UCHWAŁA NR V/ 27/2015 Rady Miejskiej w Polanicy - Zdroju z dnia 29 stycznia 2015 roku. w sprawie: uchwalenia Gminnego Programu Wspierania Rodziny w Polanicy Zdroju na lata 2015-2017. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594 z późn. zm.), oraz art. 176 pkt. 1 i art. 179 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013r. poz.135 ze zm.) Rada Miejska w Polanicy Zdroju uchwala co następuje: 1 Przyjmuje się Gminny Program Wspierania Rodziny w Polanicy Zdroju na lata 2015-2017 w brzmieniu stanowiącym załącznik do niniejszej uchwały. 2 Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta Polanica Zdrój. 3 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2015 roku. Przewodniczący Rady Miejskiej w Polanicy-Zroju /-/ Roman Szymański
Uzasadnienie do Uchwały Nr V/27/2015 Rady Miejskiej w Polanicy - Zdroju z dnia 29 stycznia 2015 roku. w sprawie: uchwalenia Gminnego Programu Wspierania Rodziny w Polanicy Zdroju na lata 2015-2017. Zgodnie z art. 176 pkt 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013r. poz.135 ze zm.) do zadań własnych gminy należy opracowywanie i realizacja 3-letnich gminnych programów wspierania rodziny. Poprzedni program obowiązywał w latach 2012-2014 wobec powyższego zachodzi konieczność ustalenia kolejnego, na okres 2015-2017. W związku z powyższym podjęcie uchwały należy uznać za zasadne. Sporządził: Mariusz Winiarz Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w Polanicy-Zdroju Przewodniczący Rady Miejskiej w Polanicy-Zroju /-/ Roman Szymański
Załącznik do uchwały Nr V/27/2015 Rady Miejskiej w Polanicy - Zdroju z dnia 29 stycznia 2015 r. GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W POLANICY - ZDROJU NA LATA 2015-2017 I. WSTĘP Rodzina jest podstawową komórką społeczną i naturalnym środowiskiem wychowawczym zapewniającym prawidłowy rozwój wszystkich jej członków, w szczególności dzieci. Rodzina jest trwałym, najbardziej stabilnym punktem odniesienia w życiu dziecka. Obowiązkiem gminy jest dbanie o dobro swoich mieszkańców, a co za tym idzie wspieranie rodzin szczególnie tych przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych oraz rodzin będących w kręgu zagrożenia wykluczeniem społecznym. Dlatego, jeśli w funkcjonowaniu rodziny pojawiają się dysfunkcje i trudności, to instytucje i służby zobowiązane są do podejmowania na jej rzecz określonych działań. Problemy występujące w rodzinie są często złożone i wymagają interdyscyplinarnych rozwiązań. Wśród czynników, które składają się na dezintegrację rodziny, wymienić należy: niezaradność życiową członków rodziny, brak stabilizacji zawodowej i materialnej, niewydolność wychowawczą rodziców i zaniedbywanie obowiązków opiekuńczych względem dzieci, alkoholizm, narkomanię oraz przemoc w rodzinie. Podstawą do rozwiązywania problemów społecznych jest wsparcie rodziny w odbudowywaniu prawidłowych relacji rodzinnych. Wsparcie rodziny powinno być w miarę możliwości wczesne i mieć charakter profilaktyczny. Priorytetem wspierania rodziny jest zapewnienie odpowiednich warunków rozwoju dzieci, młodzieży oraz kształtowania wartości i norm związanych z ich wychowaniem. Skuteczna pomoc rodzinie może być osiągnięta poprzez współpracę z instytucjami i służbami zobligowanymi do udzielania niezbędnej pomocy rodzinie. Wszelkie działania powinny być prowadzone za zgodą rodziny i z jej aktywnym zaangażowaniem, uwzględniając zasadę pomocniczości. Działania wspierające w utrzymaniu pełnej rodziny wskazane są zarówno ze względów społecznych, jak i ekonomicznych, gdyż służą obniżeniu kosztów gminy związanych z pobytem dziecka w rodzinnej lub instytucjonalnej pieczy zastępczej. W przypadku, gdy zaistniała konieczność umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej, praca z rodziną biologiczną ma na celu jak najszybszy powrót dziecka do rodziny. Zasady wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych oraz formy sprawowania pieczy zastępczej reguluje Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2011 r. Nr 149, poz. 887 z późniejszymi zmianami) z 9 czerwca 2011 roku. Celem przedstawionych w niej rozwiązań jest troska o zapewnienie każdemu dziecku stabilnego, rodzinnego środowiska wychowawczego oraz wsparcie rodziny w powrocie do prawidłowego funkcjonowania. Niniejszy Program jest propozycją zintegrowanych kierunków działań realizowanych w zakresie opieki nad dziećmi i rodziną na terenie gminy Polanica-Zdrój. 1
