Finansowanie inwestycji samorządowych w formie emisji obligacji 1 październik, 2015 1
I. Rynek obligacji komunalnych w Polsce 2
Przyrost wartości emisji obligacji długoterminowych w Polsce 3
Struktura nabywców obligacji nieskarbowych (instrumenty powyżej jednego roku) 4
Rozwój rynku obligacji samorządowych niski stopień urynkowienia 20,00 18,00 16,00 14,00 12,00 2,22 2,37 3,09 3,19 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 1,75 15,46 15,92 0,93 12,13 13,24 9,10 5,98 0,53 0,65 0,86 1,63 2,22 2,64 2,95 3,30 3,83 4,13 4,46 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Obligacje komunalne - poza Catalyst Obligacje komunalne - wprowadzone na Catalyst 5
Struktura nabywców obligacji komunalnych 6
II. Catalyst jako źródło pozyskania finansowania przez samorządy terytorialne 7
Catalyst w liczbach Łączna wartość nominalna nieskarbowych i skarbowych instrumentów dłużnych notowanych na Catalyst wynosi obecnie 577,45 mld zł, Wartość nominalna obligacji korporacyjnych notowanych na Catalyst na koniec 2014 r. wyniosła 57,67 mld zł, Liczba emitentów Podstawowe statystyki o rynku Catalyst Korporacyjne Spółdzielcze Komunalne Skarbowe Razem 151 22 19 1 193 Liczba serii 389 40 58 31 518 Obecnie na Catalyst notowanych było 518 serii nieskarbowych instrumentów dłużnych, Wartość emisji (mld PLN) 57,76 0,68 3,2 515,81 577,45 Wśród 10. największych transakcji na rynku Catalyst znajdują się obligacje miasta Warszawa 10 największych transakcji Catalyst Emitent Wartość emisji Obligacje komunalne Liczba emisji 60 Średnia arytmetyczna 49 364 154 kwartyl 0 (MIN) 300 000 kwartyl I 2 500 000 kwartyl II (MEDIANA) 6 400 000 kwartyl III 20 000 000 kwartyl IV (MAX) 600 000 000 średnia zapadalność 10,92 1. Bank Gospodarstwa Krajowego 29 435 500 000 2. PKO Finance AB 5 590 000 000 3. mbank HIPOTECZNY 2 534 150 000 4. PGNiG 2 500 000 000 5. M. St. WARSZAWA 2 100 000 000 6. PKN ORLEN 2 000 000 000 7. GETIN NOBLE BANK 2 086 423 000 8. PKN ORLEN 2 000 000 000 9. TAURON POLSKA ENERGIA 1 750 000 000 10. PKO BP S.A. 1 600 700 000 8
Obligacje komunalne na Catalyst Notowane obligacje JST Obecnie na GPW notowane są emisje 19. jednostek samorządu terytorialnego Łączna wartość notowanych emisji obligacji komunalnych wynosi ponad 3,2 mld zł Wśród notowanych emitentów znajdują się województwa, powiaty i gminy Pod względem wartości wprowadzonych instrumentów liderami są: Warszawa (2,1 mld zł), Kraków (520 mld zł) oraz Poznań (218 mln zł) Obligacje o najmniejszej wartości zostały w wprowadzone przez gminę Tczew (2 mln zł) JST przeznaczyły pozyskane środki z emisji obligacji na: Finasowanie lub refinansowanie deficytu Inwestycje sportowe i drogowe Inwestycje infrastrukturalne Emitent Liczba serii Wartość emisji Warszawa 5 2 100 000 000 Kraków 4 520 000 000 Elbląg 8 107 000 000 Wałbrzych 4 97 000 000 Siedlce 13 85 100 000 Włocławek 2 80 000 000 Rybnik 1 40 500 000 Piła 2 36 000 000 Przemyśl 6 24 420 000 Powiat Goleniowski 1 20 000 000 Marki 1 20 000 000 Brzesko 3 16 900 000 Barcin 1 14 000 000 Brodnica 1 12 700 000 Olkusz 1 12 000 000 Gołdap 1 10 000 000 Konopiska 2 2 750 000 Połczyn Zdrój 3 2 100 000 Tczew 1 2 000 000 Łącznie 60 3 202 470 000 9
Emisja obligacji na Catalyst Emisja obligacji, a kredyt bankowy Kredyt bankowy Brak obowiązku stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych Pozyskanie środków bezpośrednio z rynku Duża liczba podmiotów finansujących Procedura oraz źródło finansowania Obowiązek stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych Finansowanie z Banku Określona przez emitenta Potencjalnie niższe koszty odsetkowe Możliwość emisji obligacji przychodowych gdzie dług nie wlicza się do limitów zadłużenia określonych ustawą o finansach publicznych. Emitent samodzielnie ustala wielkość i rodzaj zabezpieczenia Możliwość emisji obligacji niezabezpieczonych Przejrzyście określony cel emisji Preferowany cel inwestycji Wielkość finansowania i rodzaj Rodzaj zabezpieczenia Cel finansowania Określona jest przez Bank Duże zróżnicowanie wielkości kwot kredytów Bank decyduje o wielkości i rodzaju zabezpieczenia Często zabezpieczenie przekracza wartość kredytu Finansowanie inwestycji lub bieżącej działalności Uruchomienia kredytu pod faktury Emitent sam ustala częstotliwość wypłaty odsetek Najpierw płacone są odsetki a kapitał w dniu wykupu Możliwość przedterminowego wykupu obligacji Elastyczność Możliwość przedterminowej spłaty Możliwość renegocjowania warunków finansowania 10
