Wanderley A. Cesar Jr* Kompozyty estetyczne dla zębów i dziąsła Prosty sposób odbudowania poczucia własnej wartości Aesthetic Composites for Teeth and Gingiva A simple method for restoring a feeling of self-esteems *dr Wanderley A. Cesar Jr Słowa kluczowe: wysoce estetyczne uzupełnienia, uzupełnienia klasy V, odcinek przedni, kompozyt, materiał wypełniający w odcieniach dziąsła Key words: highly aesthetic restorations, class V restorations, anterior region, composite, restorative material in gingiva shades Streszczenie W wielu rutynowych przypadkach stomatologicznych stan psychiczny pacjenta odgrywa istotną rolę. W opisanym przypadku klinicznym, wspomnianym pacjentem jest 12-letnia dziewczynka, która nie chciała chodzić do szkoły, ponieważ wstydziła się swojego uśmiechu. Dziewczynka, której zęby 11 i 21 doznały urazu w wyniku upadku i która przechodziła leczenie ortodontyczne w celu wyrównania przyśrodkowych siekaczy, odwiedziła naszą klinikę. Naszym zadaniem było stworzenie strategii rekonstrukcji jej zębów, która przynajmniej tymczasowo poprawiłaby samopoczucie pacjentki, nie wpływając niekorzystnie na przebieg leczenia ortodontycznego. Summary In many routine dentistry cases, the mental state of the patient plays an important role. In the following clinical case, the patient in question, a girl of only 12 years of age, no longer wanted to go to school because she was ashamed of her smile. This girl, whose teeth 11 and 21 had become intruded through a fall and who was thus undergoing orthodontic treatment to adjust her middle incisors, attended our clinic as a patient. Our task was to develop a strategy for reconstruction of her teeth that would restore to the patient, at least temporarily, a feeling of self-esteem without having any adverse effect on her ongoing orthodontic treatment. 326
Założenia Rozważania i założenia odnośnie leczenia, które mieliśmy podjąć, były następujące: 1. Praca musi być całkowicie odwracalna i możliwa do zmiany, ponieważ siekacze przechodziły ekstruzję ortodontyczną. 2. Odbudowy estetyczne powinny być wykonywane bez szlifowania zębów. Wysoce estetyczny kompozyt (Amaris, VOCO) powinien zostać użyty, aby zapewnić minimalnie inwazyjne leczenie. 3. Użyty kompozyt w kolorze dziąsła (Amaris Gingiva, VOCO) powinien rozciągać się do naturalnej linii dziąsła, aby zapobiec uszkodzeniom tkanek brzegu dziąsła. Niezbędne było również zapewnienie zachowania prawidłowej higieny jamy ustnej, jak również reaplikacja kompozytu w kolorze dziąsła, w takim stopniu, jak postępuje ekstruzja. 4. W żadnym wypadku nie mogło zostać zakłócone leczenie ortodontyczne. Celem było stworzenie tymczasowego rozwiązania, aby przywrócić pacjentce dobre samopoczucie. Wnioski i leczenie Niewidoczna linia dziąsła przyśrodkowych siekaczy spowodowała, że uśmiech pacjentki był nieestetyczny (ryc. 1). Obydwa przyśrodkowe siekacze zostały poddane ekstruzji ortodontycznej, jednak na zębie 21 było widoczne uszkodzenie obrzeża dziąsła. W celu poprawienia estetyki wcześniej odbudowano obydwa siekacze przyśrodkowe (ryc. 2 i 3). Pacjentce została przedstawiona sugestia obejmująca dowolne przebudowanie przyśrodkowych siekaczy oraz zmianę pozycji dziąsła na zębie 21. Propozycja Ryc. 1: Fig. 1: Uśmiech pacjentki przed minimalnie inwazyjnym leczeniem. The patient s smile before minimally invasive treatment. Ryc. 2: Fig. 2: Stan wyjściowy zębów 11 i 21. Ząb 21 wykazuje wyraźny defekt dziąsła brzeżnego. Initial situation of tooth 11 and tooth 21. Tooth 21 shows a pronounced defect of the marginal gingival. Ryc. 3: Fig. 3: W celu poprawienia estetyki wcześniej odbudowano obydwa siekacze przyśrodkowe. Both middle incisors had already been treated with build-ups to improve the aesthetic situation. Ryc. 4: Fig. 4: Schropowacona odbudowa przed piaskowaniem tlenkiem glinu. The roughened build-up before sandblasting with aluminium oxide. 327
