Rozdział 3. Kierunki przekształceń struktury przestrzennej gminy

Rozdział 3. Kierunki przekształceń struktury przestrzennej gminy 58

1. STRUKTURA PRZESTRZENNA Podziały strukturalne przestrzeni determinowane są róŝnymi czynnikami. 1.1. STRUKTURA PODMIOTOWA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 1) Obszar północno-zachodni obejmujący Sierszę i CzyŜówkę z dominującą funkcją gospodarczą : produkcji energii elektrycznej i byłej eksploatacji węgla kamiennego. 2) Obszar centralny, który tworzą Trzebinia oraz sołectwa Myślachowice i Młoszowa o podstawowych funkcjach : przemysłowej, centrum administracyjnego i usługowego oraz mieszkalnictwa i wypoczynku. 3) Obszar wschodni złoŝony z sołectw : Psary, Karniowice, Dulowa, głównie o funkcjach mieszkaniowych oraz turystycznych i rolniczych. 4) Obszar południowy - Bolęcin i Piła Kościelecka, takŝe głównie o funkcjach mieszkaniowych. 5) Sołectwa satelity : Płoki i Lgota, o funkcjach turystycznych i mieszkaniowych. 1.2. STRUKTURA WYNIKAJĄCA Z DOMINUJĄCYCH FORM UśYTKOWANIA TERE- NÓW ORAZ WALORÓW PRZYRODNICZYCH I KULTUROWYCH OBSZARU Struktura uŝytkowania obszaru, zasobów i walorów przyrodniczych w gminie jest wyraźne zróŝnicowana; szczególnie widoczna jest róŝnica pomiędzy uprzemysłowioną i zurbanizowaną częścią zachodnią a pozostałymi terenami gminy. Do zachodniej części zaliczono tutaj uprzemysłowioną część CzyŜówki (elektrownia ze składowiskiem popiołów dymnicowych) oraz byłą Kopalnię Węgla Kamiennego Siersza, a wyłączono tereny połoŝone po południowej stronie autostrady (tereny wypoczynkowe nad jeziorem Chechło). Generalnie; funkcje produkcyjne i centrotwórcze koncentrują się w części zachodniej a ekologiczne, rolnicze, leśne, turystyczne i ekstensywne zurbanizowane w pozostałej części gminy. Przy takim podziale strukturalnym, wyraźnie krystalizują się zasięgi kompleksów funkcjonalno przyrodniczych ustalonych w z opracowaniu ekofizjograficznym. Są to: I. Kompleks przyrodniczo-ekologiczny, II. Kompleks przyrodniczo-uŝytkowy obejmujący strefę przyrodniczo-uŝytkową z moŝliwością zagospodarowania ekstensywnego, III. Kompleks osadniczy do zabudowy ekstensywnej, IV. Kompleks do zabudowy i rekultywacji. Kompleksy te waloryzują przestrzeń i stanowią podstawę dla ustalenia kierunków rozwoju i przekształceń struktury przestrzennej. Funkcje gospodarcze i centrotwórcze pełni i będzie pełnić Śródmieście, w którym preferowane są najintensywniejsze działania na rzecz: wzbogacania ilościowego i jakościowego działalności gospodarczych oraz oferty usług publicznych (głównie w oparciu o istniejące tereny przemysłowe wymagające zmiany dotychczasowego profilu produkcji), kompleksowej rewaloryzacji zabudowy, uwzględnienia uwarunkowań konserwatorskich i modyfikacji obsługi komunikacyjnej, rozwoju obszaru centrum miasta w kierunku południowym z odtworzeniem ul. Ochronkowej, zagospodarowania rekreacyjnego terenów wskazanych do ujęcia w ekologicznym systemie obszarów chronionych, przebudowy i rozbudowy urządzeń infrastruktury technicznej stosownie do wymagań nowoczesnego śródmieścia. 59

Istotny rozwój funkcji mieszkaniowych preferowany jest w Trzebini, Młoszowej, Dulowej, Myślachowicach i w Pile Kościeleckiej (zgodnie z występującymi tendencjami, gdzie teŝ korzystnym byłoby przygotowanie terenów dla skoncentrowanych form budownictwa jednorodzinnego). Intensywny rozwój funkcji turystycznych przy umiarkowanym rozwoju funkcji mieszkaniowo -usługowych winien cechować cały obszar północny, wschodni i południowy (za wyjątkiem terenów wyŝej omówionych) w większości wchodzących w obręb Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie i Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego. ZróŜnicowane funkcje cechują tereny Sierszy (łącznie z elektrownią połoŝoną w sołectwie CzyŜówka). Rozwój winien tu polegać głównie na zmianach jakościowych zarówno w sferze gospodarczej jak i warunków mieszkaniowych i standardów obsługi mieszkańców. W studium wykazano teŝ obszary zabudowy mieszkaniowo -usługowej do adaptacji w strefach aktualnie uciąŝliwego oddziaływania przemysłu wymagające podjęcia szczególnych działań na rzecz poprawy warunków Ŝycia. Dotyczy to głównie wprowadzania zieleni izolacyjnej zwłaszcza w bliskim sąsiedztwie zakładów przemysłowych, ale takŝe - preferencji dla zmiany funkcji obiektów mieszkaniowych. Przede wszystkim jednak zalecenia dotyczą ograniczenia zasięgu odczuwalnych uciąŝliwości do granic zakładów. Szczególnym problemem jest zabudowa wsi CzyŜówka, która jest w najwyŝszym stopniu zdewaluowana technicznie i moralnie na skutek wieloletniego zakazu podejmowania jakichkolwiek działań modernizacyjnych. Aczkolwiek uciąŝliwość elektrowni ulega zmniejszeniu, istnieje ona nadal i ze względów zdrowotnych nie jest celowym znaczny rozwój zabudowy. Nie naleŝy utrudnieniami administracyjnymi pogarszać i tak juŝ trudnych warunków zamieszkania osobom, które zdecydowały się mieszkać w CzyŜówce. Wyniki przeprowadzonych analiz istniejącego zagospodarowania wskazują na zarysowujące się osie rozwojowe na kierunkach : - Śródmieście - Śródmieście Chrzanowa, - Śródmieście Myślachowice, - Śródmieście Młoszowa, - Dulowa - Karniowice - Psary. Kierunek równoleŝnikowy ma takŝe swoją kontynuację w stronę wschodnią. Aktualnie rozwój dotyczy głównie mieszkalnictwa (modernizacje i nowe inwestycje) oraz drobnej przedsiębiorczości szczególnie aktywnie rozwijającej się wzdłuŝ drogi krajowej DK 79. W tym teŝ rejonie wskazano tereny pod zorganizowane budownictwo jednorodzinne bezpośrednio nawiązujące (przylegające) do zabudowy wsi. Kierunek południkowy w stronę Myślachowic moŝe być atrakcyjny dla małej i średniej przedsiębiorczości (rejon szybu Zbyszek) oraz dla indywidualnego mieszkalnictwa (Myślachowice). W stronę Chrzanowa istnieją szanse na atrakcyjne zmiany w formach wykorzystania obiektów i terenów aktywizujących gospodarczo miasto. 1.3. KIERUNKI ROZWOJU I PRZEKSZTAŁCEŃ STRUKTURY PRZESTRZENNEJ Ustalenie zasięgów kompleksów funkcjonalno przyrodniczych poprzez określenie dominującej formy istniejącego uŝytkowania oraz walorów przyrodniczych, kulturowych, zdecydowały o wydzieleniu w obszarze gminy trzech podstawowych stref: I urbanizacji. II terenów rolnych i otwartych, III terenów lasów i dolesień, 60

