STRATEGIA ROZWOJU KAPITAŁU SPOŁECZNEGO stycznia 2011

Transkrypt

1 STRATEGIA ROZWOJU KAPITAŁU SPOŁECZNEGO stycznia 2011

2 EUROPA 2020 Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego wobec innych dokumentów strategicznych DŁUGOOKRESOWA STRATEGIA ROZWOJU KRAJU ŚREDNIOOKRESOWA STRATEGIA ROZWOJU KRAJU KRAJOWA STRATEGIA ROZWOJU REGIONALNEGO STRATEGIA INNOWACYJNOŚCI I EFEKTYWNOŚCI GOSPODARKI STRATEGIA ROZWOJU TRANSPORTU STRATEGIA ROZWOJU KAPITAŁU LUDZKIEGO STRATEGIA ROZWOJU KAPITAŁU SPOŁECZNEGO BEZPIECZEOSTWO ENERGETYCZNE I ŚRODOWISKO SPRAWNE PAOSTWO STRATEGIA BEZPIECZEOSTWA NARODOWEGO RP STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU WSI, ROLNICTWA I RYBACTWA RAPORT POLSKA WYZWANIA ROZWOJOWE 2

3 Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego Stan prac zadania zrealizowane: 1. Zakooczono prace nad zasadniczymi częściami dokumentu, tj.: diagnozą, wyzwaniami dotyczącymi wzmacniania kapitału społecznego w Polsce, sformułowano cel strategiczny i cele operacyjne, wyznaczono priorytety, kierunki działania i zadania strategii, określono system realizacji / wdrażania SRKS, 2. Prowadzona jest weryfikacja zgodności zapisów dotyczących kapitału społecznego w: Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju, Średniookresowej Strategii Rozwoju Kraju, Strategii Rozwoju Kapitału Społecznego. 3. Prowadzone są prace nad ostatecznym systemem wskaźników do Strategii Rozwoju Kapitału Społecznego. 3

4 Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego Stan prac zadania planowane: 4. luty 2011 przekazanie dokumentu do konsultacji międzyresortowych skonsultowania dokumentu z resortami wiodącymi, odpowiedzialnymi za realizację działao wynikających ze SRKS MPiPS, MKiDN, MEN, MNiSW, spotkanie Komitetu Sterującego SRKS, 5. marzec 2011 przekazanie dokumentu do konsultacji społecznych przekazanie dokumentu SRKS do ustawowych konsultacji społecznych (35 dni lub dłużej), za pomocą mi.in. interaktywnego portalu 6. II kwartał 2011 przekazanie strategii pod obrady Rady Ministrów planowany termin uchwalenia dokumentu SRKS przez Radę Ministrów 7. III i IV kwartał 2011 podjęcie prac nad Planem działania dla SRKS, dokumentem wykonawczym dla strategii. 4

5 Założenia przyjęte dla Strategii I. Definicja kapitału społecznego Kapitał społeczny to infrastruktura społeczna w postaci instytucji, sieci, norm i przestrzeni, tworząca podstawę do budowania relacji społecznych opartych na zaufaniu, sprzyjających kooperatywności, komunikatywności i kreatywności oraz przyczyniających się do zrównoważonego rozwoju Polski II. Misja (polityki publicznej w zakresie rozwijania kapitału społecznego): TWORZENIE, UTRZYMYWANIE I DOSKONALENIE WARUNKÓW DLA ROZWOJU INSTYTUCJI, SIECI, SYSTEMÓW, NORM I PRZESTRZENI UMOŻLIWIAJĄCYCH AKTYWNOŚD OBYWATELI I ICH WSPÓŁPRACĘ 5

6 Założenia przyjęte dla Strategii III. Zasady horyzontalne wzmacnianie spójności społecznej, więzi społecznych i solidarności społecznej upowszechnianie otwartości, tolerancji i szacunku dla innych ludzi jako zasad współżycia społecznego zwalczanie dyskryminacji ze względu na płed, wiek, wyznanie, rasę i niepełnosprawnośd; wyrównywanie szans grup i środowisk wykluczonych społecznie lub zagrożonych społeczna marginalizacją partnerstwo i współdziałanie podmiotów sektora publicznego z obywatelami i ich reprezentantami, w szczególności organizacjami obywatelskimi wzmacnianie wspólnot lokalnych poprzez wspieranie rozwoju ich podmiotowości, wzajemnej pomocy wspólnot lokalnych oraz wymiany usług lokalnych innowacyjnośd, efektywne wykorzystanie nowych technologii w rozwoju społecznym 6

