Zadanie 2. Temat 3. Ocena jakości powietrza atmosferycznego i powietrza w pomieszczeniach, w aspekcie narażenia dzieci

Transkrypt

1 Zadanie 2. Temat 3. Ocena jakości powietrza atmosferycznego i powietrza w pomieszczeniach, w aspekcie narażenia dzieci dr inż. Krzysztof Klejnowski, mgr Jadwiga Błaszczyk mgr Andrzej Krasa, mgr inż. Wioletta Rogula-Kozłowska tech. Patrycja Rogula

2 Cel pracy Ocena jakości powietrza atmosferycznego pod kątem stężenia pyłu zawieszonego, pyłu opadającego i zawartości metali w pyle na terenach narażonych na oddziaływanie emisji z procesów produkcji metali nieżelaznych. Ocena jakości powietrza w pomieszczeniach, gdzie przebywają dzieci (Przedszkola i Szkoły Podstawowe). Sieć Naukowa Środowisko a Zdrowie 27

3 Zakres pracy Analiza historycznych danych o zanieczyszczeniu powietrza pyłem opadającym, zawieszonym i metalami ciężkimi, w obszarach szczególnego zagrożenia występowania podwyższonych stężeń i opadu pyłu oraz metali. Określenie liczebności cząstek i zbadanie składu frakcyjnego pyłu na badanych obszarach wewnątrz i na zewnątrz budynków, w których przebywają dzieci (Szkoły Podstawowe i Przedszkola na terenie Katowic-Szopienic).

4 Metodyka Analizę danych historycznych wykonano dla dwóch obszarów województwa śląskiego, objętych oddziaływaniem emisji z hut metali nieżelaznych zlokalizowanych w Katowicach Szopienicach i w Piekarach Śląskich. W analizie wykorzystano dane publikowane w wydawnictwach i na stronach internetowych instytucji prowadzących monitoring zanieczyszczeń powietrza w dawnym województwie katowickim i w obecnym województwie śląskim. Jako podstawowy przedział czasu przyjęto lata

5 Metodyka Przeprowadzono analizę zanieczyszczenia powietrza pyłem opadającym, w tym ołowiem. Prześledzono zmiany w ilości opadu pyłu na przestrzeni wielu lat oraz zmiany w opadzie ołowiu. Przeanalizowano dane dotyczące stężenia pyłu zawieszonego PM1 w obszarze obejmującym znaczną część dawnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, m.in. miasta: Bytom, Piekary Śląskie, Katowice, Chorzów, Zabrze. Przedmiotem analizy były także stężenia zawartych w pyle PM1 metali ołowiu, kadmu i niklu.

6 Metodyka Rozpoznania ilości cząstek stężenia ilościowego dokonano z rozdzieleniem pyłu na sześć przedziałów wielkości cząstek:.5 µm >da>.3 µm, 1. µm >da>.5 µm, 2.5 µm >da>1. µm, 5. µm >da>2.5 µm, 1 µm >da>5. µm, da>1 µm. Badania liczby cząstek prowadzono optycznym licznikiem cząstek TSI Aero Trak (OCL). Badania obejmowały dwa Przedszkola i dwie Szkoły Podstawowe na terenie dzielnicy Katowic w Szopienicach.

7 Wyniki badań prowadzonych w 27 TARNOWSKIE GÓRY Miasteczko Śląskie Świerklaniec Ożarowice Mierzę cice krotność wartości odniesienia [-] 2 PIEKARY ŚLĄSKIE Wojkowice BĘDZIN Psary DĄBROWA GÓRNICZA krotność wartości odniesienia [-] 2 Radzionków Bobrowniki Psary CHORZÓW SIEMIANOWICE ŚLĄSKIE Czeladź SOSNOWIEC BYTOM PIEKARY ŚLĄSKIE Wojkowice.5.5 ZABRZE SIEMIANOWICE ŚLĄSKIE CHORZÓW Czeladź BĘDZIN.2.1 KATOWICE MYSŁOWICE JAWORZNO.2.1 ŚWIĘTOCHŁOWICE RUDA ŚLĄSKA KATOWICE Wartość bezwzględna spadku opadu pyłu w rejonie Piekar Śląskich między latami 23 i 1985 wyrażona jako krotność wartości odniesienia 2 g/(m2rok) [m] TYCHY Lędziny Imielin 25 5 [m] Wartość bezwzględna spadku opadu pyłu w rejonie Katowic Szopienic między latami 23 i 1985 wyrażona jako krotność wartości odniesienia 2 g/(m2rok).