Na rysunku zmiany studium nr 1 zatytułowanym Kierunki przekształceń struktury przestrzennej ustalono zasięgi wyŝej wymienionych stref i oznaczono je cyframi: I, II, i III. Strefa terenów lasów i dolesień (III) - obejmuje swym zasięgiem istniejące lasy i tereny do nich przylegające predysponowane do dolesiania oraz obszary rolne o stosunkowo niskiej przydatności rolniczej. Tereny lasów i dolesień pełnią funkcję przyrodniczych obszarów węzłowych. W terenach tych obowiązuje całkowity zakaz zabudowy, wyjątek jedynie mogą stanowić obiekty związane z prowadzeniem gospodarki leśnej, niezbędne inwestycje infrastrukturalne oraz obiekty lub inwestycje chroniące zasoby przyrodnicze. Podstawowym kierunkiem działań w tych obszarach jest utrzymanie jego przyrodniczego charakteru i istniejącego leśnego uŝytkowania, wspomagane dolesieniami nowych powierzchni, w tym powstałych w wyniku rekultywacji terenów zdewastowanych działalnością człowieka. Wyznaczone dla dolesień istniejące tereny rolne, ustalono na rysunku zmiany studium nr 1 zatytułowanym Kierunki przekształceń struktury przestrzennej i oznaczono symbolem R/ZL, na podobnej zasadzie istniejące tereny przemysłowe ustalone do przekształcenia na tereny zieleni, objęte strefą lasów i dolesień, oznaczono na rysunku nr 1 symbolem P/Z. Strefą terenów lasów i dolesień objęto między innymi obiekty oczyszczalni ścieków w Sierszy, składowiska odpadów komunalnych i składowiska ZG Trzebionka, które pozostawia się do utrzymania a po zakończeniu uŝytkowania przeznaczone do rekultywacji w kierunku leśnym. Wyznaczona w studium strefa terenów lasów i dolesień obejmuje swym zasięgiem ustalony w opracowaniu ekofizjograficznym kompleks przyrodniczo-ekologiczny. Strefa terenów rolnych i otwartych (II) obejmuje obszary rolne; w tym tereny posiadające gleby o wysokich klasach bonitacyjnych do wyłącznie rolniczego uŝytkowania, łąki, niezainwestowane tereny otwarte oraz niewielkie enklawy rolniczej zabudowy rozproszonej. Strefą objęto równieŝ cmentarze wraz z zapleczem komunikacyjnym (parkingowym), związanym z uŝytkowaniem podstawowym. Podstawowym kierunkiem działań w tych obszarach jest utrzymanie dotychczasowego rolnego uŝytkowania terenu, bez prawa zabudowy, za wyjątkiem moŝliwości realizacji zabudowy siedliskowej dla rolników, z dopuszczeniem zabudowy plombowej przy istniejących siedliskach oraz inwestycji związanych z lokalizacją obiektów i urządzeń rekreacji i obsługi ruchu turystycznego a ponadto dopuszcza się moŝliwość realizacji inwestycji infrastrukturalnych. Realizacja wskazanych wyŝej inwestycji moŝe być dopuszczona na zasadach określonych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Strefą terenów rolnych i otwartych objęto nieczynny szyb w Karniowicach oraz teren byłej jednostki wojskowej w Bolęcinie, w których podstawowym kierunkiem działań jest przekształcanie w kierunku usług (U). Strefą objęto równieŝ teren złoŝa dolomitów w Bolęcinie, który kierunkowo moŝe być objęty eksploatacją (na rysunku zmiany studium nr 1 oznaczonego symbolem R/PE) oraz teren działalności gospodarczej związanej z potencjalną eksploatacją złoŝa surowca naturalnego w Bolęcinie (na rysunku zmiany studium nr 1 oznaczony symbolem R/P). NaleŜy załoŝyć, Ŝe ewentualna eksploatacja złoŝa oraz działalność gospodarcza związana z jego eksploatacją będzie prowadzona w sposób minimalizujący skutki eksploatacji dla istniejącej zabudowy mieszkaniowej oraz Ŝe podjęte zostaną działania ochronne dla środowiska przyrodniczego i krajobrazu, poprzez stworzenie i wdraŝanie specjalnego programu ochrony wartości przyrodniczych i krajobrazowych. Następnie tereny te; po eksploatacji zostaną przekształcone w kierunku częściowo leśnym i częściowo przyrodniczym z moŝliwością wykorzystania rekreacyjnego. Wyznaczona w studium strefa terenów rolnych i otwartych obejmuje swym zasięgiem ustalony w opracowaniu ekofizjograficznym kompleks przyrodniczo-uŝytkowy. 61

Strefą urbanizacji (I) objęto istniejące obszary mieszkaniowe, usługowe, składowe, produkcyjne i inne zainwestowane, posiadające dogodne warunki obsługi komunikacyjnej wraz z terenami bezpośrednio do nich przylegającymi. Podstawowym kierunkiem działań w obszarach urbanizacji jest utrzymanie i rozwój funkcji usługowej i mieszkaniowej (w tym w obszarze miasta i wsi Młoszowa - mieszkaniowej o wysokiej intensywności), oraz działalności gospodarczej i przemysłowej, przy zachowaniu warunków ochrony środowiska przyrodniczego. W strefie ustalono do utrzymania: istniejące zainwestowanie mieszkaniowo usługowe, mieszkaniowe o niskiej i wysokiej intensywności istniejące zainwestowanie usługowe o charakterze publicznym i komercyjnym, istniejące zainwestowanie przemysłowe i składowe. W strefie urbanizacji wyznaczono tereny rozwoju dla : zabudowy mieszkaniowej i usługowej - oznaczone na rysunku zmiany studium nr1 za pomocą pionowych brązowych pasów oraz symbolem MU i MU1; koncentracji zabudowy usługowej - oznaczone na rysunku zmiany studium nr 1 za pomocą pionowych czerwonych pasów oraz symbolem U; zabudowy dla działalności gospodarczej i przemysłu - oznaczone na rysunku studium nr 1 za pomocą pionowych fioletowych pasów oraz symbolem PU i PU1; dla realizacji obiektów i urządzeń sportu, turystyki i rekreacji w zieleni urządzonej - oznaczone na rysunku studium nr 1 za pomocą pionowych zielonych pasów oraz symbolem Z. Zasięgiem strefy objęto równieŝ zdegradowane tereny przemysłowe przeznaczone do rehabilitacji i przekształceń na zieleń urządzoną - oznaczone za pomocą pionowych zielonych pasów na fioletowym tle oraz symbolem P/Z a takŝe zdegradowane obszary przemysłowe przeznaczone do rehabilitacji i przekształceń na usługi - oznaczone za pomocą pionowych czerwonych pasów na fioletowym tle oraz symbolem P/U. Strefą urbanizacji objęto równieŝ tereny istniejącej zabudowy połoŝone w niekorzystnym sąsiedztwie terenów przemysłowych z zaleceniem dąŝenia do przekształcania tych terenów w kierunku usługowym M/U. Podstawowym kierunkiem działań w strefie jest równieŝ realizacja systemu zieleni urządzonej, tworzona na bazie istniejących zasobów przyrodniczych wraz z urządzeniami i obiektami sportu, turystyki i rekreacji. WaŜną częścią systemu jest między innymi teren Balatonu wydzielony dodatkowo granicą obszaru inwestycji celu publicznego. Strefa urbanizacji zawiera wyznaczone w ekofizjografii dwa kompleksy funkcjonalno przyrodnicze: kompleks do zabudowy i rekultywacji, kompleks osadniczy do zabudowy ekstensywnej oraz fragment kompleksu przyrodniczo uŝytkowego w zakresie strefy IIa. Tereny przeznaczone dla rozwoju funkcji mieszkaniowo usługowej, obejmują istniejącą zabudowę mieszkaniową i usługową wraz z trenami bezpośrednio do nich przylegającymi. Zasięg terenów mieszkaniowych i usługowych został określony na bazie istniejącego zainwestowania oraz złoŝonych wniosków. Podstawowym kierunkiem działań w terenach mieszkaniowych i usługowych jest utrzymanie, rozbudowa i uzupełnianie istniejącej zabudowy mieszkaniowej i usługowej o charakterze komercyjnym i publicznym wraz pełną infrastrukturą techniczną i komunikacyjną obejmującą dojazdy i zaplecze parkingowe. Tereny przeznaczone dla rozwoju funkcji mieszkaniowo usługowej, obejmują tereny o róŝnej strukturze i róŝnych współczynnikach intensywności i zabudowy, w zaleŝności od lokalizacji w obszarze gminy. Na terenach o duŝym zainwestowaniu (śródmiejska część miasta) dla terenów mieszkalnych ustala się intensywność zabudowy na poziomie 1,0 1,4. Ustala się rejon koncentracji zabudowy mieszkaniowej o podwyŝszonej intensywno- 62

