OCENA STANU SANITARNEGO POWIATU RADOMSZCZAŃSKIEGO za rok 2009

OCENA STANU SANITARNEGO POWIATU RADOMSZCZAŃSKIEGO za rok 2009

Spis treści: Wstęp...3 I. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych...4 II. Stan sanitarny zakładów opieki zdrowotnej...16 III. Stan sanitarny obiektów żywności, żywienia oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością...25 IV. Jakość wody przeznaczonej do spożycia oraz wody do kąpieli...34 V. Stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej i kąpielisk...41 VI. Stan sanitarny szkół i innych placówek oświatowo - wychowawczych...45 VII. Warunki sanitarno-higieniczne środowiska pracy...50 VIII. Działalność w zakresie oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia...59 IX. Zapobiegawczy nadzór sanitarny...64 2

WSTĘP Głównym celem działalności Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Radomsku w roku 2009 było promowanie zdrowego stylu życia, czuwanie nad bezpieczeństwem żywności i żywienia oraz zdrowotnym wody, zapobieganie powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych poprzez sprawowanie nadzoru sanitarnego oraz prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Radomsku przy pomocy Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej na mocy ustawy z dnia 14 marca 1985r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej ( tj. Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851 z późn. zm.) realizuje zadania na terenie powiatu radomszczańskiego z zakresu zdrowia publicznego, w szczególności poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami: higieny środowiska; higieny pracy w zakładach pracy; higieny procesów nauczania i wychowania; higieny wypoczynku i rekreacji; zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku; higieniczno sanitarnymi, jakie powinny spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne, w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych. Podstawowym zadaniem Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Radomsku jest działalność nadzorowa, polegająca na kontroli i czuwaniu, czy spełnione są wymagania obowiązujących przepisów w zakresie utrzymania pożądanych norm zdrowotnych. Utrzymanie ich na oczekiwanym poziomie jest możliwe dzięki profesjonalnej, stale kształcącej się kadrze pracowników, a także wdrożeniu systemu zarządzenia jakością. Statutowe zadania wynikające z działalności kontrolnej Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Radomsku, wykonywane są przez następujące komórki organizacyjne i samodzielne stanowiska pracy: Sekcja Nadzoru Epidemiologii; Sekcja Nadzoru Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku; Sekcja Nadzoru Higieny Środowiska; Samodzielne Stanowisko Pracy ds. Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego; Samodzielne Stanowisko Pracy ds. Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia; Samodzielne Stanowisko Pracy ds. Granicznego Punktu Kontroli Sanitarnej. Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Radomsku obejmuje swoim działaniem powiat radomszczański tj. 3 miasta i 14 gmin (378 miejscowości). Realizacja zadań statutowych odbywała się zgodnie z Planem zasadniczych przedsięwzięć na rok 2009 obejmującym główne kierunki działania, zasadnicze zamierzenia oraz harmonogram nadzoru nad obiektami. W 2009 roku nadzorem objęto 2281 obiektów. Przeprowadzono ogółem 2814 kontroli, wydano 709 decyzji administracyjnych merytorycznych oraz 391 decyzji płatniczych, pobrano 2451 próbek do badań, nałożono 59 mandatów karnych na kwotę 14.100 zł. 3

I. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH 1. Sytuacja epidemiologiczna wybranych chorób zakaźnych W powiecie radomszczańskim ogółem w roku 2009 r. zarejestrowano 1054 zachorowania na choroby zakaźne, zakażenia i zatrucia. Sytuację epidemiologiczną chorób zakaźnych w powiecie radomszczańskim w 2009 r. należy uznać za dobrą. Nie obserwowano epidemicznego występowania chorób zakaźnych, natomiast wzrost zachorowań miał podobny jak w latach ubiegłych charakter sezonowy. Sytuację epidemiologiczną powiatu radomszczańskiego w 2009 r. w porównaniu do lat ubiegłych przedstawia tabela 1. Tabela 1. Sytuacja epidemiologiczna powiatu radomszczańskiego w latach 2007-2009 Jednostka chorobowa Liczba zachorowań 2009 2008 2007 Współczynnik zapadalności Liczba zachorowań Współczynnik zapadalności Liczba zachorowań Współczynnik zapadalności Zatrucia pokarmowe 64 54,4 47 40.06 32 26,8 pał. Salmonella Biegunki u dzieci 90 75,5 97 8,18 48 40,33 do lat 2 WZW ogółem 18 15,3 17 14,3 23 19,32 WZW typu A 0 0 0 - - WZW typu B 9 7,65 8 6,75 14 11,76 WZW typu C 9 7,65 9 7,59 9 7,56 Inne i nieokreślone - 0 0 0 0 0 Nowo wykryte 9 7,65 15 12,65 20 14,96 zakażenia HCV Ospa wietrzna 424 360,4 824 695,3 650 546,21 Krztusiec 20 17,0 27 22,7 23 19,32 Różyczka 10 8,50 198 167,08 6 5,04 Płonica (szkarlatyna) 21 17,85 11 9,28 13 10,94 Nagminne zapalenie 12 10,20 18 15,18 10 8,83 przyusznicy - świnka Borelioza 18 15,3 11 9,28 3 2,49 Tasiemczyca/bąblowica 0 0 1 0,84 1 0,83 141 119,86 163 137,5 128 105,5 Pokąsania przez zwierzęta 1.1. Choroby szerzące się drogą pokarmową Zatrucia i zakażenia pokarmowe Zatrucia i zakażenia pokarmowe spowodowane zanieczyszczeniami biologicznymi żywności i wody, a w szczególności bakteriami chorobotwórczymi, stanowią ważny problem z punktu widzenia zdrowia publicznego. 4

W 2009 r. obserwowano niewielki wzrost liczby bakteryjnych zatruć i zakażeń pokarmowych /tabela 2/. Najczęstszą przyczyną zatruć pokarmowych są pałeczki jelitowe Salmonella. Podobnie jak w latach poprzednich dominujące znaczenie miała pał. Salmonella Enteritidis ( 52 przypadki - 82,3%). Choroby są wynikiem zarówno częstszego występowania salmonellozy wśród zwierząt jak i nie przestrzegania podstawowych zasad higieny podczas produkcji i obróbki żywności oraz nieznajomości zasad zdrowego i bezpiecznego żywienia. Nie stwierdzono ognisk zachorowań, których nośnikiem mogła być woda przeznaczona do spożycia przez ludzi. Tabela 2. Zatrucia pokarmowe i zakażenia (liczba przypadków) w latach 2007-2009 Jednostka chorobowa Zatrucia pokarmowe (Salmonellozy) Liczba zachorowań 2009 2008 2007 współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności 63 54,40 47 40,06 30 26,80 *Współczynnik zapadalności (zachorowalności) liczba nowych zachorowań na określoną chorobę na danym terenie w określonym czasie w stosunku do liczby ludności wg stanu 30.06 *współczynnik (1000, 10000 czy 100000). W roku 2009 zarejestrowano 1 zbiorowe zatrucie pokarmowe. W ognisku chorowało łącznie 13 osób, w tym 5 dzieci w wieku do 14 lat. Hospitalizacji wymagały 3 osoby. Czynnikiem etiologicznym zbiorowego zatrucia pokarmowego była pał. Salmonella Enteritidis Zatrucie pokarmowe, wystąpiło w domu prywatnym w miejscowości Wojnowice gm. Gidle. W związku z tym, że u osoby pomagającej przy przygotowaniu przyjęcia dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego występowały już kilka dni przed uroczystością, należy przypuszczać, że przyczyną wystąpienia zatrucia było nieprzestrzeganie przez nią podstawowych zasad higieny oraz zbagatelizowanie własnych dolegliwości. W 2009 r. zarejestrowano mniej przypadków niż w 2008 r. zakażeń z objawami żołądkowo-jelitowymi wywołanych przez czynniki bakteryjne wykazane w tabeli 3 oraz inne określone i nieokreślone bakterie. Spośród zarejestrowanych zachorowań największą liczbę stanowiły przypadki wywołane przez biegunkotwórczą Escherichia coli. Spośród 164 przypadków bakteryjnych zakażeń jelitowych 90 przypadków to zakażenia u dzieci do lat 2. 5

