Szkolni dla osób ubigających się o uprawnini do sporządzania świadctwa charaktrystyki nrgtycznj budynku Enrgia na potrzby oświtlnia Ocna instalacji oświtlniowj budynku i jgo otocznia mgr inŝ. Andrzj Jurkiwicz dr inŝ. Mirosław Kiłboń mgr inŝ. Pawł Kucharczyk Instytut Elktronrgtyki i Strowania Układów Politchniki Śląskij Miroslaw.Kilbon@polsl.pl, Pawl.Kucharczyk@polsl.pl GIE (www.gi.pl) Andrzj.Jurkiwicz@gi.pl Wrocław, maj 2008 2 Plan wykładu 1. Podstawow pojęcia i dfinicj tchniki świtlnj: a) światło i widzni; b) strumiń świtlny źródła światła (lub oprawy); c) światłość (kirunkowa); c) skutczność świtlna; d) natęŝni oświtlnia; ) luminancja; f) lmnty fotomtrii; g) przgląd rozwiązań źródł światła. 2. Podstawow pojęcia i zarys tchniki oświtlania: a) oprawy oświtlniow i ich paramtry; b) obliczani oświtlnia; c) zapotrzbowani instalacji oświtlniowj na nrgię; d) strowani oświtlnim naturalnym i sztucznym; ) przdsięwzięcia obniŝając zuŝyci nrgii na cl oświtlniow 3 Część I 4 Co to jst światło? Podstawow pojęcia i dfinicj tchniki świtlnj - prominiowani lktromagntyczn (fal lktromagntyczn) o długości fali z zakrsu 380-780nm, odbiran przz oko ludzki i powodując powstawani wraŝń świtlnych i barwowych 5 6 Podstawy Co to jst światło? Źródła światła dzilimy na naturaln i sztuczn. Światło jst rodzajm nrgii lktromagntycznj proministj, wysyłanj w formi bardzo małych dawk tzw. fotonów (kwantami) z prędkością (w próŝni) 300.000 km/s (prędkość światła) Źródłm światła jst ni tylko Słońc, al takŝ Zimia i inn ciała, w tym takŝ t stworzon przz człowika np. Ŝarówka. 1
7 8 Jak wytworzyć światło? - mchanizm widznia Prominiowani gamma Prominiowani Rontgna Optyczn nadfioltow (7%) Optyczn widzialn (46%) Optyczn podczrwon (47%) Mikrofal Fal radiow UKF, FM, AM do 0,001 nm od 0,001 do 100nm Od 100 do 380 nm Od 380 do 780 nm Od 780 nm do 1mm Od 1mm do 1m Od 1m do 3 km Drgania cząstczk Kwant prominiowania NERW WZROKOWY PRZESZKODY, FILTRY 9 Jak wytworzyć światło? - mchanizm widznia 10 Jak wytworzyć światło? - mchanizm widznia WYBICIE ELEKTRONU PRZEMIANY CZĄSTECZKOWE Kwant prominiowania NERW WZROKOWY Kwant prominiowania NERW WZROKOWY WYŁADOWANIA ELEKTRYCZNE PRZESZKODY, FILTRY REAKCJA CHEMICZNA PRZESZKODY, FILTRY 11 PODSTAWOWE WIELKOŚCI PROMIENISTE: Wilkość Oznaczni Wzór (df) Wzór Jdnostka uproszcz. Strumiń nrgtyczny Φ - - W [wat] NatęŜni prominiowania I dφ Φ W/sr I I [wat/stradian] d Ω Ω Egzytancja nrgtyczna M dφ Φ M M W/m da A 2 Luminancja nrgtyczna 2 L d Φ di W/sr m 2 L L dωdacos Θ dacos Θ NatęŜni napromininia E dφ Φ W/m 2 E E da A Ilość nrgii proministj Q Q Φ dt J t Q Φ t [dŝul] Naprominini H dq Q J/m 2 H H da A Wilkosci odnoszą si do całgo widma prominowania lktromagntyczngo 12 Wilkość Oznaczni Wzór (df) Wzór Jdnostka uproszcz. Strumiń świtlny Φ 780 lm [lumn] Φ K Φ m λv ( λ) dλ - 380 Światłość I dφ Φ lm/srcd I I [kandla] d Ω Ω Egzytancja świtlna M dφ M M Φ da A lm/m 2 Luminancja L 2 d Φ di cd/ m 2 L L dωdacos Θ dacos Θ NatęŜni oświtlnia E dφ E E Φ lm/m 2 lx [luks] da A Ilość światła Q Q Φdt Q Φ t lm s t [lumnosk.] Naświtlani Podstawow wilkości świtln: H dq H da Q H A lx s [luksosk.] Wilkości odnoszą się do fragmntu widma prominiowania i uwzględniają CZUŁOSĆ LUDZKIEGO OKA - kolor czrwony dot. źródł światła - kolor zil. dot. oświtlanj powirzchni 2
