Plan wynikowy Odkrywamy świat. Część 2 Polskie naj... Zamiast wstępu odczytać na mapie położenie wybranych punków i obiektów; wyszukać informacje w różnych źródłach wiedzy na temat wybranych obiektów geograficznych zaznaczyć na mapie położenie wybranych obiektów geograficznych. Dział I. Polska nasz dom 1. Położenie geograficzne. Położenie Polski i podziały geograficzne 2. Jak kształtowało się podłoże geologiczne Polski? Budowa geologiczna Polski wskazać na mapie hipsometrycznej skrajne punkty położenia Polski; obliczać odległości na mapach; wskazać cechy położenia Polski w Europie Środkowej; opisać przebieg polskich granic na mapie hipsometrycznej; scharakteryzować konsekwencje położenia Polski w Europie Środkowej. wskazać na mapach tematycznych obszary ukształtowane w poszczególnych orogenezach; wymienić ważniejsze wydarzenia w dziejach geologicznych Polski; wskazać miejsca występowania surowców mineralnych i opisać procesy prowadzące do powstania złóż węgla kamiennego i brunatnego, soli kamiennej i siarki; porównać cechy krajobrazów gór wysokich, średnich i niskich. 3. W głębi Ziemi. Skały budujące Polskę opisać cechy skał magmowych, osadowych i przeobrażonych; rozpoznać podstawowe rodzaje skał; opisać procesy prowadzące do powstania niektórych rodzajów skał: granit, bazalt, piaskowiec, wapień, marmur, gnejs; podać nazwy skał użytecznych w gospodarce człowieka i wskazać na mapie miejsca ich występowania: węgiel kamienny i brunatny, rudy cynku i ołowiu, rudy miedzi, sól kamienna, siarka, surowce skalne; określić, jakie rodzaje użytecznych skał występują w najbliższej okolicy. 4. Co zawdzięczamy lądolodowi? Polodowcowa rzeźba terenu 5. Polska z lotu ptaka. Ukształtowanie powierzchni odczytać z tabeli stratygraficznej najważniejsze wydarzenia geologiczne opisać wpływ zlodowaceń plejstoceńskich na współczesną rzeźbę Polski; opisać, na podstawie rysunków schematycznych i fotografii, przykładowe formy erozyjne i akumulacyjne powstałe w wyniku działalności lodowca; określić, na podstawie schematycznych rysunków, etapy powstania Morza Bałtyckiego. odczytać na mapie wysokości najwyżej i najniżej położonych punktów na obszarze Polski; wskazać na mapie hipsometrycznej równoleżnikowe pasy ukształtowania powierzchni; obliczyć różnice wysokości pomiędzy różnymi punktami; wskazać charakterystyczne cechy rzeźby wybranych krain geograficznych; opisać cechy ukształtowania najbliższej krainy geograficznej. 6. Zmienna pogoda. Pogoda i klimat określić charakterystyczne cechy przebiegu pogody w ciągu roku dla obszaru Polski; opisać cechy przejściowego klimatu Polski; obliczyć średnią temperaturę powietrza, amplitudę temperatury powietrza oraz sumę opadów w różnych przekrojach czasowych; wykazać związek cech klimatu Polski z czynnikami kształtującymi klimat: położeniem w środku Europy, sąsiedztwem z rozległym kontynentem euroazjatyckim, wpływem Oceanu Atlantyckiego, zróżnicowaniem ukształtowania powierzchni; wyjaśnić mechanizm powstawania wiatru halnego oraz bryzy morskiej; podać przykłady zjawisk pogody, których przebieg ma katastrofalne skutki dla człowieka.
