KADRY i PŁACE. W SFERZE BUDŻETOWEJ nr 9. Reforma systemu emerytalnego... 2

Transkrypt

1 20 września 2017 KADRY i PŁACE W SFERZE BUDŻETOWEJ nr 9 DODATEK do RACHUNKOWOŚCI BUDŻETOWEJ nr 18 (426) K o n k u r s KSIĘGOWY BUDŻETU Reforma systemu emerytalnego... 2 Realizacja zadań własnych gminy a powstanie przychodu z innych źródeł po stronie beneficjenta świadczeń INFORLEX ADMINISTRACJA Kompleksowa baza wiedzy Nieograniczony dostęp do aktów prawnych, praktycznych narzędzi, intuicyjnych funkcjonalności, pełnego wydania Dziennika Gazety Prawnej, materiałów wideo oraz indywidualnego doradztwa ekspertów. W ramach INFORLEX oferujemy dostęp do pełnej bazy publikacji dla sektora finansów publicznych najpraktyczniejszych komentarzy prawnych oraz czasopism INFOR. Artykuły posiadają oznaczenie aktualności. Dodatkowo dajemy możliwość analizy aktów prawnych przed i po zmianie przepisów. Codziennie dostarczymy profesjonalne i wiarygodne informacje z zakresu rachunkowości budżetowej, oświaty oraz wszelkich zmian w prawie. Więcej na inforlex.pl

2 Marzanna Krońska długoletni pracownik ZUS, główny specjalista w Wydziale Świadczeń Emerytalno-Rentowych, autor wielu publikacji z zakresu ubezpieczeń społecznych i prawa pracy Reforma systemu emerytalnego K o n k u r s KSIĘGOWY BUDŻETU Od 1 października 2017 r. nastąpi powrót do wieku emerytalnego obowiązującego do końca 2012 r. Przywrócenie tego skróconego wieku, wynoszącego 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, niesie ze sobą różne skutki, nie tylko takie, że będzie można wcześniej skorzystać z uprawnień emerytalnych. W artykule zostały omówione m.in. zasady przechodzenia na emeryturę po wejściu w życie reformy, wskazano, co ulegnie zmianie, a co pozostanie bez zmian, oraz jak wyglądać będzie ewentualna ochrona przedemerytalna Zmiany w systemie emerytalnym zostaną wprowadzone ustawą z 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (dalej: ustawa zmieniająca), która wejdzie w życie 1 października 2017 r. Rozwiązania zawarte w tej ustawie to: obniżenie wieku emerytalnego, skutki obniżenia powszechnego wieku emerytalnego dla innych świadczeń związanych z tym wiekiem, zniesienie możliwości nabycia emerytury częściowej, obniżenie stażu składkowego i nieskładkowego wymaganego od kobiet w celu podwyższenia emerytury do kwoty najniższego świadczenia oraz związane z tym skrócenie okresu opłacania składek przez organy samorządu za osoby pobierające określone świadczenia, wydłużenie okresu ubiegania się o emeryturę bez względu na wiek na podstawie ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (dalej: Karta Nauczyciela), pozostałe regulacje. Ustawa zmieniająca w art. 17 zawiera gwarancję ochrony praw nabytych, wskazując, że nie narusza ona praw i obowiązków osób, które nabyły prawo do świadczeń określonych w przepisach zmienianych tą ustawą. Zakład Ubezpieczeń Społecznych prowadzi już od dłuższego czasu szeroką akcję informacyjną dotyczącą zmian w systemie emerytalnym, powołani są specjalnie wykwalifikowani doradcy emerytalni, pojawiają się też różne artykuły na temat zbliżającej się reformy emerytalnej. Jednak trzeba pamiętać o tym, że decyzja ostateczna o przejściu na emeryturę należy do konkretnej osoby. Obniżenie wieku emerytalnego Ustawa zmieniająca przywraca powszechny wiek emerytalny, obowiązujący przed 1 stycznia 2013 r., tj. wiek 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Uzyskanie nowej emerytury w wieku obniżonym nie jest uzależnione od posiadania określonego stażu ubezpieczeniowego. Obniżenie powszechnego wieku emerytalnego dotyczy nabycia prawa do emerytury: 1) z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS) I filar przyznawanej: na wniosek (art. 24 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych; dalej: ustawa o emeryturach i rentach), z urzędu (art. 24a ustawy o emeryturach i rentach); 2) okresowej emerytury kapitałowej II filar. Po wprowadzeniu reformy na emeryturę będą mogły przejść, po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego obniżonego do 60/65 lat: 1) osoby, które przed 1 października 2017 r. nie ukończyły ani obniżonego, ani podwyższonego wieku emerytalnego (wiek obniżony wynoszący 60/65 lat ukończą po 30 września 2017 r.), tj.: kobiety urodzone po 30 września 1957 r. oraz mężczyźni urodzeni po 30 września 1952 r.; 2) osoby, które przed 1 października 2017 r. ukończyły wiek emerytalny obniżony, ale przed tym dniem nie ukończyły podwyższonego wieku emerytalnego, tj.: kobiety urodzone po 30 czerwca 1956 r., a przed 1 października 1957 r., oraz mężczyźni urodzeni po 30 czerwca 1951 r., a przed 1 października 1952 r.; 2 20 września 2017 roku

3 3) osoby, które przed 1 października 2017 r. ukończyły zarówno wiek emerytalny obniżony, jak i podwyższony wiek emerytalny, tj.: kobiety urodzone do 30 czerwca 1956 r. oraz mężczyźni urodzeni do 30 czerwca 1951 r. o ile nie mają jeszcze przyznanej emerytury z tytułu ukończenia podwyższonego wieku. Osoby, którym przed 1 października 2017 r. nie ustalono prawa do emerytury na warunkach obowiązujących przed tą datą, a które osiągnęły po 31 grudnia 2012 r. wiek wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz spełniają warunki wymagane do nabycia prawa do emerytury, będą mogły nabyć prawo do tego świadczenia nie wcześniej niż z dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej pod warunkiem zgłoszenia wniosku o to świadczenie (art. 18 ustawy zmieniającej). Przekazanie informacji do OFE Zmiany związane z obniżeniem wieku emerytalnego do 60/65 lat wywołają skutki także w zakresie działania tzw. suwaka bezpieczeństwa mające wpływ na ustalenie emerytury. Zgodnie z art. 100c ust. 1 ustawy z 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, ZUS informuje otwarty fundusz o obowiązku przekazania środków zgromadzonych na rachunku członka OFE na fundusz emerytalny FUS w związku z osiągnięciem przez ubezpieczonego wieku niższego o 10 lat od wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 24 ustawy o emeryturach i rentach. W związku z obniżeniem wieku emerytalnego do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn ZUS będzie zobowiązany do przekazania informacji w odniesieniu do osób, które wiek niższy o 10 lat od tego wieku osiągnęły przed 1 października 2017 r. Informację