MOŻLIWOŚCI SKORZYSTANIA ZE ŚRODKÓW POMOCOWYCH PROGRAMU ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH NA LATA 2014-2020

MOŻLIWOŚCI SKORZYSTANIA ZE ŚRODKÓW POMOCOWYCH PROGRAMU ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH NA LATA 2014-2020

Szanowni Państwo Pragniemy przedstawić Państwu możliwości skorzystania ze środków pomocowych, jakie zostały przewidziane w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Niniejszy przewodnik został opracowany na podstawie dostępnych materiałów, obowiązujących aktów prawnych oraz własnej wiedzy i doświadczenia w pozyskiwaniu środków pomocowych z zasobów Unii Europejskiej. Zapraszamy do zadawania pytań za pośrednictwem formularza kontaktowego umieszczonego na naszej stronie. Chętnie odpowiemy na Państwa pytania telefonicznie lub mailowo. W swojej działalności poszliśmy o krok dalej, niż sporządzanie wniosków o dofinansowanie. Działamy kompleksowo, obok sporządzania dokumentów aplikacyjnych pomagamy również w zdobywaniu niezbędnych decyzji, pozwoleń i uzgodnień, jakie wymagane są w procesie inwestycyjnym. Możemy wykonać dla Państwa operat wodnoprawny, raport oddziaływania inwestycji na środowisko i inne niezbędne opracowania. W przypadku niektórych działań, jakie zostały wpisane w nowy PROW, niektóre działania warto podejmować z wyprzedzeniem, tak aby po ogłoszeniu naboru dysponować niezbędną dokumentacją i załącznikami do wniosku. Zapraszamy do współpracy! Zespół BAS Liparis

MODERNIZACJA GOSPODARSTW ROLNYCH Jest to działanie znane z poprzedniej edycji PROW. Wielu rolników wzbogaciło swoje gospodarstwa, głównie poprzez zakup maszyn i urządzeń rolniczych. W nowej odsłonie modernizacja będzie skierowana przede wszystkim na produkcję zwierzęcą i inwestycje budowlane. Osoba, która wnioskuje o pomoc musi posiadać gospodarstwo o pow. 1 ha użytków rolnych. Powierzchnia gospodarstwa nie może przekraczać 300 ha. Osoba wnioskująca może być również użytkownikiem nieruchomości przeznaczonej do prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej. Wielkość ekonomiczna gospodarstwa wynosi przynajmniej 10 000 euro i nie jest większa niż 200 000 euro. Istnieje jednak wyjątek od tej reguły, który pozwala aby gospodarstwo nie spełniające warunku minimalnej wielkości ekonomicznej w dniu składania wniosku, spełniło ten wymóg po realizacji projektu. Opisana sytuacja dotyczy gospodarstw wspólnie wnioskujących, jednak ich wielkość ekonomiczna w dniu składania wniosku musi łącznie osiągać przynajmniej 15 000 euro. W sytuacji gdy dwa gospodarstwa rolne lub więcej ubiega się o pomoc, wówczas wszystkie gospodarstwa nie mogą przekroczyć 200 000 euro wielkości ekonomicznej i 300 ha powierzchni. Modernizacja w nowym PROW 2014-2020 jest ukierunkowana również na gospodarstwa produkujące mleko krowie. Gospodarstwa takie muszą utrzymywać co najmniej 15 krów mlecznych, zaś docelowo przynajmniej 25 krów. Podczas gdy o pomoc wnioskuje młody rolnik, w dniu składania wniosku nie musi posiadać bydła mlecznego. Przed zakończeniem realizacji projektu w jego gospodarstwie musi być utrzymywane co najmniej 25 sztuk krów mlecznych.

