Bariery wejścia na rynek usług dostępu do Internetu Konferencja XX-lecie UOKiK 13 wrzesień 2010 www.netia.pl
Netia sukcesywnie powiększa swój udział w rynku internetu szerokopasmowego wiodący operator tej usługi w Polsce Wzrost udziału Netii w rynku szerokopasmowego dostępu do internetu Udział Netii w rynku szerokopasmowego dostępu do internetu (Q1 2010) % łączy szerokopasmowych % łączy szerokopasmowych Rynek: 5,7 mln linii 6,1% 7,0% 8,1% 8,4% 8,5% 9,0% 10,0% 10,5% 10,7% Grupa TP 39% Inni 4% Sieci lokalne 12% Wielu małych operatorów Dialog 3% Wielu małych operatorów Inni TVK 12% Netia 10,5% UPC (TVK) 8% Multimedia (TVK) 6% Vectra (TVK) 5% Strong momentum in share of broadband net Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 adds generating steady market share gains 2008 2009 2010 90% udziału Netii w BSA wśród wszystkich operatorów alternatywnych (1) 37% klientów szerokopasmowych Netii obsługiwanych na własnej infrastrukturze (2) (1) Wyłączając Orange (2) Własna sieć, ETTH, WiMAX oraz TVK Źródło: Operatorzy, PIKE, szacunki Netia 2
W 2006 roku rynek usług internetu szerokopasmowego był zdominowany przez TP oraz lokalne sieci, brak było znaczącego operatora oferującego usługi oparte o dostęp regulowany Rozdrobniony rynek, ponad 4000 dostawców % łączy szerokopasmowych Ograniczony zakres usług w oparciu o dostęp regulowany Netia 2% Sieci lokalne 32% Netia zaledwie 100 tys. klientów obsługiwanych w oparciu o BSA Brak usług o w oparciu o LLU Dialog 2% TP 44% TVK 16% Inni 4% Źródło: Netia (archiwalne prezentacje kwartalne) 3
W 2007 roku nastąpiły sprzyjające zmiany regulacyjne Przed 2007 rokiem Od 2007 roku Operatorzy alternatywni konkurowali z operatorem zasiedziałym (TP)na koncesjonowanym obszarze poprzez własne lokalne sieci, Rynek dostępny dla tych operatorów ograniczał się do ich własnych sieci (dla Netii do 398 tys. linii), brak moŝliwości konkurencji o zasięgu ogólnokrajowym WLR/BSA Regulowany dostęp z wykorzystaniem sieci TP umoŝliwia operatorom alternatywny odsprzedaŝ usług głosowych i szerokopasmowych w oparciu o umowy z TP o dostępie hurtowym (WLR/ BSA) Zmiany regulacyjne pozwalają Netii dotrzeć z ofertą do ponad 10 mln gospodarstw domowych i klientów biznesowych przyłączonych do sieci lokalnych TP LLU Regulacje prawne w zakresie LLU od 2003 Efektywny proces uwalniania węzłów LLU w 2007 Stawki za dostęp LLU obniŝone w 2009 dzięki czemu klienci LLU stali się bardziej atrakcyjni dla operatorów alternatywnych Netia j jedynym prawdziwie skutecznym operatorem w Polsce 400 węzłów uwolnionych w lipcu 2010 Planowane jest uwolnienie 500+ węzłów do końca 2012 (dostęp łącznie do ~50% linii TP) 4
które pozwoliły na znaczne obniŝenie kosztu dostępu do internetu szerokopasmowego oraz umoŝliwiły szybki wzrost liczby uŝytkowników tej usługi Średnia efektywna miesięczna cena łączy ADSL Komentarz PLN / miesiąc (netto) 152 Netia efektywnie wykorzystała nowe moŝliwości rynkowe i przyczyniła się do: 126 zniesienia barier dla konsumentów w postaci limitu transferu danych 4745 4544 84 80 66 62 63 57 60 106 93 84 bardzo znaczącego obniŝenia cen za usługę dostępu do Internetu; umoŝliwienie konsumentom realnego wyboru dostawcy usługi w przystępnej cenie ADSL 512 kbit/s ADSL 1 Mbit/s ADSL 2 Mbit/s ADSL 6 Mbit/s W rezultacie w latach 2007-2009 wyraźnie zwiększyła się liczba uŝytkowników szerokopasmowego dostępu do Internetu w Polsce 2007 2008 2009E 2010P Źródło: Audytel 5
Jak obniŝać bariery wejścia na rynek usług dostępu do szerokopasmowego Internetu? Zastosowanie drabiny inwestycyjnej usługi infrastruktura OdsprzedaŜ Bitstream (BSA) Własna infrastruktura Uwolnienie pętli miedzianej i światłowodowej Rosnąca intensywność konkurencji + Dostęp do kanalizacji Regulacje gwarantujące konkurencję Stałe zwiększanie dynamiki wzrostu Dostęp do pętli lokalnej miedzianej i światłowodowej Dostęp do zasobów kanalizacyjnych nie tylko operatora zasiedziałego, ale takŝe innych operatorów oraz firm uŝyteczności publicznej tj. energetyka, wodociągi itp. (dzięki tzw. Megaustawie teoretycznie juŝ moŝliwe) Zachowanie konkurencyjności rynku WdraŜanie rozwiązań e-government - moŝliwość załatwienia spraw na odległość korzystna dla Państwa i obywateli Stymulowanie rozwoju infrastruktury zwłaszcza na terenach podmiejskich i wiejskich (problem: dotacje unijne tylko dla mikroprzedsiębiorstw, operatorzy nie mogą z nich skorzystać) 6
