Charakter prawny umowy o dofinansowanie

Charakter prawny umowy o dofinansowanie Cechy umowy o dofinansowanie: o charakterze cywilnoprawnym o charakterze publicznoprawnym Umowa o dofinansowanie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego w okresie programowania 2007-2013 - procedury, metodologia, aspekty prawne. 1 2 Charakter prawny umowy o dofinansowanie Charakter prawny umowy o dofinansowanie Podstawowa cecha o charakterze cywilnoprawnym Cechy umowy o charakterze publicznoprawnym Akt inicjujący powstanie stosunku prawnego - zgodne oświadczenia woli stron beneficjenta oraz instytucji udzielającej dotacji (instytucja zarządzająca, instytucja pośrednicząca, instytucja wdrażająca) Umowa o dofinansowanie jest umową dotacji w rozumieniu art. 209 ustawy o finansach publicznych. 3 4 1

Charakter prawny umowy o dofinansowanie Cechy umowy o charakterze publicznoprawnym cd. Charakter prawny umowy o dofinansowanie Pojęcie dotacji rozwojowej zgodnie z przepisami ustawy o finansach publicznych Decyzja administracyjna w sprawie zwrotu środków nieprawidłowo wykorzystanych Administracyjna egzekucja środków nieprawidłowo wykorzystanych Treść przepisu art. 211 ufp Środki dotacji rozwojowej wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem, wykorzystane z naruszeniem procedur, pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości podlegają zwrotowi przez beneficjenta wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji wydanej przez instytucję zarządzającą albo instytucję pośredniczącą. Decyzja określa kwotę przypadającą do zwrotu i termin, od którego nalicza się odsetki. 5 6 Charakter prawny umowy o dofinansowanie Charakter prawny umowy o dofinansowanie - Decyzja administracyjna ws. zwrotu środków - Postępowanie odwoławcze - Odpowiednie stosowanie Działu III ustawy Ordynacja podatkowa (Zobowiązania podatkowe) - Postępowanie egzekucyjne w administracji (upomnienie, tytuł wykonawczy, naczelnik urzędu skarbowego organem egzekucyjnym) Przepisy prawne determinujące treść umowy o dofinansowanie: -art. 209 ustawy o finansach publicznych -art. 26 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju -art. 60 rozporządzenia 1083/2006 -art. 13 rozporządzenia 1828/2006 7 8 2

Strony umowy Definicje umowne par. 1 pkt 16-18 pojęcie Instytucji Zarządzającej zasady delegacji uprawnień na podstawie przepisów ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju rzeczowe rozpoczęcie realizacji projektu rzeczowe zakończenie realizacji projektu zakończenie finansowe znaczenie dla aktualizowania się określonych obowiązków wynikających z umowy 9 10 Formy przekazywania dofinansowania Zasady dokonywania płatności oraz rozliczenie wydatków Zaliczka par. 7 umowy Refundacja par. 8 umowy odrębna ewidencja księgowa par. 4 ust. 3 umowy Przepisy par. 8 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 7 września 2007 r. w sprawie wydatków związanych z realizacją programów operacyjnych zasady składania wniosków o płatność, rozliczenie zaliczki, warunki przekazania dofinansowania par. 9 umowy 11 12 3