Nie możemy zakupić tych samych maszyn, które były przedmiotem dofinansowania w poprzednim PROW obejmującym lata 2007-2013. Oznacza to, że jeśli zakupiliśmy rozrzutnik do obornika w ramach PROW 2007-2013 to takiej samej maszyny nie możemy nabyć teraz, nawet jeśli cechuję się innymi parametrami. Nie zakupimy również zwierząt gospodarskich w ramach kwoty pomocy. Maszyny i urządzenia używane nie mogą być przedmiotem dofinansowania. Pieniądze z dofinansowania mogą pokryć część kosztów budowy lub modernizacji budynków związanych z produkcją roślinną lub zwierzęcą oraz inne koszty, pośród których warto wymienić: - zakup i instalację nowych maszyn i wyposażenia, przykładem mogą być instalacje do udoju, usuwania obornika lub systemy wentylacyjne. - leasing zakończony przeniesieniem prawa własności, Obok kosztów inwestycyjnych, które wymieniono powyżej możemy ubiegać się o zwrot kosztów ogólnych, które są związane z dokumentacją kosztorysową, nadzorem inwestorskim, kierownictwem robót budowlanych, przygotowaniem opracowań szczegółowych. Koszty zakładania sadów i plantacji krzewów owocowych owocujących efektywnie dłużej niż 5 lat, również są działaniem, które podlega dofinansowaniu podobnie jak zakup oprogramowania komputerowego i nabycie patentów, licencji, praw autorskich i znaków towarowych. Realizacja projektu musi przyczynić się do wzrostu wartości dodanej brutto w gospodarstwie (GVA) o minimum 10%.

Podobnie jak w innych działaniach, w ramach nowego PROW nie będzie możliwości sfinansowania prostych inwestycji odtworzeniowych, które polegają na odbudowie budynku lub budowli bez zwiększania zdolności produkcyjnych o 25%. Wysokość pomocy w ramach działania, w całym okresie programowania 2014-2020, wygląda następująco: a. 900 000 zł w przypadku inwestycji dotyczącej rozwoju produkcji prosiąt, po realizacji gospodarstwo musi prowadzić hodowlę na poziomie co najmniej 50 szt. loch). b. 500 000 zł w przypadku budowy nowych budynków inwentarskich oraz modernizacji, budowy albo modernizacji magazynów paszowych w gospodarstwach, w których prowadzona jest produkcja zwierzęca. c. 200 000 zł w przypadku inwestycji w gospodarstwach z produkcją roślinną. Poziom dofinansowania wynosi odpowiednio: a. 60% kosztów kwalifikowalnych w przypadku gdy beneficjentem jest młody rolnik lub osoby wspólnie wnioskujące; b. 50% kosztów kwalifikowalnych w przypadku projektów realizowanych przez pozostałych beneficjentów. W ramach modernizacji ( ) nie przewidziano wsparcia gospodarstw, w których odbywa się chów drobiu, chyba że produkcja jest ekologiczna albo operacja będzie polegała na zmianie sposobu chowu z konwencjonalnego na ekologiczny.

Cele przekrojowe w modernizacji to: a. poprawa efektywności korzystania z zasobów wodnych w gospodarstwie, b. poprawa efektywności wykorzystania energii w gospodarstwie, c. zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, d. redukcja emisji gazów cieplarnianych i amoniaku z rolnictwa gospodarstwie. PŁATNOŚCI DLA ROLNIKÓW PRZEKAZUJĄCYCH MAŁE GOSPODARSTWA Kolejny program został przewidziany dla rolników, którzy posiadają gospodarstwo kwalifikujące się w momencie składania wniosku do uczestnictwa w systemie płatności dla małych gospodarstw. Rolnik nie musi jednak przystępować do systemu małych gospodarstw. Program ma za zadanie umożliwić przekazanie na stałe gospodarstwa innemu rolnikowi. Osoba przejmująca gospodarstwo, po przejęciu osiągnie powierzchnie nowego gospodarstwa równą minimum średniej wojewódzkiej. Osoba przekazująca gospodarstwo po jego przekazaniu nie będzie podlegała ubezpieczeniu w KRUS.

Program jest dedykowany dla gospodarstw, które z tytułu płatności bezpośrednich osiągały mniej niż 1250 euro rocznie. Jakie korzyści płynął z przystąpienia do programu? a. zwolnienie z obowiązku zazielenienia; b. uniknięcie ewentualnych kar administracyjnych z tytułu niezgłoszenia wszystkich działek rolnych w gospodarstwie; c. zwolnienie z kontroli wzajemnej zgodności CC. Do systemu dla małych gospodarstw będą mogli przystąpić rolnicy, którzy złożą w roku 2015 wniosek w ramach systemu jednolitej płatności obszarowej i jednocześnie zadeklarują w tym wniosku zamiar uczestnictwa w systemie lub nie sprzeciwią się automatycznemu włączeniu do systemu oraz spełnią minimalne wymogi w zakresie powierzchni lub kwoty wsparcia 1ha lub 200 euro. Po wystąpieniu z systemu małych gospodarstw nie będziemy mogli ponownie do niego wstąpić.

