Unikaj kłopotów i pomagaj innym. Prawo autorskie i otwarte zasoby edukacyjne. Kamil Śliwowski / otwartezasoby.pl

Transkrypt

1 Unikaj kłopotów i pomagaj innym. Prawo autorskie i otwarte zasoby edukacyjne Kamil Śliwowski / otwartezasoby.pl

2 Pytania, na które szukamy odpowiedzi: 1. Dlaczego otwarte zasoby edukacyjne to najlepszy sposób na prawo autorskie w szkole? 2. Jak działają otwarte zasoby edukacyjne? 3. Jak wyszukać i wykorzystać materiały graficzne/wideo/muzyczne, które można bezpiecznie publikować?

3 1. Dlaczego otwarte zasoby edukacyjne to najlepszy sposób na prawo autorskie w szkole?

4 Każdy utwór, nawet anonimowy jest chroniony przez prawo autorskie automatycznie

5 Każdy przejaw działalności twórczej, o charakterze indywidualnym (także program komputerowy) jest chroniony przez prawo autorskie automatycznie tzn. autorowi/autorce przysługują prawa i możliwość dysponowania swoim dziełem, decydowania o tym czy i jak będzie dalej dostępne. Prawo autorskie nie chroni m.in. idei, dokumentów urzędowych, znaków i symboli państwowych, prostych informacji prasowych,

6 Dozwolony użytek dotyczy tylko wąskiego zakresu działań w szkole lub prywatnie

7 W ramach dozwolonego użytku publicznego instytucje oświatowe mogą korzystać z już rozpowszechnionych utworów w celach dydaktycznych. Nie mogą jednak ich rozpowszechniać poza bezpośrednim gronem odbiorców swoich działań. Wyjątek dotyczy instytucji (szkoły, przedszkola, uczelni, ośrodki doskonalenia nauczycieli) i zakresu realizacji przez niej celów dydaktycznych. Nie dotyczy działań w sieci, trenerów/ek, domów kultury, organizacji pozarządowych, wydarzeń organizowanych nie tylko dla uczniów.

8 Wykorzystanie utworu poza dozwolonym użytkiem wymaga zgody lub zakup praw od posiadacza praw

9 Cytat również ma swoje ograniczenia

10 - rozpoznawalny - wyraźnie oznaczony co do autorstwa i źródła - musi być uzasadnione celem (ma służyć wyjaśnianiu lub nauczaniu, krytycznej analizie lub prawom gatunku twórczości) - pełni funkcję pomocniczą, służy uzupełnieniu i wzbogaceniu dzieła, nie może go natomiast zastępować, ani tworzyć jego zasadniczej konstrukcji. - Nie jest jednoznacznie określona dopuszczalna wielkość cytatu.

11 Tymczasem programowanie, robotyka, projekty naukowe, edukacja medialna, remiksy filmów, memy z lektur kiedy dzieją się w sieci wymagają więcej praw niż daje dozwolony użytek.

12 Z jakich utworów mogę skorzystać swobodnie? By nie musieć obawiać się naruszenia prawa autorskich podczas korzystania z utworów najlepiej korzystać z takich, które: - jestem posiadaczem praw majątkowych (np. własne), - nie są już chronione przez prawa majątkowe (domena publiczna) - których autorzy zdecydowali podzielić się nimi za darmo, do swobodnego wykorzystania (wolne licencje, m.in. Creative Commons).

13 2. Jak działają otwarte zasoby edukacyjne?

14 Otwarte zasoby edukacyjne to takie, które dają prawo by: wykorzystać (reuse) poprawiać (revise) remiksować (remix) rozpowszechniać (redistribute)

15 Korzystanie z, tworzenie, publikowanie otwartych zasobów edukacyjnych to również sposób na efektywne dzielenie się (zarządzanie i promocję) wiedzą w szkole czy grupie.