7 Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego logika i struktura dokumentu Cztery obszary diagnozy: 1. Postawy i kompetencje społeczne 2. Współdziałanie i partycypacja społeczna 3. Komunikacja społeczna 4. Kultura i kreatywnośd 1. Analiza SWOT dla każdego obszaru 2. Wyzwania rozwojowe dla każdego obszaru 3. Analiza SWOT dla kapitału społecznego 4. Wyzwania rozwojowe dla kapitału społecznego 7. Wskaźnik realizacji celu strategicznego 5. Cel strategiczny SRKS System monitoringu i ewaluacji strategii 8. Wskaźniki realizacji celów operacyjnych 6. Cele operacyjne Priorytety Kierunki działań 7

8 Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego wyzwania rozwojowe Wyzwania dla rozwoju kapitału społecznego w Polsce: 1. Zwiększenie powszechnej świadomości znaczenia kapitału społecznego dla rozwoju kraju Podstawowym warunkiem powodzenia działao, planowanych w obszarze kapitału społecznego, jest wzmacnianie i pogłębianie świadomośd znaczenia, jaką w życiu społecznym i gospodarczym odgrywają relacje oparte na kooperacji i zaufaniu. 2. Podniesienie poziomu kompetencji sprzyjających rozwojowi kapitału społecznego Postawy i kompetencje społeczne (kooperatywnośd, komunikatywnośd, kreatywnośd) warunkują zdolnośd do funkcjonowania w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości. Polskiemu społeczeostwu są one szczególnie potrzebne, w procesie przechodzenia od kapitału przetrwania i adaptacji do kapitału rozwojowego. 3. Poprawa mechanizmów partycypacji społecznej Partnerstwo społeczne powinno opierad się na wzajemnym zaufaniu i budowaniu przejrzystych relacji na linii paostwo obywatel. Zaufanie i aktywnośd obywatelska są jednymi z kluczowych czynników budowania silnego kapitału społecznego i poprawy partycypacji społecznej. 12

9 Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego wyzwania rozwojowe Wyzwania dla rozwoju kapitału społecznego w Polsce cd.: 4. Usprawnienie procesów komunikacji społecznej Komunikacja społeczna służy wymianie informacji i edukacji, ale też budowie tożsamości jednostki i integracji na poziomie grupy. Media jako środki społecznego przekazu stanowią podstawę współczesnej sfery publicznej. 5. Rozwój potencjału kulturowego i kreatywnego Podstawą budowania silnego kapitału społecznego jest zarówno wzmacnianie więzi opartych na wspólnej tożsamości, jak i otwartośd na inne wzorce kulturowe, umiejętnośd współdziałania i współżycia osób reprezentujących różne wartości, tradycje, normy zachowao i sposoby życia. Postawy te są ze sobą silnie związane i warunkowane przez znajomośd własnej tradycji, kultury, historii oraz indywidualną (ale też grup*ową) kreatywnośd, otwartośd na inspiracje i nowe rozwiązania. 13

10 Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego cele Cel strategiczny: Wzmocnienie udziału kapitału społecznego w rozwoju społeczno-gospodarczym Polski Cele operacyjne: 1. Kształtowanie postaw i kompetencji sprzyjających kooperatywności, kreatywności oraz komunikacji 2. Zwiększenie partycypacji społecznej i wpływu obywateli na życie publiczne 3. Usprawnienie procesów komunikacji społecznej oraz tworzenia i wymiany wiedzy 4. Rozwój i efektywne wykorzystanie potencjału kulturowego i kreatywnego 14

11 Cel 1. Kształtowanie postaw i kompetencji sprzyjających kooperatywności, kreatywności oraz komunikacji Priorytet 1.1. Tworzenie warunków dla rozwoju nowoczesnych metod edukacji. Kierunek działania : Upowszechnianie w systemie edukacji metod nauczania mających na celu budowanie postaw kreatywnych i kompetencji społecznych ukierunkowanych na kooperatywnośd Przeprowadzenie ewaluacji nowej podstawy programowej pod kątem jej jakości i efektywności w zakresie kształcenia postaw i kompetencji społecznych oraz przygotowanie założeo dla niezbędnych zmian i modyfikacji Kierunek działania : Podkreślenie w systemie kształcenia nauczycieli umiejętności rozwijania kompetencji społecznych wśród uczniów Wspieranie projektów na rzecz dokształcania nauczycieli, bibliotekarzy, animatorów kultury w zakresie efektywnej realizacji zajęd wynikających z nowej podstawy programowej Priorytet 1.2. Wspieranie edukacji innej niż formalna ukierunkowanej na kooperatywnośd, kreatywnośd i komunikację społeczną. Kierunek działania : Rozwój edukacji obywatelskiej w uczeniu się innym niż formalne Wsparcie działao w zakresie edukacji obywatelskiej skierowanej do różnych grup wiekowych, realizowanych przez organizacje społeczne, media, instytucje publiczne, zgodnych z opracowanymi standardami edukacji obywatelskiej Kierunek działania : Rozwój edukacji medialnej i informacyjnej w uczeniu się innym niż formalne, szczególnie wśród osób w wieku 50+ Zwiększenie dostępu do nowych technologii i edukacji medialnej na poziomie lokalnym przez zmianę tradycyjnej roli bibliotek, domów kultury 16

