Powierzchnia ogólna województwa lubuskiego wynosi km 2 co stanowi 4,5% powierzchni kraju. Pod wodami. Zabud. i zurban.

Transkrypt

1 Rolnictwo lubuskie Powierzchnia ogólna województwa lubuskiego wynosi km 2 co stanowi 4,5% powierzchni kraju. Udział w powierzch Dane szczegółowe w hektarach dla 2010 roku zawiera poniższa tabela Pow. ogółem Użytki rolne Leśne i zadrzew. Pod wodami Zabud. i zurban. Użytki Ekologicz Nieużytki Różne Polska Lubuskie woj/kraj 4,47% 3,02% 7,51% 3,86% 3,87% 7,98% 3,65% 7,15% Poniżej zamieszczone wykresy przedstawiają sposób wykorzystania powierzchni ogólnej dla kraju i województwa lubuskiego. Polska - pow ierzchnia geodezyjna w g kierunków w ykorzystania gruntów w hektarach w 2010 r Zurbanizow.; ; 4,96% Ekologiczne; 34372; 0,11% Nieużytki; ; 1,54% Różne; 99801; 0,32% Wody; ; 2,05% Leśne; ; 30,48% UR; ; 60,54% 1

2 Lubuskie - powierzchnia geodezyjna wg kierunków wykorzystania gruntów w hektarach w 2010 r. Zurbanizow.; 60038; 4,29% Wody; 24727; 1,77% Ekologiczne; 2743; 0,20% Nieużytki; 17576; 1,26% Różne; 7133; 0,51% UR; ; 40,82% Leśne; ; 51,15% Udział gruntów leśnych i zadrzewionych wynoszący 51,15 % w powierzchni ogólnej województwa należy do najwyższych w kraju. Wyższy od średniej dla kraju jest także udział trwałych użytków zielonych (łąki trwałe i pastwiska trwałe) w strukturze użytków rolnych. Wykorzystanie użytków rolnych dla kraju i województwa lubuskiego przedstawiają poniższe wykresy. 2

3 Polska - struktura użytków rolnych w 2010 r w ha UR zab.; ; 2,80% Staw y; 70351; 0,37% Pastw iska; ; 8,65% Row y; ; 0,73% Łąki trw ałe; ; 12,11% Sady; ; 1,54% Grunty orne; ; 73,79% Lubuskie - struktura użytków rolnych w 2010 r w ha UR zab.; 14499; 2,54% Pastw iska; 36252; 6,35% Staw y; 3594; 0,63% Row y; 6015; 1,05% Łąki trw ałe; ; 17,76% Sady; 2826; 0,49% Grunty orne; ; 71,17% 3

4 zł Gęstość zaludnienia w województwie lubuskim to 72 osoby na 1 km 2 (średnia dla w kraju 122 osoby /km 2 ) w tym 27 osób na 1km 2 na terenach wiejskich. Produkt krajowy brutto na mieszkańca w województwie lubuskim odbiega od średniej dla kraju, osiąga około 85% średniej, w kolejnych latach przedstawiał się następująco. Produkt Krajowy Brutto na 1 mieszkańca w zł rok Polska Lubuskie Przydatność rolniczą gleb województwa lubuskiego charakteryzuje niski udział gleb dobrych (klasy I i II) - 0,37 %, gleby średnie (klasy III i IV) - 56,85% i gleby słabe (klasy V i VI) - 42,78 %. Duży udział gleb słabych zmniejsza rolniczą przydatność użytków rolnych co znajduje swoje odzwierciedlenie w cenach płaconych przez rolników kupujących użytki rolne. 4