Na jakiej wysokości pomoc mogę liczyć? Jednorazowa premia w wysokości 120% rocznej płatności bezpośredniej Premia naliczana jest włącznie od roku zbycia gruntów do 2020 roku. Premia nie może przekroczyć 1250 euro za każdy rok, wobec czego maksymalna płatność to 7500 euro Preferencje w przyznawaniu pomocy: wielkość przekazywanego gospodarstwa, preferowane będą gospodarstwa większe. Powierzchnia gospodarstwa, które przejmuje grunty, z naciskiem na punktowanie gospodarstw mniejszych. Wskazanie na przekazywanie gruntów młodym rolnikom. RESTRUKTURYZACJA MAŁYCH GOSPODARSTW W nowym PROW 2014-2020 przewidziano również środki finansowe dla niewielkich gospodarstw rolnych. Dla kogo dedykowane jest to działanie? Beneficjentem tego działania może być rolnik, który jest ubezpieczony w pełnym zakresie w KRUS. Osoba taka nie może prowadzić działalności gospodarczej, oczywiście poza rolniczą. Beneficjent musi prowadzić gospodarstwo rolne o pow. min 1 ha bądź posiadać nieruchomość, która służy do prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej. Charakterystyka gospodarstwa, które może przystąpić do programu: a. Wielkość ekonomiczna mniejsza niż 10 tys. euro. b. Małżonek rolnika nie otrzymał dofinansowania na to działanie.

Na jakie działania mogę otrzymać pomoc w ramach programu? Wsparcie obejmuje inwestycje związane z prowadzeniem działalności rolniczej jak również przygotowaniem do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie. Podejmowane działania muszą prowadzić do wzrostu żywotności ekonomicznej gospodarstwa. Wysokość i wypłata kwoty pomocy Pomoc ma formę premii, co oznacza, że nie musimy dysponować wkładem własnym. Wysokość premii wynosi 60 000 zł. Podobnie jak w przypadku młodego rolnika premia jest wypłacana w dwóch ratach, na początku 80% kwoty pomocy, zaś druga rata po prawidłowym rozliczeniu wydatków z pierwszej raty pomocy. Pieniądze powinny być wydatkowane na inwestycje związane z działalnością rolniczą lub przygotowaniem do sprzedaży produktów rolnych, które są wytwarzane w gospodarstwie. Planowana w gospodarstwie inwestycja powinna być rozpoczęta przed upływem 9 miesięcy od dnia jej pierwszej raty pomocy. Prawidłowa realizacja biznesplanu jest warunkiem niezbędnym do otrzymania pomocy finansowej w postaci drugiej raty. Ekologiczna produkcja rolnicza, prowadzenie w gospodarstwie więcej niż jednego etapu produkcji, przetwórstwo produktów rolnych z własnego gospodarstwa będą szczególnie premiowane. Możliwe jest również działanie zbiorowe gospodarzy, co będzie miało na celu dostarczenie na rynek większej ilości produktów. Po otrzymaniu pomocy rolnik będzie zobligowany do prowadzenia ewidencji przychodów i rozchodów w gospodarstwie, przez okres nie krótszy niż 5 lat od momentu wypłaty drugiej raty pomocy. W wyniku realizacji projektu wzrostu wielkości ekonomicznej gospodarstwa do poziomu co najmniej 10 000 euro, ale wzrost musi wynieść minimum 20% wartości początkowej gospodarstwa.

Pomocy nie może otrzymać osoba, która korzystała z działań: Ułatwianie startu młodym rolnikom Modernizacja gospodarstw rolnych Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Objętych wsparciem w ramach minionego PROW 2007-2013. Modernizacja gospodarstw rolnych, Premia dla młodych rolników, Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej Objętych wsparciem w ramach PROW 2014-2020. Pomoc nie obejmuje inwestycji dotyczących plantacji roślin wieloletnich na cele energetyczne oraz niektórych działów specjalnych produkcji rolnej, wśród których należy wymienić: hodowla zwierząt laboratoryjnych, hodowla ryb akwariowych czy hodowla psów i kotów rasowych.

