SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI FUNDACJI EDUKACYJNEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2008 roku

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI FUNDACJI EDUKACYJNEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2008 roku W tym czasie FEP realizowała dwa programy: PROGRAM STYPENDIÓW POMOSTOWYCH 2007/2008 PROGRAM STYPENDIÓW POMOSTOWYCH 2008/2009 Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości ul. Sterlinga 27/29 90-212 Łódź tel. (0-42) 632-59-91; (0-42) 631-95-58 fax. (0-42) 630-27-81 e-mail: fep@fep.lodz.pl http://www.fep.lodz.pl http://www.stypendia pomostowe.pl Spis treści 1

1. Fundatorzy, misja i cele Fundacji Edukacyjnej Przedsiębiorczości... 4 2. Władze statutowe FEP... 5 3. Wstęp... 7 3.1. Rezultaty dotychczasowej działalności... 7 3.2. Podsumowanie działalności FEP w 2008 roku... 9 4. Program Stypendiów Pomostowych... 11 4.1. Idea... 11 4.2. Fundatorzy i Administrator... 11 4.3. Uzasadnienie podjęcia i kontynuowania Programu... 12 4.4. Adresaci... 13 4.5. Podstawowe załoŝenia Programu... 13 4.6. Efekty... 14 4.7. System Stypendiów Pomostowych... 15 5. Program Stypendiów Pomostowych 2007/2008 realizacja VI edycji... 19 5.1. Podstawowe efekty realizacji VI edycji Programu w 2008 roku... 19 5.2. Podsumowanie i ocena VI edycji PSP... 20 6. Klasyczny Program Stypendiów Pomostowych 2008/2009 Realizacja VII edycji... 24 6.1. Partnerzy Programu i Fundatorzy stypendiów... 24 6.2. Finansowanie Programu... 24 6.3. Przygotowanie Programu- akcja Dyplom z Marzeń... 25 6.4. Promocja Programu... 26 6.5. Komisje Stypendialne... 26 6.6. Przebieg realizacji Programu... 27 6.7. Procedura przekazania środków... 28 6.8. Stypendyści VII edycji Programu... 28 7. Program PRYMUS Konkurs na najwyŝszą średnią po I roku studiów - V i VI edycja... 30 8. Konkurs na najwyŝszą średnią dla studentów III i IV roku Stypendia Korporacyjne II i III edycja... 31 9. Program Studiuj za granicą III i IV edycja... 33 10. Program Stypendiów Doktoranckich I edycja... 34 11. Program Wakacyjne StaŜe Zagraniczne International Internship Initiative... 35 2

12. Program Stypendiów Naukowych dla uczelni niepaństwowych... 36 13. Konkurs Przedsiębiorczość, finanse i zarządzanie XII edycja... 37 14. XXIV Konferencja Rola uczelni w rozwijaniu społeczeństwa obywatelskiego... 38 15. Presidential Classroom... 40 16. Rada i Zarząd FEP... 40 16.1. Rada FEP... 40 16.2. Zarząd FEP... 41 17. Sprawozdanie finansowe Fundacji Edukacyjnej Przedsiębiorczości za 2008 rok obejmujące okres od 1.01.2008 do 31.12.2008... 44 3

1. Fundatorzy, misja i cele Fundacji Edukacyjnej Przedsiębiorczości Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości utworzona została we wrześniu 1991 roku przez Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości i Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra-Szefa Urzędu Rady Ministrów. Data rejestracji Fundacji: 29.05.1991 r. Nr KRS: 0000078066 Nr identyfikacyjny REGON: 470832831 Celem Fundacji jest finansowanie i wspieranie kształcenia kadr dla gospodarki rynkowej. Fundacja realizuje swój cel poprzez: udzielanie pomocy finansowej instytucjom zajmującym się kształceniem mającym na względzie rozwijanie przedsiębiorczości. Pomoc ta dotyczy wyraźnie sprecyzowanych projektów; przyznawanie stypendiów na częściowe pokrycie kosztów studiów i szkoleń; organizowanie i finansowanie konferencji, seminariów i zjazdów naukowych; pokrywanie kosztów udziału w kongresach, konferencjach i sympozjach; dotowanie publikacji książek, artykułów, skryptów, broszur, informatorów ułatwiających szkolenie kadr dla gospodarki rynkowej; organizowanie i finansowanie konkursów przyczyniających się do rozwoju kadr dla gospodarki rynkowej; przyznawanie nagród oraz innych wyróżnień za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kształcenia na potrzeby gospodarki rynkowej; popieranie nauki języków obcych, a w szczególności popularyzacji terminologii przydatnej w działalności gospodarczej; wspieranie aktywnych metod nauczania; udzielanie pomocy inicjatywom zmierzającym do zreformowania edukacji ekonomicznej na wszystkich poziomach kształcenia, w celu dostosowania jej do potrzeb gospodarki rynkowej; prowadzenie i finansowanie badań w zakresie problematyki edukacji na potrzeby gospodarki rynkowej. 4

2. Władze statutowe FEP Zarząd: Prezes: prof. zw. dr hab. Jerzy Dietl Członkowie Zarządu: dr Zofia Sapijaszka prof. dr hab. Jan Jeżak Rada Fundacji: Przewodniczący: prof. zw. dr hab. Janusz Beksiak Szkoła Główna Handlowa Członkowie: Prof. zw. dr hab. Bogdan Grzeloński Wyższa Szkoła Psychologii Społecznej Ryszard Kruk Polish-American Enterprise Fund Sławomir Lachowski reprezentant Skarbu Państwa Adam Żardecki Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (do 1.11.2008 r.) Monika Kwiecień-Miland Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (od 1.11.2008 r.) 5

Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości składa serdeczne podziękowanie Fundatorom oraz wszystkim instytucjom i osobom, dzięki którym mogła prowadzić swoją działalność, szczególnie Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, za wsparcie finansowe, merytoryczne i organizacyjne. Autor i Fundator Programu Stypendiów Pomostowych: Fundatorzy Fundacji Edukacyjnej Przedsiębiorczości: Fundacja PZU Akademia Szkoleń i Kompetencji Koalicja 77 lokalnych organizacji pozarządowych Fundacja Wspomagania Wsi Uczelnie Niepaństowe Współpraca: Organizacje wspierające: Agencja Nieruchomości Rolnych Patronat Medialny Programu Stypendiów Pomostowych: 6

