EUROPEAN STANDARD EN 14153-3 grudzień 2003 Obsługa nurkowania rekreacyjnego minimalne wymagania związane z bezpieczeństwem w szkoleniu płetwonurków rekreacyjnych Część 3: Poziom 3 Nurek lider Członkowie CEN muszą przyjąć opisane standardy bez żadnych zmian. Członkowie CEN to narodowe organizacje standaryzujące: Anglii, Austrii, Belgii, Cypr, Czech, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Luksemburga, Irlandii, Islandii, Litwy, Łotwy, Malty, Niemiec, Norwegii, Polski (Polski Komitet Normalizacyjny), Portugalii, Słowacji, Słowenii, Szwajcarii, Szwecji, Węgier, Włoch
Wprowadzenie Standardy Europejskie odnoszące się do obsługi nurkowania rekreacyjnego zostały przygotowane przez CENT/TC 329/WG 3 Recreational Diving Services w celu opracowania serii dokumentacji dotyczących zasad bezpieczeństwa i warunków obsługi. Zatem standardy te podają: potrzebne poziomy doświadczenia oraz kompetencje płetwonurków i instruktorów płetwonurkowania, zasady bezpieczeństwa i wymagania dla operatorów nurkowania rekreacyjnego, właściwe dla różnych poziomów nurkowych. W żadnym wypadku nie mogą one ani zastąpić ani narzucić wymagań prawnych, których zmiana pozostaje poza kompetencjami członków CEN/CENELEC. Dokument Standard Europejski EN 14153 składa się z następujących części: EN 14153-1, Obsługa nurkowania rekreacyjnego minimalne wymagania związane z bezpieczeństwem w szkoleniu płetwonurków rekreacyjnych Część 1: Poziom 1 Nurek wymagający nadzoru EN 14153-2, Obsługa nurkowania rekreacyjnego minimalne wymagania związane z bezpieczeństwem w szkoleniu płetwonurków rekreacyjnych Część 2: Poziom 2 Nurek samodzielny EN 14153-3, Obsługa nurkowania rekreacyjnego minimalne wymagania związane z bezpieczeństwem w szkoleniu płetwonurków rekreacyjnych Część 3: Poziom 3 Nurek lider Podane wymagania to minima; nie wykluczają wprowadzenia dodatkowego szkolenia lub dodatkowej oceny przez operatora zapewniającego dodatkowe szkolenie. 1 Zakres Niniejszy Standard Europejski podaje kompetencje, które płetwonurek musi osiągnąć, aby operator przyznał płetwonurkowi certyfikat stwierdzający, że spełnił on lub przekroczył wymagania nurka poziomu 3 Nurka lidera oraz kryteria oceny tych kompetencji. Wyszczególnia on również warunki, które musi spełniać prowadzone szkolenie, dodatkowo do wymagań ogólnych obsługi nurkowania rekreacyjnego, podanych w EN 14467 Niniejszy Standard Europejski ma zastosowanie jedynie do szkolenia kontraktowego i certyfikacji w nurkowaniu rekreacyjnym. 2 Odnośniki do innych norm Niniejszy Standard Europejski zawiera, w postaci datowanego lub nie datowanego odnośnika, postanowienia z innych publikacji. Odnośniki te umieszczone są w odpowiednich miejscach w tekście, a publikacje podane są zaraz po nich. W przypadku odnośników datowanych, późniejsze poprawki lub zmiany jakiejkolwiek z tych publikacji mają zastosowanie do tego Standardu Europejskiego tylko wtedy, gdy zostały wprowadzone do niego poprawką lub zmianą. W przypadku odnośników nie datowanych zastosowanie ma ostatnie wydanie publikacji. EN 250, Sprzęt oddechowy niezależne aparaty nurkowe o obiegu otwartym na sprężone powietrze Wymagania, atestowanie, oznakowanie EN 12628, Wyposażenie nurkowe środki ratowniczo - wypornościowe Wymagania co do funkcjonalności i bezpieczeństwa, metody testowania
