ANALIZA RYNKU TURYSTYCZNEGO DOMINIKANY

ANALIZA RYNKU TURYSTYCZNEGO DOMINIKANY Magdalena Konior IV ORT/W Nr indeksu: 287 2009r.

Spis treści: I. INFORMACJE OGÓLNE 4. Geograficzne.4 2. Polityczne.5. Demograficzne.. 4. Gospodarcze. 5. Komunikacja.7. Atrakcje turystyczne.7 II. RYNEK RECEPCJI TURYSTYCZNEJ..9 III. RYNEK EMISJI TURYSTYCZNEJ..4 IV. ZNACZENIE RYNKU TURYSTYCZNEGO DLA POLSKI...4 V. PODSUMOWANIE...5 BIBLIOGRAFIA, SPIS TABEL, RYCIN I ZDJĘĆ 2

DOMINIKANA (DOMINICAN REPUBLIC) Zdj. Źródło: http://www.mexicoquest.com Białe, bajeczne plaże w cieniu palm i rytm merengue

I. INFORMACJE OGÓLNE:. Geograficzne: Dominikana zajmuje wschodnią cześć wyspy Haiti oraz niewielkie przybrzeżne wyspy- Catalina, Saona, Beata w archipelagu Wielkich Antyli. Graniczy z: Republiką Haiti (od zachodu) i Portoryko ( od wsch., przez Cieśninę Mona). Oblewają ja wody Morza Karaibskiego od południa i Oceanu Atlantyckiego od północy. Większą cześć kraju stanowią obszary górzyste: na północy- Cordillera Septentrional ( Corillera de Monte Cristi 249 m n.p.m.), w części środkowej Cordillera Central (Pico Duarte 75 m n.p.m.- najwyższy szczyt Antyli), na wschodzie- Cordillera Oriental i na południu- Sierra de Bahoruco (0 m n.p.m.). Pomiędzy Cordillera Central a Cordillera Monte Cristi rozciąga się urodzajna Kotlina Cibao, a wzdłuż wybrzeży ciągnie się pas nizin. Ryc. Mapa Karaibów Źródło: http://forum.historia.org.pl/ Siec rzeczna jest dobrze rozwinięta. Najdłuższymi rzekami są: Yaque del Norte (98km), Yuna (02km) i Yaque del Sur (200 km). Jedynym dużym jeziorem Dominikany, położonym w 4

depresji rowu tektonicznego (-44m p.p.m.) jest Enriquillo (420 km2). Na jego wyspie znajduje się park narodowy Isla Cabritos. Powierzchnia Dominikany wynosi 48, 7 tys. km2. Jest to drugie, co do wielkości państwo na Morzu Karaibskim (po Kubie). Długość linii brzegowej wynosi 288 km, z czego / to piaszczyste plaże. Długość granicy z Haiti wynosi 90 km. Na Dominikanie panuje klimat równikowy, wybitnie wilgotny. Roczna suma opadów wynosi 000 mm w osłoniętych dolinach, natomiast na na pd.-zach. stokach do 2000-2500 mm. Na północnym wybrzeżu pora deszczowa przypada na okres od października do przełomu kwietnia i maja, natomiast na południu trwa od maja do przełomu października i listopada. Średnie temperatury na wybrzeżu wynoszą 2 C w lutym i 27 C w sierpniu. W wyższych partiach gór obniżają się do -7 C W lecie i jesienią często występują groźne cyklony. W północnej części kraju zdarzają się trzęsienia ziemi o rożnej sile. Naturalna szatę roślinną tworzą głownie wilgotne lasy równikowe, na które składają się m.in. mahoń, heban, palma królewska, natomiast na obszarach bardziej suchych występują sawanny. Cześć północna i zachodnia wybrzeży porośnięta jest krzewami i lasami namorzynowymi. 2. Polityczne: Ryc.2 Flaga Dominikany Źródło: http://media.photobucket.com 5

