SPRAWOZDANIA. Paweł Bronowski



Podobne dokumenty
UCHWAŁA NR IV/20/2015 RADY MIEJSKIEJ W ŻAROWIE. z dnia 23 stycznia 2015 r.

Uchwała Nr XV/129/08 Rady Miejskiej w Rynie z dnia 30 stycznia 2008 r.

UCHWAŁA NR XXX/226/2012 RADY MIEJSKIEJ W ŻAROWIE. z dnia 28 grudnia 2012 r.

GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA TERENIE GMINY RYN NA

UCHWAŁA NR... RADY GMINY STARA BIAŁA. z dnia r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na 2019 rok

UCHWAŁA NR... RADY GMINY STARA BIAŁA. z dnia r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na 2017 rok

MIEJSKI PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH W PABIANICACH roku

Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr XV/90/2015 Rady Gminy Lipusz z dn. 28 grudnia 2015 r. Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2016

z dnia 6 lutego 2014 r.

UCHWAŁA NR XIX/116/08 RADY GMINY W GŁOWNIE z dnia 26 marca 2008 roku

GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA 2017r.

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH I PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA 2016 ROK

UCHWAŁA NR XXXIV/259/2013 RADY GMINY ŚWILCZA. z dnia 28 lutego 2013 r.

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI, ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA ROK 2014.

Uchwała Nr V/33/15 Rady Miejskiej w Byczynie z dnia 26 lutego 2015r.

UCHWAŁA NR IX/52/19 RADY MIEJSKIEJ W OZIMKU. z dnia 23 maja 2019 r.

UCHWAŁA NR 69/XII/2015 RADY GMINY PIĄTNICA. z dnia 29 grudnia 2015 r.

Warszawa, dnia 3 lutego 2015 r. Poz. 932 UCHWAŁA NR 17/III/2014 RADY GMINY LESZNOWOLA. z dnia 19 grudnia 2014 r.

UCHWAŁA NR XIV/68/15 RADY GMINY GŁOWNO. z dnia 23 grudnia 2015 r.

UCHWAŁA NR XXXVIII/215/17 RADY GMINY GŁOWNO. z dnia 21 grudnia 2017 r.

UCHWAŁA NR IV/14/2018 Rady Miejskiej w Golinie z 20 grudnia 2018 r.

Zadania Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2015

UCHWAŁA NR XXXII/303/17 RADY MIASTA BIŁGORAJ. z dnia 25 października 2017 r.

w sprawie Programu Przeciwdziałania Narkomanii dla Gminy i Miasta Żuromin na 2015 rok.

UCHWAŁA NR III/15/2018 RADY GMINY MILEJCZYCE. z dnia 28 grudnia 2018 r.

UCHWAŁA NR XXIX/277/13r. RADY MIEJSKIEJ W JASIENIU z dnia r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2014

UCHWAŁA NR XXVI/134/16 RADY GMINY GŁOWNO. z dnia 15 grudnia 2016 r.

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH NA ROK 2009

Informacja. Nr 337. Organizacja lecznictwa i rehabilitacji osób uzależnionych

GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA TERENIE GMINY SIEDLISKO NA 2010 ROK

UCHWAŁA NR RADY MIEJSKIEJ WE FROMBORKU Z DNIA. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata

czynności zmierzające do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu.

UCHWAŁA NR XVIII/258/2013 RADY MIEJSKIEJ W KRAPKOWICACH. z dnia 13 lutego 2013 r.

PROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI

UCHWAŁA Nr III/18/2018 RADY GMINY LELIS z dnia 28 grudnia 2018 r.

Uchwała Nr LVII/231/2014 Rady Miejskiej w Golinie z dnia 6 listopada 2014 r.

UCHWAŁA NR VI/39/15 RADY GMINY BIAŁOWIEŻA. z dnia 30 marca 2015 r.

UCHWAŁA NR V/21/2015 RADY GMINY GRABOWIEC. z dnia 25 marca 2015 r.

