PROGRAM PROMOCJI I OCHRONY ZDROWIA W MIEŚCIE CHEŁM NA 2013 ROK

Załącznik do Uchwały Nr XXVI/299/12 Rady Miasta Chełm z dnia 28.12.2012 r. w sprawie przyjęcia Programu Promocji i Ochrony Zdrowia w Mieście Chełm na 2013r. PROGRAM PROMOCJI I OCHRONY ZDROWIA W MIEŚCIE CHEŁM NA 2013 ROK Chełm 2012

Spis treści WSTĘP...3 WDRAŻANIE PROGRAMU PROMOCJI I OCHRONY ZDROWIA W MIEŚCIE CHEŁM NA 2013 ROK...4 PRIORYTETY PROMOCJI I OCHRONY ZDROWIA...4 CELE PROGRAMU...5 ZADANIA...5 ADRESACI PROGRAMU...12 FINANSOWANIE PROGRAMU...12 REALIZATORZY PROGRAMU...12 PODSUMOWANIE...12 Ochrony Zdrowia w Mieście Chełm na 2013r. 2 z 13

WSTĘP Promocja zdrowia to proces umożliwiający jednostkom i grupom społecznym zwiększenie kontroli nad własnym zdrowiem, jego poprawę i utrzymanie, rozwijanie zdrowego stylu życia, czyli świadomego zachowania sprzyjającego utrzymaniu i ochronie zdrowia, a także kształtowaniu innych środowiskowych i osobniczych czynników prowadzących do zdrowia. Promocja zdrowia znajduje się w katalogu zadań własnych powiatu zawartym w ustawie z dnia dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2001r. Nr 142, poz. 1592, z późn. zm.). Natomiast ochrona zdrowia według ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym jest jednym z najważniejszych zadań własnych gminy (Dz.U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591, z późn. zm.) Zdrowie człowieka zależy od wielu wzajemnie powiązanych czynników, wśród których wyróżnia się cztery główne grupy: styl życia (ok. 50% udziału), środowisko fizyczne (naturalne oraz stworzone przez człowieka) i społeczne życia, pracy, nauki (ok. 20%), czynniki genetyczne(ok. 20%), działania służby zdrowia ( ok. 10%). Do ważnych przesłanek zachowania zdrowia należą warunki społeczno ekonomiczne, natomiast największymi zagrożeniami są ubóstwo i niski poziom wykształcenia. Uwzględniając powyższe, to styl życia człowieka w największym stopniu determinuje zdrowie, zaś odpowiedzialność działań służby zdrowia w strukturze czynników mających wpływ na nasze zdrowie jest relatywnie niska. Sami w bardzo dużym stopniu, decydujemy o swoim zdrowiu, jednakże w działaniach sprzyjających dokonywaniu wyborów korzystnych dla naszego zdrowia winna wspierać nas administracja rządowa i samorządowa oraz organizacje pozarządowe poprzez kreowanie i wdrażanie polityki służącej temu celowi. Rolą samorządu jest tworzenie warunków sprzyjających realizacji działań przez organizacje i instytucje lokalne tak aby zadania dotyczące rozwijania i tworzenia projektów promocji zdrowia były obecne w różnych organizacjach i grupach społecznych takich jak: szkoły, podmioty lecznicze, zakłady pracy oraz organizacje pozarządowe. Ochrony Zdrowia w Mieście Chełm na 2013r. 3 z 13

WDRAŻANIE PROGRAMU PROMOCJI I OCHRONY ZDROWIA W MIEŚCIE CHEŁM NA 2013 ROK PRIORYTETY PROMOCJI I OCHRONY ZDROWIA Z założeń: 1) Narodowego Programu Zdrowia na lata 2007 2015 (uchwała nr 90/2007 Rady Ministrów z dnia 15 maja 2007r. w sprawie Narodowego Programu Zdrowia na lata 2007-2015), 2) Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego - rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz.U. z 2011r. Nr 24, poz. 128); 3) Narodowego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2011 2015 (Uchwała Nr 35/2011 Rady Ministrów z dnia 22 marca 2011r. w sprawie Narodowego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2011-2015); 4) Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2011 2016 rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 marca 2011r. w sprawie Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2011-2016 (Dz.U. Nr 78, poz. 428); 5) Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce na lata 2009 2013, wynika, że do priorytetów promocji i ochrony zdrowia zalicza się profilaktykę: a) chorób społecznych i cywilizacyjnych, b) chorób nowotworowych, c) alergii, d) wad postawy. W odniesieniu do społeczności miasta Chełm tożsame kierunki tej profilaktyki potwierdza Ocena stanu zdrowia ludności zamieszkałej na terenie miasta Chełm za 2011 rok. Należy podkreślić, że są one analogiczne jak w latach ubiegłych co wskazuje na konieczność między innymi kontynuacji dotychczasowych działań. Ochrony Zdrowia w Mieście Chełm na 2013r. 4 z 13

