Ekonomiczne i organizacyjne zagadnienia usługowego wykonawstwa prac leśnych. Puszczykowo, 8 czerwca 2011r.

Transkrypt

1 Ekonomiczne i organizacyjne zagadnienia usługowego wykonawstwa prac leśnych. Puszczykowo, 8 czerwca 2011r.

2 R D L P P O Z N A Ń RDLP SZCZECIN Barlinek BARLINEK Drawieński PN BIERZWNIK Bierzwnik Głusko GŁUSKO ADMINISTRACJA LEŚNA NA TERENIE WOJEWÓDZTWA DĘBNO RÓśAŃSKO Dębno RóŜańsko BOGDANIEC Bogdaniec KŁODAWA Kłodawa Gorzów Wlkp. STRZELCE KRAJEŃSKIE SMOLARZ Strzelce Krajeńskie Kleśno KARWIN Drezdenko RDLP PIŁA PN Ujście Warty LUBNIEWICE Skwierzyna SKWIERZYNA OŚNO LUBUSKIE Lubniewice RZEPIN GUBIN Rzepin CYBINKA Gubin Cybinka Lubsko LUBSKO Ośno Lubuskie Brzózka TORZYM Torzym KROSNO Osiecznica Sulęcin BRZÓZKA SULĘCIN KRZYSTKOWICE ZIELONA GÓRA Zielona Góra MIĘDZYRZECZ TRZCIEL Trzciel ŚWIEBODZIN Świebodzin BYTNICA Bytnica RDLP ZIELONA GÓRA Nowogród Bobrz ański Wilkanowo Przysiółek Rybno Międzyrzecz SULECHÓW Zielona Góra Nowa Sól NOWA SÓL BABIMOST Sulechów PRZYTOK MIĘDZYCHÓD BOLEWICE Babimost Międzychód Bolewice Wolsztyn SŁAWA ŚLĄSKA RDLP POZNAŃ WOLSZTYN Sława Włoszakowice WŁOSZAKOWICE śary LIPINKI Wymiarki WYMIARKI śagań śagań Świętosz ów ŚWIĘTOSZÓW SZPROTAWA Szprotawa Przemków PRZEMKÓW GŁOGÓW Głogów RDLP WROCŁAW 2

3 Ogólna charakterystyka stanu lasu Łączna powierzchnia gruntów w zarządzie 20 nadleśnictw Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Zielonej Górze wynosi ponad 453 tys. ha z tego lasy: ha ha Lesistość (z wyłączeniem lasów obcych) 49.7 % w roku 2010 Przeciętna zasobność 210 m3/ha Przeciętny wiek 55 lata 3

4 4 Siedliska Zielona Góra Bśw 51.4% BMśw 25.1% OlJ 0.7% Lł 1.3% Lśw 2.3% LMb 0.1% LMw 2.5% LMśw 7.4% BMb 0.0% BMw 4.3% Ol 0.9% Lw 1.0% Bs 1.7% Bw 1.1% Bb 0.0% Siedliska Lasy Państwowe Bśw 26.0% BMśw 24.8% Bb 0.2% Bw 1.3% OlG 0.0% LłG 0.0% Bs 0.7% LG 4.4% LMG 1.8% BMG 0.6% BbG 0.0% BWG 0.0% BG 0.1% Lw 1.4% Ol 2.0% Lw yŝ 2.7% LMw yŝ 1.4% BMw 4.6% BMb 0.4% LMśw 15.0% LMw 2.8% LMb 0.4% Lśw 8.2% BMw yŝ 0.2% Lł 0.4% OlJ 0.7%

5 Udział gatunków panujących % Zielona Góra Lasy Państwowe WZ, JS WB SO, MD SW JD, DG BK DB,KL,JW GB BRZ OL TP, LP OS 5

6 6

7 Struktura własnościowa lasów w Województwie Lubuskim Gorzów Wlkp. Lesistość województwa wynosi 48,7% i jest największa w Polsce. Zielona Góra 7