tę ZUS zobowiązany będzie przekazać w terminie do 10 dnia kalendarzowego po wejściu w życie ustawy zmieniającej. Z kolei piątego dnia roboczego po 1 października 2017 r. OFE umarza wszystkie jednostki rozrachunkowe pozostające na rachunku członka OFE, który wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn osiągnie do końca września 2017 r. W terminie 2 dni roboczych od dnia umorzenia tych jednostek OFE przekaże na rachunek bankowy wskazany przez ZUS środki zgromadzone na rachunku członka OFE odpowiadające wartości umorzonych jednostek rozrachunkowych. Wprowadzenie tej regulacji zapewnia zewidencjonowanie na subkoncie wszystkich środków osób, które obniżony wiek emerytalny 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn osiągnęły przed 1 października 2017 r. w celu ich wykorzystania dla ustalenia emerytury. Ustalenie wartości średniego dalszego trwania życia Do ustalenia wysokości emerytury stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, pod warunkiem że jest to korzystniejsze dla wnioskodawcy (art. 26 ust. 6 ustawy o emeryturach i rentach w brzmieniu obowiązującym od 1 października 2017 r.). Osoby zgłaszające po 30 września 2017 r. wniosek o emeryturę, które nie ukończyły przed 1 października 2017 r. podwyższonego wieku emerytalnego, mają prawo do wariantowego obliczenia emerytury przez zastosowanie średniego dalszego trwania życia dla wieku przejścia na emeryturę według tablicy trwania życia obowiązującej w dniu: zgłoszenia wniosku o emeryturę, lub osiągnięcia wieku 60 lat przez kobietę lub 65 lat przez mężczyznę, jeżeli jest to dla nich korzystniejsze. Ubezpieczona urodzona 28 lutego 1957 r. zgłasza wniosek o emeryturę 10 grudnia 2017 r. Od 1 października 2017 r. istnieje możliwość ustalenia prawa do emerytury dla osoby, która ukończyła 60 lat przed tym dniem. Jednak prawo do emerytury przysługuje jej nie wcześniej niż od 1 października 2017 r. Osoba ta ma prawo do wariantowego obliczenia wysokości emerytury przez zastosowanie średniego dalszego trwania życia dla wieku przejścia na emeryturę według tablicy trwania życia obowiązującej w dniu: zgłoszenia wniosku o emeryturę, tj. 10 grudnia 2017 r., lub osiągnięcia wieku 60 lat, tj. 28 lutego 2017 r., jeżeli jest to dla niej korzystniejsze. Ubezpieczona urodzona 28 lutego 1957 r. osiągnęła 28 lutego 2017 r. obowiązujący ją powszechny wiek emerytalny 60 lat. W dniu 28 lipca 2018 r. osiągnęłaby również podwyższony wiek emerytalny, który obowiązywał do 30 września 2017 r. Wniosek o emeryturę zgłosi 14 sierpnia 2018 r. Osoba ta będzie miała prawo do wariantowego obliczenia emerytury przez zastosowanie średniego dal- RB nr 18/2017 3

4 szego trwania życia dla wieku przejścia na emeryturę według tablicy trwania życia obowiązującej w dniu: zgłoszeniu wniosku o emeryturę, tj. 14 sierpnia 2018 r., lub osiągnięcia wieku 60 lat, tj. 28 lutego 2017 r., jeżeli jest to dla niej korzystniejsze. Osoby, którym przed 1 października 2017 r. ustalono prawo do emerytury i obliczono świadczenie zgodnie z art. 26 ust. 6 ustawy o emeryturach i rentach, w brzmieniu ustalonym od 1 maja 2015 r., mają prawo do wariantowego obliczenia emerytury według tablicy trwania życia obowiązującej w dniu osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, jeżeli jest to dla nich korzystniejsze. Osoby, które nie wystąpiły przed 1 października 2017 r. o obliczenie emerytury z zastosowaniem art. 26 ust. 6 ustawy o emeryturach i rentach, w brzmieniu ustalonym od 1 maja 2015 r., będą miały prawo do obliczenia emerytury z zastosowaniem średniego dalszego trwania życia z momentu przejścia na emeryturę według tablicy trwania życia w dniu: zgłoszenia wniosku o emeryturę lub osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego lub osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego (60/65 lat) w zależności od tego, co jest dla nich korzystniejsze. Zgodnie z art. 17 ustawy zmieniającej, osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., którym przed 1 października 2017 r. obliczono emeryturę według art. 26 ustawy o emeryturach i rentach, w brzmieniu obowiązującym do 30 kwietnia 2015 r., a które do 30 września 2017 r. nie zgłosiły wniosku o zastosowanie art. 26 ustawy o emeryturach i rentach, w brzmieniu obowiązującym od 1 maja 2015 r., mają również prawo do wariantowego obliczenia emerytury z zastosowaniem średniego dalszego trwania życia dla wieku przejścia na emeryturę według tablicy trwania życia obowiązującej w dniu: zgłoszenia wniosku o emeryturę lub osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego lub osiągnięcia wieku 60 lat przez kobietę i 65 lat przez mężczyznę w zależności od tego, co jest dla nich korzystniejsze. Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., które osiągnęły przed 1 października 2017 r. podwyższony wiek emerytalny i przed tym dniem nie występowały o ustalenie prawa do emerytury, a wniosek o przyznanie emerytury zgłoszą po raz pierwszy po 30 września 2017 r., mają prawo do wariantowego obliczenia emerytury przez zastosowanie średniego dalszego trwania życia dla wieku przejścia na emeryturę według tablicy trwania życia obowiązującej w dniu: zgłoszenia wniosku o emeryturę lub osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego lub osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat dla kobiety i 65 lat dla mężczyzny w zależności od tego, co jest dla nich korzystniejsze. Do wariantowego obliczenia emerytury będą mieli też prawo mężczyźni urodzeni od 1 stycznia 1948 r. do 31 grudnia 1948 r., jeżeli nie wystąpili jeszcze o emeryturę na starych zasadach, mimo że mają ukończony powszechny podwyższony wiek emerytalny oraz udowodniony okres składkowy i nieskładkowy, wynoszący co najmniej 25 lat, a wniosek o emeryturę zgłoszą po 30 września 2017 r. i wystąpią o obliczenie tej emerytury na nowych zasadach. W takim przypadku wariantowego obliczenia emerytury ZUS dokona przez zastosowanie średniego dalszego trwania życia dla wieku przejścia na emeryturę według tablicy trwania życia obowiązującej w dniu: zgłoszenia wniosku o emeryturę lub następnym po dniu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego lub następnym po dniu osiągnięcia wieku 65 lat w zależności od tego, co jest dla nich korzystniejsze. Mężczyźni urodzeni w 1948 r., którym obliczono emeryturę według art. 26 ustawy o emeryturach i rentach, w brzmieniu obowiązującym do 30 kwietnia 2015 r.: którym do 30 września 2017 r. obliczono emeryturę z zastosowaniem art. 26 ust. 6 ustawy o emeryturach i rentach, w brzmieniu obowiązującym od 1 maja 2015 r., albo którzy do 30 września 2017 r. nie zgłosili wniosku o zastosowanie art. 26 ust. 6 ustawy o emeryturach i rentach, w brzmieniu obowiązującym od 1 maja 2015 r. mają również prawo do wariantowego obliczenia emerytury z zastosowaniem średniego dalszego trwa 4 20 września 2017 roku