Dominikana jest suwerennym krajem o ustroju demokratycznym. Co 4 lata odbywają się wolne wybory. Na czele państwa stoi prezydent, który mianuje gubernatorów, jako swoich przedstawicieli na prowincjach. Senat wybiera władze ustawodawczą. Językiem urzędowym jest język hiszpański. W miarę wzrostu znaczenia sektora turystyki coraz więcej Dominikańczyków uczy się języka angielskiego i innych jeżyków obcych.. Demograficzne: Liczba ludności wynosi 8,5 mln. W stolicy Santo domingo mieszka 2, mln. Inne większe miasta to Santiago de los Caballeros, w którym mieszka 08 tys. ludzi, La Romana- 0 tys., San Pedro, San Francisco, La Vega, San Juan, Barahona, Puerto Plata. Większość mieszkańców stanowią Mulaci (75%), pozostali to biali (5%) i Murzyni (0%). Kultura popularna wysoko ceni nieafrykański wygład, promując jasnoskóry wzorzec piękna. Kobiety spędzają cale godziny na prostowaniu włosów i zabiegach mających uczynić skore jaśniejszą. Przyrost naturalny wysoki: 24,5 promila. Katolicy stanowią 95%, natomiast pozostałą cześć mieszkańców to protestanci i wyznawcy woodoo. Ok. 7% ludności powyżej 5 roku życia stanowią analfabeci, większość dzieci nie kończy nawet podstawówki. W miastach mieszka 0% ludności. 4. Gospodarcze: Gospodarka Republiki Dominikańskiej opiera się na głównych filarach: rolnictwie, górnictwie i strefach wolnocłowych. Obecnie najbardziej dochodowa gałęzią gospodarki jest turystyka, na drugim miejscu znalazły się strefy wolnocłowe. Na eksport produkuje się tekstylia, sprzęt elektroniczny, cygara, natomiast główne eksportowe produkty rolnicze to: kawa, kakao, ananasy, pomarańcze, banany, warzywa, kwiaty i cukier. Dominikana jest drugim na Antylach (po Kubie) producentem cukru (z trzciny cukrowej). Region Doliny Cibao nie tylko obfituje w uprawy rolne, ale słynie również z bogatych złóż żelazo niklu oraz największej na kontynencie odkrywkowej kopalni złota- La Rosario Dominikana. Ponadto wydobywa się i eksportuje gips, marmur oraz sól kamienna.

5. Komunikacja: Długość dróg kołowych wynosi ponad 7 tys. km, linii kolejowych blisko 00 km (w części wąskotorowych). Publiczne autobusy, publiczne taksówki (carros públicos) i minibusy to tanie środki transportu, kursujące w Santo Domingo i innych miastach. Ceny przejazdów ustalane są przez rząd- jeden kosztuje kilka peso. Dominikana posiada 8 lotnisk międzynarodowych: Las Américas International (20 km na wschód od Santo Domingo), Herrera International (w Santo Domingo, ma być zastąpione nowym lotniskiem- La Isabela), General Gregorio Lúperon (8 km od Puerto Plata), La Romana, Punta Cana, Cibao International (w Santiago), María Montez (w Barahonie) i Arroyo Barril International (w Samaná). Lokalna linia lotnicza Air Santo Domingo oferuje codziennie polaczenia miedzy najważniejszymi miastami i rejonami turystycznymi w kraju. Żegluga kabotażowa odgrywa znaczna role w transporcie pasażerskim i towarowym.. Atrakcje turystyczne: Ryc. Mapa Dominikany Źródło: www.jmarcano.com 7