5 ŚREDNIE GENY GRUNTÓW WG GUS Lubuskie Polska Mimo, że ceny płacone za 1 hektar użytków rolnych systematycznie wzrastają to wyraźna dysproporcja w porównaniu do średniej płaconej w kraju pozostaje na niezmienionym poziomie (na podstawie danych GUS). Średnie ceny użytków rolnych 25000, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,00 0,00 I kw 2010 II kw 2010 III kw 2010 IV kw 2010 I kw 2011 II kw 2011 III kw 2011 IV kw 2011 Kraj Lubuskie Charakterystyczną cechą rolnictwa lubuskiego jest stosunkowo duża powierzchnia gospodarstw rolnych, niski odsetek zatrudnionych w rolnictwie, oraz ukierunkowanie na produkcję roślinną, w tym głównie uprawę zbóż i rzepaku. Według danych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa średnia wielkość powierzchni gruntów rolnych gospodarstw korzystających z płatności w ramach 5

6 systemów wsparcia bezpośredniego stopniowo wzrasta i dla województwa lubuskiego w kolejnych latach przedstawia się następująco: Średnia wielkość powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie rolnym wg danych ARiMR 25 19,34 19,67 20,11 20,32 20, ,91 10,02 10,15 10,23 10, Kraj Lubuskie Średnia powierzchnia 20,82 ha gruntów rolnych gospodarstwa rolnego w województwie lubuskim za 2011 rok wg danych ARiMR plasuje województwo lubuskie na trzecim miejscu w kraju po woj. zachodniopomorskim i warmińsko-mazurskim Powierzchnia ha gruntów rolnych w gospodarstwach rolnych w województwach w 2011 roku wg ARiMR Woj. dolnośląskie 16,01 15,04 Woj. kujawsko-pomorskie Woj. lubelskie 7,46 Woj. lubuskie 20,82 Woj.łódzkie 7,49 Woj. małopolskie 3,86 Woj. mazowieckie 8,52 Woj. opolskie 18,00 Woj. podkarpackie 4,54 Woj. podlaskie 12,22 Woj. pomorskie 19,00 Woj. śląskie 7,01 Woj. świętokrzyskie 5,49 Woj. warmińsko-mazurskie 23,07 Woj. wielkopolskie 13,47 Woj. zachodniopomorskie 30,70 Taka sytuacja utrzymuje się od wielu lat i przedstawi się następująco: 6

7 Powierzchnia ha gruntów rolnych w gospodarstwach rolnych w województwach w 2010 roku wg ARiMR ,72 15,01 7,40 20,32 7,42 3,83 8,44 17,83 4,47 12,11 18,84 6,83 5,42 22,95 13,43 30,30 Woj. dolnośląskie Woj. kujawsko-pomorskie Woj. lubelskie Woj. lubuskie Woj.łódzkie Woj. małopolskie Woj. mazowieckie Woj. opolskie Woj. podkarpackie Woj. podlaskie Woj. pomorskie Woj. śląskie Woj. świętokrzyskie Woj. warmińsko-mazurskie Woj. wielkopolskie Woj. zachodniopomorskie Powierzchniaha gruntów rolnych w gospodarstwach rolnych w województwach w 2009 roku wh ARiMR , ,52 14,94 20,11 17,71 12,05 18,82 22,95 13, ,40 7,41 3,80 8,44 4,46 6,71 5,39 0 Woj. dolnośląskie Woj. kujawsko-pomorskie Woj. lubelskie Woj. lubuskie Woj.łódzkie Woj. małopolskie Woj. mazowieckie Woj. opolskie Woj. podkarpackie Woj. podlaskie Woj. pomorskie Woj. śląskie Woj. świętokrzyskie Woj. warmińsko-mazurskie Woj. wielkopolskie Woj. zachodniopomorskie Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wypływają inne liczby, wg Powszechnego Spisu Rolnego przeprowadzonego w 2010 roku w woj. lubuskim były gospodarstwa, w tym o powierzchni powyżej 1 hektara co stanowi 54,72% ogółu gospodarstw natomiast 45,28 % stanowią gospodarstwa o powierzchni do 1 hektara które nie uczestniczą w systemie dopłat bezpośrednich. Dane dotyczące ilości gospodarstw i udziału procentowego wykresy przedstawiają poniższe 7