CELE PROGRAMU 1) podejmowanie skoordynowanych działań związanych z promocją zdrowia oraz zapobieganiem chorobom cywilizacyjnym i zakaźnym, 2) podejmowanie i promowanie działań związanych z promocją i ochroną zdrowia psychicznego, 3) zapobieganie najczęstszym problemom zdrowotnym i społecznym, wynikającym z nadużywania alkoholu, tytoniu i narkotyków, 4) lepsze zaspakajanie potrzeb zdrowotnych mieszkańców w zakresie wykrywania chorób, 5) podniesienie jakości zdrowia ogólnego mieszkańców miasta. ZADANIA 1 Zwiększenie dostępności do podstawowych badań przesiewowych w grupie tzw. chorób cywilizacyjnych poprzez kontynuację realizacji wieloletnich programów profilaktycznych opracowanych i wdrażanych przez Miejski Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Chełmie O skuteczności i efektywności procesu leczenia stanowi przede wszystkim wczesne wykrywanie i diagnostyka chorób. Ma to istotne znaczenie szczególnie w przypadku tzw. chorób cywilizacyjnych. Dlatego też w 2013r. Miejski Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Chełmie będzie kontynuował realizację wieloletnich programów profilaktycznych współfinansowanych z budżetu Miasta Chełm, tj.: 1) program profilaktyki gruźlicy i raka płuc, 2) program profilaktyki osteoporozy, 3) program profilaktyki chorób układu krążenia, 4) program profilaktyki raka piersi. Na realizację wieloletnich programów profilaktycznych zaplanowano w projekcie budżetu miasta Chełm na 2013r. dotację w kwocie: 400 000,00 zł. 2 Działania na rzecz zapobiegania chorobom zakaźnym i wirusowym W roku 2013 planowana jest również kontynuacja realizacji programu zapobiegania chorobom zakaźnym poprzez szczepienia przeciwko pneumokokom. Celem programu Ochrony Zdrowia w Mieście Chełm na 2013r. 5 z 13

będzie kontynuacja szczepień wśród dzieci urodzonych w 2009r. oraz rozpoczęcie szczepień wśród dzieci urodzonych w roku 2010. Na realizację Programu Ochrony Dzieci z Miasta Chełm przed Inwazyjną Chorobą Pneumokokową zaplanowano w projekcie budżetu miasta Chełm na 2013r. dotację na poziomie roku 2012. 3 Realizacja programów na rzecz promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej w drodze otwartych konkursów ofert Zgodnie z listą zadań priorytetowych stanowiącą element Programu Współpracy Miasta Chełm z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na 2013r. (Załącznik do uchwały Nr XXIV/270/12 Rady Miasta Chełm z dnia 29 października 2012r. w sprawie Programu Współpracy Miasta Chełm z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na 2013 rok) konkurs ofert na realizację zadań w zakresie ochrony zdrowia, promocji zdrowia, w tym również działań na rzecz osób niepełnosprawnych będzie obejmował nw. zadania: 1) profilaktykę chorób społecznych i cywilizacyjnych (w tym chorób układu krążenia, cukrzycy) poprzez propagowanie zasad zdrowego odżywiania i aktywności fizycznej, ze szczególnym uwzględnieniem osób powyżej 50 r.ż. oraz osób niepełnosprawnych 2) profilaktykę nowotworów (ze szczególnym uwzględnieniem nowotworów płuc, piersi, szyjki macicy) skierowana do ogółu społeczności lokalnej, 3) przeciwdziałanie nadwadze i otyłości u dzieci i młodzieży poprzez propagowanie zasad zdrowego odżywiania i aktywności fizycznej, 4) profilaktykę zaburzeń odżywiania, 5) zapobieganie wadom postawy u dzieci poprzez aktywny tryb życia, 6) promowanie prozdrowotnych zachowań społecznych ze szczególnym uwzględnieniem honorowego krwiodawstwa oraz edukacja młodzieży w zakresie znajomości swojej grupy krwi, 7) promocję zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym. Na realizację ww. zadań zaplanowano w projekcie budżetu miasta Chełm na 2013r. kwotę: 20 000,00 zł. Ochrony Zdrowia w Mieście Chełm na 2013r. 6 z 13