5 nia życia dla wieku przejścia na emeryturę według tablicy trwania życia obwiązującej w dniu: zgłoszenia wniosku o emeryturę lub następnym po dniu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego lub następnym po dniu osiągnięcia wieku 65 lat w zależności od tego, co jest dla nich korzystniejsze. Zapamiętaj! Wariantowego obliczenia emerytury ZUS dokona na wniosek osoby uprawnionej. W razie zgonu po 30 września 2017 r. emeryta urodzonego po 31 grudnia 1948 r., który osiągnął podwyższony wiek emerytalny przed 1 października 2017 r. i miał: przed 1 października 2017 r. obliczoną emeryturę z zastosowaniem wariantowego średniego trwania życia, albo ustalone prawo do emerytury przed 1 maja 2015 r. i nie wystąpił o obliczenie emerytury z zastosowaniem wariantowania średniego dalszego trwania życia po 30 kwietnia 2015 r., a przed 1 października 2017 r. wariantowe obliczenie emerytury następuje przy rozpatrywaniu wniosku o rentę rodzinną po zmarłym emerycie, czyli ZUS dokona sam z urzędu wariantowania w momencie, gdy zostanie złożony wniosek o rentę rodzinną. Wariantowe obliczenie emerytury osoby zmarłej dotyczy porównania średniego dalszego trwania życia pomiędzy tablicą trwania życia obowiązującą w dniu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego i w dniu osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego a tablicą trwania życia obowiązującą w dacie zgłoszenia wniosku o emeryturę w zależności od tego, co jest korzystniejsze. W razie zgonu po 30 września 2017 r. mężczyzny-emeryta urodzonego w 1948 r., który miał: obliczoną emeryturę przed 1 października 2017 r. z zastosowaniem wariantowania średniego dalszego trwania życia albo ustalone prawo do emerytury przed 1 maja 2015 r. i nie wystąpił o obliczenie emerytury z zastosowaniem wariantowania średniego dalszego trwania życia po 30 kwietnia 2015 r., a przed 1 października 2017 r. wariantowego obliczenia emerytury ZUS dokona przy rozpatrywaniu wniosku o rentę rodzinną po zmarłym emerycie. Wariantowe obliczenie emerytury w tym przypadku dotyczy porównania średniego dalszego trwania życia pomiędzy tablicą trwania życia obowiązującą w dniu następnym po dniu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego i w dniu następnym po dniu osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego a tablicą trwania życia obowiązującą w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę w zależności od tego, co jest korzystniejsze. W razie zgonu po 30 września 2017 r. ubezpieczonego mężczyzny urodzonego w 1948 r., który osiągnął podwyższony wiek emerytalny przed 1 października 2017 r. oraz przed tym dniem nie miał ustalonego prawa do emerytury wariantowe obliczenie emerytury osoby zmarłej ZUS dokona przy rozpatrywaniu wniosku o rentę rodzinną po zmarłym ubezpieczonym, o ile emerytura będzie obliczona według nowych zasad. Wariantowe obliczenie emerytury w tym przypadku dotyczy porównania średniego dalszego trwania życia pomiędzy tablicą trwania życia obowiązującą w dniu następnym po dniu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego i w dniu następnym po dniu osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego a tablicą trwania życia obowiązującą w dniu zgonu ubezpieczonego w zależności od tego, co jest korzystniejsze. W razie zgonu po 30 września 2017 r. ubezpieczonego urodzonego po 31 grudnia 1948 r., który przed 1 października 2017 r. osiągnął podwyższony wiek emerytalny oraz przed tym dniem nie miał ustalonego prawa do emerytury, wariantowe obliczenie emerytury osoby zmarłej ZUS dokona przy rozpatrywaniu wniosku o rentę rodzinną po zmarłym ubezpieczonym. Wariantowe obliczenie emerytury osoby zmarłej dotyczy porównania średniego dalszego trwania życia pomiędzy tablicą trwania życia obowiązującą w dniu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego i w dniu osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego a tablicą trwania życia obowiązującą w dniu zgonu ubezpieczonego w zależności od tego, co jest korzystniejsze. Skutki obniżenia wieku emerytalnego dla innych świadczeń niż emerytura Obniżenie wieku emerytalnego do 60/65 lat spowoduje m.in., że: osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy nieprzerwanie przez ostatnich 5 lat, której brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku RB nr 18/2017 5

6 emerytalnego obniżonego do 60/65 lat, renta ta będzie przyznawana do ukończenia tego obniżonego wieku, emerytura pomostowa, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne oraz świadczenie przedemerytalne będą przysługiwały nie dłużej niż do ukończenia wieku emerytalnego obniżonego do 60/65 lat, okresowa emerytura kapitałowa będzie przysługiwała kobiecie do dnia poprzedzającego osiągnięcie przez nią wieku emerytalnego przewidzianego dla mężczyzny, obniżonego do 65 lat art. 19 ustawy zmieniającej. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma obowiązek poinformowania osób, które 1 października 2017 r. będą miały ustalone prawo do: 1) świadczenia (zasiłku) przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego oraz renty z tytułu niezdolności do pracy (przyznanej na okres do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego lub na okres przypadający po dniu osiągnięcia tego wieku albo na trwale), a które nie mają ustalonego prawa do emerytury, o: zachowaniu prawa do świadczenia do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, chyba że prawo do tych świadczeń ustanie przed tym dniem, oraz obowiązujących od 1 października 2017 r. warunkach nabywania prawa do emerytury i możliwości zgłoszenia wniosku o emeryturę po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn; 2) okresowej emerytury kapitałowej, o: zachowaniu prawa do tego świadczenia do dnia poprzedzającego dzień osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, chyba że prawo do okresowej emerytury kapitałowej wygaśnie przed tym dniem, oraz możliwości zgłoszenia po osiągnięciu wieku 65 lat, a przed dniem osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego przewidzianego dla mężczyzny, wniosku o ponowne obliczenie emerytury z FUS oraz zasadach wygaśnięcia prawa do okresowej emerytury kapitałowej w przypadku zgłoszenia tego wniosku. Ustawa zmieniająca w art. 17 zachowuje gwarancje ochrony praw nabytych. Obowiązywanie tej zasady oznacza m.in., że osoby, które w dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej będą miały ustalone prawo do: świadczenia przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, renty z tytułu niezdolności do pracy (nie mając ustalonego prawa do emerytury), zachowują uprawnienia do tych świadczeń do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, chyba że prawo do tych świadczeń ustanie przed tym dniem, okresowej emerytury kapitałowej, zachowają prawo do tego świadczenia do dnia poprzedzającego dzień osiągnięcia męskiego podwyższonego wieku emerytalnego określonego dla danej osoby w art. 24 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy zmieniającej (w zależności od kwartału, w którym urodziła się kobieta). Przyznanie emerytury osobom mającym prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy Renta z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia dla osoby, której brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego obniżonego do 60/65 lat, uprawnionej do renty nieprzerwanie przez ostatnich 5 lat, będzie przyznawana do ukończenia tego obniżonego wieku. Osobom tym zostanie przyznana emerytura z urzędu z dniem osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego, a jeżeli w dniu osiągnięcia tego wieku wypłata renty będzie wstrzymana, emerytura zostanie przyznana od miesiąca, od którego byłaby podjęta wypłata renty. Osobom mającym w dniu 1 października 2017 r. ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia: do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego (łącznie z tym dniem), na okres przypadający po dniu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, na trwale zostanie przyznana emerytura z urzędu, z dniem osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, o ile w dniu osiągnięcia tego wieku będą pobierały rentę, a nie będą miały ustalonego prawa do emerytury i osoby te nie ukończyły podwyższonego wieku emerytalnego przed 1 października 2017 r. Od tej zasady są dwa wyjątki: 1) jeśli osoba ma ustalone prawo do renty do dnia, w którym osiągnie podwyższony wiek emerytalny, i tego dnia jej prawo do renty będzie zawieszone, nie będzie podstaw, aby przyznać emeryturę, 6 20 września 2017 roku

7 2) jeśli osoba ma ustalone prawo do renty na stałe lub na okres po dniu, w którym osiągnie podwyższony wiek emerytalny, i tego dnia jej prawo do renty będzie zawieszone, emerytura zostanie przyznana od miesiąca, od którego znów wypłacona byłaby renta (po podjęciu wypłaty świadczenia na wniosek tej osoby), o ile wcześniej prawo do renty nie ustanie z innych przyczyn. Jeżeli zatem w dniu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego renta nie będzie wypłacana z powodu osiągania przychodów w wysokości przekraczającej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia lub z innych przyczyn emerytura z urzędu zostanie przyznana od miesiąca, od którego byłaby podjęta wypłata renty, o ile wcześniej nie ustanie prawo do renty z powodu upływu okresu, na jaki została przyznana. Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy z przyczyn ogólnych dla mężczyzny urodzonego 12 listopada 1952 r. zostało ustalone od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2020 r. Ubezpieczony ten 12 lipca 2019 r. osiągnie podwyższony wiek emerytalny. Jeżeli 12 lipca 2019 r. ubezpieczony ten będzie pobierał rentę, zostanie mu z tym dniem przyznana emerytura z urzędu. Natomiast prawo do renty ustanie z tym dniem. Jeżeli w dniu osiągnięcia przez ubezpieczonego podwyższonego wieku emerytalnego, renta nie będzie mu wypłacana z powodu osiągania przychodów w wysokości przekraczającej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia lub z innych przyczyn emerytura z urzędu zostanie przyznana od miesiąca, od którego byłaby podjęta wypłata renty, przy czym wniosek o podjęcie wypłaty renty powinien być zgłoszony najpóźniej 31 grudnia 2020 r. Prawo do emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego oraz świadczenia przedemerytalnego Obniżenie wieku emerytalnego spowoduje, że emerytura pomostowa, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne oraz świadczenie przedemerytalne będą przysługiwały nie dłużej niż do dnia poprzedzającego ukończenie wieku emerytalnego obniżonego do 60/65 lat. Aby uzyskać prawo do emerytury w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego, gdy prawo do emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego czy też do świadczenia przedemerytalnego ustanie, dana osoba musi złożyć wniosek o emeryturę. W przypadku ustania prawa do wymienionych świadczeń emerytura nie zostanie przyznana bez wniosku (z urzędu). Osoby, które w dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej będą miały ustalone prawo do świadczenia przedemerytalnego (zasiłku przedemerytalnego), emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zachowają prawo do tych świadczeń do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, chyba że prawo do tych świadczeń ustanie przed tym dniem. Osoby, które spełnią warunki do świadczenia przedemerytalnego, emerytury pomostowej i nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego przed 1 października 2017 r. i przed tym dniem ukończą obniżony wiek emerytalny, lecz wniosek o przyznanie jednego z tych świadczeń zgłoszą po 30 września 2017 r., nabywają prawo do tego świadczenia do dnia poprzedzającego osiągnięcie podwyższonego wieku emerytalnego. Mężczyzna urodzony 2 września 1952 r. został zwolniony z pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy z dniem 20 lutego 2017 r. Na dzień rozwiązania stosunku pracy spełnił warunki do świadczenia przedemerytalnego. Z dniem 25 sierpnia 2017 r. upłynął 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Mężczyzna