7. Sieć rzeczna. Rzeki wskazać na mapie wybrane rzeki, sztuczne jeziora na rzekach i kanały wodne; wskazać na mapie przebieg działu wodnego między dorzeczami Wisły i Odry; wskazać przykłady rzek należących do zlewisk Morza Czarnego i Morza Północnego; wykonać wykres porównawczy długości największych rzek omówić procesy rzeźbotwórcze rzeki na różnych odcinkach; podać przyczyny występowania powodzi w Polsce. 8. Magazyny wodne. Jeziora, bagna i podziemne wody Polski 9. Delikatna powłoka Ziemi. Gleby w Polsce 10. Zielone bogactwo. Szata roślinna Polski 11. Potęga przyrody. Groźne zjawiska przyrodnicze 12. Zachować dla przyszłych pokoleń. Ochrona środowiska przyrodniczego i krajobrazu kulturowego wskazać na mapie hipsometrycznej największe jeziora wyjaśnić, na podstawie opisów, genezę wybranych jezior wskazać obszary nadwyżek i niedoborów wody; omówić znaczenie retencji wód na obszarach bagien i torfowisk; wskazać zastosowania sztucznych zbiorników wodnych budowanych na rzekach; podać przykłady miejsc występowania wód mineralnych opisać znaczenie wód mineralnych dla zdrowia człowieka. wymienić podstawowe rodzaje gleb strefowych i astrefowych opisać proces tworzenia się podstawowych typów gleb; określić znaczenie wybranych typów gleb dla gospodarki rolnej; wskazać zagrożenia procesami erozji na obszarach intensywnej gospodarki oraz o zróżnicowanej rzeźbie powierzchni; scharakteryzować rodzaje gleb występujących we własnym regionie i podać przykłady ich użytkowania. wskazać na mapie hipsometrycznej największe zbiorowiska leśne wykonać wykres udziału gatunków drzew w ogólnej powierzchni lasów; ocenić strukturę gatunkową polskich lasów z punktu widzenia działalności gospodarczej człowieka; opisać przebieg granic zasięgu niektórych gatunków drzew; podać przykłady zbiorowisk roślinnych naturalnych, półnaturalnych i sztucznych; opisać znaczenie lasów. wskazać, na podstawie opisu, skutki występowania huraganowych wiatrów i trąb powietrznych; podać przyczyny występowania powodzi w Polsce w okresie zimy, wczesną wiosną i latem; opisać sposoby zabezpieczania się przed skutkami wylewów rzek na obszarach leżących w sąsiedztwie koryt rzecznych. wskazać na mapie Polski obszary objęte ochroną parki narodowe; przedstawić, na podstawie informacji z różnych źródeł, cechy wybranych obszarów chronionych: rezerwatów, parków narodowych, parków krajobrazowych; podać przykłady międzynarodowych działań na rzecz ochrony przyrody np. tworzenie rezerwatów biosfery; podać informacje o obszarach i obiektach chronionych w swoim regionie. Dział II. O nas, czyli o ludności Polski 13. 38 milionów mieszkańców. Liczba i rozmieszczenie ludności Polski wykonać i przeanalizować wykres zmian liczby ludności Polski; określić, na podstawie danych statystycznych, miejsce Polski w świecie i w Europie pod względem liczby ludności; opisać, na podstawie map, zróżnicowanie rozmieszczenia ludności Polski; wskazać czynniki mające wpływ na koncentrację ludności w wybranych regionach Polski; podać tendencje zmian liczny ludności Polski.
14. Jak zmienia się liczba ludności? Przyrost naturalny i rzeczywisty 15. Starzejące się społeczeństwo. Struktura ludności 16. Nie tylko za chlebem. Migracje wewnętrzne i zewnętrzne 17. Nie wszyscy mają pracę. Struktura zatrudnienia, bezrobocie, edukacja 18. Pod jednym dachem. Zróżnicowanie narodowościowe i etniczne 19. Wolimy mieszkać w mieście? Miasta w Polsce 20. Fizjonomia miasta. Funkcje miast w Polsce zdefiniować przyrost naturalny i opisać elementy go tworzące; obliczyć wielkość przyrostu naturalnego w wybranych okresach; zdefiniować przyrost rzeczywisty; opisać, na podstawie danych statystycznych oraz wykresów, zmiany wartości przyrostu naturalnego w Polsce. odczytać z wykresów wartości dotyczące urodzeń, zgonów, przyrostu naturalnego; analizować wykres struktury ludności piramidę wiekową; porównać wykresy piramidy wiekowej wybranych krajów i Polski; porównać średnią długość życia mieszkańców Polski i innych krajów; wskazać współczesne problemy demograficzne Polski. analizować wielkości ruchów migracyjnych mieszkańców Polski w różnych przedziałach czasowych; wskazać przyczyny przewagi emigracji nad imigracją; podać cechy współczesnych ruchów migracyjnych Polaków; określić pozytywne i negatywne skutki ruchów migracyjnych. wykonać wykres struktury zawodowej ludności Polski; analizować zmiany w strukturze zatrudnienia ludności Polski; wskazać główne przyczyny bezrobocia i sposoby przeciwdziałania zjawisku; wskazać na mapach tematycznych obszary o największym i najniższym bezrobociu; określić stopień zaspokojenia potrzeb edukacyjnych społeczeństwa na podstawie wskaźników liczby uczniów, studentów oraz wskaźnika analfabetyzmu. wskazać na mapach tematycznych regiony zamieszkane przez mniejszości