ści z dopuszczeniem zabudowy wielorodzinnej w ramach zwartych kompleksów mieszkaniowych w obrębie miasta Trzebinia oraz dla obszaru na obrzeŝu osiedla ZWM w we wsi Młoszowa. Na terenach o niskim zainwestowaniu (obrzeŝe miasta i sołectwa Myślachowice, Młoszowa, CzyŜówka, Płoki, Pila Kościelecka) ustala się intensywność zabudowy na poziomie 0,3 0,8. Na terenach o niskim zainwestowaniu i znacznym procencie zabudowy zagrodowej (sołectwa Bolęcin, Dulowa, Lgota, Psary, Karniowice) ustala się intensywność zabudowy na poziomie 0,3 0,5. UŜytkowaniem uzupełniającym w tych terenach jest zieleń urządzona. UŜytkowaniem dopuszczalnym w terenach mieszkaniowych i usługowych jest działalność gospodarcza. Tereny przeznaczone dla rozwoju funkcji usługowej obejmują oprócz istniejących terenów usług (szkół, przedszkoli, budynków OSP, kościołów i innych obiektów usług o charakterze publicznym i komercyjnym) tereny predysponowane dla rozwoju tej funkcji, zazwyczaj połoŝone w bezpośrednim sąsiedztwie waŝnych tras komunikacyjnych, często przylegające do istniejących terenów usługowych i zwartych terenów mieszkaniowych. Wyznaczone w studium obszary usługowe, zwłaszcza w obszarze miasta, w znacznej części obejmują zdegradowane obecnie tereny po byłej działalności przemysłowej. Podstawowym kierunkiem działań w terenach usług jest utrzymanie i rozwój istniejących terenów usługowych, ich lepsze wykorzystanie, skoncentrowanie oraz poszerzanie. UŜytkowaniem uzupełniającym w tych terenach jest zieleń urządzona. UŜytkowaniem dopuszczalnym w terenach rozwoju funkcji usługowej jest mieszkalnictwo oraz ograniczona, nie obniŝająca standardów środowiska działalność gospodarcza. Tereny przeznaczone dla rozwoju działalności gospodarczej i przemysłu wyznaczone zostały na bazie istniejących terenów przemysłowych, w znacznej mierze na zasadzie rewitalizacji istniejącego uŝytkowania. Podstawowym kierunkiem działań jest utrzymanie i przekształcanie tych obszarów w tereny róŝnego rodzaju działalności gospodarczej i przemysłowej. UŜytkowaniem uzupełniającym w tych terenach jest zieleń urządzona. UŜytkowaniem dopuszczalnym w terenach rozwoju działalności gospodarczej i przemysłu są usługi. Tereny zieleni urządzonej wraz z obiektami sportu, turystyki i rekreacji wyznaczone zostały na bazie istniejących zasobów przyrodniczych terenu oraz istniejącego zagospodarowania. W znacznej części obejmują one tereny korytarzy ekologicznych typu A i B przeznaczone do zachowania i wzbogacenia zasobów przyrodniczych. W terenach tych istnieje moŝliwość realizacji obiektów sportu, turystyki i rekreacji wraz z funkcjami uzupełniającymi jak komunikacja, dojazdy, parkingi, z ograniczonym komercyjnym zapleczem usługowym słuŝącym przeznaczeniu podstawowemu. Wyznacza się obszary połoŝone w strefach urbanizacji, w których zagospodarowanie uwarunkowane jest dodatkowymi czynnikami: - obszary, dla których prognozuje się osiadania terenu związane z eksploatacją górniczą /strefy osiadań powierzchni terenu/ obszary z ograniczoną moŝliwością zabudowy kubaturowej, na których dopuszcza się zagospodarowanie pod warunkiem przeprowadzenia badań geofizycznych i prac uzdatniających w przypadku stwierdzenia pustek i innych prac budowlanych uwzględniających wyniki tych badań, - obszary o znaczącym zagroŝeniu stanu środowiska i bezpieczeństwa powszechnego są to obszary potencjalnych zalewisk i podtopień terenu w bezodpływowych nieckach i wzdłuŝ obniŝonego koryta i doliny Kozibrodu, połoŝone na terenie byłego OG Siersza I wyznaczone na podstawie opracowań specjalistycznych (w posiadaniu UMiG Trzebinia). Zasięgi podtopień wyznaczone zostały w sposób przybliŝony i przydatność tych terenów do zagospodarowania moŝe być korygowana na etapie opracowywania planów miejscowych. 63

Zasięg poszczególnych terenów ustalono na rysunku studium; dopuszcza się tolerancję dla określania granic zasięgu poszczególnych stref, terenów i korytarzy o działki połoŝone w ich bezpośrednim sąsiedztwie; to jest o takie, z którymi posiadają wspólne granice ewidencyjne. 1.4. KIERUNKI DZIAŁAŃ DLA ROZWOJU GMINY Aktualny stan zagospodarowania i formy uŝytkowania terenów gminy wskazują na potrzebę przyjęcia następujących kierunków działań dla rozwoju całej gminy: 1) Rozwój funkcji produkcyjnych w obrębie terenów zakładów istniejących z przekształceniem rodzajów wytwórczości likwidującymi uciąŝliwości dotychczasowych technologii. Intensyfikacja wykorzystania i rewitalizacja obiektów i terenów. 2) Rozwój małych i średnich przedsiębiorstw nieuciąŝliwych dla otoczenia w zasadzie bez ograniczeń. Przedsiębiorstwa wymagające większych terenów, o pewnym stopniu uciąŝliwości (np. transport) winny być lokalizowane poza zwartymi terenami mieszkaniowymi, najlepiej we wskazanych rysunkiem studium terenach (np. Bereska); w ramach wyznaczonych terenów urbanizacji. 3) Ochrona i rewitalizacja (waloryzacja, modernizacja) załoŝeń przestrzennych oraz zasobów zabudowy mieszkaniowej i usługowej o walorach historycznych i zabytkowych, w tym centrum miasta w obszarze pomiędzy ul.młoszowską, Krakowską, Św. Stanisława, zabudową przy ul.szkolnej, Narutowicza, Piłsudskiego do ul.starowiejskiej. 4) Rozwój zabudowy mieszkaniowej głównie poprzez przekształcenia jakościowe (wymiana zabudowy, modernizacje, rozbudowy) i koncentrowanie nowej zabudowy w istniejących zespołach osiedleńczych (wypełnianie luk budowlanych). 5) Tworzenie nowych, zorganizowanych zespołów zabudowy w oparciu o uporządkowaną gospodarkę gruntową i miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, z wyprzedzającą realizacją infrastruktury technicznej. 6) Zdecydowane ograniczenie moŝliwości dalszego rozpraszania zabudowy. 7) Wzbogacanie programowe i jakościowe instytucji publicznych słuŝących ogółom mieszkańców tak w skali gminy jak i poszczególnych dzielnic i sołectw. PoŜądana koncentracja obiektów dla kształtowania lokalnych ośrodków obsługi. 8) Ukształtowanie przestrzennego systemu ekologicznego terenów otwartych przenikającego w sposób ciągły tereny zainwestowane. Oprócz funkcji ekologicznej system ten będzie spełniał funkcje społeczne związane z wypoczynkiem (zieleń urządzona), sportem i turystyką o znaczeniu ponadlokalnym (np. trasy piesze i rowerowe wiąŝące obiekty zabytkowe). Podstawową zasadą systemu jest ciągłość terenów aktywnych biologicznie z wykorzystaniem takŝe terenów zdegradowanych działalnością wydobywczą ( Balaton ) i przemysłową (hałdy). 9) Ochrona terenów leśnych i innych o walorach decydujących o atrakcyjności krajobrazowej gminy. 10) Ochrona przed zainwestowaniem terenów złóŝ kruszyw naturalnych w celu umoŝliwienia ich eksploatacji, a następnie ich rekultywacja zgodna z ustalonym w decyzjach kierunku. 11) Prowadzenie zalesień z uwzględnieniem czynników atrakcyjności krajobrazowej (zachowanie punktów i ciągów widokowych oraz przestrzeni otwartych warunkujących utrzymanie atrakcyjności turystycznej obszaru zarówno na terenach juŝ chronionych jak i w samym mieście i na terenach pozostałych). 12) Utrzymanie gospodarki rolniczej na terenach wschodnich i południowych ze względów ekologicznych (róŝnorodność biologiczna), ekonomicznych (uprawy przemysłowe i zbóŝ), fizjonomicznych (zachowanie atrakcyjnej krajobrazowo prze- 64