3. WSTĘP W roku 2008 minęło 17 lat działalności Fundacji Edukacyjnej Przedsiębiorczości w dziedzinie wpierania edukacji wyŝszej przyczyniającej się do rozwoju przedsiębiorczości i tworzenia kapitału intelektualnego dla gospodarki rynkowej. Od początku swej działalności FEP podejmowała działania, które prowadziły do poprawy dostępności i jakości kształcenia na poziomie wyŝszym, uznając to za swoje zasadnicze zadanie. Celem przedsięwzięć podejmowanych przez Fundację jest przyczynianie się do wyrównywania szans edukacyjnych młodych Polaków w kraju i w skali międzynarodowej. Działania te są zorientowane na zwiększanie dostępności studiów dla młodzieŝy pochodzącej ze wsi i małych miast oraz zapewnienie porównywalnego poziomu wykształcenia, tak aby polscy absolwenci mogli skutecznie konkurować na międzynarodowym rynku pracy. Od początku istnienia działalność Fundacji obejmowała: Przyznawanie stypendiów naukowych i socjalnych, Organizowanie i sponsorowanie konkursów, Organizowanie i sponsorowanie konferencji, Wspieranie akredytacji programów nauczania, Sponsorowanie uzupełniania księgozbiorów bibliotek uczelnianych, Dofinansowanie publikacji z dziedziny ekonomii i zarządzania, Propagowanie i sponsorowanie nowoczesnych metod nauczania. W ostatnich latach głównym obszarem aktywności FEP jest realizacja programów stypendialnych. W ciągu ponad 17 lat działalności FEP przeznaczyła na realizację przedsięwzięć edukacyjnych 63 mln. zł w tym prawie 45 mln. zł na sfinansowanie ponad 34 tysięcy róŝnego rodzaju stypendiów. Łącznie z pomocy FEP bezpośrednio skorzystało prawie 44,6 tys. osób. Od 1996 do 2002 roku działalność Fundacji była finansowana wyłącznie przez stronę amerykańską: do 2000 roku tylko przez Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości, zaś od 2001 roku równieŝ przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności. Od 2002 r. obok Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności przedsięwzięcia realizowane przez FEP współfinansowane były przez: Narodowy Bank Polski, Agencję Nieruchomości Rolnych, Fundację PZU, Fundację BGK. im. Jana Kantego Steczkowskiego, Fundację BRE Banku, Bank Gospodarstwa Krajowego, Bank Pocztowy SA, Fundację Grupy TP, Akademię Szkoleń i Kompetencji, firmę Polskie Młyny, Fundację Wspomagania Wsi oraz koalicję lokalnych organizacji pozarządowych. Od 2004 roku stypendia naukowe są współfinansowane przez uczelnie niepaństwowe. 3.1 Rezultaty dotychczasowej działalności FEP Programy stypendialne: W programie stypendiów naukowych w uczelniach niepaństwowych przyznano 23.550 stypendiów, które umoŝliwiły studentom udział w róŝnego rodzaju programach szkoleniowych. W Programie Stypendiów Pomostowych przyznano łącznie 10.500 stypendiów pomostowych, stypendiów w Konkursie PRYMUS, konkursie o stypendia korporacyjne, programie Studiuj za Granicą, stypendiów doktoranckich oraz programie Wakacyjne StaŜe Zagraniczne, które umoŝliwiły młodym ludziom ze wsi i małych miast podjęcie i kontynuowanie studiów. W Programie POLSKIE TALENTY przyznano 66 stypendiów; 7

FEP współpracuje z ponad 50 szkołami biznesu, uniwersytetami i innymi instytucjami edukacyjnymi; 160 osób otrzymało pomoc finansową na pokrycie kosztów (przewaŝnie kosztów podróŝy) na zagraniczne studia i konferencje naukowe; 40 niepaństwowych szkół biznesu otrzymało pomoc finansową na uzupełnienie księgozbiorów bibliotek uczelnianych. Pozwoliło to na zakup prawie 5000 ksiąŝek. W dziedzinie publikacji: w serii Przedsiębiorczość, utworzonej wraz z Wydawnictwem Naukowym PWN S.A., wydano w latach 1992 2002, 126 ksiąŝek (wykaz publikacji zawiera załącznik nr 1); FEP wspierała takŝe publikacje artykułów i pozycji ksiąŝkowych w innych wydawnictwach. Konferencje: zorganizowano 24 konferencje, których FEP była organizatorem lub współorganizatorem. Poświęcone były problemom edukacji dla potrzeb gospodarki rynkowej, szczególnie poprawie jakości kształcenia w wyŝszych uczelniach. Wzięło w nich udział ponad 2000 osób. Po kaŝdej konferencji publikowane były materiały konferencyjne; wsparcie finansowe uzyskało dotychczas 96 konferencji organizowanych przez inne instytucje, w których wzięło udział ponad 10.000 osób. Konkursy: zorganizowano 12 edycji konkursu dla studentów trzecich lat uczelni ekonomicznych Przedsiębiorczość Finanse i Zarządzanie. Konkurs jest organizowany od 1997 roku. Wzięło w nich udział 1090 studentów reprezentujących uczelnie z całej Polski; przeprowadzono 7 edycji konkursu dla uczniów szkół średnich Moja szkoła - szkołą Przedsiębiorczości (w latach 1993 1999), w których wzięło udział ponad 3700 uczniów z około 620 szkół średnich z całej Polski (szczególnie z małych miejscowości); zorganizowano 2. edycje konkursu Prywatyzacja i inwestycje zagraniczne głównymi drogami rozwoju ekonomicznego (w latach 1995 1998). Nadesłano ogółem 270 prac. Przyznano 20 nagród, po 10 w kategorii ksiąŝka i artykuł ; przeprowadzono 1 edycję konkursu na najlepszy przypadek z dziedziny ekonomii i zarządzania współczesnymi organizacjami (w 2000 roku) i 2. edycje konkursu na najlepszy esej Moje studia a wyzwania przyszłego Ŝycia zawodowego (w latach 2000 2002). W konkursach tych wzięło udział ponad 60 osób; FEP była koordynatorem i sponsorem polskich zespołów biorących udział w międzynarodowym konkursie The Global Internet Marketplace Competition organizowanym przez Uniwersytet Tennessee od 1995 roku. Podstawą konkursu była gra marketingowa Marketplace, której rozpowszechnianiem w Polsce FEP zajmuje się od lat. Fundacja dofinansowała udział 133 polskich zespołów; FEP wspierała takŝe konkursy organizowane przez inne instytucje i organizacje. Dofinansowano 24 edycje róŝnych konkursów, głównie poprzez udział w funduszu nagród. Między innymi, wsparcie finansowe otrzymało 10 edycji Ogólnopolskiej Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej oraz 4 edycje konkursu Pryzmat na najlepszą publikację prasową, radiową i telewizyjną. 8

W sferze innych przedsięwzięć na rzecz rozwoju gospodarki rynkowej: Fundacja wspierała badania prowadzone przez inne instytucje, a takŝe prowadziła badania własne poświęcone edukacji i rozwojowi kadry dla gospodarki rynkowej. W ten sposób FEP starała się wpływać na rozwój wiedzy w tej dziedzinie i lepiej dostosować swoją ofertę do potrzeb środowiska; FEP wspierała i promowała aktywne metody nauczania, szczególnie opracowanie polskich przypadków, a takŝe zakup zagranicznych gier symulacyjnych i przystosowanie ich do polskich warunków. Fundacja zainicjowała z powodzeniem współpracę z wieloma naukowymi i szkoleniowymi instytucjami w kraju i za granicą; Fundacja zainicjowała i dofinansowywała proces akredytacji programów dydaktycznych w zakresie zarządzania oraz finansów i bankowości. W ciągu ponad 17 lat działalności Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości zdobyła znaczącą pozycję w kształtowaniu programów studiów i szkoleń w zakresie ekonomii i zarządzania w środowisku uczelni ekonomicznych. Wystąpiła jako inicjator powołania Stowarzyszenia Edukacji MenedŜerskiej FORUM, co nastąpiło w listopadzie 1992 roku. Podstawowym obszarem aktywności Stowarzyszenia, w chwili obecnej, jest realizacja procesu akredytacji programów kształcenia w szkołach biznesu. Dorobkiem Fundacji jest wiele raportów oraz referatów dotyczących edukacji i szkoleń, które prezentowane były na licznych konferencjach m.in. OECD w ParyŜu, Warszawie, Bratysławie, Turku (Finlandia), Hong Kongu, AMED w Londynie, efmd w Warszawie, UNESCO w Warszawie, AUDEM w Budapeszcie, Pradze i Warszawie, a takŝe innych organizacji w USA i Europie. Przedstawiciele FEP brali udział takŝe w licznych konferencjach krajowych i zagranicznych poświęconych edukacji na rzecz rozwoju gospodarki rynkowej. Kontynuowana była działalność konsultacyjna, głównie w odniesieniu do szkoleń wspieranych finansowo przez FEP. W 1997 roku Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości została wyróŝniona dyplomem przyznanym przez Radę Dyrektorów Alliance of Universities for Democracy za wysiłki, które przyczyniły się do wzmocnienia roli edukacji w popieraniu instytucji demokratycznych. 3.2. Podsumowanie działalności FEP w 2008 roku W 2008 roku FEP wydała na realizację przedsięwzięć edukacyjnych 6.780.502,62 zł. Z pomocy FEP skorzystało bezpośrednio 3600 osób. Wypłacono stypendia pomostowe w ramach VI i VII edycji Programu Stypendiów Pomostowych (2044 stypendia), stypendia laureatom V i VI edycji Konkursu PRYMUS (638 stypendiów), studentom uczestniczącym w Programie Studiuj za Granicą (40 stypendiów), stypendia korporacyjne (272 stypendia) oraz semestralne stypendia studentom uczelni niepaństwowych (300 stypendiów). Jedna osoba odbyła Wakacyjny StaŜ Zagraniczny. W 2008 roku po raz pierwszy 10 stypendystów pomostowych otrzymało stypendia doktoranckie. Zorganizowano i przeprowadzono XII edycję konkursu Przedsiębiorczość, Finanse i Zarządzanie, zorganizowano XXIV konferencję pt.: Rola uczelni w rozwijaniu społeczeństwa obywatelskiego. NajwaŜniejszym przedsięwzięciem realizowanym przez FEP jest Program Stypendiów Pomostowych. KaŜdego roku jest on rozszerzany o nowe propozycje. W 2008 roku po raz pierwszy w Programie mogli wziąć udział uczestnicy finałowego etapu olimpiad przedmiotowych. Nowy przedsięwzięciem w ramach Programu było takŝe ogłoszenie programu Stypendiów Doktoranckich. Obecnie Program Stypendiów Pomostowych jest rozbudowanym systemem stypendialnym, w ramach którego stypendysta otrzymuje stypendium na I rok studiów w wysokości 380 zł miesięcznie, najlepsi stypendyści mogą ubiegać się o stypendium na II rok w tej samej wysokości, na wybranych kierunkach mogą się 9

