HISTORIA WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY KLASA IV SZKOŁY PODSTAWOWEJ.

Transkrypt

1 HISTORIA WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY KLASA IV SZKOŁY PODSTAWOWEJ. 1

2 i celująca 1. Co to jest historia? pojęcia: historia (dzieje), historyk. pojęcie: historia prywatna, konieczność poznawania historii w sposób chronologiczny. pojęcia: historia rodzinna, historia państw. historię jako cykl zmian dokonanych przez człowieka. wyjaśnić, w jakim celu poznaje się historię. wyjaśnić, czym zajmuje się historyk, podać przykłady wydarzeń należących do historii prywatnej. podać przykłady wydarzeń należących do historii rodzinnej. podać przykłady wydarzeń należących do historii państw. 2

3 i celująca 2. O mierzeniu czasu sposób mierzenia czasu, którym posługują się ludzie w Europie, rzymski sposób zapisu cyfr i liczb. pojęcia: oś czasu, nasza era (n.e.), przed naszą erą (p.n.e.), wiek (stulecie), tysiąclecie, zegar, zasady ustalania wieku i połowy wieku dla danego wydarzenia historycznego. określić wiek i połowę wieku dla danego wydarzenia historycznego. wydarzenie, które dało początek obowiązującemu w Europie systemowi datacji. pojęcie: kalendarz, dlaczego korzystamy z osi czasu. obliczać upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i umieszczać je na osi czasu. pojęcie: chronologia, znaczenie umieszczania wydarzeń w kolejności chronologicznej. wyjaśnić, w jakim celu mierzy się czas. wymienić poznane typy zegarów. 3

4 i celująca 3. Jak poznać przeszłość? podział źródeł historycznych. pojęcia: źródła historyczne, źródła pisane, źródła materialne, źródła ustne. podać przykłady źródeł pisanych i materialnych. pojęcia: archeologia, archeolog, muzeum. opowiedzieć, na czym polega praca historyka, przedstawić zadania muzeów. pojęcia: wykopaliska archeologiczne, kronika, związki między archeologią a historią. opowiedzieć, na czym polega praca archeologa, podać przykłady odkryć dokonanych przez archeologów. przykłady muzeów. pojęcie: dziedzictwo historyczne, rolę, jaką w poznawaniu historii odgrywają źródła historyczne. wyjaśnić, w jaki sposób badania archeologiczne przyczyniają się do poszerzenia naszej wiedzy o przeszłości, wyjaśnić, dlaczego trzeba chronić dziedzictwo historyczne 4

5 WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Temat lekcji 5. Ojczyzna małych ojczyzn sąsiadów Polski, nazwy regionów wchodzących w skład Polski. pojęcia: region, ojczyzna, mała ojczyzna, patriotyzm. wskazać na mapie Polskę i jej regiony, lokalizację największych zabytków w Polsce, zabytki i wydarzenia związane z historią własnej miejscowości, opisać główne regiony Polski, wyjaśnić różnicę między małą ojczyzną a ojczyzną, wskazać na mapie miejscowość, w której mieszka. znane postacie i legendy związane z historią własnej miejscowości, herb własnej miejscowości. rolę, jaką w życiu człowieka odgrywa mała ojczyzna. opisać swoją małą ojczyznę. przedstawić zalety i wady ukształtowania powierzchni Polski podać podstawowe informacje na temat ukształtowania powierzchni kraju, powiązać najważniejsze zabytki i symbole kultury polskiej z właściwymi regionami i wskazać je na mapie, zebrać informacje o własnej miejscowości. Temat lekcji WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY 5

6 i celująca 6. Polskie symbole i święta narodowe postacie: Jana Henryka Dąbrowskiego, Józefa Wybickiego, oficjalną nazwę państwa polskiego, polskie symbole narodowe. pojęcia: symbole narodowe, flaga, godło, hymn państwowy (narodowy). zachować odpowiednią postawę wobec polskich symboli narodowych, wymienić najważniejsze święta narodowe, odśpiewać trzy zwrotki i refren Mazurka Dąbrowskiego. najważniejsze miejsca pamięci narodowej. pojęcia: rzeczpospolita (republika), obywatel, miejsce pamięci narodowej, święto narodowe. zlokalizować lokalne miejsca pamięci narodowej. wyjaśnić, co zadecydowało o nadaniu konkretnym terenom, budowlom i obiektom statusu miejsc pamięci narodowej, opisać najważniejsze miejsca pamięci narodowej, wyjaśnić, z jakimi wydarzeniami są związane miejsca pamięci narodowej, wyjaśnić, dlaczego obchodzimy święta narodowe. wymienić najważniejsze miejsca pamięci narodowej i wytłumaczyć ich znaczenie, wytłumaczyć znaczenie najważniejszych świąt narodowych. 6

