Program Aktywności Lokalnej Uwolnij swoje możliwości na rok 2011 I. Uzasadnienie W gminie Śmigiel zamieszkuje 17.600 mieszkaoców, składa się ona z 37 sołectw i 4 osiedli miasta Śmigiel. Zauważalnym problemem w gminie jest mała aktywnośd mieszkaoców, szczególnie osób starszych oraz niewystarczający dostęp do fachowej pomocy świadczonej mieszkaocom gminy. Przyczyn tego upatruje się w małej aktywności seniorów, co stanowi wzorzec powtarzany z pokolenia na pokolenie. Dodatkowo zauważa się potrzebę zaktywizowania młodzieży w życiu społecznym. Problemy te zidentyfikowane zostały na spotkaniu specjalistów z liderami organizacji działających w gminie oraz pracowników społecznych, problem ten zauważają także specjaliści regionalnego ośrodka EFS w Lesznie. W gminie zamieszkuje 720 mężczyzn powyżej 65 roku życia i 1603 kobiety powyżej 60 roku życia. Dla seniorów działają kluby seniora w czterech miejscowościach Śmiglu, Czaczu, Starym Bojanowie i Bruszczewie. Ponadto osoby starsze spotykają się systematycznie przy Parafii Św. Stanisława Kostki w Śmiglu w ramach grupy Św. Józefa. Kluby seniora gromadzą około 110 osób. Śmigielska Filia Uniwersytetu Trzeciego Wieku skupia 67 osób starszych, aktywnych społecznie, wielokrotnie także zawodowo głównie kobiety. Są to w większości osoby których dochody pozwalają na szerokie korzystanie z usług kulturalnych i rekreacyjnych. Osoby, które nie mają problemów z dotarciem do specjalistycznych usług i porad. W pełni uczestniczą w życiu społeczności lokalnej. W ocenie Ośrodka sytuacja osób skupionych w klubach seniora jest odmienna. Są ta zazwyczaj osoby w starszym wieku lub schorowane, mające problemy z poruszaniem się. Ze względu na wydatki związane z leczeniem, ich sytuacja finansowa jest trudniejsza. Brak wystarczających dochodów, ograniczona sprawnośd, styl życia powodują, że członkowie klubów seniora rzadko uczestniczą oferowanych propozycjach kulturalnych i innych formach wypoczynku. Mają oni utrudniony dostęp do poradnictwa specjalistycznego. Jest także bardzo duża liczba osób starszych które nie są aktywne w swoim środowisku. Od lat pozostają w domach, maja trudności w nawiązaniu i odbudowywaniu więzi międzyludzkich, często obawiają się kontaktów z innymi ludźmi. W ocenie pracowników socjalnych osoby samotne, długotrwale pozostające w domach mają także problemy w relacjach z młodszym pokoleniem i odwrotnie młodzi ludzie nie znają problemów osób starszych i często nie dążą do ich zrozumienia. Nieznajomośd warunków życia osób starszych wśród młodzieży powoduje, że mogą oni nie zauważad ich potrzeb i byd mniej skłonni do niesienia pomocy. W naszym środowisku nie ma propozycji wspólnych działao dla osób starszych i młodzieży. Wyobcowanie zaś osób starszych powoduje ich marginalizację, poczucie osamotnienia, często problemy natury psychicznej i somatycznej. 1 S t r o n a
Widzimy potrzebę zorganizowania spotkao dla osób starszych, skupionych wokół klubów seniora oraz zaproszenia na spotkania innych osób pozostających w domach, w celu pobudzenia ich aktywności we własnym środowisku oraz zwiększenia wiedzy z zakresu możliwości rozwiązywania problemów osób starszych. Wsparcia wymaga również aktywnośd społeczna młodzieży. W gminie Śmigiel nie działa Centrum wolontariatu. W pierwszej połowie 2010 r. Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych INGA w partnerstwie z Ośrodkiem Pomocy Społecznej realizował projekt, którego celem było zwiększenie wiedzy i umiejętności z zakresu wolontariatu młodzieży i pedagogów. Ruch wolontaryjny został pobudzony, przeszkoleni zostali uczniowie i pedagodzy, także pracownik socjalny w Ośrodku. Niestety nadal w gminie nie utworzono Centrum wolontariatu, które koordynowałoby działania wolontariuszy. Młodzież uczestniczy jednak w wielu przedsięwzięciach inicjowanych przez nauczycieli, pracowników szkół, z pomocy wolontariuszy korzysta Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży Niepełnosprawnej Światło Nadziei podczas różnego rodzaju spotkao integracyjnych. Z pomocy w nauce korzysta obecnie około 30 uczniów. Jest duża grupa uczniów chętnych do pracy w wolontariacie, są też osoby, które wymagają wsparcia w codziennym życiu, nauce, organizacje pozarządowe oczekujące pomocy w realizacji swoich celów. Odnotowuje się gotowośd do pracy a także zapotrzebowanie na jej zagospodarowanie. Powołanie Centrum Wolontariatu pozwoli na włączenie młodych ludzi w prace pomocowe na rzecz osób potrzebujących i poszerzenie zakresu usług, między innymi o wsparcie osób starszych. Na spotkaniu poświęconemu diagnozie potrzeb społecznych dla programu aktywności lokalnej, zorganizowanym przez Ośrodek Pomocy Społecznej z liderami organizacji oraz instytucji działających na rzecz osób starszych i chorych stwierdzono, że istnieje potrzeba zarówno działao na rzecz pobudzenia aktywności seniorów, szczególnie tych w starszym wieku a także utworzenia Centrum Wolontariatu. Ośrodek Pomocy Społecznej w Śmiglu prowadzi punkt poradnictwa psychologicznego, gdzie porady i terapia prowadzona jest 6 godzin w tygodniu. W 2009 r. z usług punktu korzystały 163 osoby, w tym 23 z systematycznej terapii, 7 rodzin z terapii rodzinnej, udzielono 133 porady. Usługi te cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem. W opinii specjalistów udzielających wsparcia szczególnie potrzebne są jeszcze inne rodzaje porad takie jak doradztwo zawodowe, finansowe i prawne a także członka Zespołu Interdyscyplinarnego ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Obecnie w gminie nie ma możliwości bezpłatnego dostępu do poradnictwa prawnego, tylko młodzież w swoich szkołach może skorzystad z bezpłatnego doradztwa zawodowego. O potrzebie zatrudnienia osoby udzielającej porad osobom doświadczającym przemocy w rodzinie lub będących jej świadkami wypowiedział się Zespół Interdyscyplinarny powołany do przeciwdziałania temu zjawisku. Zatrudnieni specjaliści będą świadczyli swoje usługi nieodpłatnie zapewniając dostęp do poradnictwa także osobom z problemami finansowymi, zagrożonym wykluczeniem społecznym. II. Cele oraz przewidywane rezultaty Cel główny Zwiększenie aktywności oraz umiejętności rozwiązywania problemów społecznych przez mieszkaoców gminy Śmigiel w roku 2011. 2 S t r o n a
Cele szczegółowe 1. Zwiększenie dostępności dla mieszkaoców gminy do informacji i wiedzy z zakresu uprawnieo oraz sposobów rozwiązywania trudnych problemów życiowych; 2. Pobudzenie aktywności społecznej młodzieży i usystematyzowanie działalności wolontarystycznej w Gminie; 3. Zwiększenie dostępności do usług kulturalnych, rekreacyjnych i specjalistycznego poradnictwa dla osób starszych, zagrożonych marginalizacją; 4. Integracja środowisk osób starszych oraz młodzieży; Rezultaty Rezultaty miękkie o wzrost dostępu do informacji i poradnictwa specjalistycznego dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i ich otoczenia; o poprawa funkcjonowania osób starszych i ich relacji z otoczeniem; o zwiększenie integracji osób starszych i młodzieży; o pobudzenie aktywności klubów seniora i zainteresowanie uczestnictwem w nich innych osób starszych; o zwiększenie aktywności młodzieży w działania na rzecz społeczności lokalnej; Rezultaty twarde o utworzenie Punktu Informacji Obywatelskiej (PIO) o powołanie Centrum wolontariatu o zatrudnienie koordynatora Centrum Wolontariatu o zawarcie co najmniej 20 porozumieo o współpracy z wolontariuszami o zwiększenie wiedzy z zakresu pracy wolontarystycznej