8 Ilość gospodarstw wg powierzchni w woj. lubuskim wg PSR 2010 r. (dane GUS) do 1 ha ha 2-3 ha 3-4 ha 4-5 ha 5-7 ha 7-10 ha ha ha ha ha 1426 >50 ha Ilość gospodarstw wg powierzchni w woj. Lubuskim (dane GUS PSR 2010 r.) ha; 1191; 2,77% ha; 2234; 5,20% ha; 1188; 2,76% ha; 890; 2,07% >50 ha; 1426; 3,32% 7-10 ha; 2247; 5,23% 5-7 ha; 2072; 4,82% do 1 ha; 19456; 45,28% 4-5 ha; 1443; 3,36% 3-4 ha; 1967; 4,58% 2-3 ha; 3307; 7,70% 1-2 ha; 5551; 12,92% 8

9 Ilość gospodarstw o powierzchni powyżej 1 ha w woj. Lubuskim wg spisu rolnego 2010 r ha; 890; 3,78% > 50 ha; 1426; 6,06% ha; 1188; 5,05% ha; 3425; 14,56% 1-5 ha; 12268; 52,17% 5-10 ha; 4319; 18,37% O płatności bezpośrednie rolnicy posiadający gospodarstwa rolne o powierzchni powyżej 1 hektara ubiegają się od 2004 roku, spada ilość wniosków o płatności bezpośrednie składanych zarówno przez rolników naszego województwa jak i kraju wyraźny trend obrazują wykresy zamieszczone poniżej. Lubuskie - liczba wniosków o płatności bezpośrednie złożonych do ARiMR Lubuskie 9

10 Kraj - liczba wniosków o płatności bezposrednie złożonych do ARiMR Kraj Mimo niskiej jakości gleb rolnicy województwa lubuskiego użytkują posiadane użytki rolne i osiągają niezbyt odbiegające od średniej dla kraju wyniki produkcyjne Ta korzystna cecha tj. duża powierzchnia gospodarstw rolnych w naszym województwie daje możliwość specjalizacji produkcji, optymalnego wykorzystania posiadanego parku maszynowego i zasobów pracy ludzkiej. Osiągane przychody pozwalają na finansowanie środków do produkcji rolnej ( materiału siewnego i sadzeniakowego, nawozów mineralnych, środków ochrony roślin) oraz maszyn i urządzeń rolniczych na poziomie umożliwiającym konkurowanie z innymi gospodarstwami rolnymi w kraju i Unii Europejskiej. Korzystna struktura obszarowa gospodarstw rolnych przyczynia się do zanikania barier rozwojowych, pozwala na koncentrację środków produkcji i osiąganie dochodów. W ciągu najbliższych lat pozycja producentów rolnych województwa lubuskiego może osiągać coraz większe znaczenie. Rolnictwo województwa ma możliwość przenoszenia 10

11 wzorców z gospodarstw rolnych wielkoobszarowych krajów członkowskich Unii Europejskiej. łąki trwałe; 82436; 16,76% ogrody; 1365; 0,28% Użytkowanie UR w gospodarstwach rolnych w woj. lubuskim w 2011 r. pastwiska trwałe ; 27414; 5,57% pozostałe; 21955; 4,46% uprawy trwa łe; 7220; 1,47% grunty ugorowane; 26850; 5,46% pod zasiewami; ; 66,00% 11

12 Powierzchnia zasiewów w ha w woj.lubuskim w 2011 r. przemysłow e; 41412; 12,76% ziemniaki; 8077; 2,49% pastewne; 25445; 7,84% pozostałe; 8992; 2,77% strączkowe jadalne; 590; 0,18% zboża; ; 73,97% Średnie plony uzyskane w 2010 r w dt z ha ,7 63, ,1 33,1 23,6 22,1 0 zbóż podstawowych kukurydzy rzepaku i rzepiku Średnie plony w dt w 2010 r Polska Średnie plony w dt w 2010 r lubuskie 12