Nieprawidłowe wykorzystanie środków i zasady ich egzekwowania Zabezpieczenie prawidłowej realizacji umowy przykłady wykorzystania środków niezgodnie z przeznaczeniem - beneficjent wydatkuje je na cel niezwiązany z realizacją projektu albo, gdy z innych przyczyn określone wydatki zostaną uznane za niekwalifikowane np. beneficjent naruszy zasady kwalifikowalności wydatków, określone na poziomie krajowym w wytycznych Ministerstwa Rozwoju Regionalnego oraz na poziomie danego programu operacyjnego w wytycznych instytucji zarządzającej danym programem. pomniejszenie kolejnej płatności oraz odzyskiwanie środków par. 10 umowy treść przepisu art. 211 ustawy o finansach publicznych ogólne zasady prowadzenia egzekucji administracyjnej 13 12 umowy o dofinansowanie Rozporządzenie MINISTRA ROZWOJU REGIONALNEGO z dnia 7 września 2007 r. w sprawie wydatków związanych z realizacją programów operacyjnych 10 pkt 1 rozp. - Dotacja rozwojowa w formie zaliczki wypłacana jest beneficjentowi po ustanowieniu i wniesieniu przez beneficjenta zabezpieczenia należytego wykonania zobowiązań wynikających z umowy o dofinansowanie 14 Zabezpieczenie prawidłowej realizacji umowy Zabezpieczenie prawidłowej realizacji umowy W przypadku gdy wartość dofinansowania przyznanego w umowie o dofinansowanie nie przekracza 4 000 000 zł, zabezpieczenie ustanawiane jest w formie weksla in blanco wraz z deklaracją wekslową. W przypadku gdy wartość dofinansowania przyznanego w umowie o dofinansowanie przekracza 4 000 000 zł, a także jeżeli nie jest możliwe ustanowienie zabezpieczenia w formie weksla in blanco wraz z deklaracją wekslową, zabezpieczenie ustanawiane jest w jednej lub kilku z form wskazanych w przepisach rozporządzenia. 15 Konsekwencje zaniechania obowiązku wniesienia zabezpieczenia: - wstrzymanie przekazania dofinansowania w formie zaliczki - możliwość rozwiązania umowy bez wypowiedzenia przez Instytucję Zarządzającą 16 4

Pojęcie weksla Pojęcie weksla Charakterystyka szczegółowa: Sformalizowany papier wartościowy Charakterystyka: - wysoki stopień bezpieczeństwa w obrocie - łatwość realizacji wierzytelności - rozszerzona możliwość przeniesienia ścisłe sformalizowanie dokumentu wekslowego wierzytelność abstrakcyjna, tj. oderwana od podstawy prawnej wierzytelności uzależnienie realizacji wierzytelności wekslowej od posiadania dokumentu, który wierzytelność wyraża zbywalność weksla drogą indosu zasada: każda osoba, której podpis figuruje na wekslu, staje się odpowiedzialna za wykonanie zobowiązania wekslowego wobec osoby uprawnionej z weksla 17 18 Pojęcie weksla Weksel trasowany Rodzaje weksli: Charakterystyka weksel trasowany rodzaj sformalizowanego przekazu pieniężnego weksel własny rodzaj sformalizowanego skryptu dłużnego weksel własny znaczenie w szczególności jako weksel gwarancyjny Trasowany, inaczej ciągniony Skierowany na oznaczoną osobę Wymaga udziału trzech podmiotów: Wystawca Trasat (akceptant) Remitent 19 20 5

Weksel trasowany Weksel trasowany Cechy weksla Cechy weksla cd. Każda z cech ma znaczenie dla ważności weksla 1) nazwa weksel w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono; 2) polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej; 3) nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata); 4) oznaczenie terminu płatności; 5) oznaczenie miejsca płatności; 6) nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana; 7) oznaczenie daty i miejsca wystawienia wekslu; 8) podpis wystawcy wekslu. 21 22 Weksel trasowany Weksel trasowany Modyfikacje Brak oznaczenia terminu płatności - płatny za okazaniem Brak oznaczenia miejsca płatności - miejsce wymienione obok nazwiska trasata uważa się za miejsce płatności oraz za miejsce zamieszkania trasanta Skutek wystawienia ważnego weksla Powstaje zobowiązanie wekslowe wystawcy odpowiada za przyjęcie weksla odpowiada za zapłatę weksla Brak oznaczenia miejsca wystawienia weksla - miejsce wymienione obok nazwiska wystawcy uważa się za miejsce wystawienia 23 24 6