8 Proces tzw. Prywatyzacji. W Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Zielonej Górze rozpoczął się na większą skalę w roku Wszyscy byli pracownicy LP znaleźli zatrudnienie w prywatnych przedsiębiorstwach, niektórzy z nich stali się właścicielami zakładów, inni pracownikami. W roku 1997, firm świadczących usługi na rzecz RDLP w Zielonej Górze, było około 800. Były to najczęściej firmy jednoosobowe, bez kapitału i odpowiedniego zaplecza technicznego. WyposaŜenie: pilarki, konie i lekkie ciągniki rolnicze. W nową rzeczywistość gospodarczą właściciele firm i ich pracownicy weszli nieprzygotowani i bez odpowiedniej wiedzy ekonomicznej.

9 Stowarzyszenie Przedsiębiorców Leśnych. Na terenie RDLP w Zielonej Górze działa Stowarzyszenie Przedsiębiorców Leśnych. Inicjatorem jego powstania była dyrekcja zielonogórska, a zebranie załoŝycielskie odbyło się w dniach października 1997 r. w Ośrodku Wypoczynkowym w Łagowie Lubuskim. Stowarzyszenie reprezentuje sektor usług leśnych w uzgodnieniach, negocjacjach i ustaleniach pomiędzy Lasami Państwowymi a prywatnymi usługodawcami.

10 Akty wewnętrzne mające istotne znaczenie dla wspierania rozwoju usługowego wykonawstwa zadań gospodarczych w LP. Między innymi istotną rolę odegrały: Zarządzenie Nr 36 dyrektora generalnego LP z 16 maja 2002 r. Uregulowania wprowadzone tym zarządzeniem określały rolę i zadania Lasów Państwowych w rozwoju firm usługowych (zakładów usług leśnych). 17 grudnia 2002 roku powołano Stałą Komisję do spraw współpracy z Przedsiębiorcami Leśnymi. Komisja stanowi zespołem opiniująco - doradczym dyrektora w sprawach kreowania i wspomagania usługowego wykonawstwa prac leśnych w nadleśnictwach,

11 Akty wewnętrzne cd. Drugi wewnętrzny akt LP: Zarządzenie Nr 79/36A dyrektora generalnego LP z 14 grudnia 2004 r., które uwzględniało uregulowania Prawa zamówień publicznych było formą aktualizacji tracącego moc zarządzenia nr 36.

12 Rozwój sektora usługowego wspieranie sektora UL. W ramach funkcjonującego prawa leśnego oraz przepisów ogólnie obowiązujących, Lasy Państwowe sięgały do róŝnych form uczestnictwa w stymulowaniu rozwoju sektora usług leśnych. W ramach przedsięwzięć wspólnych zapoczątkowano w roku 1997 wspieranie finansowe zakładów usług leśnych środkami funduszu leśnego. Pieniądze te miały być przeznaczone na dozbrojenie techniczne zakładów usług leśnych w odpowiedni sprzęt do wykonywania zadań gospodarczych.

13 Rozwój sektora usługowego RDLP w Zielonej Górze otrzymała z Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych łącznie kwotę zł, z czego: w 1997 roku zł, w 1998 roku zł, w 2000 roku zł, w 2004 roku zł.

14 Wspieranie i kreowanie rynku usług leśnych w RDLP Zielona Góra w latach Rok Liczba zakładów Wartość pomocy ogółem (zł) , , , , , , , ,0 Razem: ,0

15 Akty prawne - prawo zamówień publicznych. Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych. - Wyłączony obszar pomocy LP. /do 10 lat PGL LP zrobiło wiele w zakresie kreowania rynku UL/. - Kryterium cena.

16 Mechanizacja prac leśnych jest niezbędnym środkiem do realizacji określonych celów ekonomicznych, ekologicznych, a takŝe społecznych. - Ograniczenie cięŝkiej i niebezpiecznej pracy ludzkiej. - NiŜsze, w porównaniu z pracą ręczną, koszty jednostkowe. - MoŜliwość szybkiego dostosowania się do wymagań rynku drewna, wymagań hodowli i ochrony lasu. - MoŜliwość ograniczenia szkód w glebie oraz w pozostającym drzewostanie.