EN 14153-2 Obsługa nurkowania rekreacyjnego minimalne wymagania związane z bezpieczeństwem w szkoleniu płetwonurków rekreacyjnych Część 2: Poziom 2 Nurek samodzielny EN 14413-1, Obsługa nurkowania rekreacyjnego minimalne wymagania związane z bezpieczeństwem w szkoleniu instruktorów płetwonurkowania Część 1: Poziom 1 EN 14413-2, Obsługa nurkowania rekreacyjnego minimalne wymagania związane z bezpieczeństwem w szkoleniu instruktorów płetwonurkowania Część 2: Poziom 2 EN 14467, Obsługa nurkowania rekreacyjnego Wymagania dla operatora nurkowania rekreacyjnego 3 Terminy i definicje Dla celów tego Standardu Europejskiego mają zastosowanie następujące terminy i definicje z EN 250, EN 12628 i kolejnych: 3.1 organizacja szkoleniowa jednostka zapewniająca system szkolenia nurkowego i certyfikację i która ponosi odpowiedzialność za wdrażanie i kontrolę jakości szkolenia nurkowego. UWAGA Mogą to być federacje nurkowe i agencje szkoleniowe płetwonurków. 3.2 certyfikacja potwierdzenie, że uczestnik ukończył szkolenie płetwonurkowe, które spełnia wszystkie wymagania zgodne z tym Standardem Europejskim, wydane przez organizację szkoleniową 3.3 instruktor nurkowania osoba o kwalifikacjach zgodnych odpowiednio z EN 14413-2 3.4 mieszanina oddechowa mieszanka tlenu i azotu zawierająca nie mniej niż 20% tlenu 3.5 wody basenopodobne basen o odpowiedniej głębokości lub akwen oferujący podobne warunki, ze szczególnym uwzględnieniem widoczności, głębokości, ruchu wody i dostępu 3.6 wody otwarte akwen znacznie większy niż basen, oferujący warunki typowe dla naturalnego akwenu spotykanego w danym regionie 3.7 sprzęt nurkowy sprzęt tworzą następujące pozycje: płetwy maska rurka
automat oddechowy o przepływie wymuszonym (określany również jako automat) alternatywne źródło mieszaniny oddechowej UWAGA Zakres - od oktopusa do zduplikowanego systemu oddechowego na oddzielne mieszaniny oddechowe. butla system mocowania butli, zawierający (jeśli potrzebny) szybko odpinany system balastowy kompensator pływalności szybko odpinany system balastowy (jeśli potrzebny) podwodny manometr (urządzenie monitorujące ciśnienie mieszaniny oddechowej) urządzenia do mierzenia głębokości i czasu i określania bezpiecznych limitów ekspozycji na gaz obojętny skafander nurkowy (jeśli potrzebny) UWAGA Specyficzne środowiska naturalne mogą wymagać dodatkowego sprzętu (takiego jak np. podwodny przyrząd nawigacyjny, nóż/narzędzie tnące). 3.11 zarządzanie nurkowaniem każde działanie i środek potrzebny do bezpiecznego poprowadzenia rekreacyjnych form działalności nurkowej, obejmujący: odprawę planowanie prowadzenie i kontrolę procedury postępowania w przypadku niebezpieczeństwa odprawę po nurkowaniu 4 Kompetencje rekreacyjnego nurka poziomu 3 Nurka lidera Nurek poziomu 3 Nurek lider powinien być szkolony w ten sposób, by, oceniany zgodnie z punktem 11, wydawał się posiadać wystarczającą wiedzę, umiejętności i doświadczenie, aby planować, organizować i prowadzić swoje nurkowania oraz prowadzić innych nurków rekreacyjnych w wodach otwartych. Nurek poziomu 3 Nurek lider jest uprawniony do: prowadzenia każdej określonej rekreacyjnej formy działalności nurkowej, w której uzyskał odpowiednie wyszkolenie, planować i stosować procedury postępowania w przypadku niebezpieczeństwa, właściwe dla danego środowiska nurkowego i rodzaju nurkowej działalności, Nurek poziomu 3 Nurek lider może być wykorzystywany do pomocy przy sprawowaniu kontroli nad uczestnikami i zwiększeniu bezpieczeństwa, ale nie może oceniać lub nauczać uczestników żadnej umiejętności lub teorii.
