INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE TECHNIK EKSPLOATACJI PORTÓW I TERMINALI (kod 333106) Zakres tematyczny informacji 1) Zadania zawodowe oraz profil kompetencyjny. 2) Sytuacja na rynku pracy. 3) Plany zatrudnienia i oczekiwania pracodawców. 4) Kształcenie w zawodzie. 5) Doskonalenie w zawodzie. 6) Informacje dodatkowe. Literatura. 7) Możliwości i warunki zatrudnienia w zawodzie w krajach Unii Europejskiej. ANEKS 1
1) ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY Technik eksploatacji portów i terminali (kod 333106) to jeden z 2443 zawodów ujętych w obowiązującej od 01 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. z 2014 r., poz. 1145). W poprzedniej wersji klasyfikacji obowiązującej od 1 stycznia 2005 r. do 30 czerwca 2010 r. wyodrębniony był wyłącznie zawód eksploatator portu (kod 342203), któremu odpowiadał zawód szkolny technik eksploatacji portów i terminali. W obecnej klasyfikacji występuje zarówno technik eksploatacji portów i terminali (kod 333106), jak i eksploatator portu (kod 333103). Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik eksploatacji portów i terminali (kod 333106) powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: planowania i wykonywania prac związanych z eksploatacją portów i terminali; organizowania prac związanych z eksploatacją środków transportu i obsługą podróżnych w portach i terminalach; organizowania prac związanych z magazynowaniem, składowaniem oraz przeładunkiem towarów i ładunków w portach i terminalach; prowadzenia dokumentacji dotyczącej transportu, magazynowania i przeładunku towarów oraz ładunków w portach i terminalach. 1 PROFIL KOMPETENCYJNY 2 i administracji (grupa duża 3 33) dla grupy Średni personel do spraw biznesu Przykładowe zawody dla grupy Średni personel do spraw biznesu i administracji: technik administracji, technik agrobiznesu, technik ekonomista, technik eksploatacji portów i terminali, agent ubezpieczeniowy, przedstawiciel handlowy, urzędnik podatkowy, sekretarka medyczna, sekretarka w kancelarii prawnej, itp. Kompetencje to cechy/dyspozycje osoby, w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw, pozwalające realizować zadania zawodowe na wymaganym poziomie/efekty. Kompetencje są obserwowalne i mierzalne dzięki temu, że przejawiają się w zachowaniu. Podlegają procesowi uczenia się, są dynamiczne, zmienne w czasie, rozwijają się w ramach zdobywanego doświadczenia. Pozwalają określić, w jakich zadaniach, na jakim stanowisku, przyszły pracownik będzie mógł efektywnie wykorzystać swój potencjał. Tempo ich rozwoju zależy od zmiennych zewnętrznych (otoczenia) oraz względnie trwałych dyspozycji (osobowość, inteligencja). 4 Są uniwersalne (transferowalne), wykorzystywane w różnych zadaniach i różnych obszarach funkcjonowania. Dla grupy Średni personel do spraw biznesu i administracji określono 4 kompetencje, tj.: Kompetencja 1 Gotowość do podnoszenia kwalifikacji: otwartość na wiedzę i na zadania umożliwiające jej zdobycie. Wykorzystywanie napotkanych problemów jako okazji do 1 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz.U. 2012 nr 0 poz. 184) 2 NBK Narzędzie do badania kompetencji. Podręcznik dla doradców zawodowych, Warszawa 2014 r. 3 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, DZ.U. z 2014r. poz.1145 4 Jurek P., Analiza wybranych metod oceny kompetencji zawodowych, artykuł w książce pod red. A. Witkowski, T. Listwan, Kompetencje a sukces zarządzania organizacją, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008 2