ubiegać o stypendia na III i IV roku, mogą otrzymać stypendium na studia zagraniczne, stypendia doktoranckie oraz odbyć staŝ za granicą. Stypendyści otrzymują takŝe wszystkie potrzebne informacje na temat moŝliwości uzyskania stypendiów z innych źródeł, kredytów studenckich oraz innej pomocy materialnej. Struktura wydatków FEP od 1.01.2008 do 31.12.2008 roku w złotych: Wydatki na Programy stypendialne, w tym: - stypendia pomostowe (wszystkie krajowe) - Stypendia Studiuj za Granicą - stypendia naukowe dla uczelni niepaństwowych Ze środków PAFW i innych sponsorów 5.831.267 5.556.400 68.149 206.718 Ze środków FEP Razem - 5.831.267 5.556.400 68.149 206.718 Przedsięwzięcia towarzyszące 229.070-229.070 (konkurs, konferencja, staŝe zagraniczne, Presidential Classroom, spotkanie stypendystów, badania stypendystów, szkolenie Dyplom z Marzeń) Koszty biura (w tym koszty 582.567 48.012 630.579 finansowe i pozostałe koszty operacyjne) Koszty promocji 77.960 11.627 89.587 Razem wydatki 6.720.864 59.639 6.780.503 W kwocie 6.720.864 zł znajduje się 1.977.439 zł na stypendia pomostowe od innych sponsorów niŝ PAFW. Oznacza to, Ŝe 70% wydatków FEP w 2008 roku sfinansowane zostało ze środków PAFW. 10

www.stypendia-pomostowe.pl 4. PROGRAM STYPENDIÓW POMOSTOWYCH 4.1. Idea Przedsięwzięcie zostało zainicjowane w 2002 r. przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności w odpowiedzi na powaŝny problem społeczny, jakim jest duŝa dysproporcja w dostępie do studiów między młodzieŝą mieszkającą na wsi i w miastach. MłodzieŜ ze wsi, a zwłaszcza z terenów popegeerowskich, stanowi znikomy procent młodzieŝy studiującej. Wielu uzdolnionych młodych ludzi, przede wszystkim z powodu trudnych warunków materialnych ich rodzin, nawet nie rozwaŝa decyzji o podjęciu studiów. Próg szkoły wyŝszej jest dla nich nie do przekroczenia. Celem Programu jest wsparcie młodzieŝy w pokonaniu wyjątkowo trudnej dla niej bariery, związanej z rozpoczęciem nauki w szkole wyŝszej, poprzez ufundowanie stypendiów na pierwszy rok dziennych studiów magisterskich. Zakładamy jednocześnie, iŝ perspektywa uzyskania takiego stypendium będzie działać motywująco na uczniów szkół średnich, spełniających kryteria Programu. 4.2. Fundatorzy i Administrator W ciągu 7 lat partnerami Programu, obok Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności (PAFW), było grono renomowanych organizacji i instytucji: Narodowy Bank Polski (NBP), Agencja Nieruchomości Rolnych (ANR), Fundacja PZU, Fundacja BRE Banku, Fundacja BGK im. Jana Kantego Steczkowskiego, Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK), Bank Pocztowy S.A. (BP SA), Fundacja Grupy TP, Akademia Szkoleń i Kompetencji, Polskie Młyny S.A., Fundacja Wspomagania Wsi oraz koalicja lokalnych organizacji pozarządowych współpracujących z Fundacją im. Stefana Batorego oraz Akademią Rozwoju Filantropii w Polsce (lista organizacji lokalnych znajduje się w załączniku nr 2), a takŝe organizacje lokalne oraz grupy nieformalne, które dołączyły do Programu w ramach konkursu Dyplom z Marzeń (lista tych organizacji znajduje się w załączniku nr 3). Administratorem Programu jest Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości (FEP). 11

4.3. Uzasadnienie podjęcia i kontynuowania Programu Mimo poprawy sytuacji w ostatnim czasie, młodzieŝ mieszkająca na terenach wiejskich ma nadal trudny dostęp do studiów wyŝszych. Znajduje to potwierdzenie w danych statystycznych. Wykształceniem wyŝszym legitymuje się zaledwie 7% ludności pochodzącej ze środowisk wiejskich, podczas gdy wśród ludności mieszkającej w miastach wskaźnik ten wynosi 18% 1. RozwaŜając podjęcie decyzji o rozpoczęciu studiów, maturzyści ze wsi i małych miast biorą głównie pod uwagę warunki finansowe, jakie będą towarzyszyć edukacji. Wybierając uczelnię przywiązują wagę do odległości od miejsca zamieszkania oraz liczą na uzyskanie stypendium i miejsca w akademiku. Zjawisko to ma charakter powszechny trudna sytuacja materialna dotyczy całego środowiska. W szczególnie trudnej sytuacji były dzieci z rodzin byłych pracowników ppgr. Uwzględniając te uwarunkowania, a takŝe fakt, Ŝe według szacunków w 2008 r. 9.000 uczniów z tego środowiska miało zdawać maturę (a więc kwalifikujących się do naszego Programu), potrzeba kontynuowania Programu Stypendiów Pomostowych była w pełni uzasadniona. Dodatkowym argumentem było to, Ŝe pomoc skierowana jest do osób, które otrzymywały w szkole średniej stypendia z ANR i organizacji lokalnych, a kontynuowanie ich przyznawania zwielokrotniło efekty juŝ poniesionych nakładów na wykształcenie tych osób. NaleŜy nadmienić, Ŝe ze względu na zmiany w ustawie regulującej działania Agencji Nieruchomości Rolnych od 2005 roku nie finansuje ona juŝ samych stypendiów obowiązek ten przejęło Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa WyŜszego, które kontynuowało wypłaty uczniom pochodzącym ze środowisk popegeerowskich do roku 2008. Programy stypendialne ze środków Unii Europejskiej w powiatach zakończyły się w 2007 roku i nic nie zapowiada ich kontynuacji. Mimo rozszerzenia zakresu dostępu do stypendiów na uczelniach, z mocy nowelizacji Ustawy o szkolnictwie wyŝszym, sytuacja młodych ludzi pochodzących ze wsi i małych miast nie uległa widocznej poprawie. Brak stabilnej i czytelnej strategii stypendialnej państwa doprowadził do sytuacji, w której pomoc nie zawsze trafia do tych, którzy jej potrzebują. Podjęte działania bowiem nie likwidują problemu, dla rozwiązania którego powstał Program Stypendiów Pomostowych. Istniejący system w sposób odrębny adresuje pomoc do dwóch grup odbiorców: uczniów i studentów. Brak jest w nim mechanizmów zapewniających pomost pomiędzy szkołą średnią i wyŝszą i nie stymuluje on decyzji o kontynuowaniu nauki na studiach wyŝszych, decyzji, która jest jedną z najwaŝniejszych w Ŝyciu młodych ludzi i ich ubogich rodzin. Celem podstawowym Programu jest zachęcenie młodych ludzi ze środowisk zaniedbanych do kontynuowania nauki na wyŝszych studiach. Uznaliśmy, Ŝe jest to jedna z waŝniejszych i skuteczniejszych dróg ucieczki od dziedziczenia biedy w tych środowiskach. KaŜdego roku około połowy stypendystów Programu uznało, Ŝe nie podjęłoby studiów, gdyby nie nasze stypendium, a zatem nasze działania były właściwe i skuteczne. Wszystkie te fakty uzasadniają w pełni potrzebę kontynuowania Programu. 1 Kotowska I. E., (2003) i (2005), Wykształcenie i status edukacyjny członków gospodarstw domowych, [w] Diagnoza społeczna 2003, www.diagnoza.com, 4.5.1. 12