12 Cel 1. Kształtowanie postaw i kompetencji sprzyjających kooperatywności, kreatywności oraz komunikacji Priorytet 1.1. Tworzenie warunków dla rozwoju nowoczesnych metod edukacji cd. Kierunek działania : Wzmocnienie edukacji obywatelskiej, medialnej i kulturalnej w procesach kształcenia Promowanie współpracy szkół z organizacjami obywatelskimi, mediami, instytucjami kultury w zakresie prowadzenia edukacji obywatelskiej, medialnej i kulturalnej Priorytet 1.2. Wspieranie edukacji innej niż formalna ukierunkowanej na kooperatywnośd, kreatywnośd i komunikację społeczną cd. Kierunek działania : Rozwój edukacji kulturalnej w uczeniu się innym niż formalne oraz upowszechnienie różnych form uczestnictwa w kulturze Upowszechnianie formuły otwartych sezonów instytucji kultury; Realizacja programów stypendialnych dla amatorów i profesjonalistów sektora kultury po 35. roku życia Kierunek działania : Wspomaganie rozwoju kompetencji liderów i animatorów społecznych Uruchomienie programu stypendiów dla liderów społecznych, umożliwiających im rozwój własnych kompetencji liderskich 17

13 Cel 2. Zwiększenie partycypacji społecznej i wpływu obywateli na życie publiczne Priorytet 2.1. Wspieranie mechanizmów współpracy instytucji publicznych z obywatelami Priorytet 2.2. Rozwój i wzmacnianie zorganizowanych form aktywności obywatelskiej Priorytet 2.3. Wzmocnienie integracji i solidarności społecznej Kierunek działania : Wzmocnienie i upowszechnienie mechanizmów dialogu obywatelskiego Kierunek działania : Ułatwianie działalności organizacjom obywatelskim Kierunek działania : Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości społecznej i innych przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu i zawodowemu Nowelizacja istniejących regulacji prawnych służąca wprowadzeniu obligatoryjnych konsultacji społecznych i innych form dialogu obywatelskiego w sprawach istotnych z punktu widzenia obywateli zmiany istniejących regulacji prawnych umożliwiające zróżnicowanie i uproszczenie wymogów prawnoinstytucjonalnych dotyczących prowadzenia działalności organizacji obywatelskich przygotowanie i wprowadzenie ustawy o przedsiębiorczości społecznej 18

14 Cel 2. Zwiększenie partycypacji społecznej i wpływu obywateli na życie publiczne Priorytet 2.1. Wspieranie mechanizmów współpracy instytucji publicznych z obywatelami cd. Kierunek działania : Wspieranie rozwoju partnerstwa i innych form współpracy służących przekazywaniu realizacji zadao publicznych obywatelom Nowelizacja regulacji prawnych służąca wprowadzeniu formuły partnerstwa publiczno-społecznego oraz jej upowszechnienie w administracji publicznej i organizacjach obywatelskich Kierunek działania : Zwiększenie wykorzystania zasobów lokalnych instytucji publicznych dla rozwijania aktywności obywatelskiej Wspieranie edukacji pracowników instytucji samorządowych odnośnie współpracy z obywatelami Priorytet 2.2. Rozwój i wzmacnianie zorganizowanych form aktywności obywatelskiej cd. Kierunek działania : Rozwijanie indywidualnej i korporacyjnej filantropii zmiany regulacji prawnych w celu zwiększenia skuteczności oddziaływania istniejących instrumentów zachęcających do wspierania aktywności obywatelskiej Priorytet 2.3. Wzmocnienie integracji i solidarności społecznej cd. Kierunek działania : Wspieranie poradnictwa prawnego i obywatelskiego nowe rozwiązania legislacyjne umożliwiające wprowadzenie systemu wsparcia paostwa dla poradnictwa prawnego i obywatelskiego 19