Tabela 3. Inne bakteryjne zakażenia jelitowe w powiecie radomszczańskim w latach 2007-2009 2009 2008 2007 Inne bakteryjne zakażenia jelitowe wywołane przez E.coli biegunkotwórczą wywołane przez Yersinia enterocolitica, Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności 7 5,9 3 2,5 7 5,9 2 1,7 0-3 2,49 wywołane przez i inne czynniki określone i nieokreślone 16 13,6 80 67,5 6 5,04 RAZEM 25 20,40 83 70,38 16 13,51 Z 62 przypadków wirusowych zakażeń jelitowych 52 przypadki to nieżyty jelitowe wywołane przez rotawirusy. Najliczniejszą grupę chorych, bo aż 59,6 % z ogółu zarejestrowanych przypadków wirusowych zakażeń stanowiły dzieci do lat 2 (37 przypadków). W 2009 r. nie stwierdzono zachorowań na dur brzuszny i dury rzekome, czerwonkę. Obecnie na terenie powiatu radomszczańskiego zamieszkuje 3 stałych nosicieli pałeczek duru brzusznego tj. osób bez objawów klinicznych z dodatnim wynikiem badania bakteriologicznego. Ryzyko zakażenia ze strony nosicieli wzrasta na terenach wiejskich, w okresie powodzi oraz po obfitych opadach deszczu. W roku 2009 zarejestrowano 1 przypadek Salmonellozy pozajelitowej pod postacią posocznicy. 1.2. Zakażenia krwiopochodne Wirusowe zapalenia wątroby Wirusowe zapalenia wątroby są chorobami wywołanymi przez hepatotropowe wirusy, które powodują stan zapalny wątroby. Choroby te wywoływane są przez kilka wirusów tj. w szczególności przez wirus HAV, HBV, HCV, HDV, HEV, HGV. Liczbę zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby w powiecie radomszczańskim przedstawia Tabela 4 i Rysunek I.1. W PSSE Radomsko od kilku lat nie rejestruje się zachorowań na wzw typ A. W 2009 r. w PSSE Radomsko rejestrowano 2 ostre przypadki wirusowego zapalenia wątroby typu B (współczynnik zapadalności 1,70). W wyniku dochodzeń epidemiologicznych ustalono, że : jedna osoba z ostrym wirusowym zapaleniem wątroby typu B była poddana zabiegom medycznym naruszającym ciągłość skóry, leczeniu stomatologicznemu, 6

druga osoba nie była powiązana z leczeniem wykonywane miała tatuaże przez osobę prywatną. W PSSE Radomsko w 2009 r. zarejestrowano 24 nosicieli Ag HBs co stanowi około 0.02% ludności powiatu, natomiast w 2008 r. rejestrowano 19 nosicieli Ag HBs. Istotne znaczenie w profilaktyce Wirusowego Zapalenia Wątroby ma: wprowadzenie w 1993 r. obowiązkowych szczepień ochronnych przeciw WZW typu B u wszystkich dzieci nowo narodzonych, co spowodowało brak zachorowań u dzieci do lat 5, stosowanie sprzętu jednorazowego użytku, wycofanie mało skutecznych sterylizatorów na suche gorące powietrze a zastępowanie ich autoklawami, które zapewniają wysokie standardy sterylizacji, 100% sterylność, co przyczynia się do przerwania dróg szerzenia się zakażeń, kontrolowanie procesów dezynfekcji i monitorowanie procesów sterylizacji wskaźnikami fizycznymi, chemicznymi, biologicznymi w zakładach świadczących usługi medyczne, prowadzenie edukacji w zakresie problemów związanych z bezpiecznym seksem. W PSSE Radomsko w 2009 r. zarejestrowano 9 przypadków nowo wykrytych zakażeń HCV (nosicieli) - współczynnik zapadalności wynosił 7,65, w 2008 r. - 15 przypadków współczynnik zapadalności wynosił 12,65. Nosiciel to osobnik zarażony chorobą zakaźną lub posiadający nieprawidłową wersję genu recesywnie dziedziczonej choroby genetycznej, lecz nie wykazujący objawów chorobowych. Nosiciel, choć sam nie doświadcza objawów choroby, może ją przekazywać innym organizmom (niekoniecznie własnego gatunku) bądź potomstwu. Tabela 4. Liczba zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby w latach 2005-2009 Jednostka chorobowa 2009 2008 2007 2006 2005 Liczba zachorowań Liczba zachorowań Liczba zachorowań Liczba zachorowań Liczba zachorowań Wirusowe zapalenie 0 0 0 0 1 wątroby typu A Wirusowe zapalenie 2 0 1 0 0 wątroby -ostre Wirusowe zapalenie 6 8 13 9 4 wątroby typu B- przewlekłe Wirusowe zapalenie 9 9 9 9 7 wątroby typu C Inne i nieokreślone 0 0 0 0 0 RAZEM 17 17 23 18 12 7

Liczba zachorowań 25 20 15 10 5 Inne i nieokreślone WZW typ A WZW typ C WZW typ B 0 2005 2006 2007 2008 2009 Rysunek I.1. Liczba zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby w latach 2005-2009 Sekcja Nadzoru Epidemiologii prowadzi nadzór nad osobami chorymi i osobami z kontaktu z chorym czy nosicielem. Ogółem przeprowadzono nadzór nad 114 osobami z kontaktu z nosicielami p/anty HCV, Ag HBs. 1.3. Choroby wieku dziecięcego Utrzymujący się spadek liczby zachorowań na krztusiec, świnkę i różyczkę może być spowodowany wprowadzeniem do kalendarza szczepień ochronnych szczepień, ale może być również wynikiem cyklicznej zmienności liczby zachorowań na te choroby. Od 2003 roku prowadzone są szczepienia przypominające przeciw krztuścowi u dzieci w 6 roku życia szczepionką DTPa (błoniczo -tężcową z bezkomórkowym składnikiem krztuścowym) oraz obowiązkowe szczepienia przeciw odrze, śwince i różyczce z użyciem szczepionki trójwalentnej (MMR). Dokładna analiza będzie możliwa dopiero po zaszczepieniu szczepionkami MMR oraz DTPa kolejnych roczników dzieci podlegających obowiązkowym szczepieniom. Zjawisko cyklicznej zmienności liczby zachorowań dotyczy również takich chorób jak ospa wietrzna. Ilość zachorowań na ospę wietrzną utrzymuje się corocznie na wysokim poziomie, bowiem sytuacja epidemiologiczna tej choroby nie jest kształtowana przez masowe szczepienia ochronne. Zapadalność na ospę wietrzną podlega cyklicznym wzrostom w odstępach kilkuletnich,wówczas gdy wzrasta populacja dzieci nieuodpornionych w sposób naturalny przez przechorowanie. W 2008 r. wprowadzono szczepienia p/ospie wietrznej u dzieci z grup ryzyka. W porównaniu z rokiem 2008 zdecydowanie zmalała liczba zachorowań na różyczkę tj. 10 przypadków współczynnik zapadalności 8,50. Liczbę zachorowań na choroby wieku dziecięcego przedstawia tabela 5. 8