4.4. Adresaci Adresatami Programu są maturzyści, którzy zostali przyjęci na I rok dziennych studiów magisterskich, pochodzący ze wsi i małych miast (do 20 tys. mieszkańców), spełniający warunki określone w regulaminie. O stypendia mogą się ubiegać maturzyści z rodzin o niskich dochodach, którzy jednocześnie osiągają dobre wyniki w nauce, pochodzący z rodzin byłych pracowników ppgr, uczestnicy finałowego etapu olimpiad przedmiotowych w szkołach ponadgimnazjalnych (po raz pierwszy w 2008 roku) albo maturzyści rekomendowani do udziału w Programie przez lokalne organizacje pozarządowe. 4.5. Podstawowe założenia Programu W Programie wykorzystane zostały doświadczenia FEP, wyspecjalizowanej w realizacji programów stypendialnych dla młodzieŝy studiującej, doświadczenia ANR oraz organizacji lokalnych, które realizują programy stypendialne dla młodzieŝy szkół średnich. Podstawą współpracy Fundacji Edukacyjnej Przedsiębiorczości z Fundatorami są dwustronne umowy. Współpraca polega na realizowaniu wspólnego dla stron programu stypendialnego. W regulaminach przyznawania i przekazywania stypendiów dla studentów określone są procedury postępowania, tzn. zasady i kryteria przyznawania stypendiów, zasady i procedura wyboru stypendystów, wysokość stypendium. We współpracy z organizacjami, które współfinansują Program, opracowano pakiet dokumentów określających procedury postępowania. Zasady przyznawania i przekazywania stypendiów określone zostały w regulaminie. W skład opracowanego pakietu dokumentów wchodzą, poza regulaminem, opis Programu oraz wniosek o przyznanie stypendium i oświadczenie o wysokości dochodów. Rada Fundacji zatwierdziła regulaminy przyznawania i przekazywania stypendiów w ramach Programu Stypendiów Pomostowych. Przyjęte zasady i tryb przyznawania stypendiów oraz sposób zatwierdzania dokumentów, towarzyszących Programowi, dały podstawę do zwolnienia stypendiów pomostowych z podatku dochodowego. Przygotowano procedury gromadzenia, weryfikowania i przygotowania wniosków dla komisji stypendialnych. Dokumenty te stanowią dorobek Programu i będą mogły być z powodzeniem wykorzystane w dalszej jego realizacji. Decyzje o przyznaniu stypendiów podejmują niezaleŝne komisje stypendialne, powołane przez zarząd FEP na wniosek Fundatorów Programu. Program Stypendiów Pomostowych jest obecnie realizowany w trzech segmentach: Segment IA adresowany do młodzieŝy z rodzin byłych pracowników ppgr. W siedmiu edycjach przyznano 6.398 stypendiów ufundowanych przez: Polsko-Amerykańską Fundację Wolności, Narodowy Bank Polski, Agencję Nieruchomości Rolnych, Fundację PZU, Bank Gospodarstwa Krajowego, Fundację BGK im. Jana Kantego Steczkowskiego, Fundację BRE Banku, Bank Pocztowy S.A., Akademię Szkoleń i Kompetencji oraz Polskie Młyny S.A. Segment IB adresowany do maturzystów uczestników finałowego etapu olimpiad przedmiotowych w szkołach ponadgimnazjalnych. Ta grupa młodych ludzi uczestniczy w Programie do VII edycji. Przyznano 52 stypendia ufundowane przez: Polsko-Amerykańską Fundację Wolności, Narodowy Bank Polski, Fundację PZU, Fundację BGK im. Jana Kantego Steczkowskiego, Fundację BRE Banku oraz Akademię Szkoleń i Kompetencji. Segment II adresowany do młodzieŝy rekomendowanej do udziału w Programie przez lokalne organizacje pozarządowe skupione wokół Fundacji im. Stefana Batorego i Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce oraz wyłonionych w ramach akcji Dyplom z Marzeń. W 13

siedmiu edycjach przyznano 1817 stypendiów ufundowanych przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności, Narodowy Bank Polski, Fundację Wspomagania Wsi oraz koalicję lokalnych organizacji pozarządowych. Przez trzy lata (2005 2007) przyznawano stypendia uczestnikom programów edukacyjnych PAFW English Teaching i Szkoła Ucząca się, którzy otrzymali rekomendacje Centrum Edukacji Obywatelskiej i Nidzickiej Fundacji Rozwoju NIDA. Przyznano 158 stypendiów ufundowanych przez PAFW. Fundacja współpracuje ze stypendystami, obserwując ich postępy w nauce i podpowiadając moŝliwe drogi uzyskania pomocy stypendialnej podczas kolejnych lat studiów, ubiegania się o kredyty studenckie i moŝliwości zdobycia do nich zabezpieczeń. KaŜdego roku wydawana jest ulotka Jak zdobyć pieniądze na studiowanie, która jest przekazywana wszystkim stypendystom kolejnych edycji Programu. 4.6. Efekty Realizacja siedmiu edycji Programu pokazała, Ŝe perspektywa uzyskania stypendium juŝ z chwilą przyjęcia na studia miała wpływ na decyzje uczniów szkół średnich o ich podjęciu. Badania przeprowadzone wśród stypendystów wykazały, Ŝe ponad połowa z nich podjęła decyzję o rozpoczęciu studiów dzięki moŝliwości otrzymania stypendium w trakcie I roku. Trwa VII edycja Programu. Dotychczas na jego realizację Fundatorzy zgromadzili prawie 35 milionów złotych. Pozwoliło to na sfinansowanie 8425 stypendiów (w tym w I segmencie 6450, w II 1975) zaś wśród tych stypendiów 4037 ufundowano ze środków Polsko- Amerykańskiej Fundacji Wolności (2666 w I segmencie, 1317 w II, w tym 1213 w 70%). Szczegółowe informacje na ten temat zawiera załącznik nr 4. W ciągu siedmiu edycji Programu Fundatorzy przeznaczyli na stypendia dla studentów I roku: Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności 17,1 mln. zł (takŝe na koszty zarządzania i promocji Programu), Narodowy Bank Polski 8 mln. zł, Agencja Nieruchomości Rolnych 5 mln zł, Fundacja PZU 1,3 mln. zł Fundacja BRE Banku 520 tys. zł Fundacja BGK im. Jana Kantego Steczkowskiego 413 tys. zł Bank Pocztowy S.A. 242 tys. zł Bank Gospodarstwa Krajowego 38 tys. zł, Akademia Szkoleń i Kompetencji 76 tys. zł Polskie Młyny S.A. 17,5 tys. zł Fundacja Wspomagania Wsi 420 tys. zł Koalicja lokalnych organizacji pozarządowych 1,7 mln. zł. Na sukces Programu złoŝyły się ponadto: sposób zorganizowania Programu w formie wspólnego przedsięwzięcia wielu organizacji, co pozwoliło zwielokrotnić środki na jego realizację, tym samym zwiększyć zakres Programu; umiejętne połączenie doświadczeń wszystkich organizacji uczestniczących w realizacji Programu; znakomita współpraca wszystkich partnerów Programu, a szczególnie współpraca administratora z oddziałami terenowymi Agencji Nieruchomości Rolnych 14