15 Cel 3. Usprawnienie procesów komunikacji społecznej oraz tworzenia i wymiany wiedzy Priorytet 3.1. Zwiększenie dostępności informacji i poprawa jakości komunikacji w sferze publicznej Kierunek działania : Poszerzenie domeny publicznej i zwiększenie dostępności treści edukacyjnych, naukowych i kulturowych udostępnienie w domenie publicznej zasobów, do których prawa autorskie ma Skarb Paostwa Priorytet 3.2. Wspieranie mediów w kształtowaniu więzi społecznych i demokracji Kierunek działania : Wyznaczanie wysokich standardów jakości treści mediów publicznych przygotowanie i wprowadzenie do porządku prawnego nowego systemu finansowania mediów publicznych (umożliwiającego realizację misji publicznej zmiana ustawy o abonamencie, zmiany ustawy o RiTV) Kierunek działania : Ochrona własności intelektualnej i rozszerzenie for, dozwolonego użytku Kierunek działania : Wspieranie społecznej partycypacji w tworzeniu i upowszechnianiu polskich treści w mediach społecznych i komercyjnych oraz Internecie uwzględnienie w systemie prawa autorskiego współczesnych procesów produkcji i dystrybucji treści wspieranie obywatelskich inicjatyw medialnych, w tym dziennikarstwa obywatelskiego 20

16 Cel 3. Usprawnienie procesów komunikacji społecznej oraz tworzenia i wymiany wiedzy Priorytet 3.1. Zwiększenie dostępności informacji i poprawa jakości komunikacji w sferze publicznej Kierunek działania : Wspieranie mechanizmów samoregulacji i współregulacji w komunikacji społecznej Priorytet 3.2. Wspieranie mediów w kształtowaniu więzi społecznych i demokracji Kierunek działania : Wzmacnianie niezależności i pluralizmu mediów oraz wspieranie mediów lokalnych i regionalnych promowanie stosowania kodeksów dobrych praktyk i kodeksów etycznych poprawa warunków prawnych i realizacja polityki koncesyjnej umożliwiającej uzyskanie silniejszej pozycji przez media trzeciego sektora (media społeczne) Kierunek działania : Zapewnienie powszechnego dostępu do usług medialnych wykorzystanie możliwości technik cyfrowych do zapewnienia osobom niepełnosprawnym, w szczególności niewidomym i niedowidzącym, dostępu do zasobów edukacyjnych, kulturowych i naukowych 21

17 Cel 4. Rozwój i efektywne wykorzystanie potencjału kulturowego i kreatywnego Priorytet 4.1. Wspieranie mechanizmów współpracy instytucji publicznych z obywatelami Priorytet 4.2. Rozwój i wzmacnianie zorganizowanych form aktywności obywatelskiej Kierunek działania : Tworzenie warunków dla wzmacniania tożsamości na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym. Kierunek działania : Zwiększenie udziału podmiotów kultury w życiu społecznym wspieranie działao dotyczących kultywowania tradycji oraz rozwijania nowych umiejętności i praktyk w oparciu o zasoby dziedzictwa kulturowego wspieranie przekształcenia placówek świadczących powszechny dostęp do kultury w miejscach spotkao Kierunek działania : Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego oraz krajobrazu kulturowego i przyrodniczego Kierunek działania : Rozwój infrastruktury kultury i zwiększenie efektywności działania instytucji kultury wspieranie działao służących uwzględnianiu ochrony krajobrazu kulturowego i przyrodniczego w planowaniu strategicznym i operacyjnym (plany zagospodarowania przestrzennego poprawa mechanizmów zarządzania w sektorze kultury 22

18 Cel 4. Rozwój i efektywne wykorzystanie potencjału kulturowego i kreatywnego Priorytet 4.1. Wspieranie mechanizmów współpracy instytucji publicznych z obywatelami cd. Kierunek działania : Digitalizacja, cyfrowa rekonstrukcja i udostępnianie dziedzictwa kulturowego wzmocnienie procesu digitalizacji zasobów oraz ujednolicanie standardów i zasad udostępniania Priorytet 4.2. Rozwój i wzmacnianie zorganizowanych form aktywności obywatelskiej cd. Kierunek działania : Rozwój systemu wsparcia dla sektora kreatywnego oraz wspieranie przedsiębiorczości w kulturze wzmocnienie i promowanie aktywności artystów i animatorów kultury w sferze działalności gospodarczej Kierunek działania : Rozwój kształcenia artystycznego i systemu wspierania talentów wspieranie współpracy szkół artystycznych, instytucji kultury i artystów ze szkołami powszechnymi Kierunek działania : Wzmocnienie promocji kultury polskiej za granicą inicjowanie i wspieranie organizacji międzynarodowych wydarzeo oraz imprez kulturalnych, sportowych i naukowych 23