7 7. Legendy o początkach Polski najważniejsze legendy związane z początkami Polski. pojęcia: plemię, gród, legenda. wskazać na mapie Wielkopolskę i Gniezno. głównych bohaterów polskich legend. pojęcia: dynastia, kolebka. opowiedzieć najważniejsze polskie legendy, wymienić różnice między legendą a historią. rozpoznać cechy charakterystyczne legendy, odróżniać fikcję od prawdy historycznej, wyjaśnić, kim byli Słowianie. znaczenie legend dla poznania początków państwa polskiego. 7

8 8

9 WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Temat lekcji i celująca 8. Chrzest Polski datę: 966, postacie: Mieszka I, Dobrawy, przyczyny, które skłoniły Mieszka I do przyjęcia chrztu. pojęcie: poganin. wskazać na mapie państwo Mieszka I. nazwy głównych plemion słowiańskich zamieszkujących ziemie polskie. pojęcie: gród. wyjaśnić, dlaczego Mieszko I przyjął chrzest, opisać zmiany, jakie zaszły w państwie polskim po 966 r., wyjaśnić, jak zmieniła się sytuacja polityczna Polski w Europie po chrzcie Mieszka I. pojęcie: kultura zachodnioeuropejska, znaczenie chrztu jako wydarzenia, które zapoczątkowało historię Polski. określić zasięg terytorialny państwa Mieszka I, przedstawić okoliczności, w których doszło do chrztu Mieszka I. pojęcia: kurhan, palatium. opisać wygląd grodu w Gnieźnie, wymienić elementy kultury zachodnioeuropejskiej, którą Polska przyjęła po 966 r.. 9

10 Początki chrześcijaństwa Temat lekcji w Polsce 9. Pierwszy król Polski pojęcie: Poziom zakonnik konieczny (mnich). daty: 992, 1000, 1025, postacie: biskupa Wojciecha, Bolesława Chrobrego. pojęcie: zjazd gnieźnieński. wymienić decyzje ogłoszone podczas zjazdu gnieźnieńskiego. co Poziom się zmieniło podstawowy w ocena państwie dostateczna Polan po przyjęciu chrztu Uczeń przez zna: Mieszka. datę: 997. wymienić Uczeń najważniejsze rozumie: zmiany, jakie pojęcia: w życiu wyprawa Polan wprowadziła misyjna, wojowie. religia chrześcijańska. wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w czasie panowania Bolesława Chrobrego, opowiedzieć historię zjazdu gnieźnieńskiego, zlokalizować na mapie grody, które ogłoszono w 1000 r. biskupstwami. pojęcie: Poziom łacina. rozszerzający Uczeń postać: potrafi: Ottona III. opisać życie i obyczaje Polan przed przyjęciem Uczeń chrztu. rozumie: pojęcie: diadem, znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego. scharakteryzować postać biskupa Wojciecha, wyjaśnić, w jakich okolicznościach nastąpiły zmiany terytorialne państwa polskiego w czasie panowania Bolesława Chrobrego. Uczeń Poziom rozumie: dopełniający ocena znaczenie bardzo niektórych dobra i słów Słowian. celująca wyjaśnić przyczyny zorganizowania wyprawy misyjnej do Prus, omówić przebieg i skutki wyprawy misyjnej do Prus, omówić dokonania Bolesława Chrobrego. 10

11 Zakony w Polsce wyjaśnić, czym zajmowali się zakonnicy. opisać tryb życia mnichów. postacie: św. Benedykta, św. Franciszka. pojęcia: reguła, jałmużna. pojęcia: skryba, skryptorium, znaczenie działalności zakonów dla rozwoju nauki i kultury na ziemiach polskich. opisać dokonania św. Franciszka, wyjaśnić, czym zajmowali się franciszkanie i dominikanie. 11

