Irak fot. Tatiana Jachyra SYLLABUS MATERIAŁ DYDAKTYCZNY
Irak obóz dla uchodźców syryjskich w Domiz w irackim Kurdystanie Kurdowie Kurdowie są ludem pochodzenia indoeuropejskiego. Zamieszkują od wieków krainę zwaną Kurdystanem, obejmującą głównie górzyste terytoria należące dziś do Turcji, Iraku, Iranu i Syrii. Populację Kurdów na Bliskim Wschodzie ocenia się, na co najmniej 27 milionów ludzi, co czyni z niej największą grupę etniczną świata, która nie posiada własnej państwowości. W Iraku na uchodźstwie przebywa oficjalnie ok. 220 tysięcy syryjskich Kurdów. Ponieważ sytuacja humanitarna w Syrii pogarsza się, w samym 2013 roku do Iraku przybyło ponad 100 tys. osób. W tym samym czasie prawie 50 tys. osób powróciło do Syrii. Sytuacja jest bardzo dynamiczna Liczba Syryjczyków, którzy opuścili kraj i potrzebują pomocy humanitarnej w krajach ościennych przekroczyła już 3,8 mln ludzi - ponad 1,1 mln z nich nie ma oficjalnego statusu uchodźcy. Najwięcej uchodźców przyjęły Jordania (1,33 mln) oraz Liban (1,1 mln). Wędrówka syryjskich Kurdów do Iraku Uchodźcy, którzy napływają do irackiego Kurdystanu to przede wszystkim syryjscy Kurdowie. Stanowią grupę uciekinierów przed konfliktem w Syrii, który trwa od 2011 roku. Walki te toczą się niemal na całym terytorium Syrii. Wielu zwykłych Syryjczyków stało się ofiarami konfliktu w swoim kraju i zmuszonych zostało do opuszczenia swoich domów i ucieczki za granicę. Codziennie Syryjczycy przedostają się przez granicę do sąsiednich krajów: Jordanii, Libanu, Turcji oraz Iraku. Po czterech latach wojny domowej w Syrii 3,8 miliona ludzi opuściło swoją ojczyznę, by szukać schronienia w sąsiednich krajach. Dodatkowo, ponad 8,1 mln osób zostało zmuszonych do opuszczenia swoich domów. Konflikt doprowadził do jednej z największych we współczesnej historii fal uchodźstwa. Wg danych ONZ liczba syryjskich dzieci zmuszonych do ucieczki ze swojego kraju przekroczyła już milion. Ponad 40% syryjskich uchodźców w Iraku do osoby poniżej 17. roku życia. Ponad 63% uchodźców stanowią kobiety i dzieci. Liczba śmiertelnych ofiar konfliktu wynosi, według różnych źródeł, od 100 tysięcy do 200 tysięcy osób. Według danych ONZ liczba Syryjczyków, którzy potrzebują pomocy humanitarnej to już prawie 12 milionów. Spośród nich, większość to osoby przesiedlone wewnątrz kraju, do których dotarcie z pomocą z zewnątrz jest obecnie bardzo trudne. Warunki życia w Syrii są szczególnie trudne zimą, kiedy temperatura może spadać poniżej 0 C. Wielkim problemem jest również zdobycie oleju opałowego, który pozwoliłby na ogrzanie, choć jednego pomieszczenia w domu. Te fatalne warunki życia wpływają na szerzenie się chorób. Zniszczenia wojenne sprawiły, że fatalna jest sytuacja gospodarki w Syrii ze względu na konflikt, kraj odnotował spadek produktu narodowego o przynajmniej 30%. Bezrobocie wynosi ponad 40%. Szacuje się, że około 2 miliony syryjskich dzieci w roku szkolnym 2013/2014 nie będzie uczęszczać na zajęcia jest to około 1/3 dzieci w wieku szkolnym. Według danych ONZ 1/3 syryjskich domów została zniszczona lub nie nadaje się do mieszkania. W kraju brakuje także leków, zaś przeciwnicy reżimu Asada obawiają się korzystania z państwowych placówek medycznych, bojąc się aresztowań oraz egzekucji.
