Katalog dawnych gier i zabaw stworzony w ramach projektu "Dawna Łódź - gra terenowa dla mieszkańców"
Wstęp Projekt pn. "Dawna Łódź - gra terenowa dla mieszkańców" realizowany przez Stowarzyszenie Lokalne Salezjańskiej Organizacji Sportowej przy Parafii św. Teresy w Łodzi w okresie od czerwca do sierpnia 2015 roku dzięki dofinansowaniu z środków Programu Animacji Społecznej z środków Unii Europejskiej, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007 2013 polegał na stworzeniu przez dorosłych mieszkańców miasta gry terenowej dla dzieci i młodzieży, dzięki której poznałyby one historię dawnej Łodzi widzianej oczami ich rodziców, dziadków czy sąsiadów. Zakładaliśmy, że projekt przyczyni się do wzmocnienia współpracy pomiędzy mieszkańcami Łodzi poprzez wspólne działania w obszarze wspierania aktywnych form spędzania czasu wolnego wśród dzieci i młodzieży. Rezultatem projektu jest stworzona gra terenowa, która łączy w sobie zarówno walor edukacyjny (wiedza o mieście), aktywizujący, a także integrujący mieszkańców. Oddajemy w Wasze ręce gotowy katalog dawnych gier i zabaw mając nadzieję, iż zawarte w nim informacje pozwolą Wam w atrakcyjny sposób spędzać wspólnie czas wolny oraz przyczynią się do budowania wewnętrznych więzi w społeczności lokalnej.
1. Wyścig pokoju Ilość graczy: minimum 2 Co jest potrzebne: kawałek terenu-najlepiej beton lub asfalt, kreda do wytyczenia trasy, kapsle-po jednym dla każdego zawodnika Przygotowanie do gry: na asfalcie należy narysować trasę. To, jaka ona będzie, zależy od inwencji tworzącego. Prosta czy zakręcona? Z przeszkodami czy bez? Każdy gracz musi również posiadać swojego zawodnika-kapsel z przyklejoną w swoim wnętrzu flagę kraju, który będzie reprezentował w wyścigu. Zasady gry: wszyscy gracze ustawiają swoich zawodników na linii startu. Każdy po kolei pstryka palcami w swój pionek prowadząc go po trasie do linii mety. Wypadnięcie poza trasę, to powrót kapsla na poprzednio zajmowane miejsce i strata kolejki. Wygrywa gracz, który jako pierwszy przekroczy wraz ze swoim zawodnikiem metę.
2. Podwórkowe bierki Ilość graczy: minimum 2, najlepiej nie więcej niż 6 Co jest potrzebne: kawałek terenu na którym możemy rozsypać bierki oraz bierki-41 spiczaście zakończonych kijów o odpowiednich oznaczeniach: 1 bierka o spiralnym oznaczeniu 5 bierek w paski niebiesko-czerwono-niebieskie 5 bierek w paski czerwono-niebiesko-czerwono-niebiesko-czerwone 15 bierek w paski niebiesko-żółto czerwone 15 bierek w kolorach niebiesko-czerwonych Przygotowanie do gry: na ziemi należy rozsypać bierki stawiając je wszystkie pionowo, a następnie puszczając. Zasady gry: każdy z graczy po kolei stara się wyciągnąć jak najwięcej bierek nie poruszając innymi. Gdy to zrobi kolejka przechodzi na następnego gracza. Na koniec liczone są punkty-bierka spiralna to 20pkt, bierki czerwono-niebiesko-czerwononiebiesko-czerwone to 15pkt, bierki niebiesko-czerwono-niebieskie to 10pkt, bierki niebiesko-żółto czerwone i niebiesko-czerwone to 5 pkt.
3. Wyścig fajerek Ilość graczy: bez ograniczeń Co jest potrzebne: fajerka-jest to przykrycie od dawnych kuchni węglowych, obecnie można zastąpić ją np. obręczą od koła rowerowego oraz kij Przygotowanie do gry: gra powinna odbywać się na twardym podłoży na którym wytyczamy trasę toczenia fajerki. Poziom skomplikowania trasy powinien zależeć od wprawy uczestników-można zacząć od zwykłej, prostej linii, następnie wprowadzić slalomy, zakręty itp. Zasady gry: stawiamy fajerkę i tocząc ją staramy się dojść do mety. W przypadku upadku okręgu zaczynamy z powrotem z miejsca, w którym ona upadła.
4. Duża skakanka Ilość graczy: minimum 3 Co jest potrzebne: długa skakanka lub niezbyt gruby sznur Przygotowanie do gry: dwie osoby trzymają nienaciągniętą skakankę. Na początku gry zaczynają nią kręcić. Zasady gry: gracze wskakują do środka kręcącej się skakanki (w łatwiejszej wersji można rozpocząć z nieruchomą skakanką) i starają się wykonać jak najwięcej skoków bez zahaczania o skakankę.
5. Krosno tkackie Jest to maszyna pozwalająca wytworzyć piękne tkaniny. Przedmiot ściśle związany z Łodzią, miastem przemysłu bawełnianego. Uczestnicy gry terenowej mogli dowiedzieć się, jak z ułożonych względem siebie pod kątem prostym nitek może powstać piękny materiał. Konkurencja polega na przewleczeniu wątku przez osnowę i próbie wytworzenia fragmentu kolorowej tkaniny.