UCHWAŁA NR. RADY GMINY PIĄTNICA z dnia.

IV. Zadania Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii.

STRATEGIA ROZWOJU STOWARZYSZENIA MONAR NA LATA

UCHWAŁA NR III/14/2018 RADY MIEJSKIEJ W PLESZEWIE. z dnia 21 grudnia 2018 r. w sprawie Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na 2019 rok.

Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy. Uchwała nr... Rady Gminy w Nowym Duninowie z dnia... Załącznik nr 1 do uchwały

Uchwała nr III/13/2014 Rady Gminy Stawiguda z dnia 22 grudnia 2014 r.

UCHWAŁA NR IV/29/19 RADY GMINY STARY LUBOTYŃ. z dnia 28 lutego 2019 r.

UCHWAŁA NR IV/18/15 RADY GMINY GŁOWNO. z dnia 4 lutego 2015 r.

Uchwała Nr XII/56/15 Rady Gminy Milejów z dnia 26 listopada 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na 2016 r.

GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA ROK 2017

UCHWAŁA NR LVII/255/10 RADY GMINY KAMPINOS z dnia 8 listopada 2010 r.

Sprawozdanie z realizacji

w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Profilaktyki Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2018

UCHWAŁA NR XI/95/2011 RADY MIEJSKIEJ W CZCHOWIE. z dnia 7 grudnia 2011 r.

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH W GMINIE RADGOSZCZ NA ROK 2013

UCHWAŁA NR IV RADY GMINY KOMPRACHCICE

UCHWAŁA Nr 754 /2015 ZARZĄDU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO Z DNIA 30 czerwca 2015 ROKU

UCHWAŁA Nr XVII/120/13 Rady Gminy Dubeninki z dnia 28 marca 2013 r.

Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Gminy Bestwina na 2009r.

UCHWAŁA NR. RADY GMINY PIĄTNICA z dnia.

.1 Przyjmuje się Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii na 2006 r. stanowiący załącznik do niniejszej uchwały.

UCHWAŁA NR V/25/11 RADY GMINY GŁOWNO. z dnia 28 lutego 2011 r.

UCHWAŁA NR XVI/116/2015 RADY MIEJSKIEJ W ŻAROWIE. z dnia 22 grudnia 2015 r.

UCHWAŁA NR XXXVIII/347/18 RADY MIEJSKIEJ W BIERUTOWIE. z dnia 25 stycznia 2018 r.

Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Otmuchowa. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH NA ROK 2013

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH W GMINIE RADOMSKO NA ROK 2014

GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA ROK 2014

UCHWAŁA Nr 311/2015 ZARZĄDU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO Z DNIA 4 MARCA 2015 ROKU

UCHWAŁA NR III/17/18 RADY GMINY POŚWIĘTNE. z dnia 20 grudnia 2018 r.

Załącznik nr 2 do Uchwały Nr XXXII/158/2017 Rady Gminy Lipusz z dnia 12 stycznia 2017 r. Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii na 2017 rok

UCHWAŁA NR XXX/275/13 RADY MIEJSKIEJ W BIERUTOWIE. z dnia 24 stycznia 2013 r.

UCHWAŁA Nr XXXIII/163/2013. w sprawie przyjęcia gminnego programu przeciwdziałania narkomanii

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA 2010 ROK.

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII DLA GMINY GÓZD NA 2015r.

UCHWAŁA NR XXXV/267/2009 RADY GMINY BESTWINA z dnia 30 grudnia 2009 r.

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH na 2017 rok

Miejski Program Przeciwdziałania Narkomanii na 2012 rok

I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH I PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA 2012 ROK

UCHWAŁA NR XXVIII/286/2017 RADY MIEJSKIEJ W OTMUCHOWIE. z dnia 18 października 2017 r.

MIEJSKI PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH DLA MIASTA PABIANICE NA 2007 ROK

Miejski Program Przeciwdziałania Narkomanii na 2013 rok

UCHWAŁA NR XLV/276/2013 RADY MIEJSKIEJ W JEDLICZU. z dnia 30 stycznia 2013 r.