ten spełnił wszystkie warunki do przyznania świadczenia przedemerytalnego, jednak do 30 września 2017 r. nie zgłosił wniosku o jego przyznanie. Pomimo ukończenia wieku emerytalnego 65 lat przed 1 października 2017 r. może zgłosić wniosek o przyznanie takiego świadczenia po 30 września 2017 r. Jeżeli taki wniosek złoży, ZUS przyzna mu świadczenie przedemerytalne do dnia poprzedzającego osiągnięcie przez niego podwyższonego wieku emerytalnego. Osoby, które zachowają prawo do świadczenia przedemerytalnego (zasiłku przedemerytalnego), emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, mogą po 30 września 2017 r. zgłosić wniosek o emeryturę, o ile mają ukończony wiek 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, a są przed osiągnięciem podwyższonego wieku emerytalnego. Wówczas prawo do tych świadczeń ustanie wcześniej. Prawo do okresowej emerytury kapitałowej Ustawa zmieniająca znowelizowała również ustawę z 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (dalej: ustawa o emeryturach kapitałowych). RB nr 18/2017 7

8 Od 1 października 2017 r. prawo do okresowej emerytury kapitałowej będzie przysługiwało kobiecie będącej członkiem OFE, która: osiągnęła wiek wynoszący co najmniej 60 lat, ma ustalone prawo do emerytury z FUS, kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego zostanie przyznana emerytura, jest równa lub wyższa od obowiązującej w tym dniu 20-krotności dodatku pielęgnacyjnego od 1 marca 2017 r. do 28 lutego 2018 r. kwota ta wynosi 4191,80 zł (209,59 zł 20). Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o emeryturach kapitałowych w brzmieniu obowiązującym od 1 października 2017 r. prawo do okresowej emerytury kapitałowej przysługuje członkowi otwartego funduszu emerytalnego do dnia poprzedzającego osiągnięcie wieku 65 lat (tj. powszechnego wieku emerytalnego przewidzianego dla mężczyzny). Prawo do okresowej emerytury kapitałowej wygasa w dniu poprzedzającym dzień, w którym członek OFE ukończył wiek 65 lat (art. 9 pkt 2 ustawy o emeryturach kapitałowych w brzmieniu obowiązującym od 1 października 2017 r.). Zapamiętaj! W związku z wygaśnięciem prawa do okresowej emerytury kapitałowej z dniem osiągnięcia wieku 65 lat prawo do emerytury z FUS ulegnie z urzędu ponownemu obliczeniu od dnia osiągnięcia tego wieku na zasadach ustawy zmieniającej. Środki zewidencjonowane na subkoncie zostaną uwzględnione przy ponownym obliczaniu wysokości emerytury z FUS. Prawo do okresowej emerytury kapitałowej przysługuje do dnia poprzedzającego dzień ukończenia wieku 65 lat kobiecie, będącej członkiem OFE, która zgłosi wniosek o emeryturę po 30 września 2017 r., lecz przed datą osiągnięcia wieku 65 lat, oraz: ukończyła wiek 60 lat po 30 września 2017 r., ukończyła wiek 60 lat przed 1 października 2017 r., a nie ukończyła przed tym dniem podwyższonego wieku emerytalnego przewidzianego dla kobiety, przed 1 października 2017 r. ukończyła podwyższony wiek emerytalny przewidziany dla kobiety i przed tym dniem nie wystąpiła z wnioskiem o emeryturę. Kobieta będąca członkiem OFE, która mając ukończone 65 lat, zgłosi wniosek o emeryturę po 30 września 2017 r., nie nabywa prawa do okresowej emerytury kapitałowej. Nabywa wyłącznie prawo do emerytury z FUS, a środki zewidencjonowane na subkoncie zostaną uwzględnione w podstawie obliczenia tej emerytury. Ubezpieczona urodzona 5 września 1954 r., będąca członkiem OFE, występuje po raz pierwszy z wnioskiem o emeryturę 5 marca 2018 r. Przed 1 października 2017 r. ukończyła zarówno obniżony, jak i podwyższony wiek emerytalny. Wiek 65 lat osiągnie 5 września 2019 r. Ma ona prawo do emerytury z FUS od 1 marca 2018 r. oraz do okresowej emerytury kapitałowej (środki zewidencjonowane na subkoncie na ostatni dzień lutego 2018 r. wynoszą zł, a więc są wyższe od kwoty 4191,80 zł). Prawo do okresowej emerytury kapitałowej przysługuje ubezpieczonej od 1 marca 2018 r. do 4 września 2019 r., tj. do dnia poprzedzającego osiągnięcie wieku 65 lat. Gdyby ubezpieczona wystąpiła z wnioskiem o emeryturę po raz pierwszy nie w dniu 5 marca 2018 r., tylko np. 5 września 2019 r., mając 65 lat, nie nabędzie prawa do okresowej emerytury kapitałowej będzie miała prawo do emerytury z FUS, ustalonej w docelowej wysokości (środki zewidencjonowane na subkoncie zostaną uwzględnione w podstawie obliczenia emerytury z FUS). Kobieta urodzona 15 grudnia 1957 r., będąca członkiem OFE, występuje po raz pierwszy z wnioskiem o emeryturę 10 lutego 2018 r. Ukończyła 60 lat i ma prawo do emerytury z FUS od 1 lutego 2018 r., tj. od pierwszego dnia miesiąca zgłoszenia wniosku. Ma ona również prawo do okresowej emerytury kapitałowej (środki zewidencjonowane na subkoncie na ostatni dzień stycznia 2018 r. wynoszą 9500 zł, a więc są wyższe od kwoty 4191,80 zł). Prawo do okresowej emerytury kapitałowej przysługuje ubezpieczonej do 14 grudnia 2022 r., tj. do dnia poprzedzającego osiągnięcie przez nią wieku 65 lat. Mężczyźnie będącemu członkiem OFE, który mając 65 lat, wystąpi z wnioskiem o emeryturę po 30 września 2017 r., również zostanie ustalone prawo do emerytury z FUS i przy obliczaniu jej wysokości zostaną uwzględnione środki zewidencjonowane na subkoncie. Mężczyźnie będącemu członkiem OFE, pobierającemu w dniu ukończenia wieku 65 lat rentę z tytułu niezdolności do pracy, zostanie przyznana z urzędu emerytura (art. 24a ustawy o emeryturach i rentach), a jeżeli nie będzie pobierał tej renty od miesiąca, 8 20 września 2017 roku