8 Wyniki badań prowadzonych w 27 TARNOWSKIE GÓRY Miasteczko Śląskie Świerklaniec Ożarowice Mierzęcice krotność wartości odniesienia [-] 1 PIEKARY ŚLĄSKIE Wojkowice BĘDZIN Psary DĄBROWA GÓRNICZA krotność wartości odniesienia [-] 1 5 SIEMIANOWICE ŚLĄSKIE Czeladź 5 Radzionków BYTOM PIEKARY ŚLĄSKIE Bobrowniki Wojkowice Psary CHORZÓW SOSNOWIEC ZABRZE SIEMIANOWICE ŚLĄSKIE CHORZÓW Czeladź BĘDZIN.2.1 KATOWICE MYSŁOWICE JAWORZNO.2.1 ŚWIĘTOCHŁOWICE RUDA ŚLĄSKA KATOWICE 25 5 [m] TYCHY Lędziny Imielin 25 5 [m] Wartość bezwzględna spadku opadu ołowiu w rejonie Piekar Śląskich między latami 23 i 1985 wyrażona jako krotność wartości odniesienia 1 mg/(m2rok). Wartość bezwzględna spadku opadu ołowiu w rejonie Katowic Szopienic między latami 23 i 1985 wyrażona jako krotność wartości odniesienia 1 mg/(m2rok).

9 PIEKARY ŚLĄSKIE BYTOM ZABRZE RUDA ŚLĄSKA CHORZÓW SIEMIANOWICE ŚLĄSKIE MIASTECZKO ŚLĄSKIE Żyglinek MIASTECZKO ŚLĄSKIE Śródmieście Średnioroczne stężenia pyłu PM1 w rejonie Piekar Śląskich i Katowic Szopienic w latach -26 pomiary manualne WSSE w Katowicach

10 KATOWICE Szopienice KATOWICE Śródmieście SOSNOWIEC DĄBROWA GÓRNICZA MYSŁOWICE JAWORZNO TYCHY ŁAZISKA GÓRNE Średnioroczne stężenia pyłu PM1 w rejonie Piekar Śląskich i Katowic Szopienic w latach - 26 pomiary manualne WSSE w Katowicach

11 PIEKARY ŚLĄSKIE BYTOM s tężenie średnioroczne [ng/m 3 ] ZABRZE RUDA ŚLĄSKA s tężenie ś rednioroczne [ng/m 3 ] CHORZÓW SIEMIANOWICE ŚLĄSKIE s tężenie ś rednioroczne [ng/m 3 ] MIASTECZKO ŚLĄSKE Żyglinek MIASTECZKO ŚLĄSKIE Śródmieście Średnioroczne stężenia ołowiu zawartego w pyle PM1 w rejonie Piekar Śląskich i Katowic Szopienic w latach - 26 pomiary manualne WSSE w Katowicach s tężenie ś rednioroczne [ng/m 3 ]

12 KATOWICE Szopienice KATOWICE Śródmieście SOSNOWIEC DĄBROWA GÓRNICZA MYSŁOWICE JAWORZNO TYCHY ŁAZISKA GÓRNE Średnioroczne stężenia ołowiu zawartego w pyle PM1 w rejonie Piekar Śląskich i Katowic Szopienic w latach - 26 pomiary manualne WSSE w Katowicach

