SUPLEMENT DO INFORMATORA

Transkrypt

1 SUPLEMENT DO INFORMATORA FUNDACJI PROMOCJI I AKREDYTACJI KIERUNKÓW EKONOMICZNYCH Spis treści 1. Skład władz Fundacji oraz Komisji Akredytacyjnej 2. Komisja Akredytacyjna Fundacji Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych prof. Krystyna Mazurek-Łopacińska 3. Procedura i warunki reakredytacji Fundacji Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych 4. Reguły wydawania certyfikatów jakości związane ze zmianami nazw niektórych kierunków studiów ekonomicznych 5. Zmiany dotyczące oceny wstępnej 6. Zmiany dotyczące standardów akredytacji Warszawa, marzec 2007

2 Rada Fundacji Przewodniczący Rady prof. Adam Budnikowski Członkowie prof. Florian Kuźnik prof. Ryszard Borowiecki prof. Witold Jurek prof. Bogusław Fiedor FUNDACJA PROMOCJI I AKREDYTACJI KIERUNKÓW EKONOMICZNYCH EPOQS Zarząd Fundacji prof. Marek Rocki, Prezes Fundacji mgr Marcin Dąbrowski, Dyrektor Zarządzający Komisja Akredytacyjna Rektor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie Rektor Akademii Ekonomicznej w Katowicach Rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie Rektor Akademii Ekonomicznej w Poznaniu Rektor Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu Przewodniczący Komisji prof. Krystyna Mazurek-Łopacińska Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu Wiceprzewodniczący Komisji prof. Aleksander Sulejewicz Prorektorzy prof. Andrzej Piosik prof. Andrzej Szromnik prof. Piotr Banaszyk prof. Maria Romanowska prof. Stefan Wrzosek Reprezentanci Uczelni prof. Józef Biolik prof. Maria Michałowska prof. Anna Harańczyk prof. Halina Piekarz prof. Wanda Maria Gaczek prof. Maria Małecka prof. Tomasz Gołębiowski prof. Ewa Konarzewska-Gubała Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Akademia Ekonomiczna w Katowicach Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Akademia Ekonomiczna w Poznaniu Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu Akademia Ekonomiczna w Katowicach Akademia Ekonomiczna w Katowicach Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Akademia Ekonomiczna w Poznaniu Akademia Ekonomiczna w Poznaniu Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu Reprezentant środowiska uniwersyteckiego prof. Urszula Sztandar-Sztanderska Uniwersytet Warszawski Reprezentant uczelni technicznych (obserwator) prof. Paweł Miłobędzki Akademia Morska w Gdyni Reprezentant uczelni rolniczych (obserwator) prof. Sławomir Podlaski Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Reprezentant akademii wychowania fizycznego (obserwator) prof. Janusz Feczko Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach Sekretarz Komisji prof. Ewa Chmielecka Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 2

3 KOMISJA AKREDYTACYJNA FUNDACJI PROMOCJI I AKREDYTACJI KIERUNKÓW EKONOMICZNYCH EPOQS Podstawowym zadaniem Komisji Akredytacyjnej Fundacji Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych jest opracowywanie standardów edukacyjnych w zakresie ekonomii i nauk o zarządzaniu, jak równieŝ dokonywanie ich systematycznych przeglądów i doskonalenia, tak aby odpowiadały światowym osiągnięciom w dziedzinie tych nauk oraz najlepszym światowym wzorcom działalności dydaktycznej w szkołach wyŝszych. Przemiany, jakie zachodzą w polskim szkolnictwie wyŝszym, związane przede wszystkim z wdraŝaniem zasad Procesu Bolońskiego, wymagają powaŝniejszych zmian w standardach edukacyjnych. Niezbędne