mienności form uŝytkowania terenów, a przede wszystkim - widokowość), bezpieczeństwa, zgodnie z zasadą racjonalnego gospodarowania gruntami rolnymi. 13) Aktywizacja turystyczna (i gospodarcza zarazem) terenów połoŝonych w granicach Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie oraz Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego wraz z otulinami (nowe wędrówkowe szlaki piesze i rowerowe, baza turystyczna, agroturyzm, turystyka pielgrzymkowa, jeździectwo, ośrodki wypoczynku stacjonarnego itp.). 14) Rozbudowa i modernizacja sieci dróg o znaczeniu krajowym, regionalnym i lokalnym (zagwarantowanie dostępności komunikacyjnej potencjalnym terenom rozwojowym w rejonie autostrady, odciąŝenie centrum miasta z ruchu przelotowego, zaplecze parkingowe). 15) Rozwój wszystkich rodzajów infrastruktury technicznej. Szczególnie pilnym zadaniem jest rozbudowa i budowa systemu kanalizacyjnego. 16) Tworzenie nowych i rozbudowa (modernizacja) sieci i urządzeń infrastruktury technicznej o znaczeniu ponadloklanym, w tym umoŝliwienie realizacji trasy rurociągu paliwowego relacji Boronów Trzebinia. 2. EKOLOGICZNY SYSTEM OBSZARÓW CHRONIONYCH 2.1.STRUKTURA Proponowany kierunek zmian jakościowych w strukturze przestrzennej, polega na wyodrębnieniu terenów biologicznie czynnych, powiązanych funkcjonalnie i przestrzennie między sobą, przenikających całą przestrzeń gminy i powiązanych z analogicznymi terenami w otoczeniu. Układ ten stanowi ekologiczny system obszarów chronionych gminy (ESOCh). Ustala się potrzebę ukształtowania ESOCh w obszarze Trzebini dla : ochrony istniejących wartości środowiska, odtworzenia (lub wzbogacenie) zasobów przyrody na terenach zdegradowanych, regeneracji powietrza i poprawy klimatu lokalnego, poprawy warunków krąŝenia i samooczyszczania wód. Ekologiczny system obszarów chronionych gminy tworzą : tereny i obiekty o najwyŝszych wartościach zasobów środowiska przyrodniczego objęte ochroną lub proponowane do ochrony prawnej (na podstawie ustaw szczególnych). Tereny te stanowią obszary węzłowe systemu, lokalne wartości zasobów środowiska przyrodniczego chronione przepisami prawa miejscowego, obejmujące: o korytarze ekologiczne zapewniające powiązania między obszarami węzłowymi ESOCh, w tym: typu A - korytarze wielofunkcyjne, o szczególnych standardach zagospodarowania, typu B - korytarze biologiczne do zachowania i wzbogacenia zasobów przyrodniczych, o tereny zieleni i wypoczynku wspomagające oddziaływania obszarów węzłowych systemu przyrodniczego gminy. Podstawą systemu są lasy (obszary węzłowe) oraz korytarze i sięgacze łączące je między sobą (drogi zasilania biologicznego, hydrobiologicznego i klimatycznego). Najistotniejszym działaniem będzie wygenerowanie terenów systemu w obszarach o najwyŝszych wskaźnikach zainwestowania, a szczególnie w obszarze śródmieścia. Korzystną sytuację tworzy tutaj dolina rzeki Rybnej dająca moŝliwość powiązania la- 65

sów okalających Myślachowice z terenami w południowej części miasta. Dodatkowym atutem jest wyrobisko ze zbiornikiem wodnym Balaton oraz sąsiedztwo istniejących załoŝeń zieleni, większość tego obszaru wskazuje się do zagospodarowania rekreacyjnego (park miejski, ośrodek wypoczynkowy, tereny sportowe). W systemie znajdują się teŝ fragmenty terenów o róŝnych innych funkcjach, których warunkiem egzystowania będzie stosownie wysoki udział terenów biologicznie czynnych (np. w Górce). Wskazane korytarze ekologiczne w większości wykorzystują istniejące elementy środowiska juŝ aktualnie pełniące taką funkcję. Istotą polityki przestrzennej będzie - nie przerywanie istniejącej ciągłości przestrzennej i odtwarzanie jej w miejscach zatkanych. 2.2. STANDARDY Zagospodarowanie ESOCH 1) Dopuszcza się do realizacji obiekty (nie przyrodnicze) w korytarzach wielofunkcyjnych, terenach zieleni i wypoczynku pod warunkiem, Ŝe : zostaną zachowane lokalne wartości zasobów środowiska, udział terenów otwartych, nie zabudowanych i nie pokrytych substancją nieprzepuszczalną wyniesieni co najmniej : ~ 45 % działki w terenach o wysokiej intensywności zabudowy, ~ 75 % działki w terenach o niskiej i średniej intensywności, tereny niezabudowane działki muszą być : zwarte przestrzennie (nie rozproszone) w niewielkich powierzchniach i być powiązane z analogicznymi terenami w systemie, powinny być zagospodarowane zielenią najlepiej drzewiastą, dostosowaną do warunków siedliskowych, rzeźby itp. 2) Dopuszcza się wprowadzenie działalności gospodarczej nieuciąŝliwej, pod warunkiem, Ŝe udział terenów otwartych wyniesie 60 % według zasad zagospodarowania wymaganych wyŝej. 3) Wprowadza się zakaz przekształcenia istniejącej zabudowy mieszkaniowej na cele mogące pogorszyć stan środowiska. Dla osiągnięcia właściwych standardów biologicznych i społecznych określających warunki zamieszkania społeczności gminy proponuje się: wprowadzenie zieleni izolacyjnej dla istniejących i projektowanych terenów mieszkaniowych od istniejących i projektowanych obiektów uciąŝliwych, w tym szczególnie od : o tras komunikacji kolejowej i kołowej (np. Trzebinia, Siersza, Wodna, Dulowa), o od zakładów uciąŝliwych, wprowadzając zasadę praca w parku, co oznacza, Ŝe obiekty sfery wytwórczej powinny być zblokowane wśród róŝnorodnych form zieleni. Wymaga to : zachowania istniejącej zieleni towarzyszącej zabudowie przemysłowej, wprowadzania zieleni na tereny niezabudowane poprzez tzw. czasowe zazielenienie (np. przy RN Trzebinia ), wprowadzenie zieleni na terenach odzyskanych w trakcie restrukturyzacji działalności gospodarczej (np. powinno to objąć część terenów dawnych ZM Trzebinia od ulicy Kościuszki), rekultywację i biologiczny kierunek zagospodarowania terenów zdewastowanych, w tym : składowiska Elektrowni Siersza w CzyŜówce, które po rekultywacji leśnej powinno zapewnić zwartość kompleksu leśnego oraz umoŝliwić biologiczne zasilanie lasów w 66

Sierszy przez bogate zbiorowiska leśne CzyŜówki (projektowany rezerwat) z częściowym dopuszczeniem małych i średnich przedsiębiorstw, zgodnie ze standardami. składowisko byłej KWK Siersza powinno zostać zagospodarowane w kierunku leśnym, wzmacniając istniejący kompleks leśny związany z lasami Podbuczyny z ograniczonym dopuszczeniem małych i średnich przesiębiorstw, zgodnie ze standardami. składowisko ZSO Górka (po zabiegach rekultywacyjnych eliminujących przenikanie zanieczyszczeń do wód potoku Rybna (wynikające z powiązań hydrologicznych) powinno stać się elementem składowym wielofunkcyjnego korytarza ekologicznego, składowisko ZG Trzebionka docelowo po rekultywacji (łącznie z częścią połoŝoną na terenie gminy Chrzanów) powinno stanowić wzmocnienie korytarza ekologicznego wzdłuŝ potoku Wodna, wyrobisko popiaskowe KP Szczakowa po rekultywacji i leśnym zagospodarowaniu stanowić będzie wzmocnienie przestrzenne istniejącego kompleksu leśnego w Sierszy, wysypisko komunalne, docelowo do rekultywacji i zagospodarowania leśnego. UwaŜa się za niezbędne zapewnienie terenów zieleni i wypoczynku w sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej, co oznacza konieczność : zachowania i rewaloryzacji istniejących parków, zieleńców, zieleni towarzyszącej zabudowie mieszkaniowej i usługowej, zieleni ulicznej, ogrodów działkowych (po uwzględnieniu zmiany struktury upraw). W pierwszej kolejności działania winny dotyczyć rewitalizacji terenów mieszkaniowych osiedli Krakowska, ZWM, Gaj, Trzebionka, Energetyków, urządzenia nowych terenów parkowo-rekreacyjnych oraz ogrodów działkowych, połoŝonych w korzystnej odległości i zachowanie dostępności do istniejących i projektowanych terenów mieszkaniowych, powiązanie terenów zieleni i wypoczynku siecią zazielenionych ciągów pieszych z wykorzystaniem zieleni przyulicznej, dróg rowerowych oraz terenów po ewentualnie likwidowanych kolejach przemysłowych. 2.3. OBSZARY CENNE PRZYRODNICZO WSKAZANE DO OCHRONY PRAWNEJ W gminie aktualnie chronione są tereny w ramach Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie i Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego oraz w postaci : rezerwatu Ostra Góra, uŝytku ekologicznego Podbuczyna, pomników przyrody oŝywionej i nieoŝywionej ( Skałka Bolęcka ), dwóch zabytkowych parków. W oparciu o Projekt docelowej sieci rezerwatów przyrody na gruntach będących w Zarządzaniu Lasów Państwowych (1995) oraz analizy własne proponuje się: objęcie granicami obszaru krajobrazu chronionego - pełniącego funkcję otuliny Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie i Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego terenów leśnych po granicę Elektrowni w CzyŜówce i lasów w Myślachowicach, a takŝe drobnych enklaw leśnych na pozostałym terenie, utworzenie otuliny rezerwatu Ostra Góra, utworzenie rezerwatu CzyŜówka o powierzchni 17,04 ha dla ochrony starodrzewia bukowego oraz otuliny tego rezerwatu o powierzchni 57,5 ha, utworzenie w sołectwie Karniowice i Psary rezerwatu Podoły o powierzchni 12,74 ha dla ochrony częściowej fragmentu lasu mieszanego wyŝynnego sosnowo-bukowego oraz jego otuliny o powierzchni 61,7 ha, utworzenie rezerwatu Puszcza Dulowska o powierzchni 138,27 ha dla zachowania ostoi bobra, bociana czarnego i Ŝurawi, wskazanie dalszych obiektów przyrodniczych jako pomniki przyrody. 67