Region Centralny: obejmuje miasta Santiago i La Vega, a także Cordillerę Central i dolinę Cibao Santiago- jest to jedno z najważniejszych miejsc w kraju- znaczący ośrodek gospodarczy i biznesowy, a także druga metropolia po Santo Domingo. Warto zobaczyć XVIII- wieczną katedrę św. Jakuba Apostoła, Museo del Tabaco oraz fort San Luis. La Vega- warto zobaczyć twierdzę wzniesioną, w 494 r. przez Krzysztofa Kolumba. Region południowo- środkowy: Santo Domingo- stolica państwa i główne centrum turystyczne, to najstarsze historycznie europejskie miasto tego regionu świata. Założone w 49 r. przez brata Krzysztofa Kolumba, Bartłomieja. Było pierwszym europejskim osiedlem w Nowym Świecie. Na wytyczonej w Santo Domingo prostokątnej sieci ulic z centralnym placem pośrodku wzorowały się później wszystkie hiszpańskie miasta na kontynencie amerykańskim. Jego dzielnica kolonialnapomimo zniszczeń, jakie spowodował huragan w 90r.- zachowała dużą liczbę zabytkowych budowli m.in.: katedrę Santa María la Menor (52 r.) z grobem Krzysztofa Kolumba, Kościół i klasztor Santo Domingo (50 r.)- w 54 r. został tam założony pierwszy w Ameryce uniwersytet, pałace: Alcazar de Colón (50 r.), Capitaña General (528 r.), zabudowa centrum handlowego La Atarozana (507 r.), kościoły: Santa Clara ( 522 r.), Las Mercedes (555 r.), Santa Barbara (52 r.) oraz ruiny twierdzy Ozama z więżą Torre del Homenaje (50 r.). Najlepiej zagospodarowanym regionem jest stukilometrowy odcinek wybrzeża pomiędzy Santo Domingo a La Romana z kąpieliskami: Boca Chica, San Pedro de Macorís, Guacayanes. La Romana- liczne stare kościoły, Casa de Campo. Zdj.2 Santo Domingo, źródło: media-2.web.britannica.com 8

Północne wybrzeże- Riwiera Karaibska- odcinek pomiędzy Puerto Plata a San Juan Puerto Plata- znajdujące się tu zabudowy i domy w wiktoriańskim stylu. Warto zobaczyć takie miejsca jak muzeum bursztynów, górę Isabel de Torres, Park Wodny im. Kolumba, destylarnie rumu - The Brugal czy też plażę Playa Dorada, fort San Felipe Północno- wschodnie wybrzeże: Półwysep Samaná- otoczony białymi plażami wcina się w przejrzyste, błękitne wody Atlantyku, to idealne miejsce do obserwowania wielorybów. Wschodnie wybrzeże: Higúey- zostało założone w 494 r. przez hiszpańskiego kolonizatora Juana de Esquivela, Zachwyca nowoczesną bazyliką Artagracia wzniesioną na początku lat siedemdziesiątych XX wieku, na jej drzwiach widnieje postać papieża Jana Pawła II, który odprawił w niej mszę świętą 2 października 992 r. Punta Cana- ten odcinek wybrzeża szczyci się najlepszymi plażami w kraju, dzięki rafom koralowym, które osłaniają zatoki przed potężnymi falami Atlantyku, panują tu idealne warunki do pływania; Playa Punta Cana ma ponad 2 km długości. Południowo- zachodnie wybrzeże: Padernales i Barahona Barahona- prowincjonalna portowa osada ulokowana na skraju Penísula de Padernales, w pobliżu pięknych parków narodowych. Została założona w 802 r. przez haitańskiego bojownika o wolność- Toussainta Louverture a. Ulubiona kryjówka osławionego pirata Cofresíego. Parki Narodowe- 9 o łącznej powierzchni, 492 tys. ha i 5 rezerwatów przyrodniczych- o łącznej powierzchni 59, tys. ha 9