Tabela 5. Liczba zachorowań na choroby wieku dziecięcego w latach 2007-2009 Jednostka chorobowa Liczba zachorowań 2009 2008 2007 współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Ospa wietrzna 424 360,40 824 695,30 650 546,23 Krztusiec 20 17,00 27 22,70 23 19,32 Świnka nagminne zapalenie przyusznic 12 10,20 18 15,18 10 8,83 Różyczka 10 8,50 198 167,08 8 7,42 Płonica 21 17,85 11 9,28 13 10,94 1.4.Zakażenia ośrodkowego układu nerwowego Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych to choroba gorączkowa o różnej etiologii z objawami w postaci bólów głowy, sztywności karku, objawów oponowych, nudności. Najczęstszymi patogenami wywołującymi zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych są bakterie, wirusy, krętki, grzyby. Wśród zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych w 2009 r. dominowały zakażenia o etiologii wirusowej (3 przypadki współczynnik zapadalności 2,55), 1 przypadek zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych wywołany przez Streptococcus pneumoniae (współczynnik zapadalności 0,85 ) oraz 1 przypadek zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych o etiologii nieokreślonej. Zakażenia ośrodkowego układu nerwowego są ważnymi przyczynami trwałych powikłań i zgonów. W powiecie radomszczańskim z powodu neuroinfekcji zmarła 1 osoba. 1.5. Inwazyjna choroba meningokokowa Zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego od 2004 r. organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej prowadzą nadzór nad przypadkami inwazyjnych chorób rejestrowanych jako posocznice, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub zapalenie mózgu wywołanych przez Neisseria meningitidis, Streptococcus pneumoniae i Haemophilus influenzae typ B. Szczególnym nadzorem objęte są zakażenia meningokokowe z uwagi na wzrost liczby przypadków izolowania od chorych Neisseria meningitidis typ C wywołującej zachorowania o ciężkim przebiegu klinicznym z bezpośrednim zagrożeniem życia. W PSSE Radomsko w 2009 r. zarejestrowano 1 przypadek zapalenia opon mózgowordzeniowych wraz z posocznicą wywołanego przez Neisseria meningitidis. 9

Podjęto działania przeciwepidemiczne w środowisku chorego. Osoby z najbliższego otoczenia objęto nadzorem epidemiologicznym, lekarskim polegającym na zastosowaniu odpowiedniej chemioprofilaktyki. 1.6. Inne choroby zakaźne Grypa sezonowa i grypa wywołana nowym wirusem A/H1N1/v W powiecie radomszczańskim liczbę zachorowań na grypę i infekcje grypopodobne w latach 2006-2009 przedstawiono w tabeli 6. Tabela 6. Liczba zachorowań na grypę i infekcje grypopodobne w latach 2007-2009 Jednostka chorobowa Liczba zachorowań 2009 2008 2007 współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Grypa i infekcje grypopodobne 7685 w tym 16 AH1N1 6533,08 2235 1893,65 5707 4819,12 W 2009 r. grypa i infekcje grypopodobne były najczęściej występującymi chorobami zakaźnymi w powiecie radomszczańskim. Do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Radomsku zgłoszono 7685 zachorowań. Wśród zgłoszonych zachorowań 2306 wystąpiło u dzieci do lat 14. Zachorowania na grypę i infekcje grypopodobne stanowiły największy problem epidemiologiczny w I kwartale i IV kwartale 2009 r. Najwięcej zachorowań zgłoszono na przełomie stycznia i lutego 2009 r. oraz listopada i grudnia 2009 r. dane przedstawiono poniżej na rysunkach. Najwyższą tygodniową zapadalność zanotowano w okresie od : 01.02.2009 r. do 07.02.2009 r. oraz 01.12.2009 r. do 07.12.2009 r. 10

Rysunek I.2. Porównanie zachorowalności na grypę i infekcje grypopodobne na przełomie stycznia i lutego oraz listopada i grudnia 2009 11

Kontynuowano nadzór epidemiologiczno-wirusologiczny nad grypą oparty na systemie Sentinel. W nadzorze Sentinel uczestniczył lekarz z Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej- MPR Nr 1 ul. Przedborska 39/41 w Radomsku. Pobrano 12 wymazów z nosa i gardła nie wyizolowano wirusa grypy z żadnej próby. Skutecznym sposobem ochrony przed grypą jest unikanie dużych skupisk ludzkich w okresie epidemii, utrzymanie właściwego poziomu higieny osobistej i środowiska oraz poddanie się szczepieniom ochronnym. Rozpowszechnianie szczepień p/ grypie nadal jest niewielkie i nie ma wpływu na sytuacje epidemiologiczną choroby (tabela nr 7). W roku 2009 na świecie doszło do rozprzestrzeniania się grypy typu A/H1N1 (nazywanej również "grypą meksykańską"), powodowaną przez nowy szczep wirusa grypy A/H1N1, będącą zmutowaną wersją wirusa świńskiej grypy, które rozpoczęło się na przełomie marca i kwietnia 2009 roku w Meksyku. Potwierdzono przypadki zarażenia wirusem w ok. 160 krajach. Większość zachorowań odnotowano w Ameryce Północnej, Azji oraz w Europie. Nowy rodzaj grypy jest wynikiem reasortacji genowej kilku odmian wirusa H1N1, w tym grypy ludzkiej, dwóch rodzajów świńskiej grypy oraz ptasiej grypy. W dniu 11 czerwca 2009 r., uwzględniając m.in. aktualną sytuację epidemiologiczną grypy typu A/H1N1, Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła 6 fazę pandemii grypy. Do końca 2009 r. w Polsce potwierdzono 2561 przypadków zakażenia wirusem grypy typu A/H1N1. W Polsce 135 osoby u których wykryto wirus A/H1N1/v zmarły. W 2009 r. w powiecie radomszczańskim u 16 osób wykryto grypę wywołaną nowym wirusem A/H1N1/v, w tym 1 przypadek u dziecka do lat 14 ( przypadki potwierdzone laboratoryjnie metodą Real-time PCR). Jedna osoba u której wykryto wirus grypy A/H1N1/v zmarła (inna przyczyna zgonu). Gruźlica W PSSE w Radomsku zarejestrowano 59 przypadków rozpoznanej gruźlicy (współczynnik zapadalności 49,99). W województwie łódzkim zarejestrowano 628 przypadków. Powiat radomszczański pod względem liczby zachorowań na gruźlicę zajmuje II miejsce w województwie łódzkim. W 2009 r. w powiecie radomszczańskim 3 osoby z rozpoznaną gruźlicą zmarły. Borelioza z Lyme Od wprowadzenia badań diagnostycznych w kierunku Boreliozy z Lyme rejestrowana jest większa liczba przypadków. Na terenie działania PSSE Radomsko w 2009 roku zarejestrowano 18 przypadków ( wsp. zapadalności 15,3), w roku 2008 było 11 przypadków ( wsp. zapadalności 9,28). Z wywiadów wynika, że pacjent został ukąszony przez kleszcza będąc w lesie lub nie przypomina sobie momentu ukłucia przez kleszcza. Pokąsania przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę Liczbę pokąsań przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę przedstawia Rysunek I.3. Na 132 osoby, które miały kontakt ze zwierzętami 15 osób zakwalifikowano do szczepień. Sekcja Nadzoru Epidemiologii PSSE w Radomsku ściśle współpracuje z Inspekcją Weterynaryjną w zakresie chorób odzwierzęcych. W czasie przeprowadzania wywiadu epidemiologicznego pacjent informowany jest o potrzebie ewentualnych szczepień np. w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym Poradnia Chorób Zakaźnych Piotrków Trybunalski ul. Rakowska 15, tel. 044 648-04-34. 12

