Obraz siebie osób chorych na schizofreni leczonych neuroleptykami atypowymi
|
|
- Janina Brzezińska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ARTYKU REDAKCYJNY / LEADING ARTICLE Obraz siebie osób chorych na schizofreni leczonych neuroleptykami atypowymi Self-concept of the schizophrenics patients treated with atypical neuroleptics Katarzyna Pasgreta 1, Edward Jacek Gorzela czyk 1,2,3,4,5 STRESZCZENIE Cel pracy: Celem badania jest przedstawienie struktury obrazu siebie tworzonego przez osoby chore na schizofreni leczone przynajmniej rok neuroleptykami atypowymi oraz porównanie struktury tego obrazu u osób chorych na schizofreni i zdrowych psychicznie. Materia i metody: Przebadano 30 osób z klinicznie stwierdzon schizofreni oraz 30 osób zdrowych dobranych pod wzgl dem p ci, wieku i wykszta cenia. Badanie poprzedzono wywiadem dotycz cym danych socjodemogra cznych oraz klinicznych. Do badania struktury obrazu siebie, wska ników samooceny i samokrytycyzmu zastosowano Test Przymiotnikowy ACL Gougha i Heibruna (Adjective Check List). Wyniki: Porównano warto ci wspó czynników obrazu siebie w poszczególnych skalach u osób z grupy kontrolnej i osób chorych i stwierdzono istotne statystycznie ró nice w warto ciach tych wspó czynników dla skal: potrzeby opiekowania si (Nur), a liacji (Aff), ujawniania si (Exh), agresji (Agg), podporz dkowania si (Aba), poni ania (Def) oraz skali wolne dziecko (Fc). Dokonano tak e analizy poszczególnych elementów skali ACL u osób chorych podzielonych na podgrupy ze wzgl du na wybrane cechy socjodemogra czne i kliniczne (wiek, p e, czas trwania choroby, rodzaj za ywanych leków). Wnioski: Uzyskane wyniki wskazuj, i w strukturze samopoznania osób chorych na schizofreni dominuj potrzeby: porz dku, a liacji, wsparcia, podporz dkowania, poni ania si i samokontroli. Najs abiej wyra one s potrzeby agresji i autonomii. Stwierdzono istotne ró nice w samopoznaniu pomi dzy osobami choruj cymi na schizofreni a grup kontroln oraz ró nice istotne statystycznie w warto ciach skal testu pomi dzy osobami chorymi podzielonymi na podgrupy ze wzgl du na wybrane cechy socjodemogra czne i kliniczne. S owa kluczowe: schizofrenia, obraz siebie, neuroleptyki atypowe ABSTRACT Aim of study: The aim of the study was to show the structure of the self-concept of patients who suffer from schizophrenia and who have been treated with atypical neuroleptics for at least one year and to compare it in schizophrenics and healthy persons. Material and methods: The group of thirty people with clinically con rmed schizophrenia and the thirty healthy persons matched with regards to sex, age and education were examined. The examination included the interview concerning socio-demographic and clinical data. To examine the structure of self-concept and self-esteem the Adjective Check List, ACL of Gough and Heibrun was applied. Results: The self-concept measures in the individual scales of the members of the control group and the affected persons were compared. As a result of the comparison statistically signi cant differences of the measured values of the following scales were established: need for nursing (Nur), af liation (Aff), exhibition (Exh), aggression (Agg), abasement (Aba), deference (Def) and free child (Fc). The analysis of the particular elements of ACL scale was performed among patients divided into subgroups according to following social-demographic and clinical attributes: age, sex, duration of illness and a type of management. Conclusions: The results obtained indicate that the self-concept of patients who suffer from schizophrenia is dominated by such needs like: order, af liation, support, deference, and self-control. The needs of aggression and autonomy are less expressed. There were established essential differences of self-concept among persons who suffer from schizophrenia and the members of the control group as were statistically signi cant differences in ACL scales between affected individuals divided into subgroups according to social-demographic and clinical attributes. Keywords: schizophrenia, self-concept, atypical neuroleptics Wiadomo ci Psychiatryczne; 14(1): Katedra Podstaw Teoretycznych Nauk Biomedycznych i Informatyki Biomedycznej Collegium Medicum Uniwersytetu Miko aja Kopernika 2 Instytut Psychologii Polska Akademia Nauk 3 Regionalny Zespó Opieki Paliatywnej Dom Sue Ryder 4 Instytut Psychologii Uniwersytet Kazimierza Wielkiego 5 Wojewódzki Szpital Dla Nerwowo i Psychicznie Chorych im. dra J. Bednarza w wieciu n/wis Wk ad pracy autorów/ Authors contribution: mgr Katarzyna Pasgreta jest odpowiedzialna za przeprowadzenie bada, przygotowanie wyników bada do analizy, opis i interpretacj danych oraz analiz statystyczn, dr hab. Edward Jacek Gorzela czyk prof. UKW jest g ównym badaczem oraz przewodnicz cym zespo u autorów. Kon ikt interesu/ Con icts of interest: Autorzy pracy nie zg aszaj kon iktu interesów Adres do korespondencji/ Address for correspondence: Dr hab. Edward Jacek Gorzela czyk, prof. UKW Pracownia Neuropsychologii i Psycho zjologii Instytut Psychologii UKW ul. Leopolda Staffa Bydgoszcz tel. (0-52) medsystem@ medsystem.com.pl
2 Wst p ARTYKU REDAKCYJNY / LEADING ARTICLE W przebiegu schizofrenii dochodzi do wielu zmian w strukturze osobowości, m. in. w systemie potrzeb i hierarchii wartości. Zmianom ulega także obraz siebie, czyli samopoznanie, oraz związana z nim samoocena [1]. Pojęcie samopoznania (self-concept) jest różnie definiowane w zależności od podejścia teoretycznego zastosowanego przez poszczególnych badaczy. W literaturze spotyka się różne, stosowane zamiennie, terminy związane ze strukturą osobowości, takie jak koncepcja siebie czy struktura ja [2] lub też blisko związane z pojęciem obrazu siebie tożsamość, jaźń [2, 3]. Problematyka obrazu siebie jest ściśle związana z jednostkami chorobowymi powiązanymi z rozpadem struktury osobowości, takimi jak zaburzenia dysocjacyjne czy też schizofrenia [1]. W prezentowanej pracy przyjęto, że obraz siebie jest to uznawana za swoją koncepcja struktury własnej osobowości [2]. Częścią obrazu siebie jest samoocena, będąca zespołem sądów i opinii, jakie jednostka przypisuje własnej osobie. Samoocena może przyjmować wartości od dodatnich (pozytywna) do ujemnych (negatywna), a wartość ta nazywana jest poziomem samoakceptacji [2]. Przegląd badań dotyczących obrazu siebie tworzonego przez pacjentów chorych na schizofrenię wskazuje na zainteresowanie głównie porównaniem obrazu samego siebie osób chorych do zdrowych, wpływu płci na obraz siebie oraz innych czynników związanych z przebiegiem choroby, np. czasem jej trwania [4]. W jednym z badań porównano obraz siebie osób chorych na schizofrenię z grupą osób zdrowych, stwierdzając, że jest pozytywny i porównywalny w obydwu grupach [5]. Wyniki innych badań wskazują jednak na to, że obraz siebie osób chorych na schizofrenię jest gorszy w porównaniu do obrazu siebie osób zdrowych [6]. Wnioski z wyników większości badań polskich przeprowadzanych za pomocą Testu Przymiotnikowego ACL