9 od którego będzie podjęta jej wypłata (mowa tu również o emeryturze z urzędu, która zostanie przyznana w chwili podjęcia wypłaty renty). Mężczyzna urodzony 8 września 1952 r., będący członkiem OFE, występuje 2 grudnia 2017 r. z wnioskiem o emeryturę. W dniu 8 września 2017 r. ukończył 65 lat. Ma on prawo do emerytury z FUS od 1 grudnia 2017 r., tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku, ustalonej w docelowej wysokości (środki zaewidencjonowane na subkoncie zostaną uwzględnione w podstawie obliczenia emerytury z FUS). Obowiązywanie zasady wynikającej z art. 17 ustawy zmieniającej oznacza m.in., że kobiety, które w dniu 1 października 2017 r. będą miały ustalone prawo do okresowej emerytury kapitałowej, zachowają prawo do tego świadczenia do dnia poprzedzającego dzień osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego przewidzianego dla mężczyzny, określonego dla danej osoby (w zależności od kwartału, w którym urodziła się kobieta) w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, chyba że prawo do tej emerytury wygaśnie przed tym dniem. Ustawa zmieniająca wprowadza także przepis przejściowy dotyczący kobiet, którym przyznano okresową emeryturę kapitałową przed 1 października 2017 r. (art. 20 ustawy zmieniającej). Po osiągnięciu wieku 65 lat dla kobiet, które pobierają okresową emeryturę kapitałową przyznaną na czas do dnia poprzedzającego osiągnięcie męskiego podwyższonego wieku emerytalnego, najpóźniej do tego dnia mogą zgłosić wniosek o przeliczenie emerytury z FUS na zasadach określonych w art. 26c ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach (ze środków zgromadzonych na subkoncie w tzw. II filarze). W takim przypadku wygaśnie prawo do okresowej emerytury kapitałowej. Zapamiętaj! Od 1 października 2017 r. kobiety po osiągnięciu wieku 65 lat, które pobierają okresową emeryturę kapitałową przyznaną do dnia poprzedzającego osiągnięcie podwyższonego wieku emerytalnego przewidzianego dla mężczyzny, będą mogły zgłosić najpóźniej do tego dnia wniosek o przeliczenie emerytury z FUS, o ile pobierały tę emeryturę do dnia zgłoszenia wniosku. Wniosek o przeliczenie emerytury z FUS będą mogły zgłosić również kobiety mające ustalone prawo do okresowej emerytury kapitałowej, które nie pobierają emerytury wskutek zawieszenia prawa do emerytury w związku z kontynuowaniem zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy w ramach stosunku pracy. Podstawę obliczenia emerytury z FUS, której wysokość będzie ustalana na wniosek osoby uprawnionej do okresowej emerytury kapitałowej, będą stanowiły: składki na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowane na ostatni dzień miesiąca, poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje emerytura z FUS w nowej wysokości, zwaloryzowany kapitał początkowy, środki zewidencjonowane na subkoncie z uwzględnieniem ich waloryzacji. Podstawa obliczenia emerytury z FUS zostanie podzielona przez średnie dalsze trwanie życia dla wieku osiągniętego w dniu zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, według tablicy trwania życia obowiązującej w tym dniu. Emerytura w przeliczonej wysokości będzie przysługiwała od miesiąca zgłoszenia wniosku, nie wcześniej jednak niż od dnia osiągnięcia wieku 65 lat. Ustalenie wysokości emerytury z FUS na wniosek osoby uprawnionej do okresowej emerytury kapitałowej powoduje przeniesienie środków zewidencjonowanych na subkoncie na indywidualne konto emerytki. W takim przypadku prawo do okresowej emerytury kapitałowej wygaśnie w dniu poprzedzającym dzień, od którego ustalono wysokość okresowej emerytury kapitałowej w nowej wysokości. Emerytura z FUS po przeliczeniu nie może być niższa od kwoty odpowiadającej sumie emerytury z FUS i okresowej emerytury kapitałowej przysługującej w dniu poprzedzającym dzień, od którego ustalono nową wysokość emerytury z FUS. Kobieta urodzona 25 września 1955 r. ma ustalone prawo do okresowej emerytury kapitałowej od 1 lipca 2017 r., tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku, do 24 września 2022 r., tj. do dnia poprzedzającego osiągnięcie podwyższonego wieku emerytalnego przewidzianego dla mężczyzn, czyli 67 lat. Ubezpieczona będzie mogła zgłosić po 30 września 2017 r. wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury z FUS. Wniosek taki może zgłosić najwcześniej w dniu osiągnięcia wieku 65 lat, tj. 25 września 2020 r. Najpóźniej taki wniosek może zostać zgłoszony 24 września 2022 r. RB nr 18/2017 9

10 Jeśli kobieta nie zgłosi wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury z FUS, okresowa emerytura kapitałowa będzie przysługiwała do dnia poprzedzającego dzień, w którym kobieta członek OFE ukończy podwyższony wiek emerytalny przewidziany dla mężczyzny. W takim przypadku prawo do okresowej emerytury kapitałowej wygaśnie w dniu poprzedzającym dzień, w którym kobieta członek OFE ukończy podwyższony wiek emerytalny przewidziany dla mężczyzny. Emerytura częściowa Z dniem 1 października zostanie usunięta z systemu emerytalnego instytucja emerytury częściowej (uchylenie art. 26b ustawy o emeryturach i rentach). Osoby, które w tym dniu będą miały ustalone prawo do emerytury częściowej, zachowają to prawo na obecnie obowiązujących zasadach do czasu zamiany emerytury częściowej na emeryturę przyznaną po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego. Osoby, które przed 1 października 2017 r. spełnią warunki wymagane do nabycia prawa do emerytury częściowej, będą mogły uzyskać prawo do tego świadczenia, nawet jeśli z wnioskiem o emeryturę wystąpią po 30 września 2017 r. Wysokość tej emerytury będzie ustalana na zasadach obowiązujących w dniu 30 września 2017 r. Osoby pobierające emeryturę częściową w dniu 1 października 2017 r. oraz te, którym emerytura częściowa zostanie przyznana na wniosek zgłoszony po 30 września 2017 r., będą uprawnione do pobierania tej emerytury na dotychczasowych zasadach do czasu wystąpienia z wnioskiem o zamianę tej emerytury na emeryturę powszechną i po ustaniu stosunku pracy, jeżeli ubezpieczony jest pracownikiem. Oznacza to, że emerytura ta będzie w dalszym ciągu wypłacana bez względu na wysokość uzyskiwanych przychodów i niezależnie od tego, czy osoba będąca pracownikiem rozwiązała stosunek pracy. Zapamiętaj! Ustawa zmieniająca nie przewiduje możliwości przyznawania emerytur częściowych na wnioski zgłoszone po 30 września 2017 r., jeżeli choćby jeden z warunków niezbędnych do przyznania emerytury częściowej został spełniony po 30 września 2017 r. W dalszym ciągu będzie istniała możliwość ustalenia prawa do renty rodzinnej po osobie pobierającej w dniu śmierci emeryturę częściową (bez względu na to, czy zgon nastąpił przed 1 października 2017 r. czy po 30 września 2017 r.). Zachowano również możliwość ustalenia prawa do renty rodzinnej po osobie spełniającej w dniu śmierci warunki do uzyskania emerytury częściowej. Oznacza to, że renta rodzinna przysługuje również po ubezpieczonym, który zmarł przed wejściem w życie ustawy zmieniającej, tj. przed 1 października 2017 r., jeżeli ubezpieczony ten spełniał