13 Od czgo zalŝy zdolność widznia? 14 Czułość widmowa oka ludzkigo luminacji (miara jaskrawości) przdmiotu i tła kontrastu barwy przdmiotu i tła wilkości przdmiotu czasu obsrwacji połoŝnia względm osi widznia ruchu w polu widznia nirównomirności luminacji przdmiotu i tła. Zaczrpnięto z J. W. Mazur, W. śagan Samochodowa tchnika świtlna, Oficyna Wyd. PW, 1997 15 16 Dfinicj Strumiń świtlny Φ - to część struminia nrgtyczngo wywołująca u obsrwatora wraŝnia wzrokow. Innymi słowy strumiń świtlny to całkowit światło, któr zostaj wyprominiowan z źródła światła. Przydatny w opisi źródł światła;jdnostka - lumn 17 Dfinicj 18 Przykład Światłość I - stosunk struminia świtlngo wysyłango przzźródło światła w lmntarny kąt bryłow objmujący dany kirunk do wartości tgo kąta bryłowgo; jdnostka - kandla Cikawostka: Dawnij: Kandla świca woskowa o śrdnicy 25 mm. Obcni: Kandla światłość źródła, któr w danym kirunku wysyła promini monochromatyczn o częstotliwości 540*10^12 Hz i natęŝniu 1/683 W/sr (kąt przstrznny stradian; 4π) Standardowa Ŝarówka o mocy 100 W i czasi swojgo Ŝycia (1000 godzin) świci z natęŝnim światła ok. 120 cd wzdłuŝ swojj osi i ok. 110 cd prostopadl do nij. Lampa z rflktorm o mocy 100 W i kąci prominiowania 35 stopni daj dzięki odbiciu prawi całgo światła w jdnym kirunku natęŝni ok. 1000 cd w kirunku osi lampy. 3
19 Dfinicj Egzytancjaświtlna - stosunk struminia świtlngo wychodzacgo z danj powirzchni do wartosci tj powirzchni;jdnostka - lumn na mtr kwadratowy; 20 Dfinicj Luminancja świtlna - iloraz struminia świtlngo wychodzącgo, przchodzącgo lub padającgo na dana lmntarną powirzchnię, rozchodzącgo się w lmntarnym kąci bryłowym objmującym dany kirunk przz iloczyn tgo kąta przstrznngo i rzutu prostokątngo lmntarnj powirzchni na płaszczyznę prostopadłą do dango kirunku, czyli iloraz światłości kirunkowj przz powirzchnię wysyłającą, przpuszczającą lub pochłaniającą światło. Luminancja świtlna jst to miara wraŝnia wzrokowgo, któr odbira oko z świcącj powirzchni. Luminację okrśla się jako natęŝni światła w odnisiniu do pozornj powirzchni świcącj, prostopadłj do kirunku widznia 21 Dfinicj LI/(F*cosα) Jdn nit to luminacja powirzchni 1m 2 o światłości 1 cd przy α 0 1nt 1cd/m2 22 Dfinicj NatęŜni oświtlnia - stosunk struminia świtlngo do wilkości powirzchni, na którą strumiń pada; NatęŜni oświtlnia (jasność) E okrśla gęstość powirzchniową struminia świtlngo padającgo na pwną powirzchnię; jdnostką jst Luks (lx), 23 Dfinicj Ilość światła - całka struminia świtlngo po czasi w którym tn strumiń został wymitowany; Naświtlni - stosunk ilosciświatła do powirzchni, na która to światło pada. 24 Dfinicj Do ocny oświtlnia w budynku nizbędn są: natęŝni oświtlnia, rozkład luminancji, światłość źródł światła, strumiń świtlny oraz wilkosci nrgtyczn, z których najwaŝnijsza jst SKUTECZNOSĆ ŚWIETLNA. Skutczność świtlna to iloraz struminia świtlngo wytwarzango przz źródło światła przz całkowitą moc czynną pobiraną przz to źródło. 4