wskazują na negatywny obraz siebie osób chorych na schizofrenię oraz na ich niską samoocenę [1]. Obraz siebie osób chorych na schizofrenię jest negatywny zwłaszcza zaraz po rozpoczęciu choroby i wraz z jej trwaniem ulega on poprawie, a także obserwuje się wzrost samoakceptacji [7]. Stwierdzono, że w okresie trzech lat od pierwszej hospitalizacji osób chorujących na schizofrenię poziom samoakceptacji obniżał się i nie zmieniał się przez następne cztery lata, w których prowadzono badanie [8]. Wyniki przytoczonych badań dotyczące obrazu siebie w schizofrenii nie pozwalają na wyciągnięcie jednoznacznych wniosków, a sugerują one jedynie, iż obraz ten w czasie trwania choroby ulega zmianie. Do zmian w obrazie siebie dochodzi pod wpływem różnorodnych czynników, m.in. leczenia farmakologicznego [4]. Wyniki badań dowodzą dużej skuteczności neuroleptyków atypowych (olanzapina, risperidon) w eliminowaniu objawów pozytywnych, negatywnych oraz związanych z zaburzeniami funkcji poznawczych występujących w przebiegu schizofrenii [9]. Zastosowanie tego typu leczenia poprawia jakość życia oraz funkcjonowania społecznego i zawodowego [10]. Celem prezentowanego badania jest ocena obrazu siebie i samoakceptacji u pacjentów chorych na schizofrenię leczonych przynajmniej rok neuroleptykami atypowymi (klozapina, olanzapina, risperidon) oraz porównanie obrazu siebie i samoakceptacji pomiędzy grupą osób chorych i zdrowych. Materia y i metody Zbadano 30 osób ze zdiagnozowaną, według ICD 10, schizofrenią paranoidalną (grupa badana) leczonych przynajmniej rok neuroleptykami atypowymi oraz 30 osób zdrowych, dobranych odpowiednio do grupy badanej pod względem płci, wieku i wykształcenia (grupa kontrolna). Wszyscy uczestnicy wyrazili świadomą zgodę na udział w badaniu. Na przeprowadzenie badania uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej. Badania realizowano w placówkach pobytu dziennego dla osób z zaburzeniami psychicznymi na terenie Bydgoszczy. Z każdą osobą badaną przeprowadzono wywiad dotyczący danych demograficznych i klinicznych. Szczegółowe dane socjodemograficzne oraz kliniczne uczestników przedstawiono w tabeli I. Do oceny obrazu siebie wykorzystano Test Przymiotnikowy ACL Gougha i Heilbruna [2]. Składa się on z listy 300 przymiotników, które tworzą 37 skal i są uporządkowane w 5 grup: 1) modus operandi, 2) potrzeb, 3) tematyczne, 4) analizy transakcyjnej, 5) oryginalności inteligencji. Zadaniem osoby badanej jest wybór dowolnej liczby przymiotników, które jej zdaniem najtrafniej ją opisują. Test ten umożliwia badanie zarówno struktury obrazu siebie, jak i niektórych jego treści formalnych, tj. samoocenę, samokrytycyzm, zbieżność z ideałem siebie [2]. Analizę statystyczną przeprowadzono przy użyciu testu Manna Whitneya. Wyniki Istotne statystycznie różnice wartości współczynników pomiędzy osobami z grupy kontrolnej i osobami chorymi stwierdzono w następujących skalach: Nur opiekowania się, Aff afiliacji, Exh ujawniania się, Agg agresji, Aba poniżania się, Def podporządkowania oraz Fc wolne dziecko. Średnie wartości współczynników samoakceptacji (Sa1 i Sa2) w badanych grupach wynoszą odpowiednio: w grupie osób chorych 0,30 i 0,21; w grupie osób
3 Dane grupy chorych socjodemogra czne i kliniczne Table I. Sociodemographic and clinical data of patient groups P e K 9 30 M Wiek powy ej Wykszta cenie podstawowe 3 10 zawodowe rednie wy sze 1 3 Stan cywilny wolny/a onaty/zam na 2 7 D ugo trwania choroby 1 5 lat lat 8 27 powy ej 10 lat 9 30 Rodzaj za ywanych leków klozalpina 7 23 olanzalpina risperidon zdrowych 0,32. Nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic pomiędzy wartościami współczynników samoakceptacji osób zdrowych i chorych. Wyniki poszczególnych skal Testu ACL zamieszczono w tabeli II (wyniki istotne statystyczne wytłuszczono). Dokonano także analizy poszczególnych elementów skali ACL u osób chorych podzielonych na podgrupy ze względu na wybrane cechy socjodemograficzne i kliniczne. Podzielono osoby chore ze względu na płeć i stwierdzono, że u kobiet wartości w skalach Nck (Z=2,33; p=0,02) i Crs (Z=2,04; p=0,04) są niższe w porównaniu do wartości tych skal u mężczyzn. Następnie porównano wartości współczynników testu w czterech podgrupach osób podzielonych ze względu na wiek: u osób najstarszych (po 50. r.ż.) stwierdzono istotnie statystycznie wyższe wartości w skali Agg (H=5,97; p=0,05) w porównaniu do ARTYKU REDAKCYJNY / LEADING ARTICLE wartości tej skali stwierdzonych u osób młodszych. W trzech podgrupach wyróżnionych ze względu na czas trwania choroby (od jednego roku do pięciu lat, powyżej pięciu lat i powyżej dziesięciu lat) stwierdzono najwyższą wartość współczynnika w skali Scn (H=7,84; p=0,02) u osób chorujących najkrócej, natomiast u osób chorujących dłużej niż pięć lat najwyższą wartość stwierdzono dla współczynnika w skali Exh (H=9,46; p=0,01). Omówienie wyników Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że w obrazie siebie tworzonym przez osoby chore na schizofrenię dominują potrzeby: porządku, afiliacji, doznawania opieki i wsparcia, poniżania się, podporządkowania oraz samokontroli. Najsłabiej wyrażone są potrzeby autonomii i agresji. Wnioski wyciągnięte na podstawie analizy wyników badań innych autorów potwierdzają uzyskane wyniki [1]. W jednej z prac porównano obrazy siebie 70 osób chorych na schizofrenię paranoidalną przebadanych testem ACL z obrazami siebie osób zdrowych z grupy kontrolnej. Stwierdzono między innymi różnice w strukturze potrzeb: mniejsze nasilenie potrzeb i cech dominacyjnych oraz agresywnych u pacjentów, a większe nasilenie u nich potrzeb i cech opiekuńczych w porównaniu do osób zdrowych [11]. Na podstawie uzyskanych wyników oraz przeglądu badań dotyczących obrazu siebie w przebiegu schizofrenii można stwierdzić, że przeważają w nim takie cechy, jak bierność, uległość i podporządkowanie [1]. Wymienione cechy obrazu siebie mogą być bezpośrednimi następstwami przebiegu choroby spadkiem aktywności i inicjatywy, trudnościami z podejmowaniem decyzji [7]. Stwierdzono także wysokie wartości skal dotyczących potrzeby wsparcia, zrozumienia i afiliacji. Wyżej wymienione cechy obrazu siebie łączone są z potrzebą kontaktów interpersonalnych, choć, jak wynika z obserwacji zachowań osób chorych na schizofrenię, unikają one wchodzenia w relacje społeczne bądź z takich relacji się wycofują [7]. Taka ambiwalentna postawa wpisuje się w pełni w znany obraz chorobowy schizofrenii [12] i może wynikać z trudności osób chorych w podejmowaniu wyborów pomiędzy alternatywnymi rozwiązaniami [7]. Wytłumaczeniem ambiwalentnej postawy osób chorych na schizofrenię może być też stwierdzany niepokój i podwyższony poziom lęku [13]. Zaobserwowano też niską potrzebę autonomii, samostanowienia o sobie, co może mieć związek z trudnościami w radzeniu sobie osób chorych i uzyskiwaniu przez nie pomocy z zewnątrz, co w konsekwencji może jeszcze bardziej obniżać i tak niski poziom zaufania do siebie i wiary we własne możliwości oraz powodować całkowite uzależnienie się od pomocy otoczenia.