Proponuje się objęcie ochroną prawną w formie uŝytku ekologicznego zespołu zdziczałych stawów rybnych w dolinie Rybnej oraz drzewostanu parkowego towarzyszącego dawniejszemu dworowi w Górce (nie precyzując formy ochrony). 2.4. STREFY WRAśLIWE - OBSZARY WYMAGAJĄCE SZCZEGÓLNYCH POLITYK 2.4.1. Śródmieście Obejmujące : Stare miasto (od ulicy Nowotki na północy do ulicy Krakowskiej na południu), Balaton i dolinę Rybnej, Śródmieście - zachód (pomiędzy Rafinerią a ulicą Kościuszki), Śródmieście - południe (pomiędzy ulicą Krakowską, Słowackiego i Kościuszki), Śródmieście przemysłowe (dawne Zakłady Metalurgiczne, ZKT Grevita). Cały obszar śródmieścia wymaga działań urzeczywistniających ideę Ŝywego centrum, a polegających na: - rewaloryzacji historycznej zabudowy o walorach zabytkowych w celu podniesienia jej standardów i atrakcyjności dla mieszkalnictwa i przedsiębiorczości odpowiadającej funkcjom centrum miasta (usługi komercyjne), - rekonwersji terenów miejskich (uporządkowanie własności gruntów i obiektów, poszukiwanie przedsiębiorców dla inwestycji wzbogacających wizerunek miasta i atrakcyjność gospodarczą), - odciąŝeniu ulicy Piłsudskiego z ruchu tranzytowego i organizacja bezpiecznych przejść pieszych przez ulicę Krakowską i Kościuszki, - wygospodarowaniu wydzielonych tras rowerowych i ciągów pieszych, - odzysku terenów składowiska odpadów dawnych Zakładów Metalurgicznych i zagospodarowanie dla nowych rodzajów wytwórczości oraz przedsiębiorczości z odtworzeniem ulicy Ochronkowej i wprowadzeniem zieleni, - utworzeniu zagospodarowanego dla celów wypoczynku i sportu ciągu zieleni urządzonej wzdłuŝ istniejącego parku z wykorzystaniem Balatonu, istniejącego parku i stadionu przy ulicy Kościuszki i terenów poprzemysłowych (w powiązaniu osią poprzeczną poprzez park przy dworku Zieleniewskich z rejonem kościoła i cmentarza). 2.4.2. Górka Obejmująca tereny pomiędzy ulicą 22 Lipca na zachodzie i Nowotki na południu, ulicą Zawadzkiego, bocznicą kolejową i Piłsudskiego na wschodzie oraz ulicą Grunwaldzką na północy. Obszar wymagający zdecydowanych działań na rzecz : - unieszkodliwienia składowiska sody kaustycznej zagraŝającej zatruciu wód podziemnych i zbiornika Balaton, - zlikwidowania uciąŝliwości Zakładu, - wykorzystania terenów poprzemysłowych i innych w tym rejonie dla rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw nie kwalifikujących się do lokalizacji w obrębie terenów mieszkaniowych (np. uciąŝliwych ze względu na transport), - realizacji przedłuŝenia ulicy Zawadzkiego do ulicy Grunwaldzkiej (przejazd przez bocznicę kolejową do szybu Zbyszek), - rekompozycji i odtworzenia zabytkowego załoŝenia parkowego przy ulicy Nowotki. 2.4.3. Bereska Teren pomiędzy liniami kolejowymi południowego-zachodu i północy, ulicą Słowackiego od wschodu i autostradą na południu. Obszar szczególnie wskazany dla lokalizacji róŝnej wielkości przedsiębiorstw ze względu na bliskie sąsiedztwo węzła na autostradzie oraz ekstensywne zainwestowanie terenu. 68

Dla uatrakcyjnienia terenu dla ewentualnych znaczących inwestycji związanych z rozwojem gospodarczym gminy niezbędne jest : - udostępnienie komunikacyjne terenów, - utworzenie programu zieleni wysokiej izolującej zainwestowanie obszaru od uciąŝliwości składowiska odpadów poflotacyjnych ZG Trzebionka oraz autostrady, - utrzymanie rezerwy terenu wzdłuŝ linii kolejowej dla przyszłościowej realizacji alternatywnej drogi krajowej DK 79, omijającej centrum Trzebini (droga ta jeszcze bardziej podniosłaby atrakcyjność inwestycyjną obszaru), - ograniczenie moŝliwości rozwoju funkcji mieszkaniowych umniejszających moŝliwości lokalizacyjne inwestycji niemieszkaniowych, - zachowanie istniejących powierzchni leśnych, - ukształtowanie lokalnych elementów miejskiego systemu ekologicznego terenów otwartych wzdłuŝ istniejących cieków. 2.4.4. Tereny Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie i Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego Obszar Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie i Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego kwalifikujące się do rozwoju funkcji turystycznych w obrębie gminy, podlega szczególnym rygorom. Rozporządzenie Nr 80/06 Wojewody Małopolskiego z dnia 17 października 2006 r. w sprawie Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie (Dz. Urz. Województwa Małopolskiego nr 654 poz.3998) oraz Rozporządzenie Nr 83/06 Wojewody Małopolskiego z dnia 17 października 2006 r. w sprawie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego (Dz. Urz. Województwa Małopolskiego nr 655 poz.4000) określają przepisy mające na celu zapewnienie prawidłowego funkcjonowania parków, zapewnienie warunków dla realizacji ochrony wartości przyrodniczych, historycznych, kulturowych i krajobrazowych. Dotyczy to zakazu działań obniŝających zachowane jeszcze walory krajobrazu jak i nakazu ochrony i wzbogacania tych walorów przez świadome oddziaływania konserwatorskie, inwestycyjne czy inne (np. dolesienia z zachowaniem pól widoczności). Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dla terenów połoŝonych w obrębie Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie i Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego winny być poprzedzone opracowaniem planu ochrony Parku, z którego będą wynikać istotne zalecenia dotyczące gospodarki przestrzennej. 1) Wszelka działalność w obszarze Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie i Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego winna: być zgodna z zakazami określonymi w rozporządzeniach Nr 80/06 oraz Nr 83/06 Wojewody Małopolskiego z 17 października 2006 r., przestrzegać ustalonych w w/w rozporządzeniach szczególnych celów ochrony parków. 2) Oznacza to konieczność : ochrony wartości przyrodniczych: - zachowania charakterystycznych elementów przyrody nieoŝywionej, - ochrony naturalnej róŝnorodności florystycznej i faunistycznej, - zachowania naturalnych i półnaturalnych zbiorowisk roślinnych, ze szczególnym uwzględnieniem roślinności ksenotermicznej, torfowiskowej oraz wilgotnych łąk, - zachowania korytarzy ekologicznych; ochrony wartości historycznych i kulturowych: - ochrony tradycyjnych form zabudowy i zespołów wiejskich oraz podmiejskich, - współdziałania w zakresie ochrony obiektów zabytkowych i ich otoczenia; ochrony walorów krajobrazowych: - zachowania otwartych terenów krajobrazów jurajskich, 69