13 Zużycie nawozów w czystym składniku w kg na 1 ha UR w dobrej kulturze w roku 2010/ NPK; 132,2 NPK; 121, CaO; 38,4 CaO; 33,4 0 Polska Lubuskie NPK CaO 13

14 Obsada w sztukach na 100 ha UR trzoda chlewna; 98, bydło; 37,2 trzoda chlewna; 36, bydło; 15, Polska Lubuskie bydło trzoda chlewna przeciętny udój mleka w litrach od 1 krowy w 2010 roku Polska Lubuskie Polska Lubuskie 14

15 produkcja żywca rzeźnego w kg na 1 ha UR w 2010 r 252, , Polska Lubuskie Polska Lubuskie Systematycznie wzrasta liczba gospodarstw ekologicznych, z danych opublikowanych przez Główny Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych wynika że w roku 2010 w województwie lubuskim produkcję rolniczą metodami ekologicznymi prowadziło 839 gospodarstw (zestawienie przedstawia poniższa tabela). Województwo Powierzchnia upraw rolnych [ha] Liczba ekologicznych gospodarstw rolnych Liczba przetwórni ekologicznych Średnia powierzchnia gospodarstwa ekologicznego w ha dolnośląskie , ,88 kujawsko-pomorskie 7 661, ,53 lubelskie , ,27 lubuskie , ,36 łódzkie 7 656, ,56 małopolskie , ,58 mazowieckie , ,23 opolskie 2 724, ,82 podkarpackie , ,02 podlaskie , ,93 pomorskie , ,92 śląskie 4 443, ,29 świętokrzyskie , ,58 warmińsko-mazurskie , ,55 wielkopolskie , ,63 zachodniopomorskie , ,90 Razem , ,74 15

16 Kolejną korzystną cechą rolnictwa lubuskiego jest również ta związana z pracującymi bezpośrednio w rolnictwie W 2008 roku pracowało w nim osób, co w przeliczeniu na 100 ha użytków rolnych daje 4,8 osoby przy średniej 13 osób/100ha użytków rolnych w kraju. W roku 2007 PKB na mieszkańca w województwie lubuskim kształtował się na poziomie zł i w porównaniu do średniej dla Polski wynoszącej zł jest gorszym wynikiem o około 11 %, natomiast wydajność pracy mierzona wartością dodaną brutto na 1 pracującego według rodzajów działalności i województw przedstawia się następująco: 2007 Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo; rybactwo (w złotych) Polska Lubuskie W roku 2008 w ogólnej powierzchni zasiewów 325,2 tys. ha udział zbóż podstawowych wynosił 250,1 tys. ha, natomiast rzepaku i rzepiku 26 tys. ha, 11,8 tys. ha ziemniaków, buraki cukrowe 1,6 tys. ha, rośliny pastewne 20,9 tys. ha, warzywa gruntowe 5,2 tys. ha. Uzyskane plony w roku: zboża podstawowe (dt/ha) rzepak/rzepik (dt/ha) ziemniaki (dt/ha) ,3 26, ,1 34,5 191 Zarówno pogłowie zwierząt jak i produkcja mleka i mięsa są niższe od przeciętnych w kraju. W produkcji zwierzęcej w 2008 roku obsada bydła wynosiła 12,4 szt./100ha, trzody chlewnej 51,5 szt./100ha, owiec 0,9 szt. /100ha i koni 1,8 szt. /100ha, kozy 0,5 szt./100ha oraz drób kurzy 639,5 szt. /100ha. 16

