1. Prewencja pierwotna nowotworów...7 2. Populacyjny program profilaktyki i wczesnego wykrywania raka szyjki macicy...8 3. Populacyjny program

1. Prewencja pierwotna nowotworów....7 2. Populacyjny program profilaktyki i wczesnego wykrywania raka szyjki macicy...8 3. Populacyjny program wczesnego wykrywania raka piersi...10 4. Program badań przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego...11 5. Program opieki nad rodzinami wysokiego, genetycznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na nowotwory ośliwe...14 6. Zakup aparatury diagnostycznej dla wczesnego wykrywania nowotworów...17 7. Poprawa działania systemu radioterapii onkologicznej w Polsce doposażenie i modernizacja zakładów radioterapii...18 8. Tomografia Pozytonowa (PET) uruchomienie produkcji radiofarmaceutyków FDG w Polsce...19 9. Poprawa standardów leczenia operacyjnego i skojarzonego raka płuca doposażenie i modernizacja klinik i oddziałów torakochirurgii...20 10. Program doskonalenia diagnostyki i leczenia białaczek u dorosłych w Polsce z dostosowaniem do zaleceń Unii Europejskiej i współpracy z European Leukemia Net...22 11. Programy poprawy jakości diagnostyki leczenia nowotworów u dzieci...24 11.1 Kontynuacja programu kontroli jakości w diagnostyce ostrej białaczki u dzieci... 24 11.2 Ograniczenie niepełnosprawności u dzieci leczonych z powodu nowotworów ośliwych kości.... 26 11.3 Kontynuacja programu kontroli jakości w diagnostyce guzów litych u dzieci... 27 11.4 Kontynuacja programu kontroli jakości w diagnostyce nieziarniczych chłoniaków ośliwych u dzieci.... 27 11.5 Kontynuacja i modyfikacja ujednoliconego programu diagnostyki i kompleksowego leczenia nowotworów ośrodkowego układu nerwowego u dzieci.... 28 11.6 Kontynuacja programu oceny jakości życia i stanu zdrowia dzieci i młodzieży po zakończonym leczeniu przeciwnowotworowym.... 29 12. Poprawa działania systemu zbierania i rejestrowania danych o nowotworach...31 13. Kontynuacja modyfikacji programu nauczania onkologii w polskich akademiach i uczelniach medycznych....32 14. Szkolenie lekarzy specjalistów w dziedzinie chirurgii ogólnej z zakresu diagnostyki nowotworów, postępowania terapeutycznego oraz opieki nad chorymi po leczeniu onkologicznym....32 2

Lp. Nazwa zadania Koordynator 1. Prewencja pierwotna nowotworów Prof. dr hab. Witold Zatoński 2. Populacyjny program profilaktyki i wczesnego wykrywania raka szyjki macicy Prof. dr hab. Marek Spaczyński 3. Populacyjny program wczesnego wykrywania raka piersi Prof. dr hab. Marek P. Nowacki 4. Program badań przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego 5. Program opieki nad rodzinami wysokiego, dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na nowotwory ośliwe 6. Zakup aparatury diagnostycznej dla wczesnego wykrywania nowotworów 7. Poprawa działania systemu radioterapii onkologicznej w Polsce doposażenie i modernizacja zakładów radioterapii 8. Tomografia Pozytonowa (PET) uruchomienie produkcji radiofarmaceutyków FDG w Polsce 9. Poprawa standardów leczenia operacyjnego i skojarzonego raka płuca doposażenie i modernizacja klinik i oddziałów torakochirurgii 10. Program doskonalenia diagnostyki białaczek ostrych u dorosłych w Polsce, z dostosowaniem do zaleceń Unii Europejskiej i współpracy z EuropeanLeukemia Net 11. Programy poprawy jakości diagnostyki i leczenia nowotworów u dzieci 12 Poprawa działania systemu zbierania danych o nowotworach 13. Kontynuacja modyfikacji programu nauczania onkologii w polskich akademiach i uczelniach medycznych 14. Szkolenie lekarzy specjalistów w dziedzinie chirurgii ogólnej z zakresu diagnostyki nowotworów, postępowania terapeutycznego oraz opieki nad chorymi po leczeniu onkologicznym. Prof. dr hab. Marek P. Nowacki Prof. dr hab. J. Lubiński Prof. dr hab. Olgierd Rowiński Prof. dr hab. Marian Reinfuss Prof. dr hab. Leszek Królicki Prof. dr hab. Tadeusz Orłowski Prof. dr hab. Jerzy Hołowiecki Prof. dr hab. Jerzy Kowalczyk Prof. dr hab. Tadeusz Orłowski Prof. dr hab. Jan Kornafel Prof. dr hab. Marek Krawczyk 3

Streszczenie Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych Program ma charakter interwencyjny. W ramach programu zostaną podjęte przede wszystkim działania prewencyjne i profilaktyczne zapobiegające zachorowaniom na raka piersi, raka szyjki macicy, raka jelita grubego oraz zadania o charakterze inwestycyjnym. Program przewiduje doposażenie zakładów radioterapii, ponadto w związku z utworzoną w latach 2006-2009 siecią ośrodków onkologicznych w sfinansowane zostaną działania w zakresie uruchomienia produkcji radiofarmaceutyku FDG, doposażenie oddziałów torakochirurgii i pulmonologii w sprzęt niezbędny do diagnozowania i leczenia raka płuca, zakup rezonansów magnetycznych dla potrzeb wczesnego wykrywania nowotworów, zakup sprzętu specjalistycznego dla potrzeb poprawy działania systemu rejestracji nowotworów w Polsce. W ramach programu finansowane będą szkolenia specjalistyczne dla personelu realizującego skryningi populacyjne oraz dla lekarzy chirurgów leczących nowotwory, działania na rzecz poprawy zgłaszalności pacjentów na badania skryningowe, w tym akcje medialne popularyzujące profilaktykę nowotworów. Prowadzona będzie ponadto kontrola jakości badań profilaktycznych. Doświadczenie zdobyte w trakcie ubiegłych lat, prowadzi do wprowadzenia modyfikacji realizacji programów populacyjnych i szkoleniowych wynikających z Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych. Po 4 latach realizacji programu zrezygnowano z kontynuacji w roku bieżącym szkoleń lekarzy POZ w zakresie minimum onkologicznego oraz wczesnej diagnostyki nowotworów. W roku 2009 zaobserwowany został w trakcie realizacji programu spadek zainteresowania szkoleniami odzwierciedlający się niezadowalającą zgłaszalnością lekarzy na szkolenia i niewielkim zainteresowaniem jednostek do podjęcia się realizacji takich szkoleń. Zmieniono organizację wysyłki zaproszeń przez Narodowy Fundusz Zdrowia i przeniesiono ją na poziom WOK. Zrezygnowano również z realizacji akcji medialnych organizowanych przez NFZ na rzecz ich realizacji przez WOKi COKi pod nadzorem i w koordynacji przez Biuro Prasy i Promocji Ministerstwa Zdrowia. Zrezygnowano z dalszego doposażenia dla potrzeb diagnostyki chłoniaków ośliwych, w związku brakiem kompleksowej analizy sprzętowej w zakresie wysycenia sprzętowego oddziałów diagnostyki i leczenia w przedmiotowym zakresie oraz zrezygnowano z zakupu sprzętu specjalistycznego dla potrzeb opieki paliatywnej z powodów jak wyżej oraz w związku z wprowadzeniem zasady zakupu sprzętu w cenie jednostkowej pow. 10 tys.. Zdecydowana większość sprzętu kupowanego dla potrzeb opieki paliatywnej nie przekracza wskazanej kwoty. W roku bieżącym zaproponowana została realizacja szkoleń chirurgów onkologicznych, co ma przyczynić się do poprawy skuteczności leczenia onkologicznego w naszym kraju. Priorytetem w ramach programu są zakupy inwestycyjne, w tym doposażenie zakładów radioterapii zapewniające poprawę dostępności i bezpieczeństwo leczenia radioterapeutycznego, zakup sprzętu specjalistycznego dla potrzeb diagnostyki onkologicznej, leczenia i diagnostyki raka płuca, leczenia i diagnostyki białaczek. W programie realizowanych będzie sześć zadań ukierunkowanych na poprawę jakości leczenia nowotworów u dzieci. W ramach programu planuje się dalszą realizację działań na rzecz poprawy działania sytemu rejestracji danych o nowotworach, zapewniających kompletność i aktualność danych oraz wszechstronność dokonywanych analiz.na temat występowania nowotworów w naszym kraju. Zdefiniowanie problemu, określenie potrzeby Nowotwory ośliwe należą do najpoważniejszych zagrożeń życia Polaków. Bezwzględna liczba nowotworów ośliwych w Polsce w ostatnim 40-leciu rosła. W 1963 r. zmarło na nowotwory ośliwe 34 500 osób. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów, w Polsce, w 2006 r. 4