Uchwała Nr III/19/2014 Rady Gminy Suszec z dnia 22 grudnia 2014 r. Rada Gminy Suszec uchwala, co następuje:

PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH M. ST. WARSZAWY ZADANIA, WSPÓŁREALIZATORZY, ODBIORCY, WSKAŹNIKI. Realizatorzy i partnerzy

UCHWAŁA NR III/16/14 RADY GMINY PSZCZÓŁKI. z dnia 30 grudnia 2014 r. w sprawie Gminnego Programu Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2015

Uchwała Nr Rady Miejskiej w Krzepicach z dnia 28 grudnia 2017 roku

Uchwała Nr XLVII/245/13 Rady Gminy Dziemiany z dnia 30 grudnia 2013r.

GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII W GMINIE BARCZEWO NA 2016 ROK

Uchwała Nr XXIX/218/12 Rady Miejskiej w Nowogrodźcu z dnia 20 grudnia 2012 r.

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH DLA GMINY WĄSEWO NA ROK Wstęp

zaplanowane środki termin realizacji Sheet1 I XII 2016r. kampanii; -liczba uczestników wiekowych, w tym m.in.: Dzielnicowy

b) realizacja specjalistycznych programów terapeutycznych dla ofiar przemocy i sprawców przemocy,

WARUNKI WOBEC ŚWIADCZENIODAWCÓW

Dz. U. nr 3/2000 Poz 44

Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gminie Grabica na 2015 r.

UCHWAŁA NR II/13/2014 RADY GMINY KRASNOPOL. z dnia 22 grudnia 2014 r.

UCHWAŁA NR V/24/15 RADY GMINY RZECZENICA z dnia 29 stycznia 2015 roku

U C H W A Ł A nr XLI/239/14 RADY MIEJSKIEJ GMINY LUBOMIERZ z dnia 26 lutego 2014 roku

1. Diagnoza problemów alkoholowych w Katowicach.

GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA 2013r.

UCHWAŁA NR XXX/187/18 RADY GMINY STARY LUBOTYŃ. z dnia 22 lutego 2018 r.

Transkrypt:

SPRAWOZDANIA Paweł Bronowski PROBLEMATYKA UZALEŻNIEŃ - ZAPOBIEGANIE, LECZENIE, REHABILITACJA - MODEL NORWESKI. OFERTA DLA OSÓB UZALEŻNIONYCH POZOSTAJĄCYCH POZA LECZENIEM. BERGEN,LUTY 1993* W terminie od 15 do 25 lutego w Bergen, Norwegia, odbyły się dwie konferencje związane z problematyką uzależnień. Pierwszą z nich było seminarium prezentujące norweski model lecznictwa odwykowego, drugą zaś sympozjum poświęcone formom pracy z osobami uzależnionymi pozostającymi poza systemami leczenia. Poniżej omówiony zostanie przebieg obu tych spotkań. Seminarium dotyczące rozwiązań przyjętych w norweskim leczeniu odwykowym było przeznaczone dla uczestników z Europy Środkowej i Wschodniej. Zostało ono przygotowane przez Ministerstwo Zdrowia i Spraw Społecznych, Biuro ds. Zapobiegania Narkomanii oraz The Bergen Clinics Foundation. Program seminarium składał się z cyklu wykładów, wizyt w placówkach lecznictwa odwykowego w Bergen oraz pracy w grupach roboczych zajmujących się problematyką prewencji. Wśród dwudziestu uczestników z 15 krajów Wschodniej i Środkowej Europy najliczniej reprezentowani byli psychologowie i psychiatrzy, niemniej obecna była również grupa urzędników ministerialnych. Przeważali przedstawiciele instytucji państwowej służby zdrowia, bardzo słabo reprezentowane były pozarządowe organizacje, niezbyt liczne jeszcze w naszej części * Sprawozdanie z seminarium dla krajów Europy Centralnej i Wschodniej nt. Zapobieganie, leczenie, rehabilitacja - problematyka uzależnień - Bergen 15-21.02.1993 r. oraz z sympozjum Grupy Pompidou nt. Praca z uzależnionymi pozostającymi poza systemami leczenia, Bergen, 22-24 luty 1993 f. 144