Jeśli warunki nurkowania znacząco różnią się od tych, których doświadczył wcześniej, nurek poziomu 3 Nurek lider powinien zdobyć odpowiednie rozeznanie, ze szczególnym uwzględnieniem lokalnych warunków środowiska. Aby prowadzić nurków podczas nurkowań, które charakteryzują się bardziej wymagającymi parametrami, nurek poziomu 3 Nurek lider powinien posiadać odpowiednie, specjalistyczne szkolenie i doświadczenie. Oto przykłady takich nurkowań: nurkowanie nocne, nurkowanie w warunkach ograniczonej widoczności, nurkowanie w podwodnych prądach (np. nurkowanie dryfowe), nurkowanie głębokie, nurkowanie na wraku, nurkowanie w suchym skafandrze. Gdy potrzebne jest dodatkowe szkolenie, aby uzyskać wyżej podane uprawnienia, może ono zostać poprowadzone jedynie przez instruktora płetwonurkowania, posiadającego odpowiednie kwalifikacje. 5 Wstępne wymagania szkoleniowe Operator powinien osobiście upewnić się, że klient spełnił następujące wymagania wstępne przed przystąpieniem do kursu szkoleniowego. 5.1 Niepełnoletni Gdy uczestnik kursu jest niepełnoletni należy uzyskać pisemną zgodę rodzica lub opiekuna prawnego. 5.2 Wymagania zdrowotne Należy uzyskać udokumentowane potwierdzenie, że uczestnik został poddany wywiadowi medycznemu stosownemu dla nurkowania rekreacyjnego. 5.3 Minimalne doświadczenie nurkowe Uczestnik powinien spełnić wszystkie wymagania na nurka poziomu 2, zgodnie z EN 14153-2 Uczestnik powinien posiadać udokumentowane w logbooku doświadczenie w nurkowaniu nocnym/nurkowaniu w warunkach ograniczonej widoczności, nurkowaniu głębokim (biorąc pod uwagę lokalne warunki środowiska) oraz nawigacyjnym. 6 Informacje wstępne Informacje zgodne z EN 14467 należy udostępnić uczestnikom przed lub podczas pierwszego spotkania grupy. 7 Wymagana wiedza teoretyczna Uczestnik powinien wykazać się odpowiednim zrozumieniem i posiadać odpowiednia wiedzę na następujące tematy, aby planować i wykonywać swoje nurkowania w każdych typowych warunkach spotykanych w lokalnym środowisku oraz aby przewidywać i reagować na niebezpieczeństwa, mogące wystąpić podczas tych nurkowań: sprzęt,
fizyka nurkowania, problemy medyczne związane z nurkowaniem, użycie tabel nurkowych i nurkowych komputerów, środowisko nurkowe, planowanie nurkowania i zarządzanie nurkowaniem, komunikacja, zarówno pod wodą, jak i na powierzchni, zalecane zasady bezpieczeństwa, procedury nurkowania z łodzi, procedury nurkowania nocnego, procedury nurkowania w warunkach ograniczonej widoczności, procedury nurkowania głębokiego, prądy i pływy, limity nurkowania bez bezpośredniego dostępu do powierzchni, nawigacja, zarządzanie podczas wypadku, procedury w przypadku zgubienia nurka, uprawnienia nurka poziomu 1 Nurka wymagającego nadzoru i poziomu 2 Nurka samodzielnego, świadomość i zrozumienie odnoszących się do nurkowania wymagań prawnych i rozporządzeń, 8 Indywidualne umiejętności nurkowe 8.1 Umiejętności nurkowe Kompetencje uczestnika w każdej nurkowej umiejętności powinny być odpowiednie, by radził sobie z najbardziej wymagającymi czynnikami, spotykanymi w jego regionie. Czynniki te mogą obejmować: zakres głębokości wykraczający poza zakres dla nurka poziomu 2, widoczność pod wodą, wielkość i doświadczenie grupy, używany sprzęt, prąd, warunki powierzchniowe, temperaturę wody,