zarejestrowano 126019 nowych zachorowań na nowotwory ośliwe. W tym samym roku zgłoszono 91632 nowych zgonów z powodu nowotworów ośliwych; wskaźnik zachorowania/zgony 2006 = 1,4 (dla mężczyzn 1,2; dla kobiet 1,6). Można więc przyjąć założenie (statystycznie rzecz biorąc), że zachorowanie na nowotwór ośliwy w danym roku wiąże się z bardzo wysokim prawdopodobieństwem zgonu z powodu nowotworu w tym samym roku. Nowotwory ośliwe stanowią drugą przyczynę zgonów w Polsce, powodując ponad 26% zgonów u mężczyzn i 23% zgonów u kobiet. Nowotwory ośliwe płuca są najczęstszym nowotworem ośliwym u mężczyzn, drugim co do częstości występowania jest nowotwór jelita grubego. Nowotwory żołądka i gruczołu krokowego to pozostałe najczęstsze lokalizacje nowotworowe u mężczyzn. W populacji kobiet wiodącymi umiejscowieniami nowotworów są pierś, płuco i jelito grube. Przyrost liczby zachorowań i zgonów na nowotwory ośliwe w Polsce wynika głównie z: 1) zmiany w strukturze wieku, a przede wszystkim zwiększenia liczby ludności po 65 roku życia; 2) zwiększenia ekspozycji na czynniki rakotwórcze i rozpowszechnianie zachowań sprzyjających rozwojowi raka; 3) utrzymującego się wysokiego poziomu nikotynizmu. Do przyczyn wzrostu śmiertelności można także zaliczyć nieodpowiedni tryb odżywiania, niską aktywność fizyczną, a ponadto brak świadomości zagrożenia chorobami nowotworowymi, a co za tym idzie niechęć społeczeństwa do wykonywania badań przesiewowych oraz do wczesnego zgłaszania się do lekarza onkologa, w przypadku zauważenia ewentualnych zmian. Nie ulega wątpliwości, że nowotwory ośliwe są poważnym zagrożeniem dla polskiego społeczeństwa, które stwarza problemy zarówno na poziomie jednostki jak i państwa, i w przysości będzie narastał. Prognozy na najbliższe lata pokazują, że liczby zachorowań i zgonów na nowotwory ośliwe w Polsce będą systematycznie wzrastać, stając się zarówno u kobiet, jak i mężczyzn pierwszą przyczyną zgonów przed 65 rokiem życia, wyprzedzając nawet zgony z powodu chorób układu sercowo naczyniowego. Stale zwiększająca się liczba zachorowań i zgonów na nowotwory ośliwe w Polsce stanowi istotny problem dla społeczeństwa. Także niewystarczające doposażenie ośrodków onkologicznych w sprzęt do diagnostyki i leczenia nowotworów oraz wykrywanie nowotworów w późnych stadiach rozwoju choroby nie przyczynia się do poprawy sytuacji polskich pacjentów onkologicznych. Uzasadnienie Realizacja Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych na podstawie ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o ustanowieniu ieloletniego Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych (Dz. U. Nr 143, poz. 1200 oraz z 2008 r. Nr 54, poz. 325) rozpoczęła się z dniem 1 stycznia 2006 r. Główne cele Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych to: 1) zahamowanie wzrostu zachorowań na nowotwory; 2) osiągnięcie średnich europejskich wskaźników w zakresie wczesnego wykrywania nowotworów; 3) osiągnięcie średnich europejskich wskaźników skuteczności leczenia; 4) stworzenie warunków do wykorzystania w praktyce onkologicznej postępu wiedzy o przyczynach i mechanizmach rozwoju nowotworów ośliwych; 5) utworzenie systemu ciągłego monitorowania skuteczności zwalczania nowotworów w skali kraju i poszczególnych regionach kraju. 5

Zgodnie z ustawą z dnia 1 lipca 2005 r. o ustanowieniu ieloletniego Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych, w ramach programu podejmuje się działania dotyczące w szczególności: rozwoju profilaktyki pierwotnej nowotworów ośliwych, w tym zwłaszcza zależnych od palenia tytoniu i niewłaściwego żywienia; wdrożenia populacyjnych programów wczesnego wykrywania, a w szczególności raka szyjki macicy, piersi, jelita grubego oraz wybranych nowotworów u dzieci; zwiększenia dostępności do metod wczesnego rozpoznawania oraz wdrożenia procedur zapewnienia jakości diagnostyki i terapii nowotworów; uzupełnienia oraz wymiany wyeksploatowanych urządzeń do radioterapii i diagnostyki nowotworów; rozwoju i upowszechnienia nauczania onkologii w kształceniu przed i podyplomowym lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych i przedstawicieli innych zawodów medycznych; poprawy działania systemu zbierania danych o stopniu zaawansowania nowotworów; upowszechniania wiedzy w społeczeństwie na temat profilaktyki, wczesnego rozpoznawania i leczenia nowotworów. Zgodnie z przepisami cytowanej ustawy, podstawowym trybem wyboru realizatorów w jest konkurs ofert, przeprowadzany przez ministra właściwego do spraw zdrowia. W ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych w realizowanych będzie 14 zadań. Realizatorzy zostaną wybrani w drodze postępowania konkursowego. Zarezerwowane na realizację Programu to 250 mln, w tym 180 mln inwestycyjne, 70 mln. bieżące. Zgodnie z obowiązującym od roku 2008 art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 1 lipca 2005 roku o ustanowieniu ieloletniego Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych, planowane nakłady na realizację działań profilaktycznych to nie mniej niż 10 % ogólnej wartości środków przeznaczonych na program. Realizowane w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych zadania można przyporządkować do 5 grup: I. Programy profilaktyki i wczesnego wykrywania nowotworów (poz. 1-5). II. Programy inwestycyjne (poz. 6-8). III. Programy poprawy jakości diagnostyki i leczenia nowotworów (poz. 9-11). IV. Programy edukacyjne (poz. 13-14). V. Pozostałe programy (poz. 12) Realizatorzy zadania Wyboru realizatorów działań wynikających z Programu, finansowanych z budżetu państwa, dokonuje się w trybie konkursu ofert przeprowadzonego przez ministra właściwego do spraw zdrowia. Kryteria wyboru realizatorów będą określone w ogłoszeniach konkursowych na realizację poszczególnych zadań. W celu usprawnienia Procedur Konkursowych, w zostaną one ogłoszone na 2 lata, co będzie skutkowało zaangażowaniem w części i środków finansowych z roku. Wymogiem konkursowym wprowadzonym w odniesieniu do zakupów inwestycyjnych będzie ponadto 15% udział oferenta w kosztach przy zakupie sprzętu. Zakup sprzętu specjalistycznego w minimalnej cenie jednostkowej powyżej 10 tys.. 6