narodowe i etniczne; porównać strukturę narodowościową ludności Polski w okresie sprzed drugiej wojny światowej i obecnie; podać przykłady zjawiska tzw. nowej imigracji; wyszukać informacje z różnych źródeł o kulturze i obrzędowości innych narodów mieszkających wyjaśnić znaczenie postawy tolerancji w życiu człowieka; podać przykłady wkładu w dorobek kulturowy naszego kraju wniesionego przez przedstawicieli innych narodów. opisać, na podstawie danych statystycznych, rozwój procesów urbanizacyjnych w Polsce w XX i XXI wieku; określić i wskazać położenie największych miast określić, na podstawie danych statystycznych, zróżnicowanie stopnia urbanizacji różnych regionów Polski; wskazać przykłady różnych zespołów miejskich: aglomerację monocentryczną, konurbację; podać wady i zalety życia w mieście. opisać główne funkcje jakie pełnią miasta; podać przykłady miast pełniących różne funkcje; określić czynniki, które zadecydowały o rozwoju funkcji wybranych miast określić funkcje, jakie pełnią: stolica kraju, stolica województwa, siedziba powiatu; wskazać przykłady zmian funkcji wybranych miast będące wynikiem zmian gospodarczych w Polsce. 21. Polska wieś. Osadnictwo wiejskie określić, na podstawie danych statystycznych, zróżnicowanie odsetka ludności wiejskiej w różnych regionach Polski; określić różne typy i wielkości zbiorowisk wiejskich; opisać zmiany w funkcjonowaniu obszarów wiejskich na przełomie XX i XXI wieku; porównać, na podstawie opisu, warunki życia na wsi dawniej i dziś.
Dział III. Gospodarowanie 22. Siła polskiej gospodarki. Gospodarka Polski na tle świata 23. Jak gospodarujemy ziemią? Zmiany użytkowania ziemi 24. Warunki rozwoju rolnictwa. Problemy rozwoju rolnictwa w Polsce 25. Uprawy i chów zwierząt. Produkcja polskiego rolnictwa 26. Przemysł się zmienia. Uwarunkowania rozwoju przemysłu 27. Surowce podstawą rozwoju gospodarki. Eksploatacja surowców mineralnych omówić wskaźniki poziomu rozwoju gospodarczego krajów: wielkość i strukturę PKB, strukturę zatrudnienia; ocenić, na podstawie danych statystycznych, stopień rozwoju gospodarczego Polski; porównywać cechy gospodarki krajów dobrze i słabo rozwiniętych; określić tendencje zmian rozwoju gospodarczego Polski. wykonać diagram struktury użytkowania ziemi opisać, na podstawie informacji z różnych źródeł, zmiany w użytkowaniu ziemi w XX i XXI wieku; porównać strukturę użytkowania ziemi w Polsce i innych krajach Europy i świata; określić, jaki wpływ na zmiany użytkowania ziemi ma rozwój osadnictwa i działalność przemysłowa. wymienić czynniki wpływające na rozwój rolnictwa analizować, na podstawie danych statystycznych, strukturę własnościową i wielkościową polskich gospodarstw rolnych; wskazać regiony w Polsce o najlepszych warunkach naturalnych dla rolnictwa; określić, na podstawie danych statystycznych i informacji z różnych źródeł, znaczenie pozaprzyrodniczych czynników rozwoju rolnictwa określić zmiany, które następują w polskim rolnictwie po przystąpieniu Polski do UE. opisać, na podstawie map tematycznych, rozmieszczenie upraw podstawowych roślin zbożowych i przemysłowych określić wymagania uprawowe wybranych roślin i wskazać rejony koncentracji wybranych upraw; opisać, na podstawie map tematycznych i danych statystycznych, cechy chowu bydła, trzody chlewnej, owiec, drobiu i koni wskazać, na podstawie danych statystycznych, stopień rozwoju polskiego rybołówstwa i kierunki zmian w tej dziedzinie gospodarowania. wskazać uwarunkowania naturalne rozwoju przemysłu określić, na podstawie map tematycznych, rozmieszczenie najważniejszych okręgów przemysłowych opisać zmiany, które dokonywały się w polskim przemyśle po zakończeniu drugiej wojny światowej; wskazać cechy restrukturyzacji przemysłu w Polsce począwszy od lat 90. XX wieku; podać, na podstawie danych statystycznych, które gałęzie polskiego przemysłu zanotowały spadek, a które wzrost produkcji. podać przykłady surowców mineralnych wykorzystywanych w polskim przemyśle; wskazać na mapach obszary wydobycia najważniejszych surowców mineralnych porównać wielkości produkcji najważniejszych surowców energetycznych, metalicznych i chemicznych w Polsce i innych krajach świata; wskazać te rodzaje surowców, w których produkcji Polska zajmuje czołowe miejsce w świecie; wskazać przykłady zmian w środowisku naturalnym wywołane eksploatacją surowców naturalnych. 28. Skąd czerpać energię? Energetyka wykonać wykres struktury produkcji energii elektrycznej w Polsce według wykorzystanych surowców; wskazać, na podstawie informacji z różnych źródeł, zalety i wady różnych typów elektrowni; podać przykłady wykorzystania źródeł energii odnawialnej do produkcji energii elektrycznej podać przykłady energetyki alternatywnej oraz wskazać jej rosnące znaczenie dla przyszłości produkcji energii.