6. Hula hop Ilość graczy: nieograniczona Co jest potrzebne: hula hop-obręcz, w którą uczestnicy mogą wejść, najczęściej plastikowa Przygotowanie do gry: do gry można przystąpić od razu Zasady gry: gracze nakładają hula hop na wysokości talii i zaczynają nim kręcić. Wygrywa osoba, która najdłużej da radę kręcić obręczą. Po nabraniu wprawy można próbować zwiększać ilość hula hop lub zmieniać miejsce kręcenia (np. na ręce, szyi itp.)
7. Ciupy (kamienie) Ilość graczy: nieograniczona, ale najlepiej, gdy nie gra więcej niż 5 osób Co jest potrzebne: 5 niewielkich kamieni Przygotowanie do gry: rozrzucamy kamyki na niewielkim obszarze tak, aby wszystkie były w zasięgu ręki Zasady gry: naszym zadaniem jest posiadanie wszystkich kamyków w ręce. W każdej rundzie robimy to na określonych zasadach: RUNDA I podrzucamy jeden kamyk, chwytamy jeden z leżących i łapiemy podrzucony. Robimy tak z każdym następnym kamykiem, dotychczas zdobyte trzymając cały czas w ręku RUNDA II podrzucamy jeden kamyk i chwytamy dwa kamyki. Można na początku przysunąć sobie te kamienie, które chcemy chwycić, ale nadal należy pamiętać o złapaniu podrzuconego kamienia RUNDA III podrzucamy jeden kamyk i chwytamy dwa kamyki, a następnie jeden RUNDA IV łapiemy wszystkie cztery kamienie na raz RUNDA V kładziemy wszystkie 5 kamieni na grzbiecie dłoni, a następnie podrzucamy. Kamienie należy złapać tą samą ręką Oczywiście nie ma nieograniczonej liczby prób. W momencie, gdy jeden z zawodników nie złapie podrzuconego kamienia kolejka przechodzi na następnego gracza.
8. Chłopek (klasy) Ilość graczy: nieograniczona Co jest potrzebne: kawałek twardej nawierzchni (np. asfaltu), kreda, kamień dla każdego gracza Przygotowanie do gry: na asfalcie rysujemy kształt chłopka (4 pojedyncze kwadraty, jedna para, następnie znów jeden pojedynczy kwadrat, a na zakończenie okrąg). Każdy kształt ma wpisaną kolejną cyfrę od 1 do 8. Zasady gry: gracze po kolei starają się przejść osiem klas. Aby to uczynić należy rzucić kamień na odpowiednie pole (po kolei od pierwszego do ósmego), a następnie przeskoczyć przez całą planszę (na pojedynczych polach skaczemy na jednej nodze, na podwójnym polu-każda noga na osobnym polu), a następnie w drodze powrotnej zebrać kamień bez utraty równowagi. Gdy gracz skusi (nadepnie na linię, podeprze się czy straci równowagę podczas zabierania kamyka lub nie trafi w odpowiednie pole) kolejka przechodzi na następnego gracza.
9. Gra w bule (gra w kule, petanka) Ilość graczy: Partię rozgrywa się w jednym z trzech możliwych składów: single jeden gracz przeciwko drugiemu, gracze mają po 3 bule; dublety w dwóch zespołach dwuosobowych, każdy gracz ma 3 bule; triplety w dwóch zespołach trzyosobowych, każdy gracz ma 2 bule. Co jest potrzebne: Rozgrywki odbywa się na placu (zwanym bulodromem), np. na utwardzonym żwirze, o wystarczających wymiarach (które dla gry turniejowej wynoszą min. 15 4 m). Gra polega na rzucaniu z wytyczonego okręgu metalowymi kulami (bulami) o średnicy od 70,5 do 80 mm (ciężar od 650 do 800 g) w kierunku małej drewnianej lub plastikowej kulki o średnicy 30 mm nazywanej po francusku cochonnet, co znaczy prosiaczek (w Polsce częściej używa się nazwy świnka). Przygotowanie do gry: Każda partia składa się z kilku rozgrywek. Rozgrywka to okres od wyrzucenia świnki do wyrzucenia przez graczy ostatniej kuli. W danej rozgrywce każdy gracz stara się umieścić swoją bulę bliżej świnki lub wybić stojące najbliżej świnki bule przeciwnika. Rzuca zawsze zawodnik drużyny, której kula aktualnie nie znajduje się najbliżej świnki. Po wyrzuceniu wszystkich kul gracze podliczają punkty: zdobywa je tylko zwycięzca rozgrywki, którego kula stoi najbliżej świnki.
Trasa gry terenowej Dawna Łódź
Podsumowanie W grze terenowej zorganizowanej przez Stowarzyszenie Lokalne Salezjańskiej Organizacji Sportowej przy Parafii św. Teresy w Łodzi w dniu 8 sierpnia 2015 uczestniczyło blisko 50 osób. Mamy nadzieję, że niniejszy katalog dawnych gier i zabaw stanie się inspiracją dla podobnych inicjatyw służących zarówno integracji międzypokoleniowej mieszkańców naszego miasta, jak i dobrej, wspólnej zabawie na podwórkach, miejskich placach, skwerach czy parkach. Pozostajemy do dyspozycji dla wszystkich, do których trafi niniejszy katalog oferując naszą pomoc w organizacji podobnych inicjatyw. Stowarzyszenie Lokalne Salezjańskiej Organizacji Sportowej przy Parafii św. Teresy 90-242 Łódź, ul. Kopcińskiego 1/3 tel.: 664 78 73 30 e-mail: salos-lodz@o2.pl www.salos-lodz.salezjanie.pl