Weksel własny Weksel własny Sformalizowany skrypt dłużny Wystawca remitent Bezwarunkowe przyrzeczenie zapłacenia Oznaczonej sumy przez wystawcę weksla. Do weksla własnego stosuje się przepisy o wekslu trasowanym o ile nie pozostają one w sprzeczności z istotą weksla własnego. 25 26 Weksel własny Hipoteka Hipoteka to ograniczone prawo rzeczowe na Weksel własny pełni funkcję gwarancyjną i nazywany jest wekslem gwarancyjnym lub kaucyjnym. nieruchomości oraz na tzw. prawach spółdzielczych (własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej), służące zabezpieczeniu oznaczonej wierzytelności, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości, z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi każdoczesnego właściciela nieruchomości. 27 28 7

Hipoteka Hipoteka Podstawą wpisu hipoteki do księgi wieczystej jest oświadczenie właściciela nieruchomości obciążanej o ustanowieniu hipoteki złożone w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności. O pierwszeństwie pomiędzy wierzycielami hipotecznymi decyduje co do zasady kolejność złożenia wniosku o wpis hipoteki. Hipoteka może zabezpieczać wierzytelność przyszła lub warunkową. 29 30 Hipoteka Hipoteka Praktyczne uwagi Rodzaje hipotek: Hipoteka umowna (zwykła) Hipoteka kaucyjna Hipoteka powstaje dopiero z chwilą wpisu do księgi wieczystej, co w praktyce oznacza długi okres oczekiwania na wpis i stosunkowo wysokie koszty sądowe i opłaty notarialne. Hipoteka przymusowa 31 32 8

Zastaw rejestrowy Zastaw rejestrowy Ustawa z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów. Zastaw rejestrowy może być ustanowiony w celu zabezpieczenia wierzytelności jednostki samorządu terytorialnego. Do ustanowienia zastawu rejestrowego potrzebna jest umowa między osobą uprawnioną do rozporządzania przedmiotem zastawu (zastawcą) a wierzycielem (zastawnikiem) oraz wpis do rejestru zastawów. Umowa pod rygorem nieważności na piśmie (zastrzeżenie przepisy ksh, tak jak przy zastawie zwykłym). 33 Rzeczy obciążone zastawem rejestrowym, a także papiery wartościowe lub inne dokumenty dotyczące praw obciążonych takim zastawem mogą być pozostawione w posiadaniu zastawcy lub osoby trzeciej wskazanej w umowie o ustanowienie zastawu rejestrowego, jeżeli wyraziła ona na to zgodę. Wydanie rzeczy obciążonej zastawnikowi nie jest warunkiem ustanowienia zastawu. 34 Zastaw rejestrowy Zastaw rejestrowy Uwagi praktyczne Przedmiot zastawu rejestrowego: - Rzeczy ruchome (oznaczone co do tożsamości, co do gatunku, zbiór rzeczy ruchomych lub praw stanowiący całość gospodarczą przedsiębiorstwo dłużnika) - wierzytelność pieniężna lub niepieniężna - prawa na dobrach niematerialnych Ryzyko stopniowej utraty wartości przedmiotu zastawu Postępowanie dot. wpisu do rejestru formalizm i znaczny czas oczekiwania Niezłożenie wniosku o wpis w terminie 1 miesiąca od zawarcia umowy odrzucenie wniosku - prawa z papierów wartościowych Zastaw może obejmować także rzeczy lub prawa, które beneficjent nabędzie dopiero w przyszłości. 35 36 9