25 26 Związki między wilkościami świtlnymi: Skutczność źródła światła - η (lm/w) jdnostka skutczności źródła światła jaka część mocy lktrycznj pobranj przz źródło światła prztwarzana jst na strumiń świtlny ηφ/p Im większa jst ta wartość, tym bardzij sprawn jst źródło światła. Zaczrpnięto z J. W. Mazur, W. śagan Samochodowa tchnika świtlna, Oficyna Wyd. PW, 1997 27 Zgodni z prawm odwrotności kwadratów odlgłości, wzorm opisującym zmianę natęŝnia w funkcji odlgłości i kąta padania promini jst: 28 Prawo odwrotnosci kwadratów odlgłości: I I 3 E cosα cos α 2 2 r h E I* cosβ/r 2 I światłość źródła punktowgo β - kąt między kirunkim promini a prostopadłą do powirzchni E - natęŝni oświtlnia; I- światłość w danym kirunku; r - odlgłość źródło - badany punkt; h - wysokość umiszcznia źródła ά - kąt między kirunkim padania światła i normalną n 29 Dfinicj Właściwości optyczn matriału okrślają współczynniki: - pochłaniania światła: α φα/φ0 - odbicia światła: ρ φρ/φ0 - przpuszczania światła: τ φτ/φ0 φ0 φα+ φρ+φτ lub α + ρ + τ 1 zalŝność ta opisuj tzw. prawo zachowania nrgii, któr obowiązuj dla kaŝdgo prominiowania świtlngo (zarówno htro- jak i monochromatyczngo). 30 Pomiary wilkości świtlnych - jak sprawdzić stan obcny oświtlnia w ocnianym budynku?: LUKSOMIERZ: Głowica 1. NatęŜni oświtlnia - mirzy się bzpośrdnio LUKSOMIERZEM, jst to przyrząd składający się z głowicy fotomtrycznj, prztwornika oraz wskaźnika z skalą (np. odpowidnio wyskalowango miliampromirza) fotomtryczna Prztwornik +wyświtlacz 5
31 Rodzaj głowic fotomtrycznych 32 2. Światłość - mirzy się bzpośrdnio, w cimni, odpowidnią głowicą fotomtryczną z prztwornikim. Prztwornik jst uprzdnio wyskalowywany wg wzorca kandli. MoŜna tŝ dokonywać pomiarów przy uŝyciu np. luksomirza i tzw. ławy fotomtrycznj Zaczrpnięto z Tchnika Świtlna 96 -Poradnik-Informator. PKOśw. Warszawa, 1996 r 2 x I x I w 2 rw E E x w 33 Φ x Φ 3. Strumiń świtlny - pomiar jst moŝliwy tylko po dmontaŝu źródła lub oprawy i umiszczniu w spcjalnym przyrządzi, zwanym Kulą Ulbrichta w E E x w 34 Elktryczn źródła światła Obcni popularn staja się diody LED, ni nalŝąc do Ŝadnj z grup tabli! 35 Paramtry wybranych źródł światła 36 Rodzaj źródła światła 1. śarówki 2. śarówki halognow 3. Świtlówki standardow 4. Świtlówki kompaktow 5. Rtęciówki wysokoprŝn 6. Mix (lampy rtc.-ŝarow) 7. Lampy mtalohalognkow 8. WLS (sodówki) 9. SOX (sod. niskopręŝn) Moc [W] 15 do 500 5 do 1000 15 do 58 5 do 55 50 do 400 100 do 500 35 do 400 50 do400 18 do 180 Strumiń świtlny [lm] 120 do 8400 60 do 24200 650 do 5200 200 do 4800 1600 do 24000 1100 do 13000 2400 do 95000 44 do 55000 1800 do 33000 Skutczność świtlna wraz z układm stab.