INFORMACJA OKRESOWA o pracy Zespołu do spraw przeciwdziałania oszustwom i korupcji w ochronie zdrowia w okresie od dnia 4 października 2006 r. do dnia 20 kwietnia 2007 r. Zespół do spraw przeciwdziałania oszustwom i korupcji w ochronie zdrowia został powołany zarządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 4 października 2006 r. (Dz. Urz. Min. Zdrow. Nr 15, poz. 74, z późn. zm.) i pełni funkcje opiniodawczo-doradcze dla Ministra Zdrowia. W skład Zespołu wchodzą przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia, Narodowego Funduszu Zdrowia, Biura Praw Pacjenta przy Ministrze Zdrowia, Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, Głównego Inspektoratu Sanitarnego i Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego. W pracach uczestniczą także eksperci zapraszani przez przewodniczącego Zespołu, w zależności od potrzeb. Obsługę organizacyjną Zespołu realizuje Departament Nadzoru, Kontroli i Skarg w Ministerstwie Zdrowia. Do zadań Zespołu należy w szczególności: - identyfikacja obszarów i form występowania oszustw i korupcji w ochronie zdrowia, - przedstawienie dodatkowych propozycji działań antykorupcyjnych i przeciwdziałania oszustwom w ochronie zdrowia w ramach strategii antykorupcyjnej, - przedstawienie propozycji działań w zakresie kampanii informacyjnej na temat walki z korupcją w ochronie zdrowia, - przedstawienie propozycji działań w zakresie współpracy międzynarodowej dotyczącej przeciwdziałania oszustwom i korupcji w ochronie zdrowia. Zespół działa na posiedzeniach. Z posiedzeń Zespołu sporządzany jest protokół. Zespół podejmuje decyzje w drodze uchwał zwykłą większością głosów. W omawianym okresie, odbyło się 7 posiedzeń w następujących dniach: 1) 23 października 2006 r., 2) 13 listopada 2006 r., 3) 20 grudnia 2006 r., 4) 30 stycznia 2007 r., 5) 27 lutego 2007 r., 6) 27 marca 2007 r. 7) 11 kwietnia 2007 r. 1
Prace Zespołu były prowadzone równolegle w wielu obszarach z uwagi na wieloaspektowy charakter problemów związanych z oszustwami i korupcją w ochronie zdrowia. Działalność informacyjna Minister Zdrowia, z inicjatywy Zespołu, utworzył stronę internetową Ministerstwa Zdrowia poświęconą problematyce oszustw i korupcji w ochronie zdrowia (www.mz.gov.pl w zakładce Przeciwdziałanie korupcji ). Zamieszczone zostały na niej materiały informacyjne na temat zwalczania oszustw i korupcji w ochronie zdrowia, m.in.: - Poradnik dla pacjenta Korupcja nie wyjdzie nam na zdrowie, - Strategia Antykorupcyjna, - wybrane fragmenty wydania specjalnego Globalnego Raportu Korupcji 2006: Korupcja w systemie ochrony zdrowia, Transparency International, - raporty z badań prowadzonych przez Fundację im. Stefana Batorego dotyczących korupcji w sektorze zdrowia ( Codzienne doświadczenia korupcyjne Polaków. Barometr korupcji 2006, Pacjenci i lekarze o korupcji w publicznej służbie zdrowia, Warszawa 2001 ), - informacje nt. prowadzonych działań w ramach Europejskiej Sieci do spraw Oszustw i Korupcji w Ochronie Zdrowia (Ministerstwo Zdrowia jest współzałożycielem i jej członkiem od 2006 r.), - zbiory przydatnych linków np. www.bpp.waw.pl, www.ehfcn.org, www.antykorupcja.gov.pl. Strona będzie na bieżąco uzupełniana o materiały dotyczące problematyki zwalczania oszustw i korupcji w ochronie zdrowia. W dniu 5 października 2006 r. odbyło się w Ministerstwie Zdrowia spotkanie członków Zespołu z przedstawicielami Europejskiej Sieci do spraw Oszustw i Korupcji w Ochronie Zdrowia (zwanej dalej Europejską Siecią). W spotkaniu uczestniczyli także przedstawiciele Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwa Sprawiedliwości i Prokuratury Generalnej, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Narodowego Funduszu Zdrowia, Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego, Głównego Inspektoratu Sanitarnego, Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, Banku Światowego, Transparency International, Fundacji im. Stefana Batorego. Przedmiotem spotkania była prezentacja podejmowanych w Polsce działań antykorupcyjnych przez różne podmioty oraz przez Europejską Sieć. 2
