Skuteczność instrumentów wsparcia wśród małopolskich przedsiębiorców - wyniki badań
Metodologia badania 1. Przedmiot i cel badania: Celem głównym niemniejszego badania była ocena efektywności i skuteczności instrumentów wsparcia oferowanych w ramach działań: 6.1.3. Poprawa zdolności do zatrudnienia oraz podnoszenie poziomu aktywności zawodowej osób bezrobotnych 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości oraz samozatrudnienia 8.1.2 Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie
Cel główny został osiągnięty poprzez realizację poniższych celów szczegółowych: Określenie struktury firm powstałych dzięki realizacji projektów w ramach poszczególnych działań/poddziałań, Ocena skuteczności wsparcia Beneficjentów, Ocena skuteczności wsparcia w podziale na poszczególne instrumenty wsparcia: szkolenia, doradztwo, wsparcie pomostowe, jednorazowa dotacja inwestycyjna, Ocena wpływu powstałych firm na ograniczenie bezrobocia w regionie, Ocena przeżywalności nowopowstałych firm, Identyfikacja czynników sukcesu firm, które kontynuują działalność.
Zakres czasowy i grupa badawcza Badaniem objęci zostali przedsiębiorcy, którzy skorzystali z instrumentów wsparcia w latach 2009-2012. Powyższe ramy czasowe pozwalają dostarczyć wiedzę na temat długofalowych efektów wsparcia, ich trwałości oraz czynników sukcesu, które wpłynęły na przeżywalność firm. Badania prowadzone są przez IGSMiE PAN od stycznia 2014 roku.
Badaniem objęci zostali respondenci ze wszystkich powiatów województwa małopolskiego. Badania przeprowadzono na reprezentatywnej próbie badawczej 200 przedsiębiorców. Badanie Beneficjentów zostało przeprowadzone w 2 wariantach, w zależności od opcji, którą wybierał respondent. w formie CATI, czyli w formie wywiadu telefonicznego wspomaganego komputerowo, w formie CAWI, czyli ankiety internetowej do wypełnienia samodzielnie przez respondenta. Ankieterzy kontaktowali się ze wszystkimi osobami, które założyły firmy w ramach wybranych projektów bez względu na fakt, czy firma nadal funkcjonuje, czy została zlikwidowana.
Instrumenty wsparcia w Małopolsce Łącznie dotacje na uruchomienie działalności gospodarczej otrzymało ok 23 tys. osób zamieszkujących w Małopolsce. Z porównania tej liczby z liczbą podmiotów gospodarczych nowo zarejestrowanych w Rejestrze Gospodarki Narodowej (REGON) ok. 160 tyś osób uzyskujemy informację, że 14 % firm powstało dzięki dotacjom.
Charakterystyka osób, które otrzymały dotacje w Małopolsce. Wśród osób, które otrzymały dotacje udział mężczyzn był zdecydowanie większy 61%, udział kobiet wynosił tylko 31%.
Najwięcej firm biorących udział w badaniu działa w sektorze budownictwa 26 %, produkcji 7 %, inne branże 28%-tutaj respondenci kwalifikowali działalność w sektorze usług transporterowych.
Charakterystyka osób, które otrzymały dotacje w Małopolsce Wśród beneficjentów dominowały osoby młode w przedziale 25-30 lat (33%) oraz 31-37 lat (29%). Niewielka grupa wnioskodawców (8 %), która ukończyła 50 lat otrzymała dotacje na założenie działalności gospodarczej.
Charakterystyka osób, które otrzymały dotacje w Małopolsce Zdecydowana większość beneficjentów posiadała wykształcenie średnie 40% i wyższe 35%. Osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym stanowiły 25% badanych, brak osób z wykształceniem podstawowym
Charakterystyka firm, które powstały z dotacji Analizując okres powstałych firm z udziałem dotacji, jednoznacznie stwierdzić można że największa liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych była wroku2010 (34%) i 2012 (30%). W roku 2011 (22%) firm powstało dzięki uzyskaniu dotacji a w 2009 roku tylko 14%.