-zapł. [lm/w] 8 do 17 12 do 24 50 do 104 40 do 90 36 do58 11 do 26 54 do 120 57 do 132 98 do 200 Wskaźnik oddawania barw Ra Trwałość [h] Układ stabilizacyjno - zapłonowy 100 100 98 do 58 96 do 85 52 do 15 70 do 50 89 do 60 65 do 20-1000 2000 8000 do 12000 8000 15000 6000 6000 12000 6000 nipotrzbny nipotrzbny statcznik ind. lub układ HF jak wyŝj Statcznik ind. śarnik Statcznik ind +El. Uk.Zapł Statcznik ind +El. Uk.Zapł Statcznik ind +El. Uk.Zapł Budowa Ŝarówki Zaczrpnięto z TchnikaŚwitlna 96 -Poradnik- Informator. PKOśw. Warszawa, 1996 6
37 38 Samorgnracja Ŝarnika Ŝarówki halognowj (z wykorzystanim bromu jako halognu) śarówki halognow przykłady tmpratura barwowa 2900K, trwałość śrdnia: 2000 h 39 40 Trwałość lamp Zaczrpnięto z Tchnika Świtlna 96 -Poradnik-Informator. PKOśw. Warszawa, 1996 41 42 Świtlówki Zasada działania świtlówki Zaczrpnięto z Tchnika Świtlna 96 -Poradnik-Informator. PKOśw. Warszawa, 1996 Przykłady świtlówk 7
43 Świtlówki kompaktow 44 Kompaktowa świtlówka nrgooszczędna jst altrnatywą do lamp Ŝarowych pod względm trwałości i oszczędności nrgii. Uzyskuj 80% wydajności świtlnj po upływi 1 minuty. Prawi stał natęŝni światła (>90%) w zalcanym zakrsi tmpratur otocznia, od -20 C do +60 C (trzonk skirowany w górę), od +10 C do +65 C (trzonk skirowany w dół). Brak moŝliwości rgulacji struminia świtlngo. Dlikatn światło woln od fktu olśninia, w subtlnym białym kolorz. Do 80 % oszczędności nrgii w porównaniu z Ŝarówkami tradycyjnymi. Budowa lampy indukcyjnj 45 Lampa indukcyjna 46 Lampy wysokopręŝn Bardzo wysoka trwałość 60 000h. Bardzo wysoka nizawodność. Zastosowani wszędzi tam, gdzi wymiana lampy jst trudna lub kosztowna. Osprzęt: Praca na osprzęci HF zapwnia natychmiastowy, bzmigotliwy zapłon bz fktu stroboskopowgo. Moc: 85 W, bańka: A 110 mm powlkana, tmpratura barwowa: 2900 K. Przykład: Philips Mastr QL 830 85 W, cna (2008) ok. 506 zł brutto Zaczrpnięto z Tchnika Świtlna 96 -Poradnik-Informator. PKOśw. Warszawa, 1996 47 48 Lampy rtęciow wysokopręŝn Przykład: Philips HPL Comfort 250 W Zastosowani: W oświtlniu dróg i osidli, zakładów przmysłowych oraz stacji koljowych. Moc: 250 W, trzonk: E40, bańka: BD 90 mm powlkana, tmpratura barwowa: 3300 K, strumiń świtlny: 14200 lm. Cna (2008) ok. 62 zł brutto Budowa lampy rtęciowj Ocna Zaczrpnięto instalacji z Tchnika oświtlniowj Świtlna 96 w budynku -Poradnik-Informator. PKOśw. Warszawa, 1996 8