rozwoju. Chęć eksperymentowania i podejmowania nowych zadań. Staranna analiza sukcesów i porażek oraz traktowanie tych drugich jako cennej lekcji. Kompetencja 2 Komunikacja interpersonalna: to przekazywanie konkretnych informacji w sposób zrozumiały dla innych. Przystępne wyjaśnianie skomplikowanych, specjalistycznych kwestii. Przekazywanie najważniejszych zagadnień i sprawdzanie, czy rozmówca rozumie komunikat. Dostosowanie stylu wypowiedzi do odbiorcy. Kompetencja 3 Otwartość na innych: to pozytywne nastawienie i traktowanie innych oraz okazywanie chęci ich zrozumienia. Kompetencja 4 Sumienność w dążeniu do rezultatów: rozumiana jako wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. Zestaw kompetencji może się różnić od podanych wyżej kompetencji, w zależności od wymagań pracodawcy w konkretnym zawodzie i na konkretnym stanowisku. Zróżnicowane będzie również natężenie każdej z kompetencji. Kto i w jaki sposób może wiedzę o naszych kompetencjach można wykorzystać? Odpowiedź jest prosta My Sami oraz pracodawca. Coraz więcej pracodawców wykorzystuje analizę kompetencyjną w procesie rekrutacji. W niektórych firmach dodatkowo jest ona wykorzystywana podczas: okresowej oceny pracowników - jako narzędzie do oceny efektywności pracy; ustalania indywidualnych planów rozwoju - dostarcza informacji, jakie właściwości predysponują do np. awansów. Jest również źródłem informacji odnośnie obecnych i przyszłych potrzeb szkoleniowych. Jeśli stwierdzimy, że nie posiadamy dostatecznej wiedzy i umiejętności, które są wymagane przez pracodawców warto zatem zastanowić się nad skorzystaniem z różnych form działań rozwojowych (szkolenia, wsparcie innych, literatura, uczestniczenie w coachingu, itp.). 2) SYTUACJI NA RYNKU PRACY 5 W latach 2011-2014 w ewidencji urzędów pracy nie zanotowano rejestracji w zawodzie technik eksploatacji portów i terminali, nie odnotowano również ofert pracy w tym zawodzie. Natomiast w I półroczu 2015 r. zarejestrowały się 2 osoby z tym zawodem nie zgłoszono żadnego wolnego miejsca pracy. W 2010 roku zarejestrował się jeden technik eksploatacji portów i terminali (Powiatowy Urząd Pracy w Żninie). W końcu 2010 r. w ewidencji bezrobotnych nie znajdowała się żadna osoba legitymująca się omawianym zawodem. W ciągu 2010 roku nie zgłoszono ofert pracy w zawodzie technik eksploatacji portów i terminali. 5 Żródło: Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko pomorskim w latach: 2010-2014 Raporty z lat 2010-2014 znajdują się na stronach internetowych WUP: http://podlupa.wup.torun.pl/biblioteka/raporty-wyniki/ oraz http://wup.torun.pl/urzad/publikacje/publikacje-dotyczace-rynku-pracy/. 3
3) PLANY ZATRUDNIENIA I OCZEKIWANIA PRACODAWCÓW 6 W badaniach ankietowych pracodawców w latach 2014-2010, pracodawcy nie zgłaszali planów zatrudnienia lub zwolnienia osób na stanowiskach technik eksploatacji portów i terminali. Zawód ten nie znalazł się również w perspektywach zatrudnienia do 2018 r. 4) KSZTAŁCENIE W ZAWODZIE 7. Z Systemu Informacji Oświatowej stan na dzień 26.10.2015 r. wynika, że w województwie kujawsko - pomorskim istnieją 2 szkoły publiczne dla dzieci i młodzieży kształcące w omawianym zawodzie w Nakle n/n i Bydgoszczy oraz 5 szkół policealnych niepublicznych o uprawnieniach publicznych dla dorosłych. Według danych na dzień 30 września 2013 r. w zawodzie technik eksploatacji portów i terminali naukę w 2 szkołach publicznych kontynuują 83 osoby, żadna osoba nie ukończyła jeszcze kształcenia. Wykres 1. Absolwenci i uczniowie w zawodzie technik urządzeń i systemów energii odnawialnej w woj. kujawsko-pomorskim w latach 2010-2014 Ze względu na to, iż jest to zawód, w którym można się kształcić od niedawna na rynku kujawsko-pomorskim, trudno określić tendencje dotyczące kształcenia w tym zawodzie, jednak na podstawie dostępnych danych zauważa się zwiększenie zainteresowania 6 Badanie 2000 pracodawców jest realizowane w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raport z badania pracodawców w 2010 r. znajduje się na stronie internetowej WUP, a za 2011 r. dodatkowo na stronie www.podlupa.wup.torun.pl 7 Dane z Systemu Informacji Oświatowej: http://www.cie.men.gov.pl/index.php/wyszukiwarka.html 4
