KLUB PRZYRODNIKÓW 66-200 Świebodzin, ul. 1 maja 22 www.kp.org.pl Możliwości finansowania działań na obszarach Natura 2000 Magdalena Makles Klub Przyrodników Cedynia, 23-04-2014
Czas zmian Obecnie jesteśmy w okresie międzyperspektywicznym Pomiędzy perspektywą finansową 2007-2013 a perspektywą 2014-2020 trwa proces tworzenia, konsultacji i zatwierdzania programów finansowych na lata 2014 2020 a stare programy już zakończyły okres realizacji i nie wszędzie prowadzone są obecnie nabory I mowa tu zarówno o Programach Operacyjnych jak i innych źródłach tj. LIFE czy krajowych priorytetach NFOŚiGW 2
Gdzie szukać wsparcia? FUNDUSZE UE: Krajowe programy operacyjne Regionalne Programy Operacyjne LIFE+ Bezpośrednie dofinansowanie KE FUNDUSZE KRAJOWE: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 3
Gdzie szukać wsparcia? INNE ŹRÓDŁA: Mechanizm Finansowy EOG i Norweski Mechanizm Finansowy Fundacje korporacyjne BOŚ 4
Jak? Wiedza niełatwa do przyswojenia ale dostępna dla każdego Ogrom informacji i nie rzadko towarzyszący im chaos informacyjny Zarządzanie projektami oraz ich rozliczanie powoli staje się wiedzą specjalistyczną Ale bez pracy nie ma kołaczy 5
FUNDUSZE UE 6
POIiŚ 2014-2020 PROGRAM OPERACYJNY INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO na lata 2014 2020 OŚ PRIORYTETOWA II: Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu PRIORYTET INWESTYCYJNY 6.4. Ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez program Natura 2000 i zieloną infrastrukturę Program obecnie w fazie zatwierdzania. Termin pierwszych planowanych naborów to połowa 2015 r. 7
POIiŚ 2014-2020 Wybór na bazie konkursu i innymi trybami Wartość priorytetu: 38 900 000 000 85% dofinansowania BENEFICJENCI: JST, administracja rządowa oraz podległe jej organy i jednostki organizacyjne, organizacje pozarządowe, jednostki naukowe, przedsiębiorcy, podmioty świadczące usługi publiczne w ramach realizacji obowiązków własnych jednostek samorządu terytorialnego nie będących przedsiębiorcami. http://www.mir.gov.pl/fundusze/fundusze_europejskie_ 2014_2020/programowanie_2014_2020/programy/stro ny/glowna.aspx 8
POIiŚ 2014-2020 Przewiduje się wsparcie następujących obszarów: ochrona in-situ i ex-situ zagrożonych gatunków i siedlisk przyrodniczych; rozwój zielonej infrastruktury, w tym zwiększanie drożności korytarzy ekologicznych lądowych i wodnych; opracowanie i wdrażanie dokumentów planistycznych dla sieci Natura 2000 opracowanie zasad kontroli i zwalczania gatunków obcych; wykonywanie wielkoobszarowych inwentaryzacji siedlisk i gatunków; wspieranie zrównoważonego zarządzania obszarami cennymi przyrodniczo; doposażenie ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej (wyłącznie podlegających Parkom Narodowym); prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych; 9
RPO woj. zachodniopomorskiego 2014-2020 Priorytet inwestycyjny 6.4.: Ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez program Natura 2000 oraz zieloną infrastrukturę Priorytet inwestycyjny 8.2: wspieranie wzrostu gospodarczego sprzyjającego zatrudnieniu poprzez rozwój potencjału endogenicznego ( ) w tym poprzez przekształcanie upadających regionów przemysłowych i zwiększenie dostępu do określonych zasobów naturalnych ( ) Program wysłany do KE do zatwierdzenia. Brak informacji o terminach planowanych naborów. 10
RPO woj. zachodniopomorskiego 2014-2020 Cel szczegółowy 3: Ochrona siedlisk przed ruchem turystycznym poprzez jego kanalizację w celu zmniejszenia antropopresji na obszary cenne przyrodniczo Cel szczegółowy 4: Ochrona zasobu genetycznego ex situ Cel szczegółowy 5: Podniesienie jakości kształtowania ładu przestrzennego w zakresie ochrony przyrody Cel szczegółowy 6: Rozwój lokalnego rynku pracy opartego o endogeniczny potencjał. 11