II. CELE PROGRAMU Cel główny: Stworzenie systemu wspierania rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu swoich funkcji, związanych z opieką, wychowaniem i skuteczną ochroną dzieci, zapobieganie negatywnym i niepożądanym zjawiskom w rodzinie oraz edukowanie środowiska w zakresie promowania społecznie pożądanego modelu rodziny. Cele szczegółowe: 1. Stworzenie efektywnego systemu wsparcia rodzin w prawidłowym wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych. 2. Pozostawienie dzieci i młodzieży z rodzin zagrożonych wykluczeniem w środowisku rodzinnym. 3. Tworzenie warunków sprzyjających umacnianiu instytucji rodziny i jej integracji. 4. Współpraca z instytucjami, stowarzyszeniami, organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz dziecka i rodziny. 5. Wzmocnienie roli i funkcji rodziny. 6. Wsparcie w rozwijaniu umiejętności opiekuńczo - wychowawczych rodziny. 7. Przeciwdziałanie marginalizacji i degradacji rodziny. 8. Podejmowanie działań na rzecz powrotu dziecka do rodziny naturalnej. III. ODBIORCY PROGRAMU Odbiorcami programu są: 1) Rodziny przeżywające trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych. 2) Dzieci i młodzież, którym rodzina nie zapewnia należytej opieki. 3) Przedstawiciele instytucji oraz służb pracujących na rzecz dzieci i rodzin. Gminny Program Wspierania Rodziny skierowany jest głównie do rodzin dysfunkcyjnych znajdujących się w grupie podwyższonego ryzyka i zagrożonych wykluczeniem społecznym z terenu miasta Polanicy Zdroju. W szczególności program dotyczy rodzin dotkniętych przemocą w rodzinie, problemem uzależnienia, zagrożenia ubóstwem i mające trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych. Wszelkie działania i wsparcie skierowane są do rodzin, które na skutek sytuacji życiowych i kryzysowych zmuszone zostały do objęcia pomocą Ośrodka Pomocy Społecznej w Polanicy Zdroju. IV. ZADANIA PROGRAMU 1. PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI PROFILAKTYCZNEJ NA RZECZ RODZINY. Planowane są działania profilaktyczne, które mają sprzyjać umacnianiu rodziny: 1. Szeroko pojęta pomoc rodzinom w przezwyciężaniu trudnych sytuacji socjalno bytowych przy wykorzystaniu własnych możliwości, zasobów i uprawnień (pomoc finansowa, rzeczowa na rzecz rodzin). 2. Pomoc rodzinom niewydolnym wychowawczo w przezwyciężaniu problemów opiekuńczo wychowawczych poprzez wzmocnienie funkcji rodziny (praca socjalna, pomoc psychologiczna, pomoc prawna, kontynuacja usług asystenta rodziny). 2
3. Propagowanie nowych form pracy z rodziną (kontrakt socjalny, asystent rodziny). 4. Diagnozowanie negatywnych zjawisk dotykających rodzinę (zbieranie i analiza informacji dotyczących nieprawidłowości w rodzinie). 5. Udział w konkursach dla samorządów, projektach współfinansowanych ze środków pozabudżetowych i środków Unii Europejskiej mających na celu stworzenie dobrego klimatu dla rodziny i rozwój specjalistycznego wsparcia. 6. Wdrożenie programów profilaktycznych i edukacyjnych promujących i wdrażających prawidłowe metody wychowawcze w stosunku do dzieci i młodzieży. 7. Podnoszenie świadomości społecznej i wrażliwości na dysfunkcje dotykające obszaru rodziny (przemoc w rodzinie, uzależnienia, choroby psychiczne). 