- ochrony przed przekształceniem terenów wyróŝniających się walorami estetyczno widokowymi; społecznych celów ochrony: - racjonalnej gospodarki przestrzenią, hamowania presji urbanizacyjnej, - promowania i rozwijania funkcji zgodnych z uwarunkowaniami środowiska, w tym szczególnie turystyki, wypoczynku i edukacji. 3) Dla zachowania krajobrazu Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie oraz Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego w połączeniu z lasami i zadrzewieniem proponuje się : ograniczanie zmiany przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze, zaleca się realizację inwestycji na gruntach, które uzyskały juŝ zgodę na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na podstawie wydanych decyzji do opracowanych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, dostosowanie struktury zasiewów oraz zabiegów agroturystycznych do specyficznych warunków Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie i Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego w obszarze Trzebini i połoŝenie gruntów rolnych w strefie wysokiej ochrony wód podziemnych GZWP Chrzanów. 4) W zakresie ochrony walorów cieków powierzchniowych na obszarze Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie i Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego proponuje się : utrzymanie naturalności koryt cieków (tam, gdzie jeszcze występuje), poprzez niedopuszczenie do technicznej regulacji cieków polegającej na prostowaniu i skracaniu ich biegów oraz na obudowie hydrotechnicznej przerywającej kontakt hydrauliczny cieku z otoczeniem (dotyczy to Koziego Brodu, Chechła, Dulówki, Młoszówki), zachowanie i zwiększenie retencyjności obszaru poprzez ochronę istniejących zbiorników wodnych (w Płokach, Dulowej, Młoszowej, obszarów źródliskowych i źródeł w Dulowej i Karniowicach). 2.5. ATRAKCYJNOŚĆ TURYSTYCZNA GMINY Atrakcyjność krajobrazu gminy, zwłaszcza terenów w obrębie Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie i Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego sprzyjać winna rozwojowi funkcji turystycznych. Proponuje się realizację obiektów umoŝliwiających nocleg w zróŝnicowanych warunkach standardu, np. hotel w śródmieściu, zajazd turystyczny nad Chechłem, motel lub inna placówka w Młoszowej, schronisko turystyczne w Psarach, dom pielgrzyma w Płokach. Wszystkie winny posiadać stosowne zaplecze gastronomiczne i moŝliwość korzystania z róŝnych atrakcji sportowych czy kulturalnych w pobliŝu. Psary i Karniowice mogłyby się rozwijać jako wsie agroturystyczne. Proponuje się rozwój ośrodków sportowych : lotniarski na Górze BoŜniowej, jeździecki w rejonie Karniowic, uniwersalne z kortami tenisowymi w śródmieściu oraz w Sierszy i w sołectwach o róŝnym programie. Wskazuje się orientacyjne przebiegi proponowanych szlaków turystyki pieszej i rowerowej eksponujących miejsca widokowe (konieczność ochrony przed zalesieniami i zabudową). Proponuje się teŝ zagospodarowanie odpowiadające współczesnym wymogom ośrodków wypoczynku cotygodniowego w śródmieściu ( Balaton ), w CzyŜówce nad Kozim Brodem, a takŝe odtworzenie ośrodka nad Kozim Brodem w Płokach. 70

Działania rewaloryzacyjne i wzbogacające ofertę programową winny dotyczyć teŝ zagospodarowania rekreacyjnego nad jeziorem Chechło i w Bolęcinie. Niezbędna jest promocja gminy jako terenu atrakcyjnego przyrodniczo, kulturowo i krajobrazowo. 3. ZASADY KSZTAŁTOWANIA KRAJOBRAZU 3.1. KSZTAŁTOWANIE PRZYRODNICZYCH ELEMENTÓW KRAJOBRAZU 1) W zakresie rzeźby terenu : zakaz niwelowania naturalnych jarów i zagłębień terenowych, likwidowanie, bądź rekultywowanie i zagospodarowanie składowisk wszelkiego typu odpadów, utrzymanie oraz adaptowanie dla celów rekreacyjnych i dydaktycznych wyrobisk poeksploatacyjnych o wtórnych walorach przyrodniczo - krajobrazowych, utrzymanie ciągłości dolin rzecznych i cieków fizjograficznych bez zabudowy, 2) W zakresie wód powierzchniowych : utrzymanie naturalnego charakteru koryt rzeki Kozi Bród i nielicznych odcinków źródłowych lokalnych wypływów wód oraz źródeł, odtworzenie stawów i zbiorników o walorach przyrodniczych i kulturowych (np. w dolinie Rybnej), oczyszczenie wód powierzchniowych, 3) W zakresie oŝywionych zasobów środowiska : kształtowanie struktury gatunkowej lasów zgodnie z potencjalnymi siedliskami (wprowadzanie elementów naturalności do gospodarki leśnej), zwiększenie ilości i wielkości obszarów chronionych na mocy ustawy o ochronie przyrody, utrzymanie zróŝnicowanej struktury rolno - leśnej i urozmaiconej linii brzegowej lasów podnoszących atrakcyjność krajobrazową (i przyrodniczą) terenu, zachowanie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych, ochrona parków zabytkowych i wiejskich, ochrona starodrzewia i alej oraz pojedynczych drzew o charakterze pomnikowym, utrzymanie i wzbogacanie przyrodnicze istniejących cmentarzy oraz terenów zieleni urządzonej, utworzenie ciągłego przestrzennie ekologicznego systemu terenów otwartych zagospodarowanych dla celów rekreacyjnych (obejmującego m. in. dolinę Rybnej i Balaton ). 3.2. ZASADY KSZTAŁTOWANIA KULTUROWYCH ELEMENTÓW KRAJOBRAZU 1) Zasady kształtowania przestrzeni Wprowadza się następujące zasady kształtowania przestrzeni : wszystkie działania związane z realizacjami inwestycji w obrębie stref ochrony konserwatorskiej naleŝy uzgodnić z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, zachowanie przebiegów głównych historycznych ulic wsi i miasta wraz z ich pierzejami oraz związanymi z nimi placami miejskimi (utrzymanie, w miarę moŝliwości, pierwotnych szerokości ulic i placów), zachowanie linii zabudowy poprzez utrzymanie istniejących budynków i uzupełnianie luk budowlanych nową zabudową, stworzenie atrakcyjnego centrum miejskiego w rejonie historycznego rynku, 71

uporządkowanie wnętrz kwartałów przyrynkowych, wyburzanie bezwartościowych obiektów współczesnych o niedostosowanych formach i skali oraz planowe zagospodarowanie, ograniczenie rozwoju wielkokubaturowej zabudowy miejskiej typu osiedlowego, blokowego, preferowanie zabudowy mieszkaniowej w obrębie historycznie ukształtowanych kwartałów, uporządkowanie struktury osadniczej, planowe kształtowanie obrzeŝy miasta i terenów wiejskich, 2) Zasady kształtowania architektury obiektów Wprowadza się następujące zasady kształtowania architektury obiektów : zachowanie obiektów zabytkowych. Wszelkie działania związane z ich konserwacją, modernizacją, adaptacją uzgadniać naleŝy z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, modernizacja zabytkowej zabudowy w celu polepszenia standardu Ŝycia mieszkańców, utrzymanie w nowej zabudowie plombowej historycznych linii zabudowy i podziałów parcelacyjnych, gabarytów pierzei (wysokość kształt dachu); jej architektura winna harmonizować z zabytkowym otoczeniem nie będąc jednocześnie ślepym naśladownictwem form historycznych, przywracanie w miarę moŝliwości elementów pierwotnego wystroju architektonicznego (m. in. szczyty, zwieńczenia naroŝników), ochrona ceglanych elewacji obiektów zabytkowych, zakaz ich malowania, tynkowania, oczyszczanie juŝ pomalowanych, likwidowanie przyłącz instalacji elektrycznej znajdujących się na elewacjach zabytkowych budynków - zmiana sposobu prowadzenia sieci, likwidowanie lub mocowanie od strony niewidocznej anten satelitarnych na elewacjach obiektów zabytkowych, dąŝenie do likwidacji tymczasowych obiektów handlowych na terenie miasta, będących często obiektami dysharmonizującymi, wykonanie kart ewidencyjnych obiektów i zespołów zabytkowych, przed ewentualnymi rozbiórkami obiektów pod ochroną konserwatorską naleŝy wykonać inwentaryzację architektoniczną i fotograficzną, realizacja nowych obiektów dostosowanych do skali zabudowy otaczającej, o architekturze nawiązującej do tradycyjnych form oraz materiałów. 3) Strefy ochrony konserwatorskiej Wyznaczenie stref ochrony konserwatorskiej ma na celu ochronę, utrzymanie i zachowanie najwartościowszych elementów zabytkowych, kulturowych i krajobrazowych. Nie ogranicza to wprowadzania nowych funkcji i nowej zabudowy. Często działania takie są wręcz konieczne do utrzymania i podkreślenia zabytkowych walorów miasta i kształtowania jego atrakcyjnego wizerunku. Zasięgi wskazanych na rysunku zmiany studium nr 1 stref winny być uściślane oraz podlegać weryfikacji i zmianom, w szczególności przy sporządzaniu planów miejscowych. Przyjmuje się następujące rodzaje stref ochrony konserwatorskiej : Strefa B pośredniej ochrony konserwatorskiej o rygorze utrzymania zasadniczych elementów rozplanowania, zabytkowej zabudowy oraz innych, historycznych elementów krajobrazu kulturowego. Obejmuje obszary zabytkowych układów miasta i wsi, kolonii robotniczych oraz części zakładów przemysłowych. 72

