I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE IM. B. PRUSA W ŻARACH SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

Transkrypt

1 I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE IM. B. PRUSA W ŻARACH SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

2 Podstawę prawną do wprowadzenia działań profilaktycznych w ramach Szkolnego Programu Profilaktyki stanowią: - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, art Konwencja o Prawach Dziecka, art. 3, art. 19, art Rozporządzenie MEN z dnia 28 sierpnia 2012r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych. - Rozporządzenie MEN z dnia 27 sierpnia 2012r. z późn. zm. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. - Rozporządzenie MEN z dnia 17 lutego 2012r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnym oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. - Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2013r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. - Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego, Program Ochrony Zdrowia Psychicznego. - Ustawa o wychowaniu w trzeźwości, Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. - Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii, Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii. - Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniom HIV WSTĘP Okres dojrzewania to czas, w którym młodzież jest szczególnie podatna na zakłócenia i podejmowanie zachowań ryzykownych, czyli działań zwiększających prawdopodobieństwo pojawienia się niekorzystnych psychologicznych, społecznych i zdrowotnych konsekwencji. Program szkolnej profilaktyki to ogół działań, chroniących młodzież przed zakłóceniami rozwoju i działań interwencyjnych w sytuacjach pojawiających się zagrożeń. Zadaniem szkolnej profilaktyki jest chronienie młodzieży przed zagrożeniami poprzez działania wychowawczo profilaktyczne, a także reagowanie w sytuacjach rozpoznania pierwszych prób zachowań ryzykownych poprzez odwołanie się do specjalistycznej pomocy.

3 CELEM GŁÓWNYM SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILATYKI JEST wykształcenie u uczniów umiejętności przewidywania zagrożeń, unikania ich, a gdy zaistnieją - zdolności radzenia sobie z trudną sytuacją, oraz postrzegania ciała i zdrowia jako wartości. CELE OGÓLNE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI 1. Zdiagnozowanie najistotniejszych potrzeb i zjawisk negatywnie postrzeganych przez uczniów oraz poznanie oczekiwań rodziców wobec szkoły. 2. Profilaktyka chorób cywilizacyjnych. 3. Stwarzanie uczniom bezpiecznych warunków pobytu w szkole i kształtowanie u nich umiejętności oceny sytuacji życiowych pod kątem bezpieczeństwa własnego i innych. 4. Włączanie rodziców do współpracy w działaniach szkoły na rzecz szeroko rozumianej profilaktyki. CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU Celem programu jest uruchomienie czynników chroniących młodzież przed zachowaniami ryzykownymi, czyli: budzenie zainteresowań, budowanie pozytywnego stosunku do szkoły, rozwijanie ciekawości poznawczej, uczenie radzenia sobie z emocjami, wsparcie w trudnych sytuacjach, opiekę nauczycieli, budowanie autorytetów, pomoc pozytywnej grupy rówieśniczej, rozwijanie potrzeby uprawiania różnych form aktywności ruchowej. Program zakłada systematyczne doskonalenie nauczycieli, wzmacniające ich umiejętności kontaktów interpersonalnych, oraz uświadamianie rodziców, jak również stałą współpracę z instytucjami wspierającymi działania szkoły.

4 ZAŁOŻENIA PROGRAMU Profilaktyka (rozumiana jako zapobieganie występowaniu niepożądanych procesów i zjawisk, określanych jako przejawy patologii życia społecznego i jako system działań wzmacniających lub podtrzymujących różne, pozytywne społecznie postawy uczniów w toku wychowania), realizowana jest podczas działalności edukacyjnej szkoły, tj. w ramach godzin wychowawczych i w postaci różnych odrębnych zajęć wychowawczych. Tworzenie Szkolnego Programu Profilaktyki zostało poprzedzone diagnozą potrzeb i problemów naszych uczniów. W oparciu o program powstaje plan profilaktyki do realizacji w danym roku szkolnym. GŁÓWNE ZAŁOŻENIA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI 1. Szkolny Program Profilaktyki, zmierzając do wspierania prawidłowego rozwoju uczniów, zgodnie z wizją i misją szkoły, ma za zadanie: wychowanie do wartości i podejmowania odpowiednich decyzji, wspieranie w sytuacjach trudnych, wzmacnianie mocnych stron osobowego rozwoju, budowanie poczucia wartości, kształcenie umiejętności komunikacyjnych, wzmacnianie więzi emocjonalnych w rodzinie, wypracowanie efektywnych sposobów radzenia sobie ze stresem. 2. Szkolny Program Profilaktyki obejmuje następujące obszary zachowań problemowych: agresja, wagary, stres szkolny, depresja uzależnienia (palenie papierosów, narkotyki, alkohol, multimedia), wczesna inicjacja seksualna. Działalność profilaktyczna szkoły pozostawać musi w ścisłym związku z działalnością profilaktyczną w środowisku lokalnym, ponieważ odgrywa ono ważną rolę w rozwijaniu osobowości ucznia, jest pomocne w kształtowaniu odpowiednich postaw moralnych i pomaga w przygotowaniu wychowanków do podejmowania właściwych wyborów życiowych.