Uczestnik powinien z wprawą zademonstrować następujące umiejętności, w sposób ukazujący najwyższy poziom mistrzostwa i kompetencji: użycie maski, płetw i rurki, założenie i zdjęcie sprzętu nurkowego (na brzegu wody), sprawdzenie sprzętu nurkowego przed nurkowaniem oraz sprawdzenie sprzętu w parach na brzegu i na powierzchni wody, wejście i wyjście, właściwe wyważenie się, oczyszczanie ustnika z wody rurka i automat, wymiana automatu na rurkę, płynąc po powierzchni, odpowiednie procedury zanurzania i wynurzania (np. wyrównywanie ciśnienia w uszach i masce), sprawne pływanie pod wodą, z odpowiednia kontrolą pływalności i ułożenia ciała, oczyszczanie maski z wody, łącznie ze zdjęciem i ponownym jej założeniem, kontrolowane oddychanie pod wodą bez maski, techniki nurkowania w parze (np. znaki nurkowe, trzymanie się blisko, zwracanie uwagi na partnera), kontrola pływalności pod wodą i na powierzchni, rozwiązywanie problemów pod wodą (np. odszukanie automatu), monitorowanie przyrządów, pływanie po powierzchni z użyciem rurki w pełnym sprzęcie nurkowym; nurek powinien być w stanie przepłynąć z powrotem do miejsca bezpiecznego wejścia, szybkie zrzucenie systemu balastowego na powierzchni, zdjęcie i założenie systemu balastowego, zdjęcie jacketu z butlą i automatem na powierzchni, procedury umożliwiające nurkowi wynurzenie się na powierzchnię w sytuacji braku mieszaniny oddechowej zarówno jako biorca, jak i dawca. Ćwiczenia te mogą obejmować wynurzenie awaryjne oraz korzystanie z alternatywnego źródła mieszaniny oddechowej (własnej i partnera), dbałość o sprzęt i jego konserwacja (na brzegu), techniki asekuracji (samodzielna/w parze) (tzn. asekurowanie partnera do powierzchni i na powierzchni), nawigacja podwodna, użycie boi powierzchniowej (stałej lub tymczasowej) 8.2 Nurkowanie głębokie
Uczestnik powinien zademonstrować doskonałe opanowanie technik wykorzystywanych do planowania i przeprowadzania nurkowań na głębokości przekraczające zakresy głębokości typowe dla rekreacyjnego nurkowania w środowisku lokalnym. Techniki te powinny odnosić się do następujących zagadnień: narkoza azotowa, zużycie powietrza i oddychanie, limity bezdekompresyjne, właściwe procedury wynurzania obejmujące przystanki, zmiany pływalności, użycie specyficznego sprzętu (np. awaryjnego źródła mieszaniny oddechowej), procedury w przypadku niebezpieczeństwa i sprzęt ratowniczy. 8.3 Nawigacja Uczestnik powinien zademonstrować mistrzostwo w podwodnej nawigacji. Powinien zademonstrować umiejętność planowania, organizowania i prowadzenia swoich nurkowań oraz bezpiecznego przewodzenia innym rekreacyjnym nurkom zarówno za pomocą urządzeń, jak i nawigacji naturalnej. 9 Umiejętności kierownicze Poniższe umiejętności powinny zostać kompetentnie przeprowadzone na głębokości i w warunkach środowiska typowych dla tych głębokości i warunków, w których nurek poziomu 3 Nurek lider prowadzi działalność nurkową. 9.1 Umiejętności związane z nurkowaniem 9.1.1. Planowanie i przygotowanie do nurkowania wybór miejsca nurkowania z uwzględnieniem możliwości grupy nurków i czynników środowiska plan na wypadek niebezpieczeństwa i przygotowanie sprzętu planowanie dekompresji i wzięcie pod uwagę innych czynników wpływających na odsycanie (np. lot samolotem lub inna zmiana wysokości n.p.m., wysiłek fizyczny) limity nurkowania środki pomagające przy zanurzeniu i wynurzeniu (np. liny opustowe, awaryjne źródło mieszaniny oddechowej) oznaczanie miejsca działalności nurkowej, gdy jest to wymagane (np. za pomocą flagi Alfa lub innych oznakowań) 9.1.2 Odprawa przed nurkowaniem podział grupy na pary limity czasu/głębokości procedury w przypadku problemu/niebezpieczeństwa