Europy. Seminarium otworzył cykl wykładów prezentowanych przez urzędników i doradców Ministerstwa Zdrowia i Spraw Społecznych oraz członków Biura ds. Zapobiegania Narkomanii. Dotyczyły one struktury, ogólnych założeń oraz organizacji norweskiego systemu pracy z osobami uzależnionymi i zagrożonymi uzależnieniem. Szczególnie wyczerpująco przedstawiono zasady współpracy między agencjami rządowymi, sektorem służby zdrowia oraz organizacjami pozarządowymi. System wydaje się być wydolny i skuteczny w czym największy udział (poza znacznymi nakładami finansowymi) mają dwa podstawowe założenia: decentralizacja i regionalizacja działań przy jednoczesnym utrzymaniu pewnych niezbędnych form ich koordynacji. Umożliwia to przesunięcie szczebla decyzyjnego na poziom lokalny - a to z kolei stanowi podstawę maksymalnej, bo dostosowanej do konkretnych potrzeb, skuteczności. Działalność "w terenie" jest wspomagana i koordynowana w podstawowym zakresie przez 3 organizacje działające na szczeblu centralnym: Radę Doradczą ds. Narkomanii i grupującą przedstawicieli kilku ministerstw, Biuro ds. Zapobiegania Narkomanii i Alkoholizmowi oraz 2 instytuty naukowe zajmujące się epidemiologią i biomedycznymi aspektami narkomanii. Szczególnie istotną pozycję w tym systemie zajmuje Biuro ds. Zapobiegania Narkomanii i Alkoholizmowi, które we współpracy z Ministerstwem Zdrowia i Spraw Społecznych koordynuje poszczególne przedsięwzięcia. Druga grupa wykładów dotyczyła teoretycznych i praktycznych aspektów działalności poszczególnych placówek tworzących system leczenia i prewencji w Bergen (poradnie, oddziały detoksykacyjne, ośrodki terapii rodzin, ośrodek opieki socjalnej). Ta część wykładów, prezentowana przez członków zespołów terapeutycznych oraz przez wykładowców z wydziału psychologii miejscowego Uniwersytetu stanowiła uzupełnienie naszych wizyt w poszczególnych ośrodkach. Lecznictwo odwykowe w Bergen (drugie co do wielkości miasto w Norwegii) koordynowane jest przez The Bergen Foundation - organizację skupiającą 3 podstawowe dla całego systemu placówki - oddział detoksykacyjny, całodobową klinikę odwykową oraz ambulatorium. System ten dysponuje 70 łóżkami w opiece całodobowej oraz 145