12 Temat lekcji 10. Król Kazimierz Wielki 11. Unia Polski z Litwą Uczeń ocena zna: dopuszczająca daty: 1333, , Uczeń postać: zna: Kazimierza Wielkiego. daty: 1385, postacie: Jadwigi, Władysława Jagiełły. Uczeń pojęcie: rozumie: zakon krzyżacki. pojęcia: unia, dynastia Jagiellonów. wskazać na mapie i Krewo umiejscowić i Wielkie w czasie państwo Księstwo Kazimierza Litewskie oraz Wielkiego. obszar państwa polsko-litewskiego po zawarciu unii. Uczeń ocena zna: dostateczna daty: 1364, pojęcia: dlaczego żak, Jadwigę uniwersytet. nazywa się królem Polski. Uczeń potrafi: wyjaśnić, co scharakteryzować oznacza osobę stwierdzenie, Jadwigi że i wymienić Kazimierz jej zasługi Wielki dla kultury zastał polskiej, Polskę wyjaśnić drewnianą, przyczyny unii polsko-litewskiej. a zostawił murowaną wymienić najważniejsze osiągnięcia Kazimierza Wielkiego, Uczeń ocena zna: dobra przyczyny daty: 1384 utworzenia Akademii Krakowskiej. opowiedzieć opisać okoliczności, o w panowaniu jakich Jadwiga stała Kazimierza się władczynią Wielkiego Polski, z przedstawić uwzględnieniem powstania najważniejsze Akademii Krakowskiej, informacje o państwie zjazdu monarchów litewskim w II połowie w XIV Krakowie w. i uczty u Wierzynka. wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w czasie panowania Kazimierza Wielkiego. Poziom dopełniający opisać sytuację Uczeń państwa rozumie: polskiego na początku konsekwencje panowania unii dla Kazimierza relacji między Wielkiego, Polską, Litwą a zakonem ocenić krzyżackim. panowanie i dokonania Kazimierza Wielkiego. opisać okoliczności, w jakich doszło do zawarcia unii Polski i Litwy. 12

13 Rycerze i ich zamki najważniejsze elementy konstrukcji zamków rycerskich służące obronie. pojęcie: rycerz. opisać wygląd rycerskiego zamku. co oznacza określenie rycerz bez skazy. wyjaśnić, czym się zajmował i jak się utrzymywał rycerz. 13

14 12. Wielka wojna z zakonem krzyżackimi datę: 15 lipca 1410, postać: Zawiszy Czarnego z Garbowa, zlokalizować na mapie Grunwald i Toruń. opowiedzieć o przyczynach i skutkach bitwy pod Grunwaldem, opisać przebieg bitwy pod Grunwaldem, postacie najważniejszych uczestników bitwy pod Grunwaldem. konsekwencje przegranej pod Grunwaldem dla zakonu krzyżackiego. opisać relacje polsko- -krzyżackie w XIV w. 14

15 13. O Akademii Krakowskiej postać: Mikołaja Kopernika. pojęcie: astronom. umieścić w czasie odkrycie Mikołaja Kopernika. pojęcie: żak, Uniwersytet Jagielloński. opisać odkrycie Mikołaja Kopernika. okoliczności odnowienia Akademii Krakowskiej. opowiedzieć o działalności Akademii Krakowskiej w XV w. opowiedzieć o życiu Mikołaja Kopernika. dlaczego odkrycie Mikołaja Kopernika zostało poddane krytyce. wymienić przedmioty wykładane w Akademii Krakowskiej, 15

16 14. Założyciel Zamościa postacie: Stefana Batorego, Jana Zamoyskiego, pojęcia: magnat (magnateria), rozejm. na czym polegały zagrożenia związane z wolną elekcją. opisać wygląd XVI-wiecznego Zamościa, pojęcia: szlachta, wolna elekcja, Rzeczpospolita, mąż stanu. opisać działalność Jana Zamoyskiego. wyjaśnić, na czym polegała różnica między rycerstwem a szlachtą., wymienić urzędy sprawowane przez Jana Zamoyskiego. uzasadnić tezę, że Jan Zamoyski był mężem stanu. 16

17 15. Potop daty: 1655, 1660, postacie: przeora Augustyna Kordeckiego, Stefana Czarnieckiego. pojęcia: potop, wojna szarpana. postać: Jana Kazimierza, pojęcie: hetman, znaczenie obrony Jasnej Góry dla przebiegu konfliktu ze Szwecją. postać: Karola X Gustawa. pojęcie: oddziały partyzanckie. przyczyny konfliktu Rzeczpospolitej ze Szwecją opisać przebieg konfliktu między Rzeczpospolitej a Szwecją, opisać przebieg obrony klasztoru na Jasnej Górze, wyjaśnić przyczyny reakcji Polaków na wieść o ataku szwedzkim na klasztor. 17