13 Wyniki badań prowadzonych w 27 1% Przedszkole ul. Hallera 6 17-październik 27 1% Szkoła Podstawowa ul. Korczaka 17-październik 27 9% 8% 7% 6% 5% da>1 1>da>5. 5.>da> >da>1. 9% 8% 7% 6% 5% da>1 1>da>5. 5.>da> >da>1. 4% 3% 2% 1.>da>.5.5>da>.3 4% 3% 2% 1.>da>.5.5>da>.3 1% 1% % #/m3 #/m3 #/m3 #/m3 Sala pusta Sala z dziećmi Sala z dziećmi Plac zabaw siedzącymi bawiącymi się % #/m3 #/m3 #/m3 Sala gimnast Sala z dziećmi Boisko 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % Przedszkole ul. Hallera 6 27-listopad 27 #/m3 #/m3 #/m3 Sala pusta Sala z dziećmi siedzącymi Sala z dziećmi bawiącymi się da>1 1>da>5. 5.>da> >da>1. 1.>da>.5.5>da>.3 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % Szkoła Podstawowa ul. Korczaka 27-listopad 27 #/m3 #/m3 #/m3 Sala gimnast Sala z dziećmi Boisko da>1 1>da>5. 5.>da> >da>1. 1.>da>.5.5>da>.3 Udział procentowy cząstek z sześciu przedziałów wielkości w całkowitej liczbie cząstek pyłu

14 Średnie ilościowe stężenie cząstek z rozdzieleniem pyłu na sześć przedziałów wielkości cząstek na przykładzie Szkoły Podstawowej przy ul. Wiosny Ludów Szkoła Podstawowa ul. Wiosny Ludów 17 październik 27 Wewnątrz budynku Zewnątrz budynku da [µm] korytarz #/m 3 Sala z dziećmi #/m 3 boisko #/m 3.5>da> >da> >da> >da> >da> da> listopad 27 Wewnątrz budynku Zewnątrz budynku da [µm] korytarz #/m 3 Sala z dziećmi #/m 3 boisko #/m 3.5>da> >da> >da> , >da> >da> , ,33 - da>1 5224, ,333 -

15 Podsumowanie wyników i wnioski stwierdzono znaczne obniżenie opadu pyłu w ostatnich latach w stosunku do lat przed rokiem, a zwłaszcza do lat przed 199. wielkość opadu ołowiu na przestrzeni opisywanych lat zmniejszyła się w niektórych miejscach nawet kilkadziesiąt razy, a większości kilkakrotnie, miejscami najbardziej narażonymi na depozycję pyłu z ołowiem były i są okolice lokalizacji Hut Metali Nieżelaznych (Piekary Śląskie, Miasteczko Śląskie, Katowice-Szopienice), stężenia pyłu zawieszonego PM1 i zawartych w nim metali utrzymują się na raczej stałym poziomie i nie wykazują widocznych trendów spadkowych na przestrzeni lat.

16 Podsumowanie wyników i wnioski Na podstawie prowadzonych pomiarów ilości cząstek pyłu poszczególnych frakcji wewnątrz pomieszczeń, w których przebywają dzieci i na zewnątrz, ustalono, że w Szkołach Podstawowych i Przedszkolach występuje wyraźny wpływ ilościowy źródeł pyłu wewnętrznego. Sugeruje to, że powietrze zewnętrzne tylko w niewielkim stopniu wpływa na jakość powietrza wewnętrznego w badanych budynkach.

17 Proponowana tematyka badań na rok 28 W celu przeprowadzenia kompletnej analizy narażenia dzieci na pył, zwłaszcza na obszarach skażonych pyłem zawierającym metale toksyczne ołów, kadm, zaproponowano: Zbadanie stężenia masowego pyłu frakcji, która jak wynika z powyższych wniosków jest dominująca, a jednocześnie powoduje najgroźniejsze efekty zdrowotne ( PM2.5). Badania te należy przeprowadzić wewnątrz badanych pomieszczeń oraz na zewnątrz budynków. Zbadanie zawartości metali, w tym zwłaszcza kadmu i ołowiu w PM2.5.