17 Produkcja mleka na 1 ha UR wynosiła 268,1 l natomiast produkcja żywca rzeźnego na 1 ha wynosiła 193,3 kg. Sprzedaż produkcji roślinnej stanowi 42,6 % wartości ogólnej natomiast produkcji zwierzęcej 57,4%. Zużycie nawozów mineralnych (NPK) i nawozów wapniowych (CaO) (w przeliczeniu na czysty składnik) wg form własności w roku gospodarczym 2008/2009 i 2010/2011 Wyszczególnienie Ogółem (NPK) Azotowe (N) Fosforowe (P₂O₂) Potasowe (K₂O) Wapniowe (CaO) w tonach Ogółem Polska Lubuskie Sektor prywatny Polska Lubuskie w tym gospodarstwa indywidualne Polska Lubuskie Sektor publiczny Polska Lubuskie Źródło: Środki produkcji w rolnictwie w roku gospodarczym 2008/2009 Główny Urząd Statystyczny. Wyszczególnienie Ogółem (NPK) Azotowe (N) Fosforowe (P₂O₂) Potasowe (K₂O) Wapniowe (CaO) w tonach Ogółem Polska Lubuskie Sektor prywatny Polska Lubuskie w tym gospodarstwa indywidualne Polska Lubuskie Sektor publiczny Polska Lubuskie Źródło: Środki produkcji w rolnictwie w roku gospodarczym 2010/2011 GUS 17

18 W lubuskim, nadzieje rozwoju tego sektora można wiązać z najwyższą w kraju wydajnością krów mlecznych wśród bydła będącego pod oceną. Najważniejszą z nich jest wzrost wydajności mleka do 13 tys. litrów od 1 krowy (za 2008) w stadach będących w systemie kontroli użytkowości bydła mlecznego w kraju. Jest to najlepszy wynik oceny użytkowności krów pod względem wydajności w Polsce postrzegany zarazem jako jeden z największych postępów w rolnictwie. Pod względem jakościowym bydło ras mięsnych (Limousin, Charolais) również mieści się w czołówce krajowej, czego wyrazem jest zdobywanie przez lubuskich hodowców wielu tytułów championów i superchampionów na wystawach krajowych. Ubolewać należy, ze zarówno w bydle mlecznym jak i mięsnym obsada krów na 100 ha użytków rolnych (5,1 szt.) na tle kraju (16,6 szt.) jest niewielka. Ponieważ województwo lubuskie dysponuje znaczną ilością użytków zielonych celowe jest podejmowanie działań zachęcających rolników do chowu bydła aby jego ilość odpowiadała możliwościom paszowym naszych terenów, a w szczególności dotyczy to w niewielkim stopniu wykorzystanych trwałych użytków zielonych położonych zwartych kompleksach dolin rzecznych w naszym województwie. Podstawowym kierunkiem produkcji zwierzęcej regionu stała się produkcja drobiarska, która wyróżnia się na tle kraju pod względem ilościowym chowu i tuczu drobiu kurzego oraz indyków i stawia nasze województwo na czołowym miejscu w Polsce. W 2008 roku hodowano 1,8 mln szt. indyków. Tak znaczące ilości drobiu sprawiły, ze w regionie są zlokalizowane nowoczesne zakłady przetwórstwa mięsa drobiowego zlokalizowane m.in. w Świebodzinie, Sławie, Trzebiechowie i Nowej Soli a także zakłady związane z przemysłem paszowym. Produkcja z lubuskiego trafia na rynek krajowy, unijny oraz do państw WNP w ilości 8836 tys. ton w 2008 roku. Produkcja ekologiczna jest najbardziej dynamicznie rozwijającą się gałęzią polskiego rolnictwa, w ciągu ostatnich dwudziestu lat liczba gospodarstw wzrosła z 27 w roku 1990 r. do w 2008 r. natomiast powierzchnia upraw - w roku 2008 wynosiła ,2 ha. 18