8. Działania mające na celu wyrównywanie szans edukacyjnych, zapobieganie powielaniu złych wzorców rodzinnych i środowiskowych, propagowanie prawidłowych wzorców rodzicielskich i nabywanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych. 9. Działania promujące programy zajęć pozaszkolnych i propagujące zdrowy styl życia. 10. Współpraca interdyscyplinarna wszystkich instytucji i podmiotów działających na rzecz dziecka i rodziny. 11. Gromadzenie i rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach udzielania pomocy rodzinie w środowisku lokalnym. 2. UDZIELANIE WSPARCIA I POMOCY RODZINIE PRZEŻYWAJĄCEJ TRUDNOŚCI W WYPEŁNIANIU FUNKCJI OPIEKUŃCZO- WYCHOWAWCZEJ. 1. Praca z rodziną: a) konsultacje i poradnictwo specjalistyczne (psychologiczne, pedagogiczne, socjalne, prawne, zawodowe), b) udzielanie pomocy finansowej i rzeczowej: - pomoc w formie dożywiania dla dzieci i młodzieży w szkołach, -udzielanie pomocy dzieciom w formie stypendiów, wyprawek szkolnych, itp. -udzielanie pomocy w formie zasiłków, c) organizowanie czasu wolnego dzieciom w formie kolonii, zimowisk, wycieczek, wyjazdów, spotkań, imprez, itp. d) usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, e) tworzenie grup wsparcia i grup samopomocowych. 2. Pomoc w opiece i wychowaniu dziecka: Wsparcie asystenta rodziny, pomoc rodziny wspierającej, praca socjalna z rodziną (kontrakt socjalny), pomoc placówek wsparcia dziennego (kluby, świetlice, itp.) 3. DOSKONALENIE WSPÓŁPRACY POMIĘDZY INSTYTUCJAMI I PODMIOTAMI DZIAŁAJĄCYMI NA RZECZ DZIECI I RODZINY. 1. Działania: a) lokalne na rzecz rodziny interdyscyplinarna współpraca publicznych i niepublicznych placówek szkolnych, policji, służby zdrowia, kuratorów, Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Zespołu Interdyscyplinarnego, organizacji pozarządowych, b) zewnętrzne z jednostką realizującą działania z zakresu pieczy zastępczej - stała współpraca z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej, Sądem Rejonowym w Kłodzku. 3
V. TERMIN REALIZACJI, REALIZATORZY ORAZ ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROGRAMU Program realizowany będzie na terenie gminy Polanica - Zdrój w latach 2015-2017. 1. Realizator programu: 1. Ośrodek Pomocy Społecznej w Polanicy Zdroju. 2. Partnerzy programu: 1. Gminny Zespół Interdyscyplinarny i Grupa Robocza w Polanicy- Zdroju. 2. Komisariat Policji w Polanicy Zdroju. 3. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Polanicy- Zdroju. 4. Publiczne i Niepubliczne Placówki Oświatowe w Polanicy Zdroju. 5. Kuratorzy społeczni i sądowi Sądu Rejonowego w Kłodzku dla gminy Polanica-Zdrój. 6. Przedstawiciele Ochrony Zdrowia z gminy Polanica Zdrój. 7. Przedstawiciele innych instytucji i organizacji społecznych działających na rzecz rodziny. 3. Źródło finansowania: 1. Środki własne gminy. 2. Dotacja z budżetu państwa. 3. Środki pozabudżetowe pozyskane z innych źródeł. VI. PRZEWIDYWANE EFEKTY REALIZACJI PROGRAMU Praca z rodziną oraz wszelkie formy pomocy mają na celu zaspokojenie podstawowych potrzeb bytowych rodziny, jak również aktywizację jej zasobów przy wzmocnieniu kompetencji i umiejętności społecznych. Wszelkie działania skierowane są na: stworzenie wielopłaszczyznowego wsparcia dla rodzin przeżywających trudności opiekuńczo -wychowawcze, ograniczenie szerzenia się patologii, zminimalizowanie negatywnych zachowań wśród dzieci i młodzieży, zwiększenie poczucia bezpieczeństwa socjalnego dzieci i rodzin, ograniczenie powstawania sytuacji kryzysowych rodzin wymagających interwencji, ochrona dzieci przed umieszczeniem w pieczy zastępczej. Głównym rezultatem programu będzie powstanie spójnego systemu wspierania dla rodzin z trudnościami opiekuńczo wychowawczymi. Zdrowe rodziny pozwalają na lepsze funkcjonowanie społeczności lokalnej i dają perspektywę rozwoju i podniesienia standardu życia. Wspieranie i pomoc rodzinie to jednocześnie wzmacnianie społeczności lokalnej, kształtowanie kapitału ludzkiego, który w przyszłości będzie tworzył społeczeństwo i wpływał na tempo jego rozwoju. Zasadą nadrzędną Programu jest ścisła współpraca podmiotów działających na rzecz dzieci i rodzin, co gwarantuje skuteczność podejmowanych działań. Zakłada się, że skuteczność działań w zakresie przeciwdziałania dysfunkcji rodziny będzie osiągana w szczególności poprzez wczesne podejmowanie działań edukacyjnych i profilaktycznych przed wystąpieniem problemu 4