17 Podstawą są jasne zasady - Zaoferowanie partnerom handlowym drewna ze świadectwem, iŝ pochodzi ono z gospodarstwa leśnego zarządzanego właściwie FSC. - Obowiązek stosowania oleju biodegradowalnego do smarowania pił łańcuchowych przy pozyskaniu drewna. - Zakaz spalania odpadów pozrębowych. - Udostępnianie drzewostanów siecią szlaków operacyjnych, z uwzględnieniem odpowiednich metod i procesów technologicznych przy pozyskaniu drewna.

18 Szkolenia kadry N-ctw. Rozpowszechnienie stosowania w cięciach przedrębnych sortymentowej metody pozyskiwania drewna poprzez przeszkolenie kadry pracowników Nadleśnictw (Nadleśniczy, Z-ca N-czego, InŜynier Nadzoru, Leśniczy i Podleśniczy). Szkolenia realizowano przez okres 3 lat od roku 2009 i zakończono w lutym 2011 r. Przeszkolono łącznie 542 osoby, w tym wszystkich leśniczych i podleśniczych.

19 Korzyści - Problemy - Metody drewna krótkiego pozwalają obniŝyć pracochłonność prac leśniczego związanych z odbiórką i ewidencją drewna. - Istnieje pilna potrzeba dostosowania legislacji do rozwoju techniki i technologii stosowanie starych regulacji dotyczących odbioru i pomiaru drewna stwarza bowiem utrudnienia zarówno dla wykonawcy, stosującego nowoczesne metody pozyskiwania drewna, jak i dla zleceniodawcy prac. - Pozytywnie rokującym rozwiązaniem jest ostateczny pomiar drewna i jego odbiór przez bezpośredniego odbiorcę - czas wprowadzenia takiego rozwiązania nie jest jednak znany.

20 Ilość pracujących maszyn w RDLP w Zielonej Górze Maszyny harwester forwarder

21 Pozyskanie drewna w RDLP Zielona Góra w latach Rok Ilość pozyskanego drewna w m

22 Odsetek pozyskania ręcznego i maszynowego w RDLP w Zielonej Górze procent pozyskania drewna pilarkami 60 procent pozyskania drewna harwesterami Wykł. (procent pozyskania drewna pilarkami) rok Wykł. (procent pozyskania drewna harwesterami)

23 Wyszkolenie operatorów maszyn. - Dobrze wyszkolony operator harwestera jest w stanie wykonać pracę efektywnie z zachowaniem odpowiedniej ostroŝności. - Operator jest najwaŝniejszym czynnikiem determinującym uzyskanie oczekiwanych rezultatów pracy maszyny. - Współpraca z Technikum Leśnym w Rogozińcu. - Dobrze wyszkolony i świadomy pilarz.

24 Procedury wyłaniania Wyszczególnienie Rok Tabela 4. Stan i struktura zakładów usług leśnych - lata Liczba zakładów usług leśnych Liczba zatrudnionych pracowników Szacuje się, Ŝe w sektorze usług leśnych pracuje ca osób. 24

25 Wartości kontraktowe w latach L p Rok usługowy Wartość kontraktowa Wartość ofertowa RóŜnica kol. 4 minus kol. 3 % kol 4 do , , ,35 101,70% , , ,03 104,30% , , ,82 95,45% , , ,41 93,93% , , ,68 95,66% 25

26 Realizacja przetargów na usługi leśne w latach w mln. zł. 120,00 Realizacja przetargów na usługi leśne w latach w mln. zł. Wartość kontraktowa Wartość ofertowa 115,00 115,02 Wartości w mln. zł 110,00 105,00 106,25 108,06 105,47 109,99 108,95 102,02 109,58 102,92 110,04 100,00 95,