5 Aby profilaktyka odniosła właściwy skutek, szkoła współpracuje z następującymi instytucjami: - placówki kulturalno-oświatowe (Żarski Dom Kultury, Miejska Biblioteka Publiczna i in.), - placówki oświatowo-opiekuńcze (Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Młodzieżowe Centrum Karier i in.), - wymiar sprawiedliwości (Komenda Powiatowa Policji, Sąd Rejonowy, kuratorzy). OCZEKIWANE EFEKTY DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH Budowanie właściwego systemu wartości (postawa być a nie mieć ). Wypracowanie pozytywnego obrazu własnej osoby. Rozwijanie umiejętności społecznych. Kształtowanie postaw asertywnych. Wyposażenie w wiedzę teoretyczną na temat uzależnień. Poznanie zasad skutecznego wychodzenia z agresji. Wykształcenie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Wyłonienie pozytywnych liderów przez rozwój wolontariatu. Wypracowanie nawyku samodzielnego uprawiania różnego rodzaju sportu.

6 I WSTĘPNA DIAGNOZA POTRZEB SZKOŁY Zadania Środki i formy realizacji Oczekiwane efekty Terminy Realizator 1. Uczeń w szkole i w klasie diagnozowanie środowiska. 2. Sondowanie opinii rodziców na temat ich oczekiwań wobec szkoły. 3. Ustalenie stopnia zagrożenia uzależnieniami (diagnoza stanu faktycznego). - anonimowa ankieta Moja nowa szkoła, Ja i moja klasa (ucz. kl. I), - anonimowa ankieta skierowana do uczniów klas, w których występują problemy wychowawcze, - testy socjometryczne, rozmowy z wychowawcą - ankieta skierowana do rodziców uczniów naszej szkoły - anonimowa ankieta skierowana do uczniów klas II - nazwanie problemów, występujących w szkole, w klasie, - przekazanie najważniejszych informacji wychowawcom i nauczycielom uczącym, - ustalenie wspólnej strategii działań zaradczych i profilaktycznych. - poznanie oczekiwań rodziców wobec działań wychowawczych i profilaktycznych szkoły - ocena stopnia zagrożenia uzależnieniami, - przekazanie wyników ankiet rodzicom. początek i koniec roku szkolnego w miarę potrzeb w miarę potrzeb wrzesień I semestr I semestr wychowawca, pedagog szkolny pedagog szkolny wychowawca wychowawca pedagog szkolny wychowawca

7 II PLAN REALIZACJI SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI A. Uzależnienie od alkoholu, narkotyków, papierosów Zagadnienia szczegółowe Środki i formy realizacji Oczekiwane efekty Termin Realizator 1. Dostarczenie informacji o mechanizmach i następstwach sięgania po używki w młodym wieku. cały rok 2. Uczenie konstruktywnego odmawiania. - dyskusje na lekcji wychowawczej, - filmy, plansze, ulotki, - spotkania z ludźmi, którzy wyszli z nałogów, -konkurs na plakat antyalkoholowy, antynikotynowy i antynarkotykowy, -kształtowanie trzeźwych obyczajów poprzez dostarczenie asertywnych wzorców oraz ukazywanie atrakcyjności zdrowego stylu życia. - dyskusja na lekcji wychowawczej, - zebrania z rodzicami, - spotkanie z pedagogiem z Poradni Psychologiczno Pedagogicznej. - uczeń zna konsekwencje wczesnego rozpoczynania picia alkoholu, zaczynania zażywania narkotyków i palenia papierosów, - uczeń zdaje sobie sprawę z tego, że uzależnienia powodują szkody emocjonalne, edukacyjne, zdrowotne i prawne. - kształtowanie postawy asertywnej, - nabywanie umiejętności odpierania presji. cały rok - pedagog szkolny, - rodzice. - pedagog szkolny.

