Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy"

Henryka Lis
7 lat temu
Przeglądów:

1 Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy Wydział Nauk o Zdrowiu CM UMK Katedra Pielęgniarstwa Zabiegowego Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego i Leczenia Ran Przewlekłych Kierownik Katedry: prof. dr hab. med. Maria T. Szewczyk Adres do korespondencji: Bydgoszcz ul. M. Curie Skłodowskiej 9 Szpital Uniwersytecki nr 1 im. dr. A. Jurasza Bydgoszcz Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Wioletty Skowron nt. Wybrane wyznaczniki funkcjonowania psychospołecznego chorych z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) jest chorobą przewlekłą dotyczącą często osób aktywnych zawodowo upośledzając ich m.in. psychospołeczne funkcjonowanie. Choroba posiada niejednokrotnie łagodny przebieg, z długimi okresami remisji. Zdarza się jednak, że nawroty są częste i wymagają hospitalizacji. Etiopatogeneza choroby jest wieloczynnikowa, złożona i do końca niepoznana. W przypadku wystąpienia WZJG obserwuje się wiele różnych objawów takich jak: chudnięcie, anemia z powodu niedoboru żelaza i utraty krwi, bóle i obrzęki stawów, osłabienie, kamica nerkowa, osteoporoza, czasami zmiany i owrzodzenia skórne. Ciężka postać WZJG występuje u ok. 10% pacjentów, u

2 których mogą wystąpić zagrażające życiu powikłania tj. masywne krwawienie, megacolon toxicum (toksyczne zapalenie rozstrzenie okrężnicy) lub perforacja jelita. Natomiast odległym i bardzo ciężkim następstwem WZJG jest rak jelita grubego i w konsekwencji zabieg operacyjny polegający m.in. na całkowitej kolektomii. Dlatego konieczne było przygotowanie Polskich Wytycznych dotyczących postępowania leczniczego (Wytyczne Grupy Roboczej Konsultanta Krajowego w dziedzinie Gastroenterologii i Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii dotyczące postępowania z pacjentem z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego (Prz Gastroenterol 2013; 8 (1): 1 20.). Przedstawione opracowanie zawiera 38 zaleceń dotyczących diagnostyki, rozpoznawania i leczenia, zarówno farmakologicznego, jak i chirurgicznego, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego u dorosłych. Wytyczne dotyczą środowiska lekarskiego ale i także pielęgniarskiego tzn. pielęgniarek zaangażowanych w opiece nad tą grupą chorych. Dlatego też podjęcie badań dotyczących oceny funkcjonowania chorych z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, uważam za bardzo cenne z punktu widzenia opieki pielęgniarskiej, także poszerzenia wiedzy jak i możliwości dopełnienia specjalistycznej opieki pielęgniarskiej nad tą grupą chorych. Przedstawiona mi do recenzji rozprawa doktorska obejmuje w części merytorycznej wstęp, część teoretyczną, opis metodologii, wyniki badań, dyskusję i wnioski, i zawiera się na 92 stronach. Część uzupełniającą stanowi wykaz skrótów, spis piśmiennictwa, wykaz tabel, rycin i histogramów oraz aneksy obejmujące zastosowane narzędzia badawcze. Całość rozprawy doktorskiej obejmująca część merytoryczną oraz część uzupełniającą mieści się na 116 stronach. W części teoretycznej Doktorantka dokonała przeglądu piśmiennictwa w zakresie klinicznych aspektów WZJG oraz wyznaczników psychospołecznego funkcjonowania w tej grupie chorych. Przeglądu piśmiennictwa dokonano w oparciu o aktualne piśmiennictwo polskie i anglojęzyczne. Autorka pracy z niezwykłą starannością zebrała 144 pozycji aktualnego piśmiennictwa. Głównym celem pracy było poznanie wybranych wyznaczników funkcjonowania psychospołecznego chorych z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego.

3 Doktorantka nakreśliła sobie bardzo ambitny cel, poprawnie stawiając problemy badawcze: 1. Jaka jest zależność pomiędzy aktywnością choroby a funkcjonowaniem psychospołecznym 2. Jaka jest zależność pomiędzy występowaniem obaw i lęku w wyniku leczenia a funkcjonowaniem psychospołecznym 3. Jaka jest zależność pomiędzy akceptacją choroby a funkcjonowaniem psychospołecznym 4. Jaka jest zależność pomiędzy satysfakcją z życia a funkcjonowaniem psychospołecznym 5. Jaka jest zależność pomiędzy poczuciem własnej skuteczności a funkcjonowaniem psychospołecznym 6. W jakim stopniu czas chorowania ma wpływ na funkcjonowanie psychospołeczne 7. W jakim stopniu zmienne socjodemograficzne badanych mają wpływ na ich funkcjonowanie psychospołeczne? Materiał i metodyka badań Badania prowadzono metodą sondażu diagnostycznego w grupie 102 chorych, pacjentów oddziału Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych oraz Poradni Gastrologicznej Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Częstochowie. Zastosowano standaryzowane narzędzia badawcze, w tym dwa specyficzne: Kliniczny Wskaźnik Aktywności Choroby wg Rachmilewitza do oceny klinicznej WZJG, Kwestionariusz The Rating Form of IBD Patients Concerns (RFIPC) oceniający nasilenie obaw i lęku u chorych z WZJG, oraz trzy narzędzia ogólne, tj.: Skalę Akceptacji Choroby (Acceptance of Illness Scale AIS), Skalę Satysfakcji z Życia (The Satisfaction with Life Scale SWLS) oraz Skalę Uogólnionej Własnej Skuteczności (Generalized Self-Efficacy Scale GSES). Badaniem objęto 102 chorych z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Kryteria włączenia zostały jasno określone, obejmowały chorych z rozpoznaniem klinicznym wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, trwającym co najmniej 3 miesiące, leczonych zachowawczo oraz wyrażających zgodę na udział w badaniu. Z badania wyłączono chorych nie posiadających klinicznego potwierdzenia diagnozy WZJG, chorych z krótszym niż 3