II. RYNEK RECEPCJI TURYSTYCZNEJ: Dominikana wg podziału UNWTO na regiony turystyczne świata zaliczana jest do regiony amerykańskiego. W 2007 r. region amerykański skupiał 22% wydatków turystów w skali świata. W 2008 r. Dominikana znalazła sie na liście 50 krajów najlepiej zarabiających na turystyce, jak również przyjmujących najwięcej turystów zagranicznych. Tab. Kraje świata o największych wpływach z turystyki zagranicznej (w mld USD): Ranga Kraj Wpływy (w mld USD) Zmiany (w %) 99 200 200 200 200 waluta 0/05 07/0 08/07 5 0 5 7 Świat ogółem 405 475 80 742 85 48 Dominikana, 2,9,5,9 4,0 $, 2,8 b.d. Źródło: opracowanie własne na podstawie: http://www.intur.com.pl/trendy.htm Tab.2 Kraje świata przyjmujące najwięcej turystów zagranicznych (liczba przyjazdów w mln): Źródła danych 995 2000 2005 200 2007 Zmiana % 07/0 Świat ogółem 5, 8, 80, 847, 90,, 0 0 0 0 0 4 Dominikana TF,8,0,7 4,0 4,0 0,4 7 TF - międzynarodowe przyjazdy turystów na granicach (wyłączając odwiedzających jednodniowych); Źródło: opracowanie własne na podstawie: http://www.intur.com.pl/trendy.htm W statystykach Karaibskiej Organizacji Turystycznej za 2008 r. Dominikana odnotowała najwięcej przyjazdów turystów (spośród 28 krajów). W tabeli poniżej przedstawiłam zestawienie pierwszych sześciu krajów. 0

Tab. Przyjazdy turystów w 2008 r.: Destynacja Okres Przyjazdy Zmiana w % turystów Ogólna Zima Lato Dominikana* Styczeńgrudzień,979,72 0.0 5. -.4 Kuba Styczeńgrudzień 2,48,40 9. 4. 5.2 Cancun Styczeńgrudzień 2,5,20 7. 9.5 5. (Meksyk)** Jamajka Styczeńgrudzień,77,27.9 0. 0.7 Bahamy Styczeńgrudzień,42,404-4.. -7. Puerto Rico** Styczeńgrudzień,2,795-2.4-2.7-2.2 * wg przylotów nie rezydentów ** wg rejestracji hotelowej nie rezydentów Źródło: opracowanie własne na podstawie: http://www.onecaribbean.org/content/files/aprillattab08.pdf Tab.4 Przyjazdy turystów rejsami wycieczkowymi- 2008 i 2007 rok: Destynacja Okres 2008 2007 Zmiana w % Dominikana* Styczeń-grudzień 47,85 84,878 8.5 Kuba Styczeń-grudzień - - - Cancun(Meksyk) Styczeń-grudzień - - - Jamajka Styczeń-grudzień,088,90,79,504-7.7 Bahamy Styczeń-grudzień 2,8,40 2,970,59 -.7 Puerto Rico Styczeń-grudzień,92,24,47,29 -. Źródło: opracowanie własne na podstawie: http://www.onecaribbean.org/content/files/aprillattab08.pdf