Opis zadań 1. Prewencja pierwotna nowotworów Zadanie realizowane było w latach 2006-2009 i zgłoszone zostało do harmonogramu zadań NPZChN na 2010r. Cele Edukacja społeczeństwa w kierunku popularyzacji postaw prozdrowotnych poprzez upowszechnienie Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem, organizację kampanii medialnych, edukacyjnych i interwencyjnych. Plan działań / Sposób realizacji działań Wokół problemu raka funkcjonuje w społeczeństwie wiele stereotypów i sprzecznych obiegowych przekonań, panuje dezorientacja odnośnie do rzeczywistych przyczyn i możliwości zapobiegania chorobom. Świadomość polskiego społeczeństwa w tym zakresie musi zostać przebudowana poprzez dostarczenie rzetelnej, uporządkowanej wiedzy na temat rzeczywistych czynników przyczynowych powstawania nowotworów oraz wpływu czynników stylu życia na ryzyko zachorowania. Jednym z podstawowych celów zadania jest radykalna poprawa stanu edukacji społeczeństwa polskiego, w tym także środowisk medycznych, w zakresie profilaktyki i zdrowego stylu życia oraz programów wczesnego rozpoznawania nowotworów. Propozycja działań do realizacji w 2010 roku: Realizacja kolejnych edycji niezbędnych materiałów informacyjnych i edukacyjnych w tym Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem, który jest już w społeczeństwie rozpoznawalny. Edycje Kodeksu w latach 2006-2009 miały na celu gruntowne zapoznanie całej populacji z treścią tego dokumentu, dotarcie do populacji z uwzględnieniem poszczególnych grup wiekowych i społecznych. Popularyzowanie idei zapisów Kodeksu w środowisku dzieci i młodzieży w atrakcyjnej formie komiksów. Dalsza Popularyzacja idei Kodeksu poprzez media, w tym wprowadzenie idei Kodeksu do programów i seriali telewizyjnych. Kontynuacja popularyzacji zapisów Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem w populacji także skierowanej do gorzej przygotowanych i wykształconych grup ludności, przy współpracy środowiska medycznego, które zostało do tego przygotowane w poprzednich etapach realizacji. Ocena skuteczności realizowanego programu, polityki zdrowotnej i sytuacji epidemiologicznej w Polsce. Realizacja Konferencji na temat skutków palenia tytoniu, leczenia zespołu uzależnienia od tytoniu, programów prewencyjnych, itp. przedstawicieli różnych dziedzin nauki i zawodów: lekarzy, pielęgniarek, farmaceutów, pedagogów, socjologów, psychologów, terapeutów, księży, dziennikarzy, polityków, ekonomistów, nauczycieli akademickich i studentów. Pomoc palaczom tytoniu w porzuceniu nałogu, działanie infolinii, relizacja akcji medialnych, kampanii edukacyjno-informacjnych w tym zakresie. Realizacja lokalnych programów interwencyjnych, przez zakłady epidemiologii w poszczególnych województwach. 7

Mierniki realizacji Nakład wydawnictw i sposób kolportażu. Raporty z konferencji prasowych. Liczba artykułów prasowych i programów radiowych i TV. Liczba odwiedzin strony internetowej. Liczba organizowanych imprez. Szacowana liczba uczestników. Liczba przeszkolonych osób. Liczba udzielonych porad telefonicznych. zaplanowana na realizację latach 2010- przewidziana do wydatkowania w Kwota podpisanych umów na 2010 zaplanowane do rozdysponowania z budżetu bieżące zaplanowane do bieżące 2 506 300 2 506 300 1 506 300 1 000 000 Łączny koszt realizacji zadania w to 2 506 300, w tym: w wysokości 1 506 300. zostały już zaangażowane. Trwa realizacja programu od 1 stycznia do 30 czerwca 2010r. Kolejny 1 mln to finansowanie powyższych działań w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2010r. 2. Populacyjny program profilaktyki i wczesnego wykrywania raka szyjki macicy Zadanie realizowane było w latach 2006-2009 i zgłoszone zostało do harmonogramu zadań NPZChN na 2010r. Cele Zmniejszenie zachorowalności i poprawa wykrywalności raka szyjki macicy oraz poprawa zgłaszalności kobiet do programu. Plan działań / Sposób realizacji działań W ramach programu zakłada się współpracę pomiędzy następującymi uczestnikami programu: 1. Narodowy Fundusz Zdrowia jest partnerem realizacji NP i finansuje badania cytologiczne 2. Ministerstwo Zdrowia finansuje część administracyjno-logistyczną - refundacja kosztów osobowych i zadaniowych stworzonej dla potrzeb programu sieci Wojewódzkich i Centralnego Ośrodków Koordynujących, monitorujących nadzorujących realizację Populacyjnego programu wczesnego wykrywania raka szyjki macicy oraz realizację wysyłki imiennych zaproszeń do kobiet oraz prowadzenie akcji medialnych oraz informacyjno -edukacyjnych na rzecz popularyzacji profilaktyki nowotworów raka szyjki macicy. 3. Centralny i Wojewódzkie O Koordynujące - monitorowanie i koordynacja realizacji następujących działań programu: 8

działania na rzecz poprawy zgłaszalności w tym: wysyłka imiennych zaproszeń na badania, realizacja akcji medialnych, informacyjno-edukacyjnych promujących program, udział pielęgniarek i położnych w akcjach informacyjnych, dowożenie kobiet na badania, produkcja i dystrybucja materiałów informacyjnych o programach. kontrola jakości badań cytologicznych, na poziomie podstawowym i diagnostycznym. szkolenia specjalistyczne dla cytodiagnostów, pielęgniarek położnych, ginekologów. 4. Świadczeniodawcy wykonują badania skryningowe, finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia w ramach zawartych kontraktów. Propozycja działań do realizacji w 2010 roku: 1. Koordynacja i nadzór nad całością programu profilaktyki i wczesnego wykrywania raka szyjki macicy, w tym monitorowanie losów pacjentek. 2. Kontrola jakości badań cytologicznych na etapie podstawowym i diagnostycznym, działania na rzecz poprawy zgłaszalności. 3. Szkolenia personelu realizującego badania skryningowe na poziomie wojewódzkim. 4. Wysyłka imiennych zaproszeń, realizacja połączona z realizacją akcji medialnych i kampanii informacyjno medialnych promujących program. 5. Działania PR na rzecz poprawy zgłaszalności kobiet do programu: produkcja jednolitych materiałów informacyjnych do dystrybucji przez WOK-i (plakaty, ulotki i broszury edukacyjne), produkcja materiałów promocyjnych dla WOK-ów, kampania informacyjna w prasie ogólnopolskiej, produkcja spotu radiowego i jego emisje w ogólnopolskich i regionalnych rozgłośniach radiowych, wykupienie powierzchni informacyjnej na systemie bilbordów na terenie kraju, nawiązanie współpracy z sieciami handlowymi w celu dystrybucji materiałów informacyjnych o Programie, kampania promocyjna w Internecie, współpraca z samorządami, aptekami i Izbami Pielęgniarek i Położnych. Nawiązanie współpracy z sieciami handlowymi. 6. Organizowanie szkoleń dla pracowników WOK-ów w zakresie prawidłowej realizacji programu oraz co najmniej 2 spotkań z przedstawicielami WOK w celu omówienia bieżącej realizacji programu oraz konferencji sprawozdawczej podsumowującej realizację danym roku kalendarzowym. 7. Organizacja: 10 Centralnych kursów dokształcających dla położnych i położnych rodzinnych w zakresie pobierania rozmazów cytologicznych w skrningu raka szyjki macicy; 8 kursów specjalistycznych dla lekarzy POZ, 7 x Centralnych egzaminów dla położnych i położnych rodzinnych w zakresie pobierania rozmazów cytologicznych w skrningu raka szyjki macicy. 8. Emisja spotu promującego badania cytologiczne 9. Organizacja na terenie całego kraju cykli konferencji informacyjno edukacyjnych. Mierniki realizacji programu Liczba wykonanych badań Zgłaszalność kobiet do programu Liczba wykonanych kontroli Liczba przeszkolonych pielęgniarek, lekarzy, personelu wykonującego skryning 9