Prezes UOKiK jako jedyny organ krajowy moŝe nakazać zaniechania stosowania niedozwolonej strategii cenowej przedsiębiorcy o dominującej pozycji rynkowej, takŝe poprzez jego spółki zaleŝne Rola UOKiK Kluczowe znaczenie ma realizowany przez Prezesa UOKiK nadzór nad cenami detalicznymi i warunkami nabywania usług detalicznych stosowanych przez przedsiębiorcę o dominującej pozycji rynkowej, w tym praktyk realizowanych przez działania spółek zaleŝnych Przykład: Orange (Grupa TP) Orange jest spółką zaleŝną od TP S.A. Netia ma podejrzenia, iŝ w 2008 roku Orange stosowała ceny drapieŝne mające na celu wyeliminowanie Netii z rynku W tej sytuacji UKE moŝe jedynie sprawdzić, czy TP nie dyskryminuje Netii względem Orange w zakresie dostępu hurtowego Jedynym organem, który moŝe sprawdzić, czy zachodzi stosowanie przez Orange (de facto TP) cen drapieŝnych jest UOKiK Postępowanie trwa 7
UOKiK moŝe odegrać takŝe istotną rolę jeśli chodzi o zapewnienie skutecznej konkurencji na rynku poprzez wsparcie dla utrzymania regulacji ex ante ZagroŜenie dla drabiny inwestycyjnej? Komentarz Istnienie skutecznej konkurencji na polskim rynku telekomunikacyjnym zaleŝy m.in. skuteczności regulacji dostępu do sieci przedsiębiorcy dominującego (obecne regulacje ex ante) Rezygnacja z regulacji ex ante na rzecz regulacji ex post spowodowałby brak dostępu do sieci operatora dominującego i pozbawiłby moŝliwości konkurowania z TP. Oznaczałoby to powrót do monopolu, względnie duopolu w budynkach, w których obecni są operatorzy TVK Decyzje Prezesa UKE w przedmiocie rynków właściwych i obowiązków regulacyjnych przedsiębiorcy zasiedziałego są wydawane po zasięgnięciu opinii Prezesa UOKiK 8
oraz regulacji dotyczących BSA Dzisiejsza sytuacja Ceny usługi BSA (hurtowy dostęp do szerokopasmowego Internetu w sieci TP) wyznaczane są obecnie na zasadzie opustu od ceny detalicznej Neostrady TP (metoda retial-minus), która zniechęca TP do stosowania cen drapieŝnych Planowane zmiany UKE planuje w najbliŝszym czasie odejście od metody retail-minus na rzecz ustalenia stałych cen usługi BSA, wynikających z kosztów hurtowych, niezaleŝnych od cen detalicznych TP (metoda cost plus) Za zachowanie konkurencji na rynku mają odpowiadać przeprowadzanie przez Prezesa UKE testy ofert detalicznych TP, które na podstawie informacji o kosztach ponoszonych przez operatorów alternatywnych (OA) mają pozwolić OA na osiągnięcie godziwej marŝy Jak zmiany wpłyną na konkurencję? UKE zaakceptowało nowe (wg. nieoficjalnych informacji duŝo tańsze) oferty detaliczne TP Na chwilę obecną brak informacji na temat wysokości kosztów OA, jakie UKE przyjęło w testach ofert detalicznych TP, co oznacza duŝą niepewność co do zachowania konkurencyjności rynku po wprowadzeniu nowych ofert przez TP 9
Kolejnym wyzwaniem jeśli chodzi o zachowanie konkurencji na rynku dostępu do internetu będzie regulacja łączy światłowodowych Wyzwanie dla polityki regulacyjnej Sieci otwarte oraz sieci zamknięte Z jednej strony wsparcie inwestycji w dostęp światłowodowy poprzez tworzenie zachęt do rozwoju konkurencji infrastrukturalnej Z drugiej strony niedopuszczenie do odnowienia się monopolu za cenę inwestycji, czyli oparcie się pokusie tzw. wakacji regulacyjnych Budowa sieci następnej generacji (NGA) w technologii światłowód do domu powinna gwarantować dostęp do infrastruktury innym graczom rynkowym, czyli powinna być otwarta Koszt wybudowania sieci FTTH multi-fibre (czyli otwartej) jest o 15-20% wyŝszy niŝ koszt budowy sieci zamkniętej Jak moŝna pogodzić interesy operatorów oraz konsumentów? To nie wakacje regulacyjne, ale sposób skompensowania operatorowi, który buduje sieć tych dodatkowych kosztów powinien być tematem naszych rozwaŝań Priorytetem powinno być, aby nowopowstające sieci NGA zapewniały świadczenie usług dla więcej niŝ 1 operatora To jest gwarancja zachowania konkurencyjności na rynku telekomunikacyjnym! 10
Podsumowanie Regulacje (dostęp regulowany WLR/BSA z 2007, dostęp regulowany LLU z 2007, Megaustawa z 2010) spowodowały: spadek cen dostępu do Internetu wolny wybór dla klientów UOKiK to jedyny organ, który moŝe zapobiec zrzucaniu z drabiny inwestycyjnej 11