4 miesiące czasem chorowania oraz chorych z różnych względów nie mogących samodzielnie wypełnić kwestionariuszy. Analizę statystyczną wyników przeprowadzono za pomocą pakietu STATISTICA PL V 10.0., wykorzystując metody parametryczne i nieparametryczne, zależnie od rozkładu zmiennych. Zastosowano m.in. test t-studenta, test U Manna-Whitney a i analizę wariancji ANOVA. Zależności pomiędzy zmiennymi oceniano obliczając właściwy współczynnik korelacji (Paersona lub Spearmana). Wyniki przyjęto za istotne statystycznie na poziomie p<0.05. Wyniki, dyskusja, wnioski Poprawnie zaplanowane badania oraz dobór narzędzi wraz z przyjęciem kryteriów włączenia i wyłączenia chorych z badań pozwoliły Doktorantce dokonać wielokierunkowej oceny zebranego materiału. Wyniki badań dają odpowiedź na postawione problemy badawcze. Rozdział ten jest poprawnie przedstawiony i bardzo starannie opracowany statystycznie. Ikonografia staranna, czytelna. Omówienie wyników jest przykładem rzetelnej wiedzy wynikającej także z własnych doświadczeń oraz umiejętności omówienia wyników w zestawieniu z pracami innych autorów. Doktorantka postawiła 6 wniosków, które w większości są logicznym następstwem przyjętych pytań oraz hipotez badawczych i wynikają z przeprowadzonych badań. Wnioski mają charakter teoretyczny i praktyczny. Wnioski: 1. Aktywne stadium choroby zaburza funkcjonowanie psychospołeczne i jakość życia badanych wpływając na poziom obaw i lęków, poziom akceptacji choroby i satysfakcji z życia oraz przekonania o skutecznym radzeniu sobie z sytuacjami trudnymi. 2. Wysoki poziom obaw i leków badanych był zależny od wpływu choroby na życie, powikłań, stygmatyzacji oraz poziomu akceptacji choroby. 3. Poziom akceptacji choroby był zależny od stadium choroby, poziomu obaw i lęków oraz poziomu własnej skuteczności. Wyższy poziom akceptacji choroby uzyskali badani w okresie remisji, przeżywający mniej obaw i lęków oraz przekonani o skutecznym radzeniu sobie z sytuacjami trudnymi i przeszkodami.

5 4. Poziom satysfakcji z życia badanych korelował z uogólnioną własną skutecznością i akceptacja choroby. Wyższy poziom satysfakcji z życia uzyskali badani z wyższym poziomem akceptacji choroby i przekonani o skutecznym radzeniu sobie z sytuacjami trudnymi i przeszkodami. 5. Poziom uogólnionej własnej skuteczności badanych korelował z akceptacją choroby, satysfakcja życia, płcią i czasem trwania choroby. Wyższy poziom uogólnionej skuteczności uzyskali badani z wyższym poziomem akceptacji choroby i osiągający lepszą satysfakcję z życia. Mężczyźni i osoby krócej chorujące prezentowały lepsze wyniki. 6. Czas chorowania, płeć i wiek badanych nie miały wpływu na funkcjonowanie psychospołeczne badanych. osoby z dłuższym czasem chorowania, mężczyźni i osoby do 50 roku życia miały wysoki poziom obaw i lęków, mniejsze przekonanie o skutecznym radzeniu sobie z sytuacjami trudnymi i przeszkodami oraz niższy poziom akceptacji choroby W przedstawionej mi do recenzji pracy, nie dostrzegłam istotnych błędów poza błędami literowymi i drobnymi błędami stylistycznymi (np. s. 2. Wyznaczniki funkcjonowania psychospołeczne chorych i inne). Ocena końcowa Rozprawa doktorska Pani mgr Wioletty Skowron dotyczy problemu ważnego poznawczo i praktycznie, niesie elementy oryginalności oraz naukowy wkład w dziedzinę pielęgniarstwa gastroenterologicznego i chirurgicznego w zakresie opieki nad chorym z WZJG. Rozprawa doktorska wskazuje na umiejętności organizacyjne i badawcze Doktorantki, dowodzi znajomości tematu i umiejętności rozwiązywania zagadnień naukowych. Rozprawa doktorska spełnia kryteria określone w stosownych przepisach (Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. nr 65, poz. 595 z późn. zm.). Na tej podstawie mam zaszczyt przedłożyć Wysokiej Radzie Wydziału Nauk o Zdrowiu, Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, wniosek o dopuszczenie Pani mgr Wioletty Skowron do kolejnego etapu przewodu doktorskiego. Bydgoszcz, Z poważaniem, prof. dr hab. med. Maria T. Szewczyk

Podobne dokumenty

Ocena akceptacji choroby u chorych na raka jelita grubego

Ocena akceptacji choroby u chorych na raka jelita grubego Cierzniakowska Katarzyna 1,2 Szewczyk Maria 1,3 Kozłowska Elżbieta 1,2 PopowAleksandra 1,2 1 Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego Collegium Medicumim.