zaplanowana na realizację latach 2010- przewidziana do wydatkowania w Kwota podpisanych umów na 2010 zaplanowane do rozdysponowania z budżetu bieżące zaplanowane do bieżące 14 670 860 12 670 860 2 200 000 10 470 860 2 000 000 Łączny koszt realizacji zadania w to 12 670 860, w tym 2 200 000 już zaangażowane na realizację wysyłki zaproszeń od 1 stycznia do 30 czerwca 2010 r. Ponadto proponuje się zwieranie umów z możliwością realizacji zadania do 30 czerwca r. i zaangażowanie kwoty w wysokości 2000 000 na realizację płynnej wysyłki zaproszeń od 1 stycznia. 3. Populacyjny program wczesnego wykrywania raka piersi Zadanie realizowane było w latach 2006-2009 i zgłoszone zostało do harmonogramu zadań NPZChN na 2010r. Cele Zmniejszenie zachorowalności i poprawa wykrywalności raka piersi oraz poprawa zgłaszalności kobiet do programu. Plan działań / Sposób realizacji działań W ramach programu zakłada się współpracę pomiędzy następującymi uczestnikami programu: 1. Narodowy Fundusz Zdrowia jest partnerem realizacji NP i finansuje badania mammograficzne. 2. Ministerstwo Zdrowia finansuje część administracyjno-logistyczną - refundacja kosztów osobowych i zadaniowych stworzonej dla potrzeb programu sieci Wojewódzkich i Centralnego Ośrodków Koordynujących, monitorujących nadzorujących realizację Populacyjnego programu wczesnego wykrywania raka piersi. 3. Centralny i Wojewódzkie O Koordynujące - monitorowanie i koordynacja programu w tym: działania na rzecz poprawy zgłaszalności w tym: akcje medialne, informacyjno-edukacyjne promujące program, wysyłka zaproszeń na badania, udział pielęgniarek i położnych w akcjach informacyjnych, dowożenie kobiet na badania, produkcja i dystrybucja materiałów informacyjnych o programach. kontrola jakości badań mammograficznych, w ramach audytu klinicznego zdjęć oraz realizacji testów specjalistycznych poszczególnych parametrów realizacji zdjęć u świadczeniodawców. szkolenia specjalistyczne dla radiologów, techników elektroradiologii oraz personelu wykonującego badania skryningowe.. 4. Świadczeniodawcy realizują badania skryningowe, finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia w ramach zawartych kontraktów. 10

Propozycja działań do realizacji w 2010 roku: Koordynacja i nadzór nad całością czesnego wykrywania raka piersi, w tym: monitorowanie losów pacjentek. Koordynacja i realizacja kontroli jakości badań mammograficznych, (audyt kliniczny zdjęć, testy specjalistyczne u świadczeniodawców). Działania na rzecz poprawy zgłaszalności, realizacja akcji medialnych i kampanii informacyjno medialnych promujących program we współpracy z Biurem Prasy i Promocji szkolenia personelu realizującego badania skryningowe na poziomie wojewódzkim i krajowym. Wysyłka imiennych zaproszeń. Mierniki realizacji programu Liczba wykonanych badań Zgłaszalność kobiet do programu Liczba wykonanych kontroli Liczba przeszkolonych pielęgniarek, lekarzy, personelu wykonującego skryning zaplanowana na realizację latach 2010- przewidziana do wydatkowania w Kwota podpisanych umów na 2010 zaplanowane do rozdysponowania z budżetu bieżące zaplanowane do bieżące 12 175 800 10 675 800 2 085 000 8 590 800 1 500 000 Łączny koszt realizacji zadania w to 10 675 800, w tym 1 400 000 już zaangażowane na realizację wysyłki zaproszeń oraz 685 000 na realizację audytu klinicznego od 1 stycznia do 30 czerwca 2010 r. Ponadto proponuje się zwieranie umów z możliwością realizacji zadania do 30 czerwca r. i zaangażowanie kwoty w wysokości 1 500 000 na realizację płynnej wysyłki zaproszeń od 1 stycznia. 4. Program badań przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego Zadanie realizowane było w latach 2006-2009 Cele programu Zwiększenia odsetka raków wykrywanych we wczesnych stadiach zaawansowania (A i B wg Dukes a), Zwiększenia odsetka wyleczenia ( 5-letnich przeżyć), Zahamowanie wzrostu liczby nowych przypadków raka, Obniżenie umieralności na raka jelita grubego (poprzez porównanie danych z Krajowego Rejestru Nowotworów co rok od 1999 aż do 2015 roku), Obniżenie kosztów leczenia raka w skali kraju (dzięki leczeniu raków wczesnych, a nie zaawansowanych i dzięki usuwaniu stanów przedrakowych polipów). 11