27 Uzyskany po przetargach koszt jednostkowy pozyskania (ścinka, wyróbka i pozostałe koszty pozyskania) i zrywki drewna w odniesieniu do inflacji (w zł /m3) 50,00 inflacja ,39 48,00 inflacja ,90 46,00 inflacja ,28 44,00 44,42 zł/m3 po przetargach zł/m3 wg inflacji 42,00 42,42 41,82 42,19 40,00 38,

28 Uzyskany po przetargach koszt jednostkowy pozyskania (ścinka, wyróbka i pozostałe koszty pozyskania) i zrywki drewna w odniesieniu do inflacji (euro/m3) 13,00 inflacja ,50 inflacja ,50 12,00 inflacja ,72 12,13 11,50 11,00 11,25 euro/m3 po przetargach euro/m3 wg inflacji 10,50 10,74 10,59 10,68 10,00 9,

29 Przerób planowany na 2011 rok wg. przetargów Wyszczególnienie Ilość firm do 100 tys. zł tys. zł tys. zł tys. zł tys. zł. 8 powyŝej 5000 tys. zł. 3 Na 98 firm aŝ 65 firm to firmy o przerobie rocznym do 1 mln zł to tylko 2 leśnictwa. Jakie firmy chcemy, duŝe czy małe, kto ma dokonać oceny leśniczy?. 29

30 Obsługa pakietów /min 1 leśnictwo/. Firmy obsługujące Ilość firm 1 pak 37 2 pak 16 3 pak 14 4 pak 4 5 pak 9 6 pak 6 7 pak 1 9 pak 10 pak 12 pak 1 22 pak

31 Struktura firm prywatnych i wielkość w zaleŝności od liczby zatrudnionych. Wielkość firmy Liczba firm Firmy jednoosobowe Zatrudniające 2-5 osób Zatrudniające 6-10 osób Zatrudniające osób Zatrudniające osób Zatrudniające osób Zatrudniające osób Ogółem:

32 Wykształcenie - Właściciele Wyszczególnienie Ilość firm WyŜsze leśne 4 WyŜsze techniczne, ekonomiczne, rolnicze 6 Średnie leśne 11 Średnie inne 20 Zawodowe i podstawowe 61 32

33 Zatrudnienie - Wykształcenie - Pracownicy Zatrudnienie w firmach leśnych /wykształcenie/ Ilość osób Ogółem: 1184 z tego: z wykształceniem leśnym 38 33

34 Umowy w RDLP Zielona Góra Rok 2004 Jednoroczne tj. 61,9% Wieloletnie - 65 tj. 38,1% Aktualna sytuacja 2011r. - 1 N-ctwo umowa ramowa 4 lata do 2014 roku. - W perspektywie kolejne N-ctwo od 2012 roku umowa 3-4 letnia. - 4 N-ctwa umowy wieloletnie, najczęściej 3-4 lata /ppoŝ., szkółka, gosp.łąkowo-rolna i gosp. Łowiecka/

35 Stan ilościowy firm leśnych w kraju Wrocław Zielona Góra Dane z r Dane z r Kraków Krosno Lublin Łódź Olsztyn Piła Poznań Radom Szczecin Szczecinek Toruń Warszawa Katowice Gdańsk Białystok Ilość firm

36 Ilość N-ctw i firm świadczących usługi narzecz N-ctwa - dane z r Ilość Nadleśnictw w RDLP Średnia liczba firm/nadleśnictwo Białystok Gdańsk Katowice Kraków Krosno Lublin Łódź Olsztyn Piła Poznań Radom Szczecin Szczecinek Toruń Warszawa Wrocław Zielona Góra Ilość firm/nadlesnictwo

37 ANALIZA FIRM FIRMA ZATRUDNIAJĄCA 39 OSÓB

38 Powstanie firmy rok Prace wykonywał - Właściciel + 1 pracownik. WyposaŜenie - 1 pilarka zakupiona na raty. Stan aktualny: - Zatrudnienie 39 osób Struktura organizacyjna: Właściciel Technik Nadzoru Księgowy - Kadrowa Specjalista BHP 9 Brygad