49 50 Lampa sodowa wysokopręŝna Jarznik lampy sodowj (podobną budowę posiada równiŝ jarznik lampy mtalohalognkowj) Przykład: Philips Mastr Son Pia 50 W, cna (2008) ok. 73 zł brutto WysokopręŜna lampa sodowa o podwyŝszonj skutczności świtlnj oraz trwałości w stosunku do standardowych lamp sodowych. Wykorzystywan przd wszystkim do oświtlnia dróg, mostów, obszarów mijskich, placów i innych trnów zwnętrznych. Moc: 50 W, trzonk: E27, bańka: B 70 mm powlkana, śrdnia trwałość: 28000 h, tmpratura barwowa: 2000 K, skutczność świtlna lampy: 70 lm/w. Inn moc, np.: Moc: 600 W, trzonk: E40, bańka: T 46 mm przzroczysta, tmpratura barwowa: 2000 K, strumiń świtlny: 90000 lm. 51 Lampa sodowa niskopręŝna Przykład: Philips Mastr Sox-E 131 W, cna (2008) ok. 279 zł brutto Zastosowani: w oświtlniu drogowym, węzłów koljowych, przjazdów koljowych, portów lotniczych, portów morskich i doków, a takŝ odlwni i walcowni, w oświtlniu bzpiczństwa i orintacyjnym. Osprzęt: WyŜsza skutczność świtlna, a tym samym oszczędność nrgii w współpracy z osprzętm lktronicznym. Moc: 131 W, trzonk: BY22d, bańka: T 65 mm, tmpratura barwowa: 1800, strumiń świtlny: 26200 lm. 52 Lampa mtalohalognkowa Przykład: Philips Mastr HPI-T Plus 400 W cna (2008) ok. 191 zł brutto Zastosowani: W oświtlniu obiktów sportowych, oświtlniu projktorowym budynków i pomników, oświtlniu portów i placów budowy, oświtlniu dachowym, np. stacji bnzynowj oraz w oświtlniu ogrodniczym. Oprawy oświtlniow: Wymaga czołowgo szkła ochronngo. Osprzęt: Pracuj na osprzęci do lamp mtalohalognkowych i sodowych. Moc: 400 W, trzonk: E40, bańka: T 46 mm powlkana, tmpratura barwowa: 4500 K, strumiń świtlny: 35000 lm. 53 Lampy mtalohalognkow 54 Część II Podstawow pojęcia i zarys tchniki oświtlnia Źródło: http://www.fbri.pl/ 9
55 Oprawy oświtlniow i ich lmnty Oprawa oświtlniowa jst to urzadzni słuŝąc do rozsyłania, filtrowania lub przkształcania struminia świtlngo jdngo lub więcj źródł światła.oprawa zawira lmnty nizbędn do mocowania, ochrony i przyłączania źródła światła, oraz układ stabilizacyjno-zapłonowy, jśli taki jst potrzbny 56 Wybran paramtry opraw Bryła fotomtryczna - mijsc gomtryczn wktorów o wspólnym początku i długości proporcjonalnj do światłości w danym kirunku Krzywa światłości - ślad przcięcia się bryły fotomtrycznj z płaszczyzną przchodzącą przz początk wktorów światłości 57 Kod struminiowy oprawy wg. Poradnik InŜynira Elktryka tom III, Warszawa, WNT, 2001 58 Elmnty światłooptyczn oprawy Odbłyśniki; Soczwki; Rastry. 59 Sprawność oprawy 60 Oświtlni wnętrz światłm naturalnym - w dół: - w górę: Φ η Φ źr Φ η Φ źr -całkowita: η op η η + Przykładow natęŝnia oświtlnia w słonczny dziń w południ wg. P. Ozimblwski Podstawy Tchniki Świtlnj, Philips lighting Poland, Piła 1996 10
61 Strowani światłm naturalnym W zasadzi moŝliw jst tylko ograniczni ilości światła naturalngo w pomiszczniu poprzz stosowani rolt, Ŝaluzji i zasłon W okrsi jsiń - wiosna, poprawę bilansu nrgtyczngo budynku moŝ dać zastosowani tzw. oświtlnia PSALI - miszania oświtlnia naturalngo i sztuczngo dobrango tak, aby suma natęŝń oświtlnia naturalngo i sztuczngo była na stałym poziomi 62 Oswitlni wnętrz światłm sztucznym Wygoda widznia - istnij wówczas, gdy zdolność rozróŝniania szczgółów jst płna, spostrzgani jst sprawn, bz ryzyka, al ni nadmirni męcząc Prawidłow