Możliwości pozyskania kapitału przez JST EMISJA OBLIGACJI KOMUNALNYCH CELE EMISJI KORZYŚCI Z OBLIGACJI KOMUNALNYCH Emisja obligacji komunalnych i wprowadzenie ich do obrotu giełdowego na Catalyst rynek obligacji prowadzony przez GPW Emitenci obligacji komunalnych (jednostki samorządu terytorialnego) są zwolnieni z obowiązku sporządzania prospektu emisyjnego nawet w przypadku oferty publicznej Emisja obligacji nie wymaga posiadania zabezpieczenia Catalyst umożliwia mieszkańcom miast, gmin, powiatów itd. udział w rozwoju swojego samorządu poprzez zakup emitowanych przez niego obligacji Pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu JST Finansowanie planowanego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego Spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych Finansowanie inwestycji infrastrukturalnych Dostęp do kapitału - dywersyfikacja źródła finansowania poza finansowaniem bankowym Budowanie wiarygodności - przejrzystość i równy dostęp inwestorów do informacji Pozyskanie stabilnych inwestorów - Zainteresowanie emisjami ze strony funduszy emerytalnych, inwestycyjnych, ubezpieczycieli, inwestorów zagranicznych, a także inwestorów indywidualnych Tworzenie szans (budowanie historii na rynku kapitałowym) na przyszłość Notowanie na Catalyst częsty wymóg stawiany emitentowi obligacji przez fundusze Niskie koszty notowania i dopuszczenia obligacji na Catalyst, a w szczególności dla dużych emisji 11
Przejrzysty i nieskomplikowany proces emisji obligacji 1 Uchwała rady gminy/ sejmiku o emisji obligacji DECYZJA O EMISJI Określenie warunków emisji: kwota, serie, transze, terminy wykupu, OBLIGACJI oprocentowanie, minimalna subskrybowana liczba, cel Opinia Regionalnej Izby Obrachunkowej (RIO) 2 PUBLICZNA: może być kierowana do nieograniczonej liczby adresatów, w tym z wykorzystaniem środków masowego przekazu, nie jest konieczne sporządzanie prospektu emisyjnego ani memorandum informacyjnego OFERTA PRYWATNA: propozycja nabycia zawierająca szczegółowe informacje nt. emisji jest skierowana do max 149 inwestorów, nie można korzystać ze środków masowego przekazu 3 Nadanie kodu ISIN i przyjęcie papierów do depozytu (uchwała KDPW w sprawie dematerializacji) KDPW KDPW oprócz prowadzenia ewidencji papierów wartościowych, będzie obsługiwać również wykup i wypłatę odsetek 4 DOPUSZCZENIE / WPROWADZENIE DO OBROTU Ze względu na brak wymogu sporządzania prospektu emisyjnego docelowym rynkiem notowań obligacji komunalnych jest rynek regulowany Catalyst Wymagane jest uzyskanie dostępu do systemu ESPI (na potrzeby wykonywania obowiązków informacyjnych) Dopuszczenie/wprowadzenie do obrotu na rynku regulowanym następuje na podstawie uchwały Zarządu GPW/BondSpot 12
III. Nowa ustawa o obligacjach szansą na rozwój samorządów 13
Najważniejsze zmiany zawarte w nowej Ustawie obejmują: Poszerzenie kręgu podmiotów uprawnionych do emisji obligacji (dodano osoby prawne mające siedzibę poza terytorium RP i które prowadzą działalność gospodarczą, albo zostały utworzone wyłącznie w celu emisji obligacji; Wprowadzenie nowych rodzajów obligacji (obligacje wieczyste oraz podporządkowane); Doprecyzowanie obowiązków informacyjnych emitenta (dodatkowo w warunkach emisji Emitent zobowiązany będzie wskazać podstawę prawną emisji, a w przypadku emitentów z innych jurysdykcji, złożyć oświadczenie o zdolności do emisji); Zmiana niektórych reguł dotyczących zabezpieczeń (m.in. ustanowienie zabezpieczenia po dniu emisji), w tym dodanie funkcji administratora zabezpieczeń; Wprowadzenie instytucji zgromadzenia obligatariuszy oraz określenie zasad zwoływania, przebiegu i kompetencji zgromadzenia, w tym zmiany warunków emisji; 14