ROZWÓJ USŁUG ROLNICZYCH Kto może skorzystać z pomocy w ramach programu? Program jest dedykowany dla osób, które świadczyły usługi rolnicze. Świadczenie usług rolniczych musi być oczywiście odpowiednio udokumentowane. Beneficjentem programu może być osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która prowadzi usługi rolnicze przez okres co najmniej dwóch lat przed dniem złożeniem wniosku o przyznanie pomocy w ramach tego działania. Kosztem kwalifikowanym będzie zakup oraz leasing maszyn. Z pomocy nie będą mogły skorzystać osoby, które skorzystały działania Modernizacja gospodarstw rolnych, w ramach minionego PROW 2007-2013. Maszyny zakupione w ramach programu muszą służyć wykonywaniu usług dla rolnictwa.

Zakupu ciągnika rolniczego również może być kosztem kwalifikowanym. Przyjęto, że zakup nie może przekraczać 50% pozostałych kosztów kwalifikowanych. Maksymalna wysokość kwoty pomocy wynosi 500 000 zł, przy czym poziom pomocy wynosi maksymalnie 50% kosztów, które podlegają refundacji. Szczególnie premiowane będą: a. innowacyjności w zakresie ochrony środowiska i przeciwdziałania zmianom klimatu, b. podmioty, którzy nie korzystały z pomocy finansowej w ramach działań: Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej lub Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw, w ramach PROW na lata 2007-2013, c. inwestycji w gminach, które leżą w powiatach o wysokim rozdrobnieniu agrarnym. Po otrzymaniu pomocy będziemy zobligowani do udokumentowania świadczenia usług rolniczych, które muszą być używane w celu prowadzenia działalności gospodarczej zapewniającej dochód, nie zaś we własnym gospodarstwie rolnym.

PREMIE NA ROZPOCZĘCIE DZIAŁALNOŚCI POZAROLNICZEJ Jest to działanie dedykowane nie tylko dla rolników ale również domowników, którzy zamierzają prowadzić własną firmę. Osoba, która wnioskuje o pomoc musi spełniać dwa główne kryteria: - ubezpieczenie w KRUS jako rolnik, małżonek rolnika lub domownik, - nie prowadzenie w okresie ostatnich 5 lat pozarolniczej działalności gospodarczej. Gospodarstwo rolne, w którym pracuje beneficjent ma wielkość ekonomiczną nie większą niż 15 000 euro. Gospodarstwo rolne w którym pracuje osoba wnioskująca o pomoc, znajduje się w miejscowości do 5 000 mieszkańców. Premia powinna być przeznaczona na inwestycje, które związane będą z planowaną działalnością gospodarczą. Pośród kosztów kwalifikowanych wymieniono: m.in.: budowę, modernizację budynków zakup nowych maszyn, w tym sprzętu komputerowego, oprogramowania oraz koszty dotyczące przygotowania dokumentacji budowlanej. Kwota pomocy wynosi 100 000 zł. Będzie ona wypłacana w dwóch ratach, odpowiednio 80 000 zł oraz 20 000 zł. Warunkiem wypłaty drugiej raty jest prawidłowa realizacja biznesplanu. Pomoc będzie przysługiwać szczególnie: - w województwach o najwyższej stopie bezrobocia, - osobom, których kwalifikacje zawodowe są zgodne z założeniami biznesplanu.

Uprzywilejowane będą również inwestycje realizowane przez beneficjentów poddziałania Płatności dla rolników przekazujących małe gospodarstwa. Beneficjenci działań: Premia dla młodych rolników, w ramach PROW 2014-2020, Restrukturyzacja małych gospodarstw, w ramach PROW 2014-2020 oraz Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej będą wykluczeni z ubiegania się o pomoc. INWESTYCJE W GOSPODARSTWACH POŁOŻONYCH NA OBSZARACH NATURA 2000 W W nowym PROW na lata 2014-2020 nie pominięto obszarów Natura 2000, które pokrywają dużą część Polski i wymagają odmiennej gospodarki łąkowo rolnej z uwagi na cenne siedliska i gatunki, dla ochrony których zostały ustanowione. Beneficjentem tego działania może być rolnik który, prowadzi gospodarstwo położone na obszarach NATURA 2000. W gospodarstwie musi zostać zapewniona odpowiednia obsada zwierząt, która wynika z planu zadań ochronnych. Wielkość ta nie może być większa niż 2 DJP na ha. Kosztami kwalifikowanymi mogą być m.in.: budowa lub modernizacji budynków wykorzystywanych na potrzeby hodowli zwierząt, zakup maszyn służących do produkcji i zbioru roślin na trwałych użytkach zielonych. w tym urządzeń do usuwania drzew i krzewów oraz selektywnego usuwania chwastów, koszty wyposażenia pastwisk. Pomoc ma formę refundacji a maksymalna wysokość pomocy dla jednego gospodarstwa rolnego to 500 000 zł, jeśli inwestycja obejmuje: budowę nowych oraz modernizację budynków.