16 Utwór do którego prawa majątkowe już wygasły Edvard Munch (zm r.) Krzyk, w domenie publicznej z racji na czas od śmierci twórcy (źródło Wikimedia Commons)

17 Przez całe życie autora/ki i 70 lat po jego/jej śmierci 70 lat od daty pierwszej publikacji, jeśli twórca nie jest znany albo prawa przysługują innej osobie niż twórca 70 lat od daty powstania, jeśli utwór nie został nigdy rozpowszechniony 50 lat od pierwszej emisji programów RTV oraz sporządzenia fonogramów I wideogramów

18 Utwory na wolnych i otwartych licencjach wszystkie prawa zastrzeżone pewne prawa zastrzeżone

19 Wolne zdjęcie Czesława Miłosza, aut. Artura Pawłowskiego, Wikimedia Commons, CC BY-SA

20

21

22 3. Jak wyszukać i wykorzystać materiały wideo/graficzne/ muzyczne, które można bezpiecznie publikować i zmieniać?

23 Jak znaleźć otwarte zasoby? Wyszukiwanie zaawansowane w Google

24 Jak poprawnie oznaczyć materiał na CC? 1. Żródło: tytuł (jeśli jest) i link do materiału źródłowego 2. Autor (lub nazwa użytkownika) 3. Licencja (z linkiem do odpowiedniej strony CC z treścią licencji)

25 Każdy znaleziony utwór warto sprawdzić czy w jego opisie znajduje się link do strony licencji takiej jak powyżej.

26

27 Fot. Turbine, aut. Tim Green aka atoach, licencja CC BY.2.0 Podpis dla utworu użytego w oryginale

28 Dodanie opisów, tłumaczenie etc. to tworzenie utworu zależnego. Fot. Turbine, aut. Tim Green aka atoach, licencja CC BY.2.0, modyfikacja (opisy) aut. Kamila Śliwowskiego. Podpis dla użycia z modyfikacją (utwór zależny)

29 Wolne Lektury, biblioteka cyfrowa lektur szkolnych, domena publiczna + CC BY-SA

30 Pistacja.tv, wideo z lekcjami matematyki na YouTube, na licencji CC BY.

31 Blog nauczycielski Asi Krzemińskiej (porady, zdjęcia) zakreconybelfer.blogspot.com na lic. CC BY-SA

32 Portal zasobów wiedzy dla nauczycieli Scholaris.pl

33 Widok cyfrowych obiektów z domeny publicznej w Rijskstudio, Muzeum RIjks, domena publiczna.

34 Wyszukiwarka zdjęć na licencji CC Zero

35 BONUS Gdzie znaleźć więcej informacji i porady o otwartych zasobach oraz prawie autorskim?

36 Katalog zasobów na licencjach CC oraz z domeny publicznej Otwarte Zasoby

37 W razie wątpliwości: Fundacja Nowoczesna Polska i Koalicja Otwartej Edukacji oferują darmowy dużur telefoniczny i mailowy prawnika co poniedziałek, a Fundacja Legalna Kultura porady na stronie.

38 Dzięki! Prezentacja: otwartezasoby.pl/prezentacja Ikony na lic. CC BY, aut. Oliver. Tę prezentację możesz:

39 Naprawmy prawo autorskie dla EDUKACJI Zakres dozwolonego użytku edukacyjnego został ustalony na przełomie wieku. Teraz jest szansa, by go dostosować do potrzeb nowoczesnej edukacji.

40 Naprawmy prawo autorskie dla EDUKACJI Czy nauczyciel może pokazać film na lekcji?

41 Naprawmy prawo autorskie dla EDUKACJI Czy bibliotekarz może pokazać film na zajęciach pozalekcyjnych?

42 Naprawmy prawo autorskie dla EDUKACJI Czy to samo można zrobić w Hiszpanii i na Słowacji?

43 Naprawmy PRAWO AUTORSKIE

44 Naprawmy prawo autorskie dla EDUKACJI start europejskiej kampanii społecznej Zbieramy petycje na