8 3.Udzielanie pomocy młodzieży pochodzącej z rodzin alkoholików i narkomanów. 4. Program edukacyjnoprofilaktyczny dotyczący uzależnień (program innowacyjny) - zgromadzenie informacji o rodzinach dysfunkcyjnych, - stały kontakt z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, - pomoc uczniom w rozwijaniu pozytywnego postrzegania siebie, swoich możliwości i zdolności, - umacnianie rodziny w jej prawidłowym funkcjonowaniu poprzez naprawę i ochronę więzi emocjonalnych, - zachęcanie do współpracy rodziców, - indywidualna praca z uczniem, - ukazanie potrzeby kontaktu z zaufanym dorosłym w sytuacjach zagrożenia uzależnieniem (własnym lub innych osób) - współpraca z Miejską Komisją ds. Przeciwdziałania Alkoholizmowi. - kontrole czystości szkoły przez policjanta i psa tropiącego, - plakaty, ulotki, - zebrania z rodzicami. - nawiązanie efektywnej współpracy z uczniem i jego rodzicami, - efektywne rozwiązywanie przez ucznia problemów, - prawidłowe pełnienie funkcji wychowawczych przez rodzinę, - uczeń rozpoznaje, wyraża i akceptuje uczucia, - uczeń radzi sobie z sytuacjami trudnymi, - uczeń i jego rodzina modyfikują niepożądane zachowania bez stosowania przemocy. - uczeń zna mechanizm uzależnień, - poznaje przepisy prawne dotyczące posiadania i zażywania środków odurzających w miarę potrzeb cały rok - pedagog szkolny, - rodzice. - Wydział Prewencji KPP, pedagog - rodzice.

9 B. Stres Zadania szczegółowe Środki i formy realizacji Oczekiwane efekty Realizator 1. Zapoznanie z mechanizmami powstawania stresu. - rozmowa na lekcji wychowawczej, - tablica informacyjna. - wzrost wiedzy na temat istoty stresu, jego objawów i uwarunkowań. 2. Kształtowanie umiejętności radzenia sobie ze stresem. - zajęcia warsztatowe o tematyce związanej ze stresem, - tworzenie grup wsparcia w miarę potrzeb, - praca rzecznika praw ucznia, - opieka pedagogiczna, - pomoc poradni. - ukształtowanie umiejętności zapobiegania negatywnym skutkom stresu i redukowania napięcia emocjonalnego, - kształtowanie aktywnej i odpowiedzialnej postawy wobec zdrowia własnego i kolegów, - rozwiązywanie konkretnych problemów. - samorząd szkolny. - wychowawca - samorząd klasy, - rzecznik praw ucznia, - pedagog szkolny.

10 C. Agresja, przemoc Zadania szczegółowe Środki i formy realizacji Oczekiwane efekty Realizator 1. Praca z uczniem wdrażanie działań przeciw przemocy (realizacja programu innowacyjnego). 2. Praca z nauczycielem. 3. Edukowanie rodziców. - praca w grupach (zabawy integracyjne, drama, burza mózgów, ćwiczenia relaksacyjne, miniwykłady) - wypełnianie ankiet i kwestionariuszy, - trening asertywności, - zapoznanie z funkcjonowaniem Niebieskiej Linii - warsztaty tematyczne, - szkolenia na posiedzeniach rady pedagogicznej. - przeprowadzanie ankiet i wywiadów wśród rodziców, - spotkania w czasie zebrań z rodzicami, - zajęcia edukacyjno-warsztatowe wg potrzeb - uczeń zna przyczyny i skutki zachowań agresywnych, - uczeń rozpoznaje objawy agresji, - uczeń zna uczucia ofiary i agresora, - uczeń zna techniki relaksacji, - uczeń wie, gdzie szukać pomocy i jak obronić się w sytuacji zagrożenia. - doskonalenie umiejętności komunikacji interpersonalnej, - objęcie opieką uczniów, będących przedmiotem działań agresywnych. - rodzice znają zagrożenia, wynikające z rozwijającej się wśród młodzieży agresji, - umiejętność reagowania na takie zachowania, - współpraca rodziców ze szkołą w przeciwdziałaniu agresji. - pedagog, - wychowawca. - dyrektor, - pedagog. - pedagog, - wychowawca.