W 2013r. kontynuowana będzie realizacja projektu Szkoła Promująca Zdrowie, do którego obecnie należą 33 placówki oświatowo wychowawcze z terenu miasta Chełm działające w nw. obszarach: 1) promocja zdrowego stylu życia, 2) zapobieganie nowotworom, 3) zapobieganie uzależnieniom, 4) uwzględnianie zasad prawidłowego odżywiania zapobieganie otyłości u dzieci i młodzieży; 5) zdrowie psychiczne (m.in. właściwe relacje interpersonalne w szkole, w domu, zapobieganie stresom i niepowodzeniom), 6) bezpieczeństwo w szkole, 7) inne obszary wynikające z potrzeb danej placówki. Oprócz przedsięwzięć podejmowanych w ramach własnej placówki oświatowowychowawczej, szkolni liderzy uczestniczą w: szkoleniach, warsztatach, konferencjach. Angażują się czynnie w różnego rodzaju prozdrowotne akcje realizowane na terenie miasta Chełm. W roku 2013r. realizowana będzie VI edycja programu Mam haka na raka, której tematem przewodnim będzie nowotwór skóry czerniak. W kwietniu w 2013r. w Szkołach Promujących Zdrowie realizowany będzie Tydzień Zdrowia pod hasłem: "Kto o higienę dba ten dobre zdrowie ma". Planowane jest również utworzenie na stronie internetowej Miasta Chełm zakładki, w której zamieszczane będą informacje o wszystkich działaniach realizowanych w ramach projektu Miejska Sieć Szkół Promujących Zdrowie. W 2013r. kontynuowane będą również zadania z zakresu gimnastyki korekcyjno kompensacyjnej dla dzieci w wieku szkolnym (szkoły podstawowe, gimnazjalne i ponadgimnazjalne) w Ośrodku Rewalidacyjno Terapeutycznym przy Zespole Wychowania i Pomocy Psychologiczno Pedagogicznej Nr 1 w Chełmie. Ponadto w 2013r. planowane jest przystąpienie miasta Chełm do konkursu Granty 2013 Stowarzyszenia Zdrowych Miasta Polskich. Zadanie konkursowe realizowane będzie w ramach projektu Szkoła Promująca Zdrowie. Na ww. zadanie zaplanowano w projekcie budżetu miasta Chełm na 2013r. kwotę: 5 000,00 zł, która zostanie Ochrony Zdrowia w Mieście Chełm na 2013r. 7 z 13

przeznaczona na wkład własny. 4 Działania na rzecz zapobiegania chorobom wynikającym ze spożywania alkoholu i narkotyków oraz palenia tytoniu. 4.1 Wszelkie działania jakie będą realizowane w 2013r. na rzecz zapobiegania chorobom wynikającym ze spożywania alkoholu i narkotyków będą realizowane w ramach Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2013 rok i Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2011 2013. 4.2 W 2013r. w ramach działań na rzecz zapobiegania chorobom wynikającym z palenia tytoniu we współpracy z Powiatową Stacją Sanitarno Epidemiologiczną w Chełmie planuje się realizację nw. zadań 1) egzekwowanie zapisów ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55, z późn. zm.) w zakresie przestrzegania zakazu palenia oraz oznakowania stref bezdymnych poprzez projekt Odświeżamy nasze miasto realizowany przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Chełmie, Komendę Miejską Policji w Chełmie oraz Urząd Miasta Chełm Straż Miejską w Chełmie; 2) udział placówek oświatowo- wychowawczych w rządowym Programie Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce na lata 2009 2013. 4.3 W ramach działań na rzecz zapobiegania chorobom wynikającym ze spożywania alkoholu i narkotyków oraz palenia tytoniu, jak również w celu promocji zdrowego stylu życia, w tym przeciwdziałania chorobom cywilizacyjnym w sierpniu 2013 roku zostanie po raz piąty zorganizowana akcja Sierpień ze zdrowiem. 5 Działania na rzecz promocji i ochrony zdrowia psychicznego Działania na rzecz promocji i ochrony zdrowia psychicznego będą realizowane w 2013r. w mieście Chełm na podstawie zapisów Programu Promocji i Ochrony Zdrowia Psychicznego w mieście Chełm na lata 2012 2015. 6 Pomoc doraźna w stanach nagłego zagrożenia życia 6.1 Podczas obchodów Światowego Dnia Pierwszej Pomocy zorganizowane zostaną Ochrony Zdrowia w Mieście Chełm na 2013r. 8 z 13