jest ich przystosowanie do wprowadzenie studiów dwustopniowych, z czym wiąŝe się konieczność odrębnego zdefiniowania sylwetki absolwenta i kanonu przedmiotów objętych standardem dla studiów I stopnia (licencjackich) i II stopnia (magisterskich). Pozwoli to na wypracowanie modelu dwustopniowości w wyŝszym szkolnictwie ekonomicznym w Polsce. Taki model wymaga szerokiej dyskusji z udziałem całego środowiska akademickiego, zaangaŝowanego w kształcenie w zakresie ekonomii i nauk o zarządzaniu. Trwające obecnie w poszczególnych uczelniach prace nad wprowadzeniem dwóch stopni kształcenia mają róŝny poziom zaawansowania, a ich wyniki ujawniają teŝ róŝne podejścia do realizacji załoŝeń Procesu Bolońskiego. Komisja Akredytacyjna świadoma tych uwarunkowań przyjęła załoŝenie wydania w najbliŝszym czasie Informatora, który będzie zawierał standardy edukacyjne odpowiadające wypracowanemu w procesie dyskusji środowiskowej modelowi dwustopniowego kształcenia w wyŝszym szkolnictwie ekonomicznym. Konsekwencją przyjęcia takiego załoŝenia jest opracowanie Suplementu do istniejącego Informatora, aby w okresie przejściowym między dwoma systemami edukacji wyŝszej, jednolitym i dwustopniowym, moŝliwy był nieprzerwany proces akredytacji. Celem niniejszego Suplementu, obok poinformowania o aktualnym składzie Rady Fundacji i Komisji Akredytacyjnej, jest przedstawienie niezbędnych zmian w standardach akredytacyjnych oraz w procedurze akredytacji w okresie przejściowym, od obecnego systemu pięcioletnich studiów magisterskich do całkowicie wdroŝonej dwustopniowości. NaleŜy podkreślić, Ŝe dostosowywanie opracowanego przez FPAKE systemu standardów i kryteriów oceny jakości kształcenia do zmian zachodzących w systemie studiów wyŝszych polega na pogłębieniu i rozwinięciu interpretacji niektórych kryteriów, aby umoŝliwić rozszerzenie zakresu oceny poszczególnych obszarów działalności dydaktycznej uczelni z punktu widzenia dokonywanych zmian. Suplement przedstawia więc nowe elementy kryteriów auditu w ramach obowiązującego modelu akredytacji. Dokonana w roku 2006 przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa WyŜszego zmiana nazw niektórych kierunków, tj. nazwy kierunku Zarządzanie i Marketing na Zarządzanie oraz kierunku Finanse i Bankowość na Finanse i Rachunkowość nie pociąga za sobą, w opinii ekspertów, zmiany dotychczasowego, określonego w standardach, kanonu wiedzy na tych kierunkach. Suplement do informatora określa natomiast reguły wydawania certyfikatów jakości związane ze zmianami nazw wymienionych kierunków. Trzeba takŝe podkreślić, Ŝe w związku rozpowszechnieniem idei akredytacji składane są kolejne wnioski o akredytację. W Suplemencie przedstawiono zatem procedurę i warunki akredytacji dla uczelni ubiegających się o ponowną akredytację kierunków. Ponadto wobec zmian zachodzących w systemie szkolnictwa wyŝszego, związanych z dwustopniowością, jak równieŝ innych wynikających z ustawy o szkolnictwie wyŝszym niezbędne były takŝe modyfikacje dotyczące oceny wstępnej w procesie akredytacji FPAKE. Zostały one przedstawione w Suplemencie. prof. dr hab. Krystyna Mazurek-Łopacińska Przewodnicząca Komisji Akredytacyjnej 3