fot. Tatiana Jachyra Obóz dla uchodźców syryjskich w Domiz Obóz Domiz znajduje się w okolicach miasta Dohuk w Iraku. Dohuk jest stolicą guberni o tej samej nazwie i jest oddalone od granicy z Syrią o ok. 70 km. Obóz dla uchodźców w Domiz w Iraku został otwarty w kwietniu 2012 roku. Choć został przystosowany dla 38 000 osób, dziś na jego terenie mieszka już 59 000 ludzi. Większość uchodźców przedostawało się przez granicę nielegalnie, przechodząc przez nią pieszo bądź przejeżdżając samochodem, po uprzednim zapłaceniu przemytnikom za ochronę na czas podróży. W początkowej fazie napływu uchodźców syryjskich, tzn. w połowie 2012 roku, władze Autonomicznego Regionu Irackiego Kurdystanu zagwarantowały im prawo do zrzeszania się, dostęp do opieki zdrowotnej oraz podstawowej edukacji oraz prawo do podejmowania pracy na terenie Irackiego Kurdystanu. Na przełomie 2012 i 2013 roku lokalne władze zaczęły okazywać jednak pewne oznaki frustracji z powodu braku międzynarodowego wsparcia dla Irackiego Kurdystanu, który musi zmierzyć się z codziennym napływem nowych syryjskich uchodźców. Władze Iraku i wspierające je organizacje muszą zaspokoić wiele podstawowych potrzeb uchodźców, tj. potrzeby żywieniowe, dostęp do edukacji, opiekę zdrowotną. Agendy ONZ przewidują, że do końca 2014 r. liczba uchodźców syryjskich w Iraku przekroczy 400 tys. W czerwcu 2012 roku w obozie Domiz rezydowało ponad 3500 uchodźców z Syrii, obecnie jest ich ponad 59 000.
Konflikt w Syrii i obecna sytuacja polityczna Władza w Syrii znajduje się w rękach szyickiej mniejszości religijnej, co stało się powodem do wzburzenia sunnickiej większości kraju (sunniccy muzułmanie stanowią około ¾ ludności Syrii). Niezadowolenie z rządów Baszszara Al-Asada było najpowszechniejsze w biedniejszych obszarach Syrii, głównie wśród konserwatywnych sunnitów, głównie w regionach o wysokim wskaźniku ubóstwa. Prawa człowieka w Syrii nie były przestrzegane. Rząd zabraniał przeprowadzania zgromadzeń publicznych dla więcej niż 5 osób, powszechne były aresztowania i zatrzymania osób związanych z opozycją. Przed wybuchem powstania prawa do zgromadzeń, zrzeszania się i wolności wypowiedzi były ściśle kontrolowane i ograniczane przez władze. Pierwsze niepokoje w Syrii, które doprowadziły do późniejszego konfliktu zostały zainicjowane w mieście Daraa w 2011 roku. Miejscowa ludność wyszła na ulicę po tym, jak 15 uczniów zostało aresztowanych i według doniesień torturowanych w ramach odwetu za stworzenie antyrządowego graffiti. Na początku protesty miały pokojowy charakter nawoływano do uwolnienia uczniów, demokracji i zwiększenia swobód obywatelskich. Rząd odpowiedział na te postulaty agresywnie. 18 marca 2011 roku armia użyła otwartego ognia wobec protestujących, pozbawiając życia 4 osoby. Protesty rozprzestrzeniły się na inne miasta Syrii. W początkowej fazie Syryjczycy oczekiwali głównie przestrzegania demokratycznych procedur w kraju i większej wolności. Kiedy jednak rząd użył broni, by stłumić pokojowe demonstracje, zaczęto domagać się ustąpienia prezydenta, Baszszara Al-Asada. Nie istnieje jedna zunifikowana grupa, która walczy z rządem. Opozycja, która chce ustąpienia prezydenta jest bardzo podzielona. W jej skład wchodzą różne grupy rebeliantów, ugrupowania polityczne oraz osoby żyjące na wygnaniu, które nie mogą powrócić do Syrii. Największą uzbrojoną grupą, która walczy przeciwko rządowi jest Wolna Armia Syrii (FSA). Presja wywierana na społeczność międzynarodową, by podjęła działania w sprawie Syrii, zwiększyła się, gdy okazało się, że w konflikcie wykorzystywana jest broń chemiczna. Użycie broni chemicznej na obrzeżach Damaszku wywołało silne reakcje ze strony Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii oraz Francji. Rząd obarcza winą za użycie broni chemicznej opozycję. Przejęcie konttroli nad chemicznym arsenałem Syrii przez USA i Rosję nastąiło z inicjatywy Polski. Pozwoliło to rozpocząć proces niszczenia syryjskiej broni chemicznej. fot. fot. Tatiana Tatiana Jachyra Jachyra