co najmniej 20 wolontariuszy III. Adresaci i lokalizacja Program adresowany jest do mieszkaoców gminy Śmigiel. W ramach PIO przewidujemy objęcie poradnictwem i terapią psychologiczną co najmniej 200 osób, w zajęciach klubu seniora uczestniczyd będzie co najmniej 80 osób. Ponadto planujemy pozyskanie i podpisanie umów z nie mniej niż 20 wolontariuszami. Program realizowany będzie na terenie gminy Śmigiel, z wyjątkiem wyjazdu integracyjnego osób starszych i ich otoczenia. Spotkania z wolontariuszami organizowane będą w Centrum Kultury w Śmiglu natomiast spotkania klubów seniora w Salach Wiejskich i Centrum Kultury w Śmiglu. IV. Opis programu. Program realizowany będzie w trzech modułach. Jednym z nich jest aktywizacja środowiska osób starszych poprzez działania o charakterze środowiskowym. Przewidujemy skierowanie oferty do osób skupionych w klubach seniora w Starym Bojanowie, Śmiglu i Czaczu oraz zaproszenie na spotkania inne osoby starsze lub niepełnosprawne, które mają ograniczone możliwości dostępu do specjalistów, usług kulturalnych i rekreacyjnych. 3 S t r o n a
Działania będą obejmowały edukację społeczną i obywatelską w tym organizowanie spotkao, konsultacji i działao edukacyjnych. Ponadto zaproponujemy udział w imprezie o charakterze integracyjnym i kulturalnym. Spotkania będą odbywały się w trzech ww. miejscowościach, na spotkania zapraszani będą specjaliści z zakresu prawa, zdrowego żywienia, psychologii, rehabilitacji, którzy udzielad będą porad grupowych, z możliwością konsultacji indywidualnych, z rehabilitantem odbędą się również zajęcia ruchowe. Ponadto zorganizujemy wyjazd do teatru, operetki lub kina ( w zależności od środków finansowych) dla członków grupy docelowej oraz osób z otoczenia beneficjentów. Najprawdopodobniej dla tej grypy osób wolontariusze przygotują spotkanie integracyjne, pod nazwą Wolontariusze zapraszają. Wolontariusze będą pomagad także w organizacji spotkao ze specjalistami. Z każdą z grup zorganizowanych zostanie co najmniej siedem spotkao, każda z grup będzie miała spotkania z następującymi specjalistami: psychologiem, prawnikiem, dietetykiem, rehabilitantem. Kolejnym modułem programu będzie utworzenie Centrum Wolontariatu, którego celem jest pobudzenie aktywności społecznej młodzieży, kształtowanie postawy wrażliwości na problemy innych mieszkaoców, w szczególności zagrożonych wykluczeniem społecznym. Zadaniem Centrum będzie koordynacja działao wolontariuszy, szkolenie kandydatów, prowadzenie odpowiedniej dokumentacji, realizacja projektowanych przedsięwzięd na rzecz osób wymagających wsparcia, promowanie idei wolontariatu. W ramach projektu zatrudniony będzie koordynator wolontariatu, którego zadaniem będzie rekrutacja wolontariuszy, zorganizowanie szkoleo dla wolontariuszy, opracowanie procedur postępowania, monitorowanie działao i prowadzenie spraw administracyjnych Spotkania wolontariuszy z koordynatorem odbywad się będą systematycznie w wyznaczonych dniach w CK w Śmiglu. Koordynator będzie przyjmował interesantów w Punkcie Informacji Obywatelskiej, gdzie będzie można zgłaszad potrzeby mieszkaoców w zakresie wolontariatu. Wolontariusze będą przeszkoleni, ubezpieczeni, będą otrzymywad zwrot części kosztów przejazdów związanych z wykonywaniem pracy wolontarystycznej. Pod koniec roku wolontariusze przygotują imprezę integracyjną na rzecz osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Grupa docelowa oraz charakter imprezy zostanie wypracowany przez wolontariuszy na podstawie przeprowadzonego badania lub dyskusji. Ośrodek będzie zachęcał aby były to między innymi działania na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych. Dodatkowo na koniec roku w związku z Dniem Wolontariusza zorganizowana zostanie impreza integracyjna dla wszystkich osób zaangażowanych w działalnośd wolontarystyczną, której celem będzie integracja wolontariuszy i motywacja do dalszej pracy. 4 S t r o n a