Zastaw rejestrowy Uwagi praktyczne Zastaw rejestrowy Uwagi praktyczne Możliwość zaspokojenia roszczeń poprzez przejęcie na własność przedmiotu zastawu. Warunek: stosowne zastrzeżenie w treści umowy, ścisłe określenie wartości przedmiotu zastawu. Przejęcie na własność przedmiotu zastawu pozwala na zaspokojenie roszczeń z pominięciem postępowania egzekucyjnego. Umowa o ustanowienie zastawu rejestrowego (umowa zastawnicza) powinna być pod rygorem nieważności zawarta na piśmie oraz określać co najmniej: datę zawarcia umowy, imię i nazwisko (nazwę) oraz miejsce zamieszkania (siedzibę) i adres zastawnika, zastawcy oraz dłużnika, jeżeli nie jest on zastawcą, przedmiot zastawu w sposób odpowiadający jego właściwościom wierzytelność zabezpieczoną zastawem - przez oznaczenie jej wysokości oraz stosunku prawnego, z którego ta wierzytelność wynika, lub najwyższą sumę zabezpieczenia, jeżeli zabezpieczana jest wierzytelność przyszła lub warunkowa o wysokości nie ustalonej w chwili zawarcia umowy zastawniczej. 37 38 Przewłaszczenie na zabezpieczenie Przewłaszczenie na zabezpieczenie Zwane także przewłaszczeniem powierniczym. Dłużnik przenosi na wierzyciela własność swojej rzeczy, wierzyciel zobowiązuje się do korzystania z prawa własności tylko w granicach określonych w umowie oraz do zwrotnego przeniesienia własności po zaspokojeniu wierzytelności przez dłużnika. Nie jest konieczne wydanie rzeczy wierzycielowi (przeniesienie posiadania) 39 40 10

Gwarancja bankowa Gwarancja bankowa Udzielający gwarancji zobowiązuje się wobec beneficjenta gwarancji (wierzyciela w stosunku podstawowym) do spełnienia świadczenia w przypadku niespełnienia go przez dłużnika (ze stosunku podstawowego) Definicja ustawowa: Gwarancją bankową jest jednostronne zobowiązanie banku-gwaranta, że po spełnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) określonych warunków zapłaty, które mogą być stwierdzone określonymi w tym zapewnieniu dokumentami, jakie beneficjent załączy do sporządzonego we wskazanej formie żądania zapłaty, bank ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji bezpośrednio albo za pośrednictwem innego banku. 41 42 Gwarancja bankowa Gwarancja ubezpieczeniowa Jedna z najbardziej efektywnych form zabezpieczenia. Wady: kosztowna, trudno osiągalna dla małych i średnich przedsiębiorstw. Gwarancja ubezpieczeniowa jest niestypizowaną, czynnością ubezpieczeniową. Treść sprowadza się do zagwarantowania wypłaty przez gwaranta (zakład ubezpieczeń) na rzecz beneficjenta gwarancji (gwarantariusza) określonego świadczenia pieniężnego na wypadek zajścia wymienionego w gwarancji zdarzenia losowego. Obowiązek zapłaty po stronie gwaranta przyjmuje przy tym zwykle charakter zobowiązania nieodwołalnego i bezwarunkowego. 43 44 11

Poręczenie Poręczenie Poręczenie cywilne jest umową (art. 867-887 k.c.) poprzez którą poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie w chwili nie wykonania zobowiązania przez dłużnika. Umowa poręczenia pod rygorem nieważności winna być zawarta na piśmie. Umowa poręczenia może obejmować także dług przyszły, którego wysokość jest z góry oznaczona. Oświadczenie poręczyciela pod rygorem nieważności na piśmie. Dług poręczyciela staje się wymagalny z chwilą, gdy dłużnik główny spóźni się ze spełnieniem swego świadczenia. Poręczenie może zostać odwołane w każdym czasie ale jedynie przed powstaniem długu. 45 46 Poręczenie Uwagi praktyczne Cesja praw z polisy ubezpieczeniowej Poręczycielami nie mogą być wspólnicy spółki cywilnej ubiegającej się o dofinansowanie, Poręczycielami nie mogą być spółki dominujące w stosunku do Beneficjenta, w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych. Poręczenie nie może zostać odwołane w okresie realizacji umowy o dofinansowanie oraz przez dalszy okres w umowie wskazany. Instytucja cesji opiera się na postanowieniach art. 509 Kodeksu cywilnego - wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew) chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. 47 48 12