i organizacjami lokalnymi w pierwszej fazie Programu (fazie gromadzenia i weryfikowania wniosków); sprawne procedury postępowania, które ułatwią realizację kolejnych jego edycji. Program jest otwarty dla wszystkich, którym zaleŝy na awansie edukacyjnym młodzieŝy z małych miast i wsi i którzy pragną włączyć się do realizowanej przez nas inicjatywy. Program Stypendiów Pomostowych jest jedynym pozarządowym programem stypendialnym o tak duŝej skali w Polsce. Patronat medialny - dziennik Rzeczpospolita. 4.7. System Stypendiów Pomostowych Po siedmiu latach Program Stypendiów Pomostowych przerodził się w rozbudowany system stypendialny, w ramach którego moŝna uzyskać 6 róŝnych stypendiów. Fundatorzy zgromadzili na realizację Programu 42 miliony zł co pozwoliło na wypłacenie 10.500 róŝnych stypendiów. W 2007 roku stypendyści I edycji Programu Stypendiów Pomostowych, którzy rozpoczęli naukę w roku akademickim 2002/2003, skończyli studia. 2008 Stypendia Doktoranckie 10 2006 StaŜe Zagraniczne 3 2005 Studiuj za granicą 77 2007 Stypendia korporacyjne 297 2003 Konkurs PRYMUS 1708 2002 Program Stypendiów Pomostowych 8425 W ramach Systemu Stypendiów Pomostowych moŝna uzyskać: Klasyczne stypendia pomostowe (stypendia na I rok studiów) przyznawane najdłuŝej, bo od 2002 roku. W ciągu siedmiu lat przyznano 8.425 stypendia pomostowe. Stypendium wynosi 3800 zł i jest wypłacane w 10 miesięcznych ratach. Fundatorzy przeznaczyli na ten cel 35 milionów zł. Stypendia naukowe (na II rok studiów). MoŜna się o nie ubiegać uczestnicząc w konkursie PRYMUS, który jest skierowany do stypendystów Programu Stypendiów Pomostowych studentów I roku. Nagrodą w konkursie jest stypendium na II rok studiów dla 15

stypendystów osiągających najlepsze wyniki w nauce na I roku. Odbyło się sześć edycji konkursu. 1.708 stypendystów Programu Stypendiów Pomostowych uzyskało stypendium na kolejny rok studiów. Stypendium wynosi 3800 zł, wypłacane w 10 miesięcznych ratach. Fundatorem konkursu jest Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności, która przeznaczyła na ten cel 6 mln. zł. Stypendia naukowe (korporacyjne) dla najlepszych studentów III i IV roku wybranych kierunków, o które moŝna się ubiegać uczestnicząc w konkursie o najwyŝszą średnią. III edycja została ogłoszona w 2008 roku. Nagrodą w konkursie jest roczne stypendium w wysokości 3800 zł. Fundatorami stypendiów są: Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności, Fundacja BRE Banku i Fundacja Grupy TP. W trzech edycjach ufundowano 297 stypendiów. Fundatorzy przeznaczyli na ten cel 1.1 mln. zł. Stypendia doktoranckie to nowa propozycja dla stypendystów pomostowych, którzy rozpoczęli studia doktoranckie. W 2008 roku pierwsze stypendia trafiły do 10 stypendystów. Roczne stypendium wynosi 18.000 zł. Fundatorem stypendiów jest Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności. Stypendia w programie Studiuj za granicą, są skierowane takŝe do najlepszych stypendystów Programu Stypendiów Pomostowych. Jest to program stypendialny dla tych, którzy dostaną się na studia za granicą w ramach programu Sokrates/Erasmus. W czterech edycjach stypendia otrzymało 77 studentów, którzy odbyli część studiów w Austrii, Belgii, Danii, Finlandii, Hiszpanii, Holandii, Francji, Irlandii, Łotwie, Niemczech, Norwegii, Portugalii, Szwecji, Turcji, Włoszech i Wielkiej Brytanii. Program jest finansowany przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności, która przeznaczyła na ten cel 270 tys. zł. Wakacyjne StaŜe Zagraniczne International Internship Initiative wspólne przedsięwzięcie Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności i Amerykańskiej Izby Handlowej w Polsce. I edycja ogłoszona została w styczniu 2006 roku. Jest to oferta dla studentów III i IV roku studiów, wszystkich kierunków, znających bardzo dobrze język angielski i legitymujący się bardzo dobrymi wynikami w nauce, odbycia 1 lub 2 miesięcznego wakacyjnego staŝu w firmie zagranicznej zrzeszonej w Polsko-Amerykańskiej Izbie Handlowej. StaŜ jest finansowany przez firmę organizującą staŝ i Polsko-Amerykańską Fundację Wolności. Dotąd z tej oferty skorzystały 3 osoby. Wszystkie propozycje oferowane w ramach Programu Stypendiów Pomostowych tworzą rozbudowany system stypendialny, którego celem jest zachęcenie młodzieŝy ze środowisk wymagających wsparcia edukacyjnego do kontynuowania nauki na wyŝszej uczelni, osiągania tam jak najlepszych wyników w nauce i do podjęcia starań o odbycie części studiów na zagranicznej uczelni. O stypendystach: Stypendyści siedmiu edycji Programu studiują na ponad 130 uczelniach: 9,48% 6,08% uniwersytety uczelnie techniczne 26,35% 47,37% uczelnie rolnicze uczelnie pedagogiczne 16

Najwięcej stypendystów studiuje w: 1000 908 800 600 400 294 326 370 462 356 200 0 Politechnika Gdańska Politechnika Wrocławska Uniwersytet Mikołaja Kopernika Uniwersytet Szczeciński Uniwersytet Warmińsko- Mazurski Uniwersytet Zielonogórski Najczęściej wybierane kierunki studiów: Prawo i Administracja 435 Pedagogika 647 Ochrona środowiska 437 Filologie 587 Elektronika i pokrewne 311 Ekonomia, zarządzanie, finanse 991 Budownictwo 352 Biologia 333 0 200 400 600 800 1000 17

Fundatorzy Programu Administrator Programu Program Fundacja PZU 2007/2008 Akademia Szkoleń i Kompetencji Fundacja Wspomagania Wsi Współpraca Koalicja lokalnych organizacji pozarządowych Patronat Medialny Agencja Nieruchomości Rolnych Organizacje wspierające Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce Fundacja im. Stefana Batorego 18