RPO woj. zachodniopomorskiego 2014-2020 Typy projektów: 1. tworzenie centrów ochrony różnorodności biologicznej na obszarach miejskich i pozamiejskich w oparciu o gatunki rodzime np. banki genowe, parki miejskie, ogrody botaniczne, ekoparki. 2. Kanalizacja ruchu turystycznego 3. Budowa, rozbudowa ośrodków rehabilitacji dla dziko żyjących zwierząt. 4. Sporządzenia inwentaryzacji przyrodniczej gmin i planów ochrony 1. Wsparcie projektów z zakresu infrastruktury turystyki aktywnej i uzdrowiskowej. 12
RPO woj. zachodniopomorskiego 2014-2020 Wybór na bazie konkursu Wartość priorytetów: 81 176 471 85% dofinansowania BENEFICJENCI: jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne jst, parki krajobrazowe i rezerwaty przyrody, szkoły wyższe, przedsiębiorstwa, organizacje pozarządowe, PGL Lasy Państwowe i jego jednostki organizacyjne, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, instytucje naukowe, partnerstwa wymienionych podmiotów http://www.rpo.wzp.pl/download/index/biblioteka/1 3762 13
??? Nie jest znana jest linia demarkacyjna pomiędzy realizacją projektów w ramach POIiŚ a RPO Nie znane terminy i warunki oraz kryteria ubiegania się o dofinansowanie Nie znane szczegółowe wytyczne w zakresie kwalifikowalności wydatków, udzielania zamówień w projektach, realizacji i rozliczania projektów 14
PROW 2014 2020 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014 2020 Tryb naboru ciągłego Wartość: 920 000 000 euro (działania rolno środowiskowo klimatyczne) 2 300 000 000 euro (płatności bezpośrednie) Program w fazie konsultacji nie znany kształt końcowy https://www.minrol.gov.pl/pol/wsparcie-rolnictwa-irybolowstwa/prow-2014-2020 15
PROW 2014-2020 6.11 Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne Ukierunkowane jest na zrównoważone gospodarowanie nawozami, działania zapobiegające erozji gleb i przyczyniające się do ochrony gleb i wód, zachowanie i ochronę cennych siedlisk przyrodniczych i zagrożonych gatunków roślin i zwierząt, a także ochronę różnorodności krajobrazu, ochronę zagrożonych zasobów genetycznych roślin i zwierząt. Poddziałania: 10.1 Płatności w ramach zobowiązań rolno-środowiskoklimatycznych 10.2 Wsparcie ochrony i zrównoważonego użytkowania oraz rozwoju zasobów genetycznych w rolnictwie. 16
PROW 2014-2020 10.2 Działanie rolno-środowiskowo klimatyczne Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone Pakiet 2. Ochrona gleb i wód Pakiet 3. Zachowanie i reintrodukcja sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych Pakiet 4. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 Pakiet 5. Cenne siedliska poza obszarami Natura 2000 17
PROW 2014-2020 Degresywność do 20 ha gruntów ornych Płatności w ramach pakietu są przyznawane corocznie przez okres 5-letniego zobowiązania, Rolnikom którzy dobrowolnie przyjmują na siebie to zobowiązanie. Płatność stanowi w całości lub w części rekompensatę utraconego dochodu i dodatkowych poniesionych kosztów. Beneficjenci: Rolnicy, grupy rolników, grupy rolników i innych gospodarujących gruntami, w uzasadnionych przypadkach także inni gospodarujący gruntami lub ich grupy 18
PROW 2014-2020 Poddziałanie 10.2: Wsparcie ochrony i zrównoważonego użytkowania oraz rozwoju zasobów genetycznych w rolnictwie Pakiet 6. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie Pakiet 7. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie 19
PROW 2014-2020 Płatności w ramach pakietu są przyznawane corocznie przez okres 5-letniego zobowiązania Płatność stanowi w całości lub w części rekompensatę utraconego dochodu i dodatkowych poniesionych kosztów Degresywność: od 1 10, od 10 20ha Beneficjenci: Rolnicy, grupy rolników, grupy rolników i innych gospodarujących gruntami, w uzasadnionych przypadkach także inni gospodarujący gruntami lub ich grupy 20