29. Produkcja przemysłowa. Przemysł tradycyjny i nowoczesny 30. Dynamiczny rozwój usług. Handel wewnętrzny 31. Handel szansą na rozwój. Handel zagraniczny i inwestycje zagraniczne 32. Bez transportu ani rusz. Komunikacja i jej znaczenie. Transport i łączność 33. Podróż sprawna i wygodna. Sieć transportu 34. Rozwój turystyki. Rola i znaczenie turystyki 35. Turystyczne bogactwo. Atrakcje turystyczne dokonać podziału przemysłu przetwórczego na gałęzie wytwórczości; podać przykłady tradycyjnych i nowoczesnych zakładów produkcji przemysłowej; analizować, na podstawie danych statystycznych, zmiany profilu produkcji przemysłowej; wskazać na rosnące znaczenie nowoczesnych gałęzi przemysłu hi-tech; wykazać związek między rozwojem przemysłu a rozwojem budownictwa. scharakteryzować rodzaje usług, niezbędnych w codziennym życiu; wykazać wzrost znaczenia usług we współczesnym świecie; określić, na podstawie struktury zatrudnienia ludności Polski, znaczenie usług w gospodarce kraju; określić, na podstawie danych statystycznych, rozwój placówek handlowych w Polsce w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. dokonać analizy bilansu handlu zagranicznego Polski; podać przykłady krajów będących głównymi partnerami handlowymi Polski; porównać wartość obrotów handlowych na jednego mieszkańca w Polsce i innych krajach; wskazać na przykładach znaczenie inwestycji zagranicznych dla rozwoju gospodarczego; ocenić możliwości rozwoju wymiany handlowej Polski; wskazać przykłady atrakcyjności inwestycyjnej Polski. opisać, na podstawie map tematycznych, przebieg najważniejszych szlaków transportowych, drogowych i kolejowych porównać wskaźnik motoryzacji mieszkańców różnych regionów Polski; wskazać konieczność inwestycji komunikacyjnych opisać tempo rozwoju usług łączności ocenić poziom rozwoju środków transportu we własnym regionie. analizować, na podstawie danych statystycznych, zmiany wykorzystania transportu kolejowego podać przykłady najważniejszych węzłów kolejowych i głównych linii kolejowych; wykazać przyczyny wzrostu znaczenia transportu kołowego (drogowego) w Polsce i na świecie; podać przykłady transportu rurociągowego wskazać znaczenie żeglugi morskiej i śródlądowej dla przewozu towarów i osób; ocenić, na podstawie danych statystycznych, tempo rozwoju transportu lotniczego. podać przykłady walorów środowiska naturalnego i kulturowego Polski; wskazać elementy sprzyjające rozwojowi ruchu turystycznego; porównać, na podstawie danych statystycznych, wielkości ruchu turystycznego w Polsce i na świecie; ocenić wzrost znaczenia turystyki na świecie i podać przykłady wpływu turystyki na środowisko naturalne; przygotować propozycję trasy wycieczki krajoznawczej do wybranego regionu Polski. wykazać, że cechy środowiska naturalnego mogą być atrakcją turystyczną; podać przykłady walorów środowiska naturalnego na podstawie wybranych parków narodowych wskazać przykłady kulturowych atrakcji turystycznych Polski; wskazać na mapie tematycznej rozmieszczenie obiektów wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO przygotować, na podstawie informacji z różnych źródeł, propozycję turystyki kwalifikowanej w wybranym regionie Polski.