180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 163 128 128 132 2006 2007 2008 2009 2006 2007 2008 2009 Rysunek I.3. Liczba pokąsań przez zwierzęta w latach 2006-2009 2. Szczepienia ochronne analiza wykonawstwa szczepień ochronnych Najważniejszym celem zdrowotnym szczepień ochronnych jest zapobieganie określonemu zakażeniu lub chorobie zakaźnej u zaszczepionej osoby lub populacji. Uodpornienie czynne dzieci w Polsce wykonywane jest głównie w drodze realizacji Programu Szczepień Ochronnych. Wysokie odsetki szczepionych osób w Polsce w ramach bezpłatnych szczepień obowiązkowych pozwalają sądzić, że istnieje społeczna akceptacja szczepień. Konieczne jest dołożenie starań, aby jej nie utracić. Inaczej niestety wygląda sytuacja w zakresie szczepień zalecanych. Niskie na ogół odsetki zaszczepionych w ramach szczepień zalecanych, przy wysokim odsetku osób zaszczepionych w ramach szczepień obowiązkowych, mogą świadczyć o braku finansowych możliwości poddania się tego typu szczepieniom. Pomimo tego w powiecie radomszczańskim nadal obserwuje się zainteresowanie szczepieniami dzieci, młodzieży i osób dorosłych preparatami szczepionkowymi zalecanymi. Podejmowane są działania promocyjne, organizowane wykłady, pogadanki. W roku 2009 nie wprowadzono zmian w kalendarzu szczepień. Szczepienia ochronne w powiecie radomszczańskim prowadzone są w 25 placówkach zakładów opieki zdrowotnej oraz na oddziale noworodkowym szpitala. Szczepienia wykonywane są przez pielęgniarki, które ukończyły w ramach doskonalenia zawodowego specjalistyczny kurs w zakresie szczepień ochronnych. Stan uodpornienia szczepionkami zalecanymi osób w powiecie radomszczańskim w latach 2006-2009 przedstawia tabela 7. W 2009 r. wśród mieszkańców powiatu radomszczańskiego cieszyły się większym zainteresowaniem niż w 2008r szczepienia p/ grypie sezonowej, rotawirusom czy ospie wietrznej. Być może, że zachorowania na tzw. świńską grypę A/H1N1/v miały wpływ na większe zainteresowanie szczepieniem przeciwko grypie sezonowej, podobnie jak w roku 2006, kiedy pojawiła się ptasia grypa. 13

Tabela 7. Stan uodpornienia szczepionkami zalecanymi osób w powiecie radomszczańskim w latach 2006-2009 Uodpornienie przeciw chorobie Rotawirusy p/wirusowi brodawczaka ludzkiego Streptococcus pneumoniae 2009 2008 2007 2006 125 116 39 0 39 88 24 0 231 248 175 38 Neisseria meningitidis 59 137 101 6 Wzw typ A 57 38 39 15 Kleszczowe zapalenie mózgu 59 47 19 9 Dur brzuszny 37 28 0 2 Ospa wietrzna 42 8 20 9 Grypa 2704 2115 2067 2881 Analizę wykonawstwa obowiązkowych szczepień ochronnych w powiecie radomszczańskim w 2009 roku w porównaniu do 2008 roku przedstawiają tabele 8 i 9. 14

Tabela 8. Procentowy stan zaszczepienia dzieci do 2 roku życia i opóźnione do 3 roku życia Szczepienia do 2 roku życia i opóźnione do 3 roku życia Gruźlica noworodkowa WZW B Błonica Tężec Krztusiec Poliomyelitis Odra Świnka Różyczka Haemophilus influenzae typu B I dawka 2 rż 3 rż 4 rż 1 rż 2 rż 3 rż 1 rż 2 rż 3 rż 2 rż 3 rż 1rż 2rż 3rż 2008 99,4 99,9 99,9 100 63,7 99,5 99,8 63,9 99,8 99,8 92,1 99,4 63,7 99,5 99,6 2009 99,6 99,8 100 100 59,9 99,5 99,7 59,9 99,5 99,7 93,4 99,5 59,9 99,5 99,7 Tabela 9. Procentowy stan zaszczepienia dzieci starszych Szczepienia dzieci starszych Błonica, Tężec Poliomyelitis Odra, Świnka, Różyczka WZW B 6 rok życia 14 rok życia 19 rok życia 6 rok życia 10 rok życia 11 rok życia 12 rok życia 14 rok życia 2008 96,0 98,4 91,4 96,1 97,2 99,3 99,6 99,3 2009 90,2 98,0 87,1 90,2 96,9 99,3 99,6 100,0 15

II. STAN SANITARNY ZAKŁADÓW OPIEKI ZDROWOTNEJ Wprowadzenie Sekcja Nadzoru Epidemiologii w 2009 r. podobnie jak w latach poprzednich realizowała zadania z zakresu zdrowia publicznego, w szczególności poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami higieniczno - sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne. Pod stałym nadzorem Sekcji Nadzoru Epidemiologii PSSE w Radomsku znajdują się 3 obiekty lecznictwa zamkniętego: tj. Szpital Szpital Powiatowy w Radomsku ul. P. Wyszyńskiego 14 z następującymi oddziałami: Oddział Położniczo- Ginekologiczno- Noworodkowy, Oddział Dziecięcy, Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Oddział Kardiologii, Oddział Laryngologii, Oddział Chirurgii, Oddział Wewnętrzny, Oddział Reumatologii, Blok Operacyjny, Odział Pomocy Doraźnej Izba Przyjęć, Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy, Oddział Obserwacyjno-Zakaźny, Oddział Gruźlicy i Chorób Płuc w Pławnie, ul. Radomszczańska oraz Punkt Sterylizacji, Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej, Zespoły Wyjazdowe - Pogotowie Ratunkowe Radomsko, Prosektorium. Zakłady Pielęgnacyjno-Opiekuńcze Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy Przedbórz ul. Częstochowska 25, Niepubliczny Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy FAMILY Taras 46 prowadzony przez spółkę komandytową Bożena i Grzegorz Wasilewscy. oraz 56 zakładów lecznictwa otwartego tj. 20 Przychodni/Ośrodków Zdrowia, 36 NZOZ- y w tym 4 laboratoria. oraz 150 gabinetów indywidualnej, indywidualnej specjalistycznej i grupowej praktyki lekarskiej w tym : 57 gabinetów stomatologicznych, 10 ginekologicznych, 23 internistycznych, 58 specjalistycznych, 2 gabinety grupowej praktyki lekarskiej. Ogółem w placówkach medycznych przeprowadzono 277 kontroli sanitarnych, w tym 46 w punktach szczepień Wydano 43 decyzje administracyjne tj. 23 decyzje merytoryczne dotyczące usterek sanitarno technicznych, 2 decyzje odsuwające od pracy oraz 18 decyzji opłatowych, 2 upomnienia. Zastosowano 4 karania mandatowe na kwotę 850 zł. 16

