Wolne Lektury. Instrukcja korzystania z serwisu

Transkrypt

1 MOTYWY LITERACKIE

2 Wolne Lektury Instrukcja korzystania z serwisu Wykorzystanie zbiorów bibliotecznych serwisu do przygotowania prac pisemnych i wypowiedzi ustnych z języka polskiego (historii literatury)

3 Na stronie zbiór tekstów należących do domeny publicznej i publikowanych na wolnych licencjach (czyli wolnych od praw autorskich takich, z których możesz swobodnie korzystać) został oznaczony przez zespół redaktorów w ten sposób, żeby zasoby biblioteki można było przeszukiwać tematycznie, wyszukując w nich motywy i tematy literackie. Sekcja Motywy i tematy znajduje się niżej na stronie głównej

4 Jeśli interesuje cię na przykład, co autorzy różnych epok napisali na temat WOJNY, na stronie głównej znajdź sekcję Motywy i tematy, a następnie przejdź do ich katalogu:

5 Znajdź interesujący Cię motyw i każ wyszukać wszystkie fragmenty mu przypisane.

6 Na dole strony znajdziesz OPIS motywu, który pozwoli ci zorientować się, czym kierowali się twórcy portalu, wybierając fragmenty tekstów związane z interesującym cię tematem. Zwróć uwagę na wyróżnione słowa, które tworzą zakres tematyczny motywów i tematów powiązanych z głównym hasłem. W przypadku motywu WOJNA są to: przywódca, śmierć bohaterska, konflikt, walka, żołnierz, głód, pożar, cierpienie, okrucieństwo, choroba, przemoc, władza, zbrodnia, interes, handel. Przy dalszym wyszukiwaniu możesz je uwzględnić pokażemy ci jak.

7 Warto przejrzeć wszystkie strony z wynikami wyszukiwania, choćby było ich ponad 400, jak w przypadku motywu wojna. Pozwoli ci to zorientować się w rozległości tematu i różnorodności zagadnień z nim związanych. Możesz znaleźć natchnienie Do przeglądania użyj wyszukiwania krzyżowego. Np. zobacz, jacy autorzy pisali o wojnie. Baczyński, Machiavelli, Boy-Żeleński, Żeromski może w swojej pracy skupisz się tylko na kwestii wojny w twórczości jednego z nich?

8 Z użyciem wyszukiwania krzyżowego podobnie możesz sprawdzić, jak reprezentowany jest motyw w różnych epokach, a jak dla poszczególnych rodzajów czy gatunków literackich. Jeśli zadany temat brzmi np. Tematyka wojenna w utworach baroku wyszukiwanie zawęzi zakres materiału do następujących autorów: Pedro Calderon de la Barca, Blaise Pascal, Jan Chryzostom Pasek, Wacław Potocki oraz Mikołaj Sęp Szarzyński. Dalsza analiza wybranych tekstów pozwoli stworzyć bardzo ciekawą pracę.

9 Wyszukiwanie krzyżowe umożliwia również zestawienie głównego hasła z innymi, np. tymi, które znalazły się w opisie hasła (dla motywu WOJNA były to: przywódca, śmierć bohaterska, konflikt, walka, żołnierz, głód, pożar, cierpienie, okrucieństwo, choroba, przemoc, władza, zbrodnia, interes, handel), a także wieloma innymi. Wynik może okazać się niezwykle inspirujący. Niekiedy połączenia motywów dają zaskakujące rezultaty: w tym przypadku motywami wojna i śmierć bohaterska oznaczony został m.in. nieco ironiczny fragment z Charakterów i anegdot Chamforta.

10 Pamiętaj, że fragment można rozwinąć, a klikając w niego przejść do odpowiedniego fragmentu w tekście utworu, żeby sprawdzić kontekst, w jakim występuje W przypadku Chamforta widać, że anegdotka jest jedną z szeregu drobnych opowiastek, a nie np. wnioskiem z jakichś głębszych rozmyślań: ma na celu jedynie wywołanie uśmiechu czytelnika

11 Klikając przy wybranym fragmencie na nazwisko autora i tytuł utworu przejdziesz na stronę główną tekstu. Tu możesz przejść do czytania on-line lub pobrać tekst, jeśli cię na tyle zafrapował; dostępne formaty to: PDF, EPUB, MOBI, FB2 i TXT, niekiedy również audiobook MP3 Na dole strony znajdziesz notę biograficzną o autorze warto wiedzieć, z kim ma się do czynienia

12 Ciekawym urozmaiceniem może być uzupełnienie wybranych przez ciebie treści o materiały wizualne. Przejdź do zakładki Galeria i na dole strony wyszukaj wśród zbioru zaznaczonych motywów ten który cię interesuje.