200 000 zł możemy przeznaczyć na inwestycje związane z zakupem sprzętu, który wykorzystamy przy produkcji np. sianokiszonki czy koszeniu łąk. Poziom dofinansowania wynosi odpowiednio 60% kosztów kwalifikowalnych w wypadku projektów realizowanych przez młodych rolników, zaś 50% w pozostałych przypadkach. Przewiduje się przyznawanie pomocy w pierwszej kolejności dla gospodarstw posiadających duży udział trwałych użytków zielonych. Również ścisła realizacja zapisów planów zadań ochronnych obszarów Natura 2000 będzie dodatkowo premiowana, podobnie jak działania realizowane przez młodych rolników PREMIE DLA MŁODYCH ROLNIKÓW Program jest skierowany dla osób, które nie ukończyły 40 roku życia i po raz pierwszy rozpoczynają prowadzenie gospodarstwa. Beneficjent musi posiadać odpowiednie kwalifikacje zawodowe bądź w okresie 36 miesięcy po przyznaniu pomocy uzupełnić wykształcenie. Na dzień złożenia wniosku o przyznanie pomocy, osoba rozpoczęła urządzanie gospodarstwa rolnego. Urządzenie gospodarstwa rolnego oznacza wejście w posiadanie przynajmniej 1 ha użytków rolnych. Ziemi nie możemy posiadać wcześniej niż 12 miesięcy przed dniem złożenia wniosku o premię.

Co oznacza prowadzenie gospodarstwa? Prowadzenie gospodarstwa to m.in.: zgłoszenie zwierząt gospodarskich do rejestru, wystąpienie o płatności bezpośrednie, wystąpienie o pomoc finansową dla rolników w ramach programów UE lub pomocy krajowej (np. kredyt preferencyjny za zakup maszyn lub ziemi), prowadzenie działu specjalnego produkcji rolnej. Hektar użytków rolnych nie może być zgłoszony do dopłat przez młodego rolnika. Młody rolnik musi utworzyć gospodarstwo najpóźniej w ciągu 9 miesięcy od chwili otrzymania decyzji o przyznaniu pomocy. Powierzchnia użytków rolnych gospodarstwa młodego rolnika w województwie zachodniopomorskim, gdzie średnia wojewódzka jest większa niż średnia krajowa, musi być równa przynajmniej średniej krajowej, która wynosi 10,48 ha oraz nie większa niż 300 ha. 70% z 10,48 ha musi stanowić własność beneficjenta lub dzierżawę z zasobu własności rolnej Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Wielkość ekonomiczna gospodarstwa młodego rolnika wynosi od 13 000 euro do 150 000 euro, przy czym wzrost wielkości ekonomicznej wynosi co najmniej 10%.

Pomoc ma postać premii i wynosi 100 000 zł. Pomoc wypłacana będzie odpowiednio w dwóch ratach, które wynoszą 80 000 i 20 000 zł. Wypłata drugiej transzy może nastąpić dopiero po rozliczeniu. Warunkiem wypłaty drugiej raty jest prawidłowa realizacja biznesplanu. Nie przewiduje się wsparcia gospodarstw młodych rolników, gdzie głównym kierunkiem produkcji będzie: chów i hodowla ryb, chów kur, kaczek, gęsi, indyków z wyjątkiem produkcji ekologicznej, prowadzenie plantacji roślin wieloletnich na cele energetyczne, prowadzenie niektórych działów specjalnych produkcji rolnej. Osoba, która otrzyma pomoc będzie zobligowana do prowadzenia uproszczonej rachunkowości w gospodarstwie co najmniej przez 5 lat od dnia wypłaty drugiej raty pomocy. Młody rolnik zadeklaruje się do podlegania ubezpieczeniu w KRUS jako rolnik z mocy ustawy i w pełnym zakresie przez okres co najmniej 1 roku od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy oraz prowadzenia gospodarstwa rolnego jako kierujący co najmniej przez 5 lat od dnia wypłaty drugiej raty pomocy.