5. Programu Stypendiów Pomostowych 2007/2008 Realizacja VI edycji W 2008 roku (od stycznia do sierpnia) realizowana była VI edycja Programu. We wrześniu 2008 roku FEP złoŝyła sprawozdania Partnerom Programu. Sprawozdania zostały przyjęte. VI edycja programu została rozliczona. 5.1. Podstawowe efekty realizacji VI edycji Programu w 2008 roku: W ramach Systemu Stypendiów Pomostowych przyznano 1537 róŝnego rodzaju stypendiów, które były wypłacane od stycznia do lipca, w tym: a) 1118 stypendiów pomostowych studentom I roku studiów. Fundatorami stypendiów obok Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności byli: Narodowy Bank Polski, Fundacja PZU, Fundacja BRE Banku, Fundacja BGK im. Jana Kantego Steczkowskiego, Fundacja Wspomagania Wsi i Akademia Szkoleń i Kompetencji oraz 72 pozarządowe organizacje lokalne; b) 278 stypendiów naukowych studentom II roku najlepszym stypendystom Programu Stypendiów Pomostowych 2005/2006. 272 stypendia zostały sfinansowane ze środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, 6 przez sponsorów indywidualnych; c) 17 stypendiów na studia w zagranicznych uczelniach w ramach III edycji programu Studiuj za Granicą. Program jest finansowany przez Polsko- Amerykańską Fundację Wolności (PAFW); d) 123 stypendia w II edycji Programu Stypendiów Korporacyjnych, w tym ze środków PAFW 40, Fundacji BRE Banku 50 i Fundacji Grupy TP 33 e) Jeden stypendysta Programu Stypendiów Pomostowych odbył dwumiesięczną praktykę w Niemczech w firmie CEVA Logistic, w ramach Programu Wakacyjnych StaŜy Zagranicznych 2008 (International Internship Initiative); Przyznano i wypłacono 300 semestralnych stypendiów naukowych dla najlepszych studentów uczelni niepaństwowych. Fundatorem stypendiów były, obok Polsko- Amerykańskiej Fundacji Wolności, uczelnie niepaństwowe, których studenci otrzymali stypendia (uczelnie finansowały 20% kosztu stypendiów). Największym komponentem Systemu Stypendiów Pomostowych jest Klasyczny Program Stypendiów Pomostowych, w ramach którego przyznano 1118 stypendiów studentom rozpoczynającym dzienne studia magisterskie. Partnerami i fundatorami stypendiów w VI edycji Programu byli: Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności Narodowy Bank Polski Fundacja PZU Fundacja BRE Banku Fundacja BGK im. Jana Kantego Steczkowskiego Akademia Szkoleń i Kompetencji 19

Fundacja Wspomagania Wsi Koalicja 72 pozarządowych organizacji lokalnych skupionych wokół Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce i Fundacji im. Stefana Batorego oraz wyłonionych do udziału w Programie w ramach akcji Dyplom z Marzeń. Program był realizowany przy współpracy Agencji Nieruchomości Rolnych. Partnerzy zgromadzili na realizację Programu 4,7 miliona zł. VI edycja realizowana była w czterech segmentach. Segmenty róŝniły się grupą docelową i gronem Partnerów. Segment I był wspólnym przedsięwzięciem Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, Narodowego Banku Polskiego, Fundacji PZU, Fundacji BRE Banku S.A., Fundacji BGK im. Jana Kantego Steczkowskiego, Akademii Szkoleń i Kompetencji przy wsparciu organizacyjnym Agencji Nieruchomości Rolnych. Przyznano 674 stypendia. Na ten cel PAFW przekazała subwencję na 359 stypendiów, NBP na 100, Fundacja PZU na 130, Fundacja BRE Banku na 50, Fundacja BGK JKS na 25 stypendiów i ASiK na 10 stypendiów. Segment II był wspólnym przedsięwzięciem Narodowego Banku Polskiego, Polsko- Amerykańskiej Fundacji Wolności oraz koalicji 51 lokalnych organizacji pozarządowych i Fundacji Wspomagania Wsi. Przyznano 313 stypendiów. Organizacje pozarządowe sfinansowały 30% kosztów stypendiów, pozostałe 70% pokryte zostało ze środków NBP (120 stypendiów) i PAFW (193 stypendia). Organizacje zlokalizowane na wsi i w miastach do 20 tys. mieszkańców mogły się ubiegać o dodatkowe dofinansowanie (20% kosztu stypendium) w Fundacji Wspomagania Wsi. Segment III było wspólnym przedsięwzięciem Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, Fundacji Centrum Edukacji Obywatelskiej i Nidzickiej Fundacji Rozwoju Nida. Przyznano 29 stypendiów sfinansowanych przez Polsko- Amerykańską Fundację Wolności. Segment IV Dyplom z Marzeń był wspólnym przedsięwzięciem Polsko- Amerykańskiej Fundacji Wolności, Fundacji Wspomagania Wsi, oraz koalicji 21 lokalnych organizacji pozarządowych i grup nieformalnych wyłonionych w drodze konkursu. Przyznano 102 stypendia. Organizacje pozarządowe sfinansowały 30% kosztów stypendiów, pozostałe 70% pokryte zostało ze środków NBP i PAFW. Organizacje zlokalizowane na wsi i w miastach do 20 tys. mieszkańców mogły się ubiegać o dodatkowe dofinansowanie (25% kosztu stypendium) w Fundacji Wspomagania Wsi. Stypendia otrzymali wszyscy kandydaci, którzy spełnili warunki określone w regulaminie. Stypendium wynosiło 3800 zł i było wypłacane w 10 miesięcznych ratach. Decyzje o przyznaniu stypendiów podejmowały niezaleŝne komisje stypendialne powołane przez zarząd FEP na wniosek Fundatorów Programu. Patronat medialny na Programem sprawował dziennik Rzeczpospolita. 5.2. Podsumowanie i ocena VI edycji PSP W ciągu sześciu lat trwania Programu przyznano 7499 stypendiów na I rok studiów, w tym 1118 w VI edycji. Przeciętnie 25% stypendystów osiąga dobre i bardzo dobre wyniki w nauce na I roku, w VI aŝ 31%, z tego prawie 90% utrzymuje je takŝe na II roku. Ponad 50% stypendystów nie podjęłoby studiów, gdyby nie zapewnienie, Ŝe podczas I roku dostaną stypendia. 20