PROW 2014-2020 6.13 Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami Cel: odtwarzanie i ochrona oraz wzbogacanie różnorodności biologicznej, w tym na obszarach Natura 2000, obszarach z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami, oraz rolnictwa o wysokiej wartości przyrodniczej i stanu europejskich krajobrazów Działanie to jest instrumentem wsparcia finansowego dla rolników, którzy prowadzą działalność rolniczą na obszarach górskich i innych obszarach z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami 21
PROW 2014-2020 Płatności bezpośrednie: płatności dla obszarów górskich, płatności dla obszarów nizinnych, płatności dla obszarów specyficznych, Płatność ryczałtowa, jednoroczna, do hektara użytków rolnych położonych na obszarach ONW. Beneficjenci: Rolnicy aktywni zawodowo, którzy użytkują grunty rolne położone na obszarach z utrudnieniami naturalnymi 22
LIFE Nature 2014 2017 Tryb konkursowy Dofinansowanie pochodzące bezpośrednio z KE Ok. 38 mln euro alokacji na Polskę przy czym projekty LIFE powinny mieć budżet >1 mln Dofinansowanie do 50% KE, 40% uzupełniającego finansowania ze środków NFOŚiGW, 10% wkładu własnego Beneficjenci: NGO, samorządy, firmy i podmioty gospodarcze, instytucje państwowe http://ec.europa.eu/environment/life/ 23
LIFE Nature 2014-2017 Rozwój i wdrażanie polityki i legislacji UE w zakresie ochrony przyrody i bioróżnorodności uwzględniające Strategię Ochrony Bioróżnorodności 2020 i dyrektywy siedliskową i ptasią a w szczególności poprzez zastosowanie w praktyce, rozwijanie i testowanie rozwiązań pilotażowych, demonstracyjnych oraz stanowiących najlepsze praktyki. Oparte na wiedzy naukowej ale nie badawcze, twarde działania ochronne, jednorazowe a nie powtarzalne Wieloletnie, z szeroko zakrojonymi działaniami Projekty zintegrowane nowość w tej perspektywie 24
LIFE 2014-2017 Typy działań: Poprawa stanu zachowania przedmiotów ochrony obszarów Natura 2000. Wdrożenie działań przewidzianych w Ramowych Priorytetach Krajowych dla Polski lub konkretnych działań zidentyfikowanych podczas seminariów biogeograficznych. Poprawa stanu zachowania siedlisk przyrodniczych i gatunków działania zidentyfikowane w odpowiednich planach dotyczących tych gatunków/ siedlisk na poziomie krajowym lub UE. Projekty dotyczące inwazyjnych gatunków obcych w sytuacji kiedy mogą one wpłynąć na stan ochrony gatunków/siedlisk w ramach sieci Natura 2000. 25
Bezpośrednie dofinansowanie KE Tryb konkursowy lub przetargowy Brak harmonogramu naborów, brak kwot dostępnych w ramach danego ogłoszenia oraz wysokości dofinansowania zmienne w zależności od ogłoszenia Brak określonej tematyki zależna od bieżącego zapotrzebowania Komisji Niezbędne monitorowanie ogłaszanych przetargów na stronach KE w zakresie środowiska: http://ec.europa.eu/environment/funding/grants_en.ht m 26
FUNDUSZE KRAJOWE 27
NFOŚiGW 2014 PROGRAM PRIOYTETOWY 4.1 na rok 2014 Ochrona obszarów i gatunków cennych przyrodniczo Dotacja (od 70 100%), pożyczka Wartość Programu: 81 910 000 zł dla dotacji 14 721 300 zł dla pożyczek BENEFICJENCI: JST i jednostki im podległe, instytucje rządowe oraz jednostki im podległe, organizacje pozarządowe, uczelnie wyższe i placówki naukowe, PGL Lasy Państwowe i ich jednostki organizacyjne, kościelne jednostki organizacyjne oraz osoby fizyczne, będące właścicielem, użytkownikiem wieczystym lub zarządcą zabytkowych parków i ogrodów 28
NFOŚiGW 2014 Typy projektów: ochrona przyrody i ograniczenie zagrożeń dla zachowania różnorodności biologicznej i krajobrazowej na obszarach parków narodowych, rezerwatów MAB i obszarach ramsarskich ochrona siedlisk i gatunków w ramach sieci obszarów Natura 2000 powstrzymanie spadku liczebności i odbudowa populacji zagrożonych gatunków zwierząt, roślin i grzybów ochrona i rewaloryzacja zabytkowych parków i ogrodów budowa lub modernizacja obiektów małej infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej na obszarach LKP oraz lasów ochronnych w otoczeniu uzdrowisk oraz dużych miast odtworzenie zasobów przyrodniczych i krajobrazowych zniszczonych w wyniku klęsk żywiołowych 29
