SYNERGIE OCHRONY KLIMATU I OCHRONY CZYSTOŚCI POWIETRZA Franzjosef Schafhausen Dyrektor Departamentu Polityki Ochrony Klimatu; Europy i Spraw Międzynarodowych Warsaw Climate and Energy Talks 9 czerwca 2015 r.
Source: IPCC 2013 Source: IPCC 2013 DLACZEGO OCHRONA KLIMATU? Zmiany klimatyczne stanowią zagrożenie dla globalnego dobrobytu i bezpieczeństwa Dobra wiadomość: możemy dotrzymać limitu 2 C i odwrócić niebezpieczne zmiany klimatyczne, jeżeli teraz podejmiemy zdecydowane działania
DLACZEGO OCHRONA CZYSTOŚCI POWIETRZA? Istotna poprawa jakości powietrza w Niemczech i Europie Jednak wciąż: Obciążenie zdrowia poprzez: Zbyt duże stężenie drobnego pyłu i NO 2 w centrach miast (transport) Obciążenie ekosystemów poprzez: wysokie odprowadzanie azotu na dużych obszarach i stężenia ozonu
SYNERGIE Działania w zakresie ochrony klimatu Unikanie procesów spalania (efektywność) Przestawienie na czyste źródła energii (odnawialne) Działania w zakresie ochrony czystości powietrza Unikanie procesów spalania (efektywność) Przestawienie na czyste źródła energii (odnawialne) Techniczne działania minimalizujące
INICJATYWY UE EKONOMICZNE EFEKTY SYNERGII Ramy energetycznoklimatyczne 2030 min. -40% emisji gazów cieplarnianych (podstawa 1990 r.) min. udział energii odnawialnych 27% min. 27% wzrost efektywności energetycznej Utrzymanie czystości powietrza obecna propozycja zobowiązań dot. minimalizacji 2030 (podstawa 2005 r.) -81% SO2-65% NOx, -25% NH3-54% PM2,5-46% NMVOC Realizacje celów energetyczno-klimatycznych -> mniejsze zużycie kopalnych -> mniejsze zanieczyszczenie powietrza i poprawa stanu zdrowia -> redukcja kosztów niezbędnych do dotrzymania zobowiązań
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Source: Eurostat, OECD TENDENCJE W NIEMCZECH Ochrona klimatu i ochrona powietrza nie są sprzeczne ze wzrostem gospodarczym Emisje wybranych zanieczyszczeń powietrza i gazów cieplarnianych Zmiany w odniesieniu do roku bazowego (1990/1991) w % 140 % Stickstoffoxide Tlenki azotu 120 % Treibhausgasemissionen Gazy cieplarniane NMVOC 100 % Schwefeldioxid Dwutlenek siarki 80 % Staub Pył (łącznie) (Gesamt) 60 % Staub Pył (PM10) 40 % Staub Pył (PM2,5) 20 % Kohlenmonoxid Tlenek węgla BIP PKB 0 %
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Source: Eurostat, OECD TENDENCJE W POLSCE Również w Polsce ewidentny brak korelacji wzrostu gospodarczego i emisji Emisje wybranych zanieczyszczeń powietrza i gazów cieplarnianych Zmiany w odniesieniu do roku bazowego (1990) w % 250% 225% Treibhausgasemissionen Gazy cieplarniane 200% 175% BIP PKB 150% 125% Schwefeloxid Dwutlenek siarki 100% Stickstoffoxide Tlenki azotu 75% 50% Staub Pył (PM10) 25% 0% Staub Pył (PM2,5)
1. TA Luft 1964 74 OCHRONA KLIMATU BImSchG 75 Początek Planów ochrony czystości powietrza W JAKI SPOSÓB OSIĄGNIETO TEN POSTĘP W NIEMCZECH? 17. BImSchV 13. BImSchV 83 Ustawa o wprowadzaniu energii elektrycznej do sieci Ustawa o energiach odnawialnych OCHRONA CZYSTOŚCI POWIETRRZA 4. TA Luft 96 2000 02 10 14 Rozporządzenie o oszczędzaniu energii Koncepcja energetyczna nowelizacja 1. BImSchV Program działań Ochrona klimatu 2020 TA Luft Instrukcja Techniczna ochrony czystości powietrza BImSchV Federalne rozporządzenie o ochronie przed immisjami
SZANSA DLA POLSKI Niemcy historycznie zdążały za dwustopniową koncepcją: 1) ochrona czystości powietrza 2) ochrona klimatu Polska ma szansę na upieczenie dwóch pieczeni przy jednym ogniu Zintegrowana koncepcja oszczędzi czas i zasoby i przyniesie korzyści ekologiczne i ekonomiczne zwłaszcza w samorządach Polska może opierać się na doświadczeniach np. Niemiec