W 2009 r. dwie placówki oceniono pod względem sanitarnym jako złe tj. Szpital Powiatowy w Radomsku i SPZOZ Żytno- OZ Maluszyn. 1% 9% 17% 73% Lecznictwo zamknięte Lecznictwo otwarte- SPZOZ Lecznictwo otwarte -NZOZ Prywatne indywidualne praktyki lekarskie Rysunek II.1. Procentowa ilość placówek będących pod nadzorem Sekcji Nadzoru Epidemiologii PSSE w Radomsku 1. Szpital Szpital należał do obiektów, które były objęte przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej wzmożonym nadzorem sanitarnym. W 2009 r. przeprowadzono 32 kontrole stanu sanitarnego szpitala. W 2009 r. stan sanitarno-techniczny Szpitala Powiatowego w Radomsku oceniono jako zły. Zastrzeżenia dotyczące stanu sanitarno-technicznego były liczne i stanowiły przedmiot negatywnej oceny sanitarnej. Stan ten ulega z roku na rok pogorszeniu. Do najczęściej odnotowanych uchybień w tym zakresie należały: niewłaściwy stan techniczny ścian, sufitów i podłóg w salach chorych, korytarzach, bloku operacyjnym, laboratorium, pomieszczeniach zaplecza, niedostosowanie pomieszczeń do potrzeb osób niepełnosprawnych, zniszczona armatura sanitarna, niewłaściwie zamontowane grzejniki utrudniające ich prawidłowe czyszczenie, brak wózków z zamykaną przestrzenią załadunkową do przewożenia brudnej bielizny i odpadów medycznych, zły stan miejsca/pomieszczenia do przechowywania odpadów medycznych. Sytuacja w zakresie zaopatrzenia szpitala w wodę w 2009 r. nie uległa istotnej zmianie w porównaniu z rokiem ubiegłym. Podobnie jak w latach poprzednich, podstawowym źródłem zaopatrzenia w wodę w szpitalu był wodociąg publiczny. Szpital posiada awaryjne źródła zaopatrzenia w wodę. Jakość wody w podstawowym źródle zaopatrzenia poddawana była systematycznej kontroli przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Na podstawie uzyskanych wyników badań pobranych próbek wody PPIS w Radomsku stwierdził, że jakość wody odpowiada wymaganiom rozporządzenia. 17

Badanie próbek wody ze źródła awaryjnego Szpitala w Radomsku wykazało, że woda pod względem parametrów fizykochemicznych nie odpowiada wymaganiom. PPIS w Radomsku wydał decyzję stwierdzająca warunkową przydatność wody do spożycia. Przekroczone parametry: mętność -1,3 NTU, żelazo - 0,344 mg Fe/l. Jakość wody do spożycia w wodociągu awaryjnym Szpitala w Radomsku- Oddziały w Pławnie została zakwestionowana ze względu na przekroczenie dopuszczalnej wartości wskaźników mikrobiologicznych. PPIS w Radomsku wydał decyzję stwierdzającą warunkową przydatność wody do spożycia. Przekroczony parametr: ogólna liczba mikroorganizmów w 1ml w 22 0 C po 72h - 163. Termin wydanych nakazów dotyczących jakości wody nie upłynął. Ponadto, wodociągi awaryjne zostały wyłączone z eksploatacji. W szpitalu w 2009 r. pobrano również próbki wody na obecność pał. Legionella sp. Badanie nie wykazało skażenia instalacji ciepłej wody w w/w zakresie. Utrzymanie należytego stanu czystości bieżącej w zamkniętych zakładach opieki zdrowotnej należało do obowiązków pracowników obiektów. Placówki posiadały opracowane i wdrożone procedury sprzątania i zachowania czystości. Zaopatrzenie w sprzęt myjący i środki myjąco-czyszczące było prawidłowe, a ich oznakowanie i przechowywanie nie budziło zastrzeżeń. Drobne uchybienia z tego zakresu były korygowane doraźnie w trakcie kontroli. W skontrolowanych placówkach utrzymany był należyty stan czystości. Gospodarka bielizną szpitalną i pralnictwo Zasady postępowania z bielizną szpitalną określały opracowane procedury, stosowane w poszczególnych oddziałach. W 2009 r. usługi prania dla Szpitala Powiatowego w Radomsku zgodnie z technologią Firmy Hencel-Ecolab świadczyła Firma Vector Sp.z o.o Luboń ul. Długa 3 pralnia w Będzinie /pralnia z barierą higieniczną - pozytywna opinia PIS. Gospodarka odpadami stałymi, w tym medycznymi Szpital Powiatowy w Radomsku posiada Decyzję Starosty na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych (WO.III.7647 -w-1/2008 z dnia 16.06.2008 r.) aktualną do 30.06.2018 roku. Umowę na odbiór odpadów niebezpiecznych i usługi unieszkodliwiania podpisano z Firmą ECO ABC Bełchatów ul. Przemysłowa 4 (zezwolenie Nr 54/Bp/2008 wydane przez Wojewodę Łódzkiego ważne do 23.05.2017 r.). Odpady komunalne gromadzone były w workach foliowych o odrębnym kodzie kolorystycznym i odbierane przez pracowników przedsiębiorstwa komunalnego. Na odbiór odpadów komunalnych podpisana jest umowa z Przedsiębiorstwem Gospodarki Komunalnej Radomsko ul. Stara Droga 85. W toku kontroli sanitarnej stwierdzono nieprawidłowości. Niebezpieczne odpady medyczne na terenie szpitala w Radomsku i oddziałów w Pławnie są magazynowane w pomieszczeniach nie przystosowanych do tych celów. Stwierdzono: brak łatwozmywalnych ścian i podłóg, co uniemożliwia prawidłową dezynfekcję i mycie powierzchni; pomieszczenia nie posiadają odpowiedniego zabezpieczenia przed dostępem owadów i gryzoni; brak swobodnego wjazdu i wyjazdu dla środków transportu wewnętrznego do w/w pomieszczeń, brak wydzielonych boksów przeznaczonych do magazynowania poszczególnych rodzajów odpadów medycznych; brak w pomieszczeniach odpowiedniej wentylacji; 18