Plan działań / Sposób realizacji działań Działania do realizacji: 1. Wykonanie kolonoskopii przesiewowych w populacji osób bezobjawowych w wieku 50-65 lat (plus 40-65 z wywiadem rodzinnym). Badania powinny być wykonywane w stale zwiększającej się liczbie ośrodków kolonoskopowych. 2. Koordynacja i funkcjonowanie biura programu badań przesiewowych. 3. Szkolenie kolonoskopistów i histopatologów uczestniczących w programie. Populacja badana: Osoby bez objawów klinicznych sugerujących istnienie raka jelita grubego: Osoby w wieku 50 65 lat, niezależnie od wywiadu rodzinnego, Osoby w wieku 40 65 lat, które mają krewnego pierwszego stopnia, u którego rozpoznano raka jelita grubego, Osoby w wieku 25 65 lat z rodziny HNPCC (rodzinnego raka jelita grubego niezwiązanego z polipowatością). W tej grupie osób konieczne jest potwierdzenie rozpoznania przynależności do rodziny HNPCC z Poradni Genetycznej na podstawie spełnienia tzw. kryteriów amsterdamskich i ewentualne badania genetycznego. Ponadto należy pamiętać, że conkowie takiej rodziny powinny mieć powtarzane kolonoskopie co 2-3 lata, chyba, że badanie genetyczne wskaże, że u danej osoby nie ma mutacji genetycznych i że dana osoba może być zwolniona z wykonywania kontrolnych (nadzorczych) kolonoskopii. Tę grupę osób poddawanych badaniom przesiewowym wprowadzono w roku 2001. Organizacja badań: Lekarze rodzinni i lekarze opieki podstawowej zapraszani są na spotkania informacyjne o Programie otrzymują druki Ankiet będących formalnymi skierowaniami na badania przesiewowe. W ośrodku wykonującym badania organizuje się sekretariat Programu (1-2 osoby) posiadający własny telefon sekretariat stanowi punkt kontaktowy dla lekarzy rodzinnych i opieki podstawowej, dla osób gotowych poddać się badaniu kolonoskopowemu. Sekretariat przyjmuje Ankiety przesyłane pocztą, faksem lub osobiście przez pacjentów, ustala terminy badań, wydaje instrukcje dotyczące przygotowania jelita grubego do badania, prowadzi dokumentację, porządkuje ją, wprowadza dane demograficzne do bazy komputerowej. Sekretariat Programu jest centralnym ogniwem Programu. Osoby, których Ankiety są prawidłowo wypełnione i nie budzą wątpliwości mają wykonywane badanie kolonoskopowe. Osoby, których Ankiety wskazują, że dana osoba nie spełnia kryteriów udziału w badaniu przesiewowym zapraszane są na wizytę u konsultanta gastroenterologa. Jeśli dana osoba kwalifikuje się do udziału w Programie jest kierowana na kolonoskopię przesiewową. Jeśli nie kwalifikuje się to w zależności od przyczyn wykonywane są różne działania: gdy występują objawy sugerujące raka dana osoba kierowana jest na badanie kolonoskopowe diagnostyczne w ramach normalnej opieki czyli na kolonoskopię finansowaną przez Narodowy Fundusz Zdrowia. gdy podejrzewa się inne problemy gastroenterologiczne podejmowane są odpowiednie działania diagnostyczne i ewentualne lecznicze w ramach działań finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia ( inne badania- USG, gastroskopia itp.). 12

Badania kolonoskopowe przesiewowe wykonywane są w godzinach popołudniowych tak, aby nie zmniejszać normalnej działalności diagnostycznej i terapeutycznej Ośrodka. Po zabiegach osoby poddane badaniom od razu otrzymują wynik badania. Jeśli stwierdzi się polipy do 10 mm średnicy, są one od razu usuwane. Jeśli polipy są większe lub ich liczba jest duża to zgodnie z założeniami Programu osoby z badań przesiewowych stają się pacjentami i leczone w ramach systemu finansowanego przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Osoby, u których wykryto raka poddaje się standardowej operacji albo w ośrodku wykonującym badania lub w innym zgodnie z preferencjami pacjenta. Wszystkie wycinki i usunięte polipy poddawane są badaniu histopatologicznemu we współpracujących Pracowniach endoskopowych. Opisy histopatologiczne trafiają do bazy danych Programu. Wydawane są pacjentom wraz z dalszymi zaleceniami dotyczącymi dalszego leczenia lub nadzoru w przysości. Zadania dla uczestników programu: Zadania ośrodka koordynującego Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej Curie w Warszawie, ul. Roentgena 5: Organizowanie spotkania dla wykonawców Programu, Udoskonalanie bazy danych, szkolenie jej użytkowników, Zorganizowanie prezentacji wspólnych wyników z dyskusją na temat problemów i sposobów ich rozwiązywania, Nadzór na działaniem firmy monitorującej program, która powinna być niezależna od Ministerstwa i od koordynatora; sprawozdania firmy monitorującej powinny być podstawą oceny jakości pracy poszczególnych ośrodków, Zadania lekarza kierującego na badania kolonoskopowe: Identyfikacja kandydatów do skriningu, Informowanie kandydatów o sposobie i metodach badań, Wypełnienie i podpisanie Ankiety oraz przesłanie jej lub pokierowanie pacjenta tak, aby sam dostarczył podpisaną Ankietę do ośrodka prowadzącego Program. Zadania Ośrodków prowadzących badania: Organizują Biuro Programu (celem kontaktowania się z kandydatami do skriningu, z lekarzami kierującymi, prowadzenia zadań administracyjnych), Wykonywanie kolonoskopii wraz z usunięciem polipów o średnicy do 10 mm i ich badaniem histopatologicznym oraz pobraniem wycinków z nacieku nowotworowego (plus badanie histologiczne), Po badaniu pacjent powinien wypełnić Ankietę tolerancje badania. Wynik tej ankiety powinien znaleźć w bazie danych, Osoby z polipami większymi (od 10 mm), z bardzo licznymi polipami oraz z naciekiem nowotworowym wymagają skierowania do odpowiedniego leczenia nie finansowanego już przez Program, Ustalenie dalszych zaleceń u wszystkich osób poddanych badaniom przesiewowym. Ośrodek realizujący program zobowiązany jest do prowadzenia bazy danych, dostarczonej przez Koordynatora programu - Centrum Onkologii w Warszawie. Baza ta powinna być zainstalowana w komputerze znajdującym się w pracowni endoskopowej, służyć do opisu bieżących badań, ich wydruku, wpisywania wyników badań histologicznych, generowania zaleceń oraz opisu dalszych losów osób z wykrytymi polipami i rakami. 13

Jakość prowadzenia Programu w poszczególnych Ośrodkach będzie kontrolowana przez niezależną firmę monitorującą a także przez przedstawicieli koordynatora Programu. Najważniejsze elementy podlegające ocenie to: 1) właściwe finansowanie badań w ramach Programu (chodzi o uniknięcie podwójnego finansowania badań). Sugerowane rozwiązanie to wykonywanie badań w godzinach popołudniowych oraz w soboty; 2) przestrzeganie kryteriów kwalifikacji osób do badań; 3) posiadany sprzęt endoskopowy, zasady dezynfekcji; 4) osiągalność kątnicy ( musi być w > 80% kolonoskopii); 5) usuwanie polipów o średnicy do 10 mm w czasie pierwszego badania kolonoskopowego; 6) właściwe prowadzenie dokumentacji przez Biuro Programu; 7) kompletność dokumentacji i bazy danych. Cała dokumentacja i korespondencja dotycząca Programu powinna być gromadzona i przechowywana w jednym wyznaczonym miejscu. Uwaga: Średnia cena jednego badania kolonoskopowego, wykonywanego w ramach programu oszacowana została przez Koordynatora na kwotę w wysokości 400. i uwzględnia wykonanie znieczulenia u co piątej pacjentki, badanej w ramach programu. Mierniki realizacji programu Liczba wykonanych badań Liczba przeszkolonych kolonoskopistów, hisopatologów zaplanowana na realizację latach 2010- przewidziana do wydatkowania w Kwota podpisanych umów na 2010 zaplanowane do rozdysponowania z budżetu bieżące zaplanowane do bieżące 18 617 884 14 617 884 6 429 111 8 188 773 4 000 000 Łączny koszt realizacji zadania w to 14 617 884, w tym 6 429 111 została już zaangażowana na realizację badań od 1 stycznia do 30 czerwca 2010r. Ponadto proponuje się zawieranie umów z możliwością realizacji zadania do 30 czerwca r. i zaangażowanie kwoty w wysokości 4 000 000 na płynną realizację badań od 1 stycznia 5. Program opieki nad rodzinami wysokiego, genetycznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na nowotwory ośliwe Zadanie realizowane było w latach 2006-2009 i zgłoszone zostało do harmonogramu zadań NPZChN na 2010r. Moduł I wczesne wykrywanie nowotworów ośliwych w rodzinach wysokiego dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na raka piersi i raka jajnika Celem programu jest zidentyfikowanie możliwie największej liczby rodzin wysokiego ryzyka zachorowania na raka piersi i raka jajnika i objęcie ich opieką ukierunkowaną na możliwie najwcześniejsze rozpoznanie, a w szczególnych przypadkach także na aktywną prewencję zachorowań na te nowotwory. 14