kształceniem w tym kierunku (ponad 2-krotny wzrost liczby uczniów w 2014 r. w stosunku do roku 2013 i 3-krotny w stosunku do 2012 r.). Podstawa prawna kształcenia Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 roku w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. Nr 0 z 2012, poz. 7) określa, że zawód technik eksploatacji portów i terminali od 1 września 2012 roku będzie można zdobyć wyłącznie w czteroletnim technikum oraz 2-letniej szkole policealnej. Kwalifikacyjny kurs zawodowy to kurs prowadzony według programu nauczania uwzględniającego podstawę programową kształcenia w zawodach w zakresie jednej kwalifikacji. Minimalna liczba godzin kształcenia na tym kursie jest równa minimalnej liczbie godzin kształcenia zawodowego określonej w podstawie programowej kształcenia w zawodach dla danej kwalifikacji. W ramach różnych zawodów wyodrębniono poszczególne kwalifikacje, z których każda obejmuje określony zasób wiedzy, umiejętności zawodowych oraz kompetencji personalnych i społecznych, opisanych w podstawie programowej kształcenia w zawodach. Podmiot prowadzący kwalifikacyjny kurs zawodowy jest obowiązany uwzględnić w realizowanym na kursie programie nauczania wszystkie wskazane w podstawie programowej kształcenia w zawodach komponenty właściwe dla danej kwalifikacji. Ukończenie tego kursu umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, w zakresie danej kwalifikacji, przeprowadzanego przez okręgową komisję egzaminacyjną. Osoba, która ukończy kwalifikacyjny kurs zawodowy i zda egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie w zakresie danej kwalifikacji, otrzymuje świadectwo potwierdzające kwalifikacje w zawodzie. Dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w określonym zawodzie będzie mogła otrzymać osoba, która posiada poziom wykształcenia wymagany dla danego zawodu (odpowiednio wykształcenie zasadnicze zawodowe lub średnie) oraz zda egzaminy z zakresu wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie, czyli posiada świadectwa potwierdzające uzyskanie kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie. 5) DOSKONALENIE W ZAWODZIE. Aktualna informacja o szkoleniach przydatnych dla zawodu technik eksploatacji portów i terminali dostępna w Rejestrze Instytucji Szkoleniowych: http://ris.praca.gov.pl, przez wyszukiwarkę, w obszarze: Zarządzanie i administrowanie (kod 10). 6) INFORMACJE DODATKOWE. LITERATURA. POMOCNE ADRESY www.portalmorski.pl - portal poświęcony tematyce morskiej, w tym zagadnieniom transportu morskiego Opracowanie: Wiesława Janaszek doradcy zawodowi CIiPKZ Bydgoszcz Akceptacja: Elżbieta Słowińska kierownik CIiPKZ Bydgoszcz 5
7) MOŻLIWOŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W ZAWODZIE W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ. Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie technik eksploatacji portów i terminali w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako technik eksploatacji portów i terminali w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód technik eksploatacji portów i terminali jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage Obecnie zawód technik eksploatacji portów i terminali nie jest regulowany w żadnym z krajów EOG. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm Zapotrzebowanie na osoby z zawodem technik eksploatacji portów i terminali wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej http://eures.europa.eu Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z tym zawodem zgłoszonych zostało 244 oferty pracy z 16 krajów EOG. Najwięcej ofert pracy dla technik eksploatacji portów i terminali znajduje się w Niemczech (89 ofert), Holandii (36 ofert), Francji (32 oferty) i Belgii (25 ofert) - dane wg stanu na dzień 3.11.2015 r. Technik eksploatacji portów i terminali jest specjalistą z zakresu obsługi podróżnych w portach i terminalach, w tym obsługi bagażowej, a także organizacji i prowadzenia prac związanych z przeładunkiem oraz magazynowaniem towarów i ładunków w portach i terminalach. Osoby ubiegające się o pracę w zawodzie technik eksploatacji portów i terminali w krajach EOG powinny mieć wykształcenie średnie z zawodem technika eksploatacji portów i terminali i dysponować 2-3 letnim udokumentowanym doświadczeniem zawodowym wraz z odpowiednimi uprawnieniami, posiadać znajomość przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy 6
potwierdzoną certyfikatem (lub odpowiednią kartą) wydanym przez państwo przyjmujące. Należy pamiętać, że najczęściej pracodawcy oczekują od pracownika znajomości języka kraju, w którym zamierzają podjąć pracę. Przykładowe stawki płacy w zawodzie technik eksploatacji portów i terminali w wybranych krajach: Wielka Brytania: 25000-30000 /rok. brutto, Niemcy: 1800-2400 euro/m-c brutto, Francja: 9,50 euro/godz. brutto. Opracowała: Beata Baranowska - Pośrednik pracy, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy OZ WUP w Bydgoszczy 7
ANEKS Tabela 1. ABSOLWENCI I UCZNIOWIE KSZTAŁCĄCY SIĘ W ZAWODZIE TECHNIK EKSPLOATACJI PORTÓW I TERMINALI W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM w latach 2010-2014 Liczba osób Rok szkolny Uczniowie kontynuujący naukę w zawodzie Absolwenci osoby kończące naukę w zawodzie 2013/2014 176 0 2012/2013 83 0 2011/2012 54 0 2010/2011 0 0 2009/2010 0 0 SZKOŁY KSZTAŁCĄCE W ZAWODZIE TECHNIK EKSPLOATACJI PORTÓW I TERMINALI (KOD 333106) W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM Powiat bydgoski: POLICEALNA SZKOŁA "COSINUS" W BYDGOSZCZY Adres: Szarych Szeregów 4A, 85-829 Bydgoszcz Strona www: www.cosinus.pl E-mail: bydgoszcz@cosinus.pl Telefon: 523220913 Faks: 523220913 ZAOCZNA POLICEALNA SZKOŁA DLA DOROSŁYCH "COSINUS PLUS" W BYDGOSZCZY Typ: Szkoła policealna (ponadgimnazjalna) Adres: Dworcowa 7/6a, 85-009 Bydgoszcz Telefon: 523220913 SZKOŁA POLICEALNA "WEKTOR" W BYDGOSZCZY Typ: Szkoła policealna (ponadgimnazjalna) Adres: Maksymiliana Piotrowskiego 7-9/9, 85-098 Bydgoszcz E-mail: sekretariat@wektor.bydgoszcz.pl Strona www: www.wektor.bydgoszcz.pl Telefon: 732789089 8
TECHNIKUM HANDLOWE Adres: Kaliska10, 85-602 Bydgoszcz Strona www: http://www.zsh.bydgoszcz.pl/ Telefon/fax: 523411401 E-mail: zsh@bip.oswiata.bydgoszcz.pl POLICEALNA SZKOŁA EKSPLOATACJI PORTÓW I TERMINALI W BYDGOSZCZY Adres: Jagiellońska 4, 85-067 Bydgoszcz Strona www: www.skk.pl E-mail: biuro@skk.pl Telefon: 523493448 Faks: 523493448 ZAOCZNA POLICAELNA SZKOŁA ZAWODOWA "PASCAL" W BYDGOSZCZY Adres: Józefa Twardzickiego 33b, 85-791 Bydgoszcz Strona www: E-mail: bydgoszcz@pascal.edu.pl Telefon: 525155253 Powiat nakielski ZESPÓŁ SZKÓŁ ŻEGLUGI ŚRÓDLĄDOWEJ IM. KMDR. BOLESŁAWA ROMANOWSKIEGO W NAKLE NAD NOTECIĄ -II TECHNIKUM Adres: gen. Henryka Dąbrowskiego 4, 89-100 Nakło nad Notecią Strona www: http://zegluganaklo.pl/ E-mail: sekretariat@zegluganaklo.pl Telefon: 523852568 9