Program trafił w zapotrzebowanie społeczne. Do udziału w Programie zgłosiło się 1407 kandydatów. Stypendia otrzymało 1118 osób. Wszyscy studenci zakwalifikowani do Programu otrzymali stypendia. W VI edycji 51,8% stypendystów dostało się na uniwersytety, 24,0% na politechniki, 8,1% na uczelnie rolnicze, 5,4% na uczelnie medyczne i 3,8% na pedagogiczne. Najwięcej stypendystów studiuje w Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim (116 stypendystów 10,4%), Uniwersytecie Rzeszowskim (49 4,4%) i Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza (47 4,2%). Najczęściej wybieranymi kierunkami studiów przez stypendystów były: ekonomia, zarządzanie i marketing, finanse i bankowość oraz gospodarka przestrzenna 9,7% (109 stypendystów), filologie 7,4%, prawo i administrację 6,3%, pedagogika 6,0%, biologia i pokrewne 4,8% i budownictwo i pokrewne 4,6%. Z udziału w Programie zrezygnowało 65 osób co stanowi 5,8% populacji stypendystów. NaleŜy podkreślić, Ŝe z roku na rok liczba rezygnacji systematycznie spada. Świadczy to bardzo dobrze o tegorocznych stypendystach i ich determinacji w dąŝeniu do zdobycia wyŝszego wykształcenia. Na temat selekcji po I roku studiów nie ma oficjalnych danych. Z informacji uzyskanych w poszczególnych uczelniach (głównie państwowych) wynika, Ŝe wskaźnik ten plasuje się najczęściej w przedziale od 10 do 15%. Cele jakie postawiono przygotowując Program zostały w pełni zrealizowane w trakcie VI edycji Programu. Dowodzą tego badania realizowane wśród uczestników Programu Stypendiów Pomostowych kaŝdego roku. Ponad 50% stypendystów stwierdza, Ŝe bez pomocy Programu nie kontynuowałoby nauki, 70% podjęło studia aby poprawić sobie warunki Ŝycia w przyszłości, ponad 95% myślało o studiowaniu od początku szkoły średniej. Prawdopodobnie wybór szkoły średniej był takŝe podyktowany planami na przyszłość. 87% stypendystów ukończyło licea ogólnokształcące. Przygotowują one lepiej do podjęcia studiów niŝ szkoły zawodowe. Wysiłek dostania się na studia został podjęty, przez zdecydowaną większość stypendystów, bez dodatkowej pomocy. Nie uczęszczali bowiem na kursy przygotowawcze kursy takie są organizowane w duŝych ośrodkach - co więcej są związane ze znacznymi wydatkami, na które nie mogły sobie pozwolić rodziny o niskich dochodach. Odnieśli sukces i starali się tę szansę, najlepiej jak to moŝliwe, wykorzystać. 31% spośród stypendystów Programu osiągnęło średnią po I roku studiów powyŝej 4.0 ( w I edycji 20%). ZwaŜywszy na warunki w jakich przygotowywali się do studiów i dystans, jaki musieli pokonać wobec ich kolegów z duŝych ośrodków, naleŝy ocenić to bardzo pozytywnie. Wzrost udziału stypendystów osiągających dobre wyniki w nauce z roku na rok dowodzi, Ŝe ogłoszenie konkursu na najwyŝszą średnią podziałało motywująco na stypendystów. Mają oni ambicje ukończenia studiów i to z dobrymi rezultatami, aby w ten sposób zapewnić sobie lepsze przygotowanie do pracy zawodowej. O ich determinacji świadczy takŝe fakt, Ŝe zaledwie 5,8% stypendystów odpadło w trakcie i po I roku studiów. Fakt ten rokuje dla tej młodzieŝy jak najlepiej, a dla naszego Programu jest jeszcze jednym potwierdzeniem, Ŝe środowisko, do którego adresowany jest Program zostało właściwie określone. Dotarliśmy bowiem z pomocą do młodych ludzi, którzy bardzo potrzebują pomocy, ale co najwaŝniejsze są ambitni, bardzo chcą poprzez wykształcenie zmienić warunki Ŝycia, warto więc w nich inwestować, co raz jeszcze potwierdza sens całego Programu. Korzyści wynikające z realizacji VI edycji Programu: Z pomocy udzielonej w ramach Programu Stypendiów Pomostowych 2007/2008 bezpośrednio skorzystało 2107 osób. Zwiększono dostępność studiów dla młodzieŝy pochodzącej ze wsi i małych miast. Prawie 2.000 młodych ludzi, ze środowisk wiejskich oraz małych miasteczek, otrzymało stypendia, dzięki którym mogli podjąć i kontynuować studia. Ponad połowa tych 21

stypendiów została sfinansowana ze środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności; Rozszerzono zasięg Programu działając w dwóch kierunkach: a) poprzez pozyskanie nowych partnerów w ramach II edycji akcji Dyplom z Marzeń. W VI edycji Programu wzięło udział 21 nowych pozarządowych organizacji lokalnych. W ten sposób Program został otwarty dla nowych obszarów wiejskich; b) poprzez pozyskanie środków od zewnętrznych sponsorów (pozyskano łącznie ponad 2,3 miliona zł), co pozwoliło na sfinansowanie większej liczby stypendiów. Stworzono kompleksowy system stypendialny, słuŝący wsparciu młodzieŝy z terenów zaniedbanych pod względem edukacyjnym w trakcie ich nauki na wyŝszych uczelniach. Jest to jedyny program stypendialny w Polsce o tak duŝej skali realizowany przez organizację pozarządową. Program będzie nadal uzupełniał lukę, jaka występuje w rządowych programach stypendialnych; Zrealizowano przedsięwzięcia mające bezpośredni wpływ na poprawę jakości kształcenia i konsolidację środowiska związanego z kształceniem kadr menedŝerskich. a) Doroczna konferencja poświęcona jakości kształcenia na trwałe wpisała się w kalendarz spotkań, podczas których wybitni przedstawiciele środowiska akademickiego dyskutują nad poprawą jakości kształcenia w wyŝszych uczelniach. Konferencje są realizowane od 1992 roku. W ramach Programu zrealizowano XXIII konferencję. Po kaŝdej konferencji publikowane są materiały w formie ksiąŝki, które stanowią, ceniony przez środowisko, wkład w rozwój wiedzy na temat jakości kształcenia, a teksty tam zamieszczone są wielokrotnie cytowane w innych publikacjach na ten temat. b) Szczególne znaczenie ma konkurs Przedsiębiorczość, Finanse i Zarządzanie, który ma ogromne walory dydaktyczne dla uczestników konkursu, odgrywa takŝe powaŝną role w propagowaniu aktywnych metod nauczania w procesie dydaktycznym w wyŝszych uczelniach, uwraŝliwiając na rozwiązania zgodne ze światowymi standardami. 22

Fundatorzy Programu Administrator Programu Program Fundacja PZU 2008/2009 Akademia Szkoleń i Kompetencji Fundacja Wspomagania Wsi Współpraca Koalicja lokalnych organizacji pozarządowych Patronat Medialny Agencja Nieruchomości Rolnych Organizacje wspierające Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce Fundacja im. Stefana Batorego 23

6. Klasyczny Program Stypendiów Pomostowych 2008/2009 Realizacja VII edycji 1 października 2008 na 84 uczelniach rozpoczęło studia 926 stypendystów VII edycji Programu Stypendiów Pomostowych. Program był skierowany do absolwentów szkół ponadgimnazjalnych z 2008 roku pochodzących ze wsi i małych miast. Od siedmiu lat kaŝdego roku do grona stypendystów dołącza kolejna grupa maturzystów, którzy z powodzeniem zdali maturę i dostali się na dzienne studia magisterskie, pochodzą z ubogich rodzin, ze wsi i małych miast. Od początku Program się rozwijał. Obecnie jest to rozbudowany system stypendialny, w ramach którego moŝna uzyskać 6 róŝnych stypendiów. NajwaŜniejszy i największy element Programu to klasyczne stypendia pomostowe dla studentów I roku. Przyznano 926 takich stypendiów. Obok nich w ramach systemu 366 stypendystów pomostowych zostało laureatami Konkursu na najwyŝszą średnią po I roku i otrzymało stypendia na II rok studiów. 23 osoby otrzymały dofinansowanie na wyjazd na studia za granicę. 149 stypendystów otrzymało stypendia na III i IV roku. Jedna osoba wyjechała na staŝ zagraniczny, 10 stypendystów pomostowych otrzymało stypendia doktoranckie. To są rezultaty VII edycji Programu Stypendiów Pomostowych, który przeobraził się w złoŝony system stypendialny, w ramach którego wypłacono 1475 róŝnych stypendiów. Stypendia pomostowe wynoszą 3800 zł i są wypłacane przez 10 miesięcy po 380 zł. W 2007 roku stypendyści I edycji Programu Stypendiów Pomostowych, którzy rozpoczęli naukę w roku akademickim 2002/2003, skończyli studia. 6.1. Partnerzy Programu i fundatorzy stypendiów: Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności Narodowy Bank Polski Fundacja PZU Fundacja BRE Banku Fundacja BGK im. Jana Kantego Steczkowskiego Akademia Szkoleń i Kompetencji Fundacja Wspomagania Wsi Koalicja 77 pozarządowych organizacji lokalnych skupionych wokół Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce i Fundacji im. Stefana Batorego oraz wyłonionych do udziału w Programie w ramach akcji Dyplom z Marzeń. 6.2. Finansowanie Programu Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości podpisała umowy z wszystkimi Fundatorami o subwencje na realizację Programu. Podobnie jak w poprzednich edycjach wszyscy Fundatorzy z wyjątkiem Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności przekazali FEP subwencje tylko na fundusze stypendialne. Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności przekazała dotację zarówno na fundusz stypendialny, jak i na koszty administrowania i promocji Programu. FEP podpisała umowy z: 24