Plan działań / Sposób realizacji działań 1. Zidentyfikowanie - na podstawie ankiet wśród osób zdrowych i/lub dokładnych wywiadów rodzinnych wśród osób chorych - kobiet, u których prawdopodobieństwo zachorowania w ciągu życia na raka piersi i/lub jajnika wynosi ponad 30%. 2. Prowadzenie badań nosicielstwa mutacji genu BRCA1, którego wystąpienie wiąże się z sięgającym 80% ryzykiem raka piersi / jajnika. Badania nosicielstwa mutacji genu BRCA1 umożliwiają ustalenie lub wykluczenie wysokiego indywidualnego ryzyka wśród zdrowych krewnych nosicielek mutacji. 3. Objęcie kobiet z grupy wysokiego ryzyka programem corocznych badań ukierunkowanych na wczesne rozpoznanie raka piersi (samobadanie piersi, mammografia i USG oraz - u nosicielek mutacji genu BRCA1 badanie piersi metodą rezonansu magnetycznego) oraz raka jajnika i błony śluzowej trzonu macicy (badanie ginekologiczne, USG ginekologiczne, oznaczanie CA-125). 4. Wyodrębnienie grupy kobiet najwyższego ryzyka, u których należy rozważyć opcje postępowania profilaktycznego: a) chemoprewencję tamoxifenem, b) modyfikowanie diety, np. ograniczenie podaży selenu u kobiet z podwyższonym poziomem tego pierwiastka w organizmie, c) profilaktyczną mastektomię, d) profilaktyczną adneksektomię, która bardzo znacznie obniża ryzyko zachorowania na raka piersi i zapobiega (w przeważającej większości przypadków) zachorowaniom na raka jajnika. W ramach programu finansowane są: 1. Wprowadzenie do rejestru Zidentyfikowanie jednej rodziny wysokiego ryzyka, pełny opis obciążenia rodzinnego oraz zebranie dodatkowej dokumentacji, wprowadzenie do rejestru. 2. Ankietowanie populacji przez lekarzy POZ / pielęgniarki środowiskowe. Warunkiem uczestnictwa tych zespołów w programie będzie zebranie ankiet o występowaniu nowotworów w rodzinie od co najmniej 80% populacji objętej opieką oraz zawarcie umowy o współpracy z Onkologiczną Poradnią Genetyczną będącą realizatorem programu. Konieczne jest zapewnienie opieki kobietom z rodzin, w których wysokie ryzyko zachorowania rozpoznano w latach poprzednich. 3. Koszt badania nosicielstwa mutacji genu BRCA1 u osób spełniających kryteria kwalifikacji do badania. 4. Koszty opieki nad pacjentką coroczna konsultacja i badanie piersi przez lekarza; mammografia i/lub USG piersi; badanie ginekologiczne i USG przez pochwowe; badanie CA125 w surowicy krwi. 5. Dodatkowe koszty opieki nad nosicielkami mutacji genu BRCA1 interwałowe badania piersi metodą rezonansu magnetycznego; dodatkowa wizyta konsultacyjna; interwałowe badanie ginekologiczne i USG przez pochwowe, interwałowe badanie CA125 w surowicy krwi, badanie poziomu selenu w osoczu 2 razy w roku. 15

Mierniki realizacji programu Liczba rodzin/osób objętych opieką zaplanowana na realizację latach 2010- przewidziana do wydatkowania w Kwota podpisanych umów na 2010 zaplanowane do 2010 bieżące zaplanowane do bieżące 15 249 993 7 449 993 1 853 063 5 596 930 7 800 000 Łączny koszt realizacji zadania w to 7 449 993, w tym w wysokości 1 853 063 została już zaangażowana na realizację badań genetycznych od 1 stycznia do 30 czerwca 2010 r. Ponadto proponuje się zwieranie umów z możliwością realizacji zadania do 30 czerwca r. i zaangażowanie kwoty w wysokości 7 800 000 na realizację zadania od 1 stycznia. Moduł II - Wczesne wykrywanie i prewencja nowotworów ośliwych w rodzinach wysokiego ryzyka zachorowania na raka jelita grubego i błony śluzowej trzonu macicy Celem programu jest przede wszystkim zidentyfikowanie i zapewnienie opieki odpowiadającej obecnym standardom - rodzinom z zespołem FAP i zespołem Lyncha. Opieka nad tymi rodzinami umożliwia w dłuższej perspektywie wydłużenia przeżyć nosicieli mutacji genu APC o 10-12 lat oraz zapewnienie długich przeżyć nosicielom mutacji genów MLH1, MSH2 i MSH6. W innych grupach wysokiego ryzyka rodzinnego (rodzinny rak jelita grubego i rodzinny rak błony śluzowej trzonu macicy) wdrożenie programu opieki powinno umożliwić znaczne zwiększenie odsetka wczesnych rozpoznań nowotworów i wyleczeń. Plan działań / Sposób realizacji działań zidentyfikowanie - na podstawie ankiet osób zdrowych i/lub dokładnych wywiadów rodzinnych rodzin, w których występuje wysokie ryzyko zachorowania na raka jelita grubego, błony śluzowej trzonu macicy i inne towarzyszące nowotwory; rozpoznanie wśród tych rodzin występowania nosicielstwa mutacji genów najsilniejszych predyspozycji - tj. genów APC, MLH1, MSH2 i MSH6; objęcie programami opieki, obejmującymi okresowe badania kolonoskopowe, gastroskopowe, USG jamy brzusznej oraz badania ginekologiczne i USG ginekologiczne i oznaczanie stężeń CA125 w surowicy krwi, conków rodzin, w których występuje wysokie ryzyko zachorowania; zidentyfikowanie nosicieli/ek mutacji, u których istnieją wskazania do prewencyjnej kolektomii i/lub histerektomii. Pacjentów do programu kwalifikuje lekarz poradni genetycznej na podstawie dokładnego wywiadu rodzinnego (dane o wszystkich krewnych I 0 w tym tych, którzy nie zachorowali na nowotwory, wiek zachorowań i typ/umiejscowienie nowotworów wśród tych krewnych; wiek zachorowań i typ/umiejscowienie nowotworów u wszystkich krewnych II 0 i ewentualnie dalszych stopni). 16