W grudniu 2006 r., z inicjatywy Zespołu, przeprowadzona została kampania informacyjna pod hasłem Korupcja nie wyjdzie nam na zdrowie.... Punktem kulminacyjnym kampanii informacyjnej była międzynarodowa konferencja pod nazwą Korupcja nie wyjdzie nam na zdrowie, która odbyła się w Ministerstwie Zdrowia w dniu 8 grudnia 2006 r. pod przewodnictwem Ministra Zdrowia - Pana Zbigniewa Religi. Prelegentami podczas konferencji byli m.in.: Pani Marieke Koken - Dyrektor Generalna Europejskiej Sieci do spraw Oszustw i Korupcji w Ochronie Zdrowia, Pani Paulina Miśkiewicz - Dyrektor Biura Łącznika Światowej Organizacji Zdrowia w Polsce, Pani Wacława Wojtala - Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia, Pani Dorota Puka - Zastępca Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia do spraw Finansowych, Pani Krystyna Kozłowska - Dyrektor Biura Praw Pacjenta przy Ministrze Zdrowia, Pani Grażyna Kopińska - Dyrektor Programu Przeciw Korupcji Fundacji im. Stefana Batorego oraz Pan Cezary Śledziewski - Prezes Zarządu Polskiego Związku Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego. Ponadto, w konferencji brali udział m.in. przedstawiciele Senatu RP, Najwyższej Izby Kontroli, wojewodów oraz innych urzędów administracji publicznej zajmujących się problemem korupcji, a także Banku Światowego i Naczelnej Izby Lekarskiej. Materiały z konferencji zostaną opublikowane i będą również dostępne na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia (www.mz.gov.pl w zakładce Przeciwdziałanie korupcji ). W ramach kampanii informacyjnej, Zespół opracował Poradnik dla pacjentów pt. Korupcja nie wyjdzie nam na zdrowie.... Poradnik został rozesłany do Narodowego Funduszu Zdrowia i do wszystkich Centrów Zdrowia Publicznego z prośbą o jego upowszechnienie. Jest on także dostępny na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia (www.mz.gov.pl w zakładce Przeciwdziałanie korupcji ). Minister Zdrowia zaakceptował w dniu 6 marca 2007 r. koncepcję kolejnej kampanii informacyjnej w zakresie walki z korupcją. Zostanie ona zorganizowana we współpracy z MSWiA. 3
Wspieranie zmian legislacyjnych Z inicjatywy Zespołu powołano w każdej komórce organizacyjnej Ministerstwa Zdrowia koordynatorów działań antykorupcyjnych. Zespół podjął uchwałę w sprawie przyjęcia rekomendacji dotyczącej zmiany zarządzenia Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2004 r. w sprawie zasad i trybu prowadzenia prac legislacyjnych w Ministerstwie Zdrowia (Dz. Urz. Min. Zdrow. Nr 15, poz. 133, z późn. zm.). Przedmiotowa zmiana polega m.in. na tym, że komórki właściwe oraz jednostki organizacyjne podległe lub nadzorowane przez Ministra Zdrowia są obowiązane analizować akty normatywne należące do ich właściwości pod względem ich obowiązywania, aktualności, celowości i skuteczności, w tym w zakresie przeciwdziałania korupcji. Zespół dokonuje identyfikacji potencjalnych obszarów oraz form występowania korupcji i oszustw w ochronie zdrowia, a także analizy przepisów prawa mających odniesienie do zidentyfikowanych obszarów. Pozwoli to na opracowanie propozycji kierunków zmian legislacyjnych o charakterze antykorupcyjnym. Jest to jednak zadanie długofalowe, z uwagi na szeroki zakres przedmiotowy zagadnienia. Aktualnie, przedmiotem prac Zespołu są zagadnienia dotyczące funkcjonowania systemu zarządzania listami oczekujących na świadczenia opieki zdrowotnej oraz problematyka korupcji w sektorze farmaceutycznym. Na posiedzeniu Zespołu w styczniu 2007 r. omówione zostało funkcjonowanie systemu zarządzania listami oczekujących na świadczenia opieki zdrowotnej. W spotkaniu uczestniczyli także: konsultanci krajowi (Grzegorz Opolski - Konsultant Krajowy w dziedzinie kardiologii, Marian Reinfuss - Konsultant Krajowy w dziedzinie radioterapii onkologicznej, Wojciech Rowiński - Konsultant Krajowy w dziedzinie transplantologii klinicznej, Stanisław Woś - Konsultant Krajowy w dziedzinie kardiochirurgii), przedstawiciel Instytutu Zdrowia Publicznego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego (Adam Kozierkiewicz), który jest wykonawcą projektu pomocy technicznej pn. Przeprowadzenie analizy istniejącego systemu zarządzania listami oczekujących na świadczenia opieki zdrowotnej oraz opracowanie raportu zawierającego wnioski z analizy i zalecenia usprawnień tego systemu celem 4
