Opracowanie książki w formacie MARC 21/ SOWA2

Transkrypt

1 Opracowanie książki w formacie MARC 21/ SOWA2 Materiał pomocniczy do kursu e-learningowego Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu CZĘŚĆ 3 Kurs dostępny na:

2 Hasła przedmiotowe W polach od 600 do 655 wpisujesz hasła przedmiotowe. Pól nigdy nie kończysz kropką! Hasła możesz pobrać lub sprawdzić ich poprawny zapis korzystając z Centralnej Kartoteki Haseł Wzorcowych (CKHW). W Sowie 2 możesz połączyć się bezpośrednio z kartoteką klikając przycisk CKHW Wiele haseł będzie już w katalogu Twojej biblioteki, żeby z nich skorzystać użyj tego przycisku.

3 Hasła przedmiotowe We wszystkich polach 6xx drugi wskaźnik będzie miał zawsze wartość 4. Od września 2010 dla Języka Haseł Przedmiotowych (JHP) przyjmujemy za Biblioteką Narodową wartość drugiego wskaźnika 4. Możesz spotkać jeszcze stare opisy zawierające w tym miejscu 9 taka zasada obowiązywała do września 2010 roku.

4 600 hasło przedmiotowe nazwa osobowa Pole najczęściej występuje przy biografiach Wpisujesz tu osobę, której życie lub twórczość jest tematem ksiażki lub ród oraz daty biograficzne i inne istotne dopowiedzenia tak by ułatwić czytelnikowi poszukiwania. Schemat zapisu danych jest podobny jak w polu 100, z tym, że wpisywane dane nie dotyczą autora książki, a osoby, której poświęcona jest książka Pole 600 jako jedyne ma dwa wskaźniki. Drugi wskaźnik będzie miał zawsze wartość 4. W przypadku pierwszego wskaźnika będzie on miał wartość 0, jeśli hasło będzie zaczynało się od imienia; 1, jeśli hasło będzie zaczynało się od nazwiska; 3, jeśli hasło będzie nazwą rodu lub rodziny. Poniżej możesz zobaczyć przykład zapisu haseł z każdym wskaźnikiem. Gdy przyjrzysz się bliżej zauważysz, że stosowane podpola i znaki interpunkcyjne są takie same jak w polu 100. Podpole a nazwa osobowa, b numeracja, c dopowiedzenie, d daty biograficzne

5 650 hasło przedmiotowe nazwa pospolita W polu 650 wpisujesz najbardziej ogóle hasła, których nie możesz zakwalifikować jako osobowe, geograficzne, czy określające gatunek lub rodzaj, formę. Na końcu tego pola nie stawiasz kropki, chyba, że hasło kończy skrótem roku r.. W polu jest tylko jeden wskaźnik i zawsze ma wartość 4. W polu 650 występują różne podpola: a - to temat (nazwa pospolita), x określnik rzeczowy, z określnik geograficzny, y określnik chronologiczny. Nie stosuje się już określnika v, gdyż zostało stworzone osobne pole odpowiadające mu (655).

6 651 hasło przedmiotowe nazwa geograficzna Wpisujesz tu nazwę geograficzną i inne istotne dopowiedzenia tak by ułatwić czytelnikowi poszukiwania. Na końcu tego pola nie stawiasz kropki (Wyjątek stanowi skrót r. od roku). W polu jest tylko jeden wskaźnik i zawsze ma wartość 4. W polu 651 występują różne podpola: a to temat (nazwa geograficzna), x określnik rzeczowy, z określnik geograficzny, y określnik chronologiczny. Zwróć uwagę na kolejność zapisu podpól. Stosuj je w kolejności a x z y. Nie zawsze użyjesz wszystkich, pamiętaj jednak o powyższym schemacie zapisu.