dla mieszkańców Chełma pokazy z zakresu udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej w stanach nagłego zagrożenia zdrowia i życia. Zadanie będzie realizowane przez instytucje i organizacje pozarządowe. 6.2 Podobnie jak w latach ubiegłych planuje się przyznanie dotacji dla Stacji Ratownictwa Medycznego na dofinansowanie zakupu sprzętu komputerowego lub sprzętu łączności alarmowej (w budżecie Miasta Chełm na rok 2013 zaplanowano na ten cel dotację w wysokości 5 000,00 zł). 7 Działania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie Wszelkie działania w zakresie przeciwdziałania przemocy podejmowane są na podstawie zapisów Miejskiego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2013-2015 r. 8 Współpraca z Powiatową Stacją Sanitarno - Epidemiologiczną w Chełmie W ramach współpracy z Powiatową Stacją Sanitarno Epidemiologiczną oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz promocji i ochrony zdrowia będą podejmowane n/w przedsięwzięcia: 1) realizacja programu profilaktyki WZW typów A B i C w placówkach szkolno wychowawczych; 2) profilaktyka chorób zakaźnych; 3) realizacja zadań w obszarze edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia zgodnie z potrzebami społeczności lokalnej i sytuacją epidemiologiczną; 4) realizacja programu edukacyjnego Trzymaj Formę dot. profilaktyki chorób dietozależnych, zwiększenia wiedzy nt zbilansowanej diety i aktywności fizycznej młodzieży; 5) realizacja programów edukacyjnych dotyczących profilaktyki antytytoniowej oraz promocji zdrowego stylu życia: Czyste powietrze wokół nas, Znajdź właściwe rozwiązanie,, Nie pal przy mnie proszę ; 6) realizacja Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu na lata 2009-2013; 7) realizacja programu Wybierz życie pierwszy krok ; Ochrony Zdrowia w Mieście Chełm na 2013r. 9 z 13

8) zorganizowanie wraz z lokalnymi mediami konkursów ekologicznych, promocji zdrowia i zdrowego stylu życia; 9) współudział w realizacji konkursu w ramach projektu Akademia Zdrowia Przedszkolaka ; 10)realizacja programu edukacyjnego Moje dziecko idzie do szkoły - klasy I SP; 11)realizacja programu edukacyjnego pn. Pierwszy Dzwonek dotyczącego profilaktyki meningokoków ( we wszystkich placówkach nauczania i wychowania); 12) Kobiety - Kobietom - profilaktyka raka szyjki macicy i raka piersi; 13) Zdrowy i bezpieczny wypoczynek dzieci i młodzieży ( letni i zimowy); 14)Akcje i kampanie prozdrowotne: - kampania Nie dla meningokoków - Olimpiada Promocji Zdrowego Stylu Życia dla szkół ponadgimnazjalnych 9 Współpraca ze Stowarzyszeniem Zdrowych Miast Polskich W roku 2013r kontynuowana będzie również współpraca ze Stowarzyszeniem Zdrowych Miast Polskich i polegać będzie na: 1) przystąpieniu miasta Chełm do konkursu Granty 2013, 2) udziale przedstawiciela miasta w konferencjach szkoleniach itp. dotyczących promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej, 3) popularyzacji przedsięwzięć profilaktycznych z miasta Chełm, (podczas konferencji organizowanych przez Stowarzyszenie) 10 Prowadzenie Kalendarza Dni Ekologii i Promocji Zdrowia na 2013r. Każda z instytucji będąca realizatorem Programu w ramach statutowej działalności podejmuje działania mające na celu promocję i ochronę zdrowia. Kalendarz dni ekologii i promocji zdrowia określa nw. działania priorytetowe: 1) 24 marca - Światowy Dzień Gruźlicy, 2) kwiecień Miesiąc Kultury Zdrowotnej, w ramach którego: a) obchodzony będzie Światowy Dzień Zdrowia - 7 kwietnia; b) uaktualniony zostanie informator nt. badań profilaktycznych dostępnych dla mieszkańców miasta Chełm; Ochrony Zdrowia w Mieście Chełm na 2013r. 10 z 13