4 !! ""# $ ARTYKU REDAKCYJNY / LEADING ARTICLE. Porównanie samooceny osób zdrowych i chorych Table II. Comparison of self-assessment of healthy and sick No-Ckd ogólna liczba przymiotników 40,00 8,80 43,00 13,59 ns Fav liczba przymiotników pozytywnych 38,50 9,21 40,50 11,52 ns Unfav liczba przymiotników negatywnych 49,50 12,60 49,50 9,73 ns Com typowo 42,00 9,52 45,00 10,66 ns Ach potrzeba osi gni 42,00 8,89 48,50 11,15 ns Dom dominacji 42,50 9,63 44,00 11,57 ns End wytrwa o ci 54,50 9,61 47,00 11,57 ns Ord porz dku 46,00 9,98 51,50 10,81 ns Int rozum. siebie i innych 42,50 11,60 49,00 8,85 ns Nur opiekowania si 54,50 7,96 46,50 8,79-2,99 0,003 Aff afiliacji 61,50 9,32 50,50 8,91-2,19 0,029 Het kontaktów heteroseksualnych 60,00 10,63 47,00 11,21 ns Exh ujawniania si 56,00 8,50 45,50 8,83-3,15 0,002 Aut autonomii 38,00 8,80 38,00 7,95 ns Agg agresji 38,00 9,60 37,50 7,90-2,99 0,003 Cha zmiany 55,00 7,10 42,00 8,17 ns Suc wsparcia 58,00 13,81 59,00 9,91 ns Aba poni ania si 57,00 10,89 59,00 8,52 2,97 0,003 Def podporz dkowania 52,00 7,52 54,50 7,22 2,18 0,03 Crs otwarto na pomoc 53,50 8,25 45,50 11,99 ns S-Cn samokontrola 39,50 8,81 54,00 10,33 ns S-Cfd zaufania do siebie 40,50 9,09 39,50 12,78 ns P-Adj przystosowania osobistego 42,50 10,08 47,50 9,70 ns Iss idealnego obrazu siebie 45,50 10,10 48,00 10,62 ns Cps osobowo ci twórczej 48,00 9,43 44,00 8,28 ns Mls zdolno ci przywódczych 38,50 11,07 39,50 10,48 ns Mas m sko ci 39,50 7,84 45,50 7,59 ns Fem kobieco ci 58,50 10,19 49,50 9,28 ns Cp rodzica krytycznego 48,50 10,29 48,00 6,42 ns Np rodzica opieku czego 49,50 9,68 43,50 10,23 ns A doros ego 49,50 9,87 49,50 9,78 ns Fc wolnego dziecka 54,00 6,58 44,50 8,24-3,05 0,02 Ac dziecka przystosowanego 59,50 9,70 51,00 10,25 ns A1 wysokiej oryginalno ci niskiej inteligencji 38,50 11,01 45,00 9,79 ns A2 wysokiej oryginalno ci wysokiej inteligencji 52,00 8,40 53,00 8,75 ns A3 niskiej oryginalno ci niskiej inteligencji 50,00 9,24 45,00 8,97 ns A4 niskiej oryginalno ci wysokiej inteligencji 42,00 8,33 48,00 8,86 ns Wymienione cechy obrazu siebie także najbardziej różnią się w grupie osób chorych i zdrowych. Profil obrazu siebie osób chorych na schizofrenię wskazuje na gorszą w porównaniu do osób zdrowych wizję siebie, co jest zgodne z wynikami uzyskanymi przez innych badaczy [1, 5]. U osób chorych na schizofrenię w po
5 ARTYKU REDAKCYJNY / LEADING ARTICLE % równaniu do osób zdrowych w sferze funkcjonowania społecznego ujawnia się gorszy obraz siebie i jednocześnie ma on wpływ na poziom przystosowania osobistego i relacje interpersonalne. Zarówno u osób chorych na schizofrenię, jak i u osób zdrowych poziom samoakceptacji (Sa) jest niski, a poziom samokrytycyzmu (Sc) wysoki. Niską samoocenę chorych na schizofrenię wykazano też w innych badaniach [14, 15]. Stwierdzono, że wartości wyżej wymienionych wskaźników są w dużej mierze zależne od nastroju osób badanych podczas przeprowadzanego badania [7], mogą więc one zatem wskazywać na obniżony nastrój części osób badanych, ale mogą też świadczyć o ogólnej tendencji do krytycznej samooceny. Stwierdzono, że wartości wskaźników Sa i Sc u osób chorych na schizofrenię nie różnią się istotnie statystycznie od wartości tych wskaźników u osób zdrowych. Zbliżone wartości tych wskaźników mogą wskazywać na właściwą ocenę swojej sytuacji życiowej przez osoby chore na schizofrenię oraz na uzyskanie ich dobrego wglądu we własne przeżycia. Podstawowymi wskaźnikami posiadania wglądu są: poczucie choroby, krytycyzm oraz brak objawów wytwórczych [12]. Skutkiem osiągnięcia przez osoby chore wglądu może być wysoki wynik wskaźnika Sc, a także wysoki poziom potrzeb związanych z doświadczaniem wsparcia i afiliacji. Uzyskane wyniki nie są zgodne z doniesieniami, według których obraz siebie osób chorych na schizofrenię jest bezkrytyczny lub kompensacyjnie pozytywny [1]. Prawdopodobnym wyjaśnieniem zadowalającego wglądu we własne przeżycia, jak również niskiego poziomu agresji (najniższa wartość wskaźnika Agg w porównaniu do wartości innych wskaźników testu) może być skuteczność leczenia neuroleptykami atypowymi [9]. Stwierdzono, że wartości wskaźnika agresji są istotnie statystycznie różne dla grup osób z różnych przedziałów wiekowych. Najwyższe wartości wskaźnika agresji stwierdzono u osób najstarszych (jednocześnie najdłużej chorujących). Względnie wysoki poziom agresji w tej grupie osób może mieć związek z przewlekającą się od wielu lat trudną sytuacją życiową związaną z poważną chorobą, ograniczeniami realizacji własnych potrzeb i trudnościami w realizacji celów. Stwierdzono, że poza ostrą fazą czynnikiem zwiększającym ryzyko wrogich, agresywnych zachowań u osób chorych na schizofrenię jest niski poziom funkcji wykonawczych [16]. Zauważono, że w grupie osób chorych na schizofrenię mężczyźni są bardziej otwarci w relacjach międzyludzkich, łatwiej wypowiadają się na temat własnej osoby i objawów chorobowych, a także mają większą gotowość przyjęcia pomocy ze strony innych w porównaniu do chorujących na schizofrenię kobiet. Obserwacje kliniczne i wyniki badań naukowych wskazują na to, że przebieg schizofrenii u mężczyzn różni się od przebiegu tego schorzenia u kobiet [7]. Stwierdzono, że u kobiet, częściej niż u mężczyzn, pojawia się zespół zachowań, w którym dominują zaburzenia afektywne (zaburzenia nastroju, lęk, niedostosowanie emocjonalne) oraz skargi somatyczne. U mężczyzn choroba częściej łączy się z obniżeniem inicjatywy i izolacją społeczną [7]. Stwierdzono również, że osoby chorujące na schizofrenię nie dłużej niż jeden rok mają istotnie statystycznie wyższy poziom spontaniczności w porównaniu do osób chorujących dłużej, co może wynikać w dużej mierze z młodego wieku osób znajdujących się w tej grupie. U osób chorujących na schizofrenię dłużej niż rok stwierdzono istotną statystycznie, wyższą w porównaniu do osób chorujących do roku, potrzebę ujawniania się, o której świadczą wysoka gotowość i łatwość