4 PROCEDURA I WARUNKI REAKREDYTACJI FUNDACJI PROMOCJI I AKREDYTACJI KIERUNKÓW EKONOMICZNYCH 1. Pierwsza akredytacja kierunku studiów jest udzielana przez Fundację Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych EPOQS na okres 3 lat. Uczelnia (wydział) prowadząca akredytowany kierunek moŝe ubiegać się o reakredytację (ponowną akredytację kierunku). JeŜeli uczelnia złoŝy wniosek o reakredytację w okresie obowiązywania akredytacji poprzedniej, to reakredytacja moŝe być przyznana z zachowaniem ciągłości, czyli rozpoczynać się w dniu następnym od daty zakończenia akredytacji poprzedniej. Absolwenci otrzymują wyciąg z certyfikatu jakości dołączany do dyplomów, jeśli ukończyli studia w okresie objętym reakredytacją, włączając w to te lata akademickie, w których została ona przyznana i upłynęła. 2. Postępowanie reakredytacyjne i jego harmonogram są analogiczne do postępowania przy ubieganiu się o akredytację po raz pierwszy i obejmują: - złoŝenie Wniosku jednostki o wszczęcie postępowania wraz z Arkuszem Informacyjnym zawierającym wstępną samoocenę kierunku i prowadzącej go jednostki; - przeprowadzenie pełnej samooceny reakredytowanego kierunku studiów oraz sporządzenie Raportu z Samooceny; - wizytację Zespołu Oceniającego oraz sporządzenie Raportu Zespołu Oceniającego wraz z wnioskiem Przewodniczącego w sprawie reakredytacji kierunku studiów; - podjęcie decyzji w sprawie reakredytacji przez Komisję Akredytacyjną. 3. Podstawą do przeprowadzenia samooceny oraz sporządzenia Raportu z Samooceny, a takŝe Raportu Zespołu Oceniającego jest zestaw standardów i kryteriów jakości właściwy dla reakredytowanego kierunku studiów, zawarty w Informatorze Fundacji Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych. Oba raporty powinny zawierać analizę porównawczą jakości kształcenia na reakredytowanym kierunku studiów uwzględniającą wnioski i zalecenia z poprzedniej akredytacji. Szczególną uwagę naleŝy zwrócić na te kryteria szczegółowe, które w poprzedniej akredytacji uzyskały ocenę niedostateczną. 4. Komisja Akredytacyjna moŝe podjąć decyzję o przyznaniu reakredytacji na okres 3 lub 5 lat, o jej odmowie lub o odroczeniu przyznania reakredytacji. Komisja moŝe takŝe przyznać reakredytację z wyróŝnieniem. 5. Wniosek o reakredytację na okres 3 lat jest stawiany, gdy oceniany kierunek spełnia co najmniej 2/3 wymaganych kryteriów, w tym wszystkie kryteria wyróŝnione. 6. Wniosek o reakredytację na okres 5 lat jest stawiany, gdy oceniany kierunek spełnia wszystkie stosowalne kryteria, w tym co najmniej 1/3 z oceną bardzo dobrą. 7. Udzielając reakredytacji na okres 5 lat, Komisja Akredytacyjna moŝe wyróŝnić reakredytowany kierunek za wysoką jakości kształcenia. Warunkiem udzielenia reakredytacji z wyróŝnieniem jest spełnienie wszystkich stosowalnych kryteriów oceny, w tym co najmniej 1/2 z oceną bardzo dobrą. 8. Wniosek o odroczenie akredytacji jest stawiany, gdy oceniany kierunek spełnia co najmniej 1/2 wszystkich kryteriów, w tym wszystkie kryteria wyróŝnione. 4

5 9. Wniosek o odmowie reakredytacji jest stawiany, gdy oceniany kierunek spełnia mniej niŝ 1/2 wszystkich kryteriów i/lub nie spełnia chociaŝ jednego z kryteriów wyróŝnionych. 10. Procedura odwoławcza oraz koszty postępowania reakredytacyjnego są identyczne jak w przypadku pierwszej akredytacji. REGUŁY WYDAWANIA CERTYFIKATÓW JAKOŚCI ZWIĄZANE ZE ZMIANAMI NAZW NIEKTÓRYCH KIERUNKÓW STUDIÓW EKONOMICZNYCH Uchwała nr 13/2006 Komisji Akredytacyjnej Fundacji Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie zmiany nazwy kierunku zarządzanie i marketing na zarządzanie: 1. Komisja Akredytacyjna Fundacji Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych postanawia, Ŝe akredytacja udzielona kierunkowi zarządzanie i marketing, prowadzonemu na polskich uczelniach wyŝszych przed wejściem w Ŝycie rozporządzenia MNiSzW w sprawie nazw kierunków studiów po zmianie nazwy kierunku zarządzanie i marketing na zarządzanie zachowuje waŝność na okres, na który została udzielona. 