Następnym modułem programu będzie poszerzenie oferty istniejącego punktu poradnictwa psychologicznego i przekształcenie go w Punkt Informacji Obywatelskiej. Mieszkaocy gminy nadal będą mogli korzystad z bezpłatnego dostępu do terapii rodzinnej i poradnictwa psychologicznego, pomocnych w odbudowywaniu właściwych relacji z rodziną, dalszym otoczeniem a także w postrzeganiu siebie. Ponadto w ramach Punktu świadczone będą usługi doradcy zawodowego dla osób pozostających bez pracy lub poszukujących pracy. Pracownicy socjalni będą zachęcad swoich podopiecznych do korzystania z usług doradcy. Celem będzie rozpoznawanie predyspozycji zawodowych mieszkaoców w celu podjęcia odpowiedniego zatrudnienia i poprawy ich sytuacji życiowych. Doradca finansowy będzie udzielał porad w zakresie analizy umów kredytowych, przysługujących ulg i zwolnieo od podatków dochodowych. Będzie świadczył usługi w zakresie wypełniania deklaracji podatkowych PIT. Dostępne będą także konsultacje z osobą posiadająca widzę o mechanizmach i zasadach postępowania w przypadku przemocy w rodzinie. Osoby dotknięte problemem przemocy a także świadkowie takich sytuacji będą mogli zasięgnąd informacji jakie działania należy podjęd i do jakich instytucji można zwrócid się o pomoc. Program będzie realizowany z wykorzystaniem instrumentów aktywnej integracji. 1. Instrumenty aktywizacji zawodowej - zatrudnienie doradcy zawodowego w Punkcie Informacji Obywatelskiej. 2. Instrumenty aktywizacji zdrowotnej - kontynuacja terapii psychologicznej indywidualnej i rodzinnej w PIO. 3. Instrumenty aktywizacji społecznej: utworzone Centrum Wolontariatu, organizowanie i finansowanie poradnictwa poprzez Punkt Informacji Obywatelskiej oraz na spotkaniach w klubach seniora. V. Czas trwania programu i harmonogram realizacji poszczególnych działao. Program realizowany będzie przez cały 2011 rok. Działania: 1. Aktywna integracja a. Centrum Wolontariatu luty grudzieo b. Punkt Informacji Obywatelskiej styczeo grudzieo 2. Działania o charakterze środowiskowym a. Kluby seniora maj grudzieo 3. Zarządzanie projektem styczeo grudzieo VI. Sposób finansowania realizacji programu. Program finansowany będzie ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, Priorytetu VII, Działania 7.1. Poddziałanie 7.1.1. Projekt systemowy w zakresie rozwoju i upowszechniania aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej. 5 S t r o n a
Projekt współfinansowany będzie także funduszu gminy Śmigiel. Ze środków tych sfinansowana zostanie częśd kosztów działalności Punktu Informacji Obywatelskiej. VII Podział odpowiedzialności za realizacje poszczególnych części składowych programu. Odpowiedzialnośd za pełną realizację programu, jego rozliczenie i promocję ponosi Ośrodek Pomocy Społecznej w Śmiglu. W ramach programu zawiązane zostanie partnerstwo z Centrum Kultury w Śmiglu oraz Zespołem Szkół Ponadgimnazjalnych w Nietążkowie. Udział Centrum Kultury w Śmiglu obejmuje: - użyczenie pomieszczeo na potrzeby spotkao integracyjnych klubu seniora i zaproszonych osób starszych, na spotkania koordynatora Centrum z wolontariuszami, - wsparcie organizacyjne w przygotowaniu imprezy Wolontariusze zapraszają, - zorganizowanie wyjazdu o charakterze kulturalnym dla osób starszych. Udział Zespołu Szkół Ponadgimnazjanych w Nietążkowie obejmuje: - pomoc pedagogów szkolnych dla koordynatora Centrum Wolontariatu w podejmowanych przedsięwzięciach, - wsparcie merytoryczne Centrum w zakresie podejmowanych działao - pomoc przy rekrutacji wolontariuszy, 6 S t r o n a