Ryc. 5: Fig. 5: Powierzchnie zębów po piaskowaniu tlenkiem glinu. The tooth surfaces sandblasted with aluminium oxide. Ryc. 6: Fig. 6: Istniejący kompozyt jest silanizowany przez aplikację systemu łączącego pędzelkiem z włosia kuny. The existing composite is silanised by applying bonding agent with a brush made of marten hair. 328 Ryc. 7: Fig. 7: Mały wałeczek kompozytu w kolorze dziąsła (Amaris Gingiva) wyznacza miejsce, do którego będzie miało sięgać zrekonstruowane dziąsło. Wysoce estetyczny kompozyt Amaris w podstawowym odcieniu O3 jest naniesiony na całą powierzchnię przedsionkową. Warstwa zębiny ma zaznaczone trzy podłużne bruzdy. A small wall of gingiva-coloured composite (Amaris Gingiva) marks the height of the subsequent gingival zenith. The highly aesthetic composite Amaris in the base shade Opaque O3 is applied to the entire vestibular surface. The dentine layer has three marked longitudinal ridges. została zaakceptowana przez jej matkę. Plan był taki, aby powierzchnie proksymalne stały się rozbieżne od szyjki w kierunku brzegu siecznego i nabrały bardziej trapezoidalnego kształtu i aby dodatkowo utworzyć linię dziąsła brzeżnego w odpowiednim miejscu. Odbudowa została schropowacona diamentowym wiertłem (2200,GK Sorensen) i przygotowana do piaskowania tlenkiem glinu (ryc. 4). Do piaskowania całkowitej powierzchni przedsionkowej został zastosowany tlenek glinu o wielkości ziaren 50µm (Microjato Plus, Oxido de Alumínio, Bio-Art.) (ryc. 5). Po piaskowaniu istniejący kompozyt pokryto silanem. Do tego celu został użyty Ceramic Bond (VOCO), aplikowany pędzelkiem z włosia kuny (Line Artiste, Hot Spot Design) (ryc. 6). Kształtowanie zęba 21 zostało rozpoczęte od utworzenia na zębie Ryc. 8: Fig. 8: Amaris w odcieniu szkliwnym TL (Translucent Light) został nałożony między mamelonami siecznymi, w celu ukształtowania zęba. Amaris in the enamel shade Translucent Light is used between the incisal mamelons to shape the tooth. małego wałeczka z kompozytu Amaris Gingiva w kolorze dziąsła, aby zaznaczyć miejsce, do którego będzie miało sięgać zrekonstruowane dziąsło (ryc. 7). Na całej powierzchni przedsionkowej położono wysoce estetyczny kompozyt Amaris w kolorze podstawowym O3. Zasadniczo ząb osoby młodej powinien mieć charakterystyczny kształt, z wyraźnymi podłużnymi bruzdami na powierzchni przedsionkowej i nieregularną krawędzią sieczną. Płynny kompozyt (Amaris Flow, VOCO) w kolorze specjalnym HO (High Opaque) został naniesiony na krawędź sieczną podłużnych bruzd w celu uzyskania efektu niedostatecznego uwapnienia. Zdecydowano się na trójwymiarowe modelowanie warstwy zębiny z zaznaczonymi trzema podłużnymi bruzdami (ryc. 7) i na wypełnienie powstałych nieregularności przeziernymi odcieniami szkliwnymi.
Ryc. 9: Fig. 9: Odcień szkliwny TN (Translucent Neutral) został nałożony w obszarze przyszyjkowym. The enamel shade Translucent Neutral is applied to the cervical third. Ryc. 10: Fig. 10: Odcień szkliwny TL (Translucent Light) został nałożony od części środkowej do obszaru brzegu siecznego. The enamel shade Translucent Light is used from the middle third to the incisal area. Ryc. 11: Fig. 11: Po rekonstrukcji białej estetyki następuje odbudowa czerwonej estetyki. Reconstruction of the white aesthetics is followed by restoration of the red aesthetics. Zgodnie z założeniami dotyczącymi pracy kompozytem Amaris, stosowane są bazowe odcienie opakerowe i przezierne odcienie szkliwne. Dzięki temu w prosty sposób można osiągnąć bardzo estetyczny efekt. Zrównoważona intensywność bazowych odcieni opakerowych umożliwia, dzięki efektowi cząsteczek szkła w materiale, nieregularne przenikanie małej ilości światła i prowadzi do jego rozproszenia. Warto zwrócić uwagę na jasność, jaką wykazują podstawowe odcienie opakerowe systemu. Nawet najciemniejsze odcienie charakteryzują się odpowiednią jasnością, co prowadzi do naturalnego efektu estetycznego. W systemie tym otrzymanie określonego stopnia opakerowości i przezierności jest łatwe, dzięki zróżnicowaniu możliwości wyboru typu kompozytu użytego do ukształtowania zębiny oraz jego ilości. Podczas pracy możliwe jest wykonanie korekty poprzez zastosowanie kolorów Ryc. 12: Fig. 12: Połączenie opakerów (White, Light, Dark) i odcienia podstawowego Nature umożliwia indywidualne dopasowanie koloru dziąsła. When used with the opaquers (White, Light, Dark) and the base shade