36. Gospodarka zmienia środowisko przyrodnicze. Zanieczyszczenie powietrza i wód wskazać wpływ rozwoju działalności gospodarczej na zanieczyszczenie środowiska; opisać wpływ wzrostu zawartości dwutlenku węgla w powietrzu na zwiększanie się zjawiska efektu cieplarnianego; ocenić wpływ emisji związków siarki i azotu na powstawanie zjawiska kwaśnych opadów; określić skutki nadmiernej eksploatacji zasobów wód oraz ich zanieczyszczenia; ocenić, na podstawie wskaźników statystycznych, stan czystości wód Morza Bałtyckiego; podać przykłady działań na rzecz ochrony środowiska naturalnego Polski i krajów sąsiednich. Dział IV. Dookoła Polski 37. W moim regionie wskazać położenie własnego regionu na mapie Polski; określić położenie najważniejszych obiektów w regionie; scharakteryzować cechy środowiska regionu; opisać formy działalności rolniczej i przemysłowej; scharakteryzować sieć transportu i możliwości komunikacyjne; omówić cechy rozmieszczenia i strukturę ludności; wskazać cechy środowiska naturalnego i obszary objęte ochroną lub wymagające ochrony; wskazać mocne i słabe strony własnego miejsca zamieszkania; przygotować multimedialną prezentację ukazującą walory turystyczne regionu. 38. Chłodny błękitny akwen. Morze Bałtyckie określić położenie Bałtyku na mapie Europy; opisać cechy Morza Bałtyckiego jako morza śródlądowego; omówić etapy rozwoju Morza Bałtyckiego; scharakteryzować typy wybrzeża Morza Bałtyckiego; omówić rozwój wybrzeża wysokiego i wybrzeża płaskiego; wskazać przyczyny zanieczyszczenia Bałtyku i sposoby przeciwdziałania negatywnym zmianom. 39. Nad Bałtykiem. Niziny nadmorskie wskazać na mapie hipsometrycznej krainy geograficzne wchodzące w skład pasa nizin nadmorskich; zaznaczyć na mapie konturowej wybrane obiekty geograficzne; rozpoznać na ilustracjach charakterystyczne miejsca na wybrzeżu; opisać główne zajęcia ludności w regionie nadmorskim; obliczyć odległości między miejscowościami; wskazać możliwości wykorzystania turystycznego regionu. 40. Bezcenne jeziora. Polskie pojezierza wskazać na mapie hipsometrycznej krainy geograficzne i obiekty pasa pojezierzy; zaznaczyć na mapie konturowej wybrane obiekty geograficzne; scharakteryzować cechy klimatu pojezierzy; analizować formy działalności gospodarczej człowieka na pojezierzach; zaplanować trasę wycieczki po wybranym regionie pojezierzy; zaproponować różne formy zagospodarowania turystycznego pojezierzy. 41. Zróżnicowane niziny. Niziny Środkowopolskie wskazać na mapie hipsometrycznej pas nizin; opisać cechy krajobrazu nizinnego i procesy rzeźbotwórcze; scharakteryzować warunki naturalne i rodzaje działalności gospodarczej na nizinach; zaplanować trasę wycieczki do wybranego miasta w pasie nizin; wskazać najcenniejsze obiekty przyrodnicze będące pod ochroną; 42. Malownicze wyżyny. Wyżyny Polskie wskazać na mapie hipsometrycznej krainy geograficzne i wybrane obiekty pasa wyżyn; wskazać na mapach tematycznych miejsca występowania i wydobycia surowców mineralnych; określić cechy gospodarczej działalności człowieka w różnych częściach wyżyn; opisać wybrane obiekty i regiony geograficzne pod kątem turystycznego wykorzystania wyżyn; zaplanować trasę wycieczki turystycznej po wybranej wyżynie.