W ramach programu finansowane są: Wprowadzenie do rejestru Zidentyfikowanie jednej rodziny wysokiego ryzyka, pełny opis obciążenia rodzinnego oraz zebranie dodatkowej dokumentacji lekarskiej, wprowadzenie do rejestru, a w przypadku zdrowych pacjentów, skierowanie do pierwszego badania kolonoskopowego, USG jamy brzusznej oraz (kobiety) do badania ginekologicznego z USG ginekologicznym i oznaczenia stężenia CA125 w surowicy krwi (koszty osobowe). Koszty wykrycia nosiciela/nosicielki mutacji APC i/lub MLSH1, MSH2, MSH6 Doświadczenie poszczególnych ośrodków wykrywających mutacje w zespole Lyncha jest zróżnicowane, co powoduje, że stosują one różnorodne protokoły badań. W związku z powyższym w celu zapewnienia maksymalnej efektywności medycznej i ekonomicznej programu, a równocześnie nie wymuszania zmiany protokołów dotychczas stosowanych w ośrodkach, wprowadza się zasadę odpłatności jedynie za wykrycie osoby pełnoletniego nosiciela mutacji MSH2/MLH1/MSH6 i nosiciela mutacji APC w wieku powyżej 10 lat. Mierniki realizacji programu Liczba rodzin/osób objętych opieką zaplanowana na realizację latach 2010- przewidziana do wydatkowania w Kwota podpisanych umów na 2010 zaplanowane do rozdysponowania z budżetu bieżące zaplanowane do bieżące 2 249 998 1 349 998 591 998 758 000 900 000 Łączny koszt realizacji zadania w to 1 349 998, w tym w wysokości 591 998 tys. została już zaangażowana na realizację badań od 1 stycznia do 30 czerwca 2010 r. Planowane zaangażowanie środków z roku na realizację badań od stycznia do 30 czerwca r. 6. Zakup aparatury diagnostycznej dla wczesnego wykrywania nowotworów. Zakup Rezonansów magnetycznych realizowany był w 2009 r. i zadanie zgłoszone zostało do harmonogramu zadań NPZChN na 2010r. Cele Doposażenie ośrodków leczenia onkologicznego w aparaturę diagnostyczną w celu szybkiego diagnozowania nowotworów, wymiana wyeksploatowanych RM. Plan działań / Sposób realizacji działań Zakup rezonansów magnetycznych dla potrzeb diagnostyki onkologicznej dla około 8 jednostek z urządzeniami ponad 10 lat zużycia oraz nie posiadających urządzeń. Cena jednostkowa urządzenia to ok. 3,5 mln. 17

Łączny koszt realizacji zadania w to 27 000 000. Ponadto proponuje się zaangażować w wysokości 27 mln z roku i zakwalifikowania realizatorów programu na rok. Mierniki realizacji programu Liczba zakupionych rezonansów magnetycznych Udział własny oferenta w zakupie sprzętu 15% wartości. zaplanowana na realizację latach 2010- przewidziana do wydatkowania w Kwota podpisanych umów na 2010 zaplanowane do 2010 bieżące zaplanowane do bieżące 54 000 000 27 000 000 27 000 000 27 000 000 7. Poprawa działania systemu radioterapii onkologicznej w Polsce doposażenie i modernizacja zakładów radioterapii. Zadanie realizowane było w latach 2006-2009 i zgłoszone zostało do harmonogramu zadań NPZChN na 2010r. Cele 1. Obniżenie poziomu umieralności z powodu schorzeń onkologicznych poprzez poprawę dostępności (skrócenie czasu oczekiwania na radioterapię) i jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych w zakresie nowoczesnej radioterapii. 2. Osiągnięcie wskaźników WHO i Unii Europejskiej w zakresie wyposażenia w aparaturę radioterapeutyczną. Plan działań / Sposób realizacji działań Kontynuowanie inwestycji w zakresie aparatury do radioterapii w tym: zwiększenie liczby przyspieszaczy liniowych, stacji do planowania leczenia, aparatury do brachyterapii HDR, symulatory, tomografy komputerowe z opcją planowania leczenia, systemy planowania leczenia, zarządzania, dozyzmetrii, kolimatory listkowe. Kryteria kwalifikacji do programu: Liczba i kwalifikacje pracowników (lekarzy, fizyków, techników elektroradiologii) wykonujących świadczenia zdrowotne w zakresie radioterapii onkologicznej, zatrudnionych przez Oferenta. Dostępność do świadczeń zdrowotnych w zakresie radioterapii onkologicznej, w ujęciu wojewódzkim liczba aparatów megawoltowych funkcjonujących w województwie, przypadająca na 1 mln mieszkańców (potwierdzona przez konsultanta wojewódzkiego lub krajowego w dziedzinie radioterapii onkologicznej). Przygotowanie infrastruktury technicznej do zamontowania aparatury (media techniczne). Możliwość funkcjonowania aparatury do radioterapii, przynajmniej w systemie dwuzmianowym (maksymalne wykorzystanie aparatury) 18

Stopień zużycia posiadanej aparatury z wyszczególnieniem ograniczeń w zakresie technik i procedur, których wykonanie umożliwia ta aparatura. Wskaźniki populacyjne i epidemiologiczne regionu, który dany ośrodek obejmuje świadczeniami. Liczba chorych poddanych radioterapii w roku 2008 i 2009. Czas oczekiwania na świadczenie zaplanowana na realizację latach 2010- przewidziana do wydatkowania w Kwota podpisanych umów na 2010 zaplanowane do 2010 bieżące zaplanowane do rozdysponowania z budżetu roku bieżące 274 698 465 134 698 465 14 696 585. 120 001 880 140 000 000 Łączny koszt realizacji zadania w to 134 698 465, w tym w wysokości 14 696 585 została już zaangażowana w. Ponadto w roku bieżącym proponuje się zaangażować z budżetu na w wysokości 140 000 000 i dokonać podziału środków pomiędzy realizatorów wybranych w ramach procedury konkursowej na 2 lata. Udział własny oferenta w zakupie sprzętu 15% wartości. 8. Tomografia Pozytonowa (PET) uruchomienie produkcji radiofarmaceutyków FDG w Polsce Zadanie realizowane było w latach 2006-2009 w zakresie utworzenia ośrodków PET. Rok 2010 to kolejne zadanie w zakresie uruchomienia produkcji niezbędnego dla diagnostyki PET farmaceutyku w 2 ośrodkach w Polsce. Cele Zwiększenie dostępności do radiofarmaceutyków do badań PET Plan działań / Sposób realizacji działań Uruchomienie produkcji radiofarmarmaceutykku FDG w Polsce dla potrzeb wykorzystywania go w utworzonych i funkcjonujących w Polsce ośrodków diagnostyki PET. Tworzenie laboratoriów produkcji radiofarmaceutyków w ośrodkach w centralnej i południowej Polsce. Mierniki realizacji programu Powstałe w Polsce laboratoria do produkcji FDG zabezpieczenie krajowych ośrodków PET w radiofarmaceutyk, uzyskanie niższej ceny produkowanego riadofarmaceutyku od sprowadzanego w innych krajach. 19