400 miejscami w lecznictwie ambulatoryjnym. 130 osób personelu i wysoki roczny budżet (w 80% finansowany lokalnie) zapewnia skuteczność i wydolność działań. W 1992 roku wszystkie ośrodki Fundacji przyjęły ponad 2200 pacjentów - z tego około 1300 było hospitalizowanych całodobowo. Jednocześnie Fundacja zaangażowana jest istotnie we współpracę z ośrodkami badawczymi oraz w programy prewencyjne. Do systemu opieki odwykowej należą także ośrodki pracujące na zasadach społeczności terapeutycznej oraz organizacje pozarządowe realizujące programy edukacyjne i prewencyjne. Warto dodać, że zadania prewencyjne wypełnia również doskonale do tego przygotowany i dysponujący sprawdzonymi metodami oddziaływań, wydział ds. narkotyków miejscowej policji oraz aktywnie działający ośrodek opiekuna społecznego zajmujący się min. różnymi formami pracy z młodzieżą zagrożoną uzależnieniem. Duże znaczenie dla sprawności tego systemu ma nacisk kładziony na możliwie szybkie wciągnięcie do programów terapeutycznych osób będących na wstępnym poziomie uzależnienia. Wiąże się to z wysoką rangą prewencji i wczesnej interwencji, w ramach której wyróżnia się szczególnie dobrze przygotowana oferta dla młodzieży. Praca z młodymi ludźmi w obrębie poszczególnych placówek realizowana jest poprzez "młodzieżowe zespoły terapeutyczne" składające się zwykle z psychiatry, psychologa i pracownika socjalnego zajmujące się osobami między 15 a 30 rokiem życia. Doskonale zorganizowana jest współpraca pomiędzy poszczególnymi ośrodkami, dobre współdziałanie wydaje się być podstawą wydolności całego systemu. Praca realizowana jest poprzez sieć małych placówek prowadzonych przez interdyscyplinarne zespoły. Większość działań jest koordynowana na szczeblu lokalnym i odpowiada konkretnej specyfice i oczekiwaniom lokalnych społeczności. Program seminarium uzupełniała praca w grupach roboczych, zadaniem których było omówienie programów prewencyjnych realizowanych w poszczególnych krajach. Rezultaty pracy w grupach prezentowane były na sesji kończącej seminarium. Przebieg dyskusji w zespołach wykazał dość wyraźnie, że polskie doświadczenia wobec sytuacji w innych krajach Europy Centralnej i Wschodniej są najdalej zaawansowane i obiecujące - zarazem zupełnie nierozpropagowane i 146

nieznane w skali europejskiej. Szczególne zainteresowanie wśród uczestników seminarium budziły polskie propozycje w zakresie interwencji prewencyjnej wobec młodzieży zagrożonej uzależnieniem jak i programy rehabilitacyjne. Wypadamy lepiej nie tylko w kontekście poszczególnych działaji, ale również - co wydaje się szczególnie istotne, w sferze aktywności społecznej wyrażanej poprzez dynamiczny rozwój i zakres oferty organizacji pozarządowych. Jakość poszczególnych ofert wydaje się być wystarczająca, niemniej w porównaniu ze standardami krajów Europy Zachodniej wyraźnie widoczny jest brak spójnego systemu współdziałania pomiędzy poszczególnymi ośrodkami zajmującymi się problematyką uzależnień i to zarówno na wysokich szczeblach decyzyjnych jak i na poziomie lokalnym. Bez uporania się z tymi właśnie zagadnieniami, na skutek nadmiernego rozproszenia i braku koordynacji długo jeszcze poszczególne działania nie osiągną znaczącej skuteczności. Program seminarium był bardzo bogaty, doskonale zorganizowany i niewątpliwie ciekawy, aczkolwiek momentami nieco przeładowany - najwyraźniej organizatorzy starali się pokazać wszystko, momentami zapominając o wydolności uczestników. Drugą część programu pobytu w Norwegii stanowił udział w sympozjum poświęconym problematyce związanej z populacjami osób uzależnionych lub zagrożonych uzależnieniem i pozostających poza systemem leczenia. Spotkanie zostało zorganizowane przez Grupę Pompidou oraz WHO, temat konferencji był ujęty głównie w kontekście zapobiegania AIDS. W spotkaniu oprócz grupy z Europy Środkowej i Wschodniej wzięli udział również koledzy z Europy Zachodniej i obu Ameryk (profesjonaliści pracujący z osobami uzależnionymi lub zagrożonymi uzależnieniem, naukowcy oraz decydenci zajmują się tą problematyką). Praca została podzielona na 3 grupy tematyczne: wczesna interwencja, sposoby docierania do populacji poza leczeniem oraz praca z "populacjami specjalnymi". W toku prac pierwszej grupy zajmującej się wczesną interwencją szczególnie silnie akcentowano założenie, w myśl którego podstawę programów prewencyjnych należy widzieć we wczesnym interweniowaniu wobec osób zagrożonych uzależnieniem. Grupę tę stanowi 147