7 655 hasło przedmiotowe gatunek, rodzaj, forma Wpisujesz tu gatunek, rodzaj, formę i inne istotne dopowiedzenia tak by ułatwić czytelnikowi poszukiwania. W tym polu określasz specyfikę i typ publikacji np. czy jest to powieść, czy podręczniki, materiały pomocnicze słowniki. Ale też czy książka dotyczy poezji, malarstwa, literatury, fotografii, rysunku itp. Na końcu tego pola nie stawiasz kropki (Wyjątek stanowi skrót r. od roku lub w. od wieku). W polu jest tylko jeden wskaźnik i zawsze ma wartość 4. W polu 655 występują różne podpola: a to nazwa, x określnik rzeczowy, z określnik geograficzny, y określnik chronologiczny, v określnik formalny. Zwróć uwagę na kolejność zapisu podpól. Stosuj je w kolejności a x z y v. Nie zawsze użyjesz wszystkich, pamiętaj jednak o powyższym schemacie zapisu.

8 Serie i książki wielotomowe - pola 490 i 830 Do zapisania serii służą pola 490 i 830. Pole 490 ma zawsze wskaźnik 1 bez niego nie zadziała pole 830. W polu 490 wywołujesz podpole a, po którym wpisujesz nazwę serii. W polu 830 wpisujesz wskaźnik 0, chyba że będą znaki pomijane przy szeregowaniu, wtedy wartość będzie inna. W polu 830 wywołujesz podpole a i zapisujesz nazwę serii. Pamiętaj aby nazwy wpisywać za każdym razem tak samo w obydwu podpolach. Książki wielotomowe dzielimy na takie o tytule zależnym (niewyróżniający) i niezależnym (wyróżniający). Gdy trudno Ci ocenić czy tytuł danej książki jest wyróżniający traktuj go jako tytuł zależny od całości książki wielotomowej. Zasadę tę przyjmij do każdego kolejnego tomu, który przynależy do opracowanego wcześniej wydawnictwa wielotomowego.

9 Tom o tytule niewyróżniającym (zależnym) zapisujemy tak: Słownik języka polskiego z objaśnieniami Tom I A-C redakcja Jerzy Grabek Warszawa 2010 W podanym przykładzie widzisz książkę, która jest elementem wydawnictwa wielotomowego. Tom ten ma swój tytuł, który jest jednak niewyróżniający, czyli traktuj go jako zależny od tytułu głównego. Można założyć, że czytelnik nie będzie tej książki szukał w katalogu pod tytułem A-C tylko Słownik języka polskiego. Tytuł i podtytuł zapisujesz używając poznanego już schematu. Informację o numerze tomu i nazwie części podajesz bezpośrednio po podpolu a lub a i b. Pamiętaj aby w takiej sytuacji po podpolu a lub b wstawić kropkę. Następnie po spacji wywołujesz podpole n i wpisujesz numer tomu/części. Numer zawsze wpisujesz cyfrą arabską. Jeśli książka poza numerem tomu ma podany jego tytuł to po podpolu n stawiasz przecinek, spację i wywołujesz podpole p i zapisujesz nazwę/tytuł części. Dalszy schemat opisu dotyczący odpowiedzialności wydawniczej pozostaje bez zmian.

10 Świat na weekend Brian Fowles Krym na weekend tłumaczył Henryk Jaworski Tym razem masz do czynienia z książką wydaną w serii, której tytuł jest wyróżniający, tzn. niezależny wydawniczo. W przypadku takiej publikacji zastosujesz pola 490 i 830, w których opisuje się serie wydawnicze. Poznań 2012 Za każdym razem musisz wywołać oba podpola, gdyż 490 jest polem, które tylko wyświetla opis, a do wyszukiwania w katalogu biblioteki służy pole 830. Oba pola nigdy nie kończą się kropką!

11 Reportaże z Polski TOM 26 Edward Twardowski Serce Śląska historie kryminalne z Katowic Często zdarza się, że w obrębie serii występuje numeracja, która nie dotyczy konkretnego tytułu, a całości wydawnictwa seryjnego. Taki numer tomu zapisujemy cyframi arabskimi w polach 490 i 830 używając podpola v. W polu 490 poprzedzasz je średnikiem, a w 830 nie stosujesz żadnego dodatkowego znaku. Wydawnictwo Aneks Kraków 2011 Danych tych nie zapisujesz w polu 245.