zapewnienia jego skuteczności w zapobieganiu i zwalczaniu zjawisk korupcyjnych w systemie ochrony zdrowia w Polsce oraz przedstawiciel Narodowego Funduszu Zdrowia (Wanda Piróg - Jakubiak, Dyrektor Departamentu Spraw Świadczeniobiorców w NFZ), który przedstawił ocenę funkcjonowania list oczekujących na świadczenia opieki zdrowotnej na podstawie wpływających do NFZ informacji, obejmujących liczbę oczekujących i średni czas oczekiwania. Prace Zespołu dotyczące wskazania kierunków zmian w zakresie poprawy funkcjonowania systemu zarządzania listami oczekujących na świadczenia opieki zdrowotnej będą kontynuowane. Ich celem jest ustanowienie takich zasad, które będą w pełni przejrzyste i przez wszystkich przestrzegane. Również problematyka korupcji w sektorze farmaceutycznym stanowi priorytet w pracy Zespołu. Na posiedzeniu w dniu 11 kwietnia 2007 r. Zespół przeanalizował zasady umieszczania leków na listach leków refundowanych i obowiązujące przepisy prawa pod kątem przejrzystości stosowanych procedur i rozwiązań antykorupcyjnych. W spotkaniu uczestniczyli także: kierownictwo Departamentu Polityki Lekowej i Farmacji w MZ, kierownictwo Departamentu Gospodarki Lekami w NFZ, członkowie Zespołu roboczego ds. analizy przepisów legislacyjnych. Prace mające na celu wskazanie przez Zespół propozycji działań antykorupcyjnych w obrocie lekami będą kontynuowane. W kwietniu 2007 r. Zespół przystąpił do opracowywania informacji na temat skutków oszustw i korupcji w ochronie zdrowia. Prace analityczne Zespół na bieżąco rozpatrywał wyniki analizy doniesień medialnych na temat działań antykorupcyjnych, dokonywanej w Departamencie Nadzoru, Kontroli i Skarg w MZ. Wyniki analizy są wykorzystywane stale w pracy Zespołu, w tym m.in. przy określaniu potencjalnych obszarów występowania oszustw i korupcji w ochronie zdrowia. Współpraca międzyresortowa Od października 2006 r. zaktywizowana została współpraca z instytucjami zajmującymi się problematyką wykrywania i zwalczania oszustw i korupcji, w tym z MSWiA, Ministrem 5
Sprawiedliwości, Agencją Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralnym Biurem Antykorupcyjnym, Urzędem Zamówień Publicznych, itp., a także z organizacjami pozarządowymi, w tym z Fundacją im Stefana Batorego, przy której działa Program Przeciw Korupcji i Lekarska Grupa Robocza oraz z Transparency International Polska. W wyniku tej współpracy, podmioty zajmujące się w Polsce problematyką wykrywania oraz zwalczania oszustw i korupcji, przekazują wg właściwości informacje, które stanowią podstawę rozstrzygnięć Zespołu, w tym w zakresie wskazania potencjalnych obszarów występowania oszustw i korupcji w ochronie zdrowia, częstotliwości występowania korupcji w ochronie zdrowia, proponowanych rozwiązań, itp. Z inicjatywy Zespołu, przetłumaczone zostały w listopadzie 2006 r. na język polski wybrane fragmenty wydania specjalnego Globalnego Raportu Korupcji 2006 opublikowanego przez Transparency International pt. Korupcja w systemie ochrony zdrowia. Tekst ten, autoryzowany przez Transparency International, został w grudniu 2006 r. umieszczony na stronie internetowej MZ i stanowi ważne źródło informacji o przyczynach i zakresie korupcji w ochronie zdrowia na całym świecie. Raport jest dostępny w materiałach z seminarium pt.: Korupcja nie wyjdzie nam na zdrowie, które odbyło się w Ministerstwie Zdrowia w dniu 8 grudnia 2006 r. (www.mz.gov.pl w zakładce Przeciwdziałanie korupcji ). Zespół współpracuje z Lekarską Grupą Roboczą działającą w ramach Programu Przeciw Korupcji w Fundacji im. Stefana Batorego. W dniu 22 listopada 2006 r. odbyło się spotkanie tej Grupy