Współpraca Kulczyk Foundation z ACTED, czyli jak i dlaczego pomagać ACTED (l Agence d Aide à la Coopération Technique et au Développement) jest organizacją pozarządową, z siedzibą w Paryżu. Została założona w 1993 roku. Zadaniem organizacji jest niesienie pomocy społecznościom dotkniętym przez wojnę, działania zbrojne, klęski żywiołowe, kryzysy społeczne i gospodarcze oraz wsparcie ich w budowaniu lepszej przyszłości. ACTED działa w 34 krajach świata. Organizacja realizuje ponad 340 programów w skali roku. Organizacja zatrudnia około 260 pracowników międzynarodowych i ponad 3000 pracowników lokalnych. Ilość bezpośrednich beneficjentów działań prowadzonych przez organizację na terenie samego Iraku sięga 12 000 osób. ACTED działa w tym kraju od 2003 r., od czasu drugiego konfliktu zbrojnego w Zatoce Perskiej. Działania organizacji w Iraku zaczęły się od odpowiedzi kryzysowej i były ukierunkowane na poprawę opieki zdrowotnej oraz warunków sanitarnych i mieszkaniowych osób przesiedlonych z powodu konfliktu. W 2007 roku ACTED otworzyło swoje biuro w Irbil stolicy Autonomicznego Regionu Irackiego Kurdystanu, gdzie rozpoczęto realizację projektów rozwojowych we współpracy z lokalnymi władzami i miejscowymi organizacjami. ACTED Iraq koncentruje się na pomocy uchodźcom syryjskim w irackim Kurdystanie. Od czasów pierwszej fali uchodźców z Syrii do Iraku organizacja była zaangażowana w planowanie i rozwój obozów dla uchodźców. ACTED rozwijała programy opieki, w szczególności program wsparcia dla dzieci, finansowany częściowo ze środków otrzymanych w ramach Nagrody Nobla przez organizację ECHO, która przekazała grant na rzecz działań prowadzonych przez ACTED na terenie irackiego Kurdystanu. Każdego dnia uchodźcy walczą o to, by zaspokoić swoje podstawowe życiowe potrzeby. Mają niewielkie szanse na powrót do Syrii, a jednocześnie bardzo ograniczone możliwości utrzymania się poza granicami swojej ojczyzny. W 2013 roku zespoły ACTED dostarczały pomocy nawet 200 000 uchodźców syryjskich dziennie w Jordanii, Iraku i Libanie. ACTED w obozie dla uchodźców w Domiz realizuje programy związane z opieką nad dziećmi, tworzy tak zwane Child Friendly Space oraz prowadzi działania aktywizujące dzieci uchodźców. Szkoły w obozie dla uchodźców w Domiz Regionalne władze irackiego Kurdystanu i działające na terenie regionu organizacje pozarządowe podejmują wysiłki, by dzieci uchodźców syryjskich miały dostęp do edukacji. W obozach dla uchodźców otwierane są szkoły. Jednak mimo tych wysiłków nie każde dziecko na dostęp do edukacji. W obozie Domiz znajdują się szkoły podstawowe i gimnazja. Przykład projektu zrealizowanego przez ACTED we współpracy z Kulczyk Foundation: Budowa biblioteki dla dzieci - uchodźców w obozie Domiz Projekt obejmował budowę budynku biblioteki z prefabrykatów. Beneficjentami stały się dzieci mieszkające na terenie obozu. Podczas realizacji projektu dzieci mogły same zdecydować, jak urządzona będzie biblioteka. Docelowo budynek będzie też służyć, jako świetlica, w której dzieci będą mogły czytać, odrabiać lekcje i spędzać czas wolny. Budowa biblioteki trwała 3 dni.
www.kulczykfoundation.org.pl www.facebook.com/kulczykfoundation