12 Zdarza się, że dwa różne wydawnictwa nadadzą swoim seriom taki sam tytuł. Aby rozróżnić to w katalogu biblioteki, w polach 490 i 830 dodaj bezpośrednio po nazwie serii nazwę wydawnictwa. W polu 490 oddziela się ją od nazwy wydawnictwa ukośnikiem /, a w polu 830 myślnikiem -. Pozostałe zasady są bez zmian.

13 Saga o Czarownicach tom 5 Joanna Chwirot Zaklęcia młodej czarownicy W przypadku, gdy opracowujesz wydawnictwo wielotomowe, gdzie autorem każdego tomu jest ta sama osoba (np. popularne dzisiaj sagi np. Saga o wiedźminie, Zmierzch lub zbiór dzieł kanonu literatury np. dzieła Słowackiego, dzieła Sienkiewicza itp.) nie tworzysz typowej serii tylko wykorzystujesz pole 490 i 800. Pole 490 wypełniasz tak jak dotychczas i służy ono wyłącznie do oglądania Wrocław 2005 Do wyszukiwania służy pole 800. Schemat zapisu jest w nim podobny jak w polu 700. Jeśli zaczynasz od nazwiska wskaźnik 1, gdy od imienia 0. Następnie po podpolu a podajesz autora po kropce i podpolu t podaje się nazwę serii i po podpolu v numer tomu (zawsze cyfrą arabską). Pola nie kończysz kropką! Aby wyszukać taką serię w katalogu użyj zakładki tytuł bo w tym przypadku nie utworzy się tzw. struktura drzewka

14 Jak widzisz po stworzeniu pola 800 w zakładce tytuł możesz wyszukać książkę po tytule indywidualnym lub tytule serii. W zakładce tytuł serii wyszukiwanie nie będzie możliwe bo wydawnictwo ma jednego autora. Zakładka ta jest aktywna tylko dla pola 830.

15 Jak zapisać popularną BN-kę? Wydawnictwa typu Biblioteka Narodowa, Studia Polonistyczne itp. mają w swej strukturze podział na dodatkowe serie. Na przykładzie powyżej przedstawiono jak je zapisać. Zapamiętaj dobrze tę zasadę. Pole 490, które służy do oglądania ma ograniczona liczbę podpól informacja jest zapisana po kropce. W polu 830 po kropce wywołujesz podpole n. Pozostałe zasady są bez zmian.

16 Jak wyszukać serię? Jeśli chcesz znaleźć książkę nie po tytule tomu, tylko po nazwie serii. Klikasz lewym przyciskiem myszy na zakładkę u dołu tytuł serii. Pojawią się tu wszystkie poprawnie zapisane i oznaczone wskaźnikiem serie z pola 830.

17 Jak wyszukać serię? Jeśli chcesz zobaczyć inne publikacje, wydane w interesującej Cię serii, klikasz lewym przyciskiem myszy w strukturę drzewka. W osobnym oknie wyświetlą się wszystkie pozycje w porządku alfabetycznym, bądź według kolejności tomów/roczników.

18 Jak wyszukać serię? Serie, które zostały zapisane w Twoim katalogu bibliotecznym łatwo przejrzysz, klikając w ikonkę obok okna wyszukiwawczego. Znajdziesz w ten sposób także drugi raz przypadkowo zapisaną serię. Szybciej w oczy rzucą się także literówki w nazwie itp.

19 Materiały szkoleniowe do kursu e-learningowego opracowała Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu. Treść szkolenia na wolnej licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach 3.0 (CC-BY-SA). Pewne prawa zastrzeżone na rzecz autorów oraz Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu. W materiałach szkoleniowych wykorzystano System SOWA2/MARC21 firmy SOKRATESsoftware.