z kierownictwem Zespołu, na którym przedstawione zostały działania Zespołu oraz dyskutowano problematykę zwalczania korupcji w ochronie zdrowia. W grudniu 2006 r. na międzynarodowym seminarium pt. Korupcja nie wyjdzie nam na zdrowie, zorganizowanym z inicjatywy Zespołu, Dyrektor Programu Przeciw Korupcji Fundacji im. Stefana Batorego Pani Grażyna Kopińska przedstawiła referat pt. Wnioski wynikające z badań opinii publicznej wykonywanych na zlecenie Fundacji na temat korupcji w ochronie zdrowia. Referat ten jest dostępny na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia (www.mz.gov.pl w zakładce Przeciwdziałanie korupcji ). W styczniu 2007 r. członkowie Zespołu uczestniczyli w Omówieniu wyników sondażu dotyczącego mechanizmów systemowych sprzyjających powstawaniu korupcji w ochronie zdrowia, które miało miejsce w Warszawie w siedzibie Fundacji im. Stefana Batorego. Sondaż został przygotowany przez Lekarską Grupę Roboczą działającą przy Programie Przeciw Korupcji, zrealizowany przez portal medyczny Esculap.pl, dziennik 6
Rzeczpospolita i miesięcznik Zdrowie. Wyniki sondażu oraz stanowisko Ministra Zdrowia w tej sprawie są dostępne na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia (www.mz.gov.pl w zakładce Przeciwdziałanie korupcji ). Współpraca międzynarodowa Członkowie Zespołu aktywnie współpracują z Europejską Siecią do spraw Oszustw i Korupcji w Ochronie Zdrowia. Zadaniem Sieci jest przede wszystkim opracowanie i prowadzenie wspólnych programów szkolenia zawodowego i podwyższenia kwalifikacji dla podmiotów zaangażowanych w zwalczanie korupcji w systemie ochrony zdrowia, opracowanie i utrzymanie wspólnych standardów w dziedzinie Pomiarów Ryzyka (obszarów występowania ryzyka oszustw i korupcji), organizacja corocznej konferencji, stworzenie i prowadzenie bezpiecznej strony internetowej poświęconej zwalczaniu oszustw i korupcji, współpraca z Komisją Europejską. Członkowie Zespołu aktywnie uczestniczą w pracach trzech Podkomitetów, tj. Podkomitetu Operacyjnego, Podkomitetu ds. Szkoleń oraz Podkomitetu ds. Organizacji Konferencji. Informacje o pracy tych Podkomitetów znajdują się na stronie internetowej Europejskiej Sieci (www.ehfcn.org). Należy podkreślić, że w październiku 2007 r. odbędzie się w Warszawie Konferencja Europejskiej Sieci do spraw Oszustw i Korupcji w Ochronie Zdrowia. Członkowie Zespołu aktywnie uczestniczą w pracach związanych ze zorganizowaniem tej konferencji. Szkolenie kadry Z inicjatywy Zespołu, do koordynatorów działań antykorupcyjnych w Ministerstwie Zdrowia przekazywane były na bieżąco informacje dotyczące problematyki korupcji i oszustw w ochronie zdrowia i sukcesywnie organizowane były spotkania kierownictwa Zespołu z koordynatorami. Członkowie Zespołu (trzy osoby) uczestniczyli w szkoleniu pt. Organising a Counter Fraud and Corruption Functions in Healthcare, które zostało zorganizowane przez Europejską Sieć. Szkolenie odbyło się w Brukseli w dniach 6 7 marca 2007 r. Podczas szkolenia zostały zaprezentowane doświadczenia angielskie, francuskie, belgijskie i holenderskie w zakresie wykrywania i przeciwdziałania oszustwom i korupcji w ochronie zdrowia oraz w zakresie dokonywania pomiaru ryzyka występowania oszustw w ochronie zdrowia. Przedstawione zostały także doświadczenia Anglii w dziedzinie współpracy 7
z mediami w zakresie problematyki wykrywania oraz zwalczania oszustw i korupcji w ochronie zdrowia. Na posiedzeniu Zespołu w dniu 27 marca 2007 r. członkowie Zespołu zostali zapoznani z wiedzą w tym zakresie przez Panią I. Trojanowską - Dyrektora Departamentu Nadzoru, Kontroli i Skarg w MZ, która uczestniczyła w szkoleniu w Brukseli. Na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia (www.mz.gov.pl w zakładce Przeciwdziałanie korupcji ) znajduje się informacja w języku polskim przygotowana na podstawie prezentacji Jacques a Aartman a. Materiały te zostały również przekazane koordynatorom działań antykorupcyjnych w Ministerstwie Zdrowia. Prace Zespołu będą nadal kontynuowane. 8