39 Firma zapewnia transport, w celu bezpiecznego dojazdu, do powierzchni roboczych: - Volkswagen Transporter T5, szt. 2 - Volkswagen Transporter T4, szt. 8 - Skoda Felicia Pickup, szt. 2 - Hyundai Galloper, szt. 1 - Jeep szt.1

40 WyposaŜenie: Harvester VALMET szt.1. Forwarder VALMET szt.1. Ciągnik John Deere 6620SE o mocy 150 km, szt. 1; Ciągnik Pronar Zefir 85 o mocy 80 km, szt.1; Ciągnik Claas Celtis 426 o mocy 85 km, szt.1; Ciągnik Goldoni Maxter 60 SN 75 SN o mocy 60 km, szt.2; Ciągnik Goldoni Cluster 75 RS o mocy 75 km, szt.1 +Fao Far; Ciągnik New Holland T3030 o mocy 60 km; szt.3 + Fao Far; Ciągnik Ursus C330, szt.1, Ciągnik Ursus C360, szt. 3,

41 Wzrost przychodu na przełomie dekady ,31 zł ,12 zł ,59 zł ,73 zł ,25 zł ,91 zł ,78 zł ,00 zł ,18 zł ,02 zł

42 Kondycja finansowa firmy w 2010 roku. 1) Wynik finansowy netto ,31 zł 2) ZadłuŜenie na rachunku bieŝącym ,00 zł 3) Zobowiązania Leasing ok ,00 zł 4) Szacowana wartość majątku ok ,00 zł 5) Średnioroczny stan aktywów - podmiot nie był zobowiązany do sporządzenia bilansu za 2010 rok. 6) Średnioroczny stan kapitału (funduszu) własnego.- podmiot nie był zobowiązany do sporządzenia bilansu za 2010 rok. 7) Przychody ogółem netto ,31 zł

43 Wskaźnik rentowności sprzedaŝy za 2010 rok. Wskaźnik rentowności 4,3%. Za poŝądany wskaźnik naleŝy uznać oczywiście jak najwyŝszy. Uzyskany przez prezentowaną firmę jest wskaźnikiem bardzo dobrym. Wyliczony został według następującej formuły: wynik finansowy netto/przychody ogółem x 100.

44 ANALIZA FIRM FIRMA ZATRUDNIAJĄCA 30 OSÓB

45 1996r załoŝenie firmy. Obsługa całego Obrębu. Obecnie na terenie czterech nadleśnictw obsługa 10 leśnictw oraz 3 pakiety innego rodzaju w pełnym zakresie usług. Zatrudnienie średnio około 30 pracowników na umowę o pracę w tym jedna osoba wykształcenie leśne. Współpracuje z kilkoma podwykonawcami. Zarządzanie. Jednoosobowo przy pomocy kierownika i brygadzistów. Dokumentację prowadzi biuro rachunkowe. Zakład jest całkowicie samowystarczalny pod względem usprzętowienia..

46 FIRMA ZATRUDNIAJĄCA 30 OSÓB WyposaŜenie w sprzęt własny: - harwester, - harwester trzebieŝowy, - forworder trzebieŝowy, - głowica ścinkowa na ciągniku, - przyczepy do zrywki nasiębiernej szt.4, - ciągniki rolnicze szt. 7, - mikrociągnik szt. 1, - samochód do przewozu osób szt. 4, - wyciągarki, przyczepy,pługi, opryskiwacze, itp.

47 Kondycja finansowa jest dość dobra, jednak długi okres płatności za wykonane usługi mocno wpływa na płynność finansową. W 2010 r wynik finansowy netto wynosi zł Średnioroczny stan aktywów zł Średnioroczny stan kapitału ( funduszu) własnego zł Przychody ogółem zł

48 Wskaźnik rentowności sprzedaŝy za 2010 rok. Ukształtował się na poziomie 6,6%. Wyliczony został według następującej formuły: wynik finansowy netto/przychody ogółem x 100.