Tab.5 Przyjazdy turystów wg miesięcy: Destynacja Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec T Zm. T Zm. T Zm. T Zm. T Zm. T Zm. Dominikana* 9, 4. 4,84. 45,77 5. 5,78.4 289,40 8.,87.2 0 0 9 2 2 Kuba 248,44 2. 259,8 9. 28,4 4. 22, 2. 58,82 7. 5,72.9 2 2 5 8 7 4 4 7 Cancun 89,8 8.5 202,59. 2,4. 205,5. 8,7 0. 200,40 2.8 (Meksyk)** 4 5 9 2 7 0 0 Jamajka 42,8 0. 5,8 8. 84,2 2. 52,9. 4,2 7.0,95.5 0 7 0 9 8 Bahamy 0,50. 29,00.8 74,8-0.8 4,27 -. 40,94 2.0 5,24-4. 9 Puerto Rico** 2,9 2.0,2.4 47,8 8-4. 20,99 0-9.5 07,49 2 -.2 08,42 0-2. Destynacja Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień T Zm. T Zm. T Zm. T Zm. T Zm. T Zm. Dominikana* 8,90 -. 29, -2.0 94,24 8-0. 0 209, -0. 28,4 9-5.8 75,02 8 Kuba 85,585 8.2 7,82 8.8 04,09-2. 24,5-0. 80, -. 24,0 8 4 2 4 Cancun 20,242 0.5 74,70 4.7 0,7. 2,4 5.5 5,5 5.5 92,50 (Meksyk)** 0 Jamajka 85,447-5. 42,4 4.2 92,07 2. 0,0 -.9 22,25 -.8 79, 7 4 0 4 Bahamy 58,8 0. 28, -4.9 44,297-7. 7,88-8.4 9,85-5. 0,9 7 Puerto,490 0.7 4,2 4.0,90-8.2 8,98-2. 97,589-9.0 0,0 Rico** 0 T- liczba turystów Zm.- zmiana w % * wg przylotów nie rezydentów ** wg rejestracji hotelowej nie rezydentów Źródło: opracowanie własne na podstawie: http://www.onecaribbean.org/content/files/aprillattab08.pdf -.4 5.4 4.9-0.2 -. -2.4 Zjawisko sezonowości praktycznie nie występuje na Dominikanie- jedynie w miesiącach wrzesień, październik i listopad można zauważyć spadek liczby przyjazdów. 2

Ciekawe jest, że głównym kierunkiem, z którego przyjeżdżają turyści na Dominikanę jest Europa, a dopiero później Stany Zjednoczone i Kanada. Tab. Przyjazdy turystów według głównych rynków: Destynacja Okres Stany Kanada Europa Inne Zjednoczone Dominikana* Styczeń-,092,24. 5,9 8.,45,29 -.0 90,20-2.0 grudzień 0 0 9 Kuba*** Styczeń- - - 88,24 2.9 909,08 -. 2,00 9.4 grudzień 8 Cancun Styczeń-,79,84.9 0,50.5 2,077.8 4,88 4. (Meksyk)** grudzień 8 9 Jamajka Styczeń-,50,94. 2,9 2.9 284,700 -.5 95,4 7. grudzień 2 Bahamy Styczeń-,7,8 -.9 4,94 4. 9,799 7. 7,975 0. grudzień 7 Puerto Rico** Styczeń-,88,92 -. 5,878-5.2 28,74-9.7 90,9 -.7 grudzień 4 * wg przylotów nie rezydentów ** wg rejestracji hotelowej nie rezydentów *** USA wliczone do Inne Źródło: opracowanie własne na podstawie: http://www.onecaribbean.org/content/files/aprillattab08.pdf Narodowy Plan Rozwoju Republiki Dominikany zakłada, że do roku 202 przyjedzie tam 5 milionów turystów, z których 4,4 mln z zagranicy. Wpływy finansowe z turystyki wyniosą ponad 5 miliardów dolarów rocznie oraz 8 miliardów dolarów z sektora nieruchomości i hotelarstwa. Plan ma na celu przede wszystkim zwiększenie konkurencyjności turystyki na naszej wyspie - powiedział dominikański minister turystyki, Félix Jiménez. Potrzebne są, więc inwestycje w infrastrukturę na obszarach turystycznych - drogi, przebudowa infrastruktury istniejącej, nowe oznakowania drogowe, środki poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego. Z drugiej strony potrzebne jest wzmożenie promocji Republiki Dominikany za