19 Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego system realizacji System realizacji - uwarunkowania: 1. Polityka rozwoju kapitału społecznego, należy do zagadnieo horyzontalnych, w których realizację jest zaangażowanych wiele podmiotów działających autonomicznie (w ramach swoich kompetencji). Taka sytuacja wymaga wzmocnienia mechanizmów koordynacji horyzontalnej między resortami bezpośrednio odpowiedzialnymi za realizację SRKS. 2. Powodzenie wdrażania strategii, przy zachowaniu kompetencji koordynacyjnych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego dla SRKS, będzie zależało od zaangażowania i współpracy wszystkich partnerów, w tym organizacji obywatelskich i JST. 3. Pożądany model wzajemnych relacji opiera się na współpracy i współodpowiedzialności za osiągane wyniki. Służyd temu będzie zorganizowanie procesów programowania, monitorowania strategicznego i ewaluacji w ramach otwartej metody koordynacji, respektującej (z definicji) niezależnośd poszczególnych podmiotów w realizacji ich ustawowych zadao. 4. Ważnym elementem jest także zasada partnerstwa (wzmacnianie mechanizmów współpracy, wymiany doświadczeo i opinii między wszystkimi podmiotami działającymi na rzecz rozwoju kapitału społecznego).

20 Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego system realizacji Podmioty zaangażowane w system realizacji: 1. Podmioty o znaczeniu strategicznym dla zarządzania rozwojem kraju: prezes Rady Ministrów/Rada Ministrów/Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. 2. Podmioty bezpośrednio odpowiedzialne za przygotowanie i realizację SRKS: minister właściwy ds. kultury i dziedzictwa narodowego (koordynacja) oraz ministerstwa odpowiedzialne za konkretne obszary. 3. Podmioty współuczestniczące i wspierające realizację SRKS: jednostki samorządu terytorialnego, stowarzyszenia i organizacje pozarządowe, kościoły i związki wyznaniowe, środowiska akademickie, media, Rzecznik Praw Obywatelskich, regulatorzy (Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji KRRiT, Urząd Komunikacji Elektronicznej UKE itp.)

21 Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego system realizacji 1. Programowanie uzgodnienie celów, strategii ich osiągania oraz instrumentów służących wdrażaniu opracowywanie SRKS i Planu działania dla strategii (+ ewentualne modyfikacje); opracowanie programów rozwoju/programów operacyjnych dla realizacji SRKS; 2. Realizacja działań na poziomie krajowym wdrażanie programów rozwoju/programów operacyjnych; zarządzanie programami operacyjnymi i programami rozwoju na poziomie kraju oraz powoływanie i organizacja prac zespołów wykonawczych do programów. coroczna aktualizacja planu działań do strategii; 3. Monitorowanie roczne raporty na temat postępów w osiąganiu celów SRKS ocena postępów i identyfikowanie problemów związanych z realizacją 4. Ewaluacja Równoczesna z procesem monitorowania, cykl trzyletni 5. Etap podejmowania działań zaradczych w oparciu o wyniki etapu trzeciego i czwartego.

22 SYSTEM PROGRAMÓW SŁUŻĄCYCH REALIZACJI STRATEGII Cel operacyjny 1 Kształtowanie postaw i kompetencji sprzyjających kooperatywności, kreatywności i komunikacji Cel operacyjny 2 Zwiększenie partycypacji społecznej i wpływu obywateli na życie publiczne Cel operacyjny 3 Usprawnienie procesów komunikacji społecznej oraz tworzenia i wymiany wiedzy Cel operacyjny 4 Rozwój i efektywne wykorzystanie potencjału kulturowego i kreatywnego Programy rozwoju na rzecz edukacji Programy rozwoju na rzecz społeczeństwa obywatelskiego Programy rozwoju na rzecz komunikacji społecznej Programy rozwoju na rzecz kapitału kulturowego i kreatywnego Programy rozwoju utworzone i zarządzane przez MEN Programy rozwoju utworzone i zarządzane przez MPiPS Program rozwoju utworzone i zarządzane przez MKiDN Programy rozwoju utworzone i zarządzane przez MKiDN Programy operacyjne finansowane ze środków zagranicznych przyczyniające się do realizacji celów strategii: do 2013 roku PO KL, PO IiŚ, RPO oraz inne instrumenty finansowe, tj. mechanizm finansowy EOG, działania podejmowane w ramach PROW i in. po 2013 roku programy operacyjne w ramach nowej perspektywy finansowej.

23 Dziękuję za uwagę Departament Mecenatu Paostwa MKiDN Tel dr Zina Jarmoszuk dyrektor Magdalena Kopczyńska - Zych zastępca dyrektora 30