2. Komisja postanawia, Ŝe przekaŝe władzom wydziału prowadzącego kierunek zarządzanie pismo potwierdzające prawo do wydawania certyfikatów akredytacji (wkładek do dyplomów) z poprzednią nazwą kierunku w okresie obowiązywania akredytacji. Kopia tego pisma będzie na Ŝyczenie wydawana absolwentowi kierunku jako uzupełnienie tego certyfikatu. Uchwała nr 14/2006 Komisji Akredytacyjnej Fundacji Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie zmiany nazwy kierunku finanse i bankowość na finanse i rachunkowość: 1. Komisja Akredytacyjna Fundacji Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych postanawia, Ŝe akredytacja udzielona kierunkowi finanse i bankowość prowadzonemu na polskich uczelniach wyŝszych przed wejściem w Ŝycie rozporządzenia MNiSzW w sprawie nazw kierunków studiów po zmianie nazwy kierunku finanse i bankowość na finanse i rachunkowość zachowuje waŝność na okres, na który została udzielona. 2. Komisja postanawia, Ŝe przekaŝe władzom wydziału prowadzącego kierunek finanse i rachunkowość pismo potwierdzające prawo do wydawania certyfikatów akredytacji (wkładek do dyplomów) z poprzednią nazwą kierunku w okresie obowiązywania akredytacji. Kopia tego pisma będzie na Ŝyczenie wydawana absolwentowi kierunku jako uzupełnienie tego certyfikatu. 5

6 ZMIANY DOTYCZĄCE OCENY WSTĘPNEJ Do zestawu warunków oceny wstępnej i komentarz do nich (s Informatora) wprowadzone zostały następujące zmiany: W miejsce wszystkich zapisów mówiących o prowadzeniu studiów na stopień licencjata lub magistra lub studiów magisterskich uzupełniających wprowadza się jednolity zapis mówiący o prowadzeniu studiów I i/lub II stopnia. Usunięty zostaje punkt 4 mówiący o konieczności opracowania i wdroŝenia systemu punktów zgodnego z systemem ECTS. Punkt 3 dotyczący wymagań kadrowych przyjmuje postać: Uczelnia (i/lub jednostka prowadząca kierunek)musi spełniać dwa wymagania kadrowe związane z prowadzeniem studiów: o ustawowe minimum kadrowe dotyczące liczby zatrudnionych na kierunku pracowników dydaktycznych; o minimum kadrowe dotyczące stosunku liczby zatrudnionych na uczelni nauczycieli akademickich mających tytuł naukowy profesora lub stopień naukowy doktora habilitowanego do ogólnej liczby studentów. Stosunek ten nie moŝe być mniejszy niŝ 1:150 dla prowadzonych jeszcze studiów magisterskich jednolitych oraz dla studiów II stopnia. Dla studiów I stopnia (o profilu akademickim lub zawodowym) stosunek liczby zatrudnionych na uczelni nauczycieli akademickich mających tytuł naukowy profesora lub stopień naukowy doktora habilitowanego oraz stopień naukowy doktora do ogólnej liczby studentów nie moŝe być mniejszy niŝ 1:120. 6