18 16. Bitwa pod Wiedniem datę: 1683, postać: Jana III Sobieskiego. pojęcia: islam, muzułmanie, odsiecz Wiednia, husaria. usytuować w czasie wyprawę wiedeńską Jana III Sobieskiego. opisać wyprawę wiedeńską Jana III Sobieskiego, opisać wygląd pałacu w Wilanowie. daty: 1673,. pojęcia: sułtan, imperium, Allah, wielki wezyr, janczar, znaczenie zwycięstwa pod Wiedniem. elementy uzbrojenia husarza i janczara. opisać przebieg oblężenia Wiednia, porównać uzbrojenie husarza i janczara, opisać prywatne życie Jana III Sobieskiego.. 18

19 W czasach Stanisława Augusta postać: Stanisława Augusta Poniatowskiego. pojęcia: Łazienki Królewskie, czasy stanisławowskie. wyjaśnić, w jakim celu odbywały się obiady czwartkowe. wpływ Stanisława Augusta Poniatowskiego na kulturę polską w XVIII w. przedstawić okoliczności wyboru Stanisława Poniatowskiego na króla Polski, opisać przebieg obiadów czwartkowych. 19

20 WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Temat lekcji 17. Powstanie kościuszkowskie daty: 1772, 3 V 1791, 1793, 1794, 1795, postać: Tadeusza Kościuszki, państwa biorące udział w I, II i III rozbiorze Rzeczpospolitej, przyczyny wybuchu powstania kościuszkowskiego. pojęcia: rozbiór, kosynierzy. główne postanowienia Konstytucji 3 maja. pojęcia: patrioci, konstytucja, Naczelnik powstania, insurekcja. wskazać na mapie ziemie odebrane Rzeczpospolitej w I, II i III rozbiorze. opisać okoliczności wybuchu i przebieg powstania kościuszkowskiego, wskazać na mapie miejsca najważniejszych bitew powstania kościuszkowskiego. przyczyny utraty niepodległości przez Polskę. opisać okoliczności uchwalenia Konstytucji 3 maja i II rozbioru Rzeczpospolitej, opisać okoliczności klęski powstania kościuszkowskiego i III rozbioru Rzeczpospolitej. 20

21 Temat lekcji 18. Jak powstał Mazurek Dąbrowskiego? 19. Powstanie styczniowe Uczeń ocena zna: dopuszczająca datę: 1797, Uczeń postacie: zna: Jana Henryka Dąbrowskiego, daty: 22/23 I 1863, Józefa Wybickiego, 1863, postać: Romualda słowa Traugutta. Mazurka Dąbrowskiego. Uczeń pojęcia: rozumie: Królestwo pojęcia: Polskie (Królestwo emigracja, Legiony Kongresowe), Polskie branka, we tajne Włoszech. państwo, przyczyny wybuchu powstania listopadowego i powstania styczniowego. zna: wyjaśnić, daty: 1830, jak doszło do wyemigrowania części Polaków z kraju Uczeń po upadku rozumie: powstania kościuszkowskiego,, przedstawić charakter powstania okoliczności styczniowego. powstania Legionów Polskich Uczeń we Włoszech. potrafi: zlokalizować w przestrzeni powstanie styczniowe. Uczeń ocena zna: dobra postać: Napoleona Bonaparte. Uczeń pojęcia: rozumie: kongres co wiedeński, oznacza konfiskata sformułowanie: mienia, zsyłka. wolność, równość, braterstwo. Uczeń omówić potrafi: opisać funkcjonowanie okoliczności powstania tajnego państwa. Pieśni Legionów Polskich we Włoszech, Poziom dopełniający Uczeń ocena zna: bardzo dobra cele utworzenia Legionów Polskich we Włoszech. opisać przebieg i okoliczności upadku powstania Uczeń styczniowego. potrafi: ocenić dokonania Legionów Polskich we Włoszech. opisać działalność Legionów Polskich we Włoszech. 21

22 O polską mowę pojęcia: rusyfikacja, germanizacja, strajk szkolny we Wrześni cele rusyfikacji i germanizacji. postać: Michała Drzymały. wyjaśnić, w jaki sposób Polacy walczyli z rusyfikacją i z germanizacją. przyczyny podjęcia przez władze rosyjskie polityki rusyfikacyjnej oraz przyczyny podjęcia przez władze niemieckie polityki germanizacyjnej. omówić działalność władz rosyjskich i władz niemieckich wobec Polaków. 22