19 Od kilku już lat rolnictwo ekologiczne stanowi obiekt zainteresowania rolników województwa lubuskiego. Pod koniec roku 2008 liczba gospodarstw ekologicznych w naszym regionie wynosiła 480, natomiast powierzchnia upraw ekologicznych ,5 ha. Dane te uplasowały region lubuski w pierwszej dziesiątce województw w skali kraju. Na uwagę zasługuje średnia wielkość gospodarstwa ekologicznego, która wynosi niemal 40 ha; blisko dwa razy więcej niż w gospodarstwie konwencjonalnym (ok. 20 ha). Gospodarstwa zajmujące się produkcją metodami ekologicznymi stanowią obecnie niewielki odsetek gospodarstw rolnych ale wraz ze wzrostem świadomości konsumentów wzrastać będzie znaczenie rolnictwa ekologicznego i zapewne ilość takich gospodarstw. Polska mimo dobrych warunków wyraźnie odstaje od średniego w UE udziału gospodarstw i areału objętego produkcją ekologiczną. Pożądanym kierunkiem zmian jest rozwój grup producentów rolnych zarówno skupiających producentów konwencjonalnych jak i ekologicznych. Wsparcie naukowobadawcze ze strony lubuskich uczelni wyższych może przyczynić się do rozwiązania wielu problemów dotyczących zarówno produkcji rolniczej jak i przetwórstwa rolnospożywczego. Sytuacja jest zróżnicowana w produkcji pasz, w przetwórstwie mięsa czerwonego i białego, w przemyśle mleczarskim, w przetwórstwie rolno-spożywczym Ważną rolę odgrywał będzie także system udzielania gwarancji kredytowych lokalnym producentom i przetwórcom. Region zielonogórski od dawna kojarzony jest z winiarstwem, w wielu regionach Polski Lubuskie jest postrzegane jako kolebka winiarstwa. Od kilku lat winiarstwo staje się coraz bardziej popularne powstają kolejne winnice. Do działań promocyjnych można zaliczyć powstanie Lubuskiego Szlaku Wina i Miodu, organizowanie drzwi otwartych w winnicach. Obecnie trwają prace nad opracowaniem koncepcji zagospodarowania winnicy w gminie Zabór powstałej na mocy porozumienia Stowarzyszenia Winiarzy, Agencji Nieruchomości Rolnych, Lokalnej Grupy Działania, Gminy Zabór oraz Samorządu Województwa Lubuskiego. 19

20 Istotne wyzwanie dla rolnictwa lubuskiego stanowi wprowadzona forma ochrony przyrody na obszarach Natura Przy zachowaniu ograniczeń dotyczących nawożenia, prowadzenia chowu i hodowli zwierząt, przechowywania odpadów czy też realizacji inwestycji należy wspierać działania mające na celu utrzymania rolniczej przestrzeni produkcyjnej na obszarach chronionych polegających między innymi na regulacji stosunków wodnych a także wspomagać również samorządy gmin, miast i gmin, w rozwoju niezbędnej infrastruktury dotyczącej gospodarki wodno-ściekowej i gospodarki odpadami, które muszą towarzyszyć przedsięwzięciom w samych gospodarstwach rolnych. Biorąc pod uwagę istniejące w województwie, niezbyt korzystne z punktu widzenia rolnictwa, uwarunkowania klimatyczne, hydrologiczne i glebowe, potrzeby melioracyjne użytków rolnych są bardzo duże. Świadczy o tym, między innymi, wysoki udział użytków rolnych w województwie wymagających zabiegów melioracyjnych, użytków położonych na glebach nadmiernie uwilgotnionych, okresowo podmokłych, jak i nadmiernie okresowo wysuszanych. Ocenia się, że w Lubuskim istnieje potrzeba odbudowy, polegającej na odtworzeniu sieci rowów melioracji szczegółowych oraz odbudowy i renowacji istniejących systemów drenarskich, a także urządzeń melioracyjnych na większości użytków rolnych i użytków zielonych. Waszkim w tym względzie przedsięwzięciem będzie realizacja programu Mała retencja wodna w Województwie Lubuskim przyczyniająca się do zwiększenia bezpieczeństwa przeciwpowodziowego i polepszająca warunki produkcyjne w rolnictwie oraz gospodarce leśnej. Należy brać pod uwagę fakt że na rozwój rolnictwa lubuskiego mają wpływ także uwarunkowania unijne i ogólnoświatowe. Unia Europejska podlega coraz silniejszej presji mającej na celu otwarcie rynków toteż w niedalekiej przyszłości rolnictwo lubuskie konkurować będzie nie tylko z producentami unijnymi. 20