przekazywania informacji dotyczących historii swojego życia oraz doświadczeń związanych z chorobą. Nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic w wartościach współczynników obrazu siebie u osób chorych na schizofrenię leczonych olanzapiną, klozapiną i risperidonem. Brak istotnych statystycznie różnic pomiędzy grupami osób leczonych różnymi neuroleptykami atypowymi może wynikać z faktu, że pod względem działania przeciwpsychotycznego oraz przeciwautystycznego leki te są do siebie bardzo podobne [9]. Ewentualne różnice w oddziaływaniu tych neuroleptyków na sposób postrzegania siebie być może mogłyby zostać uchwycone w badaniu na liczniejszej grupie osób chorych na schizofrenię bądź przy użyciu innych narzędzi badawczych. Podsumowując uzyskane w badaniu wyniki, można stwierdzić, że osoby chore na schizofrenię pomimo przynajmniej rocznego leczenia neuroleptykami atypowymi mają bardziej negatywny obraz siebie w porównaniu do osób zdrowych, co świadczy o wzroście wglądu. W obrazie tym dominują potrzeby doświadczania opieki i wsparcia, podporządkowania i poniżania się wskazujące na konieczność łączenia nowoczesnej terapii farmakologicznej z psychoterapią oraz wsparciem środowiskowym osób zmagających się ze schizofrenią. Stwierdzono różnice w sposobie postrzegania siebie pomiędzy chorującymi na schizofrenię kobietami i mężczyznami, osobami różniącymi się wiekiem oraz czasem chorowania. Wyniki te wskazują na zróżnicowanie systemu potrzeb osób chorych na schizofrenię i mogą posłużyć jako cenne wskazówki terapeutyczne dla osób uczestniczących w terapii tych pacjentów. Przy dobranej do badania grupie i metodzie nie można stwierdzić różnic w obrazie siebie u osób leczonych olanzapiną, klozapiną i risperidonem. Niewątpliwie pozytywnym skutkiem leczenia tymi neuroleptykami jest poprawa ogólnego stanu psychicznego i wzrost wglądu osób chorych we własne przeżycia, co przy odpowiednim wsparciu z zewnątrz może pomóc osobom chorym na schizofrenię wypełniać role osobiste, zawodowe i społeczne.
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 182 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 182 SECTIO D 2003 Katedra i Klinika Psychiatrii AM w Lublinie Department of Psychiatry Medical University of Lublin
Bardziej szczegółowoNazwa zadania: Diagnoza zjawiska spożywania napojów alkoholowych
Raport z zadania realizowanego w ramach Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii Dla Miasta Lublin w roku 2015 Nazwa zadania:
Bardziej szczegółowoZaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV STRESZCZENIE
Autor: Tytuł: Promotor: lek. Anna Zielińska Zaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV dr hab. Anita Bryńska STRESZCZENIE WSTĘP: W
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School
Bardziej szczegółowoNauczyciel w percepcji uczniów i rodziców. Prof. dr hab. Zbigniew B. Gaś Zakład Psychoprofilaktyki i Pomocy Psychologicznej WPiP WSEI Lublin
Nauczyciel w percepcji uczniów i rodziców Prof. dr hab. Zbigniew B. Gaś Zakład Psychoprofilaktyki i Pomocy Psychologicznej WPiP WSEI Lublin Funkcje kompetentnego nauczyciela funkcja modelowa to konstruktywny
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoZAANGAŻOWANIE W PRZEBIEG LECZENIA U CHORYCH ZE SCHIZOFRENIĄ PODDANYCH TERAPII PRZECIWPSYCHOTYCZNEJ
ZAANGAŻOWANIE W PRZEBIEG LECZENIA U CHORYCH ZE SCHIZOFRENIĄ PODDANYCH TERAPII PRZECIWPSYCHOTYCZNEJ Raport z Programu Edukacyjno-Badawczego Październik 2017 Założenia programu Małe zaangażowanie w przebieg
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM
STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM Wstęp Choroby nowotworowe są poważnym problemem współczesnych społeczeństw. Rozpoznawanie trudności w funkcjonowaniu psychosomatycznym pacjentów jest konieczne do świadczenia
Bardziej szczegółowoObraz idealnego technika radioterapii w ocenie pacjenta*
Artykuł oryginalny Obraz idealnego technika radioterapii w ocenie pacjenta* Personality of perfect radiation therapy technologist (RTT) in patient s opinion *Artykuł jest częścią pracy magisterskiej mgr
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoPOZIOM SAMOOCENY I OCENY ŻONY PRZEZ MĘŻCZYZN UZALEŻNIONYCH OD ALKOHOLU
ROCZNIKI TEOLOGICZNE Tom LIV, zeszyt 10 2007 MARIA CHUCHRA ANTONI FERENC POZIOM SAMOOCENY I OCENY ŻONY PRZEZ MĘŻCZYZN UZALEŻNIONYCH OD ALKOHOLU Samoocena determinuje sposób funkcjonowania człowieka w różnych
Bardziej szczegółowoAnna Kłak. Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę
Anna Kłak Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ Wstęp: Świadomość pacjentów
Bardziej szczegółowoŚLĄSKIE CENTRUM ZDROWIA PUBLICZNEGO Ośrodek Analiz i Statystyki Medycznej Dział Chorobowości Hospitalizowanej APETYT NA ŻYCIE
ŚLĄSKIE CENTRUM ZDROWIA PUBLICZNEGO Ośrodek Analiz i Statystyki Medycznej Dział Chorobowości Hospitalizowanej APETYT NA ŻYCIE Katowice 2007 Śl.C.Z.P Dział Chorobowości Hospitalizowanej 23 luty Ogólnopolski
Bardziej szczegółowoNawroty w uzależnieniach - zmiany w kontaktach z alkoholem po zakończeniu terapii
Sabina Nikodemska Rok: 1998 Czasopismo: Świat Problemów Numer: 6 (68) Celem niniejszego opracowania jest próba przyjrzenia się populacji tych pacjentów, którzy zgłaszają się do ambulatoryjnych placówek
Bardziej szczegółowoNazwa zadania: Diagnoza zjawiska przemocy w rodzinie
Raport z zadania realizowanego w ramach Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych orazgminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii Dla Miasta Lublin w roku 2015 Nazwa zadania:
Bardziej szczegółowoOBRAZ SIEBIE I OBRAZ AUTORYTETU U MŁODZIEŻY
ROCZNIKI TEOLOGICZNE Tom LIV, zeszyt 10 2007 BEATA PAWŁOWSKA EWA KOCIŃSKA MAŁGORZATA MAJ OBRAZ SIEBIE I OBRAZ AUTORYTETU U MŁODZIEŻY Obraz siebie jest jednym z najważniejszych elementów osobowości, regulującym
Bardziej szczegółowoRaport z programu edukacyjnego dla pacjentów chorych na schizofrenię leczonych aripiprazolem. Schizofrenia co poza leczeniem farmakologicznym?