Strefa E ochrony ekspozycji. Obejmuje obszary stanowiące zabezpieczenie właściwego eksponowania zespołów lub obiektów zabytkowych o duŝych wartościach kulturowych. Na terenach tych zakłada się zakaz budowy lub dopuszcza się lokalizację nowych obiektów o określonych formach oraz nieprzekraczalnych gabarytach (dotyczy terenu w rejonie zespołu pałacowo-parkowego w Młoszowej i w rejonie kościoła Płok). Strefa K - ochrony krajobrazu związanego integralnie z zespołami zabytkowymi (dotyczy cmentarzy w Trzebini i w Płokach). Strefa W - obserwacji archeologicznej. Obejmuje tereny potencjalnego występowania znalezisk archeologicznych w których konserwator moŝe zaŝądać prowadzenia wszystkich prac ziemnych pod nadzorem archeologicznym. 3.3. ZASADY UTRZYMANIA WALORÓW I TWORZENIA WARUNKÓW DLA EKSPOZYCJI KRAJOBRAZU 1) w zakresie przyrodniczych elementów krajobrazu : utrzymanie, bądź odtworzenie gospodarki rolniczej w rejonach wymagających zachowania widokowych przestrzeni otwartych, ochrona osi punktów i ciągów widokowych przed ich likwidacją (np. przez zalesienia lub zabudowę), ocena zamierzeń w zakresie wprowadzania zalesień oraz inwestycji kubaturowych i sieciowych z pozycji utrzymania walorów fizjonomicznych obszaru gminy stanowiących o jej atrakcyjności turystycznej, zagospodarowanie przestrzeni otwartych dla funkcji wypoczynku i turystyki w oparciu o projekty specjalistyczne, uwzględniające czynnik kompozycji takŝe w doborze gatunków i rozplanowania roślinności, rekompozycja i odtworzenie zabytkowych załoŝeń parkowych w oparciu o specjalistyczne projekty, 2) w zakresie kulturowych elementów krajobrazu : wymiana zuŝytej substancji materialnej i nieprzedstawiającej walorów zabytkowych na obiekty o wysokich walorach estetycznych nawiązujące skalą i formą do otoczenia, koncentracja nowej zabudowy w obszarach ekstensywnie zagospodarowanych - ograniczenie moŝliwości rozpraszania zabudowy w terenach otwartych, realizacja współczesnych obiektów w skali zabudowy w otoczeniu i w nawiązaniu do tradycyjnych form oraz materiałów (szczególnie w obrębie Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie i Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego), zakaz wprowadzania zabudowy w partie szczytowe wyniesień terenowych, utrzymanie dystansów przestrzennych pomiędzy sąsiadującymi jednostkami osadniczymi, kształtowanie atrakcyjnych przestrzeni publicznych (centrum miasta, ośrodki dzielnicowe i w sołectwach, tereny rekreacyjne i sportowe), utrzymanie i adaptacja dla celów turystycznych sieci dróg gospodarczych stanowiących trwały ślad dawnych rozłogów przynaleŝnych do poszczególnych wsi i starych dróg. 4. OCHRONA DÓBR KULTURY 4.1. ZASADY OGÓLNE - NaleŜy zachować główny historyczny układ najstarszych dróg - droga Chrzanów - Kraków, droga na Olkusz (wraz z Rynkiem usytuowanym po jej wschodniej 73

stronie) oraz układ dróg w rejonie kościoła pw. św. Piotra i Pawła (ulica Starowiejska, Kościelna, Luzara). Z uwagi na brak dokładnych map z okresu powstania Trzebini, a tym samym brak danych na temat dokładnego przebiegu pozostałych dróg (np. droga do Wodnej) - nie oznaczono ich na podkładach mapowych. - Zaleca się ochronę miejskiego układu centralnej części Trzebini. Ochronie podlega główny trzon urbanistyczny, tj. układ historycznych dróg z Rynkiem wraz z siatką przyległych ulic, lokalizacja załoŝenia dworsko-parkowego, kościoła św. Piotra i Pawła z terenem najstarszej części miejscowości. Nowe załoŝenia urbanistyczne powinny stanowić kontynuację historycznego układu, nie powodować jego rozbicia. - Zaleca się ochronę układu terenów podmiejskich np. rejon ulicy Słowackiego, ulicy 24 Stycznia. - Ochronie podlegają wiejskie układy pozostałych osad (pierwotne załoŝenia np. w przypadku wsi Ulicówki - główna ulica z przyległą zabudową, wsi Widłowej - rozwidlenie dróg z zabudową itp.). Nowe załoŝenia urbanistyczne powinny kontynuować i uwydatniać pierwotne układy. - Pod szczególną ochroną znajdują się tereny i obiekty wpisane do rejestru zabytków oraz usytuowane w strefach ochrony konserwatorskiej (obszary te zostały przedstawione na rysunku zmiany studium nr 1 oraz wyszczególnione w załączniku III), podlegają one szczególnym rygorom, określonym w dalszej części opracowania. - Przy lokalizacji nowej zabudowy naleŝy uwzględnić strefy ekspozycji na poszczególne załoŝenia i obiekty (np. kościół w Płokach, załoŝenie pałacowoparkowe w Młoszowej, dominanty urbanistyczne) oraz przedpola obiektów zabytkowych (zapewnienie im dobrej ekspozycji). - NaleŜy zachować linie zabudowy, uwzględnić historyczny podział parcelacyjny, tworzyć pierzeje uliczne oraz dąŝyć do uporządkowania przestrzeni. Na terenie gminy często zauwaŝa się dość przypadkowe lokowanie nowych budynków, wypełniających luki w zabytkowej i kulturowej zabudowie, co powoduje chaos przestrzenny (dotyczy to równieŝ lokalizacji tzw. obiektów tymczasowych). - Przebudowy (poprzedzonej analizami i szczegółową dokumentacją )wymaga płyta Rynku - likwidacji powinno ulec szereg elementów między innymi szalet miejski (element dysharmonijny), parking, tymczasowa zabudowa, rozrosła zieleń niska, zmianie powinny ulec elementy małej architektury, nawierzchnia (zaakcentowanie w rysunku nawierzchni nie istniejących elementów - np. sukiennic). NaleŜy dąŝyć do porządkowania przestrzeni urbanistycznej, uwzględniając uwarunkowania kulturowe i ekspozycyjne. 4.2. ZASADY SZCZEGÓŁOWE I WYTYCZNE 4.2.1. KSZTAŁTOWANIE ARCHITEKTURY - NaleŜy chronić obiekty wpisane do rejestru zabytków według zasad, którym podlegają (w załączeniu informacja o skutkach wpisu do rejestru zabytków). - Wszystkie działania (rozbudowy, przebudowy, remonty) obiektów znajdujących się pod ochroną konserwatorską (obiekty wymienione w dalszej części opracowania) naleŝy uzgadniać z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. - Wszystkie działania (rozbudowy, przebudowy, remonty) obiektów kulturowych (obiekty wymienione w dalszej części opracowania) pozostawia się do uzgodnienia z miejskimi słuŝbami architektonicznymi według podanych poniŝej szcze- 74

gółowych wytycznych dla tego typu budynków. Opinii WKZ dotyczącej w/w obiektów naleŝy zasięgać w przypadku, gdy Wydział Architektury ma wątpliwości, jaką wydać opinię dotyczącą zmiany w obiekcie kulturowym lub w przypadku zamiaru rozbiórki obiektu. 4.2.2. WYTYCZNA DLA OBIEKTÓW KULTUROWYCH 1) obiekty drewniane : - powinny podlegać konserwacji. Kształt, forma i wystrój architektoniczny obiektów nie powinien ulec zmianie (naleŝy dąŝyć do zachowania, jak największej ilości obiektów drewnianych oraz murowano-drewnianych budynków gospodarczych np. stodół). 2) obiekty murowane : - istnieje moŝliwość nadbudowy obiektów, jeśli nie stanowią one zwartego zespołu, a sąsiednia zabudowa jest wyŝsza. - zaleca się zachowanie istniejących spadków dachów (dopuszcza się doświetlenie poddaszy w formie facjat i okien połaciowych), kształtu i podziału stolarki okiennej i drzwiowej, wystroju architektonicznego obiektów oraz stosowanie tradycyjnych materiałów (kamień, drewno, dachówka). - W wyŝszych obiektach dopuszcza się zmiany parterów i przystosowanie ich na potrzeby handlowo-usługowe. Projektowane witryny powinny zachowywać podziały i osie pozostałej stolarki w obiekcie (chyba, Ŝe materiały źródłowe dokumentują inny wygląd parteru, a przebudowa dąŝy do powrotu do stanu pierwotnego). W trakcie przebudów, remontów, modernizacji naleŝy dąŝyć do maksymalnego utrzymania wartościowych cech regionalnych (urbanistycznych i architektonicznych). 4.2.3. KSZTAŁTOWANIE NOWEJ ZABUDOWY W STREFACH OCHRONY KON- SERWATORSKIEJ - Projektowane obiekty powinny nawiązywać wysokością do sąsiedniej zabudowy (w centralnej części wysokość nie powinna przekraczać 3 i 1/2 kondygnacji, w zespołach podmiejskich 2 i 1/2 kondygnacji), kształt i forma zabudowy powinna nawiązywać do charakteru zabudowy tradycyjnej : dla strefy centrum : ~ niewysokie kamienice, z zachowaniem osi symetrii, nakryte dachami dwuspadowymi o nachyleniu połaci około 30 stopni, ustawione kalenicowo, pokrycie w kolorze ciemnym (zaleca się stosowanie pokrycia dachówką ceramiczną), doświetlenie poddaszy - w formie facjat, okien połaciowych, ~ otwory okienne i drzwiowe - sytuowane symetrycznie lub z zachowaniem rytmu, okna o proporcjach wydłuŝonego prostokąta, dzielone szprosami, nadproŝa okienne proste, ~ elewacje : tynkowane lub pozostawione w cegle, detal : opaski okienne charakterystyczne dla tego regionu - niedokończone, tj. do wysokości 1/3 otworu okiennego, cokół z kamienia, proste gzymsy, balkony i duŝe facjaty sytuowane w osiach symetrii, wejścia poprzedzone gankami, ~ skala budynków niewysoka, architektura prosta, dość uboga w wystrój architektoniczny, ~ zalecane materiały : tradycyjne materiały wykończeniowe, jak cegła, tynki gładkie, kamień, dachówka ceramiczna, ewentualnie materiały betonowe prefabrykaty, 75