oświtlni to taki, któr zapwnia wygod widznia Aby zapwnić wygodę widznia koniczn są: - właściwy poziom natęŝnia oswitlnia - właściwa równomirność oświtlnia w czasi i przstrzni - właściwy poziom ogranicznia olśninia - właściwy rozkład luminancji - właściwa barwa światła - właściwy współczynnik oddawania barw 63 Obliczani oświtlnia wnętrz NatęŜni oświtlnia: Φźrmnηoś Eav ks Eav srdni natęŝni oświtlnia; Spol powirzchni oświtlanj; nilość źródł światła w oprawi; milość opraw w pomiszczniu; kwspółczynnik zapasu; ηośsprawność oświtlnia. Współczynnik k odpowiada za równomirność natęŝnia w czasi; sprawność oświtlnia zalŝy od kształtu pomiszcznia, sprawności opraw oświtlniowych, zdolności odbiciowych ścian pomiszcznia. Istnij wil mpirycznych mtod na jj wyznaczani. 64 Obliczani oświtlnia cd. Z wzoru na sprawność oswitlnia moŝna obliczyć ilość opraw, potrzbnych do właściwgo oświtlnia dango pomiszcznia, ni moŝna jdnak wyznaczyć ich rozmiszcznia. Dlatgo tŝ przydatn są programy komputrow do obliczń, np. Dialux 65 Obliczani oświtlnia cd. Programy komputrow pozwalają na automatyczn lub ręczn rozmiszczani opraw w pomiszczniu, przy czym mtodą sprawności jst obliczana wymagana liczba opraw, następni mtodą punktową (patrz prawo odwrotności kwadratów odlgłości - pirwsza część wykładu) obliczan są paramtry oświtlniow w poszczgólnych punktach pomiszcznia Zadanim uŝytkownika jst sprawdzni z normami obliczonych paramtrów i - jśli wymagania norm ni są spłnion - dokonani korkt w rozmiszczniu opraw, rodzaju opraw i źródł w nich zastosowanych. 66 Strowani oświtlnim - strowani tradycyjn: łączniki w instalacji lktrycznj, pozwalają jdyni na włączani i wyłączani źródł światła, wntualni kilkustopniową rgulację struminia świtlngo Przykłady: Łącznik 1-bigunowy Łącznik 2-bigunowy (świcznikowy) Łącznik schodowy współpracujący z krzyŝowym 11
67 Strowani oświtlnim cd. Strowani z rgulacją, umoŝliwia zmnijszni struminia świtlngo lampy w sposób ciągły i tym samym zmnijszni poboru nrgii. Przykłady: 68 Strowani oświtlnim cd. Wilokrytrialn strowani automatyczn w ramach automatyki budynkowj. Tyrystorowy ścimniacz Ŝarówki DALI - digital adrssd lighting intrfac, cyfrowy standard strowania oświtlnim Układ ścimniania świtlówki 69 PODSUMOWANIE Do ocny oświtlnia lktryczngo w budynku nizbędn jst: Do ocny oświtlnia lktryczngo w budynku nizbędn jst: Zinwntaryzowani odbiorników oświtlniowych w budynku i sprawdzni ich skutcznosci świtlnj; Sprawdzni aktualnych aktów normatywnych dotyczących paramtrów oświtlniowych w danym budynku; Zmirzni podstawowych wilkości świtlnych w budynku (natęŝni oświtlnia, równomirność); Sprawdzni w jakim stopniu oświtlni dzinn jst wykorzystywan (znan są przypadki uzywania oświtlnia sztuczngo pomimo,ŝ oświtlni dzinn wystarczałoby do zapwninia wygody widznia) Sprawdzni sposobu strowania oświtlnim. 