43. Na przedpolu Karpat. Kotliny Podkarpackie 44. Najmłodsze i najwyższe góry. Karpaty wskazać na mapie hipsometrycznej krainy wchodzące w skład pasa kotlin; wskazać na mapach tematycznych miejsca występowania i wydobycia surowców naturalnych; określić cechy klimatu tego regionu sprzyjające działalności rolniczej; scharakteryzować rozmieszczenie ludności i opisać jej zajęcia. wskazać na mapie hipsometrycznej główne pasma Karpat; określić współrzędne geograficzne obiektów; scharakteryzować rodzaje działalności gospodarczej człowieka w Karpatach; analizować rozmieszczenie ludności oraz wskaźniki przyrostu naturalnego i rzeczywistego; przygotować trasę wycieczki krajoznawczej w wybrany region Karpat; podać cechy wyróżniające ten region w Polsce. 45. Skarby gór. Sudety wskazać na mapie hipsometrycznej położenie pasm górskich Sudetów; analizować proces rozwoju rzeźby Sudetów; wykazać znaczenie zbiorników retencyjnych na rzekach sudeckich; wskazać miejsca występowania i wydobycia surowców mineralnych oraz określić ich przeznaczenie; podać przykłady występowania wód mineralnych w Sudetach i rozmieszczenia uzdrowisk; zaplanować trasę wycieczki w wybrany region Sudetów; obliczyć odległości między miejscowościami. Dział V. Nasi sąsiedzi 46. Granice Polski. Zmiany położenia i granic Polski 47. Po co współpracujemy z sąsiadami? Współpraca transgraniczna 48. Polska w Unii Europejskiej. Polska jako członek wspólnoty 49. Największa potęga gospodarcza Europy. Niemcy opisać na mapie politycznej przebieg granic Polski; wskazać na mapie odcinki granicy Polski będące granicami zewnętrznymi i wewnętrznymi UE; opisać na mapach tematycznych zmiany sąsiadów Polski w XX wieku. wskazać na mapach tematycznych euroregiony scharakteryzować rodzaje współpracy transgranicznej; podać korzyści wynikające z podejmowanej współpracy przygranicznej; wskazać możliwości własnego udziału we współpracy transgranicznej. podać cechy współpracy krajów w ramach UE; wskazać korzyści wynikające z przystąpienia Polski do UE; podać przykłady zmian, jakie dokonują się w funkcjonowaniu polskiej gospodarki po przystąpieniu do UE; wskazać perspektywy rozwoju procesów integracyjnych w Europie. określić położenie kraju i cechy wybranych krain geograficznych; scharakteryzować cechy środowiska naturalnego na podstawie map tematycznych; określić, na podstawie wskaźników, zmiany demograficzne; określić rodzaje i wielkości produkcji rolniczej; analizować wielkości i rozmieszczenie produkcji przemysłowej; określić poziom rozwoju gospodarczego kraju na podstawie wskaźników ekonomicznych. 50. Największe państwo świata. Rosja określić położenie kraju na mapie świata; scharakteryzować różnorodność cech środowiska naturalnego na podstawie map tematycznych; analizować wielkości i rodzaje produkcji przemysłowej; opisać, na podstawie różnych źródeł, procesy przemian gospodarczych i społecznych od początku lat 90. XX wieku.
51. Trudny czas reform. Ukraina scharakteryzować cechy położenia i środowiska Ukrainy; określić możliwości rozwoju rolnictwa; porównać wielkość kraju i liczbę ludności z innymi państwami; określić przyczyny ujemnego przyrostu naturalnego; wskazać przykłady przemian gospodarczych na Ukrainie. 52. Izolacja utrudniająca rozwój. Białoruś określić położenie kraju na mapie Europy; wskazać cechy środowiska naturalnego kraju; podać cechy gospodarki kraju wskazujące na brak widocznych przemian gospodarczych; podać, na podstawie danych statystycznych, główne wskaźniki demograficzne. 53. Kraj nadbałtycki nad Niemnem. Litwa wskazać położenie kraju i jego sąsiadów na mapie Europy; opisać cechy środowiska naturalnego Litwy; wskazać przykłady przemian gospodarczych w przemyśle i rolnictwie Litwy; wskazać możliwości rozwoju turystyki z wykorzystaniem zasobów naturalnych i kulturowych. 54. Kraj nad Wełtawą. Czechy scharakteryzować cechy położenia kraju w Europie; omówić cechy środowiska naturalnego Czech; wskazać przykłady działalności przemysłowej i główne ośrodki produkcji przemysłowej; podać przykłady produktów rolnych z Czech; wskazać przykłady walorów turystycznych kraju umożliwiających rozwój ruchu turystycznego. 55. Po drugiej stronie Tatr. Słowacja opisać położenie Słowacji w obrębie Karpat; wskazać produkty rolnicze pochodzące ze Słowacji; wykazać, jak inwestycje zagraniczne przyczyniły się do rozwoju gospodarczego kraju; wskazać znaczenie położenia stolicy kraju nad Dunajem i w sąsiedztwie wielkich miast europejskich Wiednia i Budapesztu; zaplanować trasę wycieczki krajoznawczej na Słowację.