~ kolorystykę elewacji, rodzaj farb (nie naleŝy stosować farb emulsyjnych) wraz z elementami reklamy naleŝy kaŝdorazowo uwzględnić z miejskimi słuŝbami architektonicznymi. NaleŜy dąŝyć do wysokiej estetyki kształtowania nowej zabudowy oraz nawiązywać w duŝym stopniu do cech regionalnych. - NaleŜy dąŝyć do likwidacji lub przebudowy obiektów dysharmonijnych (np. Dom Handlowy na Rynku, obiekty tymczasowe). - NaleŜy opracować dokumentację projektową dotyczącą jednolitego sposobu rozbudowy i przebudowy obiektów na terenach osiedli mieszkaniowych objętych ochroną konserwatorską (naleŝy dąŝyć do zachowania w największym stopniu pierwotnego wyglądu, jednocześnie podwyŝszając standard obiektów i przysposabiając je do współczesnych warunków). - NaleŜy dbać o oprawę zabytkowej architektury, poprzez estetyczne kształtowanie otoczenia i małej architektury. 4.2.4. OCHRONA I KSZTAŁTOWANIE ZABUDOWY PRZEMYSŁOWEJ - Tereny i obiekty przemysłowe objęte ochroną konserwatorską podlegają analogicznej ochronie, jak pozostałe tereny (wpisy do rejestrów zabytków, strefy ochrony konserwatorskiej, obiekty zabytkowe). - Mocny akcent w sylwecie miasta stanowią zakłady przemysłowe, wpływają one niekorzystnie na wygląd miasta. Przy kształtowaniu nowej zabudowy przemysłowej lub przebudowie istniejących zakładów naleŝy uwzględnić wygląd całej panoramy, dokonać próby przysłonięcia agresywnych elementów (obniŝenie, obsadzenie zielenią, zmiana kolorystyki itp.), nową architekturę przemysłową w strefach ochrony konserwatorskiej nawiązywać do wyglądu zabytkowej zabudowy przemysłowej. - Dla poszczególnych większych zakładów przemysłowych, objętych ochroną konserwatorską naleŝy opracować studia i tzw. białe karty - pozwalające na szczegółowe określenie obiektów chronionych. - Na północnym obszarze gminy Trzebinia (okolice Płok, Psar, CzyŜówki itp.) występują liczne, nie rozpoznane wyrobiska (geneza ich sięga XI wieku) - tworzą one specyficzny krajobraz, charakterystyczny dla tego przemysłowego regionu. Teren wymaga przebadania i zinwentaryzowania pod tym kątem. Przy działaniach budowlanych lub tp. związanych z tym terenem naleŝy konsultować zakres prac z WKZ (dotyczący przemysłu i archeologii). 4.3. SZCZEGÓŁOWE WYTYCZNE KONSERWATORSKIE DLA STREFY OCHRONY KONSERWATORSKIEJ B 1) Centrum - Strefa B ochrony konserwatorskiej : zachowanie i ochrona układu urbanistycznego (rozplanowanie ulic i głównych szlaków historycznych z zachowaniem ich szerokości, lokalizacja Rynku, kościoła św. Piotra i Pawła z rozplanowaniem ulic najstarszej części Trzebini, zachowanie linii zabudowy oraz historycznych podziałów parcelacyjnych), zachowanie i ochrona obiektów i terenów zabytkowych - wszelkie prace związane z ich modernizacją, adaptacją powinny przebiegać po uzgodnieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków (w przypadku obiektów wpisanych do rejestru zabytków - po uzyskaniu od WKZ zezwolenia na prowadzenie prac w obiekcie zabytkowym), naleŝy opracować projekt zagospodarowania Rynku, w celu utworzenia atrakcyjnej przestrzeni publicznej (z zachowaniem historycznego klimatu) oraz ulicą 76

Piłsudskiego - podkreślając oś miasta, a zarazem tworząc główną ulicę handlową, Wytyczne dla Rynku : - projekt zagospodarowania płyty rynku powinien dopuszczać swobodę przejść we wszystkich kierunkach (naleŝy ograniczyć powierzchnie zieleńców, które w sposób sztuczny ograniczają ruch), - konieczność eliminacji ruchu kołowego (pozostawienie jedynie ruchu dostawczego), z pozostawieniem jedynie przejazdu przez ulicę Piłsudskiego (wzdłuŝ pierzei zachodniej Rynku), - ograniczenie miejsc parkingowych na Rynku, - płyta rynkowa powinna tworzyć jedną płaszczyznę - strefa centralna powinna być wydzielona od obrzeŝnej poprzez zróŝnicowanie nawierzchni, - zaleca się w rysunku posadzki nawiązać do dawnych podziałów parcelacyjnych oraz zasygnalizować istniejące dawniej elementy - np. sukiennice. Jako materiał do wykonania nawierzchni zaleca się materiały naturalne, drobnowymiarowe, np. kostkę brukową, ewentualnie w części posadzki - betonową, - indywidualnego potraktowania wymaga strefa bezpośredniego przedpola wejść do poszczególnych obiektów np. przez zróŝnicowanie nawierzchni, dodatkowe oświetlenie itp., - zaleca się likwidację miejskich szaletów publicznych, - w celu uatrakcyjnienia Rynku naleŝy wprowadzić elementy małej architektury (np. słupy informacyjne, pachołki, ławki, gazony itp.) oraz latarnie uliczne. Wszystkie elementy powinny mieć indywidualny charakter, odpowiedni do historycznego miejsca, powinny być wykonane z trwałych materiałów, cechować się wysoką jakością i estetyką wykonania, - przed przystąpieniem do opracowania projektu technicznego przebudowy płyty Rynku powinny zostać przeprowadzone archeologiczne badania sondaŝowe. Wyniki badań powinny znaleźć odzwierciedlenie w projekcie, - korekty wymagają obiekty dysharmonijne (np. zmiana kubatury i elewacji domu handlowego), likwidacja obiektów tymczasowych, korekta urbanistyczna naroŝnika północno-wschodniego), - naleŝy utrzymać istniejącą zabudowę Rynku (ze zmianami jw., konserwacja zabytkowej zabudowy wymienionej w dalszej części opracowania) wykonać korekty parapetów, - opracowania (całościowego lub indywidualnego) wymaga kolorystyka budynków przyrynkowych, - przy adaptacjach i przebudowach poszczególnych budynków naleŝy stosować wysokiej jakości materiał, zaleca się materiały nawiązujące do historycznych (np. dachówkę ceramiczną, drewno, kamień naturalny), naleŝy wymienić nawierzchnię ulicy Piłsudskiego (tworząc pasaŝ handlowy), nawierzchnia chodników z elementów drobnowymiarowych np. kostki brukowej, elementy małej architektury nawiązujące do przyszłych elementów małej architektury na Rynku, przeprowadzić korektę parapetów, kolorystyki elewacji, uporządkować reklamy. NaleŜy stosować wysokiej jakości materiały wykończeniowe, wprowadzenie nowego oświetlenia o formach odpowiednich dla starego miasta oraz wyeksponowanie światłem ciekawych elementów architektonicznych, dopuszcza się wprowadzanie nowej zabudowy, z zachowaniem w/w warunków urbanistycznych. Skala i charakter zabudowy powinna nawiązywać do sąsied- 77