23 20. Polska laureatka Nagrody Nobla postać: Marii Skłodowskiej-Curie. pojęcie: Nagroda Nobla. wymienić najważniejsze wynalazki XIX w. przedstawić sytuację kobiet w XIX w., wskazać różnice w położeniu kobiet i mężczyzn w XIX w., wyjaśnić, jak zmieniło się życie człowieka dzięki wynalazkom XIX w. postać: Alfreda Nobla, największych wynalazców XIX w. pojęcie: pierwiastek. opisać działalność Marii Skłodowskiej- -Curie we Francji. 23

24 21. Odzyskanie niepodległości datę: 11 XI 1918, postać: Józefa Piłsudskiego. pojęcie: Legiony Polskie. wyjaśnić, jak doszło do odzyskania przez Polskę niepodległości. daty: wyjaśnić okoliczności, w jakich powstały Legiony Polskie. datę: VIII pojęcia: państwa centralne, ententa. wymienić państwa wchodzące w skład wrogich obozów polityczno- -wojskowych. przyczyny wybuchu I wojny światowej. na czym polegała różnica między I wojną światową a wcześniejszymi konfliktami. omówić działalność polityczną i wojskową Józefa Piłsudskiego opisać skutki I wojny światowej, dostrzec związki między sytuacją międzynarodową podczas I wojny światowej a wydarzeniami na ziemiach polskich.. 24

25 Wojna polsko- -radziecka daty: , 15 VIII pojęcia: Rosja Radziecka, Bitwa Warszawska, Cud nad Wisłą znaczenie polskiego zwycięstwa w Bitwie Warszawskiej.. wyjaśnić, dlaczego Bitwę Warszawską nazwano Cudem nad Wisłą, opisać przebieg wojny polsko-radzieckiej. pojęcie: komunizm. opisać sytuację w Rosji po przejęciu władzy przez komunistów. 25

26 26

27 23. Szare Szeregi daty: 1 IX 1939, 17 IX 1939, postacie: Adolfa Hitlera, Aleksego Dawidowskiego Alka, Jana Bytnara Rudego, Tadeusza Zawadzkiego Zośki, jedną z przyczyn wybuchu II wojny światowej. pojęcia: okupacja, hitlerowcy, ruch oporu, Szare Szeregi, Armia Krajowa (AK). datę: 1943, najważniejsze akcje przeprowadzone przez Szare Szeregi. pojęcia: mały sabotaż, Akcja pod Arsenałem. datę: pojęcia: obóz koncentracyjny, kryptonim. wskazać na mapie państwa, które we IX 1939 r. zaatakowały Polskę. omówić działalność Szarych Szeregów. opisać działalność hitlerowców wobec ludności polskiej na ziemiach okupowanych, omówić organizację Szarych Szeregów w czasie okupacji niemieckiej. przedstawić organizację ruchu oporu na ziemiach polskich, opisać cele i przebieg wybranych akcji przeprowadzonych przez Szare Szeregi. 27

28 24. O żołnierzach niezłomnych 28 daty: 1944, 8 V 1945, postacie: Józefa Stalina, Witolda Pileckiego, Danuty Siedzikówny Inki. plany Stalina wobec Polski. pojęcie: bezwarunkowa kapitulacja. opisać w jaki sposób tragedię żołnierzy niezłomnych prowadzących walkę z komunistami

29 25. Papież Polak postać: Karola Wojtyły. pojęcie: Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL). opisać działalność Karola Wojtyły jako papieża Jana Pawła II. opisać życie Karola Wojtyły. powód, dla którego władze komunistyczne dążyły do podporządkowania sobie wszystkich organizacji w Polsce. 29

30 26. Bohaterowie Solidarności daty: 31 VIII 1980, 13 XII 1981, 1989, postacie: Lecha Wałęsy, Anny Walentynowicz, Wojciecha Jaruzelskiego. pojęcia: porozumienia sierpniowe, NSZZ Solidarność, stan wojenny, rozmowy okrągłego stołu. datę: 14 VIII 1980, wybrane żądania robotników zawarte w 21 postulatach. wyjaśnić, na czym polegała walka bez przemocy. pojęcie: internowani. przedstawić stosunek władz komunistycznych do Solidarności, opisać okoliczności wprowadzenia i przebieg stanu wojennego w Polsce. daty: 1981, opisać przebieg strajku robotników w Stoczni Gdańskiej, dostrzec krajowy i międzynarodowy odzew, jaki wywołała walka bez przemocy.. 30