NFOŚiGW 2014 Bardzo ważną gałęzią jest także wsparcie dla projektów realizowanych z innych źródeł: przygotowanie projektów przyrodniczych, planowanych do realizacji przy wykorzystaniu funduszy unijnych nowej perspektywy finansowej na lata 2014-2020 współfinansowane projektów Life+, V osi priorytetowej POIiŚ, RPO oraz EWT, NMF i Szwajcarsko- Polskiego Programu Współpracy. Jest to innowacyjne i bardzo nietypowe w skali UE rozwiązanie promujące wykorzystanie środków UE na ochronę przyrody przez podmioty niegospodarcze 30
NFOŚiGW 2014 INNE typy działań, które mają możliwość uzyskania dofinansowania ze środków NFOŚiGW termomodernizacja budynków budowa energooszczędnych budynków przydomowe oczyszczalnie ścieków budowa biogazowni rolniczych, ciepłowni na biomasę Mikroinstalacje odnawialnych źródeł energii Edukacja ekologiczna Nie są one związane bezpośrednio z obszarami Natura 2000 ale jednak pośrednio związane z ochroną ich zasobów. Szczegóły na stronie: http://www.nfosigw.gov.pl/srodki-krajowe/programy/ 31
WFOŚiGW w Szczecinie Dotacja (50% - 75%), pożyczka (do 90%), dopłaty do kredytów Brak informacji o kwotach przeznaczonych na realizację Programu na rok 2014 Brak harmonogramu konkursów. Ogłoszenia o naborach: http://www.wfos.szczecin.pl/konkursy.html BENEFICJENCI: podmioty realizujące przedsięwzięcia i zadania w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej o zdefiniowanych efektach rzeczowych i ekologicznych oraz źródłach finansowania. Wysokość finansowa różna w zależności od konkursu http://www.bip.wfos.szczecin.pl/zasady-dzialalnoscifunduszu/zasady-udzielania-pomocy.html 32
WFOŚiGW w Szczecinie Typy projektów dofinansowanych w 2014 r.: IV. Ochrona przyrody m.in. ochrona in situ na obszarach prawnie chronionych, renowacja zabytkowych parków, restytucja bądź reintrodukcja gatunków, opracowywanie planów ochrony dot. obszarów Natura 2000, wykonywanie zabiegów czynnej ochrony przyrody na tych obszarach, V. Edukacja ekologiczna A także współfinansowanie projektów dofinansowanych ze środków POIiŚ i RPO 33
INNE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA 34
MF EOG i NMF MECHANIZM FINANOWY EUROPEJSKIEGO OBSZARU GOSPODARCZEGO I NORWESKI MECHANIZM FINANSOWY Otwarty nabór wniosków: 17 425 475 EUR, w tym: Fundusz Małych Grantów: 4 235 294 EUR Dotacja Dofinansowanie do 85%: jednostki sektora finansów publicznych, w tym JST i PGL LP oraz jednostki sektora prywatnego. Dofinansowanie do 90%: organizacje pozarządowe Więcej na stronie: http://www.nfosigw.gov.pl/srodki-norweskie/ 35
MF EOG i NMF Rodzaje wspieranych projektów: wzrost efektywności zarządzania oraz monitorowania obszarów Natura 2000; wzrost odporności rodzimych ekosystemów na presję inwazyjnych gatunków obcych; wzrost świadomości społecznej nt. różnorodności biologicznej oraz edukacja w tej dziedzinie w powiązaniu ze zmianami klimatycznymi i ekonomiczną wartością ekosystemów; zwiększony potencjał ekologiczny organizacji pozarządowych do promowania różnorodności biologicznej. 36
Fundacje korporacyjne Fundacje korporacyjne to fundacje założone przez firmy, które część zysku przeznaczają na ochronę środowiska lub inne działania prospołeczne (np. HP, Coca Cola, IBM) W Polsce działa ok. 89 organizacji a na świecie jest ich tysiące, Oferują małe (kilka kilkanaście tys zł), lokalne realizowane granty, Dość łatwe ale nie opłacalne aplikowanie http://www.forumdarczyncow.pl/docs/download/forum _darczyncow_raport_fundacje_korporacyjne_www.pdf 37
Bank Ochrony Środowiska Preferencyjne kredyty proekologiczne na np. budowę domów energooszczędnych, termomodernizację budynków, budowę biogazowni czy instalację solarów lub innych urządzeń służących ochronie środowiska Więcej na stronie http://www.bosbank.pl/index.php?page=3725 38
39 Dziękuję za uwagę! Magdalena Makles Klub Przyrodników 508 422 776 magdalena.makles.kp@gmail.com