Charakterystyka firm, które powstały z dotacji 59 % podmiotów gospodarczych w badanym przedziale czasowym ma status aktywnej (funkcjonującej). 15 % jest aktualnie zawieszona. 25 % firm zostało już wyrejestrowanych, 1 % przedsiębiorców deklaruje zawieszenie prowadzenia działalności na pewien okres czasowy.
Charakterystyka firm, które powstały z dotacji Największą liczbę wyrejestrowanych firm 12% zadeklarowano w 2012 roku. W roku 2013 (8%) firm zostało zamkniętych, a roku 2011 tylko 5%.
70 60 50 40 30 20 10 0 2009 2010 2011 2012 Zarejestrowane Wyrejestrowane. Firmy z dotacją na ogół istnieją dłużej niż rok (inaczej ich założyciele musieliby zwrócić dotację wraz z odsetkami). W tym okresie przedsiębiorcy zachęcani są do kontynuacji działalności preferencyjną składką ZUS, obowiązującą przez pierwsze dwa lata od założenia działalności gospodarczej. Aktualnie 431,18 zł a pełen ZUS 1042,46 zł Najtrudniejszym momentem dla podmiotów powstałych dzięki dotacjom to drugi i trzeci rok od ich powstania. W tym okresie najwięcej z nich kończy działalność.
W latach 2009-2012 największą liczbę dotacji 65,08% wśród ankietowanych stanowiły środki z Funduszu Pracy. O dotacje (sześciokrotność przeciętnego wynagrodzenia) + wsparcie szkoleniowe i/lub doradcze mogły ubiegać się osoby bezrobotne. Ze środków Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki(6.2) w Małopolsce skorzystało 31,22% badanych. Osoby te mogły otrzymać 40 tys. złotych na rozpoczęcie działalności oraz wsparcie pomostowe, szkoleniowe i doradcze. Pozostałe podziałania stanowiły niewielki procent wśród respondentów.
57% osób otrzymało dotację z przedziału 15-20 tyś zł, (WUP + PUP), 26 % otrzymało dotację z przedziału 30-40 tyś zł (POKL), najmniejszą kwotę dotacji poniżej 15 tyś zł wskazało 12% respondentów (PUP).
77% firm nie otrzymało tzw. wsparcia pomostowego które niestety nie jest dostępne we wszystkich programach wsparcia, wsparcie to przeznaczone jest na wydatki bieżące (ZUS, telefon, księgowość) przez pierwszych 6 miesięcy ok. 800 zł. miesięcznie 11 % zadeklarowało otrzymanie takiej pomocy w kwocie powyżej 800 zł 10 % z przedziału od 600-800 zł/mc Wsparcie to może być przedłużone z 6 do 12 m-c w uzasadnionych Przypadkach, kiedy firma np. ma problemy z płynnością finansową.
Czy firmy zatrudniały pracowników? TAK 15% NIE 85% 15% zadeklarowano zatrudnienie pracownika lub pracowników w formie umowy o pracę w okresie badania. 85% firm zadeklarowało brak zatrudnienia w oparciu o umowę o pracę, firmy te mogły jednak zatrudniać na podstawie umów cywilnoprawnych tj. umowa zlecenie lub umowa o dzieło.
Czy firma inwestowała w latach 2008-2012 41% 59% Nie Tak 59% firm zadeklarowano że oprócz otrzymanej dotacji przeprowadzono inwestycje m.in. w zakup środków trwałych, w tym samochodów firmowych, WNiP, maszyn itp. z środków własnych, leasingów, kredytów bankowych czy pożyczek z funduszy pożyczkowych. 41% firm zadeklarowało brak dokonania inwestycji w tych latach
Czy firma prowadziła działalność eksportową? 6% NIE TAK 94% 6% firm zadeklarowano że prowadzi działalność eksportową, 94 % firm zadeklarowało że od otrzymania środków w formie dotacji nie wprowadziło sprzedaży na rynki innych krajów.
Zdecydowana większość ok. 75 % osób twierdzi że uzyskana dotacja wpłynęła na decyzję o założeniu własnej firmy, 20 % osób twierdzi że dotacja nie miała wpływu na decyzję o otwarciu własnej firmy.
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ Agnieszka Nowaczek Jacek Krupa Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN ul. Wybickiego 7 31-261 Kraków centrum@min-pan.krakow.pl www.meeri.pl