brak przedsionka lub innego w sąsiedztwie miejsca wyposażonego w umywalkę z ciepłą i zimną wodą oraz środki i przybory do mycia i dezynfekcji rąk ; w oddziałach w Pławnie transport wewnętrzny odpadów medycznych odbywa się ręcznie, natomiast w szpitalu w Radomsku wózki służące do transportowania odpadów zakaźnych nie są zamykane; w oddziałach w Pławnie brak wydzielonego miejsca przeznaczonego do dezynfekcji, mycia i przechowywania wewnątrzzakładowych środków transportu wewnętrznego odpadów i pojemników wielokrotnego użycia. Powyższe nieprawidłowości naruszają wymagania zawarte w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 23 sierpnia 2007r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi (Dz. U. nr 162, poz. 1153) wydano decyzję administracyjną. Kontrola jakości procesów dezynfekcji, dezynsekcji, deratyzacji i sterylizacji Dezynfekcja We wszystkich podległych placówkach służby zdrowia stosowane są środki dezynfekcyjne zgodnie z ustawą o wyrobach medycznych i produktach biobójczych. Zaopatrzenie w środki dezynfekcyjne odbywa się na drodze przetargów. Nie stwierdzono braków w zaopatrzeniu w te preparaty. Placówki posiadają karty charakterystyki stosowanych środków dezynfekcyjnych. Osoby przeprowadzające dezynfekcję ściśle przestrzegają ustalonych procedur (np. dezynfekcji rąk, dezynfekcji narzędzi), które w formie pisemnej znajdują się w każdej placówce. Stosuje się rotację środków dezynfekcyjnych, zwracając uwagę na skuteczność ich działania oraz bezpieczeństwo pacjentów i personelu medycznego (preferowane są preparaty o szerokim spektrum). Sterylizacja Sterylizacja narzędzi, bielizny i materiałów opatrunkowych w placówkach służby zdrowia odbywa się w autoklawach (para wodna pod zwiększonym ciśnieniem). Sterylizacja odbywa się na miejscu w placówce lub podpisane są umowy na świadczenia usług sterylizacyjnych z innymi podmiotami. Ogółem zarejestrowanych jest 76 urządzeń: 6 w lecznictwie zamkniętym, 70 urządzeń w lecznictwie otwartym, w tym: 9 w placówkach państwowych, 47 w placówkach prywatnych, 14 w NZOZ-ach. Skuteczność procesów sterylizacji kontrolowana jest co najmniej 1 raz w miesiącu testami biologicznymi, a na bieżąco testami chemicznymi zintegrowanymi. Wyników skuteczności kontroli procesów sterylizacji nie kwestionowano. Poza tym w Szpitalu Powiatowym w Radomsku znajdują się 2 sterylizatory do sterylizacji tlenkiem etylenu. W urządzeniach sterylizowany jest materiał, który nie może być sterylizowany w autoklawach parowych. Każdy proces sterylizacji kontrolowany jest testem chemicznym test paskowy i testem biologicznym Attest 1264. Ogółem do badań zużyto 782 testy prób nie kwestionowano. Na koniec 2009 r. rejestrowano 1 sterylizator na suche gorące powietrze w lecznictwie zamkniętym, który służy do sterylizacji szła laboratoryjnego w Zakładzie Diagnostyki Laboratoryjnej- Dział Mikrobiologii przebadany testem Sporal S- prób nie kwestionowano. Z punktu widzenia epidemiologicznego największą bolączka szpitala jest brak centralnej sterylizatorni podzielonej na trzy strefy : brudną,czystą, sterylną (obecnie jedno małe pomieszczenie w którym odbywa się wyłącznie pakowanie i sterylizacja sprzętu). Dezynsekcja, deratyzacja W grudniu 2009 r. w Szpitalu Powiatowym w Radomsku ul. Prymasa Wyszyńskiego 14 Zakład Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji w Łodzi ul. Rabatowa 51 przeprowadził dezynsekcję kompleksowo w całym obiekcie łóżkowym wraz z zapleczem. 19

Ocena działalności zespołów do spraw zakażeń szpitalnych Zakażenia wewnątrzszpitalne to istotny problem medyczny i ekonomiczny w każdym kraju, także w Polsce. We wszystkich zakładach opieki zdrowotnej, w których udzielane są całodobowe świadczenia zdrowotne powołane są Zespoły ds. Zakażeń Zakładowych zgodnie z Ustawą z dnia 5 grudnia 2008r o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2008r Nr 234 poz 1570 ost. zm. Dz.U.09.76.641). Do zadań w/w zespołów należy stałe nadzorowanie sytuacji epidemiologicznej w szpitalach, opracowywanie i przestrzeganie procedur zapewniających ochronę przed zakażeniami zakładowymi, analizowanie występujących zakażeń zakładowych, opracowywanie raportów o występowaniu zakażeń zakładowych oraz szkolenia personelu w zakresie zasad, praktyki i metod kontroli zakażeń zakładowych. Wszystkie placówki, w których udzielane są całodobowe świadczenia zdrowotne, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie rejestrów zakażeń zakładowych oraz raportów występowania tych zakażeń (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 484) prowadzą rejestry zakażeń zakładowych. W Szpitalu Powiatowym w Radomsku w 2009 roku nie rejestrowano ogniska epidemicznego. Bardzo poważnym problemem jest niska liczba badań mikrobiologicznych, średnio około 5-10 krotnie niższa od średnich wskaźników w Unii Europejskiej. W Polsce wykorzystanie diagnostyki mikrobiologicznej jest małe zarówno z powodu niechęci lekarzy do pobierania materiału do badań, jak również źle pojętych oszczędności. Podobna sytuacja jest w Szpitalu Powiatowym w Radomsku np. na oddziale wewnętrznym na 3478 hospitalizacji wykonano tylko 129 badań bakteriologicznych, na oddziale chirurgii na 2748 hospitalizacji wykonano 221 badań bakteriologicznych. Drobnoustroje chorobotwórcze najczęściej hodowane z dostarczonych materiałów w Szpitalu Powiatowym w Radomsku to: MRSA, gronkowce koagulazo-ujemne, Staphylococcus aureus, Acinetobacter sp, Serratia marcescens, pałeczki gram-ujemne w tym wytwarzające ESBL (K.pneumoniae, K.oxytoca, E.coli, Enterobacter cloacae), Pseudominas aeuginosa. W roku 2009 w Szpitalu Powiatowym w Radomsku zespół kontroli zakażeń szpitalnych zarejestrował 34 zakażenia szpitalne i dotyczyły one oddziałów: Oddział Dziecięcy - 2, Oddział Neonatologii - 1, Oddział Reumatologii - 5, OIOM - 5, Oddział Ginekologiczno-Położniczy - 2, Oddział Chirurgii - 7, Oddział Wewnętrzny - 12. Tylko 17 kart zakażenia szpitalnego przesłano do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Radomsku zgodnie z ustawą o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Z pozostałych dwóch placówek lecznictwa otwartego w 2009 r. nie zgłaszano zakażeń szpitalnych. Blok żywieniowy Przeprowadzono 4 kontrole sanitarne (w tym 1 kontrola sprawdzająca) kuchenek oddziałowych i pomieszczenia do przechowywania termosów po posiłkach oraz pomieszczenia z urządzeniami chłodniczymi do przechowywania gotowych posiłków. 20