PODRĘCZNIK GOSPODARKA NISKOEMISYJNA ZACZYNA SIĘ W GMINACH Projekt z dofinansowaniem BMUB: Wymiana między gminami z Polski i Niemiec na temat gospodarki niekosemisyjnej Podręcznik z dobrymi praktykami z 22 polskich i niemieckich gmin w zakresie Efektywności energetycznej Odnawialnych źródeł energii Zrównoważonej mobilności priorytet: finansowanie
KONFLIKTY CELÓW: OCHRONA KLIMATU KONTRA OCHRONA CZYSTOŚCI POWIETRZA Rosnące zużycie drewna w małych paleniskach w gospodarstwach domowych substytucja kopalnych nośników energii kontr a wzrost emisji cząstek stałych/ obciążenie pyłem Koncepcja rozwiązania: ambitne wartości graniczne w rozporządzeniu o małych i średnich paleniskach / lokalne zakazy stosowania paliw stałych Zwiększenie ilości samochodów osobowych z silnikiem Diesla w Niemczech redukcja emisji CO 2 związanej z transportem kontr a duże obciążenie dwutlenkiem azotu w centrach miast 11
ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII W NIEMCZECH Odnawialne źródła energii stanowią największe źródło wytwarzania energii elektrycznej w Niemczech
bill. Source: Agora Energiewende / Öko Institut, 2014 * Biomass development low scenario ZMIANY TARYF ZA ODPROWADZANIE DO SIECI ENERGII Z OZE Większość płatności trafia do istniejących instalacji energetyki odnawialnej. Nowe instalacje znacznie tańsze. 25 20 liquidity reserve + account balance solar offshore wind 15 onshore wind 10 5 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 biomass* solar (old) offshore wind (old) onshore wind (old) biomass (old) 13
WYZWANIE 40% CELU OCHRONY KLIMATU 2020 Luka: przy obecnej polityce 33-34% redukcji gazów cieplarnianych w stosunku do roku 1990 do 2020 r. 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 Kyoto cel Kyoto Ziel Andere Inne emisje Emissionen Haushalte gospodarstwa domowe Transport transport GHD działalność gospodarcza /handel/usługi Industrie przemysł Landwirtschaft rolnictwo Energiewirtschaft energetyka Column1 *preliminary estimation
PROGRAM DZIAŁAŃ OCHRONA KLIMATU 2020 Cel 40% redukcji gazów cieplarnianych do roku 2020 (rok odniesienia 1990) Luka Konse k- wencj a Bez podejmowania dodatkowych działań 6-7% ( ±1 procent) Program działań Ochrona Klimatu 2020 W tym samym czasie Narodowy Plan Działań Efektywność Energetyczna
PROGRAM DZIAŁAŃ OCHRONA KLIMATU 2020 Wszystkie sektory wnoszą wkład do dodatkowej redukcji emisji Inne emisje Sektor energetyc z-ny Przemysł, działalnoś ć gospodarcza, hand el, usługi Prywatne gospodarstwa domowe Transport (odpady) Działania ponadsektorowe
PROGRAM DZIAŁAŃ OCHRONA KLIMATU 2020 Główne działania polityczne Narodowy Plan Działania Efektywność Energetyczna (NAPE) (bez działań w sektorze transportu) Strategia Budować i mieszkać w sposób przyjazny dla klimatu Działania w sektorze transportu Redukcja emisji niespowodowanych przez energetykę w sektorach: - przemysłu, działalności gosp., handlu, usług, gosp. odpadami - rolnictwa Reforma handlu emisjami Inne działania, zwłaszcza w sektorze en. elektr. ŁĄCZNIE Wkład do redukcji gazów cieplarnianych (mln t ekwiwalentu CO2) ok. 25-30 mln t (w tym efektywność energetyczna budynków) Łącznie ok. 5,7-10 mln t (1,5-4,7 mln t dodatkowo do NAPE) ok. 7-10 mln t 3-7,7 mln t 3,6 mln t zależnie od szczebla UE 22 mln t 62-78 mln t
Bardzo dziękuję za uwagę!