oraz pracę z dziećmi, rodzicami w ich środowisku szkolnym i pozaszkolnym. Praca z rodziną powinna być prowadzona przez odpowiednio przygotowaną, kompetentną i obiektywną kadrę. Natomiast działania winne być podejmowane możliwie jak najwcześniej, natychmiast po uzyskaniu informacji o sytuacji kryzysowej. Propozycje pomocowe zawarte w Gminnym Programie Wspierania Rodziny mają na celu wspieranie rodziny w prawidłowym wypełnianiu jej podstawowych funkcji. Zwłaszcza wspieranie i pomoc rodzinie naturalnej już w początkowej fazie występowania problemów, a tym samym eliminowanie takich sytuacji, gdy dziecko musi opuścić swoją rodzinę i zostaje umieszczone w placówce opiekuńczej. Organizując różnorodne formy wsparcia dysfunkcyjnej rodziny, należy docenić i konsekwentnie realizować zasadę pełnego udziału rodziny w tych działaniach i jej szczególnej, podstawowej roli opiekuńczo - wychowawczej w procesie rozwoju dziecka. Zamiast zastępować rodzinę w pełnieniu tych funkcji, należy ją wspierać i wspomagać, tak aby przywrócić jej prawidłowe funkcjonowanie. VII. MONITOROWANIE, EWALUACJA I KONTROLOWANIE PROGRAMU W celu zbadania skuteczności program będzie podlegał ewaluacji w trakcie realizacji programu i po jego zakończeniu. Ewaluacja programu uwzględnia: 1) diagnozę problemów społecznych w gminie prowadzony monitoring, 2) ocenę stopnia realizacji celów szczegółowych i zadań zawartych w programie, 3) ocenę efektów podejmowanych działań. Ewaluacja pozwoli na: 1) rozwijanie różnorodnych form wsparcia dostosowanych do potrzeb i problemów istniejących w gminie, 2) zwiększenie skuteczności działań z zakresu pomocy społecznej, 3) wskazanie dalszych kierunków rozwoju systemu wsparcia dziecka i rodziny. Ewaluację programu prowadzić będzie Ośrodek Pomocy Społecznej w Polanicy Zdroju. Ewaluacja oparta będzie na gromadzeniu, analizie i interpretacji danych pozyskanych przez partnerów programu. Wskaźniki osiągnięcia poszczególnych celów: 1. Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej. 2. Liczba dzieci uczęszczających do przedszkoli. 3. Liczba dzieci korzystających z Rządowego Programu pomoc państwa w zakresie dożywiania. 4. Liczba dzieci korzystających z Rządowego programu pomocy uczniom - "Wyprawka Szkolna. 5. Liczba udzielonych stypendiów szkolnych o charakterze socjalnym. 6. Liczba złożonych wniosków o wydanie Karty Dużej Rodziny. 7. Liczba dzieci biorących udział w koloniach finansowanych przez Kuratorium Oświaty. 8. Liczba dzieci biorących udział w koloniach z programem profilaktycznym z rodzin dotkniętym problemem alkoholizmu i przemocy. 9. Liczba rodzin z problemami opiekuńczo - wychowawczymi objętymi pracą socjalną. 10. Liczba rodzin, które skorzystały ze specjalistycznego poradnictwa. 11. Liczba rodzin objętych pomocą asystenta rodziny 12. Liczba grup wsparcia działających na terenie gminy. 5
Zgodnie z art.179 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w terminie do dnia 31 marca każdego roku w ramach działalności Ośrodka Pomocy Społecznej składane będzie coroczne sprawozdanie z realizacji programu oraz przedstawiane potrzeby związane z ich realizacją. Zgodnie z art. 187 ust. 3 cytowanej ustawy w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego sporządzane jest sprawozdanie rzeczowo finansowe z zakresu wspierania rodzin, które przekazywane jest wojewodzie. Gminny Program Wspierania Rodziny w Polanicy-Zdroju na lata 2015-2017 opracowali: Anna Borak-Kula i Mariusz Winiarz Ośrodek Pomocy Społecznej w Polanicy-Zdroju Przewodniczący Rady Miejskiej /-/ Roman Szymański 6