49 ANALIZA FIRM FIRMA ZATRUDNIAJĄCA 8 OSÓB

50 ZałoŜyciel firmy - były pilarz. Do 2002 roku pracownik ZUL. W 2002r. załoŝył działalność gospodarczą. Od tego czasu pracuje jako podwykonawca. Stan zatrudnienia / w tym ilość zatrudnionych z wykształceniem leśnym: - w 2010r. 8 osób /7 zawodowe i 1 średnie/. - nigdy nie zatrudniał pracowników z wykształceniem leśnym. - bez problemów kadrowych.

51 Sposób zarządzania / cele i zasady działania firmy: - Właściciel firmy pracuje jak jego pracownicy - pilarką spalinową, sam firmą zarządza, Usprzętowienie: - 5 pilarek spalinowych Kondycja finansowa firmy : - Wynik finansowy netto ,00 zł. -Średnioroczny stan aktywów ,00 zł. -Średnioroczny stan kapitału ( funduszu własnego) nie udzielił informacji - Przychody ogółem nie udzielił informacji

52 Wnioski Uwagi cytaty - ZUL 1) Zamówienia Publiczne oparte na tych samych kryteriach jakie muszą spełnić wielkie korporacje budujące szlaki komunikacyjne, jest ciągłą walką o przetrwanie. 2) Gospodarka leśna nie jest tą gałęzią przemysłu, w której moŝna pozwolić sobie na ciągłe zmiany osób wykonujących pracę. 3) Rzeczywistość pokazała jednak, Ŝe w większości Nadleśnictw stosuje się jedno jedyne kryterium wyboru ofert - cena. 4) Umowy zawierane są na jeden rok, a warunki udziału w postępowaniu przetargowym moŝe spełnić kaŝdy. 5) Przetargi organizowane są w grudniu, najwcześniej listopadzie. Koniec roku jest najbardziej obłoŝony zleceniami.

53 Wnioski Uwagi cytaty - ZUL 6) Właściciel ZUL-a przystępując do przetargu nie kalkuluje, nie ma na to czasu i moŝliwości, stara się jedynie tak wpasować, by mieć pracę na kolejny rok. 7) Przy okazji rozkwita czarna strefa- podobno moŝna dobrze zarobić, podpisując lub rezygnując z podpisania umowy, przystępując lub nie przystępując do danego pakietu. 8) Potrzebne są nowe zasady bhp w lesie. Te istniejące, są juŝ nieaktualne. Choćby dlatego, Ŝe zmieniły się technologie, 9) Zapisy w siwz są zbyt ogólne. Brak rzetelnego opisu przedmiotu zamówienia. Oprócz masy np. pozyskania naleŝy wyszczególnić powierzchnie, odległości zrywkowe itp.,

54 Wnioski Uwagi cytaty - ZUL 10) Nie stosuje się przy rozliczeniach katalogów pracochłonności. Nowelizacja katalogów 11) Wzorcowy siwz do opracowania. 13) Wcześniejsze ogłaszanie przetargów. 14) Przewidzieć w umowie sytuacje ekstremalne śniegołomy itp. 15) Na kaŝdej powierzchni jest duŝo sortymentów, przewaŝają krótkie. Częste nawroty. 16) Opracowanie jednolitej metody liczenia ceny za usługi leśne. Chodzi o określenie, co jest raŝąco niską ceną.

55 Podsumowanie Wnioski. 1. Konieczne zmiany w Ustawie prawo zamówień publicznych akceptujące inne kryteria niŝ cena, 2. Potrzeba odtworzenia w Polsce szkolnictwa zawodowego robotników leśnych, 3. Stworzenie prawnych warunków dla certyfikowania ZUL lub nadawania stosownej licencji, 4. NaleŜy rozpocząć działania idące w kierunku rzetelnego określania normatywu norm pracy dla poszczególnych operacji gospodarczych. 55

56 Podsumowanie Wnioski. 6. Umowy wieloletnie szczególnie Obsługa szkółek leśnych gospodarka łąkowo-rolna i łowiecka obsługa dostrzegalni p.poŝ. 56

57 Dziękuję za uwagę Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych ul. Kazimierza Wielkiego 24 A Zielona Góra sekretariat@zielonagora.lasy.gov.pl tel fax