Psychiatria RAPORT tom 15, nr 3, 173 177 Copyright 2018 Via Medica ISSN 1732 9841 Iwona Patejuk-Mazurek Klinika Psychiatryczna, Wydział Nauk o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Mazowieckie
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoTEST PRZYMIOTNIKOWY ACL
materiał do dyspozycji klienta TEST PRZYMIOTNIKOWY ACL (Adjective Check List, H. B. Gough, A.B. Heilbrun) DLA PANI X Y Warszawa, dnia 30.10.2012 roku PREZENTACJA NARZĘDZIA TEST PRZYMIOTNIKOWY ACL (Adjective
Bardziej szczegółowoZapobieganie nawrotom i rozpoznawanie objawów zwiastunowych raport z programu edukacyjnego dla pacjentów chorych na schizofrenię, leczonych olanzapiną
Psychiatria R A P O R T tom 11, nr 2, 120 124 Copyright 2014 Via Medica ISSN 1732 9841 Iwona Patejuk-Mazurek Klinika Psychiatrii, Oddział Fizjoterapii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Mazowieckie
Bardziej szczegółowoOcena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży
Ewa Racicka-Pawlukiewicz Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych PROMOTOR: Dr hab. n.
Bardziej szczegółowoMedyczne przyczyny chwiejności emocjonalnej
Medyczne przyczyny chwiejności emocjonalnej Małgorzata Dąbrowska-Kaczorek Lekarz specjalizujący się w psychiatrii i psychoterapii pozn-behehawioralnej Centrum Diagnozy i Terapii ADHD Zaburzenia psychiczne
Bardziej szczegółowodr n. med. Magdalena Trzcińska
DZIECKO Z NERWIAKOWŁÓKNIAKOWATOŚCIĄ TYPU 1 (CHOROBĄ RECKLINGHAUSENA): NAJWAŻNIEJSZE PROBLEMY Z PERSPEKTYWY PSYCHOLOGICZNEJ dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki im. dr. A. Jurasza w Bydgoszczy
Bardziej szczegółowoPrzegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski.
Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski. Program MOTO-BIP /PM_L_0257/ Ocena wyników programu epidemiologicznego. Dr n. med. Bartosz Małkiewicz
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 223 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 223 SECTIO D 2003 Uniwersytet Jagielloński Collegiu Medicum, Instytut Pielęgniarstwa Wydział Ochrony Zdrowia, Kraków
Bardziej szczegółowoObraz siebie i samoocena mają olbrzymi wpływ na funkcjonowanie człowieka.
92 Psychologia sportu Obraz siebie i samoocena mają olbrzymi wpływ na funkcjonowanie człowieka. Tancerzy obraz własny Badania opisane w artykule miały na celu określenie obrazu siebie realnego i idealnego
Bardziej szczegółowoROZWÓJ PSYCHORUCHOWY DZIECI Z NF1. dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Poradnia Psychologiczna
ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY DZIECI Z NF1 dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Poradnia Psychologiczna EPIDEMIOLOGIA DYSFUNKCJI POZNAWCZYCH U DZIECI Z NF1 Dysfunkcje poznawcze
Bardziej szczegółowoPodstawowe zasady leczenia zaburzeń psychicznych
Podstawowe zasady leczenia zaburzeń psychicznych Instytucjonalizacja i wykluczenia. i zapomnienie Metody leczenia 1. Biologiczne - farmakologiczne - niefarmakologiczne - neurochirurgiczne 2. Psychologiczne
Bardziej szczegółowoStyl radzenia sobie z zaburzeniami nerwicowymi - uwarunkowania i podatność na zmiany pod wpływem psychoterapii
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1997, 6, 451-456 Styl radzenia sobie z zaburzeniami nerwicowymi - uwarunkowania i podatność na zmiany pod wpływem psychoterapii Coping with neurotic disorders - determinants
Bardziej szczegółowoBADANIE KLINICZNE PACJENTA Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI KONTAKT TERAPEUTYCZNY
BADANIE KLINICZNE PACJENTA Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI KONTAKT TERAPEUTYCZNY BADANIE KLINICZNE PACJENTA Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI Zbieranie wywiadu psychiatrycznego Ocena osobowości pacjenta Badanie
Bardziej szczegółowodr hab. Mieczysław Ciosek, prof. UG, kierownik Zakładu Psychologii Penitencjarnej i Resocjalizacji Instytutu Psychologii UG:
Niedostosowanie społeczne nieletnich. Działania, zmiana, efektywność. Justyna Siemionow Publikacja powstała na podstawie praktycznych doświadczeń autorki, która pracuje z młodzieżą niedostosowaną społecznie
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 232 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 232 SECTIO D 2003 *Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pedagogiki i Pielęgniarstwa 21-500
Bardziej szczegółowoObrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych
Lekarz Daria Dziechcińska-Połetek Obrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: Dr hab. n. med. Ewa Kluczewska, prof. nadzw.