11 D. Wagary Zadania szczegółowe Środki i formy realizacji Oczekiwane efekty Realizator 1. Wspieranie i rozwijanie zainteresowań uczniów, zaangażowanie ich - spotkania z pedagogiem i psychologiem, - poznawanie i doskonalenie technik uczenia się, - praca w kółkach zainteresowań, - uświadomienie zagrożeń występujących podczas wagarów, - wyrobienie nawyku rezygnacji z wagarów, - skierowanie aktywności ucznia na pozytywny tor - nauczyciele poszczególnych przedmiotów, - opiekun samorządu uczniowskiego. w sprawy szkoły. - angażowanie uczniów do pracy przy - wyrobienie odpowiedzialności za sprawy szkolnych przedsięwzięciach. szkolne, 2. Eliminacja lęków szkolnych. 3. Edukowanie rodziców. 4. Podjęcie współpracy z policją i strażą miejską. - przestrzeganie zapisów WSO, - zapis w WSO, dotyczący poprawy ocen dla uczniów, będących na sprawdzianach. - spotkania w czasie zebrań z rodzicami. - patrole służb na terenie przylegającym do szkoły. - rozwijanie więzi ze szkołą. - korzystniejszy system motywacji do rezygnacji z wagarów. - uświadomienie zagrożeń, - współpraca rodziców i szkoły w przeciwdziałaniu wagarom. - wychowawcy, - rada pedagogiczna. wychowawcy, pedagog, rada pedagogiczna - informacja na temat wagarujących uczniów. - pedagog, - wychowawca.

12 E. Zdrowy styl życia Zadania szczegółowe Środki i formy realizacji Oczekiwane efekty Termin Realizator 1. Promocja zdrowego i racjonalnego trybu życia (anoreksja, bulimia, otyłość zagrożenie dla zdrowia). 2. Profilaktyka AIDS i innych chorób przenoszonych drogą płciową. 3. Profilaktyka chorób nowotworowych. 4. Profilaktyka chorób krążenia Tydzień dla serca. 5. Profilaktyka postaw ciała. 6. Brak aktywności ruchowej i wysiłku fizycznego przyczyną wielu schorzeń. 7. Program kampanii społecznej Znamię? Znam je! -prelekcja o zasadach racjonalnego odżywiania, - spotkania z psychiatrą lub psychologiem, - plakaty, - gimnastyka jako sposób na odchudzanie, - prelekcje, - plakaty, ulotki, - konkurs wiedzy o AIDS, - spotkania z ginekologiem, - wizyty w Poradni K. - prelekcje, - ulotki, plakaty, - ćwiczenie z fantomem piersi. - gazetka, - pomiar ciśnienia tętniczego, - uświadomienie mechanizmu zachorowania na anoreksję lub bulimię, - zwiększenie poczucia własnej wartości, - umiejętność zdrowego odchudzania się - uczeń wie, w jaki sposób ustrzec się zarażenia wirusem HIV. - wyrobienie nawyku regularnej samokontroli piersi. - upowszechnienie wiedzy o przyczynach chorób układu krążenia. - pomiar poziomu cukru. - ćwiczenia na lekcjach WF. -kształtowanie prawidłowej postawy ciała, - wyrabianie nawyku przyjmowania prawidłowej postawy. - ćwiczenia na lekcjach WF, - turystyka, - zajęcia USK i pozalekcyjne. -film, -quiz, plakat - wypracowanie nawyku uprawiania sportu i uczestnictwa w turystyce. -kontrolowanie i rozpoznawanie znamion maj-czerwiec grudzień, maj październik wrzesieńpaździernik cały rok cały rok kwiecień-maj - pielęgniarka, - nauczyciele biologii. - pielęgniarka, - nauczyciele biologii. - pielęgniarka, - opiekun SK PCK. - pielęgniarka, - nauczyciele WF, - wychowawca. - nauczyciele WF. - nauczyciele WF, - opiekun SKKT, - opiekun sekcji UKS Prus -pielęgniarka