Podczas kontroli w bloku żywienia zwracano uwagę na warunki transportu i przechowywania surowców i posiłków, pochodzenie i znakowanie żywności, prawidłowość prowadzonych procesów technologicznych, prawidłowość mycia i dezynfekcji sprzętu produkcyjnego oraz naczyń stołowych, przechowywanie próbek kontrolnych posiłków, sposób gromadzenia i usuwania odpadów poprodukcyjnych i pokonsumpcyjnych, oceniano stopień wdrożenia zasad GHP/GMP oraz dokumentację w ww. zakresie. Dokonywano weryfikacji temperatury w urządzeniach chłodniczych przy użyciu wzorcowanych termometrów. Posiłki do kuchenek oddziałowych Szpitala Powiatowego w Radomsku, ul. Prymasa Wyszyńskiego 14, Zakładu Pielęgnacyjno Opiekuńczego w Radomsku, ul. Komuny Paryskiej 5, Oddziału Obserwacyjno Zakaźnego i Oddziału Chorób Płuc w Pławnie, ul. Radomszczańska 19 dostarczane były przez Firmę GREK RTC S.A. 95-100 Zgierz, ul.3 Maja 10 transportem firmy Fiatem Ducato o numerze rejestracyjnym WJ 67507. Posiłki przygotowywane były w kuchni Szkoły Podstawowej, ul. Dąbrówki 1, Widzew - Olechów. Potrawy przygotowywane w kuchni po obróbce termicznej pakowane były do specjalnych pojemników (GN) ze stali nierdzewnej, przykrywanych pokrywkami z uszczelką silikonową, umieszczane były w termosach. Transport odbywał się 2 razy dziennie: śniadanie przywożone było wraz z II śniadaniem oraz obiad, podwieczorek i kolacja razem. Posiłki przeznaczone do spożycia na podwieczorek i kolację przechowywane były w pomieszczeniu z urządzeniami chłodniczymi do przechowywania gotowych posiłków. Transport odbywał się w termoizolacyjnych termosach. Puste termosy i pojemniki (GN) przechowywane są w pomieszczeniu do przechowywania termosów po posiłkach następnie zabierane są do zmywalni znajdującej się przy stołówce Firmy GREK - RTC S.A. Łódź, ul. Dąbrówki 1. Od dnia 01.08.2009 r. posiłki przygotowywane były w kuchni Powiatowego w Radomsku, ul. Jagiellońska 36 prowadzonej przez DGP DOZORBUD GRUPA POLSKA Sp z o.o. ul. Najświętszej Marii Panny 5E, 59-220 Legnica. Decyzja zatwierdzająca w/w zakład nr NHŻ/390/09 z 20.11.2009r. Posiłki dostarczane były w pojemnikach GN ze stali nierdzewnej, przykrywanych pokrywkami z uszczelką silikonową i w termosach transportem firmowym-fiat Doblo o numerze rejestracyjnym DL 38627. Odpady pokonsumpcyjne, które zostają przywiezione z placówek zabierane są przez Zakład Przetwórstwa Rolnego Danielów Sp z o.o. umowa o współpracy z 26.06.2009 r. Dokonano oceny jadłospisu dekadowego, jadłospis średnio urozmaicony. 2. Zakłady Pielęgnacyjno-Opiekuńcze W 2009 r. skontrolowano 2 zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze, co stanowiło 100 % wszystkich zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych ujętych w ewidencji. Zasady kontroli stanu sanitarnego były w przypadku zakładów tej grupy zbliżone do stosowanych w odniesieniu do szpitali i obejmowały sprawdzenie stanu sanitarnotechnicznego obiektu, zaopatrzenia w wodę, zaopatrzenia w środki dezynfekcyjne i ich stosowania, postępowania z odpadami medycznymi i komunalnymi, postępowania z bielizną czystą i brudną, utrzymania stanu bieżącej czystości i porządku w obiekcie i terenie wokół niego oraz zaplecza żywieniowego. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej - Zakład Pielęgnacyjno - Opiekuńczy w Przedborzu ul. Częstochowska 25 W Zakładzie Pielęgnacyjno Opiekuńczym udzielane są świadczenia zdrowotne całodobowo dla 20 osób. 21

W czasie kontroli sanitarnej przeprowadzonej w 2009 r. stwierdzono nieprawidłowości, na które istnieje okres dostosowawczy do 31.12.2012 r., oraz wydano 1 decyzję administracyjną dot. wydzielenia specjalnie przeznaczonego pomieszczenia lub innego chłodnego miejsca do przechowywania zwłok w okresie pomiędzy stwierdzeniem zgonu, a przewiezieniem do chłodni. Poza tym stan sanitarny obiektu nie budził zastrzeżeń. Niepubliczny Zakład Pielęgnacyjno Opiekuńczy FAMILY Taras 46 gm. Przedbórz W Niepublicznym Zakładzie Pielęgnacyjno Opiekuńczym FAMILY w Tarasie udzielane są świadczenia zdrowotne całodobowo dla 23 osób. Obiekt wpisano do ewidencji PSSE w Radomsku w lipcu 2009r W czasie kontroli stwierdzono nieprawidłowości. Wydano decyzję administracyjną z terminem wykonania 30.05.2010r dotyczącą dostosowania powierzchni gabinetu zabiegowo- pielęgniarskiego do powierzchni co najmniej 15 m 2, dostosowania wysokości gabinetu zabiegowo- pielęgniarskiego oraz pokojów łóżkowych cztero i pięcioosobowych do wymagań pomieszczeń służby zdrowia, doprowadzenia do odpowiedniego stanu sanitarno technicznego drzwi we wszystkich pomieszczeniach pokojów łóżkowych, zapewnienia pomieszczenia do składowania brudnej bielizny, zainstalowania uchwytów ułatwiających korzystanie z urządzeń higieniczno-sanitarnych osobom niepełnosprawnym Poza tym stan sanitarny obiektu nie budził zastrzeżeń. 3. Przychodnie, ośrodki zdrowia i poradnie W 2009 r. skontrolowano 53 przychodnie/ ośrodki zdrowia/ poradnie, świadczących usługi medyczne w trybie ambulatoryjnym. Zły stan sanitarny stwierdzono w 1 placówce tj. SPZOZ Żytno Ośrodek Zdrowia w Maluszynie. Zastrzeżenia dotyczące stanu sanitarno-technicznego stanowiły przedmiot negatywnej oceny sanitarnej. Wszystkie skontrolowane placówki miały zawarte umowy ze specjalistycznymi firmami, uprawnionymi do odbioru i unieszkodliwiania odpadów medycznych tj. firma REMONDIS z Dąbrowy Górniczej, ECO-ABC z Bełchatowa, EMKA Żyrardów lub Neo-Futura Sp.zo.o Bytom ul. Siemianowicka 98 (Spalarnia- Zakład Utylizacji Odpadów Szpitalnych Katowice ul. Hutnicza 8 Postępowanie z odpadami medycznymi w zakładach otwartej opieki zdrowotnej odbywa się analogicznie jak w szpitalu, odpady są gromadzone w sposób bezpieczny dla personelu i środowiska, w typowych pojemnikach plastikowych lub kartonowych. Odpady przed wywiezieniem przechowywane są w zamkniętych pomieszczeniach, niedostępnych dla osób postronnych najczęściej w pomieszczeniu brudownika w wydzielonej, oznakowanej lodówce. W jednej placówce stwierdzono niewłaściwie prowadzoną segregację tj. NZOZ Przychodnia Stomatologiczna Happy- Dent w Radomsku. W dwóch obiektach stwierdzono zły stan sanitarny -zastosowano karanie mandatowe na kwotę 400 zł. Po kontroli sprawdzającej stan sanitarny uległ poprawie. 22