21 Informacja nt. produkcji trzody chlewnej w województwie lubuskim. Występujący w ostatnich latach kryzys w sektorze trzody chlewnej spowodował drastyczny spadek pogłowia świń w województwie lubuskim. Z powodu dużych wahań cen oraz braku opłacalności i stabilizacji na rynku trzody chlewnej wielu rolników ograniczyło skalę chowu lub całkowicie zaprzestało produkcji żywca wieprzowego. W 2002 r. chowem świń w naszym województwie zajmowano się blisko 10 tys. gospodarstw a w 2010 r. trzodę chlewną utrzymywało już tylko 4,5 tys. podmiotów (spadek o 54,9%). Na ograniczanie chowu świń w województwie wskazuje także zmniejszająca się liczebność loch na chów, w tym loch prośnych. Podobnie jak w całym kraju również w naszym regionie wielu producentów żywca wieprzowego, w celu zmniejszenia ryzyka i kosztów produkcji, zrezygnowało w ostatnim okresie z prowadzenia produkcji w cyklu zamkniętym przechodząc na tucz otwarty, najczęściej na warunkach tuczu kontraktowego (w znacznej mierze w oparciu o prosięta lub warchlaki z importu). Zmiana sposobu tuczu spowodowała spadek zapotrzebowania na wysokiej jakości materiał hodowlany (loszki i knurki) oferowane przez rodzimych hodowców świń. Według wyników Powszechnego Spisu Rolnego z 2010 pogłowie trzody chlewnej (w por. do PSR z 2002r) spadło o 42,7%, w tym loch na chów o 49,5%. W okresie ostatnich 8 lat nastąpiła głęboka redukcja liczebności świń o 122,8 tyś. szt. Pogłowie trzody chlewnej wg PSR 2010 liczyło tylko 164,9 tyś. sztuk, w tym loch 14,7 tyś. W 2010r nasze województwo miało najmniejszy udział w krajowym pogłowiu trzody chlewnej 1,1% (w 2002 r. - 1,5%), dolnośląskie i podkarpackie - 2% (w 2002 r. - odpowiednio 3% i 2,1%). Na koniec 2011r. jak podaje GUS pogłowie świń w lubuskim wzrosło o 11,6%. Obsada trzody chlewnej na 100 ha gruntów ornych w województwie lubuskim jest również niska i w 2010 r. wynosiła 54,4 szt. (w 2002 r. 77,9 szt.) w dolnośląskim 40,2 szt., zachodniopomorskim 55,4 szt., a w Polsce 139,7 szt. (w 2002 r - 142,6 szt.). Obniżyła się również obsada loch z 7,9 szt. do 4,8 szt/100ha GO. Natomiast w 21

22 gospodarstwach, które nadal utrzymują świnie, obsada trzody chlewnej na 1 gospodarstwo zwiększyła się o 27,1%, wskazuje to na stopniową koncentrację produkcji. Wyniki PSR 2010 w woj. lubuskim wykazały, że gospodarstwa rolne o powierzchni użytków rolnych 1 ha i mniej utrzymywały tylko 0,6% pogłowia trzody chlewnej (w 2002 r.-1,3%), w pozostałych największe ilości trzody chlewnej rejestrowano w gospodarstwach o powierzchni użytków rolnych 100 ha i więcej (analogicznie jak w 2002 r.). W woj. lubuskim w 2010 r. w gospodarstwach indywidualnych utrzymywano 87,9% pogłowia świń (w 2002 r. - 81,3%). W 2010 r. na 1 gospodarstwo rolne przypadało: 3,8 szt. trzody chlewnej (w 2002 r. było 5,2 szt.), w Polsce w 2010 r. było to 6,7 szt. Opracowanie LODR - Dz. ekonomiki Luty 2012 r 22