w dniu śmierci warunki do emerytury częściowej. Bez znaczenia dla przyznania renty rodzinnej pozostaje natomiast okoliczność, czy członkowie rodziny tego ubezpieczonego spełnili warunki uprawniające ich do renty rodzinnej przed 1 października 2017 r. czy po 30 września 2017 r., i kiedy wystąpili z wnioskiem o przyznanie renty rodzinnej. Obniżenie stażu składkowego i nieskładowego kobiet Ustawa zmieniająca wprowadza od 1 października 2017 r. następujące rozwiązania związane z obniżeniem stażu składkowego i nieskładkowego wymaganego od kobiet urodzonych po 31 grudnia 1948 r. do podwyższenia emerytury do kwoty najniższego świadczenia: nowelizację art. 87 ustawy o emeryturach i rentach, na podstawie której dla uzyskania przez kobietę emerytury w kwocie najniższej wymaga się posiadania okresu składkowego i nieskładkowego, wynoszącego co najmniej 20 lat, zmianę art. 6 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa systemowa), która ustala obowiązek opłacania przez organ samorządu składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe za kobietę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna przez okres niezbędny do uzyskania przez nią okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego) wynoszącego co najmniej 20 lat, przepis przejściowy (art. 24), zgodnie z którym jeżeli przed 1 października 2017 r. w celu opłacania przez organ samorządu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za kobietę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna, został ustalony okres niezbędny do uzyskania okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego) dłuższy niż 20 lat, składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe organ samorządu opłaca przez okres niezbędny do uzyskania przez nią 20-letniego okresu ubezpieczenia; organ września 2017 roku

11 samorządu zaprzestanie opłacania składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za okres od 1 października 2017 r., jeżeli na podstawie dotychczasowego brzmienia art. 6 ust. 2a ustawy systemowej, za kobietę pobierającą wymienione świadczenia, składka została opłacona za okres niezbędny do uzyskania okresu ubezpieczenia wynoszącego co najmniej 20 lat. Od 1 października 2017 r. nastąpi podwyższenie z urzędu emerytur pobieranych przez kobiety, które nie udowodniły stażu wynoszącego 21/22 lata, a mają udowodniony staż wynoszący 20 lat do kwoty najniższej emerytury wynoszącej od 1 marca 2017 r zł. Wydłużenie okresu ubiegania się o emeryturę nauczycielską bez względu na wiek Ustawa zmieniająca wydłuża możliwość przejścia na emeryturę nauczycielską bez względu na wiek, dla nauczycieli, którzy: spełnili warunki określone w art. 88 Karty Nauczyciela oraz przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej nie osiągnęli podwyższonego wieku emerytalnego, ale osiągnęli wiek wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, albo wiek ten osiągną do 31 sierpnia 2018 r., od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej oraz rozwiążą do 31 sierpnia 2018 r. na swój wniosek stosunek pracy albo stosunek ten ulegnie rozwiązaniu lub wygaśnięciu w okolicznościach określonych w art. 20 ust. 1, 5c i 7 Karty Nauczyciela oraz zgłoszą wniosek o emeryturę do 31 sierpnia 2018 r. art. 21 ustawy zmieniającej. Zgodnie z nowelą ustawy o emeryturach i rentach nauczyciele, którzy do 31 grudnia 2008 r. spełnili warunki stażowe do uzyskania emerytury bez względu na wiek i przed 1 października 2017 r. osiągnęli wiek wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, ale nie osiągnęli obecnie obowiązującego dla nich podwyższonego powszechnego wieku emerytalnego albo od 1 października 2017 r. do 31 sierpnia 2018 r. osiągną wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn będą mogli skorzystać z emerytury nauczycielskiej bez względu na wiek po uprzednim rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy albo rozwiązaniu lub wygaśnięciu stosunku pracy na warunkach art. 20 ust. 1, 5c i 7 Karty Nauczyciela oraz po zgłoszeniu wniosku o emeryturę do 31 sierpnia 2018 r. Nauczycielka urodzona 30 czerwca 1956 r., podwyższony powszechny wiek emerytalny ukończyła 30 sierpnia 2017 r., ponieważ dla kobiety urodzonej w II kwartale 1956 r. wiek emerytalny wynosi obecnie 61 lat i 2 miesiące. Na dzień 31 grudnia 2008 r. spełniła ona warunki stażowe do nabycia uprawnień do emerytury nauczycielskiej bez względu na wiek. W związku z tym, że nauczycielka ukończyła powszechny podwyższony wiek emerytalny przed wejściem w życie ustawy zmieniającej, tj. przed 1 października 2017 r., aby nabyć prawo do emerytury bez względu na wiek, musiała złożyć wniosek o to świadczenie przynajmniej na dzień przed ukończeniem podwyższonego wieku, tj. najpóźniej 29 sierpnia 2017 r. Dla nauczycielki urodzonej 10 lutego 1957 r. podwyższony powszechny wiek emerytalny wynosi 61 lat i 5 miesięcy. Nauczycielka spełniła warunki stażowe do emerytury nauczycielskiej do 31 grudnia 2008 r. W dniu 1 października 2017 r. po wejściu w życie ustawy zmieniającej osoba ta będzie miała już ukończone 60 lat, ale nie osiągnie jeszcze podwyższonego powszechnego wieku emerytalnego sprzed 1 października 2017 r. Tym samym może do 31 sierpnia 2018 r. złożyć wniosek o nauczycielską emeryturę bez względu na wiek. Nauczyciel urodzony 24 grudnia 1952 r. ukończy 65 lat po wejściu w życie ustawy obniżającej wiek emerytalny. Nauczyciel ten spełnił warunki stażowe na 31 grudnia 2008 r. Będzie mógł złożyć wniosek o emeryturę bez względu na wiek do 31 sierpnia 2018 r. Nauczycielka urodziła się 31 lipca 1956 r. i ma spełnione warunki stażowe na 2008 r. Podwyższony wiek emerytalny dla tej osoby wynoszący 61 lat i 3 miesiące ukończyłaby 31 października 2017 r. W związku z tym, że od 1 października 2017 r. wchodzi w życie ustawa obniżająca wiek emerytalny, osoba ta, pomimo ukończenia powszechnego wieku obowiązującego od 1 października 2017 r. (tj. 60 lat), może wystąpić z wnioskiem o przyznanie emerytury bez względu na wiek, obliczanej na dotychczasowych zasadach i ma na to czas do końca sierpnia 2018 r. RB nr 18/