czynniki środowiska, które należy wziąć pod uwagę komunikacja przygotowanie sprzętu przed nurkowaniem 9.1.3 Prowadzenie nurkowania skompletowanie sprzętu i sprawdzenie sprzętu przed nurkowaniem kontrola wejścia do wody kontrola zanurzenia monitorowanie głębokości, czasu, zgodności nurkowania z jego planem i ilości mieszaniny oddechowej nurków ciągłe monitorowanie warunków środowiska świadomość poziomu stresu nurków rozpoznawanie podwodnych zagrożeń właściwe reagowanie na problemy i niebezpieczeństwa podwodna nawigacja (zob. punkt 8.3) kontrola bezpiecznego wynurzania i wyjścia z wody 9.1.4 Procedury po nurkowaniu procedury kontrolne odprawa końcowa sprawdzenie wyliczeń dekompresyjnych i uwzględnienie innych czynników wpływających na odsycanie (np. lot samolotem lub inna zmiana wysokości n.p.m., wysiłek fizyczny) zadbanie o sprzęt i konserwacja sprzętu po nurkowaniu dokumentacja nurkowania 9.2 Ratownictwo nurkowe Uczestnik kursu poziomu 3 powinien ukończyć szkolenie w zakresie nurkowych umiejętności ratowniczych. Po jego ukończeniu uczestnik powinien zademonstrować nurkowe umiejętności ratownicze, wykonując przynajmniej jedno ćwiczenie ratownicze na wodach otwartych. Ćwiczenia ratownicze powinny obejmować: rozpoznawanie sytuacji niebezpiecznych (np. utrata mieszaniny oddechowej, brak reakcji partnera) podstawowe podwodne techniki poszukiwawcze kontrolowane wydobycie poszkodowanego nurka na powierzchnię, efektywne udzielenie pomocy na powierzchni,
wyciągnięcie poszkodowanego nurka na brzeg, zarządzanie podczas sytuacji niebezpiecznej, włącznie ze współpracą ze służbami ratowniczymi. 9.3 Pierwsza pomoc Uczestnik powinien ukończyć kurs/kursy Pierwszej Pomocy i Resuscytacji (CPR) oraz posiadać ważne uprawnienia lub certyfikat. 9.4 Podawanie tlenu w razie wypadku Uczestnik powinien ukończyć szkolenie dotyczące podawania tlenu w razie wypadku. Szkolenie to powinno obejmować część teoretyczną, dotyczącą zasad właściwego postępowania medycznego oraz praktyczne użycie zestawu tlenowego. 10 Parametry szkolenia praktycznego Nurkowanie na wodach otwartych powinno składać się przynajmniej z następujących części: odprawa, przygotowanie do nurkowania, sprawdzenie sprzętu przed nurkowaniem, wejście do wody, procedury zanurzania, działalność podwodna, procedury wynurzania i pozostawania na powierzchni, wyjście z wody, odprawa końcowa, procedury po zakończeniu nurkowania, dokumentacja nurkowania. 11 Ocena 11.1 Wiedza Uczestnik powinien zademonstrować instruktorowi płetwonurkowania doskonałe opanowanie wiedzy o nurkowaniu ze sprzętem, zdając egzamin nakazany przez organizację szkoleniową (zob. Aneks A jako przykład objaśniający). Egzamin ten powinien sprawdzić wiedzę teoretyczną, zgodnie z punktem 7 i znajomość umiejętności nurkowych, zgodnie z punktami 8 i 9. Doskonałe opanowanie wiedzy teoretycznej definiuje się jako umiejętność wykazania się szczegółowym zrozumieniem przyczyn i ich efektów związanych z każdym zagadnieniem oraz umiejętność wykazania się całkowitym zrozumieniem wszystkich aspektów tych tematów, które są ważne dla prowadzenia działalności nurkowej, w rozumieniu niniejszego Standardu Europejskiego.