70 PODSUMOWANIE cd Zmnijszni nrgochłonności oświtlnia budynku moŝna osiągnąć poprzz: Sukcsywną wymianę źródł światła na źródła wysokowydajn (o il to jst mozliw), np. Ŝarówk na świtlówki; Wprowadzni systmów strowania oświtlnim, przynajmnij umozliwini rgulacji struminia świtlngo; Wykorzystani w maksymalnym stopniu oświtlnia dzinngo; Optymalizacj zapotrzbowania na nrgię instalacji oświtlniowj juz w fazi projktowania; wzór: p ηη op Ek Φ k + k Φ Φ Φ pozwala obliczyć jdnostkow zapotrzbowani na nrgię. pjdnostkow zapotrzbowani na moc, W/m 2, EnatęŜni oświtlnia wymagan, kwspółczynnik zapasu, ηskutczność switlna źródł światła,η op sprawnosć oprawy, Φstrumiń świtlny całkowity oprawy, Φvstrumiń świtlny oprawy w dół; Φ^-strumiń oprawy w górę, kv, Szkolni k^współczyniiki dla osób ubigających uwzgldniajac się o uprawnini kształt do sporządzania pomiszcznia świadctwa i odbicia charaktrystyki nrgtycznj... 71 Część III Mtodyka obliczń zapotrzbowania na nrgię na potrzby oświtlnia 72 Obliczani roczngo zapotrzbowania nrgii na oświtlni ELwl*ELj*Ac wl wsp. Korkcyjny dla nośnika nrgii jakim jst nrgia lktryczna zgodni z Tab1 zał.1 (wl2,7) ELj roczn jdnostkow zapotrzbowani nrgii na oświtlni (kwh/m 2 *a) Ac powirzchnia uŝytkowa (m 2 ) 12
73 Jdnostkow zapotrzbowani nrgii na oświtlni ELj {Fc*PN/1000 *[td*fo*fd)+(tn*fo)]} + m + n*{5/ty *[ty-(td+tn)]} [kwh/m 2 a] PN moc jdnostkowa opraw oświtlnia podst. w pomiszczniu lub budynku td czas uŝytkowania oświtlnia w ciągu dnia (Tabla 1), h/a tn j.w. lcz w nocy (Tabla 1), h/a to suma tn+td ty jdn rok w godzinach 8760 h FD wykorzystani światła dzinngo wg Tabli 2 FO niobcność uŝytkowników w mijscu pracy FC rgulowani oświtlnia do poziomu wymagango FC (1+MF)/2 MF współczynnik utrzymania w danym wnętrzu (???) m 1, gdy stosowan jst oświtlni awaryjn, inaczj m0 n 1, gdy stosowan jst strowni opraw i oświtlni zapasow, inaczj n0 74 Śrdnia waŝona moc i natęŝni oświtlnia budynku PN [Σ(Pj*Ac)]/ΣAc Pj moc jdn. Opraw oświtlnia w pomiszczniu lub budynku w W/m2 Ac powirzchnia uŝytkowa E [Σ{Epom*Ac)]/ΣAc Epom ksploatacyjn natęŝni oświtlnia w pomiszczniu lub budynku w lx (dla nowych budynków przyjąć wg PN-EN 12464-1:2004 a dla istnijących przyjąć wartości rzczywist!!!) 75 Budynk rfrncyjny Zapotrzbowani nrgii na oświtlni w budynku rfrncyjnym obliczyć wg wzoru 4.1, przyjmując z par. 180a (???) przpisów tchniczno-budowlanych wartości mocy jdn. Urz. Ośw. Pozostał wilkości (td, tn, to, FO itd przy czym m0 n0 FC0 76 Budynk rfrncyjny Par. 180a przpisów tchniczno-budowlanych (projkt rozporządznia) 77 lx śr.waŝ 100 150 200 300 500 750 1000 Wymagan wartości nrgii [kwh/(m 2 *a)] w zalŝności od śrdniowaŝongo natęŝnia oświtlnia biuro 10 15 20 30 50 75 100 szkoła 8 12 16 24 40 60 80 szpital 18 27 36 54 90 135 180 usługi 10 15 20 30 50 75 100 handl 20 30 40 60 100 150 200 Dworc + 2kol pust??????? 78 Wskaźnik ocny zapotrzbowania nrgii na oświtlni RL ΣEL/ELr EL roczn zapotrzbowani nrgii na oświtlni w ocnianym budynku, kwh/a ELr j.w. lcz rfrncyjnym 13
79 Dziękuję za uwagę 14