przedsiębiorstwie chemicznym prof. dr hab. Ewa Siedlecka dr Aleksandra Bielicka-Giełdoń Uniwersytet Gdański, Wydział Chemii, Katedra Technologii Środowiska Studia I stopnia BIZNES
Bardziej szczegółowo