zaplanowana na realizację latach 2010- przewidziana do wydatkowania w Kwota podpisanych umów na 2010 zaplanowane do rozdysponowania z budżetu bieżące zaplanowane do bieżące majatkowe 12 500 000 12 500 000 12 500 000 Łączny koszt realizacji zadania w to 12 500 000 Udział własny oferenta w zakupie sprzętu 15% wartości. 9. Poprawa standardów leczenia operacyjnego i skojarzonego raka płuca doposażenie i modernizacja klinik i oddziałów torakochirurgii Zadanie realizowane było w latach 2006-2009 i zgłoszone zostało do harmonogramu zadań NPZChN na 2010r. Cele Poprawa dostępności do świadczeń w zakresie leczenia raka płuca, który jest powodem najwyższej zachorowalności u mężczyzn a także drugim powodem zachorowalności u kobiet. Plan działań / Sposób realizacji działań Poprawa jakości stosowanego leczenia. Wzrosła znacznie ilość wykonywanych inwazyjnych procedur stopniujących, a znaczenie dokonanych inwestycji znalao swój wyraz w lepszej kwalifikacji do leczenia operacyjnego. O blisko 25 % spadła ilość operowanych pacjentów z wyższym stopniem zaawansowania (IIIA), gdzie leczeniem z wyboru powinno być skojarzone leczenie (z włączeniem systemowego leczenia przedoperacyjnego) lub chorzy Ci nie powinni być operowani, a leczeni być powinni systemowo w skojarzeniu z radioterapią. O około 20% zmalała liczba wykonywanych pneumonektomii z równoczesnym wzrostem o ten odsetek wykonywanych lobektomii w raku płuca, co dobitnie wskazuje na lepszą kwalifikację do leczenia operacyjnego. Zmniejszenie się odsetka tzw. torakotomii zwiadowczej z około 4% w roku 2005 do niecałego 1.5% w roku 2007. Jest to niewątpliwie efektem z jednej strony lepszej kwalifikacji do leczenia operacyjnego ale również następstwem lepszego wyposażenia pracowni histopatologicznych pracujących dla potrzeby chirurgii raka płuca. Należy podkreślić, że obok oddziałów chirurgii klatki piersiowej dotację z Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych otrzymały również pracownie patomorfologiczne, dzięki temu wzrosła ilość wykonywanych badań śródoperacyjnych, a tym samym jakość leczenia onkologicznego uległa poprawie. W oparciu o uzyskane z Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych zaczął funkcjonować Krajowy Rejestr Raka Płuca. W jego bazie w chwili obecnej znajduje się ponad 10 tyś. chorych leczonych chirurgicznie. Dzięki rejestrowi możliwe jest monitorowanie jakości leczenia tego najczęstszego nowotworu w Polsce. 20

Od 2008 roku zaczęły być wprowadzane dane o pacjentach leczonych systemowo. Baza przygotowana została do wprowadzenia danych o wszystkich nowych zachorowaniach na raka płuca w Polsce. W 10 ośrodkach zlokalizowanych równomiernie na terenie całej Polski uruchomiono pracownie endoskopii interwencyjnej, w których możliwe jest podjęcie endoterapii, tzn. udrażniania dróg oddechowych. O te działają w ścisłym kontakcie z ośrodkami onkologicznym, w których u wielu z tych pacjentów prowadzona jest później brachyterapia. Propozycja działań do realizacji w 2010 roku: Zakup aparatury i sprzętu medycznego, w tym głównie: 1. Endoultrasonografów, 2. Aparatury do badań autofluorescencyjnych, 3. Laserów (YAG i operacyjnych), 4. Bronchoskopów interwencyjnych, 5. Mediastinoskopów, torakoskopów i instrumentarium operacyjnych, 6. Wyposażenie sal operacyjnych (stoły operacyjne, lampy, diatermie, aparaty do znieczulenia itp.), 7. Kriostatów, procesorów tkankowych i mikroskopów z oprogramowaniem, 8. Wyposażenia sal zwiększonego nadzoru pooperacyjnego, 9. Komputerów dla pracowni histopatologicznych i ośrodków z oprogramowaniem, 10. Urządzenia do wentylacji dyszowej i zastępczej. Koordynacja zadania: Opracowanie danych klinicznych i histopatologicznych w ośrodkach, Szkolenie w zakresie wczesnej diagnostyki i małoinwazyjnych metod leczenia raka płuca, Konferencje uzgodnieniowe dla weryfikacji stosowanych metod diagnostycznych i leczniczych, Funkcjonowanie biura ogólnokrajowej bazy raka płuca, Opracowanie i wydanie materiałów edukacyjnych nt. diagnostyki i leczenia chorób nowotworowych klatki piersiowej, Opracowanie programu badań przesiewowych oraz wykonanie badań w grupie pilotażowej. zaplanowana na realizację latach 2010- przewidziana do wydatkowania w Kwota podpisanych umów na 2010 zaplanowane do rozdysponowania z budżetu bieżące zaplanowane do bieżące 26 958 700 11 958 700 1 958 700 10 000 000 15 000 000 Łączny koszt realizacji zadania w to 10 000 000 i 1 958 700 bieżące. Ponadto w roku bieżącym planuje się zaangażować z roku w wysokości 15 mln i dokonać podziału powyższych pomiędzy realizatorów wybranych w ramach procedury konkursowej na 2 lata. Udział własny oferenta w zakupie sprzętu 15% wartości. 21

10. Program doskonalenia diagnostyki i leczenia białaczek u dorosłych w Polsce z dostosowaniem do zaleceń Unii Europejskiej i współpracy z European Leukemia Net. Zadanie realizowane było w latach 2006-2009 i zgłoszone zostało do harmonogramu zadań NPZChN na 2010r. Cele Ciągłe ulepszanie systemu rozpoznawania i leczenia nowotworów układu krwiotwórczego i chłonnego, dostosowujące je do zaleceń Unii Europejskiej i umożliwiające współpracę w ramach międzynarodowych programów leczenia białaczek i chłoniaków ośliwych. Plan działań / Sposób realizacji działań Analizy prowadzone przez PALG wykazywały na wyższy niż w przodujących krajach wskaźnik wczesnych zgonów u chorych na ostre białaczki szpikowe. Wynosi on około 14%, podczas gdy w statystyce przodujących grup badawczych 7-11%. Przyczyną może być gorsza baza lokalowa i nie wystarczająco dobre leczenie wspomagające. Dlatego należy dążyć do wyposażenia ośrodków w separatki, zaopatrzone co najmniej w system tzw. odwrotnej izolacji (śluza, odrębny sanitariat, system zmiany fartuchów) oraz urządzenia do oczyszczania powietrza. Obniży to częstość infekcji, duże koszty ich leczenia i śmiertelność. Realizacja założonego programu poprawy efektywności leczenia pacjentów z białaczkami i ośliwymi chłoniakami możliwa jest tylko poprzez nadzwyczajną interwencję wspierającą Ministerstwa Zdrowia. Wprowadzenie powyższych rozwiązań jest koniecznym warunkiem współpracy z instytucjami w Unii Europejskiej (EBMT, Leukemia Net, JACIE). Zapewnią również łatwiejszą współpracę ośrodków onko-hematologicznych w kraju i wyrówna dostępność nowoczesnego leczenia. Realizacja poszczególnych zadań powinna być koordynowana poprzez struktury Polskiej Grupy Białaczkowej u Dorosłych (PALG) obejmujące obecnie 17 ośrodków w kraju, PLRG i grupę szpiczakowi. Ważna jest też współpraca z organizacjami pacjentów. Propozycje działań do realizacji w 2010 r.: 1. Unowocześnienie pracowni i metod diagnostycznych połączone z ich standaryzacją i uzupełnieniem niezbędnej aparatury oraz szkoleniem osób, które ją obsługują: Unowocześnienie lub utworzenie pracowni biologii molekularnej. Unowocześnienie lub utworzenie pracowni cytogenetyki. Unowocześnienie pracowni cytometrii przepływowej. Unowocześnienie pracowni hematologii. 2. Unowocześnienie warunków leczenia chorych na ostre białaczki, ośliwe chłoniaki. Tworzenie lub unowocześnianie sal chorych oraz izolatek zaopatrzonych co najmniej w system odwróconej izolacji. 3. Unowocześnienie metod leczenia opartych na zastosowaniu komórek krwiotwórczych. Uzupełnienia niezbędnej aparatury oraz szkoleniu osób w zakresie pobierania komórek do przeszczepu z krwi obwodowej lub szpiku. Dostosowanie organizacji, wyposażenia i procedur do zaleceń EBMT i JACIE. Uzupełnienia aparatury oraz w zakresie krwioprezerwascji i przechowywania komórek do przeszczepu z uwzględnieniem wymogów stawianych takim pracowniom. Dostosowanie 22