Słowniczek definicji i pojęć związanych z nowym PROW rolnik - osoba fizyczna lub prawna, bądź grupa osób fizycznych lub prawnych, bez względu na status prawny takiej grupy i jej członków w świetle prawa krajowego, których gospodarstwo znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz która prowadzi działalność rolniczą. działka rolna - zwarty obszar gruntu, zgłoszony przez jednego rolnika i obejmujący nie więcej niż jedną grupę upraw, o powierzchni nie mniejszej niż 0,1 ha. Jednak w przypadku, gdy wymagane jest oddzielne zgłoszenie użytkowania pewnego obszaru w ramach gruntów objętych grupą upraw, działka rolna jest ograniczona na podstawie tego konkretnego użytkowania. Działka rolna może być położona na całej działce ewidencyjnej lub jej części albo na kilku przylegających do siebie działkach ewidencyjnych. działalność rolnicza - oznacza produkcję, hodowlę lub uprawę produktów rolnych, włączając w to zbiory, dojenie, chów zwierząt oraz utrzymywanie zwierząt do celów gospodarskich lub utrzymywanie gruntów w dobrej kulturze rolnej zgodnej z ochroną środowiska. gospodarstwo rolne - wszystkie jednostki produkcyjne zarządzane przez rolnika, które znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o łącznej powierzchni nie mniejszej niż 1 ha. obszary wzajemnej zgodności - oznaczają różne obszary podlegające ustawowym wymogom zarządzania w rozumieniu art. 5 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009 oraz zasady dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska, zgodnie z art. 6 rozporządzenia (WE) nr 73/2009. Wielkość ekonomiczna gospodarstwa (WEG) określona jest sumą standardowych nadwyżek bezpośrednich wszystkich działalności występujących w gospodarstwie rolnym. Wielkość ekonomiczna odpowiada wskaźnikowi ESU, który był wyrażany w liczbach, nie zaś w euro i używano go w minionym PROW. Każdy hektar uprawy lub łąki oraz niektóre zwierzęta gospodarskie mają określoną wielkość ekonomiczną. Poglądowo, 1 ha pszenicy jest wart 1200 euro, zaś żyta tylko 700 euro, są to wartości szacunkowe.

Wartość dodana brutto (GVA) - jest to wartość produkcji ogółem gospodarstwa pomniejszona o zużycie pośrednie (tzn. koszty bezpośrednie i ogólnogospodarcze) i salda bieżących dopłat i podatków. Wartość dodana brutto określa przyrost wartości dóbr wytworzonych w danym gospodarstwie. Jest to podstawowa kategoria dochodowa, określa sytuację ekonomiczną gospodarstwa. Jest podstawowym kryterium oceny efektywności nakładów czynników produkcji. Sieć NATURA 2000 - Europejska sieć obszarów cennych przyrodniczo i objętych ochroną, będąca konsekwencją dyrektyw unijnych. W Polsce wdrażana od roku 2004. Koszty kwalifikowalne - koszty podlegające dofinansowaniu. Zwykle w każdym działaniu określone są specyficzne rodzaje kosztów oraz terminy, od których można koszty te ponosić, aby móc je rozliczyć w ramach danego działania. Beneficjent - podmiot spełniający określone warunki i uprawniony dzięki temu do złożenia wniosku w ramach danego działania. Refundacja - pomoc wypłacana po zrealizowaniu projektu (lub jego części) i przedstawieniu dokumentów potwierdzających opłaceniu przelewem całości kwoty brutto faktur. Premia - pomoc wypłacana w formie zaliczki przed poniesieniem zaplanowanych wydatków przez beneficjenta. Zapraszamy do współpracy! Zespół BAS Liparis tel. 506 023 511 e-mail: liparis.bas@gmail.com basliparis.com.pl