Zastaw Zastaw Forma zabezpieczenia wierzytelności pieniężnych i niepieniężnych na rzeczach ruchomych oraz na prawach zbywalnych. W przypadku zabezpieczenia umowy o dofinansowanie przedmiotem zastawu mogą być tylko papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego Zastaw powstaje na podstawie umowy między wierzycielem oraz właścicielem rzeczy. Ważność umowy nie jest uzależniona od zachowania określonej formy. Zastawem może być zabezpieczona wierzytelność przyszła, zatem jeszcze nie istniejąca. 49 50 Zastaw Obowiązek stosowania procedur udzielania zamówień Do powstania zastawu konieczne jest także wydanie rzeczy wierzycielowi lub osobie trzeciej, uzgodnionej przez strony. Zgodnie z przepisami kc, zaspokojenie zastawnika z rzeczy obciążonej następuje według przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym (uzyskanie tytułu egzekucyjnego, wniosek egzekucyjny do komornika) 1. zamówienia publiczne, kontrola ex ante udzielania zamówień publicznych par. 13 ust. 1 9 umowy 2. konsekwencje nieprawidłowości przy udzieleniu zamówienia możliwość odstąpienia przez IZ od umowy par. 13 ust. 9 umowy korekta finansowa, pojęcie i znaczenie Taryfikatora par. 13 ust. 6 umowy 51 52 13

Obowiązek stosowania procedur udzielania zamówień Obowiązki związane z monitoringiem, sprawozdawczością, kontrolą i audytem Jawność i przejrzystość wyboru wykonawcy, w sytuacji braku obowiązku stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych par. 13 ust. 10 umowy. Obowiązek udzielania informacji i przekazywanie dokumentów par. 14 ust. 1 umowy zasady prowadzenia kontroli 53 54 Obowiązki związane z monitoringiem, sprawozdawczością, kontrolą i audytem Obowiązki w zakresie archiwizacji oraz informacji i promocji par. 17 umowy okres, w którym beneficjent zobowiązany jest poddać się kontroli okres realizacji oraz 5 lat od zakończenia finansowego realizacji projektu inne niż IZ organy uprawnione do prowadzenia kontroli realizacji projektu okres przechowywania dokumentacji do dnia 31.12.2020r. z zastrzeżeniem ewentualnej zmiany terminu przez IZ zmiana miejsca przechowywania. 55 56 14

Obowiązki w zakresie archiwizacji oraz informacji i promocji par. 17 umowy Przesłanki rozwiązania umowy Stosowanie przepisów unijnych w zakresie informacji i promocji przepisy rozp. 1083/2006 oraz 1828/2006 przesłanki rozwiązania umowy za wypowiedzeniem par. 20 ust. 1 przesłanki rozwiązania umowy bez wypowiedzenia par. 20 ust. 2 konsekwencje finansowe rozwiązania umowy 57 58 Nieprawidłowa realizacja projektu w kontekście naruszenia dyscypliny finansów publicznych Nieprawidłowa realizacja projektu w kontekście naruszenia dyscypliny finansów publicznych Odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych podlegają: osoby wchodzące w skład organu wykonującego budżet lub plan finansowy jednostki sektora finansów publicznych albo jednostki niezaliczanej do sektora finansów publicznych otrzymującej środki publiczne lub zarządzającego mieniem tych jednostek kierownicy jednostek sektora finansów publicznych pracownicy jednostek sektora finansów publicznych, którym powierzono określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej lub czynności przewidziane w przepisach o zamówieniach publicznych; osoby gospodarujące środkami publicznymi przekazanymi jednostkom niezaliczanym do sektora finansów publicznych Art. 9. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest: wydatkowanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem określonym przez udzielającego dotację; nierozliczenie otrzymanej dotacji lub nieterminowe rozliczenie tej dotacji; niedokonanie zwrotu dotacji w należnej wysokości lub nieterminowe dokonanie zwrotu tej dotacji. 59 60 15

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Piotr Leszkowski 61 16