12 Pozostałe rozwiązania Ustawa zmieniająca w związku z obniżeniem wieku emerytalnego do 60/65 lat wprowadza również zmianę zasad ustalania tzw. stażu hipotetycznego przy obliczeniu wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy. Przy obliczaniu wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy staż hipotetyczny ustalany będzie dla kobiet i mężczyzn do wieku 60 lat. Dotyczyć to będzie: rent z tytułu niezdolności do pracy, do których prawo powstanie najwcześniej od 1 października 2017 r. bez względu na datę złożenia wniosku o rentę, oraz rent rodzinnych po ubezpieczonym zmarłym po 30 września 2017 r. Nowe rozwiązanie dotyczyć także będzie możliwości pobierania świadczenia w pełnej wysokości bez względu na wysokość przychodu z działalności objętej obowiązkiem ubezpieczeń społecznych od miesiąca ukończenia przez emeryta obniżonego wieku emerytalnego. Jeżeli osoba uprawniona do emerytury wcześniejszej ukończyła wiek 60/65 lat przed 1 października 2017 r. i pobiera emeryturę w zmniejszonej wysokości od 1 października 2017 r. zostanie z urzędu podjęta wypłata emerytury w pełnej wysokości. Będzie miało ono zastosowanie również do emeryta mającego zawieszone prawo do emerytury z powodu osiągania przychodu w wysokości 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia lub pobierania innego korzystniejszego świadczenia, które podlega zawieszeniu z powodu osiągania tego przychodu. Jeżeli przed 1 października 2017 r. osoba ukończy wiek 60/65 lat ZUS podejmie czynności w celu wypłaty emerytury osobie uprawnionej bez wniosku. Ochrona stosunku pracy wynikająca z Kodeksu pracy Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (dalej: k.p.) w art. 39 przewiduje 4-letnią ochronę stosunku pracy przed osiągnięciem wieku emerytalnego, który w nowym stanie prawnym wynosić będzie 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Ustawa zmieniająca zawiera przepisy przejściowe w odniesieniu do osób będących pracownikami, które w dniu wejścia w życie tej ustawy są już w okresie ochronnym do czasu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego. Te osoby na podstawie w art. 28 ustawy zmieniającej mają gwarancję korzystania z ochrony stosunku pracy do osiągnięcia właściwego dla nich wieku podwyższonego. Natomiast art. 29 ustawy zmieniającej odnosi się do sytuacji osób, które do dnia wejścia w życie tej ustawy jeszcze nie weszły w okres ochronny dla podwyższonego wieku emerytalnego, a które przed upływem 4 lat od dnia wejścia jej w życie, tj. od 1 października 2017 r. do 1 października 2021 r., osiągną odpowiednio wiek 60 lat i 65 lat. Pracownicy, którzy w dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej nie są objęci ochroną stosunku pracy wynikającą z art. 39 k.p. i osiągną wiek emerytalny wynoszący dla kobiet 60 lat i dla mężczyzn 65 lat przed upływem 4 lat od dnia wejścia w życie tej ustawy, podlegają ochronie stosunku pracy przez 4 lata, licząc od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej, także wówczas, gdy upływ tego okresu przypadnie po osiągnięciu wieku 60 lat przez kobiety i wieku 65 lat przez mężczyzn. Akcja zadawania pytań Reforma systemu emerytalnego Od 1 października 2017 r. wejdzie w życie nowelizacja ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zapraszamy do zadawania pytań naszemu ekspertowi Wątpliwości i pytania związane z tą tematyką można przesyłać do 30 listopada 2017 r. do redakcji Rachunkowości Budżetowej pod adresem: agnieszka.grodek@infor.pl z dopiskiem Reforma systemu emerytalnego lub zamieścić na naszym profilu na portalu społecznościowym Facebook: Na wszystkie otrzymane pytania nasz ekspert udzieli odpowiedzi,. a najciekawsze z nich opublikujemy na łamach naszego czasopisma września 2017 roku

13 Ochrona kodeksowa dotyczyć będzie także osób, które w dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej nie są pracownikami, ale staną się nimi później. Te osoby, o ile wiek emerytalny 60 i 65 lat osiągną przed upływem 4 lat od wejścia w życie ustawy zmieniającej, mają również 4-letni okres ochronny liczony od wejścia w życie tej ustawy, nawet jeśli upływ tego okresu przypadnie po osiągnięciu przez te osoby wieku odpowiednio 60 i 65 lat. Podstawy prawne art. 24, art. 24a, art. 26, art. 26b, art. 26c, art. 87 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1383; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 1386) art. 1, art. 6, art , art. 24, art ustawy z 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r. poz. 38) art. 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 963; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 1027) art. 7, art. 9 ustawy z 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1097) art. 39 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 962) art. 88 ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1189) Interpretacje indywidualne prawa podatkowego Realizacja zadań własnych gminy a powstanie przychodu z innych źródeł po stronie beneficjenta świadczeń Czy uczestnictwo dzieci w wyjazdach organizowanych przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii stanowi dla nich przychód z innych źródeł? Zgodnie z przedstawioną interpretacją indywidualną prawa podatkowego finansowanie dzieciom wyjazdów przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii jako realizacja zadań własnych gminy nie spowoduje powstania po ich stronie przychodu podatkowego w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. interpretacja Na podstawie art. 13 2a, art. 14b 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r. poz. 201, z późn.zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 30 maja 2017 r. (data wpływu 6 czerwca 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków podatkowych związanych z wyjazdami dzieci organizowanych przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii jest nieprawidłowe. UZASADNIENIE W dniu 6 czerwca 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków podatkowych związanych z wyjazdami dzieci organizowanych przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii. We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe: Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii realizuje zadania własne gminy na podstawie Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii przyjętym Uchwałą Rady Gminy. W ramach zadań uchwalonego na 2017 r. przez Radę Gminy programu jest m.in. prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, a szczególnie dla dzieci i młodzieży, RB nr 18/