Nature, Amaris Gingiva permits individual adjustment to the colouring of the gingiva. szkliwnych TD (Translucent Dark), TN (Translucent Neutral) i TL (Translucent Light). W obecnym przypadku odcień szkliwny TL (Translucent Light) został użyty pomiędzy mamelonami siecznymi, w celu ukształtowania zęba (ryc. 8). W obszarze przyszyjkowym zaaplikowano odcień szkliwny TN (Translucent Neutral), a poniżej, aż do obszaru brzegu siecznego, odcień szkliwny TL (Translucent Light) (ryc. 9 i 10). Po rekonstrukcji białej estetyki zęba 21, kolejnym krokiem jest odbudowa czerwonej estetyki, czyli obszaru dziąsłowego. Do tego celu został użyty materiał wypełnieniowy w kolorze dziąsła Amaris Gingiva. Również w tym przypadku odcień odbudowy może zostać dopasowany indywidualnie krok po kroku. Możliwe są dwie metody aplikacji. Pierwsza to bezpośrednia aplikacja na 329
Ryc. 13: Fig. 13: Do wytrawienia powierzchni zęba został użyty 37% kwas fosforowy. A 37% phosphoric acid solution (Ácido Gel, Maquira) was applied to the tooth for conditioning purposes. Ryc. 14: Fig. 14: Po aplikacji systemu łączącego dziąsło zostało odbudowane warstwami przy użyciu opakera Dark i odcienia bazowego Nature. After the application of an adhesive, the gingiva is built up layer by layer with the opaquer shade Dark and the base shade Nature. Ryc. 15: Fig. 15: Ząb 11 został odbudowany przy użyciu tej samej procedury co ząb 21. Amaris w odcieniu szkliwnym TL (Translucent Light) został naniesiony między mamelonami, a odcień szkliwny TN (Translucent Neutral) został użyty w części przyszyjkowej. Tooth 11 is built up using the same procedure as for the restoration of tooth 21. Once again, Amaris in the enamel shade Translucent Light is applied between the mamelons, and the enamel shade Translucent Neutral is used on the cervical third. Ryc. 16: Fig. 16: Odcień szkliwny TL (Translucent Light) został użyty od części środkowej do obszaru brzegu siecznego. The enamel shade Translucent Light is used from the middle third to the incisal area. 330 Ryc. 17: Fig. 17: Gotowe odbudowy zębów 11 i 21. Completed restorations at tooth 11 and tooth 21. ząb odcienia opakerowego (White, Light, Dark), który będzie służył jako baza, a następnie bazowego odcienia Nature. Drugi sposób to zmieszanie opakerów i późniejsza aplikacja bazowego odcienia Nature (ryc. 11 i 12). Do wytrawienia powierzchni zęba został użyty 37% Ryc. 18: Fig. 18: Nowy uśmiech pacjentki z wykonanymi odbudowami. The restorations in the overall picture of the patient s new smile. kwas fosforowy (Ácido Gel, Maquira) (ryc.13), następnie został naniesiony system łączący ze szkliwem (Solobond Plus, VOCO). Najpierw odbudowano warstwami dziąsło przy użyciu odcienia opakerowego Dark i bazowego odcienia Nature (ryc. 14), zwracając szczególną uwagę
na to, aby nadmiar kompozytu nie dostał się do bruzdy dziąsłowej. Bezpośrednio po tym nastąpiło odbudowanie zęba 11, przy wykorzystaniu takiej samej procedury jak opisana dla zęba 21 (ryc. 15 i 16). Wynik leczenia był zgodny z oczekiwaniami pacjentki (ryc. 17). Nowy uśmiech przywrócił jej poczucie własnej wartości (ryc. 18). ART Kontakt z autorem: dr Wanderley A. Cesar Jr. Avenida Euclides da Cunha, 685 Zona 4, Maringá, PR, CEP: 87014-250; Brazylia e-mail: wanderleyjr@odontostudiomaringa.com.br O autorze: dr Wanderley A. Cesar Jr - dentysta prowadzący własną praktykę. Specjalista w dziedzinie stomatologii zachowawczej (Wydział Stomatologii w Bauru, Uniwersytet Sao Paulo, Brazylia). Mestre stomatologii zachowawczej (Wydział Stomatologii w Bauru, Uniwersytet Sao Paulo, Brazylia). Akredytowany członek Brazylijskiego Towarzystwa Stomatologii Estetycznej (SBOE). Kierownik ds. kursów doszkalających w zakresie stomatologii estetycznej Południowobrazylijskiego Instytutu Szkolnictwa Wyższego (Odons/Insbes). Doradca naukowy czasopisma Dental Press Estética oficjalnej publikacji Brazylijskiego Towarzystwa Stomatologii Estetycznej (SBOE). Redaktor naczelny i kierownik naukowy czasopisma Surya News. Osoba odpowiedzialna za rubrykę Estetyka w czasopiśmie Odonto Magazine. Felietonista i wydawca portalu OdontoCases (www.odontocases.com.br).