Samorządy największym beneficjentem nowej ustawy o obligacjach Samorządy będą mogły emitować tzw. obligacje przychodowe, czyli uprawniające obligatariusza do zaspokojenia roszczeń z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami emitenta. Ustawa stwarza możliwość, by obligacje przychodowe mogły emitować spółki utworzone przez kilka sąsiadujących ze sobą samorządów, w celu sfinansowania wspólnych inwestycji Ustawa jednoznacznie przesądza, że emitenci będą mogli za obligacje przychodowe odpowiadać całym swoim majątkiem. Główne zalety obligacji przychodowych: Przejrzysta konstrukcja Emisja nie zwiększa długu samorządu - zobowiązań wynikających z tych obligacji nie uwzględnia się przy ustalaniu ograniczeń zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego Mechanizm gromadzenia przychodów, Brak konieczności stosowania prawa zamówień publicznych do zamówień, których przedmiotem były usługi finansowe związane z emisją 15
IV. Wybrane case studies 16
Emisja Miasta Stołecznego Warszawa Obligacje wyemitowano w ramach Programu Emisji Obligacji ustanowionego w drodze umowy z Organizatorami 10 lipca br. na kwotę do 4 mld zł. Terminy emisji: wrzesień 2010 pierwsze notowanie lipcowej emisji obligacji w wysokości 600 mln zł Jest to pierwsza emisja obligacji krajowych m.st. Warszawy po II wojnie światowej. luty 2010 emisja 600 mln zł, obligacje 12-letnie maj 2010 emisja 300 mln zł, obligacje 7-letnie marzec 2011 emisja w wysokości 600 mln, 10- i 7-letnie Łączna wartość emisji: 2 100 000 zł Oprocentowanie: od 5,35% do 6,45%. Cele emisji: pozyskanie środków pieniężnych na finansowanie planowanego deficytu budżetu oraz spłatę zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych oraz zaciągniętych pożyczek i kredytów. Organizatorami Programu i pierwszej emisji byli: Bank Handlowy w Warszawie S.A., BRE Bank S.A., Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. oraz oferującymi Dom Maklerski Banku Handlowego S.A., Dom Inwestycyjny BRE Banku S.A., Dom Maklerski Banku BPS S.A. Struktura sprzedaży* 8,70% 25,00% 64,60% 1,70% OFE Fundusze Inwestycyjne Towarzystwa Ubezpieczeniowe banki *Struktura sprzedaży w pierwszej emisji we wrześniu 2010 r. 17
Emisja Miasta Elbląg Nazwa emitenta Rodzaj emitenta Przedmiot działalności Miejsce siedziby Rynki Catalyst Rodzaj instrumentu Wartość emisji Cele emisji Oprocentowanie Data wykupu Banki referencyjne: GMINA MIASTO ELBLĄG Obligacje komunalne jednostka samorządu terytorialnego Elbląg, 123 977 mieszkańców (2012, GUS) Rynek równoległy GPW, BondSpot Obligacje na okaziciela 35.000.000 zł sfinansowanie planowanego deficytu budżetowego miasta Elbląg, a w szczególności inwestycji wpływających na rozwój miasta oraz spłatę wcześniej zaciągniętych kredytów i wyemitowanych obligacji. zmienne ustalane według wzorów, powiększane o odpowiednie marże. W pierwszym okresie wynoszą odpowiednio: A12 5,82%; B12 5,92%; C12 6,12%; D12 6,22% A12 08.03.2019 r.; B12 08.03.2020 r.; C12 30.03.2021 r.; D12 30.03.2022 r. Bank Pekao SA, BRE Bank SA, Bank Handlowy w Warszawie SA, ING Bank Śląski SA, PKO Bank Polski SA. Struktura sprzedaży 100% bank 18
Emisja gminy Gołdap Nazwa emitenta Rodzaj emitenta Przedmiot działalności Miejsce siedziby rynki Catalyst Rodzaj instrumentu Wartość emisji Cele emisji GMINA GOŁDAP Obligacje komunalne jednostka samorządu terytorialnego Gołdap, 20 412 mieszkańców (2010, GUS) Rynek równoległy GPW, pozagiełdowy rynek regulowany BondSpot Obligacje na okaziciela 10.000.000 zł Środki z emisji obligacji mają zostać przeznaczone na spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu kredytów oraz pokrycie deficytu wynikającego z konieczności poniesienia wydatków związanych z finansowaniem inwestycji w 2013 roku Oprocentowanie WIBOR 6M + 1,4% Data wykupu 25.11.2025 r. Banki referencyjne: PKO Bank Polski SA Struktura sprzedaży 100% bank 19
Informacje z rynku Catalyst Inwestorzy mogą obserwować notowania z rynku Catalyst opóźnione o 15 minut za pośrednictwem strony internetowej: www.gpwcatalyst.pl Portal zawiera ponadto informacje dotyczące rynku, w tym m.in.: informacje o notowanych instrumentach, dane rynkowe, informacje, komunikaty uchwały GPW i BondSpot dotyczące Catalyst, materiały edukacyjne dla inwestorów, Informacje dla potencjalnych emitentów, dokumenty i raporty emitentów, regulacje dotyczące rynku Catalyst 20
Kontakt BondSpot S.A. Al. Armii Ludowej 26 00-609 Warszawa tel. +48 22 579 81 00 fax. +48 22 579 81 01 mail: bondspot@bondspot.pl 21