7 ZMIANY DOTYCZĄCE STANDARDÓW AKREDYTACJI W OKRESIE PRZEJŚCIOWYM: OD OBECNEGO SYSTEMU JEDNOLITYCH, PIĘCIOLETNICH STUDIÓW MAGISTERSKICH DO CAŁKOWICIE WDROśONEJ DWUSTOPNIOWOŚCI Pytanie o kryteria oceny jakości studiów dwustopniowych to przede wszystkim pytanie o wizję tych studiów. Jakość rozpoczyna się od wizji. Przyjmując jako wytyczne, w pierwszej kolejności cele i wartości, które stanowią podstawę Procesu Bolońskiego, naleŝy zwrócić szczególną uwagę na te elementy procesu kształcenia, które w transformowanym systemie edukacyjnym powinny być traktowane priorytetowo, niekiedy na zasadzie czynników krytycznych powodzenia reformy. Opracowany system standardów i kryteriów oceny jakości kształcenia FPAKE stwarza moŝliwości stosowania go w okresie przejściowym w dotychczasowym kształcie. Zabieg dostosowania go do obecnej sytuacji polega na pogłębieniu i rozwinięciu interpretacji niektórych z kryteriów, w taki sposób, aby uległ rozszerzeniu zakres oceny obszarów krytycznych z punktu widzenia dokonywanych zmian. W pracach Zespołów dokonujących Samooceny oraz Zespołów Oceniających naleŝy uwzględnić następujące nowe elementy auditu, wymienione w ramach obowiązującego modelu oceny wielokryterialnej (kryteria kluczowe i kryteria elementarne): 1. MISJA I STRATEGIA 1c. Pozycja i cele strategiczne Pozycja uczelni i wydziału w systemie edukacji ekonomicznej NaleŜy zwrócić uwagę na długoterminowe cele jednostki związane z tworzeniem systemu studiów dwustopniowych lub trójstopniowych. Na ile klarowna i przekonująca jest wizja docelowej pozycji uczelni z punktu widzenia załoŝeń Procesu Bolońskiego. Jak zaawansowane są prace nad projektami zmierzającymi do osiągnięcia zamierzonych celów. 1d. Organizacja i zarządzanie Efektywność wewnętrznej organizacji i procedur decyzyjnych Analizą i oceną naleŝy objąć procedury i działania projektujące system studiów dwustopniowych w uczelni i ich efekty (podmioty zaangaŝowane w tworzenie nowego systemu, tryb i formy prac przygotowawczych, proces podejmowania i rewizji decyzji, podział odpowiedzialności). 2. STUDENCI 2a. Profil absolwenta Charakterystyka wiedzy, umiejętności i postaw absolwentów kierunku, sposób jej tworzenia i rozpowszechnienia Przedmiotem oceny powinny być profile absolwentów akredytowanego kierunku obecnie stosowane oraz nowo wprowadzane i rozpowszechniane w uczelni (na wydziale), odrębnie dla studiów I stopnia oraz II stopnia, a takŝe jednolitych studiów magisterskich (do wygaśnięcia tej formy studiów). 7

8 Zgodność profilu absolwenta z celami, treściami i metodami kształcenia Konfrontacji powinna podlegać zgodność nowo wprowadzanych profili studiów I i II stopnia z odpowiednio opracowanymi treściami i metodami kształcenia ocenianymi przez kryteria 5c i 5d. 2b. Kryteria i procedury selekcji kandydatów Dostosowanie kryteriów i procedury selekcji do wymogów akredytowanego kierunku, zdefiniowanego profilu absolwenta oraz form prowadzonych studiów Przedmiotem szczególnej uwagi przy ocenie powinny być kryteria i procedury selekcji kandydatów na studia II stopnia, które w odróŝnieniu do dotychczas występującej formy studiów uzupełniających powinny zapewniać moŝliwie szeroki dostęp dla absolwentów innych niŝ ekonomicznych kierunków studiów. 2c. Monitorowanie i wspomaganie postępów w nauce Dostępność informacji o wymaganiach stawianym studentom Otwarcie studiów II stopnia dla absolwentów róŝnych kierunków studiów stwarza konieczność elastycznego formułowania wymagań programowych. Przy ocenie naleŝy uwzględnić zarówno elastyczność tych wymagań (wielowariantowość), jak i formy oferowanej studentom pomocy w ich spełnieniu. 