Polsko-Amerykańską Fundacją Wolności (15 stycznia 2008 roku), na mocy której PAFW przyznała FEP dotację, z której 1.066.660 zł przeznaczono na sfinansowanie stypendiów dla studentów I roku w I i II segmencie; Narodowym Bankiem Polskim (30 października 2008 roku), na mocy której NBP przyznał Fundacji dotację na stypendia w I i II segmencie w wysokości 999.400 zł; Fundacją PZU (30 września 2008 r.), na mocy której Fundacja przyznała FEP dotację na stypendia w I segmencie w wysokości 494.000 zł; Fundacją BRE Banku (19 sierpnia 2008 r.), na mocy której Fundacja przyznała FEP dotację w wysokości 190.000 zł na stypendia w I segmencie; Fundacją BGK im. Jana Kantego Steczkowskiego (29 lipca 2008 r.), na mocy której Fundacja przyznała FEP dotację w wysokości 125.400 zł na stypendia w I segmencie; Akademią Szkoleń i Kompetencji (1 sierpnia 2008 r.), na mocy której Akademia przyznała FEP dotację na stypendia w I segmencie w wysokości 38.000 zł; 77 lokalnymi organizacjami pozarządowymi na mocy których przeznaczyły one na sfinansowanie 30% kosztu stypendiów w II segmencie kwotę 340.100 zł; Fundacją Wspomagania Wsi (23 października 2008 roku), na mocy której FWW dodatkowo dofinansuje udział 39 pozarządowych organizacji lokalnych wyłonionych w ramach akcji Dyplom z Marzeń na łączną kwotę 254.980 zł, oraz Porozumienie z Agencją Nieruchomości Rolnych (29 lutego 2008 roku), na mocy którego oddziały terenowe ANR udzieliły FEP organizacyjnego wsparcia w fazie rekrutacji kandydatów do Programu; Umowę z Presspubliką z dnia 19 marca 2008 r. o patronat medialny. Na realizację całego Programu w roku akademickim 2008/2009 Fundatorzy zgromadzili łącznie 4.100.000 zł, w tym na stypendia 3.518.800 zł. Fundatorami stypendiów w VII edycji Programu, w I segmencie są: Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności 58 stypendiów Narodowy Bank Polski 123 stypendia Fundacja PZU 130 stypendiów Fundacja BRE Banku 50 stypendiów Fundacja BGK im. Jana Kantego Steczkowskiego 33 stypendia Akademia Szkoleń i Kompetencji 10 stypendiów. W II segmencie Fundatorami stypendiów są: Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności 322 stypendia (w 70%), Narodowy Bank Polski 200 stypendiów (w 70%) oraz koalicja 77 pozarządowych organizacji lokalnych i Fundacja Wspomagania Wsi 522 stypendia (w 30%). 6.3. Przygotowanie Programu akcja Dyplom z Marzeń W VII edycji kontynuowano akcję Dyplom z Marzeń. Konkurs został ogłoszony 1 marca 2008 roku przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności i Fundację Edukacyjną Przedsiębiorczości na stronie internetowej Programu oraz na platformie NGO. Akcję poprzedziło przygotowanie dokumentów i procedur. Wszystkie dokumenty były dostępne na stronie internetowej Programu. Termin nadsyłania zgłoszeń upływał 30 marca. Do udziału w konkursie zgłosiło się 13 organizacji. Najwięcej wniosków nadesłano z województwa mazowieckiego (4), następnie lubelskiego i świętokrzyskiego (po 2). Wśród rodzajów organizacji dominowały stowarzyszenia (9 69%). Organizacje zadeklarowały 25

sfinansowanie 88 stypendiów. 2 organizacje mają doświadczenie w realizacji programów stypendialnych. 3 organizacje mają status organizacji poŝytku publicznego. Sąd Konkursowy zakwalifikował do udziału w VII edycji Programu Stypendiów Pomostowych 12 organizacji. W dniach 2 i 3 czerwca 2008 roku odbyły się warsztaty dla organizacji zakwalifikowanych do Programu. Wzięło w nich udział 11 organizacji. Szkolenie przeprowadziła, na zlecenie FEP, firma Inwestycje Społeczne ARF sp. z o.o. Szkolenie dotyczyło procedur realizacji programów stypendialnych (w szczególności Programu Stypendiów Pomostowych), komunikacji, fundraisingu i budowania lokalnych koalicji. Organizacje, poza spełnieniem warunków formalnych, musiały zgromadzić 30% kosztu stypendiów. Organizacje zlokalizowane na wsi i w małych miastach mogły się ubiegać o dofinansowanie w wysokości 25% kosztu stypendium z Fundacji Wspomagania Wsi. Ostatecznie w Programie uczestniczyło 11 nowych organizacji. Z dofinansowania FWW skorzystały wszystkie te organizacje. FWW dofinansowało ponadto 28 organizacji z poprzednich edycji Dyplomu z Marzeń w wysokości 20% kosztu stypendium. 6.4. Promocja Programu VII edycja Programu została ogłoszona 5 marca 2008 roku w dzienniku Rzeczpospolita, w dodatku Moja Kariera. 12 marca ukazały się ogłoszenia w prasie lokalnej (15 tytułów): Gazecie Wyborczej dodatek Wrocław, Fakcie, Dzienniku Bałtyckim, Dzienniku Łódzkim, Dzienniku Polskim, Dzienniku Wschodnim, Gazecie Lubuskiej, Gazecie Olsztyńskiej, Gazecie Pomorskiej, Gazecie Współczesnej, Głosie Koszalińskim, Głosie Pomorza, Głosie Szczecińskim, Nowej Trybunie Opolskiej i Nowinach. Informacja o Programie wraz z podstawowymi dokumentami została zamieszczona na stronie internetowej Programu: www.stypendia-pomostowe.pl, przekazano ją takŝe drogą elektroniczną za pośrednictwem sieci NGO oraz organizacji współpracujących z PAFW. Informacje te wysłano takŝe do 2600 szkół współpracujących z ANR. Ulotki o Programie przekazano wszystkim Komitetom Olimpiad Przedmiotowych uczestniczących w Programie. Zostały one rozdane uczestnikom podczas eliminacji finałowych. Wydano ulotkę o Programie, którą otrzymali wszyscy sponsorzy, organizacje współpracujące, wspierające, stypendyści, a takŝe wszyscy zainteresowani programem stypendialnym. 30 października 2008 roku w centrum Prasowym Foksal nastąpiło uroczyste wręczenie stypendiów najlepszym stypendystom Programu Stypendiów Pomostowych. W uroczystości udział wzięli m.in. Krzysztof Stanowski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej, Barbara Wierzbicka, dyrektor departamentu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa WyŜszego, a jej gospodarzem był Jerzy Koźmiński, prezes Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności. W spotkaniu uczestniczyli najlepsi laureaci konkursu PRYMUS, konkursu na najwyŝszą średnią w ramach programu Stypendiów Korporacyjnych, przedstawiciele stypendystów Klasycznego Programu Stypendiów Pomostowych studentów I roku. W tym roku po raz pierwszy wręczono stypendia doktoranckie 10 stypendystom pomostowym. 6.5. Komisje Stypendialne Stypendia przyznawane były przez niezaleŝne komisje stypendialne powołane na wnioski Fundatorów Programu. Wszystkie komisje stypendialne obradowały 29 września. Dla I segmentu powołana została Komisja Stypendialna nr 1w składzie: Jerzy Dietl Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności Radosław Jasiński Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności 26