13 F. Wczesna inicjacja seksualna Zadania szczegółowe Środki i formy realizacji Oczekiwane efekty Realizator 1. Przekazanie wiedzy o mechanizmach i następstwach wczesnej aktywności seksualnej; zagadnienia związane z antykoncepcją. - mini wykłady, - plansze, ulotki, naklejki, - filmy edukacyjne. - zmiana postaw i zachowań młodzieży. - pielęgniarka szkolna, - wychowawcy. 2. Rozwijanie akceptacji dojrzewania i rozwoju, problemy z tym związane. 3. Praca z młodzieżą zagrożoną i zaniedbaną wychowawczo. 4. Indywidualna pomoc w rozwiązywaniu konkretnych sytuacji kryzysowych (choroba, ciąża). 5. Edukowanie rodziców i zaangażowanie ich do współpracy. - ćwiczenia i gry psychologiczne, - scenki, warsztaty i psychodramy, - rozmowy indywidualne, -pomoc w wycofaniu się z zachowań ryzykownych (m. in. przez przedstawienie atrakcyjnych propozycji spędzania czasu kluby sportowe, koła zainteresowań, zespoły artystyczne). - skontaktowanie ucznia z lekarzem lub psychologiem. - pogadanki na zebraniach z rodzicami, -mini wykłady (np. cykl spotkań z psychologiem). - wzmocnienie poczucia własnej wartości, - podejmowanie dojrzałych i odpowiedzialnych decyzji, - zachowania asertywne. - uzyskanie dodatkowych informacji o uczniach, - uzyskanie wskazówek do dalszej pracy profilaktycznej. - pracownik Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej. -pedagog szkolny, -nauczyciele. - uczeń otrzyma fachową pomoc od specjalisty. - pedagog szkolny, - pielęgniarka. - rodzice są świadomi odpowiedzialności za edukację psychoseksualną swoich dzieci, - rodzice akceptują działania profilaktycznowychowawcze szkoły. - pedagog szkolny.

14 G. Sekty i psychomanipulacja Zadania szczegółowe Środki i formy realizacji Oczekiwane efekty Realizator 1. Upowszechnianie informacji o sektach. 2. Edukowanie rodziców. - opracowanie tablicy informacyjnej na temat zagrożeń ze strony sekt oraz miejsc, w których istnieje możliwość uzyskania pomocy, - upowszechnianie literatury (książki, czasopisma, ulotki, broszury) i materiałów audiowizualnych, - warsztaty, - programy edukacyjne. - ulotki informacyjne, - spotkania z rodzicami. - umiejętność rozpoznawania rzeczywistych zagrożeń, - wiedza o sposobach radzenia sobie w zaistniałych przypadkach i przeciwdziałania im. - uświadomienie zagrożeń, - wiedza o sposobach werbowania do grup psychomanipulacyjnych, o skutkach manipulacji, przyczynach przystępowania przez młodzież do takich grup, - przekazanie informacji dotyczących sposobów rozpoznawania problemów, przeciwdziałania im i radzenia sobie w zaistniałych przypadkach. - policja, - pedagog szkolny, - pracownicy poradni. - pedagog szkolny, - pracownicy poradni.

15 III PROCEDURA EWALUACJI 1. Cele: a) Ewaluacja kształtująca: - uzyskanie informacji o przebiegu realizacji Szkolnego Programu Profilaktyki, - poznanie ewentualnych trudności i braków, występujących w trakcie realizacji programu, - określenie nastawienia uczestników (uczniów, nauczycieli i rodziców) do realizacji programu. b) Ewaluacja końcowa: - dokonanie oceny wiedzy i umiejętności nabytych przez uczestników Szkolnego Programu Profilaktyki, - uzyskanie od uczestników (uczniów, nauczycieli i rodziców) opinii o wartości realizowanego programu, - zespół ds. wychowawczo profilaktycznych przedstawia sprawozdanie z realizacji programu: nauczycielom podczas podsumowującej rady pedagogicznej, a wychowawcy uczniom na ostatniej lekcji wychowawczej i rodzicom na ostatnim zebraniu. 2. Kryteria: a) Kryterium zgodności: - zgodność efektów programu z założonymi celami, - zgodność celów programu z potrzebami adresatów programu, środowiska lokalnego itp., - zgodność wiedzy i umiejętności nabytych przez uczestników programu z zaplanowanymi. b) Kryterium efektywności: - zmniejszenie ilości niewłaściwych, ryzykownych zachowań u młodzieży, - poprawa klimatu panującego w szkole (w zakresie przewidzianym programem), - wzrost kompetencji wychowawczych u nauczycieli i rodziców.

16 3. Przez cały czas realizacji Szkolnego Programu Profilaktyki należy prowadzić monitoring podjętych działań, co powinno prowadzić do modyfikacji programu. 4. Metody zbierania informacji: a) Metody bezpośrednie: - obserwacja, analiza dokumentów szkolnych, osiągnięć uczniów, wywiady, itp. b) Metody pośrednie: - badania kwestionariuszowe: ankiety, kwestionariusze badania postaw, techniki socjometryczne, wypracowania uczniów, sondaże itp. 5. Opracowanie i prezentacja wyników badań: - na radzie pedagogicznej, - na lekcji wychowawczej, - na zebraniu z rodzicami. Tekst został zmodyfikowany r. przez zespół ds. wychowawczo profilaktycznych.