młodzież przejawiająca różne formy nieprzystosowania społecznego (używanie środków odurzających, przestępczość, subkultury młodzieżowe, różnie manifestujące się trudności psychologiczne). Oferta dla tych osób powinna być realizowana na poziomie lokalnym przez wyspecjalizowane, interdyscyplinarne zespoły. Oddziaływania powinny dotyczyć zarówno pojedyńczych osób jak i grup rówieśniczych, rodzin, oraz społeczności lokalnych. Elementem szczególnie istotnym dla skuteczności poszczególnych przedsięwzięć jest zorganizowanie środowisk lokalnych. Przedmiotem zainteresowania dwóch pozostałych grup były sposoby nawiązywania kontaktu z osobami uzależnionymi pozostającymi poza zasięgiem opieki zdrowotnej. Osoby poza leczeniem i kontrolą stanowią istotny obiekt oddziaływań - szczególnie wobec narastającego problemy AIDS. Oferta dla uzależnionych pozostających "na ulicach" powinna zawierać: interwencje kryzysowe, dystrybucję prezerwatyw i sprzętu do iniekcji oraz kierowanie osób pragnących podjąć leczenie do właściwych ośrodków. Docieranie do populacji poza leczeniem nie może być celem samym w sobie - jest to jedynie jeden z elementów systemu opieki dla osób uzależnionych. Tym samym powinien bazować na istniejących strukturach lecznictwa i opieki społecznej. Zespoły zajmujące się tą formą pracy powinny skupiać profesjonalistów różnych specjalności, być małe i operować jedynie na poziomie lokalnym uwzględniając jego specyfikę i potrzeby. Jakakolwiek "centralizacja działań" nie wchodzi w rachubę. Zalecenia te odnoszą się również do pracy ze "specjalnymi populacjami". Zalicza się tu osoby uzależnione lub zagrożone uzależnieniem które zarazem trudno podejmują ofertę leczenia (prostytutki, więźniowie, bezdomni, dzieci). Akcentowano tu szczególnie silnie kwestie dostępności pierwszego kontaktu jak i konieczność przygotowywania programów edukacyjnych związanych z AIDS i dostosowanych do specyfiki poszczególnych populacji. Poziom prezentowanych referatów jak i przebieg dyskusji był dość wysoki. Poruszana problematyka była tym ciekawsza, że dotyczyła technik i rozwiązań, które właśnie zaczynają być realizowane w sposób systemowy w Polsce ("praca na ulicach", wczesna interwencja). Doświadczenia z krajów, które dysponują sprawdzonymi 148

rozwiązaniami mogą być przydatne w kontekście polskich potrzeb i możliwości. Najbardziej podstawowe wnioski z nich płynące można streścić następująco: 1. Wczesna interwencja wydaje się być elementem niezwykle istotnym dla skuteczności programów prewencyjnych. Interwencje te powinny być realizowane na poziomie środowiska lokalnego, angażując wszystkie jego elementy (placówki służby zdrowia, ośrodki opieki społecznej, policja). 2. Oddziaływania wobec osób zagrożonych uzależnieniem powinny być realizowane przez małe, wyspecjalizowane i wielodyscyplinarne zespoły. 3. Docieranie do osób uzależnionych pozostających poza systemami leczenia staje się zadaniem ważkim szczególnie w kontekście zagrożeń związanych z AIDS. 4. Działania te, realizowane bezpośrednio w środowisku narkomanów muszą zawierać następujące elementy: nawiązanie kontaktu, dystrybucja sprzętu do iniekcji, informowanie o sposobach przenoszenia się HIV, możliwość kierowania osób pragnących podjąć leczenie do właściwych placówek. Ważny element stanowi także podstawowa oferta pomocy socjalnej (noclegownie, porady lekarskie, posiłki itp.). 5. Warunki niezbędne dla skuteczności zarówno interwencji prewencyjnych jak i dotarcie do grup pozostających poza leczeniem to dobra współpraca pomiędzy wszystkimi płacówkami stykającymi się z problematyką uzależnień jak i koncentrowanie działań na poziomie środowisk lokalnych. 149