Bardziej szczegółowoDEPRESJA ASPEKT PSYCHOTERAPEUTYCZNY MGR EWA KOZIATEK. Członek Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego WZLP Olsztyn
DEPRESJA ASPEKT PSYCHOTERAPEUTYCZNY MGR EWA KOZIATEK Członek Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego WZLP Olsztyn PSYCHOTERAPIA Wywodzi się z greckich określeń: psyche (dusza)
Bardziej szczegółowoA N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A
A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. XV SECTIO J 2002 Wydział Pedagogiki i Psychologii Zakład Psychologii Społecznej AGATA
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ ŻYCIA A WSPARCIE SPOŁECZNE KOBIET Z HIPERGLIKEMIĄ W OKRESIE CIĄŻY
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU ZAKŁAD PODSTAW POŁOŻNICTWA Marta Izabela Zarajczyk JAKOŚĆ ŻYCIA A WSPARCIE SPOŁECZNE KOBIET Z HIPERGLIKEMIĄ W OKRESIE CIĄŻY Rozprawa na stopień doktora
Bardziej szczegółowoStreszczenie mgr Agnieszka Kotwica
Streszczenie mgr Agnieszka Kotwica Słowa kluczowe: rehabilitacja uzdrowiskowa, dysfunkcje narządu ruchu, ból, jakość życia Zdrowie na podstawie definicji prezentowanej, przez WHO oznacza całkowity brak
Bardziej szczegółowoCZAS TRWANIA PSYCHOZY A POCZUCIE ZMIANY SIEBIE CHORYCH NA SCHIZOFRENIĘ PARANOIDALNA
ROCZNIKI PSYCHOLOGICZNE Tom II 1999 MARIA MONIKA CHUCHRA CZAS TRWANIA PSYCHOZY A POCZUCIE ZMIANY SIEBIE CHORYCH NA SCHIZOFRENIĘ PARANOIDALNA Zakres zmian zachodzących w osobowości chorego można rozpatrywać
Bardziej szczegółowoUniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy Wydział Nauk o Zdrowiu CM UMK Katedra Pielęgniarstwa Zabiegowego Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego i Leczenia
Bardziej szczegółowoUmiejętności Polaków wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych
Umiejętności Polaków wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych (PIAAC - The Programme for the International Assessment of Adult Competencies) Międzynarodowe Badanie Kompetencji Osób Dorosłych
Bardziej szczegółowoSytuacje postrzeganej utraty kobiecoœci: menopauza i mastektomia zmiany w obrazie siebie jako kobiety
DOI: 10.5114/pm.2012.32537 Sytuacje postrzeganej utraty kobiecoœci: menopauza i mastektomia zmiany w obrazie siebie jako kobiety Situations connected with perceived loss of femininity: menopause and mastectomy
Bardziej szczegółowoZjawisko dopasowania w sytuacji komunikacyjnej. Patrycja Świeczkowska Michał Woźny
Zjawisko dopasowania w sytuacji komunikacyjnej Patrycja Świeczkowska Michał Woźny 0.0.0 pomiar nastroju Przeprowadzone badania miały na celu ustalenie, w jaki sposób rozmówcy dopasowują się do siebie nawzajem.
Bardziej szczegółowoKamil Barański 1, Ewelina Szuba 2, Magdalena Olszanecka-Glinianowicz 3, Jerzy Chudek 1 STRESZCZENIE WPROWADZENIE
Czynniki socjodemograficzne wpływające na poziom wiedzy dotyczącej dróg szerzenia się zakażenia w kontaktach niezwiązanych z procedurami medycznymi wśród pacjentów z WZW typu C Kamil Barański 1, Ewelina
Bardziej szczegółowoPolskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456
Polskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456 Anna Ratajska 1 2 1 1 Instytut Psychologii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Institute of Psychology, Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoWstęp ARTYKUŁ REDAKCYJNY / LEADING ARTICLE
Dzieciństwo w cieniu schizofrenii przegląd literatury na temat możliwych form pomocy i wsparcia dzieci z rodzin, gdzie jeden z rodziców dotknięty jest schizofrenią Childhood in the shadow of schizophrenia
Bardziej szczegółowoSZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI. w III Liceum Ogólnokształcącym im. prof. T. Kotarbińskiego w Zielonej Górze na cykl kształcenia
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI w III Liceum Ogólnokształcącym im. prof. T. Kotarbińskiego w Zielonej Górze na cykl kształcenia 2015-2018 1 Szkolny program profilaktyki opracowano w oparciu o: I. Przepisy
Bardziej szczegółowoAlicja Drohomirecka, Katarzyna Kotarska
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 384 PRACE INSTYTUTU KULTURY FIZYCZNEJ NR 20 2003 ALICJA DROHOMIRECKA KATARZYNA KOTARSKA SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA DZIECI PRZEDSZKOLNYCH ZE STARGARDU SZCZECIŃSKIEGO
Bardziej szczegółowoZadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata
Podnoszenie kompetencji kadr medycznych uczestniczących w realizacji profilaktycznej opieki psychiatrycznej, w tym wczesnego wykrywania objawów zaburzeń psychicznych KONSPEKT ZAJĘĆ szczegółowy przebieg
Bardziej szczegółowoDoświadczenie NF1 z perspektywy chorego i jego rodziny projekt badań socjomedycznych. Warszawa, 2 grudnia 2017 roku
Doświadczenie NF1 z perspektywy chorego i jego rodziny projekt badań socjomedycznych Warszawa, 2 grudnia 2017 roku Moja tożsamość naukowa dr n. hum. Katarzyna Kowal Zakład Socjologii Akademia im. Jana
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 6. Lp. Profil oraz rodzaj komórki organizacyjnej Warunki realizacji świadczenia gwarantowanego
Załącznik nr 6 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH PSYCHIATRYCZNYCH I LECZENIA ŚRODOWISKOWEGO (DOMOWEGO) ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Lp. Profil oraz rodzaj komórki
Bardziej szczegółowoUPORCZYWE ZABURZENIA NASTROJU
UPORCZYWE ZABURZENIA NASTROJU Dystymia ICD 10 niejednoznaczność terminu, grupa zaburzeń (obejmuje nerwicę depresyjną, depresyjne zaburzenie osobowości, depresję nerwicową, depresję lękową przewlekłą) Dystymia
Bardziej szczegółowoMarcin Skrok, Alicja Nowicka, Tomasz Miklusz
Marcin Skrok, Alicja Nowicka, Tomasz Miklusz Realizacja zajęć z zakresu pierwszej pomocy podczas kursów prawa jazdy, wśród osób egzaminowanych w Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego w Bydgoszczy Przegląd
Bardziej szczegółowoWarunki pracy lekarzy. 85% lekarzy dentystów
Warunki pracy lekarzy i lekarzy dentystów Badanie opinii środowiska Romuald Krajewski Teresa Perendyk Kinga Wojtaszczyk W numerze 9/2013 GL przedstawiliśmy opinie naszego środowiska o konflikcie interesów
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowoNCBR: POIG /12
Rezultaty polskiego rocznego wieloośrodkowego randomizowanego badania klinicznego telepsychiatrycznej metody terapii pacjentów ze schizofrenią paranoidalną czy jesteśmy gotowi do leczenia? Krzysztof Krysta
Bardziej szczegółowoNarzędzie pracy socjalnej nr 14 Wywiad z osobą długotrwale chorą 1 Przeznaczenie narzędzia:
Narzędzie pracy socjalnej nr 14 Wywiad z osobą długotrwale chorą 1 Przeznaczenie narzędzia: Etap I (1b) Ocena / Diagnoza (Pogłębienie wiedzy o sytuacji związanej z problemem osoby/ rodziny) Zastosowanie
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI WPROWADZENIE WZAJEMNE RELACJE MIĘDZY JA, TOŻSAMOŚCIĄ, SAMOOCENĄ
SPIS TREŚCI WPROWADZENIE WZAJEMNE RELACJE MIĘDZY JA, TOŻSAMOŚCIĄ, SAMOOCENĄ I SAMOREGULACJĄ............................................ 11 Ja, poczucie tożsamości i samoocena.............................