11.2 Umiejętności nurkowe Uczestnik powinien zademonstrować instruktorowi płetwonurkowania mistrzowsko opanowane umiejętności nurkowe, zgodnie z punktem 8 oraz zdolności, zgodnie z punktem 9 (zob. Aneks A jako przykład objaśniający). Uczestnik powinien być w stanie zademonstrować umiejętności podczas kontrolowania grupy i nadzorowania działalności nurkowej. Mistrzostwo w umiejętnościach praktycznych definiuje się jako zdolność sprawnego wykonania ćwiczenia w kontrolowany, spokojny sposób, w warunkach typowych dla środowiska lokalnego. 11.3 Minimalna liczba nurkowań na wodach otwartych Aby uzyskać certyfikat jako nurek poziomu 3 Nurek lider, uczestnik powinien mieć co najmniej 60 udokumentowanych nurkowań na wodach otwartych. Przynajmniej 40 z tych nurkowań powinno odbyć się po uzyskaniu poziomu 2, zgodnie z EN 14153-2. Przynajmniej 30 nurkowań na wodach otwartych powinno obejmować jak najszerszy zakres czynników środowiska, w celu poświadczenia, że uczestnik posiada duże doświadczenie. Oto przykłady bardziej wymagających czynników środowiska: mała widoczność (mniej niż 2 m w poziomie), prądy ( powyżej 0.25 m/s (w przybliżeniu pół węzła)), zimna woda (mniej niż 10ºC). Jeśli lokalne środowisko tego nie zapewnia, nurkowe doświadczenie kandydata powinno być poszerzone o większą liczbę nurkowań i/lub nurkowań na większą głębokość (np. powyżej 30 m). 12 Minimalny wiek pozwalający na prowadzenie nurków Minimalny wiek do prowadzenia innych nurków, zgodnie z punktem 4, powinien wynosić 18 lat.
Aneks A (informacyjny) Przykłady oceny osiągniętego stopnia mistrzostwa wymaganego dla płetwonurka poziomu 3 Temat z teorii Wymagane kompetencje Sposób sprawdzania Sprzęt - Automaty 1. Opisz, co rozumie się pod pojęciami: automat o obiegu otwartym, półzamkniętym i zamkniętym. 2. Wyjaśnij, jak działa automat o obiegu otwartym. 3. Opisz najpopularniejsze typy automatów oraz ich zalety i wady. 4. Opisz, co oznacza pojęcie bezpieczny w przypadku awarii w odniesieniu do automatów i zalety takiego rozwiązania. 5. Wyjaśnij cel zabezpieczenia automatu przed wpływem otoczenia i powiedz kiedy powinno się je stosować. 6. Opisz różnice między automatami odciążonymi i nie odciążonymi. 7. Określ, kiedy automat wymaga serwisu i sprawdzenia i oceń jego podstawowe funkcje. 8.... Pisemny lub ustny egzamin Temat z praktyki Wymagane kompetencje Sposób sprawdzania Planowanie nurkowania i przygotowanie 1. Przedstaw ocenę środowiska i nurków oraz podejmij inne, odpowiednie dla właściwego nadzoru kroki w oparciu o tę ocenę. 2. Przygotuj plan na wypadek niebezpieczeństwa, odpowiedni dla lokalizacji nurkowania, kompetencji nurków i ich doświadczenia. Obserwacja ćwiczeń praktycznych przez instruktora płetwonurkowania oraz pisemny i/lub ustny egzamin z teorii 3. Poprowadź odprawę przed nurkowaniem, odpowiednią dla danego miejsca nurkowania i dla określonej grupy nurków. 4. Właściwie zareaguj lub zapobiegnij problemom. 5. Wybierz i przygotuj środki pomagające przy zanurzeniu/wynurzeniu. 6....
Pływalność 1. Przy użyciu kamizelki ratowniczowypornościowej lub suchego skafandra innego nurka, w kontrolowany sposób wydobądź nurka na powierzchnię, symulując jego ratowanie. 2. Zademonstruj doskonałą pływalność w bardziej wymagających warunkach. 3. Rozpoznaj i rozwiąż problemy z wyważeniem u partnera. 4.... Obserwacja ćwiczeń praktycznych przez instruktora płetwonurkowania oraz egzamin pisemny