4. Medyczne laboratoria diagnostyczne Skontrolowano 4 medyczne laboratoria diagnostyczne. Poza wykonywaniem badań analitycznych, w laboratoriach tych pobierany był również potencjalnie zakaźny materiał biologiczny, wyłącznie przy użyciu sprzętu jednorazowego użytku. Placówki posiadały opracowane procedury pobierania materiału do badań, transportu itp. Wszystkie skontrolowane placówki miały zawarte umowy ze specjalistycznymi firmami uprawnionymi do odbioru i unieszkodliwiania odpadów medycznych. 5. Indywidualne, indywidualne specjalistyczne i grupowe praktyki lekarskie, lekarzy dentystów Praktyki lekarskie stanowią odrębną grupę placówek, w których udzielane są różnorodne świadczenia medyczne w trybie ambulatoryjnym. W 2009r ogółem skontrolowano 92 obiekty, co stanowiło 58,97 % w/w placówek. Najliczniejszą kategorią objętych kontrolą sanitarną placówek w omawianej grupie były indywidualne praktyki lekarzy dentystów ( skontrolowano 58 obiektów) oraz indywidualne specjalistyczne praktyki lekarskie (34 obiekty). W ocenie stanu sanitarnego powyższych obiektów brano pod uwagę zaopatrzenie w wodę, odprowadzenie nieczystości płynnych, warunki sanitarno-techniczne pomieszczeń i ich funkcjonalność, w tym wykończenie ścian i podłóg, sprawność wentylacji i oświetlenie, wyposażenie w umywalki, dozowniki mydła, ręczniki jednorazowe, postępowanie z bielizną czystą i brudną oraz segregację odpadów i postępowanie z odpadami komunalnymi i medycznymi. Kontrola obejmowała także opracowane procedury, dotyczące powyższych zagadnień oraz ocena procesów dezynfekcji i sterylizacji. W gabinetach o charakterze zabiegowym wytwarzano odpady medyczne. Placówki miały podpisane umowy na ich odbiór z wyspecjalizowanymi i uprawnionymi firmami. Duża ilość placówek korzystała z bielizny jednorazowego użytku. W nadzorowanych gabinetach w 2009 r. wydano 5 decyzji administracyjnych dotyczących: zamontowania w gabinecie lekarskim umywalki do mycia rąk z wodą bieżącą ciepłą i zimną wyposażoną w zasobnik na ręczniki jednorazowego użytku, mydło w płynie oraz pojemnik na zużyte ręczniki; zapewnienia bieżącej ciepłej wody w ustępie wspólnym dla pacjentów i personelu; dostosowania pomieszczenia gabinetu do powierzchni co najmniej 12 m 2. WNIOSKI 1. Sytuacja epidemiologiczna chorób szerzących się drogą przewodu pokarmowego, których występowanie wiąże się ze stanem sanitarnym, kształtowała się nieco gorzej niż w roku 2008. 2. W roku 2009 zachorowania na biegunki u dzieci do lat 2 były na podobnym poziomie co w roku 2008. Zmniejszyła się liczba zbiorowych zatruć pokarmowych. Narażono osoby przebywające na przyjęciu rodzinnym na wystąpienie objawów ze strony przewodu pokarmowego spowodowanych błędami w przestrzeganiu podstawowych zasad higieny przez osoby przygotowujące. 23

3. W porównaniu do roku 2008 zwiększyła się zapadalność na grypę sezonową. Wśród mieszkańców powiatu radomszczańskiego zarejestrowano zachorowania na grypę A/H1N1/v 4. Zmalała zapadalność na różyczkę, ospę wietrzną, świnkę 5. Zmniejszyła się liczba osób pokąsanych przez zwierzęta, być może nie wszystkie przypadki pokąsań są zgłaszane przez lekarzy. Nadal problemem są bezpańskie psy. 6. Niepokojąco duża zapadalność na gruźlicę ( II miejsce pod wzgl ędem zapadalności w woj. łódzkim) 7. Zarejestrowano przypadki zakażeń HIV, kiły 8. Ważną rolę w profilaktyce chorób zakaźnych spełnia rzetelne upowszechnianie wiedzy o chorobach zakaźnych i zakażeniach. 9. Program Szczepień Ochronnych realizowany jest zadawalająco. 10. Analiza stanu sanitarnego obiektów służby zdrowia wskazuje, że w 2009r. dwa obiekty oceniono negatywnie pod względem sanitarnym. Należy podkreślić, że realizacja dostosowywania obiektów do wymogów jakie zawarte są w rozporządzeniu celem zapewnienia warunków sanitarno-technicznych w obiektach służby zdrowia, wymaga pokonania wielu trudności, zarówno od strony technicznej, jak i finansowej, mimo to w niektórych placówkach trwają prace remontowe. 24

III. STAN SANITARNY OBIEKTÓW ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA ORAZ MATERIAŁÓW I WYROBÓW PRZEZNACZONYCH DO KONTAKTU Z ŻYWNOŚCIĄ. Głównym celem działania Sekcji Nadzoru Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów Użytku było zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa zdrowotnego żywności produkowanej i wprowadzanej do obrotu na terenie powiatu radomszczańskiego. W 2009 roku Sekcja Nadzoru Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku nadzorowała następujące zakłady produkcji i obrotu żywnością, materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością oraz kosmetykami: 1. Sklepy i kioski spożywcze...635 2. Żywienie zbiorowe otwarte...155 3. Obiekty ruchome i tymczasowe...82 4. Żywienie zbiorowe zamknięte...77 5. Środki transportu żywności...74 6. Hurtownie spożywcze...38 7. Piekarnie...31 8. Ciastkarnie...10 9. Młyny...6 10. Wytwórnie lodów...4 11. Automaty do lodów...4 12. Inne zakłady produkcyjne...6 w tym: wytwórnie makaronu...3 rozlewnia wina...1 produkcja przypraw...1 wypiek pizzy...1 13. Pozostałe zakłady...68 w tym: apteki...48 zakłady zielarskie...2 zakłady obrotu kosmetykami...8 zakłady obrotu materiałami do kontaktu z żywnością...6 zakłady produkcji materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością...4 Na terenie powiatu radomszczańskiego nadzorem objęto 1190 zakładów żywności, żywienia, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, oraz kosmetyków. Kontrole przeprowadzano zgodnie z przyjętym na rok 2009 harmonogramem kontroli. Wykonywano także kontrole poza harmonogramem, w każdym przypadku podejrzenia lub uzyskania informacji o uchybieniach sanitarnych zagrażających zdrowiu lub życiu ludzi w związku z realizacją zadań w ramach systemu informowania o produktach niebezpiecznych RASFF i RAPEX a także na wniosek przedsiębiorców. 25

W 2009 r. skontrolowano 650 zakładów co stanowiło 54,6% wszystkich zakładów będących pod nadzorem. Przeprowadzono 993 kontrole i rekontrole. Wydano: 278 decyzji merytorycznych, 191 decyzji opłatowych, skierowano 4 wnioski do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Łodzi o nałożenie kary pieniężnej na podstawie art. 103 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Kary te zostały nałożone w łącznej kwocie 4400 zł. Nałożono także 48 mandatów karnych na sumę 12550 zł. Średnia wysokość mandatu karnego wynosiła 261 zł. Struktura zakładów nadzorowanych 10-Ciastkarnie 0,8% 6-M łyny 0,5% 4-Wytwórnie lodów 0,3% 4-Automaty do lodów 0,3% 31-Piekarnie 2,6% 6-Inne produkcyjne 0,5% 38-Hurtownie 3,2% 74-Środki transportu 6,2% 68-Pozostałe zakłady 5,7% 82-Obiekty ruchome i tymczasowe 6,9% 635-Sklepy 53,4% 77-Żywienie zbiorowe zamknięte 6,5% 155-Żywienie zbiorowe otwarte 13,0% Rysunek III.1. Zakłady żywnościowo-żywieniowe oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością nadzorowane przez PPIS w Radomsku w roku 2009. Oprócz działalności kontrolno represyjnej prowadzono także działalność edukacyjną wśród podmiotów działających w branży spożywczej, związaną z udzielaniem informacji przedsiębiorcom o ich podstawowych obowiązkach wynikających z nowego prawa żywnościowego krajowego i unijnego po wejściu Polski do Unii Europejskiej. Zgodnie z przepisami obowiązującymi w tym obszarze w całej Unii Europejskiej to przedsiębiorcy są zobowiązani do zapewnienia bezpieczeństwa produkowanej i wprowadzanej do obrotu żywności, poprzez wdrożenie i stosowanie zasad dobrej praktyki higienicznej (GHP), dobrej praktyki produkcyjnej (GMP) oraz systemu analizy zagrożeń i krytycznych punktów kontroli (HACCP). Stan sanitarny nadzorowanych obiektów oceniany był zgodnie z procedurami urzędowej kontroli żywności oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością w ramach wdrożonego systemu jakości w działalności kontrolnej Państwowej Inspekcji Sanitarnej województwa łódzkiego. 26