Bardziej szczegółowoZarzycka, B., Larus, D. (2009). Obraz siebie u mężczyzn homoseksualnych. Studia Gnesnensia, 23,
BEATA ZARZYCKA Instytut Psychologii Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Lublin DARIUSZ LARUS Wydział Teologiczny Uniwersytet im. A. Mickiewicza Poznań OBRAZ SIEBIE U MĘŻCZYZN HOMOSEKSUALNYCH The
Bardziej szczegółowoUmiejętności Polaków wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych
Umiejętności Polaków wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych (PIAAC - The Programme for the International Assessment of Adult Competencies) Międzynarodowe Badanie Kompetencji Osób Dorosłych
Bardziej szczegółowoProgram Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Województwa Kujawsko- Pomorskiego na lata 2013-2015
Załącznik do uchwały Nr 47/1698/13 Zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 27 listopada 2013 r. Program Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Województwa Kujawsko- Pomorskiego na lata 2013-2015 Toruń,
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1, Punkt 4 Tabeli str. 3
Uwagi do projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu szczegółowych kryteriów wyboru ofert wraz z wyznaczającymi je warunkami oraz przypisaną im wartością w rodzaju rehabilitacja lecznicza
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 2: PSYCHOLOGIA POZNAWCZA JAKO NAUKA EKSPERYMENTALNA
WYKŁAD 2: PSYCHOLOGIA POZNAWCZA JAKO NAUKA EKSPERYMENTALNA Psychologia poznawcza dr Mateusz Hohol METODA NAUKOWA (1) problem badawczy (2) hipoteza (4) analiza danych (3) eksperyment (5) wniosek: potwierzenie
Bardziej szczegółowoChoroby układu krążenia. Dr n.med. Radosław Tomalski
Choroby układu krążenia Dr n.med. Radosław Tomalski Choroba niedokrwienna serca choroba niedokrwienna serca, chns, (morbus ischaemicus cordis, mic; ischaemic heart disease, ihd) - jest to zespół objawów
Bardziej szczegółowoCECHY DEMOGRAFICZNE CHORYCH NA STWARDNIENIE ROZSIANE A POZIOM AKCEPTACJI CHOROBY WG SKALI AIS
1 1 Absolwentka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Kierunek Pielęgniarstwo DOI: 10.19251/pwod/2017.4(1) www.pwod.pwszplock.pl CECHY DEMOGRAFICZNE CHORYCH NA STWARDNIENIE ROZSIANE
Bardziej szczegółowoObraz siebie i doświadczanie własnego ciała u młodych kobiet z zaburzeniami odżywiania
EWA SKIMINA I IN. EWA SKIMINA, JOANNA LIBICKA ewa.skimina@gmail.com, joanna.libicka@gmail.com Instytut Psychologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Obraz siebie i doświadczanie własnego
Bardziej szczegółowoAmy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24
Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24 Cel - przegląd ma na celu określenie częstości występowania
Bardziej szczegółowoMgr inż. Aneta Binkowska
Mgr inż. Aneta Binkowska Znaczenie wybranych wskaźników immunologicznych w ocenie ryzyka ciężkich powikłań septycznych u chorych po rozległych urazach. Streszczenie Wprowadzenie Według Światowej Organizacji
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 3 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 3 SECTIO D 2004 Katedra Pielęgniarstwa Klinicznego Wydziału Zdrowia Publicznego AM we Wrocławiu MARTA ARENDARCZYK, EWA
Bardziej szczegółowoAutor: Dr Agnieszka Piróg-Balcerzak Samodzielna Pracownia Farmakoterapii Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie. Depresja w schizofrenii
Autor: Dr Agnieszka Piróg-Balcerzak Samodzielna Pracownia Farmakoterapii Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie Depresja w schizofrenii DANE OGÓLNE Zaburzenia afektywne występują powszechnie wśród
Bardziej szczegółowoKatedra i Klinika Kardiologii Wydział Lekarski Kształcenia Podyplomowego Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
Dr hab. n med. Marta Negrusz - Kawecka Wrocław, 12.06.2014 r. Katedra i Klinika Kardiologii Wydział Lekarski Kształcenia Podyplomowego Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu Recenzja pracy
Bardziej szczegółowoSCHIZOFRENIA ROLA OPIEKUNÓW W KREOWANIU WSPÓŁPRACY DR MAREK BALICKI
SCHIZOFRENIA ROLA OPIEKUNÓW W KREOWANIU WSPÓŁPRACY DR MAREK BALICKI PACJENT NA RYNKU PRACY 43 lata, stan wolny, wykształcenie średnie Pierwsze objawy w wieku 29 lat. Średnio 1 rok mija od momentu pierwszych
Bardziej szczegółowoAkupunktura Trudności w projektowaniu badań klinicznych
Akupunktura Trudności w projektowaniu badań klinicznych AKUPUNKTURA TRUDNOŚCI W PROJEKTOWANIU BADAŃ KLINICZNYCH Bartosz Chmielnicki słowa kluczowe: Akupunktura, metodologia, medycyna oparta na faktach,
Bardziej szczegółowośrodkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu zapalnego prowadzi środkowego, ale również w pływać niekorzystnie rozwój mowy oraz zdolności
Streszczenie Wysiękowe zapalenie ucha środkowego to proces chorobowy obejmujący struktury ucha środkowego. Przewlekłe zaleganie płynu w przestrzeniach ucha środkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu
Bardziej szczegółowoJak rozmawiać z rodziną po stracie osoby bliskiej? szkolenie dla lekarzy i personelu medycznego
Jak rozmawiać z rodziną po stracie osoby bliskiej? szkolenie dla lekarzy i personelu medycznego Cele szkolenia Celem szkolenia jest przedstawienie lekarzom i personelowi medycznemu technik właściwej komunikacji
Bardziej szczegółowoŚwietlica socjoterapeutycznadobra praktyka w profilaktyce zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Ewa Janik
Świetlica socjoterapeutycznadobra praktyka w profilaktyce zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży Ewa Janik ZDROWIE PSYCHICZNE Zdrowie psychiczne jest różnie definiowane przez poszczególne dziedziny nauki:
Bardziej szczegółowoWyniki badań PBQ i MAAS wykonanych w lipcu-październiku 2015
Wyniki badań PBQ i MAAS wykonanych w lipcupaździerniku 2015 Autor projektu badawczego : Anna Dyduch Maroszek Projekt sfinansowany przez Polskie Towarzystwo Psychoterapii Psychoanalitycznej Projekt finansowany
Bardziej szczegółowoZnaczenie więzi w rodzinie
Znaczenie więzi w rodzinie Instytut Psychologii KUL Dagmara Musiał WPROWADZENIE Na proces budowania więzi w rodzinie można spojrzeć z wielu perspektyw naukowych Użytecznym paradygmatem jest paradygmat
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 144 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 144 SECTIO D 2004 Zakład Pielęgniarstwa Psychiatrycznego Wydział Opieki i Oświaty Zdrowotnej Śląskiej Akademii Medycznej*
Bardziej szczegółowoPROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI
PROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY Tematy szkolenia PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI Wykład 2 godz. - Podejście do rozwoju psychicznego w kontekście
Bardziej szczegółowoAgresja wobec personelu medycznego
Agresja wobec personelu medycznego Od połowy XX wieku do chwili obecnej obserwuje się gwałtowny postęp w diagnostyce i leczeniu pacjentów. Postęp ten przyczynił się do wczesnego rozpoznawania chorób oraz
Bardziej szczegółowoWydłużenie życia chorych z rakiem płuca - nowe możliwości
Wydłużenie życia chorych z rakiem płuca - nowe możliwości Pulmonologia 2015, PAP, Warszawa, 26 maja 2015 1 Epidemiologia raka płuca w Polsce Pierwszy nowotwór w Polsce pod względem umieralności. Tendencja
Bardziej szczegółowoKto uzyskuje najlepsze efekty w wyniku leczenia CCSVI? Charakterystyka pacjenta
Kto uzyskuje najlepsze efekty w wyniku leczenia CCSVI? Charakterystyka pacjenta Copyright All rights reserved 211 AMEDS Centrum 2 PACJENCI W badaniu wzięła udział grupa 47 pacjentów ze Stwardnieniem Rozsianym
Bardziej szczegółowoSZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZY I PROFILAKTYCZNY ZESPOŁU SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH IM. WŁ. JAGIEŁŁY W ŁODYGOWICACH
SZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZY I PROFILAKTYCZNY ZESPOŁU SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH IM. WŁ. JAGIEŁŁY W ŁODYGOWICACH SZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZY I PROFILAKTYCZNY ZESPOŁU SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH IM. WŁ. JAGIEŁŁY
Bardziej szczegółowoCzynniki ryzyka zaburzeń związanych z używaniem alkoholu u kobiet
Czynniki ryzyka zaburzeń związanych z używaniem alkoholu u kobiet Risk factors of alcohol use disorders in females Monika Olejniczak Wiadomości Psychiatryczne; 15(2): 76 85 Klinika Psychiatrii Dzieci i
Bardziej szczegółowoI EDYCJA HARMONOGRAM ZAJĘĆ TEORETYCZNYCH KURSU KWALIFIKACYJNEGO W DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA PSYCHIATRYCZNEGO 13 stycznia kwietnia 2017
I EDYCJA HARMONOGRAM ZAJĘĆ TEORETYCZNYCH KURSU KWALIFIKACYJNEGO W DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA PSYCHIATRYCZNEGO 13 stycznia 2017 9 kwietnia 2017 Zajęcia teoretyczne odbywają się w sali dydaktycznej XI oddziału
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2010/2011
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu Karta przedmiotu Instytut Pedagogiczny obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 010/011 Kierunek studiów: Pedagogika Profil: Ogólnoakademicki
Bardziej szczegółowoAMULET BROSZURA DLA PERSONELU MEDYCZNEGO
Projekt AMULET: Nowy model opieki medycznej z wykorzystaniem nowoczesnych metod nieinwazyjnej oceny klinicznej i telemedycyny u chorych z niewydolnością serca jest realizowany przez Konsorcjum Naukowe,
Bardziej szczegółowoWYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI
Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia29 kwietnia 2011 r. Załącznik nr 1 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI
Bardziej szczegółowoPSYCHOLOGICZNA ANALIZA POCZUCIA ZMIAN W OKRESIE FORMACJI ZAKONNEJ U KOBIET O RÓŻNYM NASILENIU EKSTRAWERSJI STRESZCZENIE
Beata Zarzycka SAPU Katolicki Uniwersytet Lubelski Katedra Psychologii Społecznej i Religii Lublin PSYCHOLOGICZNA ANALIZA POCZUCIA ZMIAN W OKRESIE FORMACJI ZAKONNEJ U KOBIET O RÓŻNYM NASILENIU EKSTRAWERSJI
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU PIOTR TURMIŃSKI Porównanie skuteczności wybranych metod fizjoterapeutycznych w leczeniu skręceń stawu skokowego STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ
Bardziej szczegółowoGDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY
GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY mgr Magdalena Pinkowicka WPŁYW TRENINGU EEG-BIOFEEDBACK NA POPRAWĘ WYBRANYCH FUNKCJI POZNAWCZYCH U DZIECI Z ADHD Rozprawa doktorska Promotor dr hab. n. med. Andrzej Frydrychowski,
Bardziej szczegółowoWarsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją
Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją Ocena wiarygodności badania z randomizacją Każda grupa Wspólnie omawia odpowiedź na zadane pytanie Wybiera przedstawiciela, który w imieniu grupy przedstawia
Bardziej szczegółowoLek BI w porównaniu z lekiem Humira u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką łuszczycą plackowatą
Lek w porównaniu z lekiem u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką łuszczycą plackowatą Jest to podsumowanie badania klinicznego dotyczącego łuszczycy plackowatej. Podsumowanie sporządzono dla ogółu społeczeństwa.
Bardziej szczegółowoLeczenie w domu pacjenta - praca w Zespole Leczenia Środowiskowego
Leczenie w domu pacjenta - praca w Zespole Leczenia Środowiskowego Zespół Leczenia Środowiskowego Wieliczka Paweł Sacha specjalista psychiatra Idea psychiatrycznego leczenia środowiskowego, a codzienna
Bardziej szczegółowoSpostrzeganie własnej skuteczności i koncepcja Ja u osób bezrobotnych. Możliwości modyfikacji poprzez działania edukacyjne
PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, 2005 tom 10, nr 1 s. 69 78 69 Spostrzeganie własnej skuteczności i koncepcja Ja u osób bezrobotnych. Możliwości modyfikacji poprzez działania edukacyjne MARIOLA ŁAGUNA Instytut Psychologii
Bardziej szczegółowo4.1. Charakterystyka porównawcza obu badanych grup
IV. Wyniki Badana populacja pacjentów (57 osób) składała się z dwóch grup grupy 1 (G1) i grupy 2 (G2). W obu grupach u wszystkich chorych po zabiegu artroskopowej rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego
Bardziej szczegółowoReakcja na terapię u osób z rozpoznaniem różnego typu alkoholizmu
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1994,3,325-330 Reakcja na terapię u osób z rozpoznaniem różnego typu alkoholizmu Response to treatment in persons with various types oj alcoholism KRZYSZTOF GĄSIOR, MARTYNA
Bardziej szczegółowoDepresja a uzależnienia. Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień
Depresja a uzależnienia Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień Alkoholizm w chorobach afektywnych Badania NIMH* (1990) (uzależnienie + nadużywanie) Badania II Kliniki
Bardziej szczegółowoSchizofrenia jest chorobą, gdzie trudno jest określić jednoznaczne czynniki wyzwalające. Tak, jak wiele jest potencjalnych przyczyn i czynników ją
Schizofrenia jest chorobą, gdzie trudno jest określić jednoznaczne czynniki wyzwalające. Tak, jak wiele jest potencjalnych przyczyn i czynników ją wyzwalających, tak też wiele jest obrazów klinicznych
Bardziej szczegółowo