13 W zbiorze obrazów i fotografii możesz znaleźć przedstawienia alegoryczne, jak (w przypadku motywu WOJNA) Parys w czapce frygijskiej Antoniego Brodowskiego lub bardziej dosłowne, ale wpisane tematycznie w historię kultury polskiej i europejskiej, jak Samosierra Horace a Verneta. Pamiętaj o zasadach interpretacji dzieł wizualnych: oceń kompozycję, dynamikę, kolorystykę i treść (ujęcie tematu).

14 Niektóre dzieła malarskie mogą dać szerokie pole do interpretacji, np. obraz Jana Matejki Stańczyk (dokładnie: Stańczyk w czasie balu na dworze królowej Bony wobec straconego Smoleńska ), na którym motyw WOJNA został oznaczony na fragmencie przedstawiającym papiery złożone w nieładzie na stole. To one są powodem posępnego nastroju głównej postaci Zwróć również uwagę na kontekst: inne motywy zaznaczone na obrazie.

15 Przeglądanie i selekcja materiału Przejrzyj uważnie wyniki wyszukiwania. Pamiętaj, że nie wszystkie treści i ujęcia musisz wykorzystać. Zrób notatki. To proste: możesz po prostu zaznaczyć, skopiować i przekleić nazwiska autorów, tytuły i cytaty w naszym serwisie wszystkie treści są wolne od praw autorskich. Dokonaj selekcji: wybierz, do jakich tekstów chcesz się odwołać i pod jakim kątem uformować swoją wypowiedź. Jeśli pracujesz nad zadanym tematem zawierającym pewne uściślenia, np. motyw wojny w literaturze międzywojennej wiesz już, jak dzięki wyszukiwaniu krzyżowemu zawęzić swój obszar poszukiwań. Jeśli twoja praca lub wypowiedź ma się odnosić do literatury i innych tekstów kultury koniecznie użyj zasobów z galerii. Przeglądając fragmenty tekstów oznaczone motywami, przypomnisz sobie te najważniejsze, klasyczne oraz może natkniesz się na znaleziska zgoła niespodziewane mogą one nadać twojej pracy rys oryginalności.

16 Wybierz sobie motto fragment, który streszcza twoje przemyślenia i ukierunkuje dalszą pracę interpretacyjną. Czytając któryś z cytatów, możesz poczuć, że skrótowo i trafnie ujęte w nim zostało to, co myślisz na zadany temat. Taki fragment nada się na motto Twojego wypracowania. Na przykład: Których nam nikt nie wynagrodzi i których nic nam nie zastąpi, lata wy straszne, lata wąskie jak dłonie śmierci w dniu narodzin. (Baczyński, Których nam nikt nie wynagrodzi ) A może : zlikwidowano wojnę spętano paktów powrozem na próżno bo my wciąż na froncie bijemy się patosem dział świszczących bomb grozą (Józef Czechowicz, Dzisiaj Verdun)

17 Ustal swoją drogę interpretacji tematu, a pisanie pracy czy opracowywanie tematu do matury ustnej z polskiego będzie twórcze. Z wyników wyszukiwania wybierz to, co interesujące, a odrzuć to, czym nie musisz lub chcesz się teraz zajmować. Na przykład: Jeśli uszczypliwy żart Chamforta z jego Charakterów i anegdot uznasz za mało istotny dla ciebie, pomiń wyszukany fragment. Może zechcesz jednak opracować temat tylko w tonie pół żartem pół serio? Wtedy cytat z Chamforta uczyń swoim mottem i pod tym kątem odczytuj resztę wybranych tekstów, nawet jeśli można przypuszczać, że zostały napisane zupełnie poważnie. Zamiast mozolnej pracy czeka Cię emocjonująca przygoda!

18 AUTOR OPRACOWANIA Aleksandra Sekuła, ur. 1972; historyczka literatury, redaktorka, korektorka, tłumaczka i edukatorka. Ukończyła studia magisterskie na Wydziale Polonistyki UW w 1999 r. oraz studia doktorskie w Szkole Nauk Społecznych przy IFiS PAN; tytuł doktora uzyskała w 2008 r.; jest związana naukowo z Instytutem Badań Literackich PAN w Warszawie. W latach pracowała jako doradczyni merytoryczna oraz redaktorka literacka w zespole realizującym unikalny w Europie informatyczno-literacki projekt Fundacji Nowoczesna Polska platformę redakcyjną oraz bibliotekę internetową Wolne Lektury bezpłatnie udostępniającą teksty literackie z domeny publicznej w wielu dogodnych formatach (TXT, PDF, E-PUB, MOBI, audiobooki, DAISY z nawigacją dla niewidomych). Projekt realizowano przy współudziale Biblioteki Narodowej i Biblioteki Śląskiej oraz Muzeum Narodowego w Warszawie. W tym czasie prowadziła też szkolenia z zakresu edytorstwa i redakcji literackiej tekstów oraz koordynowała prace wolontariuszy, nauczycieli i studentów pomagających przy przygotowaniu do publikacji utworów dla biblioteki.