5. PROCESY DYDAKTYCZNE 5b. Tworzenie oferty dydaktycznej Procedury tworzenia i doskonalenia oferty dydaktycznej kierunku Ocenie i doskonaleniu powinny podlegać procedury tworzenia oferty dydaktycznej studiów dwustopniowych odrębne dla kaŝdego poziomu studiów. NaleŜy zwrócić uwagę na źródła informacji o oczekiwaniach absolwentów kaŝdego stopnia studiów oraz pracodawców, zarówno krajowych, jak i zagranicznych. 5c. Treści programowe Treści przedmiotów gwarantujące realizację kanonu wiedzy i zgodne ze standardami światowymi Przedmiotem oceny będzie zawartość przedmiotów, wykładanych w ciągu całego cyklu kształcenia na analizowanym stopniu/stopniach studiów, ze względu na realizację kanonu wiedzy, jej aktualność, zgodność ze standardami międzynarodowymi. Czytelność i weryfikowalność celów dydaktycznych przedmiotów Analizie i ocenie powinna zostać poddana przede wszystkim zgodność weryfikowalnych celów dydaktycznych kaŝdego przedmiotu z oczekiwanymi rezultatami kształcenia opisanymi przez profil absolwenta (por. kryterium 2a.), ze szczególnym uwzględnieniem nowo wprowadzanych profili kształcenia w ramach studiów dwustopniowych. 5d. Metody kształcenia, narzędzia i materiały dydaktyczne Wykorzystywane metody kształcenia i ich porównywalność ze standardami międzynarodowymi oraz ich dostosowanie do formy studiów Analogicznie do oceny przeprowadzonej ze względu na kryterium 5c. naleŝy zwrócić uwagę na porównywalność międzynarodową stosowanych metod kształcenia oraz ich zgodność z oczekiwanymi rezultatami kształcenia opisanymi przez profil absolwenta (por. kryterium 2a.), ze szczególnym uwzględnieniem nowo wprowadzanych profili kształcenia w ramach studiów dwustopniowych. 8

9 7. WPŁYW NA OTOCZENIE 7b. Umiędzynarodowienie uczelni Obecność wymiaru europejskiego NaleŜy zwrócić uwagę na wszelkie aktywności zorientowane na realne współtworzenie tzw. European Higher Educational Area, w szczególności, naleŝy poddać krytycznej ocenie przyjęty system punktów kredytowych ECTS stanowiący jedno z podstawowych narzędzi mobilności pionowej i poziomej, krajowej i międzynarodowej studentów w EHEA. WYRÓśNIONE KRYTERIA OCENY WYMAGAJĄCE BEZWZGLĘDNEGO SPEŁNIENIA dla wszystkich kierunków studiów akademickich 1d. Organizacja i zarządzanie System zarządzania jakością na wydziale i uczelni 2a. Profil absolwenta Zgodność profilu absolwenta kierunku z celami, treściami i metodami kształcenia na kierunku 3a. Liczba i struktura zatrudnionych wykładowców Stosunek liczby samodzielnych pracowników naukowo-dydaktycznych przypisanych do kierunku do łącznej liczby studentów kierunku (studiów dziennych, wieczorowych i zaocznych) Profil specjalności wykładowców i jego zgodność z wymogami dydaktycznymi kierunku 3c. Rozwój zawodowy i kształcenie kadr Promocja naukowa kadry dydaktycznej: doktoraty, habilitacje, tytuły profesorskie w ostatnich sześciu latach 4b. Pomieszczenia dydaktyczne i ich wyposaŝenie Dostosowanie liczby, powierzchni i wyposaŝenia sal dydaktycznych do realizowanych zadań dydaktycznych 5a. Specjalizacja dydaktyczna ośrodka MoŜliwość specjalizacji w ramach akredytowanego kierunku 5c. Treści programowe Treści przedmiotów gwarantujące realizację kanonu wiedzy i zgodne ze standardami światowymi 6a. Aktywność naukowo- badawcza Główne obszary badań naukowych w zakresie akredytowanego kierunku (udokumentowane liczbą recenzowanych publikacji w renomowanych wydawnictwach i liczbą referatów naukowych na wiodących konferencjach naukowych) 7b. Umiędzynarodowienie uczelni (wydziału) Obecność wymiaru europejskiego w realizacji kierunku studiów 9