granicą i zatwierdzenie przez rząd ustawy o utworzeniu Narodowego Instytutu na rzecz Rozwoju Turystycznego (INADETUR). 2 III. RYNEK EMISJI TURYSTYCZNEJ: W Stanach Zjednoczonych mieszka ok. mln Dominikańczyków- bardzo dużo w Nowym Jorku i okolicach. Rocznie przesyłają do domu ok.,5 mld dolarów. Są drugą, co do wielkości i najszybciej rosnącą społecznością imigrantów. Większość przebywa w USA legalnie i pracuje na normalnych posadach. Wielu Dominikańczyków kształci się w Stanach Zjednoczonych lub przebywa w tym kraju służbowo, jak chociażby były prezydent- Leonel Fernández, który spędził szkolne lata w Nowym Jorku. Dominikańczycy są w stanie wiele zaryzykować, aby dostać się do ziemi obiecanej, jeśli nie mogą tam legalnie pojechać. Po amerykańskie wizy stoją długie kolejki, wiec niektórzy decydują się na dotarcie do USA na rozsypujących się łodziach. Musza pokonać pełna rekinów cieśninę pomiędzy Dominikaną a Portoryko. Widok powracających do kraju zamożnych rodaków, określanych, jako Dominicanyorks, skłania jednak wielu młodych ludzi do wyjazdu. W 2005 r. 5% ogólnej liczby przyjazdów do Haiti stanowili mieszkańcy Dominikany. IV. ZNACZENIE RYNKU TURYSTYCZNEGO DLA POLSKI: Według portalu EasyGo.pl wśród polskich turystów w 2008 r. najczęściej wybieranym kierunkiem egzotycznym była Kuba (27,54%). Na dalszych miejscach znalazły się: Tajlandia (2, 29%), Meksyk (, 02%), Kenia (0, 59%), Sri Lanka (0, 7%), Chiny i Wenezuela (po, 78%), Dominikana (5, 9%), Brazylia (5, 08%) i Wyspy Zielonego Przylądka (,8%). Tour operatorzy organizujący wyjazdy na Dominikanę to m.in. Neckerman czy TUI. 2 Źródło: http://www.tur-info.pl 4

Polscy turyści myślą o wakacjach zazwyczaj na początku roku. Coraz częściej wybierają się na wycieczki poza ścisłym sezonem wakacyjnym, chociaż największa liczba rezerwacji nadal przypada na lipiec, sierpień lub wrzesień. V. PODSUMOWANIE: Republika Dominikańska bardzo dynamicznie rozwija swój rynek usług turystycznych, dając w ten sposób część miejsc pracy miejscowej ludności, która zna języki obce i potrafi obsługiwać coraz bardziej wymagających turystów. Niestety pozostała część Dominikańczyków, która nie ma możliwości kształcenia się skazana jest na życie w ubóstwie. W 2004 r. wskaźnik ludności żyjącej poniżej granicy ubóstwa wynosił 42,2%. Źródło: http://www.nationmaster.com/graph/eco_pop_bel_pov_lin-economy-population-below-poverty-line 5

BIBLIOGRAFIA, SPIS TABEL, RYCIN I ZDJĘĆ:. Bibliografia: - Kraje pozaeuropejskie. Zarys geografii turystycznej. Z. Kruczek, Wydawnictwo PROKSENIA, Kraków 200 - Geografia turystyczna świata pod red. J. Warszyńskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000 - Podróże marzeń. Dominikana i Haiti. Red. Ewa Kosiba, Mediaprofit Sp. z o.o., Warszawa 200 - www.intur.com.pl/trendy.htm - www.onecaribbean.org/statisticks/tourismstats/ - www.tur-info.pl - www.dominicana.pl 2. Spis tabel: Tab. Kraje świata o największych wpływach z turystyki zagranicznej Tab.2 Kraje świata przyjmujące najwięcej turystów zagranicznych Tab. Przyjazdy turystów w 2008 r. Tab.4 Przyjazdy turystów rejsami wycieczkowymi- 2008 i 2007 rok Tab.5 Przyjazdy turystów wg miesięcy Tab. Przyjazdy turystów według głównych rynków. Spis rycin: Ryc. Mapa Karaibów Ryc.2 Flaga Dominikany Ryc. Mapa Dominikany 4. Spis zdjęć: Zdj. Wybrzeże Dominikany Zdj.2 Santo Domingo

Wyrażam zgodę na opublikowanie wykonanego przeze mnie projektu na stronie AWF Kraków. Oświadczam, że został on wykonany zgodnie z obowiązującymi zasadami i nie narusza niczyich praw autorskich. 7