c) na terenie placówek oświatowo-wychowawczych organizowany będzie Tydzień Zdrowia (projekt Miejska Sieć Szkół Promujących Zdrowie), d) obchodzony będzie Europejski Tydzień Szczepień - 21-27 kwietnia 3) 31 maja - Światowy Dzień bez Tytoniu, 4) 5 czerwca Światowy Dzień Ochrony Środowiska, 5) 24 czerwca - Światowy Dzień Osteoporozy, 6) 26 czerwca - Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Narkomanii, 7) lipiec/sierpień Wakacyjna Akcja Krwiodawstwa na Lubelszczyźnie, 8) sierpień Sierpień ze zdrowiem 2012, 9) 17 września - Światowy Dzień Pierwszej Pomocy, 10)trzeci czwartek września Ogólnopolski Dzień Odpowiedzialnej Sprzedaży Wyrobów Tytoniowych (XV edycja Programu Odpowiedzialnej Sprzedaży Wyrobów Tytoniowych STOP18!) 11)30 września - Międzynarodowy Dzień Serca, 12)10 października Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego, 13)24 października Dzień Walki z Otyłością, 14)trzeci czwartek listopada Ogólnopolska Akcja Rzuć Palenie Razem z Nami, 15)14 listopada - Światowy Dzień Walki z Cukrzycą, 16)18 listopada - Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach 17) 1 grudnia Światowy Dzień Walki z AIDS. Podczas realizacji Kalendarza Dni Ekologii i Promocji Zdrowia w 2013r. promowany będzie Europejski Kodeks Walki z Rakiem. Powyższe działania będą realizowane wspólnie przez: 1) Urząd Miasta Chełm, 2) Miejski Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Chełmie, 3) Powiatową Stację Sanitarno Epidemiologiczną w Chełmie, 4) Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Chełmie, 5) Lokalnego Koordynatora Stowarzyszenia Zdrowych Miast Polskich, 6) Koordynatora Miejskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie. Ochrony Zdrowia w Mieście Chełm na 2013r. 11 z 13

ADRESACI PROGRAMU Adresatami Programu są mieszkańcy miasta Chełm. FINANSOWANIE PROGRAMU Realizacja Programu w 2013r. finansowana będzie z: 1) budżetu miasta Chełm, 2) środków własnych realizatorów zadań, 3) środków pozyskanych w ramach grantów Stowarzyszenia Zdrowych Miast Polskich. REALIZATORZY PROGRAMU Realizatorami Programu są: 1) Urząd Miasta Chełm, 2) Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Chełmie, 3) Miejski Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Chełmie, 4) Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Chełmie, 5) Stacja Ratownictwa Medycznego SP ZOZ w Chełmie, 6) Lokalny Koordynator do spraw współpracy ze Stowarzyszeniem Zdrowych Miast Polskich, 7) Miejski Koordynator Sieci Szkół Promujących Zdrowie, 8) miejskie jednostki organizacyjne, w tym placówki oświatowo wychowawcze, 9) organizacje pozarządowe. PODSUMOWANIE Jak wspomniano na wstępie promocja zdrowia to proces, który należy rozumieć jako uporządkowany w czasie ciąg zmian i stanów zachodzących po sobie. Z uwagi na fakt, że uczestnikami / adresatami procesu promocji zdrowia są mieszkańcy naszego miasta, ważne jest skoordynowanie działań podmiotów zobligowanych do jego wdrażania, różnych instytucji i organizacji na rzecz wspólnych i wzajemnie uzupełniających się aktywności w sferze promocji zdrowia. Ma to bardzo istotne znaczenie w wyrównywaniu szans w budowaniu zdrowia. Należy podkreślić, że z roku na rok współpraca instytucji i organizacji Ochrony Zdrowia w Mieście Chełm na 2013r. 12 z 13

pozarządowych działających w obszarze promocji zdrowia się zacieśnia. Dzięki temu oferta w tym zakresie obejmuje coraz szerszy krąg mieszkańców i dotyczy ich codziennego życia. Wzrasta publiczny udział w określaniu problemów, podejmowaniu decyzji dotyczących poprawy lub zmiany czynników warunkujących zdrowie. Doświadczenia w realizacji Programu w latach ubiegłych wskazują na trafność przyjętych kierunków działań oraz konieczność systematycznej kontynuacji rozpoczętych przedsięwzięć profilaktycznych takich jak: edukacja na temat czynników ryzyka najczęściej występujących chorób, promocja programów profilaktycznych, akcje umożliwiające korzystanie z badań profilaktycznych poza ośrodkami zdrowia. Przewodniczący Rady Zygmunt Gardziński Ochrony Zdrowia w Mieście Chełm na 2013r. 13 z 13